REFERENTIESET LEZEN 1F REFERENTIESETS TAAL EN REKENEN

Hele tekst

(1)REFERENTIESET LEZEN 1F REFERENTIESETS TAAL EN REKENEN.

(2) Colofon Deze uitgave maakt onderdeel uit van het project Referentiesets taal en rekenen. Dit project is uitgevoerd in opdracht van het ministerie van OCW en onder verantwoordelijkheid van het College voor Toetsen en Examens. De referentiesets zijn ontwikkeld door Stichting Cito. September 2014.

(3) Dit materiaal is een product van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) en in beheer bij het College voor Toetsen en Examens (het CvTE) te Utrecht. Het CvTE accepteert geen enkele aansprakelijkheid voor schade ontstaan door het gebruik van dit materiaal op welke manier dan ook. Het CvTE heeft conform de wettelijke bepalingen en voor zover mogelijk het auteursrecht op in dit materiaal gebruikt (bronnen)materiaal geregeld. Diegene die desondanks meent zekere rechten te kunnen doen gelden, wordt verzocht contact op te nemen met het CvTE. Het gebruik van de referentiesets taal en rekenen of delen daarvan is toegestaan voor onderzoeks- en ontwikkelingsdoeleinden. Voor deze toepassing geldt dat het gebruik van in dit product verwerkt (bronnen)materiaal enkel is toegestaan met toestemming van de rechthebbenden. Op eventueel aangepast werk bij gebruik voor onderzoeks- en ontwikkelingsdoeleinden dient duidelijk vermeld te worden dat er sprake is van een aanpassing van een product van het CvTE. De referentiesets taal en rekenen of delen daarvan mogen niet voor andere doeleinden gebruikt worden. Voorbeelden hiervan (dit betreft geen limitatieve opsomming): Opname van (delen van) de referentiesets taal en rekenen in een voor de markt bestemd eindproduct van een toetsuitgave of een eindversie van een ander (commercieel) product is niet toegestaan; De referentiesets taal en rekenen (of delen daarvan) zijn niet bedoeld voor eigen oefening, studie of privégebruik, alsmede schoolgebruik op niet-commerciële basis. Bij twijfel over de vraag of gebruik van de referentiesets taal en rekenen in een bepaalde situatie is toegestaan, wordt verzocht contact op te nemen met het CvTE. Contact: refsets@hetcvte.nl. 1.

(4) Inhoud 17B. Voorwoord. 3. 1. Achtergrond project Referentiesets. 4. 2 2.1 2.2 2.2.1 2.2.2 2.3. Project Referentiesets Wat is een referentieset? Welke referentiesets? Niet-openbare referentiesets taal en rekenen Openbare referentiesets taal en rekenen Referentiesets: een methodologisch instrument. 5 5 5 5 5 6. 3 3.1 3.2 3.3 3.4. Toelichting openbare referentieset lezen 1F Samenstelling van opgaven in de referentiesets Onderzoek bij verschillende populaties Beschikbaar materiaal Referentiecesuur. 7 7 7 7 7. 4. Opgaven referentieset lezen 1F. 8. 5. Sleuteloverzicht opgaven op niveau 1F. 51. 6. Bronnen en referenties. 53. Colofon. 54. 2.

(5) Voorwoord 0B. Voor u ligt de publicatie van het College voor Toetsen en Examens (het CvTE) van de openbare referentieset lezen 1F. Deze publicatie is in samenwerking met Stichting Cito tot stand gekomen. Het voorliggende document geeft u inzage in de opgaven van de referentieset lezen (taal) 1F. De referentieset lezen 1F is ontwikkeld binnen het project Referentiesets taal (lezen) en rekenen. Een uitgebreide toelichting over de achtergrond, het doel en de uitvoering van het project referentiesets taal (lezen) en rekenen is te vinden in de rapportage referentiesets Nederlandse taal (lezen) en rekenen via www.referentiesets.nl. 3.

(6) 1. Achtergrond project Referentiesets 1B. In 2010 is de Wet referentieniveaus Nederlandse taal en rekenen van kracht geworden. Deze wet geldt voor alle onderwijssectoren en draagt daarmee zorg voor inhoudelijke samenhang tussen deze sectoren. In de wet is vastgesteld dat de referentieniveaus verplicht zijn van primair onderwijs (PO) tot uitstroom naar de arbeidsmarkt en instroom naar het hoger onderwijs (HO). Het referentiekader taal en rekenen bestaat uit fundamentele niveaus en streefniveaus. Het fundamentele niveau (F-niveau) is de basis die zo veel mogelijk leerlingen moeten beheersen. Het streefniveau (S-niveau) is voor leerlingen die meer aankunnen. Er zijn drie F-niveaus, namelijk 1F, 2F en 3F (en voor taal 4F); er zijn drie S-niveaus, 1S, 2S, 3S. Niveau 2F in taal en rekenen is nodig om in de samenleving te kunnen functioneren. Om te kunnen bepalen of leerlingen en studenten het gevraagde referentieniveau beheersen, zijn toetsen nodig. Daarom wordt, onder verantwoordelijkheid van het College voor Toetsen en Examens (het CvTE), een doorlopende toetslijn geïmplementeerd met verplichte centrale toetsen en examens Nederlandse taal en rekenen. Het is belangrijk dat in die toetsen en examens de eisen van de referentieniveaus voor alle leerlingen gelijk zijn, ongeacht het schooltype dat zij volgen. Op die manier kan de doorlopende leerlijn tussen de schooltypen worden gerealiseerd. Om dit mogelijk te maken heeft het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) medio 2011 opdracht gegeven een vergelijkingsonderzoek uit te voeren onder de noemer project referentiesets taal en rekenen. Het CvTE is gedelegeerd opdrachtgever van het project, Stichting Cito (vanaf nu: Cito) is uitvoerder.. 4.

(7) 2. Project Referentiesets 2B. In het project referentiesets is een aantal producten opgeleverd. Onderstaand wordt op hoofdlijnen toegelicht wat een referentieset is, welke referentiesets zijn ontwikkeld en met welk doel. Een meer uitgebreid verslag over de achtergrond, het doel en de uitvoering van het project referentiesets taal (lezen) en rekenen is te vinden in de rapportage referentiesets Nederlandse taal (lezen) en rekenen via de website van het project referentiesets. 2.1. Wat is een referentieset? Sommige referentieniveaus worden in meerdere onderwijssectoren centraal getoetst of geëxamineerd (bijvoorbeeld taal 2F). Voor deze referentieniveaus zijn sectoroverstijgende prestatiestandaarden nodig. Door middel van een referentieset kan zo’n prestatiestandaard ontwikkeld worden. 8B. Een referentieset bestaat uit een set van opgaven die samen het inhoudelijk beschreven kennisdomein van het referentieniveau zo goed mogelijk representeren. De opgaven hebben hun oorsprong in verschillende onderwijssectoren waarop het betreffende referentieniveau van toepassing is. Alle opgaven zijn afgenomen in de onderwijssectoren waarvoor de referentieset relevant is. Er is een prestatiestandaard (= referentiecesuur) vastgesteld voor de referentieset. 2.2. Welke referentiesets? Er zijn in totaal zes referentiesets opgeleverd: rekenen 1F, 2F, 3F; taal (begrijpend lezen) 1F, 2F, 3F. Sommige referentieniveaus komen enkel in één onderwijstype naar voren, bijvoorbeeld niveau taal 4F in het vwo. Het is daarom niet noodzakelijk een sectoroverstijgende prestatiestandaard te ontwikkelen. 9B. Niveau rekenen 1S is hierop een uitzondering. Dit niveau is het wettelijk vastgelegde niveau in het PO voor leerlingen die meer aankunnen. Om tegemoet te komen aan de visie van experts om het niveau rekenen 1S te operationaliseren in een verzameling opgaven met bijbehorende prestatiestandaard, zijn ankersets rekenen 1S ontwikkeld. Het niveau 1S is alleen van toepassing op het PO. Er vindt geen vergelijking tussen schooltypen plaats. Daarom wordt gebruikgemaakt van de term ‘ankersets’ in plaats van ‘referentiesets’ (sectoroverstijgend). Deze ankersets bevatten rekenopgaven 1S en zijn alleen in het PO afgenomen. 2.2.1. 2.2.2. Niet-openbare referentiesets taal en rekenen In het project referentiesets zijn niet-openbare referentiesets opgeleverd, die een landelijke referentiecesuur (= prestatiestandaard) leveren voor de referentieniveaus. Deze referentiecesuur is vergelijkbaar over verschillende schooltypen heen. De opgaven uit deze referentiesets gaan mee als anker in de centrale toetsen en examens taal en rekenen, zodat deze aan een vergelijkbare cesuur gerelateerd kunnen worden. Vanwege het geheime karakter van centrale toetsen en examens worden deze referentiesets niet openbaar gemaakt. 15B. Openbare referentiesets taal en rekenen Naast de niet-openbare referentiesets zijn openbare referentiesets opgeleverd. Deze hebben twee functies. 16B. IJkingsfunctie openbare referentiesets Ten eerste gaat het om de ijkingsfunctie. De openbare referentiesets zijn voorzien van een vergelijkbare referentiecesuur als de niet-openbare referentiesets. Zo kunnen (commerciële) toetsenmakers, uitgeverijen en onderzoekers, middels een ankeronderzoek met de referentiesets, de referentiecesuur overbrengen op hun eigen toetsen/producten taal en rekenen.. 5.

