Analyse: Euthanasiedebat legt breuklijn tussen CD&V-kopstukken bloot
Katholiek Vlaanderen steeds meer verdeeld over euthanasie
Bas Bogaerts
BELGA
BELGA
Het unanieme afwijzingsfront vanuit de katholieke wereld tegen
euthanasie verbrokkelt meer en meer. Na tien jaar
euthanasiepraktijk weegt de ervaring op het veld stilaan zwaarder dan de principes en de dogma's.
YVES DESMET
CD&V-voorzitter Wouter Beke had het in De zevende dag wat moeilijk om uitgelegd te krijgen waarom zijn partij zich niet alleen verzet tegen een uitbreiding van de
euthanasiewetgeving, maar zelfs de huidige wetgeving in vraag zou willen stellen. Beke doet niet langer een beroep op kerkelijke
argumenten of pauselijke veto's, maar hanteert vooral de
tegenstelling 'individu' tegen 'gemeenschap'.
Daar kom je een eind mee wanneer je je wil positioneren in socio- economische dossiers, maar minder wanneer het over ethische thema's gaat. De keuze voor de manier waarop je je levenseinde wil ondergaan, is zo existentieel dat ze haast niet anders dan door de betrokkene zelf kan worden gemaakt. Wanneer Wouter Beke ervoor pleit hier een
groepsgebeuren van te maken, met inspraak van familie, de medische en de verplegende staf, oogst hij vooral opgetrokken wenkbrauwen.
Dat was ook de mening van CD&V- senator Rik Torfs, die onmiddellijk na de uitzending dit bericht rondstuurde: "De wet moet vooral niet worden teruggeschroefd. Wie voor euthanasie kiest, heeft daarvoor geen toestemming van zijn schoonmoeder nodig." Veel kernachtiger kan je je eigen voorzitter niet op de vingers tikken.
Het is niet de eerste keer dat zulke meningsverschillen binnen CD&V naar buiten komen. In zijn vorige week verschenen Memoires wond Jean-Luc Dehaene er ook geen doekjes om. Dat zijn partij zowel bij abortus, het homohuwelijk als euthanasie een wetgeving moest slikken die veel verder ging dan wat ze aanvaardbaar achtte, noemde hij hun eigen stomme fout, omdat ze zo lang in het onhoudbare verzet bleven tegen ontwikkelingen die in de samenleving op een zeer groot draagvlak konden rekenen.
Dat is vandaag niet anders.
Onderzoek van de Nederlandse peiler Maurice De Hond voor het Beneluxparlement wees uit dat in de hele Benelux de uitbreiding van de euthanasiewetgeving tot minderjarigen en dementerenden op goedkeuring van meer dan 75 procent van de bevolking zou kunnen rekenen.
Recordaantal
Op het veld is ook evolutie
merkbaar. Vorig jaar werd in België een recordaantal van 1.133
euthanasiegevallen geregistreerd, 82 procent daarvan in Vlaanderen.
Euthanasie blijft daarmee nog steeds een randfenomeen in het totale aantal overlijdens, maar is ook geen absolute uitzondering meer. In de praktijk is ook stilaan de trouwens valse tegenstelling tussen palliatieve zorg en
euthanasie aan het verdwijnen, en veel hulpverleners beschouwen vandaag euthanasie gewoon als één mogelijke vorm van palliatieve zorg.
Typerend was een colloquium eerder dit jaar naar aanleiding van het verschijnen van een boek over euthanasie bij mensen die
ondraaglijk psychisch lijden. Dat is wettelijk weliswaar mogelijk, maar het blijft een heikel thema, zeker in een psychiatrische zorgwereld die in overgrote meerderheid in
katholieke handen is. Toch dienden de organisatoren uit te wijken naar de grootste aula van de KU Leuven, en dan nog moesten ze belangstellenden weigeren. Het thema houdt dus duidelijk het veld bezig.
Typerend was ook wat daarna gebeurde. Broeder René
Stockman, de generale overste van de Broeders van Liefde, de orde die heel wat psychiatrische
instellingen beheert, keerde zich in een vrije tribune nadrukkelijk en met vrij grove argumenten tegen iedere vorm van euthanasie bij
© De Morgen dinsdag 22 mei 2012 Pagina 3 (1)
deze problematiek. Hij kreeg onmiddellijk weerwerk van Joris Vandenberghe, professor- psychiater aan de KU Leuven, en van Paul Schotsmans, professor medische ethiek aan diezelfde universiteit. Zij verweten de generale overste te zijn blijven hangen "in een uiterst
conservatieve interpretatie van de katholieke visie". In plaats daarvan pleiten zij "bij onze collega's psychiaters voor terughoudendheid en een lang en zorgvuldig proces tussen euthanasieverzoek en eventuele uitvoering. Vanuit diezelfde bewogenheid pleiten we bij de Broeders voor meer
openheid voor euthanasie."
Ook afgevaardigd bestuurder Raf De Rycke van de Broeders van Liefde nam afstand van zijn generale overste.
Niet zwart-wit
Zulke discussies zouden tien jaar geleden ondenkbaar zijn geweest, en tonen aan dat tien jaar
euthanasie-ervaring duidelijk heeft gemaakt dat de concrete
werkelijkheid op het terrein niet alleen zeer individueel is, maar ook meer uit grijstinten bestaat dan de klassieke polarisatie tussen de katholieke en de vrijzinnige wereld zou laten vermoeden.
De discussie zal dus niet stoppen, en de voorstanders van de uitbreiding van de wet hebben wel één doorslaggevend argument: zij vragen uiteindelijk alleen respect voor de manier waarop ze zelf zouden willen sterven, terwijl de tegenstanders hun manier van sterven willen opdringen aan iedereen.
,,CD&V-voorzitter Wouter,, ,,Beke verzet zich niet,, ,,alleen tegen de uitbreiding,, ,,van de euthanasiewet,, ,,maar wil zelfs de huidige,,
,,wetgeving in vraag stellen,, ,,CD&V-senator Rik Torfs:,, ,,'De wet moet niet worden,, ,,teruggeschroefd. Wie voor,, ,,euthanasie kiest, heeft,, ,,geen toestemming van,, ,,zijn schoonmoeder nodig',,
© De Morgen dinsdag 22 mei 2012 Pagina 3 (2)
