01-01-2000 Hette Tülner Secundaire analyse herhaald slachtofferschap woninginbraak Enschede – Secundaire analyse herhaald slachtofferschap woninginbraak Enschede

(1)

Secundaire analyse herhaald slachtofferschap woninginbraak Enschede

Amsterdam, januari 2000 Hette Tulner

(2)

f,

1 Inleiding

In Groot-Britta nnië is ontdekt dat slachtoffers van woningi nbraak een sterk verhoogde kans hebben op een herhaalde inbraak. Door inbraa kpreventie specifiek te richten op mensen die reeds slachtoffer van inbraak zijn geworden, blijkt het in braa kpercentage in een buurt beduidend te kunnen worden verlaagd . N aar aanleiding van deze Britse aanpak heeft het

Ministerie van Justitie een aantal grote steden gevraagd om te bezien of i n d i e steden herhaald slachtofferschap voorkomt en bruikbare handvaten voor i nbraa kpreventie kan opleveren. Onderzoeksbureau Van Dijk, Van Soomeren en Partners (DSP) is daarbij door het ministerie gevraagd de gemeenten te ondersteunen bij het onderzoeken van herhaald slachtoffer

schap en de ontwikkeling van preventieplannen.

Eén van de steden die zich hebben aangemeld voor dit project is Enschede.

Bij de regiopolitie Twente, district Zuid-Twente bestaat al langer bela ngstelling voor een aanpak van ( herhaald) slachtofferschap van woning i n braken. I n Enschede maakt de aandacht voor het herhaald

slachtofferschap van woninginbraak deel uit van een braster offensief tegen woni nginbraak: ' De vijf-sterren aanpa k ' . Met dit project probeert de politie in het politiedistrict Zuid-Twente de preventie van woningi n braak en de opsporing van daders te verbeteren.

Als eerste stap van herhaald-slachtoffertraject zijn politiegegevens ( BPS) geanalyseerd. I n de rapportage over deze a nalyse (van Overbeeke, Tulner en Müller; 1 998) bleek dat herhaald slachtofferschap wel degelijk ook in Enschede vaker dan theoretisch verwacht voorkomt. In deze rapportage zijn ook kenmerken van de herhaalde inbraken geanalyseerd en zijn 'hot spots' aangewezen, plekken waar relatief veel herhaalde i nbraken voorkomen.

Om herhaalde woninginbraak en daarmee ook woninginbraak in het algemeen beter aan te kunnen pakken, is het zinvol te analyseren welke woningen of welke mensen een verhoogd risico op herhaald

slachtofferschap hebbe n . Kennis hierover maakt een gerichtere en dus efficiëntere i nbraakpreventie mogelijk.

Naast de studie van politiecijfers is ook literatuur over herhaald slachtofferschap van woninginbraak bestudeerd . In een deel van de bestudeerd e onderzoeken wordt geconcludeerd dat de kenmerken van het slachtoffer wei nig voorspellende waarde hebben voor herhaald

slachtofferschap ( H a kkert, Oppenhuis e . a . : 1 996, Kleemans: 1 996 ) . Andere onderzoeken hebben wel enkele samenhangen aan het licht gebracht tussen herhaald slachtofferschap en specifieke kenmerken van het slachtoffer ( b . v . : Forrester ( 1 988), Forrester, David, Frenz, e . a . ( 1 990) , Pease ( 1 998) ) . Ellingworth, Hope e . a . ( 1 996) to nen aan dat de factoren die leiden tot het eerste slachtofferschap van inbraak (bv. jonge leeftijd,

eenouder-huishouden) niet dezelfde zijn als de factoren die tot herhaald slachtofferscha p leiden (o . m . wonen i n een corporatiewoning, kinderen in het huishouden, 4 of meer auto's hebben) . Zij vermoeden dat levensstijl een belangrijke i nvloed heeft op herhaald slachtofferschap, maar hebben dit niet in hun onderzoek gemete n .

Pagina 2 Secundaire analyse herhaald slachtofferschap woninginbraak Enschede DSP - Amsterdam

(3)

, r

l

Polvi ( 1 99 1 ) concludeert uit een daderonderzoek dat bepaalde eigenschappen van een woning samenhangen met herhaald

slachtofferscha p . Kleemans ( 1 996) komt daarentegen tot de' concl usie dat i ndividuele kenmerken van het object niet belangrijk zijn voor herhaalde woning inbraak, bevei liging zou daarentegen wel een belangrijkere rol spele n .

Veel van de samenhangen van slachtoffers en herhaald slachtofferschap die in de literatu ur aan zijn getoond, betreffen echter de Britse situatie. De Britse conclusies zijn niet noodzakelijkerwijs ook geldig in de Nederlandse situatie .

Niet alleen in de literatuur, maar ook bij de politie bestaan

veronderstellingen over relaties tussen bepaalde kenmerken van het slachtoffer of de woning en herhaalde inbraak. Eén daarvan is dat herhaalde inbraak veel onder studenten zou voorkomen.

Er is dus aanleiding te over voor een onderzoek naar de samenhang tussen herhaald slachtofferschap en kenmerken van slachtoffers en hun woningen in de Nederlandse situatie.

In het kader van de vijf-sterren aanpak i n Zuid-Twente i s door 1&0

Research een nulmeti ng uitgevoerd (Slis & Ende-Last; 1 998) . Deze enquête is uitgevoerd binnen het gehele district (Zuid-Twente) . Deze enquête gaf de gelegenheid tot een aanvullende analyse van herhaald slachtofferschap van woninginbraak. I n de enquête van 1&0 Research onder inbraakslachtoffers zijn daarom ook vragen van DSP ingevoegd over herhaald slachtofferschap . Kenmerken waarvan werd vermoed dat ze samen hangen met herhaald slachtofferschap zijn zo veel mogelijk in de vragenlijst opgenome n . 1 & 0 Research heeft doormiddel van de enquêteresultaten het slachtofferschap van i nbraak i n het algemeen geanalyseerd . I n deze rapportage zal dieper worden i ngegaan op de verschillen tussen

enkelvoudig en herhaald slachtoffers van woninginbraak. Het betreft een secu ndaire analyse van het I &O-besta nd .

Er zijn enkele g rote verschillen tussen de uitgevoerde analyse van pol itiegegevens i n het eerder genoemde 'Herhaald slachtofferschap woninginbraak Enschede' e n de nu uitgevoerde analyse van

enquêtegegevens.

In de eerdere rapportage is een strikte definitie van herhaald

slachtofferschap van woni nginbraak gehanteerd waarin slechts werd gekeken naar i nbraken die binnen drie jaar op hetzelfde adres plaatsvonden.

Dit was voldoende o m aan te tonen d at herhaald slachtofferschap vaker voorkomt dan o p grond van een norm ale kansverdeling is te verwachten . In deze analyse van de enquêtegegevens zijn ook eerdere inbraken bij een slachtoffer meegenomen die in een vorige woning of langer geleden plaatsvonden . Het gaat hier dus niet om adresgebonden maar om persoonsgebonden herhalingen.

Een ander g root verschil is dat i n de analyse van politiecijfers alleen die in braken zichtbaar zijn die zijn gemeld die bij de politie' . Aangezien inbraa kslachtoffers lang niet altijd een i nbraak bij de politie melden, leidde dit tot een onderschatting van het aantal herhaalde inbra ken. I n de 1&0- enquête is daarentegen naar alle eerdere i nbraken gevraagd.

Noot 1 Van inbraken die in BPS zijn geregistreerd hoeft geen aangifte zijn gedaan. In dit systeem staan alle inbraken waar de politie op heeft gereageerd .

�,,

---�----�---�---

(4)

!

I

t r

, !

l.

!

2

2. 1

Tabel 2.1

Herhaalde inbraak

I n dit eerste hoofdstuk wordt ingegaan op de herhaalde inbraa k zelf. Er wordt gekeken naar de frequentie van herhalingen en de tijdsduur tussen twee herhalinge n . Ook worden de kenmerken van herhaalde i n braken vergeleken met die van en kelvoudige in brake n .