(8) Verantwoordingsfunctie openbare referentiesets Ten tweede hebben de openbare referentiesets een verantwoordingsfunctie. Met behulp van de openbare referentiesets kan het CvTE aan het onderwijsveld duidelijk maken hoe de normering van centrale toetsen en examens, die rapporteren op referentieniveaus, tot stand is gekomen. 2.3. Referentiesets: een methodologisch instrument De referentiesets zijn primair bedoeld om de prestatiestandaarden behorend bij de referentieniveaus over te brengen op toetsen voor verschillende populaties. Dit methodologisch instrument dient expliciet niet als voorbeeldtoets of -examen. Voor een goed beeld van de inhoud van centrale toetsen en examens zijn voor elke doelgroep en onderwijssector voorbeeldexamens beschikbaar. 10B. De voorbeeldtoetsen en –examens zijn te vinden via onderstaande kanalen: x Sector PO: www.centraleeindtoetspo.nl (oefentoets beschikbaar vanaf najaar 2014) x Sector VO: www.examenblad.nl x Sector mbo: www.examenbladmbo.nl. 6.

(9) 3. Toelichting openbare referentieset lezen 1F 3B. 3.1. Samenstelling van opgaven in de referentiesets Referentiesets bevatten voor elke voor het referentieniveau relevante doelgroep opgaven uit verschillende domeinen. Er zijn zowel open als meerkeuze opgaven geselecteerd. 1B. De referentieset lezen 1F bestaat uit teksten met vragen. De teksten, die primair geschikt zijn voor leerlingen uit groep 8, zijn zakelijk of fictioneel van aard. Bij de fictionele teksten zijn vragen opgenomen passend bij de kenmerken van de taakuitvoering: begrijpen, evalueren en interpreteren. De teksten voor populaties uit het voortgezet onderwijs (VO) zijn alleen zakelijk van aard. Bij de zakelijke teksten wordt onderscheid gemaakt tussen informatieve, instructieve en betogende teksten. De vragen zijn passend bij de kenmerken van de taakuitvoering: begrijpen, interpreteren, opzoeken en samenvatten. In de referentieset taal 1F is sprake van een oververtegenwoordiging van informatieve teksten, daarnaast geldt dat er geen vragen opgenomen zijn passend bij het kenmerk van de taakuitvoering ‘evalueren’. Het expertpanel (inhoudsdeskundigen en docenten) lezen 1F, verantwoordelijk voor de inhoudelijke validering, erkent deze inhoudelijke kenmerken bij de referentieset. Voor de referentieset lezen 1F geldt verder dat de teksten op 1F niveau zijn, maar dat de opgaven die bij de teksten zijn geselecteerd zowel op 1F als 1S (=2F) niveau zijn. De referentieset lezen 1F is door het expertpanel lezen 1F gevalideerd en vastgesteld voor het beoogde doel: het gebruiken van de referentieset als anker in toetsen rekenen om de referentiecesuur over te brengen. Het expertpanel wijst op het belang van een goede communicatie over de functie van het niveau 1F en het niveau 2F. Toetsen in het basisonderwijs zullen volgens het expertpanel vaak beide niveaus in eenzelfde toets meten. 3.2. Onderzoek bij verschillende populaties De opgaven uit de referentiesets zijn afgenomen bij verschillende populaties. De opgaven in de referentieset lezen 1F zijn bij de volgende populaties afgenomen: 12B. ł3ULPDLU2QGHUZLMV*URHS ł9PEREDVLVEHURHSV- en kaderberoepsgerichte leerweg (BB-KB), jaar 4 De opgaven zijn afgenomen in een zo neutraal mogelijke lay-out. Indien deze opgaven voor ankeronderzoek gebruikt worden is het van belang deze lay-out zoveel mogelijk gelijk te houden. In het voorliggende document is de weergave van opgaven identiek aan die in de gebruikte toetsboekjes tijdens de afname. Beschikbaar materiaal In dit document worden de opgaven uit de referentieset lezen 1F afgebeeld.. 3.3 13B. Naast deze opgaven zijn ook de afnamegegevens beschikbaar gesteld. Deze zijn in een aparte .zip file te downloaden via de website van het project referentiesets. Bij deze file is ook een beschrijving van de databestanden beschikbaar. 3.4. Referentiecesuur De referentiecesuur voor de referentieset lezen 1F is vastgesteld op: 38 / 39. Dit betekent het volgende, uitgaande van een situatie waarin een individu alle opgaven uit de referentieset maakt: Bij 39 of méér opgaven goed is het referentieniveau rekenen 1F behaald; bij 38 of minder opgaven goed is het referentieniveau niet behaald. 14B. Bij de referentieset-databestanden wordt ook een applicatie geleverd die gebruikt kan worden om de cesuur op een subset van opgaven te bepalen. Een handleiding voor deze software is bijgeleverd bij het .zip bestand waarin deze software gedownload kan worden.. 7.

(10) 4. Opgaven referentieset lezen 1F 4B. 8.

(11) De Bonnacon, gevaarlijke poepspuiter. (U]LMQPDDUZHLQLJGLHUHQGLHKXQBBBBBBDOVZDSHQJHEUXLNHQ6RPPLJHYRJHOVGRHQ GDWPDDUGLH]LMQNOHLQ'DDUKRHIMHQLHWYDQZDNNHUWHOLJJHQ1HHGDQGHERQQDFRQ'LH ZDVYURHJHUBBBBBB 'HERQQDFRQLVHHQEHHVWPHWHHQNRSDOVGLHYDQHHQVWLHUPDDUPHWKRUHQVGLHQDDU HONDDUWRHQDDUELQQHQNUXOOHQ2PGDW]XONHKRUHQVBBBBBB]LMQDOVYHUGHGLJLQJVZDSHQ KHHIWGHERQQDFRQHHQDQGHUZDSHQBBBBBBVFKLHWKLMPHVWDIRYHUJURWHDIVWDQGZHO RYHUKRQGHUGHQPHWHUV'LHPHVWYHUEUDQGWDOOHVZDDUKLMRSWHUHFKWNRPW9RRU DFKWHUYROJHUVBBBBBB 'H]HVFKLMWVFKLHWHUOLMNWPHW]LMQNURPPHKRUHQVYHHORSEL]RQVRIZLVHQWHQ±HHQVRRUW ZLOGHUXQGHUHQPHWHQRUPHNRSSHQ'H]HGLHUHQBBBBBB'DWPDDNW]HQHWZHHULHWV OLFKWHU-HNXQWGDQ]LHQ±HQUXLNHQ±ZDDU]R¶QEDQJHNXGGHODQJVNZDPGUDYHQ 0DDUPRGHUQHZLVHQWHQHQEL]RQVKHEEHQHUJHHQYLH]HRIJHPHHQEUDQGHQGH ELMEHGRHOLQJHQELM0DDUDOVMHDFKWHU]HDDQJDDWNXQMHPDDUEHWHUMHSDUDSOX PHHQHPHQ-HZHHWPDDUQRRLW . . 9.

