informatie, tips, adviezen
Borstvoeding
Borstvoeding: informatie, tips, adviezen
Borstvoeding is de beste start is voor uw baby. Uit onderzoeken blijkt dat borstvoeding gezond is voor uw kind. In moedermelk zitten veel verschillende voedingsstoffen in de juiste
samenstelling. Tergooi MC stimuleert daarom het geven van borstvoeding.
De World Health Organisation (WHO) zegt het volgende over borstvoeding: ‘Exclusieve borstvoeding is aanbevolen tot de leeftijd van zes maanden, daarna moeten naast de
borstvoeding vaste voedingsmiddelen worden geïntroduceerd, terwijl met borstvoeding wordt doorgegaan tot de leeftijd van twee jaar of langer’. Het Voedingscentrum beveelt borstvoeding aan tot minimaal zes maanden, daarna zolang moeder en kind zich daar prettig bij voelen.
Bekijk onze uitzending over borstvoeding
Vijf standaarden
BabyFriendly heeft Vijf standaarden geformuleerd. Hier moet een organisatie voldoen die het BabyFriendly-certificaat wil behalen. Deze Vijf standaarden bestaan uit: Organisatie,
Pasgeboren, Praktijk, Kind, Hechting.
Standaard 1: beleid, scholing, prenatale voorlichting en ketenzorg
Een gecertificeerde organisatie heeft in beleid vastgelegd dat extra aandacht wordt gegeven aan voeding voor een baby in de eerste twee jaar. Medewerkers zijn geschoold, zodat ze ouders goed kunnen begeleiden bij het voeden van hun baby en kind tot twee jaar. De organisatie leeft de WHO-code na. Om hier zicht op te houden, stelt zij een WHO-code verantwoordelijke aan.
Ouders krijgen van de organisatie reclamevrije informatie over de bevalling en het voeden van de baby. Zo kunnen zij op grond van neutrale en feitelijke informatie kiezen hoe zij willen bevallen en hoe zij hun kind willen voeden. De gecertificeerde organisatie zorgt voor een goede overdracht naar andere zorgverleners en verwijst naar moeder- of babygroepen.
Standaard 2: goede start
De baby mag in een gecertificeerde organisatie direct na de geboorte bloot op de huid van de moeder liggen. Dit huidcontact duurt minstens een uur. Ondertussen laat de zorgverlener zien wanneer de baby aan een voeding toe is. Als ouders willen, krijgen zij hulp bij de eerste
voeding.
Standaard 3: informatie en praktijk van het voeden
Ouders krijgen van de gecertificeerde organisatie uitleg over wat de baby nodig heeft, zoals informatie over voeding op verzoek en over het dichtbij houden van de baby. De organisatie leert ouders hoe zij de baby kunnen aanleggen of de melk kunnen afkolven. De borstvoeding kan dan worden voortgezet als moeder en baby gescheiden zijn. Als ouders kiezen voor het voeden met de fles, leert de organisatie hun hoe zij dat het beste kunnen doen. Ook krijgen ouders informatie over de normale groei en ontwikkeling van de baby.
Standaard 4: bijvoeding en voeding voor het oudere kind
Ouders krijgen informatie over medisch geïndiceerde bijvoeding en het starten met vaste voeding. Zo kunnen zij op basis van goede informatie beslissingen nemen.
Standaard 5: hechting en zeggenschap
Ouders krijgen hulp en informatie bij het opbouwen van een goede band met hun baby, tijdens de zwangerschap en daarna. Daarnaast zorgt de organisatie ervoor dat ouders goed
geïnformeerd zijn over de verzorging en behandeling van hun kind, zodat zij op basis daarvan beslissingen kunnen nemen.
Waarom borstvoeding?
Borstvoeding is goed voor het contact met je kind. Maar dat niet alleen, heeft het ook medische voordelen. Moedermelk zit vol afweerstoffen. De moedermelk beschermt tegen allerlei ziekten.
De baby is beter beschermd tegen maag-, darm- en luchtweginfecties. Ook urineweginfecties, oorontsteking en hersenvliesontsteking komen minder vaak voor bij baby’s die borstvoeding krijgen. Eigenlijk geeft u uw baby een natuurlijke vaccinatie en werkt u mee aan het opbouwen van een afweersysteem.