Herhaald slachtofferschap

Aantal in braken per in braakadres (percentage vld ondervraagden)

� �� Ol_

eerste herhaling derde herhaling vijfde herhaling

geen herhaling tweede herhaling vierde herhaling zesde herhaling

Maar liefst 2 7 % van de ondervraagde i nbraakslachtoffers bleek reeds (ooit) eerder met een i n braak te maken gehad te hebbe n . Meestal ging het om één eerdere inbraak, maar bij 8% van de ondervraagden g i ng het om drie of meer eerdere voorvalle n .

In de eerder genoemde analyse v a n pol itiecijfers bleek 1 0 % van de woningen waar ingebroken was, binnen de d rie onderzoeksjaren opnieuw het o bject van een inbraak te zij n .

(5)

I "

Afbeelding 2 . 1 Tijd tussen opeenvolgende inbraken ( percentage van alle respondenten/

bewoners dat per kwartaal (opnieuw) slachtoffer is)

6 <=�---

o 2 3 1 jaar 6 6 7 2 jaar 9 10 1 1 3 jaar 1 3 1 4 15 4 jaar 1 7 1 8 1 9 5jaar 21 22

enquête

kwartalen tussen twee inbraken

politiegegevens ... inbraakrisico 1995

Bij zes procent van de ondervraagden vond de vorige inbraak minder dan een kwartaal geleden plaats .

De zwarte sti ppellijn in de figuur geeft het gemiddeld in braakpercentage per kwartaal in 1 99 5 weer. Gedurende drie jaar is de kans op herhaalde inbraak dus verhoogd . Vooral in het eerste jaar is de kans op herhaald

slachtofferschap hoog . Daarna ligt het in braakpercentage onder de ondervraagden l ager dan het gemiddelde i nbraakpercentage . Hier zijn verschillende verklaringen voor den kbaar: Het kan een schij neffect

betreffen ; mogelijk is het inbraakrisico dat in de afbeelding is afgebeeld te hoog , ook is het mogelijk dat een deel van de i nbraken die in een vorige woning werden gepleegd niet zijn genoemd door de respondenten . Het kan echter ook een werkelijk effect betreffen; mogelijk wordt het inbraakrisico drie jaar na een inbraa k l ager dan gemiddeld doordat de slachtoffers hun woning beter beveiligen.

De politiegegevens die voor het eerdere onderzoek zijn geanalyseerd, zijn oo k naar de hier gebrui kte .eenheid omgere kend, namelijk ( percentage van de geënquêteerden/bewoners dat in een kwartaal slachtoffer is) . Er waren gegevens beschi kbaar van aangiften van woni nginbraak van drie jaar ( 1 994 - 1 996) . Deze politiegegevens laten een vergelijkbare ontwikkeling van het slachtofferpercentage zien als de enquêtegegevens. In de politiecijfers is de daling van het slachtofferpercentage geleidelij ker en sneller. De beperkte onderzoeksperiode kan echter een vertekenend effect hebben op de politiec ijfers .

In de Nederlandse literatuur over herhaald slachtofferschap komt ook naar voren dat er ma kkelijk een jaar of twee in bra ken kan zitten ( Kleemans:

1 99 6 ) . In de analyse van Arends ( 1 997) van herhaald slachtofferschap van i n braa k in Den Haag, is de tijdsduur tussen inbraken wel iets korter: 63 % van de herhaalde in braken vindt binnen een jaar en 8 7 % binnen twee jaar plaats. Het i n deze studie gevonden tijdsverloop komt wel overeen met het tijdsverloop dat Polvi ( 1 99 1 ) beschrijft: binnen een maand was in haar studie de kans op herhaling 1 2x zo g root, maar deze kans nam af tot minder dan 2x de verwachte kans na een periode van 6 maande n .

(6)

Voor elke eerdere inbraak is gevraagd of ook aangifte van die inbraak is gedaan. U it de antwoorden op deze vraag blijkt dat van 1 4 % van de eerdere inbraken geen aang ifte is gedaan.

2.2 Tijd en periode van inbraak

Afbeelding 2.2 Verdeling van inbraken over het jaar 1 998 (laatst gepleegde in braak - percentage van de slachtoffers)

IV IV IV

10,--- ,---

ä5 ₈-f---

� f!

.a .!:

G> 8

"0 c: �

4> 4 Cl

Ë

G>

�

²

c.

o

januari

Tabel 2 . 3

maart mei juli september november

•

herhaald slachtoffer

�

alle respondenten

Herhaalde inbraken hebben relatief vaak tussen mei tot en met juli, en septe m ber plaatsgevonden. Dit komt niet overeen met de analyse van pol itie registraties die van Dijk van Soomeren e n Partners over 1 995 uitvoerde. Ook is er geen sprake van een statistisch sig nificant verschil tussen herhaalde en enke lvoud ige inbraken te vi nden.

In de onderstaande afbeelding worden de percentages van de inbraken naar type dag van de week weergegeven . Als referentiepunt is ook het

verwachte percentage van de i nbraken weergegeven als op alle dagen evenveel inbraken zouden worden gepleegd .

Type dag inbraak naar en kelvoudig en herhaald slachtoffer 70

c: 60

4>

...

�

⁵⁰

.Ei 4>

"040 c: al

�

³⁰

Cl al

ë _G>20

� 8. 10

o

70

,---

57-58

doordeweekse dagen zaterdag zon/feestdag onbekend

• �

enkelvoudig slachtoffer

o

^verwacht

(7)

Op doordeweekse dagen worden relatief minder herhaalde (en en kelvoudige) i nbraken gepleegd dan verwacht. Herhaalde inbraken verschillen niet van e n kelvoudige in braken wat betreft de dagen dat ze worden gepleeg d .

Afbeeldi ng 2.2 Dagdeel van inbraa k (percentage)

./"

Tabel 2.3

45,---

40 c: 35

... CD .c e 30 oS

CD 25

"Q c: <0

> 20

CD Cl ... 1 5

... c:

CD !: 10

CD Q.

5 o

overdag 's avonds 's nachts onbekend

•

herhaald slachtoffer enkelvoudig slachtoffer

Herhaalde i n braken worden ongeveer net zo vaak overdag als 's avonds gepleegd . De verschillen tussen herhaald en en kelvoudig slachtoffers zijn niet significant .

Verblijf bewoner(s) tijdens de in braak

herhaald enkelvoudig totaal slachtoffer slachtoffer

thuis 29 27

school/werk/dagelijkse uithuizige verplichtingen 1 8 1 3

boodschappen, iets of iemand wegbrengen 1 4 1 4

een dag/weekend weg logeren/werkreis/ergens heen 1 4 1 0

theater/café/disco/feest/op bezoek 1 2 22

op vakantie 7 7

sport/cursus/wekelijkse activiteiten 2 4

anders 3 4

onbekend 4 3

Opvallend veel herhaalde inbraken zijn gepleegd terwijl de bewoners zelf thuis ware n .

Enkelvoudige i n braken zijn sig nificant vaker tijdens een avondje uit gepleegd dan herhaald i n brake n .

2 7 1 4 14 1 1 1 9 7 3 4 3

(8)

J ,

j 1 I j

Tabel 2.5 Inbraak met diefstal naar type slachtoffer ( percentage)

inbraak met diefstal inbraak zonder diefstal totaal

herhaald slachtoffer 70 30 1 00

enkelvoudig slachtoffer 70 30 1 00

Het percentage ' geslaagde' inbraken is onder de enkelvoudige en de herhaalde slachtoffers gelij k .