(12) T1F_01. :DWSDVWKHWbestRSSODDWV" $ PHVW % RJHQ & VWDDUW ' YDFKW . T1F_02 :DWSDVWKHWbestRSSODDWV" $ % & '. T1F_03. T1F_04. T1F_05. T1F_06. EHUXFKW SRSXODLUELMMDJHUV UXVWLJHU YHHOJURWHU. :DWSDVWKHWbestRSSODDWV" $ RQJHVFKLNW % RQPLVEDDU & WHJHYDDUOLMN ' WHOHOLMN :DWSDVWKHWbestRSSODDWV" $ $OVKLMEHGUHLJGZRUGW % 1DGDWKLMIOLQNJHJUDDVGKHHIW & 2PKHWJUDVQLHWWHEHYXLOHQ ' 9RRUGDWKLMVODSHQJDDW :DWSDVWKHWbestRSSODDWV" $ EHWHNHQWGLWGDWHUQRJKRRSLVRSRQWVQDSSLQJ % JDDWKHWHUGDQRPYRRUYROGRHQGHHWHQWH]RUJHQ & LVGHZHJJHVFKRWHQPHVWHHQJRHGWHNHQ ' LVKHWDOVRI]HLQYXXUHQYODPVWDDQ :DWSDVWKHWbestRSSODDWV" $ NRPHQQLHW]RYDDNPHHUYRRUDOVYURHJHU % OHJJHQRSHHQGDJJURWHDIVWDQGHQDI & OHYHQRSHQRUPHJUDVYODNWHV ' SRHSHQDOV]HEDQJ]LMQHQYOXFKWHQ. 10.

(13) . Brugklassers. . -HVVHYDQ*HQWHUXLW*DMHPHOGHQELM GHFR|UGLQDWRU 3ULHPHQGZLMVWKDDU YLQJHUQDDU-HVVH'HNODVLVQXQLHW PHHUWHUHGGHQGLWLVDOOHHQPDDUROLHRS KHWYXXU-HVVHKDDOW]LMQVFKRXGHUVRS HQVWDDWRSRP]LMQVSXOOHQLQWH SDNNHQ7RW]LMQYHUED]LQJVWDDW&KULV QDDVWKHPRRNRSHQEHJLQWRRN]LMQ VSXOOHQLQWHSDNNHQ &KULV%HUJPDQV ZDWGRHMH URHSWPHYURXZ3UHQJHUPHW RYHUVODDQGHVWHP9DQYHUED]LQJZRUGW GHNODVVWLO ,NJDPHW-HVVHPHHQDDUGH FR|UGLQDWRU+LMKHHIWYDQGDDJYRRUKHW HHUVWHHQQLHXZHEHXJHO$OVXKHPDO QLHWNDQYHUVWDDQ]DOKHWPHQHHU9DQ 'LMNRRNZHOQLHWOXNNHQ,N]DO]LMQWRON ]LMQ -HVVHORRSWULFKWLQJGHXUHQ&KULV YROJWKHPRSGHYRHW'HNODVLVQRJ VWHHGVPXLVVWLOHQPHYURXZ3UHQJHU]HJW QLHWV$OV-HVVHGHGHXUDFKWHU&KULVHQ KHPGLFKWGRHW]LHWKLMGDWKDDUPRQGQRJ VWHHGVRSHQVWDDWYDQYHUED]LQJ =ZLMJHQGORSHQ-HVVHHQ&KULVQDDUKHW HLQGYDQGHJDQJ6DPHQJDDQ]HGRRU GHNODSGHXUHQHQGDDUEDUVWHQ]H WHJHOLMNHUWLMGLQODFKHQXLW 6MDJMHKDDU JHVMLJW" ODFKW-HVVH(QGDDUGRRUEHJLQW &KULVQRJKDUGHUWHVFKDWHUHQ'DQWUHNW KLM-HVVHDDQ]LMQDUP .RPZHJDDQ QDDUPHQHHU9DQ'LMNGDQKHEEHQZH GDWPDDUYDVWJHKDG 'HGHXUYDQGH NDPHUYDQPHQHHU9DQ'LMNVWDDWRSHHQ NLHUHQGDDUDFKWHUNOLQNHQ]DFKWH VWHPPHQ-HVVHDDU]HOWHYHQHQGDQ NORSWKLM]DFKWMHV(UNRPWHHQMRQJHQXLW PHWURRGKDDUHQHHQURRGKRRIG (pQ PRPHQWMH NOLQNWGHVWHPYDQ9DQ'LMN EDUV2SGH]HOIGHWRRQJDDWGLHGRRUHQ IRHWHUWHHQOHHUOLQJXLW -HEOLMIWGHKHOH ZHHNQDHQGDQYHHJMHKHWKHOHSOHLQ YDQYRRUQDDUDFKWHU -HVVHHQ&KULV NLMNHQHONDDUDDQGDWNOLQNWQLHWEHVW'H GHXUJDDWRSHQ+HWLVHHQODQJHVOXQJHO GLH]HNHUDOLQGHGHUGH]LWGDW]LHMH]R. .RPYHUGHU URHSW9DQ'LMN+LMYRHUWLHWV LQRSGHFRPSXWHUHQNLMNWQLHWRSDOV -HVVHHQ&KULVELQQHQNRPHQ=ZLMJHQG EOLMYHQ]HYRRU]LMQEXUHDXVWDDQ ZDFKWHQGRSKHWPRPHQWGDWGH FR|UGLQDWRUWLMGYRRUKHQKHHIW+HWXXU YDQGHZDDUKHLGLVDDQJHEURNHQ9DQ 'LMNZHQGW]LMQEOLNYDQKHWVFKHUPQDDU GHWZHHMRQJHQVGLHYRRUKHPVWDDQ. %UXJNODVVHUV ]HJWKLMYHUEDDVG 'DW JHEHXUWQLHWYDDN/HJPHHHQVXLWZDWHU JHEHXUGLV =LMQVWHPNOLQNWQLHWERRV HHUGHUQLHXZVJLHULJ ,NKHEYDQGDDJ. 11.

(14) . T1F_07 *. YRRUKHWHHUVVMMWHHQEHXJHO OHJW-HVVH XLW 9DQPHYURXZ3UHQJHUNUHHJLNGH EHXUWRPWHWHOOHQYDQDIVMHVMVWLJ . 6RL[DQWH YXOW&KULVEHKXOS]DDPDDQ. 'DQNMHMRQJHPDQ0LMQ)UDQVLVSULPD 9DQ'LMNNLMNWVWUHQJPDDU-HVVHPHHQW SUHWOLFKWMHVLQ]LMQRJHQWH]LHQ 'DWWHOOHQ NORQNQRJDOJHNGRRUPLMQEHXJHOHQGH KHOHNODVPRHVWODFKHQ0HYURXZ 3UHQJHUZHUGERRVMHQLNPRHVMW GRRUWHOOHQ%LMGULHsQVMHVMWLJZHUGLNHUXLW JHVWXXUG -HVVHKDDOWRQVFKXOGLJ]LMQ VFKRXGHUVRS (QMLM" YUDDJW9DQ'LMNQX DDQ&KULV. ,NZDVEDQJGDWXKHPQLHWNRQ YHUVWDDQ ]HJW&KULVHQ]LMQVWHPNOLQNW LQHHQVNOHLQ9DQ'LMNEDUVWLQ VFKDWHUODFKHQXLW /HNNHUVWHO]LMQMXOOLH $DQKHWHLQGYDQGHOHVJDDQMXOOLHQDDU PHYURXZ3UHQJHUHQELHGHQMXOOLHKDDUMH H[FXVHVDDQYRRUKHWYHUVWRUHQYDQGH OHV/DDWKDDU]LHQGDWMHHHQQLHXZH EHXJHOKHEW-HVVH(QODDWLNMXOOLHKLHU GHUHVWYDQKHWMDDUQLHWPHHU]LHQ DQGHUV]ZDDLWHUZDW +LMVWDDWRSHQ JHHIWGDDUPHHDDQGDWKXQJHVSUHN EHsLQGLJGLV+LMORRSW]RZDDUPHHQDDU GHGHXUYDQ]LMQNDPHURPKHQXLWWH ODWHQ'DDUOHJWKLMQRJHYHQ]LMQKDQGRS -HVVHVVFKRXGHUµ9ROJHQVPLMKHEMH YDQGDDJQLHWDOOHHQHHQQLHXZHEHXJHO PDDURRNHHQQLHXZHYULHQG¶-HVVHNLMNW QDDU&KULVHQJULMQVW . ,QZHONVWXNYDQGHWHNVWZRUGWGXLGHOLMNZDDURP-HVVHXLWGHNODVJHVWXXUGZHUG" ,QKHWVWXNWXVVHQ« $ -HVVHYXXU UHJHOV

(15) % %UXJNODVVHUVLV UHJHOV

(16) & 'DWODFKHQ UHJHOV

(17) ' $DQOHV UHJHOV

(18) . T1F_08 :DDURPZRUGW-HVVHGHNODVXLWJHVWXXUG" 0HYURXZ3UHQJHUGHQNWGDW« $ KLMJHHQ)UDQVZLOOHUHQ % KLMKDDUYRRUGHJHNKRXGW & KLM]LMQOHVQLHWKHHIWJHOHHUG ' KLM]LMQVSXOOHQQLHWELM]LFKKHHIW . * Dit betreft een 1S opgave, deze opgave is niet meegenomen in de cesuurbepaling voor de referentiecesuur.. 12.