Moedermelk verdient ook de voorkeur als uw kind aanleg heeft voor allergie. De verschijnselen die bij een allergie horen, komen pas op een later tijdstip tot uiting en ze verlopen milder. Het geven van borstvoeding heeft ook voor uzelf voordelen. Als u minimaal zes maanden
borstvoeding geeft, heeft minder kans op eierstok- en borstkanker en op osteoporose. Ook trekt de baarmoeder sneller samen, zodat u minder bloed verliest na de geboorte. Moedermelk altijd beschikbaar, heeft de juiste samenstelling en exact de goede temperatuur. En het is gratis.
Voorbereiding
Vóór de geboorte
Tijdens de zwangerschap kunt u al rekening houden met uw toekomstige rol als voedende moeder. Gebruik voor uw borsten bijvoorbeeld geen scherpe of uitdrogende middelen, zoals zeep. Op de tepelhof bevinden zich de kliertjes van Montgomery. Die houden door een vettige, antiseptische afscheiding de tepelhof soepel en bacteriearm. Zeep kan deze werking
tenietdoen. Wanneer u toch iets wilt gebruiken, kies dan voor ongeparfumeerde crème.
Na de geboorte
Bij het geven van borstvoeding is het volgende van belang:
Let op hygiëne. Was vóór het voeden eerst de handen, trek regelmatig schone kleding
aan, draag zoogkompressen tussen de voedingen door en verschoon deze na elke voeding.
Was de borsten dagelijks met water zonder zeep.
Laat de borsten na de voeding goed drogen aan de lucht.
Draag een goed steunende, niet knellende bh. Speciale voedingsbeha’s kunnen handig zijn tijdens het voeden.
Bij stuwing (meestal rond de derde tot vierde dag na de geboorte) is vaak en goed aanleggen het belangrijkste advies. Soms werkt dit vooral voor uw eigen verlichting van de klachten. Soms is vooraf kolven nodig.
Wat wel en niet eten?
Als u borstvoeding geeft, geldt: eet gezond en gevarieerd. De borstvoeding vraag per dag 500 extra calorieën,u zult daarom wat extra moeten eten en drinken. In principe mag u alles eten en drinken. Er zijn wel voedingsmiddelen die prikkelend kunnen zijn voor de darmpjes van uw baby. Een pasgeboren baby heeft nog onrijpe darmen. De eerste drie maanden komen krampjes wat meer voor. Als uw baby huilt, hoeft dit niet altijd door darmkrampjes te komen.
De baby kan ook vaker aan de borst willen of graag bij u willen zijn. Een goede draagdoek kan dan fijn zijn.
Alcohol en roken
We raden het of om alcohol te gebruiken in de periode dat u borstvoeding geeft. Zelfs kleine hoeveelheden alcohol kunnen schadelijk zijn voor de baby. Ook nicotine raden we af tijdens de borstvoedingsperiode. Roken kan de toeschietreflex verminderen. Ook krijgt de baby via de melk deze ongezonde nicotine binnen.
Medicijnen
De meeste medicijnen kunt u gewoon gebruiken terwijl u borstvoeding geeft. Gebruik deze wel in overleg met uw arts. Als tijdelijk gebruik van medicijnen ongunstig is vanwege de
borstvoeding (omdat uw baby dan chemische stoffen binnenkrijgt), is kolven een goed
alternatief om de borstvoeding op gang te houden. De afgekolfde moedermelk moet u dan wel weggooien. Na narcose mag u de baby weer aan de borst leggen als u wakker bent. Twijfelt u?
Neem dan contact op met de kinderarts. Die is verantwoordelijk voor de medicatie bij
borstvoeding. Tergooi MC houdt zich aan het medicijnadvies van het Lareb. De lactatiekundige kan u hierin ook adviseren.
Beginnen met borstvoeding
We leggen uw baby, als er geen bijzonderheden zijn, direct na de geboorte op uw blote huid.
Dit eerste contact is van groot belang om elkaar te leren kennen. Vlak na de geboorte heeft de baby meestal een heel sterke zoek- en zuigreflex. Als u hier gebruik van maakt, worden
noodzakelijke stoffen voor de melkproductie geactiveerd. We begeleiden u bij het aanleggen.
Hoe leg ik de baby goed aan?