Afbeelding 2.3 Waarde gestolen goedere n

totaal

70 30 1 00

26000 .---

� 20000+---�

� CD

:; Cl

.5

Cl �

� .8

� a;

� � E CD Cl

16000

10000 5000

O�---

• �

De gemiddelde waarde van de gestolen goederen per herhaalde i nbraak is

i, meer dan vijfduizend gulden en bij een en kelvoudige inbraa k ruim twintigduizend. De door de respondenten genoemde bedragen variëren echter sterk. Dit i s ook de reden waarom het ogenschijnlijk grote verschil met de enkelvoudig slachtoffers niet significant is.

Afbeelding 2.4 Schade aangericht door i n braak

300 ,---

.. 250 c: CD

�

²⁰⁰

.5

Cl � 150

� CD .0 �

a; 100

� �

°ë CD ₅₀

Cl

0

schade

• �

(9)

1

_I

I

1

�

De schade die een i n braak aan de woning veroorzaakt ligt bij een herhaalde inbraak gemiddeld op zo' n 250 g u lden en bij een enkelvoudige inbraak iets l ager. Het verschil met de en kelvoudig slachtoffers is niet significant.

2.3 Conclusies

De meeste herhaalde in braken vinden plaats binnen een kwartaal na de vorige i n braa k . Tot drie jaar voor een inbraak hadden opvallend veel i nbraakslachtoffers te m a ke n met eerdere i nbraken .

De tijd van het jaar, de week of de dag waarop de herhaalde i n braken zijn gepleegd, verschillen niet van die waarop de en kelvoudige in braken gepleegd zij n . Wel worden herhaalde in bra ken in vergelijking tot

enkelvoudige in braken m i nder vaak gepleegd als bewoners een avondje uit zij n .

(10)

{ ..

;1 ;:;

"

S ,I 1 '1

� 1

,

I �

t

I

3 Profiel herhaald slachtoffer - enkelvoudig slachtoffer

Om te verkl aren waarom sommige huishoudens herhaaldelijk slachtoffer zijn van woningi nbraak worden in dit hoofdstu k enkele

achtergrondgegevens van de en kelvoudige en herhaald slachtoffers vergeleken. In 'De vijf sterren aanpak' van 1&0 Research zijn enkele van deze gegevens naast bevolkingsgegevens gezet. Waar mogelij k zijn deze cijfers overgenomen.

3.1 Achtergrondkenmerken

Tabel 3.1 Samenstelling van huishouden naar type slachtoffer ( percentages)

herhaald enkelvoudig bevolking slachtoffer slachtoffer

echtpaar of samenwonenden met kind of kinderen 25 25 2 5

eenoudergezin 5 5 3

een alleenstaande 40 30 25

echtpaar of samenwonenden zonder kinderen 28 36

46

twee of meer alleenstaanden 3 2

andere samenstelling 2

totaal 1 00 1 00 1 00

Alleenstaanden zijn opvallend sterk vertegenwoordigd onder de herhaald slachtoffers. Echtpa re n e n samenwonenden zonder kinderen zijn relatief minder vaak herhaald slachtoffer. Het verschil i n huishoudensame nstelling tussen en kelvoudig en herhaald slachtoffers is significant.

Pease (1 998) bevestigd dat alleenstaanden vaker dan anderen herhaald slachtoffer zijn. relatie Forrester, David , Frenz, e . a . (1 990) concludeerden in hun o nderzoek dat huishoudens met kinderen vaker herhaald slachtoffer zijn van woninginbraak d a n andere typen huishoudens. Hiervoor is in deze enquête geen enkele bevestiging gevonden .

(11)

1 {

�

.,

� "

i

�

I i

I

1 I

Tabel 3 . 2 Aantal mensen dat i n de woning woont naar type slachtoffer (percentage)

herhaald enkelvoudig totaal

slachtoffer slachtoffer

1 persoon 7 6

2 personen 5 5 5 4

3 personen 1 2 1 7

4 personen 1 6 1 6

5 personen 6 4

6 personen 2 2

8 personen 0

totaal 1 00 1 00

Het leeuwendeel van de herhaald slachtoffers woont in woningen met tussen de 2 en 4 personen. De herhaald slachtoffers verschillen wat dit betreft niet ( significant) van en kelvoudig slachtoffers.

6 54 1 6 1 6 4 2

1 00

Tabel 3 . 3 Inkomensbronnen bewoner(s) naar type slachtoffer ( percentage)

Tabel 3.4

herhaald slachtoffer enkelvoudig slachtoffer totaal

salaris/eigen bedrijf praktijk 5 6 5 6 5 6

uitkering (WAO/AAW/VUT/AOWI 42 41 41

studiebeurs 3 5 5

anders

lets meer dan de helft van de huishoudens die herhaaldelijk slachtoffer is van w oninginbraak, heeft één of m eer inkomens uit werknemerschap of een eigen bed rijf of pra ktij k . Twee vijfde leeft van een u itkering.

De in komstenbronnen van de leden van het huishouden die enkelvoudig of herhaald slachtoffer zijn niet (significant) a nders.

Tijdens het herhaald slachtofferproject is vaak gesuggereerd dat veel herhaalde inbraken i n studentenhuizen plaatsvinden. Een dergelijke samenhang is in de enquêtecijfers in het geheel niet te vinden.

Leeftijd lid van huishouding die aangifte heeft gedaan (percentage ) . herhaald slachtoffer enkelvoudig slachtoffer

t/m 24 jaar 3 5

2 5-39 jaar 1 8 29

40-54 jaar 33 23

55 jaar en ouder 46 43

totaal 1 00 1 00

totaal

4 2 6 26 44 100

(12)

'1 ,

";

Herhaald slachtoffers van woningin braak zijn significant vaker ouder dan veertig jaar d a n en kelvoudig slachtoffers .

Deze conclusie w ordt bevestigd door Pease (1 998). Forrester, David, Frenz, e . a . (1 990) daarentegen vonden juist dat huishoudens van jonge mensen (1 9-36 j aar) vaker herhaald slachtoffer van woninginbraak zijn dan huishoudens met oudere mense n . Ellingworth, Hope e.a. (1 996) vonden alleen een samenhang tussen het eerste slachtofferschap van

woninginbraak en leeftijd , i n hun o nderzoek waren herhaald slachtoffers niet jonger d a n de e n kelvoudig slachtoffers .

3.2 Levensstijl

Afbeelding 3.1

Ook de levensstijl van de bewoners kan van invloed zijn op de kans op herhaalde i n braa k . Onderzocht is vooral of de frequentie van afwezigheid van de bewoners invloed heeft op het herhaald slachtofferscha p .

H u i s overdag verlaten (gemiddeld aantal dagdelen)

6 .---

5+---

c: �

ai "& 4+----_ft!

"C

iii

� 3+---_ft!

"C ft!

ai ::g 2+---- E _�

Cl

0-'---

4, 13

5, 1

De woningen van de herhaald slachtoffers zijn sig nificant meer dagdelen in de week verlaten d a n die van de enkelvoudige slachtoffers.

Tabel 3.5 Aantal avonden en nachten dat woning gemiddeld per wee k verlaten is ( percentage)

herhaald enkelvoudig slachtoffer slachtoffer

bijna nooit 5 5 5 8

gemiddeld 1 of 2 nachten per maand 1 3 1 0

gemiddeld eens per week 6 9

gemiddeld 2 of meer nachten per week 26 23

totaal 1 00 1 00

Enkelvoudig en herhaald slachtoffers verschillen niet significant in het aantal avonden e n nachten dat de woning verlaten is.

totaal

5 7 1 1 8 24 1 00

(13)

,

I

_I

1 i

t j

i

I

J ! I \ ! I l

'I

_I

I

Afbeelding 3 . 2 Vaka nties binnen of buiten vaka ntieperiodes (percentage)

Tabel 3 . 6

60 ,---

50+---

� 40+---� c:

Cl lil

� !!!

^{30 +---}

� c:

8. o _20+--

:I c: CD

� 10+--

CD Q.

0-'----

51

binnen vakantieperiodes buiten vakantieperiodes ga nooit weg

•

herhaald slachtoffers

�

De herhaald slachtoffers lijken iets vaker buiten dan binnen de reguliere vaka ntieperiodes op vakantie te g a a n . Het verschil is echter niet significant.