(19) T1F_09 :HONHEHZHULQJLVZDDUDOVMHOHWRSKHWVWXNMHHQNOHLQ UHJHOV

(20) " $ &KULVEHVHIWRSHHQVGDWKLMQRJPDDUHHQEUXJNODVVHULV % &KULVLVHUQLHWPHHU]R]HNHUYDQGDWKHWJRHGDIORRSW & 0HQHHU9DQ'LMNJHORRIWQLNVYDQKHWYHUKDDOYDQ&KULV ' 0HQHHU9DQ'LMNKHHIW-HVVHQLHWJRHGNXQQHQYHUVWDDQ . 13.

(21) Inhoudsopgave handleiding Cliffer: . 9RRUEHUHLGLQJYRRUVSHOHUV +HWGRHOYDQKHWVSHO +HWVSHOYHUORRS +HWYHUNULMJHQYDQQLHXZHVWHGHQ :RQLQJHQERXZHQHQYHUNRSHQ 6SHOUHJHOVYRRUSHUVRQHQ 6SHHOZLM]HPHWHHQQHXWUDOHVWDG. . T1F_10. &DWRZLOPHWKDDU]XVMHVKHWERUGVSHO&OLIIHUVSHOHQ=HZLOZHWHQKRH]HH[WUDKXL]HQLQKDDUVWHGHQ NDQNULMJHQ ,QZHONKRRIGVWXNYDQGHKDQGOHLGLQJNDQ]LMGLWKHWbest RS]RHNHQ" $ LQKRRIGVWXN % LQKRRIGVWXN & LQKRRIGVWXN ' LQKRRIGVWXN . . 14.

(22)

(23) T1F_11. :LHKRXGWQLHWYDQSUHWSDUNHQ" $ +LQG % -DVPLMQ & -RKQ . T1F_12. T1F_13. T1F_14. :DDURPZRQHQ+LQG-DVPLMQHQ-RKQOLHYHULQGHVWDGGDQRSKHWSODWWHODQG" $ =HJHQLHWHQYDQKHWODZDDLLQGHVWDG % =HKRXGHQPHHUYDQPHQVHQGDQYDQGLHUHQ & =HKRXGHQYDQGHGUXNWHLQGHVWDG ' =HYLQGHQKHWPDDUVWLQNHQRSKHWSODWWHODQG 9XORQGHUVWDDQGHWDEHOLQ]HWSHURQGHUZHUSHHQNUXLVMHRQGHU$OOHGULHHHQV7ZHHYDQGHGULHHHQV RI1LHPDQGPHWHONDDUHHQV 2QGHUZHUS $OOHGULHHHQV 7ZHHYDQGHGULHHHQV 1LHPDQGPHWHONDDU HHQV D/RQGHQRI3DULMV" E=RQRIVQHHXZ" F3UHWSDUNRI PXVHXP" G+DJHOVODJRI SLQGDNDDV" H$MD[RI)H\HQRRUG" I6WDGRISODWWHODQG" J)UXLWRIVQRHS" K9OHHVRIYLV" L+RQGRINDW" +RHYHHOYUDJHQZRUGHQHUJHVWHOGRYHUYRHGLQJ" $ % & ' . 16.

(24)

(25) T1F_15 *. T1F_16. :DWLVKHWEHODQJULMNVWHGRHOYDQGH]HWHNVW" $ 'HOH]HUDDQKHWODFKHQPDNHQPHWHHQYHUKDDORYHUGHGROILMQ % 'HOH]HUDDQVSRUHQRPHHQGROILMQHQVKRZWHEH]RHNHQ & 'HOH]HUEHODQJULMNHLQIRUPDWLHJHYHQRYHUGHGROILMQ ' 'HOH]HUYHUWHOOHQZDWGHVFKULMYHUYDQGHGROILMQYLQGW ,QDOLQHDVWDDWGDWGROILMQHQJHUHHGVFKDSJHEUXLNHQ :HONJHUHHGVFKDSLVGDW" $ GHVQXLW % HHQVSLHJHO & HHQVWXNVSRQV ' KHW]DQGYDQGH]HHERGHP . * Dit betreft een 1S opgave, deze opgave is niet meegenomen in de cesuurbepaling voor de referentiecesuur.. 18.

(26) . Ha die lantaarn. $OVKHWUHJHQWHQMHNULMJWHHQGUXSSHO LQMHRRJHQMHNLMNWGDQ QDDUGHODQWDDUQ2IDOVKHW GRQNHUZRUGWHQMH]LHWKHP DDQIORHSHQ+HWLVJHNGDWMHVRPV ]RYUROLMNZRUGWYDQLHWVGDWHUDOWLMGDOZDV KDGLHODQWDDUQ$OVLNQLHWNDQ VODSHQRPGDWKLMGRRUKHWJRUGLMQ VFKLMQWNDQLNELMKHPOH]HQ'DWKLM¶VPRUJHQV XLWJDDWKHELNQRJQRRLW PHHJHPDDNW]RZHHWLNGDWLNVODDS %URQ(YD*HUODFK'H1HGHUODQGVHNLQGHUSRs]LHLQHQHQLJHJHGLFKWHQ*HUULW.RPULM. T1F_17 :DDUJDDWKHWLQGLWJHGLFKWYRRUDORP" 2PZDWMHGHQNWRIYRHOWDOV $ MHLHWVRSYDOWZDDUMHQRUPDDOJHVSURNHQJHHQDDQGDFKWDDQEHVWHHGW % MHQLHWLQVODDSNXQWNRPHQGRRUKHWOLFKWYDQHHQVWUDDWODQWDDUQ & MHVWHHGVODVWKHEWYDQKHWOLFKWYDQHHQVWUDDWODQWDDUQYODNELMKHWVODDSNDPHUUDDP ' MHMHYHUYHHOWRIZRHOHQGLQMHEHGOLJWHQLQGHJRUGLMQHQDOOHUOHLVFKDGXZHQ]LHW T1F_18 9LQGMHGLWHHQJRHGJHGLFKW"*HHIHHQYRRUEHHOGXLWGHWHNVWYDQZDWMHZHORIYDQZDWMHQLHWJRHG YLQGW . . 19.