Goed aanleggen is belangrijk om de borstvoeding te laten slagen. We leggen de baby zo snel mogelijk aan, in ieder geval nog op de verloskamer. De verpleegkundigen geven u advies, zodat u leert hoe het aanleggen verloopt en u er handigheid in krijgt.
Aandachtspunten bij het aanleggen:
Zorg voor privacy en een rustige, prettige omgeving.
Neem een goede en ontspannen houding aan. Bijvoorbeeld goed gesteund door kussens en bij zittend voeden lekker rechtop. Zie de illustraties hierna.
Zorg ervoor dat uw baby wakker en ontspannen is. Breng een huilende baby eerst tot rust. Wacht met het aanleggen tot uw baby aangeeft te willen drinken: zoeken, sabbelen op knuistjes, smakgeluidjes maken.
Uw baby moet goed gesteund dicht tegen u aan liggen.
Uw baby moet met zijn lijfje en hoofdje op één lijn liggen: buik tegen buik.
Ondersteun de borst, door deze te vormen naar het mondje.
Lok een zoekreflex uit, door met de tepel de bovenlip van uw baby te strelen.
Zorg ervoor dat uw baby de tepel en een gedeelte van de tepelhof in zijn mondje neemt.
Let erop dat de lipjes van uw baby naar buiten zijn gekruld.
Het is normaal dat u tijdens het voeden wat naweeën voelt. Dit is een teken dat de borst goed wordt gestimuleerd en de baarmoeder daardoor goed samentrekt. Dit zorgt ervoor dat u minder bloed verliest.
Houdingen bij het voeden
Er zijn verschillende houding om een baby te voeden. We onderscheiden de doorgeschoven houding, de rugbyhouding, de madonnahouding en het liggend voeden. Voor iedere houding ziet u hieronder een video met tekst en uitleg.
Bekijk onze video's over voedingshoudingen Borstvoeding bij een keizersnede
Ook na een keizersnede (sectio caesarea) kunt u borstvoeding geven. Of u algehele narcose of een ruggenprik heeft gehad, maakt niet uit. De melkproductie komt gewoon op gang. Na een keizersnede leggen we direct na de geboorte uw baby bij u neer. Met goede pijnstilling en hulp bij het aanleggen verwachten we geen problemen voor het geven van borstvoeding na een keizersnede. Het is wel belangrijk om extra aandacht te besteden aan een comfortabele voedingshouding en ondersteuning. Dit omdat anders de wond pijn kan doen. Een goede houding na een keizersnede is de rugbyhouding. Maar u kunt ook op de rug blijven liggen of op uw zij draaien. Zorg in ieder geval dat u goed wordt ondersteund door kussens.
Borstvoeding bij een tweeling
Borstvoeding werkt volgens een vraag- en aanbodsysteem: hoe vaker uw baby drinkt, hoe meer melk er wordt aangemaakt. Dit systeem zorgt ervoor dat in geval van een tweeling u voldoende
melkproductie heeft voor beide kinderen. Belangrijk is om vanaf het begin uit beide borsten te laten drinken. Om het aanleggen goed onder de knie te krijgen en de borstvoeding op gang te brengen, kunt u in het begin uw baby’s het beste één voor één voeden. Daarna kunt u beide baby’s tegelijk aanleggen. Het is verstandig om per voeding uw baby’s te wisselen van borst. Als de voeding goed op gang is gekomen, kunt u de kinderen ook per dag wisselen van borst.
Verschillende houdingen zijn mogelijk. Verder is het van belang om uw conditie goed in de gaten te houden. Eet goed en gezond, drink naar behoefte en neem voldoende rust.
Een baby op de couveuse-unit
Bij een zieke of te vroeg geboren baby is de moedermelk extra belangrijk. Lees de patiënteninformatie: Borstvoeding bij een zieke of te vroeg geboren baby.
Wanneer, hoe vaak, hoe lang?
Een gezonde, voldragen baby heeft de eerste dag eigenlijk voldoende aan de eigen reserves en de eerste moedermelk (colostrum), totdat de melkproductie goed op gang is. Dit kan een paar dagen duren. Om de borstvoeding op gang te brengen, is het vooral de eerste dagen belangrijk om uw baby zo vaak mogelijk aan te leggen, minimaal acht tot twaalf keer per 24 uur. Het is goed om beide borsten aan te bieden. Als de melkproductie eenmaal op gang komt, is het raadzaam de ene borst aan te bieden tot uw baby loslaat en de tweede borst alleen als ‘toetje’
te geven. Zo krijgt uw baby de kans om de vettere, meer voedzame ‘achtermelk’ te drinken. Hoe lang uw baby drinkt, is van kind tot kind verschillend. Het varieert ook per voeding. Dit hangt bijvoorbeeld af van de toeschietreflex, de activiteit en de eetlust van uw baby. Naarmate uw baby ouder wordt, wordt de drinktijd meestal korter.