Aantal jaren woonachtig op huidig adres naar type slachtoffer ( percentage) herhaald enkelvoudig totaal slachtoffer slachtoffer

minder dan een half jaar 2 3 3

tussen 6 maanden en een jaar 4 7 6

een tot drie jaar 1 1 17 16

drie tot tien jaar 29 25 26

langer dan tien jaar 54 49 5 0

totaal 1 00 1 00 100

Meer d a n de helft van de herhaald slachtoffers woont reeds langer d a n tien jaar i n de huidige woning . De herhaald slachtoffers wonen niet sig n ificant

langer op het huidige adres dan de en kelvoudige slachtoffers.

Forrester, David, Frenz, e . a . (1 990) vonden dat nieuwkomers i n de buurt (minder d a n één jaar) relatief vaak herhaald slachtoffer van woninginbraak zij n . Hiervoor is in dit enquêtemateriaal geen bevestiging te vind e n .

(14)

r r

Î

3 . 3 Conclusies

Herhaald slachtoffers van woningi nbraak zijn vaker alleenstaand dan enkelvoudig slachtoffers . Deze conclusie komt overeen met die van

Elli ngworth, H ope e . a . (1 996). Oudere huishoudens blijken in deze enquête vaker herhaald slachtoffers te zijn dan jonge huishoudens. In de literatuur werd ju ist het omge keerde gevonden, in een ander werk kon geen enkele samenhang worden vastgesteld . Wat betreft het aantal bewoners van een pand, de in komensbron (nen) , het aantal avonden en nachten dat een woning verlate n is, of de periode waarin de bewoners met vakantie gaan, zijn er geen significa nte verschillen tussen herhaald en enkelvoudige

sl achtoffers te vinden. Herhaald slachtoffers laten hun woning overdag wel meer dagdelen per week leeg achter dan en kelvoudig slachtoffers.

(15)

I

·

I I

I j

I

4 Eigenschappen woning

Naast kenmerken van de bewoners en hun levensstijl kunnen ook eigenschappen van de woning of de woo nomgeving de aantrekkelijkheid voor inbrekers bepalen. De vraag in dit· kader is of deze eigenschappen ook invloed hebben op herhaald slachtofferschap van woninginbraa k .

4 . 1 Woning e n woonomgeving

Tabel 4.1 Huis te koop of te huur aangeboden op moment van i nbraa k adres naar type slachtoffer (percentage)

ja nee totaal

3 2

97 98

1 00 1 00

2 98 1 00

Drie procent van de herhaald slachtoffers had zijn of haar huis te koop dan wel te huur aangeboden ten tijde van de ( laatste) inbraak. Dat is niet sig nificant vaker dan de en kelvoudig slachtoffers.

Tabel 4.2 Eigendomsituatie naar type slachtoffer (percentage)

particulier eigen bezit 64 5 5 5 7

particulier huur 1 3 1 3 1 3

huur van woningbouwvereniging 23 32 30

totaal 1 00 100 1 00

Bijna tweederde van de geënquêteerde herhaald slachtoffers is huiseigenaar, een kwart huurt bij een woning bou wvereniging.

Er is geen sign ificant verschil tussen herhaald en enkelvoudig slachtoffers van woninginbraa k .

Herhaald slachtofferschap v a n woninginbraak h angt volgens Ellingworth, Hope e . a . (1 996) samen met wonen in een corporatiewoning, in de i n Enschede gehouden steekproef huren juist relatief weinig herhaald slachtoffers een woning bij een woningbouwcorporatie .

Pagina 1 5 Secundaire analyse herhaald slachtofferschap woninginbraak Enschede DSP - Amsterdam

(16)

."-;

J

!

11. \

Tabel 4 . 3

Tabel 4.4

Woningtype naar type slachtoffer ( percentage)

herhaald enkelvoudig bevolking slachtoffer slachtoffer

eengezinswoning vrijstaand 29 2 7 6

2 onder 1 kap 20 14 1 6

eindwoning van een rijtje 1 8 1 8

37

tussenwoning 1 3 22

flat of etagewoning, benedenwoning 7 7

26

flat of etage woning, bovenwoning 5 3

bejaardentehuis

studentenhuis 2 4

anders 5 6

totaal 1 00 1 00 1 00

Drie van de tien slachtoffers van herhaalde woningi nbraak wonen in een vrijstaande eengezinswoning, a ndere populaire woningtypen onder deze groep zijn de twee-onder-één-kap-woningen en een eindwoning van een rijtje.

De typen woningen die herhaald slachtoffers bewonen, wij ken niet sig nificant af van enkelvoudig slachtoffers.

Ligging woning naar type slachtoffer (percentage)

binnen bebouwde kom 85 87

buiten bebouwde kom, aan doorgaande weg 8 8

buiten bebouwde kom met weinig verkeer 5 5

anders 2 0

totaal 1 00 100

85 % van de herhaald slachtoffers woont binnen de bebouwde kom, dit wijkt niet af van andere slachtoffers van woninginbraak.

86 8 5

100

Analyse van de locatie van herhaalde inbraken was in deze enquête niet mogelijk. Herhaalde i nbraak heeft volgens een onderzoek van H a k kert, Oppenhuis e.a. (1996) meer met de buurt te m a ke n dan met de woning of de bewoners. In Nederland vinden herhaalde inbraken met name plaats in concentratiewij ken, waar veel al lochtonen, werklozen en m ensen met een laag inkomen en een lage opleid ing wonen . Binnen deze buurten is ook nog een concentratie op hot spots: bepaalde adressen en kruispunte n .

(17)

De a nalyse van politie gegevens (van Overbeeke, Tuiner, van Amersfoort e . a . ; 1 998) bevestigde d it beeld . De buurten met de meeste herhaalde in braken waren voornamelijk buurten met de volgende kenmerken :

• overwegend sociaal zwakkere buurten met lage sociale cohesie

• naoorlogse bouwtijd ( met name jaren ' 50-'70)

• woni ngen met een slecht beveiligingsniveau / slecht o nderhoudsniveau

• verhoudingsgewijs veel alleenwonenden met een laag i n ko men

4.2 Preventie

Tabel 4 . 5

Beveiliging van de woning k a n de k a n s op i nbraak beperken . Interessant is te kijken of de herhaald slachtoffers hun woning m i nder goed beveil igen dan de enkelvoudig slachtoffers . Voor de

Bezit en gebru ik i nbraakalarm naar type slachtoffer ( percentage)

nee 83 87 86

ja, gebruikt hem niet of nauwelijks 5 2

ja, gebruikt hem meestal 3 4 4

gebruikt hem altijd 9 7 8

totaal 1 00 1 00 1 00

De i n braakslachtoffers met eerdere i nbraakervaringen hebben meestal geen inbraakalarm, een kwart van hen die wel een alarm hebben gebruikt het alarm nauwelijks. De herhaald slachtoffers hebben of gebrui ken niet va ker een i nbraakalarm d a n de enkelvoudig slachtoffers.

Tabel 4 . 6 Gebru i k extra sloten en grendels op deuren e n ramen naar type slachtoffer (percentage)

nee

ja, gebruikt hem niet of nauwelijks ja, gebruikt hem meestal

gebruikt hem altijd totaal

herhaald slachtoffer 1 1

27 62 1 00

enkelvoudig slachtoffer 1 9

24 5 7 1 00

totaal

1 7 o 2 5 5 8 1 00

Bijna negen van de tien herhaald slachtoffers van wo ninginbraak heeft extra sloten en grendels op deuren en ramen . Deze extra sloten en grendels worden ook gebru i kt . De herhaald slachtoffers wijken maken significant vaker gebruik van extra sloten en grendels dan enkelvoudig slachtoffers .

(18)

! i

I I

^!