(27) . Weg met de stomme hesjes 'RRU1DWKDOLH6WULMNHU 9DDNPRHWHQNLQGHUHQGLHQDDUGH %XLWHQVFKRROVH2SYDQJ %62

(28) JDDQ YHLOLJKHLGVKHVMHVDDQ-DVSHU MDDU

(29) HQ-RHS MDDU

(30) XLW8WUHFKWPRHVWHQGDWRRN0HW WHJHQ]LQZDQW MHORRSWFRPSOHHWYRRUVFKXW PHW]R QGLQJDDQ (QGXVEHGDFKWHQ]HLHWV DQGHUV 7RHQYRULJMDDUKHWJHERXZYDQKHW )DQWD]LHKXLVGH%62YDQ-DVSHUHQ-RHS QDDUGHRYHUNDQWYDQHHQGUXNNHZHJ YHUKXLVGHZDUHQDOOHNLQGHUHQYHUSOLFKWHHQ KHVMHWHGUDJHQ ,NYRQGGDWPHWHHQDOKHHO VWRP YHUWHOW-DVSHU $QGHUHNLQGHUHQODFKHQ MHXLWHQKHW]LWRRNQLHWOHNNHU (Q]H]LMQ RQKDQGLJ YXOW-RHSDDQ $OVMHHHQUXJ]DNRP KHEWPRHWGLHHHUVWDIDQGHUV]LWKHWKHVMHWH VWUDN -DVSHUHQ-RHSYRQGHQGHKHVMHV]RVWRPGDW ]HHHQKDQGWHNHQLQJHQDFWLHRUJDQLVHHUGHQ. $OOHNLQGHUHQGHGHQPHH:HKHEEHQWRHQHHQ JHVSUHNPHWGHGLUHFWLHJHKDGHQ]LM]HLGHQGDW ZH]HOIPDDUPHWLGHHsQPRHVWHQNRPHQYRRU LHWVDQGHUV YHUWHOW-DVSHU(QGXVVFKUHYHQ]H HHQRQWZHUSZHGVWULMGXLWYRRUDOOHNLQGHUHQYDQ KXQ%62 -RHS :HNUHJHQLQ]HQGLQJHQPDDUGDDU ]DWHQRRNKHHOJHNNHELM(HQOLFKWJHYHQG NXQVWJHELWELMYRRUEHHOG +HWZLQQHQGHRQWZHUSZHUGGH]HZHHNRSHHQ VSHFLDDO +HVMHVIHHVW EHNHQGJHPDDNW'HQQLV MDDU

(31) LVGHRQWZHUSHUYDQKHWZLQQHQGH9 YHVW 'LWYHVWSDVWRYHUDORYHUKHHQ(QKHW]LHW HUWHQPLQVWHHHQEHHWMHVWRHUXLW$OVMHKHWRYHU HHQGRQNHU7VKLUWGRHWOLMNWKHWPHWGLH OLFKWJHYHQGHVWUHSHQQHWHHQVXSHUKHOGHQSDN . . 20.

(32) /HHV-DVSHU MDDU

(33) HQ-RHS MDDU

(34) XLW8WUHFKWPRHVWHQGDWRRN UHQ

(35) :DWZRUGWEHGRHOGPHWGDW" $ 'DW]HQDDUGH%XLWHQVFKRROVH2SYDQJPRHWHQ ]LHUHQ

(36) % 'DW]HYHLOLJKHLGVKHVMHVPRHWHQGUDJHQ ]LHUHQ

(37) & 'DW]H]HOIQLHWKHEEHQJHNR]HQYRRUYHLOLJKHLGVKHVMHV ]LHUHQ

(38) ' 'DW]HLHWVDQGHUVEHGDFKWHQYRRUGHYHLOLJKHLGVKHVMHV ]LHUHQ

(39) T1F_20 /HHV MHORRSWGLQJDDQ U

(40) :HONVWXNMHPDDNWKHWEHVWHGXLGHOLMNZDWµYRRUVFKXWORSHQ¶EHWHNHQW" $ ZDUHQDOOHNLQGHUHQYHUSOLFKWHHQKHVMHWHGUDJHQ UHQ

(41) % µ$QGHUHNLQGHUHQODFKWHQMHXLW UHQ

(42) & µ(Q]H]LMQRQKDQGLJ¶ UHQ

(43) ' DQGHUV]LWKHWKHVMHWHVWUDN UHQ

(44) T1F_21 * :DWLVKHWEHODQJULMNVWHGRHOYDQKHWHHUVWHVWXNMHYDQGHWHNVW" UWP

(45) +HWVWXNMH« $ JHHIWDDQZDDUGHUHVWYDQGHWHNVWRYHUJDDW % JHHIWGHEHODQJULMNVWHFRQFOXVLHVXLWGHWHNVWZHHU & PDDNWGXLGHOLMNRYHUZLHGHWHNVWJDDW ' YDWKHWEHODQJULMNVWHXLWGHWHNVWVDPHQ T1F_19. T1F_22. T1F_23. :DDURPYLQGHQ-DVSHUHQ-RHSGHKHVMHVVWRP"1RHPWZHHUHGHQHQ -DVSHUHQ-RHSYLQGHQGHKHVMHVVWRPRPGDW« :LHZRUGHQEHGRHOGPHWze LQUHJHO . * Dit betreft een 1S opgave, deze opgave is niet meegenomen in de cesuurbepaling voor de referentiecesuur.. 21.

(46) T1F_24. T1F_25 *. :DDURPKHHIWKHWYHVWYDQ'HQQLVJHZRQQHQ" 1RHPWZHHUHGHQHQ . 'HWHNVWKHHIWDOVWLWHOWeg met de stomme hesjes :DDURPKHHIWGHVFKULMIVWHUGH]HWLWHOJHNR]HQ" 2PGDWGH]HWLWHO $ GRRUHHQNLQG]RXNXQQHQ]LMQEHGDFKW % GHPHQLQJYDQGHVFKULMIVWHUZHHUJHHIW & HUJJUDSSLJHQRULJLQHHOLV ' GXLGHOLMNPDDNWZDDUKHWDUWLNHORYHUJDDW T1F_26 * :HONGRHOKHHIWGHVFKULMYHUPHWGH]HWHNVW" $ 'HOH]HUVHHQDGYLHVJHYHQRYHUYHLOLJKHLGVKHVMHV % 'HOH]HUVODWHQQDGHQNHQRYHUYHLOLJKHLGVKHVMHV & 3URWHVWHUHQWHJHQYHUSOLFKWHYHLOLJKHLGVKHVMHV ' 9HUWHOOHQRYHUGHDFWLHWHJHQYHLOLJKHLGVKHVMHV . * Dit betreft een 1S opgave, deze opgave is niet meegenomen in de cesuurbepaling voor de referentiecesuur.. 22.

(47) . Het jaar 1532. 'HMRQJHQZDVSDVHOIMDDURXGPDDUWRFKKDGGHQ]HKHPJHNR]HQ :DQWKLMKLHOGKHWODQJHUXLWGDQGHDQGHUHQUHFKWRSVWDDQGPHWEORWHYRHWHQLQGHVQHHXZ(Q ODWHUGDQGHDQGHUHQWURNKLM]LMQKDQGHQWHUXJXLWKHWYXXU(QJHHQZDQNHOLQJZDVWHEHVSHXUHQ ZDQQHHUKLMPHWRYHUGHUDQGVWHNHQGHWHQHQDDQGHDIJURQGYDQ7LWLSDNDVWRQGZDDUGLHS EHQHGHQGHULYLHUZRHVWVFKXLPGHURQGGHVFKHUSRSJHVWRNHQURWVSXQWHQ0DDUERYHQDOZDVKLM JHNR]HQRPGDWKLM]RKDUGNRQORSHQ+DUGHUGDQDOOHHOIMDULJHQKDUGHUGDQGHPHHVWH WZDDOIMDULJHQVRPV]HOIVHQNHOHGHUWLHQMDULJHQLQKDOHQGUHQGHKLMQDDUGHHLQGVWUHHS uit: Wegloop, door Paul Biegel . 23.

(48) T1F_27 2PZHONHHLJHQVFKDSKHEEHQ]HGHMRQJHQvooralJHNR]HQ" $ RP]LMQPRHG % RP]LMQVQHOKHLG & RP]LMQYDVWEHUDGHQKHLG ' RP]LMQXLWKRXGLQJVYHUPRJHQ T1F_28 :DWYLQGWGHMRQJHQHUYDQGDW]HKHPKHEEHQJHNR]HQ" $ 'DWVWDDWQLHWLQGHWHNVW % +LMLVGDDUWURWVRS & +LMKDGGDWZHOYHUZDFKW ' +LMLVEOLMYHUUDVW . 24.