Regeldagen
Het is normaal dat een baby soms een dag heel vaak wil drinken. U kunt dan het idee krijgen dat u alleen maar met voeden bezig bent. We noemen dit ‘clusteren’. Hiermee wordt het maken van de melk extra gestimuleerd. Uw baby regelt dat dan zelf.
Wat is borstvoeding op verzoek?
De eerste dag na de geboorte slaapt een baby meestal veel. Na de eerste dag kan een baby wat vaker wakker zijn en gevoelig lijken voor prikkels. Uw baby alleen in de luier en op uw blote borst (huid-op-huidcontact) is dan het beste. Daar voelt uw baby zich veilig. Het kan handig zijn om dit huid-op-huidcontact met uw kindje samen met de verpleegkundige elke dag in te
plannen. Bijvoorbeeld na een badje of na het bloot wegen. Het is goed om op uw baby te letten als het licht slaapt. Uw baby kan dan smakkende geluidjes maken of proberen op de handjes te zuigen. Dan is het een goed moment uw baby de borst te geven.
Als de voeding na twee tot drie dagen goed op gang gekomen is, kunt u gaan voeden op verzoek. Dat houdt in: voeden zo vaak en zo lang als uw baby wil. Dit zal meestal om de twee tot drie uur zijn, maar er kan ook kortere tijd tussenzitten. Dit is normaal.
Rooming-in houdt in dat uw baby dag en nacht bij u op de kamer verblijft. Dit heeft als voordeel dat u aan de signalen kunt horen en zien wanneer uw baby zich meldt. U leert herkennen wat uw baby wil. Op de couveuse-unit is rooming-in niet mogelijk. U bent wel de hele dag welkom.
De voordelen van voeden op verzoek zijn:
de melkproductie komt vlot op gang;
uw baby valt minder af;
er is minder kans op stuwing.
Krijgt mijn baby wel genoeg?
Een gezonde pasgeborene heeft voldoende aan de kleine hoeveelheden moedermelk die er de eerste dagen zijn. Afvallen is dan een normaal verschijnsel. Afvallen tot ongeveer zeven procent is zelfs heel nuttig voor de gezondheid van een op tijd geboren gezonde baby. Uw baby mag maximaal tien procent van het geboortegewicht afvallen. Bij zeven procent kijken we goed naar het aanleggen en drinken van de baby. We bekijken welke hulp nodig is, bijvoorbeeld vaker en beter aanleggen, kolven en goede pijnbestrijding. Alleen op medische indicatie, in opdracht van de kinderarts, kan het verstandig zijn uw kind tijdelijk bij te voeden.
Hoe ziet u dat uw kind genoeg krijgt?
Uw baby heeft vanaf de vierde dag na zijn geboorte zes tot acht natte luiers per 24 uur.
De eerste weken heeft uw baby verschillende keren per dag ontlasting. Dunne ontlasting en veel ontlasting is bij een gezond borstvoedingskind geen diarree, maar normaal. De kleur van de ontlasting is mosterdgeel, kan ook soms groen van kleur zijn. Later wordt de ontlasting dikker en heeft deze een groter volume.
Uw baby meldt zich voor de voedingen.
Uw baby is tevreden na de voeding.
Uw baby maakt een alerte, ontspannen indruk.
Uw baby valt de eerste week ongeveer zeven procent af en komt daarna minimaal 100 gram per week aan.
Uw borsten voelen soepeler aan na het drinken.
Wanneer drinkt mijn baby goed?
Juist drinkgedrag
Uw baby is goed aangelegd (zie hoofdstuk 2: Hoe leg ik de baby goed aan?).
U ziet duidelijk zichtbare bewegingen van de kaakspieren bij uw baby.
De zuigbewegingen zijn ritmisch, eerst zijn ze kort (na het toeschieten van de melk), dan worden ze langer.