Tabel 4.7 Gebruik binnenverli c hting bij afwezigheid naar type slachtoffer ( percentage)

Tabel 4 . 8

Tabel 4 . 9

nee 1 0 1 2 1 1

ja, gebruikt hem niet of nauwelijks 2 3 3

ja, gebruikt hem meestal 2 3 2 3 23

totaal 1 00 1 00 1 00

Bijna een derde van de herhaald slachtoffers van woninginbraak l aat de bi n nenverl ichting branden als het huis leeg is, om i nbraak te voorkome n . Herha ald slachtoffers wijken h ierin niet a f v a n d e en kelvoudig slachtoffers . Forrester ( 1 988) vond dat herhaalde i nbraak veel voorkwam als er geen bewoo nde i ndru k werd gewekt ( bijvoorbeeld door het l icht te l aten branden) .

Gebru i k buitenverlichti ng naar type slachtoffer (percentage)

enkelvoudig herhaald slachtoffer slachtoffer

nee 29 27

ja, gebruikt hem niet of nauwelijks 4 6

ja, gebruikt hem meestal 1 6 1 9

totaal 1 00 1 00

Zeven van de tien o ndervraagde inbraakslachtoffers gebrui kt

buitenverlichting ter voorkoming van woni ngi nbraak. Enkelvoudig en herhaald slachtoffers onderscheiden zich h ierin n iet van elkaar.

Gebruik andere maatregelen naar type slachtoffer ( percentage) enkelvoudig herhaald

nee 85 84

ja, gebruikt hem niet of nauwelijks 0

ja, gebruikt hem meestal 3 3

gebruikt hem altijd 1 1 1 3

totaal 1 00 1 00

totaal

29 5 1 7 5 0 1 00

totaal

85

3 1 1 1 00

Vijftien procent van de i nbraakslachtoffers heeft nog andere maatregelen i n de woning getroffen om ( herhaalde) in braak te voorkomen . Herhaald slachtoffers verschillen hierin niet van enkelvoudig slachtoffers.

(19)

"

Tabel 4. 1 0

Tabel 4 . 1 1

4.3

Bezit hond naar type slachtoffer (percentage)

ja 1 5 20 1 9

nee 85 80 8 1

totaal 1 00 1 00 1 00

Relatief wei nig ondervraagde herhaald slachtoffers hebben een hond in huis. Er is geen sprake van een significa nte samenhang .

Forrester (1 988) vond wel dat herhaalde i n braak relatief veel voorkwam als er geen hond i n huis aanwezig was.

Het is ook mogelijk d at herhaalde slachtoffers verschillen van enkelvoudige slachtoffers, doordat zij in het geheel geen maatregelen treffen . O m die reden is op dit punt een nadere analyse uitgevoerd . De resultaten worden vermeld in tabel 4 . 1 1 .

Getroffen preventiem aatregelen (percentage)

herhaald enkelvoudige slachtoffer slachtoffer

° 0,0 0,9

3,9 5 , 5

2 1 0, 1 1 4,6

3 27,9 30,3

4 45,0 3 5 , 3

5 1 0,9 1 2,8

6 2,3 0,6

totaal 1 00 1 00

Het is niet zo dat herhaalde slachtoffers geen maatregelen treffen , terwijl en kelvoud ige slachtoffers dat wel blijken te doe n . I ntegendeel , vrijwel alle respondenten hebben op zijn mi nst één van de genoemde m aatregelen getroffe n . Slachtoffers waarbij herhaaldelijk is ingebroken , scoren in d at opzicht zelfs sig nificant 'beter' d a n en kelvoudige slachtoffers, namelij k gemiddeld 3 , 7 tegen 3 , 4 van d e in totaal 6 genoemde mogelijkheden (inclus ief hond). Dit resultaat lijkt verwonderlijk, aangezien men geneigd is te den ke n d at het lastiger inbreken is in een huis dat beter is beveilig d .

Conclusies

Uit de enquête blijken nauwelijks verschillen in eigenschappen en ligging van de woning of gebruik van inbraakwerende maatregelen tussen herhaald en en kelvoudig slachtoffers van woningi n braa k . Wel maken herhaald slachtoffers vaker gebru i k van extra sloten en grendels op hun deuren en ramen dan en kelvoudig slachtoffers. H et gemiddeld aantal

beveiligingsmaatregelen tegen woning inbraak dat is getroffen ligt bij herhaald slachtoffers iets hoger dan bij en kelvoudig slachtoffers . Deze

(20)

resultaten komen niet overeen met de literatuur waarin wel enkele samenhangen werden gevonden tussen herhaald slachtofferschap van woni nginbraak en kenmerken en beveiliging van de woni ngen .

(21)

f

I _.

I ;

I

"

5 Conclusies en slotopmerkingen

De Enschedese enquêtegegevens van de nul meting van de 'Vijf

sterrenaanpak' bleek een bru ikbaar bestand om enkelvoudig en herhaald slachtoffers te vergelijken.

Ruim een kwart van de ondervraagde i nbraakslachtoffers blijkt reeds eerder slachtoffer van woninginbraak te zijn geweest. Tot circa 3 jaar voor een i nbraak blijkt men bovengemiddeld vaak slachtoffer van een eerdere inbraak te zijn geweest .

In deze analyse van de enquête onder slachtoffers van woninginbraäk zijn weinig samenhangen gevonden tussen kenmerken van het slac htoffer en h u n woning met herhaald slachtofferschap van woninginbraa k . De gevonden significa nte samenhangen zijn de volgende :

• O nder de herhaald slachtoffers zijn alleenstaanden en alleenwonenden oververtegenwoordigd ten opzichte van de enkelvoudig slachtoffers.

• H uishoudens waarin degene die aangifte van de inbraak deed ouder is dan veertig jaar blijken va ker herhaald slachtoffers te zijn dan jongere huishoudens .

• Herhaald slachtoffers zijn meer dagdelen per week van huis dan en kelvoudig slachtoffers.

• Herhaald slachtoffers make n va ker gebruik2 van extra sloten en grendels dan enkelvoudig slachtoffers .

• Herhaald slachtoffers hebben gemiddeld iets meer beveiligings

maatregelen tegen woni nginbraak getroffen dan enkelvoudig slachtoffers.

O p alle andere onderzochte kenmerken van de inbraak, de slachtoffers, hun levensstijl en hun woning zijn geen verschillen gevonden tussen herhaald en enkelvoudig slachtoffers.

Een aantal veronderstellingen uit de Britse literatuur en van de Nederlandse politie zijn onderuit gehaald voor de Nederlandse situatie:

• U ithuizigheid 's avonds heeft niets te maken met herhaald slachtofferschap van woni nginbraak (overdag wel ) .

• Student zijn heeft niets te m a ke n met herhaald slachtofferschap van woningi nbraak.

• H et deel uitmaken van kinderen aan huishoudens heeft niets te m a ken met herhaald slachtofferschap van woni nginbraa k.

• Nieuw komer zijn in de buurt ( m i nder dan één jaar) heeft niets te maken met herhaald slachtofferschap van woninginbraa k.

• Wonen in een corporatiewoning heeft niets te maken met herhaald slachtofferschap van woni nginbraak.

De resu ltaten lijken er dus op te wijzen dat herhaald slachtofferschap niet zozeer door kenmerken van het slachtoffer en de woning verklaard moet worden.

In de l iteratuur en i n de door DSP u itgevoerde analyse van politiegegevens bleek al de locatie van een pand wel invloed heeft op herhaald

slachtofferschap; er zijn 'hot spots' aan te wijzen waar herhaalde inbraken veel voorkomen.

Ook is het mogelijk dat er nog andere factoren i n het spel zijn waardoor som m ige slachtoffer herhaaldelij k te maken krijgen met woning i n braak en andere slachtoffers slechts één m a a l .

Noot 2 Er is gevraagd naar de situatie tijdens de enquête afneming, dus na de laatste inbraak.