(49) . 'HNORGGHUEHZHHJW 0DDLNHNLMNWQDDUKHWJH]LFKWYDQPHQHHU)RS+LM LVOLMNEOHHNJHZRUGHQ³:HHWMH]HNHUGDWMHGLW SRWMHJULH]HOLJHVOLMPZLOWNRSHQ"´³-DPHQHHUGDW ZHHW]H]HNHU´]HJW&RUDEHVOLVW +LMYHUNRRSW]HNHUQLHW]RYHHO:DDURPGRHWKLMHU ]RPRHLOLMNRYHU",VLHEDQJGDWLHGDQRQWVODJHQ ZRUGWRI]R"0DDLNHYHUWUHNWJHHQVSLHU³,NZLOGDW SRWMHVOLMP´]HJW]H0HQHHU)RSVODDNWHHQGLHSH ]XFKW³*RHGGDQMHPRHWKHW]HOIZHWHQ0DDULN ZDDUVFKXZMH0DDNKHWSRWMHQRRLWRSHQDOVKHW GRQNHULV´³:DDURPQLHW"´YUDDJW0DDLNH0HQHHU )RSVWULMNWRYHU]LMQYRRUKRRIG³'DQJHEHXUHQHU UDUHGLQJHQHQNULMJLNZHHUWUDPPHODQW´&RUDNLMNW KHPYHUEDDVGDDQ³:DWEHGRHOWX"´0HQHHU)RS NLMNWQDDUKHWSODIRQG(UVWDDQ]ZHHWGUXSSHOVRS ]LMQYRRUKRRIG³$FKPHQVHQUDNHQRYHUKXQ WRHUHQHQGDQPRHWLNZHHUPLMQEHGXLW$OWLMG KHW]HOIGHJHGRH´'LHPDQLVJHWLNWGHQNW0DDLNH PDDUGDWJHHIWQLHW=HSDNWKDDUSRUWHPRQQHH ³+RHYHHONRVWKHW"´³7LHQHXUR´]HJWPHQHHU)RS ³:DW"´]HJW0DDLNH³*RHGGDQYLMIHXUR´]HJW PHQHHU)RSKDDVWLJ0DDLNHNLMNW&RUDDDQHQUROW PHWKDDURJHQ'LH)RSLVHFKWJHNGDWLV GXLGHOLMN6QHOOHJW]HHHQHXURRSGHWRRQEDQN 0HQHHU)RS]LHWHURSJHOXFKWXLW³1HWRSWLMGQRJ LHWVYHUNRFKW´]XFKWKLM +HWLVDYRQG5REELHKHWEURHUWMHYDQ0DDLNH GXZWGHGHXUYDQ0DDLNHVNDPHURSHQ³0DDLNH KHEMLMHHQVFKULIWYRRUPLM"´(UNRPWJHHQ DQWZRRUG0DDLNHLVHUQLHW'DQ]RHNLN]HOIZHO HYHQGHQNW5REELH+LMORRSWQDDU0DDLNHV EXUHDX2SHHQV]LHWKLMKHWSRWMHYDQ0DDLNH+HW VWDDWRSGHYHQVWHUEDQNLQKHWPDDQOLFKW 1LHXZVJLHULJSDNW5REELHKHWSRWMHRS :DW]LWGDDUYRRUHHQUDUHNORGGHULQ"+HWOLMNWZHO VQRW9RRU]LFKWLJVFKURHIWKLMKHWGHNVHOHUDI+LM VWHHNW]LMQYLQJHULQKHWSRWMHHQUDDNWGHNORGGHU DDQ³+p"´0HWHHQNUHHWWUHNW5REELH]LMQYLQJHU WHUXJ'LHUDUHNORGGHUEHZRRJ:DWHQJ*DXZ ]HW5REELHKHWSRWMHWHUXJRSGHYHQVWHUEDQN+LM GUDDLW]LFKRPHQORRSWVQHOQDDUGHGHXU$OVKLM GHNOLQNYDVWJULMSWEOLMIWKLMVWDDQ:DFKWHYHQ GHQNWKLM,NPRHWKHWGHNVHOHUZHHURS VFKURHYHQ0DDLNHPDJQLHWPHUNHQGDWLNRS KDDUNDPHUJHZHHVWEHQ'DQZRUGW]HYDVW ZRHGHQG+LMORRSWWHUXJHQSDNWKHWGHNVHO6QHO VFKURHIWKLMKHWRSKHWSRWMH:DWYUHHPGHU]LW QLHWVPHHULQKHWSRWMH'LHUDUHNORGGHULV YHUGZHQHQ0LVVFKLHQLVKLMZHOJHVPROWHQ 1RXMDKHWZDVWRFKHHQVWRPGLQJGHQNW5REELH ,N]DOPDDUQLHWV]HJJHQWHJHQ0DDLNH. . 25.

(50) T1F_29 *. T1F_30. T1F_31. ,QZHONHUHJHORILQZHONHYDQRQGHUVWDDQGHUHJHOVVWDDWHHQ]LQGLHILJXXUOLMNEHGRHOGLV" $ ³:HHWMH«NRSHQ"´ UHQ

(51) % :DDURPGRHW«RYHU" UHQ

(52) & 0DDLNHYHUWUHNW«VSLHU U

(53) ' 0HQHHU)RS«YRRUKRRIG UHQ

(54) ,QZHONHYDQRQGHUVWDDQGHUHJHOVZRUGWKHWGXLGHOLMNVWLHWVJH]HJGRSHHQWRRQGLHYHUED]LQJ XLWGUXNW" $ UHJHOHQ % UHJHOHQ & UHJHOHQ ' UHJHOHQ :DWNXQMHKHWEHVW]HJJHQRYHUGHVWHPPLQJYDQPHQHHU)RS" 0HQHHU)RSLV $ HHQEHHWMHERRV % HUJEHGURHIG & QRJDO]HQXZDFKWLJ ' WDPHOLMNYUROLMN. T1F_32 +HWYHUKDDOVSHHOW]LFKDIRSWZHHSODDWVHQ:HONHSODDWVHQ]LMQGDW"6FKULMIMHDQWZRRUGRS BBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBB BBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBB T1F_33 * :DDURPJDDW5REELHQDDUGHNDPHUYDQ0DDLNH" +LMZLO $ 0DDLNHVSRWMHPHWGHNORGGHUEHNLMNHQ % HHQVFKULIWOHQHQYDQ0DDLNH & HYHQPHW0DDLNHSUDWHQ ' ELM0DDLNHQDDULHWV]RHNHQGDWKLMNZLMWLV T1F_34 :DWLVGHEHGRHOLQJYDQGH]HWHNVW" +HWLVHHQWHNVWGLHMHYRRUDO $ OHNNHUZLOODWHQODFKHQ % YLDHHQYHU]RQQHQYHUKDDOLHWVZLOOHUHQ & ZLOODWHQJULH]HOHQ ' ZLOODWHQZHJGURPHQLQHHQVSURRNMHVZHUHOG. * Dit betreft een 1S opgave, deze opgave is niet meegenomen in de cesuurbepaling voor de referentiecesuur.. 26.