De pauzes tussen de zuigbewegingen zijn kort, aan het einde van de voeding langer.
U hoort of ziet slikbewegingen.
Goede signalen bij de baby
Zie hierboven: Krijgt mijn baby wel genoeg?.
Uw baby heeft een gezonde kleur.
Als uw baby vaak aan de borst wil, betekent dit niet at u te weinig voeding heeft. Het is normaal als uw baby soms twaalf keer per etmaal aan de borst wil drinken.
Goede signalen bij u
U voelt het zuigen van de baby zonder pijn (alleen het eerste aanzuigen van de baby kan even wat pijn doen. Dit moet wegzakken tijdens het drinken.
U voelt de baarmoeder samentrekken. Eventueel voelt u de andere borst lekken. De eerste dagen voelt u dit vaak nog niet.
U wordt licht slaperig/soezerig tijdens het voeden, wat veroorzaakt wordt door hormonen die de melkproductie tot stand brengen.
Na het voeden ziet uw tepel er niet wit en vervormd uit.
U bent ontspannen tijdens het voeden.
Vitamine K en D
Als een baby borstvoeding krijgt, raden we aan om extra vitamine K en D te geven. Dit spreekt de verloskundige of de verpleegkundige met u af.
Bijvoeden
Onder bijvoeding verstaan we afgekolfde moedermelk en kunstvoeding. Als uw baby vanaf de geboorte vaak en goed aangelegd is, is de melkproductie goed op gang gebracht. Bijvoeden is dan zelden nodig. Als uw baby toch bijvoeding nodig heeft, heeft dit meestal een medische reden. Deze redenen zijn:
de bloedsuikerspiegel is te laag;
de baby is tien procent of meer afgevallen;
het geboortegewicht is erg laag of juist erg hoog.
Als toch moet worden bijgevoed, doen we dit in principe met afgekolfde moedermelk. Als u het advies krijgt om te kolven, raadpleeg dan de patiënteninformatie over kolven. Het is belangrijk om de productie goed op gang te brengen. U kolft zo vaak als de baby zou drinken en ook één keer in de nacht (als de baby niet aan de borst kan of mag drinken). We kiezen in principe niet voor kunstvoeding. Als er onvoldoende melkproductie is, moeten we kunstvoeding gebruiken.
Manieren van bijvoeden
Als toch bijvoeding moet worden gegeven, doen we dit door middel van fingerfeeding. Op de website van Tergooi MC vindt u de patiënteninformatie over Fingerfeeding. We leren u de techniek, zodat u zelf uw kind kunt bijvoeden. Als de baby jonger is dan 36 weken, voeden we bij met een fles.
Problemen bij borstvoeding
Een goede voorbereiding kan u helpen om problemen aan te pakken of te voorkomen. U kunt een informatiebijeenkomst over borstvoeding bijwonen en erover lezen. Zie hiervoor: Nuttige adressen.
Ingetrokken, vlakke tepels
Echt ingetrokken tepels zijn zeldzaam. Wie ingetrokken tepels heeft die met zuigen wel naar buiten komen, kan in de eerste dagen meer moeite hebben om de baby goed aan de borst te laten drinken. Het kan ook pijn doen. Soms kan dat wel enkele weken duren. Bij platte tepels zuigt de baby in principe niet alleen aan de tepel, maar aan de tepel én de tepelhof. Hij neemt een flinke ‘hap’ van de borst en zuigt dan vacuüm. Daarmee komt de tepel vanzelf op het achterste zachte gehemelte terecht. Goed aanleggen is essentieel. Ok vermijden we, als het enigszins mogelijk is, de eerste dagen een fopspeen en flessenspeen.
Fopspeen
De eerste weken na de geboorte komt de melkproductie op gang. Hoe vaker de baby drinkt aan
de borst, hoe meer dit de productie stimuleert. Als u in deze weken een fopspeen geeft, kan daardoor de melkproductie minder op gang komen. Ook kunt u voedingssignalen van de baby missen. En uw baby kan meer moeite hebben om de techniek onder de knie te krijgen om goed aan de borst te drinken.
Tepelhoedje
Het gebruik van een tepelhoedje adviseren we alleen bij te vroeg geboren baby’s. En soms als het goed pakken van de borst niet lukt. Bij het gebruik van een tepelhoedje kan de baby de borst soms minder goed kan legen. Dan is dus extra aandacht nodig voor het op gang komen van de melkproductie en de groei van de baby.