(22)

j

^»

I

M ogelijk zijn het m eer de voorkeuren en kenmerken van specifieke daders die herhaald slachtofferschap verklaren. De ene i n breker is m isschien meer geneigd een woning meerdere malen te bezoe ken dan de andere. Studie naar de daders van herhaald i nbraak kan mogelijk ha ndvaten voor de politie opleveren voor de opsporing van daders . Voor een goed inzicht in herhaald slachtofferschap is daarom een onderzoek naar de daders van i n braak op herhaald slachtofferadressen wense)ijk. Gezien de methodologische

moeilijkheden bij het ondervragen van inbrekers direct na de aanhouding, is een benadering van reeds veroordeelde inbrekers in gevangenissen aan te raden.

(23)

•

�.

,

1 I I

I

1

...

. ,

Bijlage 1

Tabel 8 1 . 1

Onderzoeksverantwoording

Voor deze analyse is gebruik gemaakt van het enquêtebestand van 1&0 Research. D it bureau heeft met een deels eigen vragenlijst en deels vragen die door DSP zijn aangeleverd een enquête afgenomen onder

inbraakslachtoffers . De vragen die DSP aanleverde zijn de vragen over herhaald slachtofferschap en over een aantal kenmerken van de slachtoffers, hun levensstijl en hun woning .

Na de nulmeting van 1&0 Research is de enquêteri ng van

inbra a kslachtoffers voortgezet. De steekproef die voor deze analyse is gebruikt i s daaro m groter dan die van de Slis en Ende-Last ( 1 998) . 1&0 Research heeft voor haar eigen analyse het bestand gewogen op maand o m van elke maand een gelijk percentage slachtoffers i n de steekproef te krijge n . Voor deze secundaire analyse i s er geen weging op het besta nd toegepast.

De i n deze analyse gepresenteerde cijfers ku nnen dus verschillen van de resultaten die i n 'De vijf-sterren aanpak - De nul meti ng ' .

Voor d e enquête i s een steekproef genomen onder slachtoffers van woninginbraak die aangifte hebben gedaan bij de politie. De namen en telefoonnum mers zijn aangeleverd door de politie in het d istrict.

Er zijn voor dit onderzoek 473 mensen telefonisch ondervraagd. Van hen waren 1 29 mensen reeds eerder slachtoffer geweest van woninginbraak.

Van de oorspron kelijke steekproef bleek 9 % niet worden bereikt door verhuizing, afsl u iting van de telefoon en niet kloppende num mers en adressen . Van de mensen waarvan wel een correct telefoonnummer gevonden werd is bij 80% daadwerkelijk de enquête afgenomen. 1 0 % van hen is niet berei kt, 8% weigerde en enkele vraaggesprekken gingen niet door wegens zie kte of taalpro blemen .

Responsverantwoord i ng

brute steekproef

.-uitval (verhuisd, overleden, teiefoon afgesloten, naam en adres klopt niet) netto steekproef

non respons - niet bereikt - ziekte - weigering - taalproblemen gevoerde gesprekken

respons abs. % 6 5 1 1 00 5 7 9 594 1 00

5 9 · 1 0

9 2

48 8

5 473 80

(24)

Bijlage 2 Literatuur

Ellingworth, D. T. Hope, D . R . Osborn, A. Trickett and K . Pease

1 99 6 Prior Victimisation and Crime Risk. I n : Int . J. o f Risk, Security and Crime Prevention, p p . 20 1 -2 1 2 .

Forrester, David, M i ke Chatterton and Ken Pease with the assistence of Robin Brown

1 988 The Kirkholt Burglary Prevention Project, Rochdale. Crime Prevention U nit, paper 1 3, London: Home Office

Forrester, David, Samantha Frenz, Martin O'Connell and Ken Pease 1990 The Kirkholt Burglary Project: Phase /I. Crime Prevention Unit,

paper 23, London: Home Office.

Ha k kert, A. en E . Oppenhuis m . m . v . K . Blits en T. Eijken

1 99 6 Herhaald slachtofferschap; omvang, verschijningsvormen en mogelijkheden voor een aanpak. Ministerie van Justitie, Dienst Preventie, Jeugdbescherming en Reclasseri ng .

Kleemans, E . R .

1 996 Strategische misdaadanalyse en stedelijke criminaliteit (diss . ) . U niversiteit Twente, facu lteit Bestu urskunde, Internationaal Politie Instituut Twente.

Pease, K

1 99 8 Repeat Victimisation: Taking Stock. Home office, Crime Detection and Prevention Series, no. 90.

Overbeeke, Robert van, Hette Tulner en Guido M üller

1 998 Herhaald slachtofferschap woninginbraak in Enschede. Ministerie van Justitie, Den Haag

Overbeeke, Robert, Hette Tuiner, Pepijn van Amersfoort, Marije van Barl i ngen, Guido M ü ller ( met medewerking van Essy van D ijk) .

1 998 Herhaald slachtofferschap woninginbraak Enschede, Maastricht, Groningen. Ministerie van Justitie, Den Haag.

Polv i , N atalie, Terah Loom a n , C h arlie Hump hries and Ken Pease

1 99 1 The Time Course of Repeat Burglary Victimisation. British Journal of Cri m inology, 3 1 , 4 1 1-4 1 4.

Slis, E . J . , T. Van Ende-Last _•

1 998 De Vijf-sterren aanpak; De nulmeting. 1&0 Research, Enschede.

(25)

Secundaire analyse herhaald slachtofferschap woninginbraak Enschede

Amsterdam, januari 2000 Hette Tulner

(26)

1 Inleiding

In Groot-Brittan n ië is ontdekt dat slachtoffers van woninginbraak een sterk verhoogde kans hebben op een herhaalde i n braak. Door inbraakpreventie specifiek te richten op mensen die reeds slachtoffer van i nbraak zijn geworden, blijkt het inbraa kpercentage in een buurt beduidend te kunnen worden verlaagd . N aar aanleiding van deze Britse aanpak heeft het

Ministerie van Justitie een aantal grote stede n gevraagd om te bezien of in die steden herhaald slachtofferschap voorkomt en bruikbare handvaten voor inbraakpreventie kan opleveren. Onderzoeksbureau Van Dijk, Van Soomeren en Partners (DS P) is daarbij door het ministerie gevraagd de gemeenten te ondersteunen bij het onderzoeken van herhaald slachtoffer

schap en de ontwikkeling van preventiepla nnen.

Eén van de steden die zich hebben aangemeld voor dit project is Enschede.

Bij de regiopolitie Twente, district Zuid-Twente bestaat al langer belangstelling voor een aanpak van ( herhaald) slachtofferschap van woninginbraken. In Enschede maakt de aandacht voor het herhaald

slachtofferschap van woningi nbraak deel uit van een bre_der offensief tege n woninginbraak: 'De vijf-sterren aanpak' . M e t d i t project probeert de politie in het politiedistrict Zuid-Twente de preventie van woninginbraak en de opsporing van daders te verbeteren.

Als eerste stap van herhaald-slachtoffertraject zijn politiegegevens (BPS) geanalyseerd . In de rapportage over deze analyse (van Overbeeke, Tulner en-M üller; 1 998) bleek dat herhaald slachtofferschap wel degelijk ook i n Enschede vaker d a n theoretisch verwacht voorkomt. In deze rapportage zijn ook kenmerken van de herhaalde in braken geanalyseerd en zijn ' hot spots' aangewezen, plekken waar relatief veel herhaalde inbraken voorkomen.

Om herhaalde woningin braak en daarmee ook woninginbraak i n het algemeen beter aan te kunnen pakken, is het zi nvol te analyseren welke woningen of welke mensen een verhoogd risico op herhaald

slachtofferschap hebbe n . Kennis hierover maakt een gerichtere en dus efficiëntere inbraa kpreventie mogelijk.