(55) Nederland klaar voor de trampoline Het Nederlandse landschap verandert. Ballonvaarders maken melding van een opvallend aantal ronde en rechthoekige vormen. Waarschijnlijk springt er ook nog iemand op. Dat zijn dus geen zwembaden en mini-graancirkels, maar trampolines. (1)7RHQ<YRQQHGH-RQJHQKDDU1LHXZ=HHODQGVHPDQLQLQ1HGHUODQGNZDPHQZRQHQZLOGHQ ]HLQWUDPSROLQHVJDDQKDQGHOHQ,HGHUHHQYHUNODDUGHKHQYRRUJHN,Q1LHXZ=HHODQGKDGGHQ]H PHHJHPDDNWKRHELQQHQYLMIMDDULHGHUJH]LQHHQWUDPSROLQHDDQVFKDIWH0DDUGHPHHVWH 1HGHUODQGHUVZLOGHQ]R¶QRQYHLOLJGLQJQLHWLQGHWXLQ (2)<YRQQHHQKDDUPDQOLHWHQHHUVWGHWUDPSROLQHVQDDUHLJHQRQWZHUSPDNHQPDDUGDWZHUGWH GXXU=H]RFKWHQYHUYROJHQVRSLQWHUQHWQDDUIDEULNDQWHQ,QPLGGHOVKHEEHQ]HHHQJRHGORSHQG EHGULMI=HLPSRUWHUHQYDQXLWGH96$XVWUDOLs1LHXZ=HHODQGHQ&KLQD.LQGHUHQEOLMYHQVSULQJHQ YHUNODDUW<YRQQHKHWVXFFHV+DDUGRFKWHUNRQHUDOVNLQGLQ1LHXZ=HHODQGDOJHHQJHQRHJYDQ NULMJHQ=HLVQXHQDOV]HHHQVOHFKWHEXLKHHIWJDDW]HRSKDDUWUDPSROLQHVSULQJHQ (3)+HWPRRLHLVGDWMHJHHQUHFODPHKRHIWWHPDNHQ'DWGRHQGHNLQGHUHQ]HOI$OV]HHHQYULHQGMH KHEEHQPHWHHQWUDPSROLQHGDQ]LWWHQ]HGDDUGHKHOHGDJ2XGHUVYLQGHQKHWQLHWOHXNGDWKXQ NLQGHUHQQRRLWPHHUWKXLV]LMQ'DDURPNRSHQ]H]HOIRRNPDDUHHQWUDPSROLQH (4)+HWEHGULMIKHHIWYHUNRSHUVLQ1HGHUODQGDOOHPDDOPHQVHQGLH]LFKVSRQWDDQKHEEHQJHPHOG (pQYDQKHQLVERHU-DQYDQ*RPSHOXLW%ODGHO+LMZLOGH]LMQ]HOIJHPDDNWHWUDPSROLQHLQUXLOHQYRRU HHQIDEULHNVH[HPSODDUHQYRQGKHWYUHHPGGDWGLWELMKHPLQGHEXXUWQLHWNRQ1XKHHIWKLM]HOIHHQ VKRZURRPHQYHUNRRSWKLMKRQGHUGHQWRHVWHOOHQSHUMDDU (5)9ROJHQVKHP]LMQWUDPSROLQHVYRRUDOSRSXODLULQVWUHNHQZDDUYHHOERHUHQZRQHQ2Q]HNLQGHUHQ VSHOHQYDDNURQGRPKHWKXLV=HPRHWHQGDQZHOZDWWHGRHQKHEEHQ0LMQRXGVWHLVMDDUHQ VSULQJWDOMDUHQHONHGDJ1DHHQXXULVKLMEHNDIGDQLVKHWRRNQLHW]RHUJDOVKLMGDDUQDWYNLMNWRI FRPSXWHUW (6)(U]LMQDOWUDPSROLQHVYDQDIYLMIKRQGHUGHXUR'HURQGHPRGHOOHQ]LMQKHWSRSXODLUVW.LQGHUHQ VSULQJHQYDQ]HOIQDDUKHWPLGGHOSXQW]HJW9DQ*RPSHO(HQWUDPSROLQHLVYHLOLJHUGDQHHQ VFKRPPHORIHHQZLSEHZHHUWKLM2QJHOXNNHQJHEHXUHQDOOHHQRSSHUVRQHHOVIHHVWHQDOVHUPHHU SHUVRQHQWHJHOLMNRSVSULQJHQHQHUJHGURQNHQLV (7)'HWUDPSROLQHLVGXVHHQKLWJHZRUGHQ9HUJHOLMNKHWPHWGHGYGVSHOHU]HJW<YRQQH+HWKHHIW HYHQJHGXXUGPDDUQXLVKHWDSSDUDDWUD]HQGSRSXODLU naar een artikel van Heleen Beaart uit: Volkskrant, 27 april 2000. 27.

(56) T1F_35. T1F_36. T1F_37. T1F_38. T1F_39. 'HWHNVWEHJLQWPHWHHQVFKXLQJHGUXNWVWXNMH:DWLVKHWGRHOKLHUYDQ" $ GHRSERXZYDQGHWHNVWXLWOHJJHQ % HHQSHUVRRQOLMNHPHQLQJRYHUKHWRQGHUZHUSJHYHQ & HHQVDPHQYDWWLQJYDQKHWDUWLNHOJHYHQ ' KHWRQGHUZHUSYDQGHWHNVWDDQNRQGLJHQ ,QGHWHNVWVWDDWµ'DDURPNRSHQ]H]HOIRRNPDDUHHQWUDPSROLQH¶ DOLQHD

(57) :DDURPNRSHQRXGHUVHHQWUDPSROLQHYRRUKXQNLQGHUHQ" $ 2PGDWGHNLQGHUHQGDQELMKXQHLJHQKXLVRSHHQWUDPSROLQHNXQQHQVSULQJHQ % 2PGDWGHNLQGHUHQGDQRSHHQWUDPSROLQHNXQQHQVSULQJHQDOV]HHHQVOHFKWHEXLKHEEHQ & 2PGDWHHQWUDPSROLQHLQDQGHUHODQGHQRRNHHQJURRWVXFFHVLV ' 2PGDWRXGHUVRRNJUDDJRSHHQWUDPSROLQHZLOOHQVSULQJHQ ,QDOLQHDJDDWKHWRYHU-DQYDQ*RPSHOXLW%ODGHO:LHLVKLM" $ GHYDGHUYDQHHQMRQJHQGLHDOWLMGELMYULHQGMHVRSHHQWUDPSROLQHVSULQJW % HHQERHUGLHHHQWUDPSROLQHZLONRSHQ & HHQERHUGLHWUDPSROLQHVHUJRQYHLOLJYLQGW ' HHQYHUNRSHUYDQWUDPSROLQHV :DDURPYLQGW-DQYDQ*RPSHOKHWQLHWHUJDOV]LMQ]RRQWYNLMNWRIFRPSXWHUW" DOLQHD

(58) $ +LMLVEOLMGDW]LMQ]RRQGDQZDWWHGRHQKHHIW % +LMYLQGWGDWYHLOLJHUGDQHHQVFKRPPHORIHHQZLS & =LMQ]RRQEHZHHJWDOJHQRHJGRRURSGHWUDPSROLQHWHVSULQJHQ ' =LMQ]RRQVSHHOWRRNYDDNURQGRPKHWKXLV :DWLVKHWGRHOYDQGHODDWVWHDOLQHD" $ HHQDGYLHVJHYHQ % HHQFRQFOXVLHJHYHQ & HHQWLSJHYHQ ' HHQZDDUVFKXZLQJJHYHQ. 28.

(59)

(60) /HHVGHWHNVWRQGHUBen jij helemaal klaar voor je vakantie? ,QGLWVWXNMH]LMQGHYROJHQGHZRRUGHQZHJJHYDOOHQµ%LMYRRUEHHOGPHWGHYDNDQWLHFKHFNOLVW¶ :DDUNDQGLWVWXNMHKHWEHVWHJHSODDWVWZRUGHQ" $ DFKWHUUHL]HQ U

(61) % DFKWHUKHEW U

(62) & DFKWHUZHJ U

(63) ' DFKWHUYDNDQWLH U

(64) T1F_41 * T1F_40. :DWNXQMHYROJHQVGH]HWHNVWELMGHNULQJDSRWKHHNNULMJHQ" $ (HQFKHFNOLVW % (HQPHGLFLMQSDVSRRUW & ,QHQWLQJHQ ' 7LSVHQDGYLHV . * Dit betreft een 1S opgave, deze opgave is niet meegenomen in de cesuurbepaling voor de referentiecesuur.. 30.

