Facebook test u vaker dan u denkt

(1)

Na fel bekritiseerde emotieproef komt nog veel meer verborgen dataonderzoek boven water

Facebook test u vaker dan u denkt

BRUSSEL

We zijn vaker dan we denken proefkonijn voor geheimzinnig onderzoek van Facebook. Het bedrijf benut zijn netwerk van 1,3 miljard mensen ten volste voor commercieel gewin. 'Ze proberen altijd het gedrag van mensen te beïnvloeden.'

PHILIP GALLASZ

Het topje van de ijsberg is het, blijkt nu: het verborgen emotie-

onderzoek van Facebook bij zo'n 700.000 gebruikers dat vorige week bekendraakte. Een oud-

medewerker van het bedrijf klapte gisteren uit de biecht: de

sociaalnetwerksite heeft sinds 2007 veelvuldig wetenschappelijk

onderzoek gedaan met miljarden data die gebruikers op hun profiel plaatsen.

Het nieuws volgt geen week na berichten over een experiment waarvoor Facebook in 2012 de nieuwsstroom van ruim 700.000 gebruikers een tijdlang

manipuleerde. Om hun emoties te peilen, werden negatieve en positieve berichten systematisch gefilterd.

De nietsvermoedende Facebookers

wiens profiel werd gemonitord, werden daarover nooit ingelicht.

Wel staat in de

gebruiksovereenkomst vermeld dat Facebook hun informatie mag gebruiken voor onderzoek.

Honderden studies

Soms doet de IT-reus evenwel meer dan louter verzamelen. Zo kregen in 2012 duizenden gebruikers het bericht dat ze van het netwerk zouden worden gegooid omdat de site hen beschouwde als robots of identiteitsvervalsers. Wilden ze opnieuw aan boord, moesten ze bewijzen van vlees en bloed te zijn.

Larie, blijkt nu, want Facebook wist best dat de meeste gebruikers wel degelijk echt waren. Het bericht was gewoon een test om na te gaan hoe het stond met de

fraudebeveiliging van de site. Geen enkele gebruiker raakte zijn profiel kwijt.

Het is slechts één voorbeeld van hoe het Facebook Data Science team te werk gaat. De selecte club van zo'n 30 wetenschappers heeft toegang tot miljarden persoonlijke gegevens van mensen overal ter wereld. Toegang waar

academische onderzoekers toestemming voor moeten vragen aan deelnemers. Toegang die Facebook zich simpelweg verschaft via de gebruiksovereenkomst.

"In principe hoef je geen goedkeuring te krijgen", stelt Andrew Ledvina, tussen februari 2012 en juli 2013 lid van het team, in The Wall Street Journal.

"Iedereen kan naar eigen goeddunken een onderzoek beginnen. Ze proberen altijd het gedrag van mensen te

beïnvloeden." Volgens Ledvina gebeuren de onderzoeken zo vaak, dat onderzoekers vrezen dat de informatie van dezelfde gebruikers voor meerdere proeven

geanalyseerd werd.

Het Facebook Data Science team werd in 2007 opgericht. Sindsdien voerde het honderden studies uit.

Van de manier waarop families communiceren, over de oorzaken van eenzaamheid, tot hoe sociaal gedrag zich verspreidt over het netwerk - haast elk intermenselijk contact werd bestudeerd. Vele onderzoekers promoveerden aan gerespecteerde universiteiten.

Toch bleef het team vooralsnog onder de radar. Slechts zelden werden hun bevindingen gepubliceerd in academische tijdschriften. Toch hoeft het bestaan ervan niet te verbazen, zegt

informatiebeveiliging-expert Bart Preneel (KU Leuven). "Mensen moeten ervan uitgaan dat

Facebook hun informatie op allerlei manieren gebruikt om geld te verdienen. Om dat te kunnen blijven doen, past het bedrijf zijn voorwaarden voortdurend aan."

Privacycommissies

Omdat het voor individuele

gebruikers een huzarenstukje is om steeds op de hoogte te zijn van de nieuwste aanpassingen, is het volgens Preneel taak van nationale privacycommissies om na te gaan wat precies in de voorwaarden staat. "In Europa is er veel goede wil, maar het blijft achter de feiten aanhollen. Omdat Facebook zijn Europese hoofdkwartier in Ierland heeft, moet elk dossier via daar lopen. De privacycommissie van Ierland is echter een barak met een handvol mensen die noch de macht noch de middelen heeft om

weerstand te bieden."

Facebooktopvrouw Sheryl Sandberg gaf eerder op de week toe dat de communicatie over de emotiestudie bij 700.000 gebruikers ongepast was. Ze liet verstaan dat het bedrijf werkt aan striktere

(2)

richtlijnen voor onderzoek naar emoties. Sinds begin dit jaar zou een team van 50 experts elke studie moeten goedkeuren. Wie in het panel zit, wil Facebook niet kwijt.