Naast de studie van politieèijfers is ook literatuur over herhaald slachtofferschap van woninginbraak bestudeerd . In een deel van de bestudeerde onderzoeken wordt geconcludeerd dat de kenmerken van het slachtoffer weinig voorspellende waarde hebben voor herhaald

slachtofferschap ( H akkert, Oppenhuis e . a .: 1 996, Kleemans: 1 996) . Andere onderzoeken hebben wel enkele samenhangen aan het licht gebracht tussen herhaald slachtofferschap en specifieke kenmerken van het slachtoffer ( b . v.: Forrester ( 1 988) , Forrester, David, Frenz, e . a . ( 1 990) , Pease ( 1 998) ) . Ellingworth, Hope e . a . ( 1 996) tonen aan dat de factoren die leiden tot het eerste slachtofferschap van in braak (bv . jonge leeftijd,

eenouder-huishouden) niet dezelfde zijn als de factoren die tot herhaald sl achtofferschap leiden (o . m . wonen in een corporatiewoning, ki nderen i n het huishouden, 4 o f meer auto's hebben) . Zij vermoeden dat levensstijl een belangrijke i nvloed heeft op herhaald slachtofferschap, maar hebben dit niet in hun onderzoek gemeten.

(27)

Polvi ( 1 99 1 ) concludeert uit een daderonderzoek dat bepaalde eigenschappen van een woning samenhangen met herhaald

slachtofferschap . Kleemans ( 1 996) komt daarentegen tot de' conclusie d at ind ividuele ken merken van het object niet belangrijk zijn voor herhaalde woninginbraak, beveiliging zou daarentegen wel een belangrij kere rol spelen .

Veel van d e samenhangen van slachtoffers e n herhaald slachtofferschap die in de l iteratuur aan zijn getoond, betreffen echter de Britse situatie. De Britse conclusies zijn niet noodzakelijkerwijs ook geldig in de Nederlandse situatie.

Niet alleen i n de l iteratuur, maar ook bij de politie bestaan

veronderstellingen over relaties tussen bepaalde kenmerken van het slachtoffer of de woning en herhaalde inbraak. Eén daarvan is dat herhaalde i n braak veel onder studenten zou voorkomen .

Er is dus aanleiding te over voor een onderzoek naar de samenhang tussen herhaald slachtofferschap en kenmerken van slachtoffers en h u n woningen i n de Nederl andse situatie.

I n het kader van de vijf-sterren aanpak in Zuid-Twente is door 1&0

Research een n u lmeting uitgevoerd ( Slis & Ende-Last; 1 998) . Deze enquête is u itgevoerd binnen het gehele district (Zuid-Twente) . Deze enquête gaf de gelegenheid tot een aanvullende analyse van herhaald slachtofferschap van woninginbra a k . In de enquête van 1&0 Research onder inbraakslachtoffers zijn daarom ook vragen van DSP i ngevoegd over herhaald slachtofferschap . Kenmerken waarvan werd vermoed dat ze samen hangen met herhaald slachtofferschap zijn zo veel mogelijk in de vragenlijst opgenomen.

1 &0 Research heeft doormiddel van de enquêteresultaten het slachtofferschap van inbraak in het algemeen geanalyseerd . In deze rapportage zal d ieper worden ingegaan op de verschillen tussen

enkelvoudi g en herhaald slachtoffers van woninginbraak. H et betreft een secundaire analyse van het I&O-bestand .

Er zijn enkele grote verschillen tussen de u itgevoerde analyse van

" politiegegevens in het eerder genoemde ' Herhaald sl achtofferschap

woninginbraak Enschede' en de nu u itgevoerde analyse van e nquêtegegevens.

I n de eerdere rapportage is een strikte definitie van herhaald

slachtofferschap van woninginbraak gehanteerd waarin slechts werd gekeken naar i nbraken die binnen drie jaar op hetzelfde adres pl aatsvonden . D it was voldoende om aan te tonen dat herhaald slachtofferschap vaker voorkomt dan o p g rond van een normale kansverdeling is te verwachten. In deze a nalyse van de enquêtegegevens zijn ook eerdere i nbraken bij een slachtoffer meegenomen die i n een vorige woning of langer geleden plaatsvonden. Het gaat hier dus niet om adresgebonden maar om persoonsge bonden herhalinge n .

Een ander groot verschil i s d at in de analyse v a n politiecijfers alleen d i e i nbraken zichtbaar zijn die zijn gemeld d i e bij d e pol itie' . Aangezien i n braakslachtoffers lang niet altijd een inbraak bij de politie melden, leidde dit tot een onderschatting van het aantal herhaalde i n braken . I n de 1&0- enquête is daare ntegen naar alle eerdere inbraken gevraagd .

Noot 1 Van inbraken die in BPS zijn geregistreerd hoeft geen aangifte zijn gedaan. In dit systeem staan alle inbraken waar de politie op heeft gereageerd.

(28)

2 Herhaalde inbraak

2 . 1

Tabel 2 . 1

I n dit eerste hoofdstuk wordt ingegaan op d e herhaalde inbraak zelf. Er wordt gekeken naar de frequentie van herhalingen en de tijdsdu u r tussen twee herhalingen . Ook worden de kenmerken van herhaalde i nbraken vergeleken met die van enkelvoudige i nbra ken .

Herhaald slachtofferschap

Aantal i nbraken per i nbraakadres ( percentage vld ondervraagden) 80

70

c: 60

't:I Ol

!

⁶⁰

E Ol

-g 40 ₀

Ol Ol

!! 30 _c:

Ol !:!

8. 20 1 0 0

73

�� Ol_

eerste herhaling derde herhaling vijfde herhaling

geen herhaling tweede herhaling vierde herhaling zesde herhaling

Maar liefst 2 7 % van de ondervraagde inbraakslachtoffers bleek reeds (ooit) eerder met een inbraak te maken gehad te hebben. Meestal ging het om één eerdere inbraak, maar bij 8 % van de ondervraagden ging het om drie of meer eerdere voorvallen.

In de eerder genoemde analyse van politiecijfers bleek 1 0 % van de woningen waar ingebroken was, binnen de d rie onderzoeksjaren opnieuw het object van een i nbraak te zijn.

Pagina 4 Secundaire analyse herhaald slachtofferschap woninginbraak Enschede D S P - Amsterdam

(29)

Afbeelding 2 . 1 Tijd tussen opeenvolgende in braken (percentage van alle respondenten/

bewoners dat per kwartaal (opnieuw) slachtoffer is)

6 ,-===�---

o

•

2 3 1 jaar 6 6 7 2 jaar 9 1 0 1 1 3 jaar 1 3 14 16 4 jaar 17 18 19 6 jaar 21 22

enquête

kwartalen tussen twee inbraken

politiegegevens ... inbraakrisico 1 995

Bij zes procent van de ondervraagden vond de vorige inbraak minder dan een kwartaal geleden plaats.

De zwarte stippellijn in de figuur geeft het gemiddeld inbraakpercentage per kwartaal in 1 99 5 weer. Gedurende drie jaar is de kans op herhaalde inbraak dus verhoogd . Vooral in het eerste jaar is de kans op herhaald

slachtofferschap hoog. Daarna ligt het inbraa kpercentage onder de ondervraagden lager dan het gemiddelde inbraakpercentage. Hier zijn verschillende verklaringen voor den kbaar: Het kan een schijneffect

betreffen ; mogelijk is het inbraakrisico dat in de afbeelding is afgebeeld te hoog, ook is het mogelijk dat een deel van de in braken die in een vorige woning werden gepleegd niet zijn genoemd door de respondenten . H et kan echter ook een werkelijk effect betreffen; mogelijk wordt het inbraakrisico drie jaar na een i n braak lager dan gemiddeld doordat de slachtoffers hun woning beter beveiligen.