Bekijk onze video over het tepelhoedje Gevoelige, pijnlijke tepels, tepelkloven
Aanleggen van uw baby kan in het begin wennen zijn. Uw borst en tepel moeten wennen aan hun nieuwe functie: de borst wordt opgerekt, de tepel krijgt ineens een zuigkracht te verduren.
Oorzaken van pijn of kloofjes kunnen zijn:
niet goed aanleggen van uw kind;
te korte tongriem;
verkeerde zuigtechniek;
gevoelige huid (vaak bij vrouwen met rood haar);
spruw (zie verderop in dit hoofdstuk);
irritatie doir natte kompressen, zeep, crème;
verkeerd gebruik van de kolf;
uw baby van de borst halen zonder het vacuüm te verbreken.
Adviezen bij gevoelige, pijnlijke tepels, tepelkloven:
Haal bij aanhoudende pijn uw baby van de borst en leg uw baby opnieuw aan. Vraag hulp en uitleg.
Zorg voor een goede houding tijdens het voeden en wissel de houdingen af (zitten, liggen, baker/rugbyhouding). Zo kunt u de pijnlijke kant van uw tepel ontzien.
Begin met voeden aan de minst pijnlijke kant. De toeschietreflex zorgt ervoor dat uw pijnlijke borst al melk laat toeschieten. Uw baby hoeft hier daar minder hard aan te zuigen.
Wek de toeschietreflex op door massage en warme kompressen. De melk stroomt al als uw baby gaat drinken.
Ga vaker maar korter voeden. Uw baby is dan minder hongerig en zal rustiger drinken.
Let erop dat uw baby zowel de tepel als de tepelhof goed in de mond neemt.
Verbreek het vacuüm voordat u uw baby van de borst haalt. Dit doet u door een vinger in het mondhoekje te steken totdat de baby loslaat.
Laat uw tepels na het voeden met een druppel moedermelk goed drogen aan de lucht.
Moedermelk heeft een genezende werking.
Gebruik zo nodig tepelbeschermers om de tepel vrij te houden van kleding.
Rite Aid Hydrogel Breast Discs kan helpen om de tepel te laten genezen.
Smeer eventueel een dun laagje lanoline tepelzalf op uw tepels.
Let op hygiëne, verwissel de zoogkompressen na iedere voeding en draag elke dag een schone bh. Was uw borsten alleen met water.
Start enkele dagen met kolven als het voeden te pijnlijk is en voedt door middel van vingervoeden.
Stuwing
De eerste dagen na de geboorte komt de melkproductie op gang. Uw borsten voelen dan vol aan. Dit is normaal en verdwijnt vanzelf. Ernstige stuwing kan ontstaan door:
te kort, te weinig en verkeerd aanleggen;
fopspenen;
het geven van bijvoeding.
Signalen van stuwing
Uw borsten voelen gespannen en pijnlijk aan.
Uw borsten zijn rood van kleur.
Temperatuurverhoging.
Kleine harde verdikkingen over uw hele borst.
Uw baby drinkt niet goed en beschadigt eventueel de tepel.
Bij ernstige stuwing lekken de borsten weinig of geen melk, de moeder heeft verhoging.
Dit kan wel 38 °C zijn.
Adviezen bij stuwing
Leg uw baby vaak aan in wisselende houdingen.
Leg vlak voor de voeding warme kompressen op uw borst. Dit verwijdt de melkkanaaltjes en bloedvaten waardoor de melk gemakkelijker kan stromen.
Masseer uw borst tijdens het voeden of kolven.
Kolf met de hand de spanning er af. Zie voor de werkwijze om met de hand te kolven de folder Kolfboek en kolfdagboek.
Draag een steunende bh die niet te strak zit.
Laat uw baby naar behoefte drinken, voed op verzoek, vaak, ook ’s nachts.
Let op het ontstaan van harde plekken in de borst.
Bij ernstige stuwing helpt het als de borsten eenmalig worden leeggekolfd.
Dreigende borstontsteking
Oorzaken van een dreigende borstontsteking kunnen zijn:
verstopte melkgang;
te volle borsten, bijvoorbeeld door het overslaan van een voeding;
spruw van uw baby;
een andere infectie van buitenaf;
knellende (beugel-)bh;
vermoeidheid of stress;
het gebruik van tepelhoedjes;
u drukt uw borst in om het neusje van uw baby vrij te houden.
