Claudia Gärtner, Religionsunterricht – ein Auslaufmodell? Begründungen und
Grundlagen religiöser Bildung in der Schule, Paderborn, Ferdinand Schöningh, 2015; 260 blz., € 34,90, ISBN 978-3-506-78098-0.
Terwijl het godsdienstonderwijs tracht om de relevantie van de godsdienst aan te tonen door haar functie te beklemtonen als levenshulp en als ethische oriëntatie bij sociale vragen, heeft dit onderwijs feitelijk te maken met betekenisverlies van het godsdienstige. Volgens de Duitse hoogleraar godsdienstpedagogiek Claudia Gärtner vraagt dat om een godsdienstpedagogiek die de godsdienst niet functionaliseert en die oog heeft voor het eigene van het godsdienstige dat niet door een ander
vormingsaanbod vervangen kan worden en dat voor leerlingen onontbeerlijk is. In dit boek draagt ze bij aan een kritische diagnose van de godsdienstpedagogiek door actuele godsdienstige en godsdienstpedagogische situaties te analyseren. Daarbinnen zoekt ze telkens naar het eigenaardige en onontbeerlijke van godsdienstige vorming. Het boek heeft vier delen. Het eerste begripsverhelderende gedeelte behandelt per paragraaf een dimensie van religieus leren, en bespreekt achtereenvolgens de filosofische, hermeneutische, ethische, spirituele, symbolisch-esthetische, liturgische en de gemeenschapsvormende dimensie. Het tweede deel dat op de
randvoorwaarden van het hedendaagse religieuze leren ingaat, omvat paragrafen over de historische ontwikkeling, het religieus pluralisme, heterogene leefwerelden, religieuze ontwikkeling, religieuze competenties en het openbare onderwijs. Deel drie bezint zich op de vier centrale strategieën die het godsdienstonderwijs binnen het openbaar onderwijs funderen: de antropologische, cultuurhistorische, functionele en de theologische. De zoektocht naar de eigenaardige en onontbeerlijke betekenis van godsdienstonderwijs wordt in het vierde deel voortgezet door in te gaan op vier thema’s: visionair denken en handelen in christelijk perspectief, de mens:
geoptimaliseerde of gerechtvaardigd, contingentie in christelijk perspectief, oordeel en gerechtigheid. Het schetst hoe christelijk godsdienstonderwijs leerlingen in
aanraking brengt met horizonten die hun perspectief openen en hun leven verrijken. Methodologisch volgt het boek de praktisch-theologische drieslag van zien,