De politiegegevens die voor het eerdere onderzoek zijn geanalyseerd , zijn ook naar de hier gebruikte .eenheid omgerekend, namelijk ( percentage van de geënquêteerden/bewoners dat in een kwartaal slachtoffer is) . Er waren gegevens beschikbaar van aangiften van woninginbraak van drie jaar ( 1 994 - 1 996) . Deze politiegegevens laten een vergelijkbare ontwikkeling van het slachtofferpercentage zien als de enquêtegegevens. In de politiecijfers is de daling van het slachtofferpercentage geleidelij ker en sneller . De beperkte onderzoeksperiode kan echter een verte kenend effect hebbe n op de politiecijfers.

I n de Nederland se literatuur over herhaald slachtofferschap komt ook naar voren dat er ma kkelijk een jaar of twee inbraken kan zitten (Kleemans:

1 996) . I n de analyse van Arends ( 1 997) van herhaald slachtofferschap van i n braa k i n Den Haag, is de tijdsduur tussen inbraken wel iets korter: 6 3 % van de herhaalde inbraken vindt binnen een jaar en 8 7 % binnen twee jaar plaats . Het in deze studie gevonden tijdsverloop komt wel overeen met het tijdsverloop dat Polvi ( 1 99 1 ) beschrijft: binnen een maand was in haar studie de kans op herhaling 1 2x zo groot, maar deze kans nam af tot m i nder dan 2x de verwachte kans na een periode van 6 maanden .

(30)

Voor elke eerdere i n braak is gevraagd of ook aangifte van die inbraak is ged aan. Uit de antwoorden op deze vraag blijkt dat van 1 4 % van de eerdere inbraken geen aangifte is geda a n .

2 . 2 Tijd e n periode van inbraak

Afbeelding 2 . 2 Verdeling van inbraken over het jaar 1 998 (laatst gepleegde i nbraak - percentage van de slachtoffers)

'I U I U 'I V

10.--- r---

�

CD ^{8 -+---}

.a .E

CD 6

-0

� c:

CD 4

E lf _CD

�

²

0.

o

januari

Tabel 2 . 3

maart mei juli september november

• �

alle respondenten

Herhaalde i nbraken hebben relatief vaak tussen mei tot en met juli, en september plaatsgevonden. Dit komt niet overeen met de analyse van politie registraties die van Dijk van Soomeren en Partners over 1 995 uitvoerde. Ook i s er geen sprake van een statistisch sig nificant verschil tussen herhaalde en e nkelvoudige in braken te vinden.

In de onderstaande afbeelding worden de percentages van de i n braken naar type dag van de week weergegeven . Als referenti epunt is ook het

verwachte percentage van de i nbraken weergegeven als op alle dagen evenveel in braken zouden worden gepleeg d .

Type d a g in braak n a a r en kelvoudig en herhaald slachtoffer 70 70

c: 60 57 - 58

... CD

�

⁵⁰

.5 CD -0 40

c: CD

>

CD 30

Cl Ol

E 20

CD �

8. 10

o

doordeweekse dagen zaterdag zon/feestdag onbekend

• �

o verwacht

(31)

"

Afbeelding 2 . 2

Tabel 2 . 3

O p doordeweekse dagen worden relatief minder herhaalde (en en kelvoudige) inbraken gepleegd dan verwacht. Herhaalde inbraken verschillen n iet van en kelvoudige in braken wat betreft de dagen dat ze worden gepleeg d .

Dagdeel v a n i nbraak ( percentage)

45 ,---

40

c 35

.,. Cl) .0 l!! 30 .5 Cl)

"0 25 c IV

> 20

Cl) Cl

IV 16

... c Cl) !:: 10

Cl) Co

5

o

overdag 's avonds 's nachts onbekend

• �

Herhaalde inbraken worden ongeveer net zo vaak overdag als ' s avonds gepleeg d . De verschillen tussen herhaald en en kelvoudig slachtoffers zijn niet significant.

Verblijf bewoner(s) tijdens de i nbraak

thuis 29 2 7

school/werk/dagelijkse uithuizige verplichtingen 1 8 1 3 boodschappen, iets of iemand wegbrengen 1 4 1 4 een dag/weekend weg logerenlwerkreislergens heen 1 4 1 0

theater/café/disco/feest/op bezoek 1 2 22

op vakantie 7 7

sport/cursus/wekelijkse activiteiten 2 4

anders 3 4

onbekend 4 3

Opvallend veel herhaalde i nbraken zijn gepleegd terwijl de bewoners zelf thuis ware n .

Enkelvoudige inbraken zijn significant vaker tijdens een avondje u it gepleegd dan herhaald i nbraken.

27 1 4 1 4 1 1 1 9 7 3 4 3

Pagina 7 Secundaire analyse herhaald slachtofferschap woninginbraak Enschede DSP ^-Amsterdam

(32)

Tabel 2 . 5 Inbraa k met diefstal naar type slachtoffer (percentage)

inbraak met diefstal inbraak zonder diefstal totaal

herhaald slachtoffer 70 30 1 00

enkelvoudig slachtoffer 70 30 1 00

Het percentage ' geslaagde' inbraken is onder de en kelvoudige en de herhaalde slachtoffers gelij k .

Afbeelding 2 . 3 Waarde gestolen goederen

totaal

70 30 1 00

25000 ,---

� 20000 -+---{�

'tl G)

"S

CD

.Ei _CD1 5000 -+---V

'tl f!

.Q G)

'tl 10000 -j---v Q) 'tl

'tl E _G)

CD 5000 +---

o �---�

• �

De gemiddelde waarde van de gestolen goederen per herhaalde inbraak is

/, meer dan vijfdu izend gulden e n bij een enkelvoudige i nbraak ruim twintigduizend . De door de respondenten genoemde bed ragen variëren echter sterk. Dit is ook de reden waarom het oge nschijnlijk grote verschil met de e nkelvoudig slachtoffers niet sig nificant is.

Afbeeldi ng 2 . 4 Schade aa ngericht door i nbraak

300 �---

... 250 -+---

c: 11)

'0

],

²⁰⁰-+---

oS

Cl 10

� ₁₁₎ 150

.Q

Q) '0 100

'0 '0

E _G)

Cl 60

0

schade

• o

(33)

De schade die een i n braak aan de woning veroorzaakt ligt bij een herhaalde i nbraak gemiddeld op zo ' n 250 gulden en bij een enkelvoudige inbraak iets l ager. Het verschil met de enkelvoudig slachtoffers is niet significant.

2.3 Conclusies

De meeste herhaalde in braken vinden plaats binnen een kwartaal na de vorige inbraa k . Tot d rie jaar voor een in braak hadden opvallend veel i nbraakslachtoffers te maken met eerdere inbraken.

De tijd van het jaar, de week of de dag waarop de herhaalde i nbraken zijn gepleegd, verschillen niet van die waarop de en kelvoudige i nbraken gepleegd zij n . Wel worden herhaalde inbraken in vergelijking tot

enkelvoudige i nbraken minder vaak gepleegd als bewoners een avondje uit zij n .

01-01-2000 Hette Tülner Secundaire analyse herhaald slachtofferschap woninginbraak Enschede – Secundaire analyse herhaald slachtofferschap woninginbraak Enschede

Secundaire analyse herhaald slachtofferschap woninginbraak Enschede

1 Inleiding

l

�,,

!

t r

!

2

Herhaalde inbraak

__ � ��� � __ Ol_

I "

Ë

�

•

�

�

�

•

�

o

•

•

�

�

•

�

1

I

�

� 1

I �

t

I

3 Profiel herhaald slachtoffer - enkelvoudig slachtoffer

�

i

I i

I

1 I

1 I

I

1 i

t j

I

J ! I \ ! I l

'I

I

� !!!

•

�

r r

Î

I

I I

I j

I

4 Eigenschappen woning

!

11. \

! i

I I

f

I

5 Conclusies en slotopmerkingen

j

I

,

1 I I

I

...

. ,

Bijlage 1

Onderzoeksverantwoording

Bijlage 2 Literatuur

Secundaire analyse herhaald slachtofferschap woninginbraak Enschede

1 Inleiding

2 Herhaalde inbraak

!

__ ���� � __ Ol_

� �� Ol_

�� Ol_