Signalen van een dreigende borstontsteking
Onaangenaam blijvend gespannen gevoel in de borst. Dit neemt na de voeding niet af.
Pijnlijke, harde, soms rode plekken in de borst.
Temperatuur rond de 38 °C, soms een wat grieperig gevoel.
Adviezen bij dreigende borstontsteking
Leg uw baby als eerste aan de meest pijnlijke borst, zodat deze borst goed
leeggedronken wordt. Eventueel even beginnen te voeden aan de ‘goede’ borst tot de melk is toegeschoten.
Gebruik warme kompressen voor de voeding. Hierdoor kan de melk gemakkelijker stromen.
Masseer tijdens de voeding voorzichtig de harde plekken.
Voed op verzoek: minimaal om de drie uur en minimaal één keer ’s nachts.
Wissel de verschillende voedingshoudingen af (dit stimuleert ook andere melkkanaaltjes).
Vermijd druk op de borsten en draag geen knellende kleding.
Zorg altijd voor een goede hygiëne (altijd handen wassen).
Neem extra rust (niet uw borst, maar u moet zelf meer rust nemen).
Vraag om een pijnstiller.
Stop niet met de borstvoeding. Doorgaan met borstvoeding is toch het allerbeste, anders belemmert u de doorstroming van de voeding. Hierdoor kunnen de klachten erger worden.
Borstontsteking
Oorzaken van een borstontsteking kunnen zijn:
tepelkloven;
oververmoeidheid;
onvoldoende legen van de borst;
onvoldoende hygiëne;
verkeerd aanleggen;
spruw;
knellende kledingstukken.
De signalen van een borstontsteking zijn:
plotselinge pijnlijke borst;
24 uur flinke koorts met rillerigheid;
grieperig gevoel met hoofd- en spierpijn;
harde warme rode plekken in de borst die niet verdwijnen na het voeden.
Adviezen bij borstontsteking
Neem in ieder geval 24 uur bedrust en probeer goed te eten. Neem eventueel paracetamol.
Raadpleeg na 24 uur uw huisarts wanneer er geen verbetering is.
Houd uw temperatuur in de gaten.
Drink extra.
Geef om de twee uur borstvoeding; ook ’s nachts.
Gebruik koude kompressen vlak na de voeding om de pijn te verlichten.
Gebruik warme kompressen voor de voeding, hierdoor kan de melk makkelijker gaan stromen.
Als uw baby niet voldoende blijkt te drinken, start dan met kolven.
Tijdens de borstontsteking is het belangrijk dat u niet stopt met de borstvoeding. Ook als u antibiotica moet gebruiken, kunt u de melk gewoon aan de baby geven.
Vraag eventueel om een pijnstiller.
Volg verder ook de adviezen hierboven onder het hoofdstuk: Dreigende borstontsteking.
Darmkrampjes bij de baby
De meeste baby’s krijgen last van darmkrampjes. Dit komt omdat de spijsvertering op gang komt na de geboorte en de darmen nog moeten wennen aan hun nieuwe taak.
Mogelijke oorzaken van darmkrampjes zijn:
Uw baby heeft veel lucht binnengekregen tijdens het voeden.
Uw baby krijgt te veel voormelk.
Een onrijp zenuwstelsel.
Uw baby krijgt teveel of te weinig voeding.
Uw voedingspatroon, bijvoorbeeld door het gebruik van te veel koffie.
Allergie bij uw baby.
Soms is er geen oorzaak te vinden.
Wanneer uw baby last heeft van darmkrampjes, merkt u dat aan één of meer van de volgende signalen:
Uw baby huilt veel.
Uw baby trekt zijn knieën tegen de buik.
Uw baby is moeilijk te troosten.
Uw baby heeft een opgezet buikje.
Uw baby heeft veel behoefte om te zuigen.
Uw baby heeft dunne ontlasting.
Uw baby maakt spartelende bewegingen.
Adviezen bij darmkrampjes:
Geef veel lichaamscontact, bijvoorbeeld huid-op-huid, dit geeft uw baby een gevoel van geborgenheid.
Wrijven over de rug of buik.
Geef uw baby een warme doek op de buik.
Laat uw baby goed boeren. Als uw baby erg gulzig of slordig drinkt ook halverwege de voeding laten boeren.
Draag uw baby in buikligging op de arm.
Te veel moedermelk
Sommige moeders maken veel melk aan. Te veel kan lastig zijn. De baby kan zich verslikken door een sterke toeschietreflex, de baby kan spugen en de borsten kunnen gespannen blijven.
Hier volgen een paar tips:
Geef één borst per keer, laat deze borst wel goed leegdrinken.
Voed op verzoek en bied zo nodig nogmaals dezelfde borst aan.
Draag een goed passende, niet-knellende beha.
Ga tijdens het voeden achterover zitten en leg uw kind aan met zijn buik op uw buik.
Laat de eerste melk wegstromen.
Ga blokvoeden: voed binnen een bepaalde tijd (bijvoorbeeld 3 uur) steeds dezelfde borst.
Raadpleeg hiervoor een lactatiekundige.
De baby krijgt te weinig moedermelk binnen
Veel moeders hebben wel eens het gevoel dat zij onvoldoende borstvoeding hebben. Soms is dit echt een probleem. Als u onvoldoende melk produceert, begin dan met uw baby vaker aan te leggen. Dat wil zeggen: ongeveer twee à drie dagen om de twee uur voeden. Of start met kolven om de melkproductie goed op gang te brengen.
Signalen die wijzen op te weinig melk Uw baby huilt veel.
Uw baby huilt niet en gedraagt zich onrustig.
Uw baby gedraagt zich juist opvallend rustig en lusteloos.
Uw baby wil veel drinken, drinkt kort, wordt dan onrustig of boos of drinkt erg lang.
Uw baby groeit onvoldoende en valt af.
Uw baby heeft weinig, harde of groene ontlasting.
Uw baby heeft weinig plasluiers.
Overige adviezen
Vind een ontspannen houding om te voeden.
Eet volwaardige maaltijden.
Geef uw baby geen bijvoeding, tenzij de kinderarts dit voorschrijft.
Gebruik geen fopspeen of tepelhoedje.
Sla geen nachtvoedingen over.
Weigeren van de borst
Mogelijke oorzaken kunnen zijn:
aangeboren afwijkingen aan mond of kaak;
moeite hebben met het aanleren van de borstvoedingstechniek;
moeizame bevalling met medische ingrepen;
het geven van voeding met een fles of het geven van een fopspeen;
vlakke, ingetrokken of zeer grote tepels;
pijn bij het drinken, bijvoorbeeld spruw;
stuwing;
geel zien, sufheid en slaperigheid de eerste dagen;
een moeizame start van de baby na de bevalling;
scheiding van moeder en kind;
dwangmatig aanleggen van uw baby, bijvoorbeeld door te duwen tegen het achterhoofd.
Adviezen bij het weigeren van de borst
Gebruik de zoek- en hapreflex van uw baby en leg uw baby goed aan om hem of haar
weer terug aan de borst te krijgen.
Zorg voor een rustige, ontspannen omgeving.
Zorg dat u comfortabel zit of ligt.
Druk wat colostrum uit uw tepel voor de smaak.
Als uw baby de borst niet goed pakt, haal uw baby dan van de borst en probeer opnieuw goed aan te leggen.
Als uw baby blijft tegenstribbelen, kolf dan de moedermelk af, voed eventueel bij en neem rustig de tijd om uw baby vertrouwd te maken met de borst in de mond.
Spruw
Dit kan een reden zijn waarom het voeden pijnlijk is en de baby niet goed drinkt. Meer weten?
Bekijk dan de patiënteninformatie over spruw.
Nuttige adressen
Borstvoeding.com
Borstvoedingsorganisatie La Leche League www.borstvoeding.startpagina.nl
Stichting Zorg voor Borstvoeding
Nederlandse Vereniging van Lactatiekundigen Borstvoedingscentrum het Gooi
Vereniging van Ouders van Couveusekinderen
Nederlandse Vereniging voor Ouders van Meerlingen Vereniging van Keizersnede ouders (VKO)
Vragen
Heeft u nog vragen? Stuur dan een e-mail naar onze lactatiekundigen via lactatiekundigen@tergooi.nl
Contact
Verpleegafdeling - Kraam/Verloskunde B20 T 088 753 11 30