(65) Origami 2ULJDPLLVKHW-DSDQVHZRRUGYRRUSDSLHUYRXZHQ2ULEHWHNHQWYRXZHQHQJDPLVWDDWYRRUSDSLHU 2ULJDPLLVKHWYRXZHQYDQHHQYLHUNDQWYHOSDSLHUWRWHHQYRRUZHUSHHQGLHURILHWVDQGHUV]RQGHUKHW SDSLHUWHNQLSSHQRIWHSODNNHQ 'HNXQVWYDQKHWSDSLHUYRXZHQLVRQWZLNNHOGLQ-DSDQ'HHHUVWHPRGHOOHQKDGGHQWHPDNHQPHWGH QDWXXURIKHWGDJHOLMNVOHYHQ'LW]LMQGHWUDGLWLRQHOHPRGHOOHQ]RDOVELMYRRUEHHOGGHNLNNHUGH NUDDQYRJHOGHOHOLHGHODPSLRQHQKHWRIIHUEDNMH'H]HPRGHOOHQVWDPPHQXLWGHWLMGGDWRULJDPLZHUG JHEUXLNWLQNORRVWHUVHQWHPSHOV'DDUZHUGHQYRXZVHOVJHPDDNWGLHRSIHHVWGDJHQZHUGHQ RSJHKDQJHQRIQHHUJHOHJG %LMRULJDPLLVKHWNLH]HQYDQKHWMXLVWHPDWHULDDOKHHOEHODQJULMN=HNHUYRRUEHJLQQHUVLVKHWDOPRHLOLMN JHQRHJ$OOHUHHUVWPRHWKHWSDSLHUSUHFLHVYLHUNDQW]LMQHQGHYRXZPRHWHUJRHGLQEOLMYHQ]LWWHQ+HW PDJQLHWNUHXNHQHQQLHWWHYOXJVFKHXUHQ9HUGHUPRHWGHYRRUNDQWYDQKHWSDSLHUHHQDQGHUHNOHXU KHEEHQGDQGHDFKWHUNDQW -HYRXZWGHRULJDPLPRGHOOHQDDQGHKDQGYDQWHNHQLQJHQ'LHWHNHQLQJHQPRHWMHHHUVWOHUHQOH]HQ (UZRUGHQLQJHZLNNHOGHV\PEROHQHQWHNHQVLQJHEUXLNW(HQEHSDDOGHYRXZZRUGWXLWJHOHJGDDQGH KDQGYDQSDSLHUNOHXUSLMOHQHQJHVWLSSHOGHOLMQHQ T1F_42 * 'H]HWHNVWEHVWDDWXLWYLHUVWXNMHV 0HWZHONHEHGRHOLQJKHHIWGHVFKULMIVWHUKHWWZHHGHVWXNMHJHVFKUHYHQ" $ =HZLODDQJHYHQZLHEHJRQQHQ]LMQPHWRULJDPL % =HZLOLHWVYHUWHOOHQRYHUGHJHVFKLHGHQLVYDQ-DSDQ & =HZLORSQRHPHQZHONHPRGHOOHQHUPRJHOLMN]LMQELMRULJDPL ' =HZLOXLWOHJJHQZDWGHDFKWHUJURQGYDQRULJDPLLV T1F_43 'H]HWHNVWEHVWDDWXLWYLHUVWXNMHV :HONH]LQYDWKHWGHUGHVWXNMHKHWbestVDPHQ" $ +HWMXLVWHSDSLHUNLH]HQLVKHHOEHODQJULMN % +HWSDSLHUPDJQLHWNUHXNHQRIVFKHXUHQ & +HWSDSLHUPRHWSUHFLHVYLHUNDQW]LMQ ' 2ULJDPLYRXZHQLVKHHOPRHLOLMN . * Dit betreft een 1S opgave, deze opgave is niet meegenomen in de cesuurbepaling voor de referentiecesuur.. 31.

(66) . naam. . 1. origami . 2. . tekening. 0DULWPDDNWHHQVFKHPDELMGHWHNVW :DWPRHW]HLQYXOOHQRSSODDWV" $ JHVFKLHGHQLV % -DSDQ & NORRVWHUVHQWHPSHOV ' WUDGLWLRQHOHPRGHOOHQ T1F_45 :DWPRHW]HLQYXOOHQRSSODDWV" $ NLH]HQ % NOHXUHQ & PDWHULDDO ' YRXZHQ T1F_46 * 'H]HWHNVWEHVWDDWXLWYLHUVWXNMHV :HONSODDWMHSDVWKHWbestELMVWXNMHYLHU" T1F_44. . . . * Dit betreft een 1S opgave, deze opgave is niet meegenomen in de cesuurbepaling voor de referentiecesuur.. 32.

(67) Panische apen komen niet van hun rots +HWNDQHHQGULMYHQGHVWURQN]LMQJHZHHVWRI HHQRQEHNHQGJHOXLG+HWEOLMIWJLVVHQZDDURP GHPDQWHOEDYLDQHQYDQ'LHUHQSDUN(PPHQ YROOHGLJLQSDQLHN]LMQ6LQGVPDDQGDJ ]LWWHQ]HGLFKWWHJHQHONDDURSHHQKRHNYDQ HHQURWV (HQZRRUGYRHUVWHUYDQKHWSDUNQRHPWKHW PDVVDK\VWHULH³(HQEDYLDDQXLWGHJURHSKHHIW LHWVJHKRRUGRIJH]LHQHQGHUHVWYROJWGH SDQLHNUHDFWLH=HOIVDOVGHYHU]RUJHUV]ZDDLHQ PHWEDQDQHQEOLMYHQGHEDYLDQHQRSKXQ µYHLOLJHSODDWV¶´ 'LHP\VWHULHX]HK\VWHULHLVQLHWQLHXZLQ (PPHQ2RNLQHQVORHJGHSDQLHN WRHRSKHWEDYLDQHQHLODQG7RHQNORPPHQGH DSHQLQGHERPHQHQZHLJHUGHQ]HGDJHQODQJ QDDUEHQHGHQWHNRPHQ'HUHGHQGDW]HQX YRRUHHQURWVKHEEHQJHNR]HQLVYROJHQVGH ZRRUGYRHUVWHUVLPSHO³'HERPHQ]LMQZDW YHUVOHWHQ´ +HWJHVWUHVWHJHGUDJYDQGH(PPHQVH PDQWHOEDYLDQHQOLMNWYUHHPGPDDULVYROJHQV ELRORRJHQZRRUGYRHUGHU'DYLGYDQ*HQQLS YDQGHRSYDQJVWLFKWLQJ$$3W\SLVFK³+HWLV IDVFLQHUHQGPDDUGLWLVQRXHFKW EDYLDQHQJHGUDJ=HNXQQHQ]HOIVLQSDQLHN UDNHQYDQKXQHLJHQVSLHJHOEHHOGLQKHWZDWHU´ %LMGHVWLFKWLQJYHUEOLMYHQPRPHQWHHO YHHUWLHQEDYLDQHQ³/DDWVWVFKURNHUHHQ]R YDQ]LMQVSLHJHOEHHOGGDWKLMJLOOHQGHHQERRP LQNORP´'HFRPELQDWLHYDQK\VWHULHHQ RQGHUGDQLJKHLGGLHEDYLDQHQYHUWRQHQNDQ GDJHQODQJVWUHVVYHURRU]DNHQ´$OVHHQOHLGHU YDQHHQJURHSDODUPVODDWRPGDWKLMHHQGULMYHQGH WDN]LHWYROJHQGHDQGHUHQKHPQDDUGHERRP´ ]HJW9DQ*HQQLS³=RQGHU]HOIWHNLMNHQRIHUHFKW JHYDDULQKHWZDWHUGULMIW´&KLPSDQVHHVUDNHQ RRNYDDNLQSDQLHN³0DDU]HYROJHQGHOHLGHUQLHW EOLQG´%DYLDQHQZHO'HJURHSYHUVWRSW]LFKQHW ]RODQJWRWGHOHLGHUKHWVHLQYHLOLJJHHIW³'DWNDQ GXVGDJHQGXUHQ´:DQQHHUHHQEDYLDDQVFKULNWLV RQYRRUVSHOEDDU]HJW9DQ*HQQLS/DDWVWZHUGHQ ]HK\VWHULVFKWRHQHHQOXLNMHLQHHQGHXUYDQNOHXU YHUDQGHUGH³=HKHEEHQGDJHQLQHHQKRHNMH JH]HWHQ´ 1DWZHHHHUGHUHHUYDULQJHQPHWK\VWHULVFKH EDYLDQHQEOLMYHQGHYHU]RUJHUVLQ'LHUHQSDUN (PPHQHUGLWNHHUUXVWLJRQGHU³=HZRUGHQ ZDDUVFKLMQOLMNYDQ]HOIZHHUNDOP´ . . T1F_47 :DWZDVGHRRU]DDNYDQGHSDQLHNYDQGHPDQWHOEDYLDQHQLQ'LHUHQSDUN(PPHQ" $ (HQEDYLDDQKRRUGHHHQRQEHNHQGJHOXLG % (HQEDYLDDQ]DJHHQGULMYHQGHVWURQN & (HQEDYLDDQ]DJ]LMQHLJHQVSLHJHOEHHOGLQKHWZDWHU ' 'DWZHHWPHQQLHWSUHFLHVPHQNDQHUDOOHHQQDDUUDGHQ. 33.

(68) T1F_48 /HHV (HQ«SDQLHNUHDFWLH UHJHOV

(69) :DWSDVWKHWEHVWDFKWHUSDQLHNUHDFWLH" UHJHO

(70) $ EOLQGHOLQJV % QDGHUKDQG & WLMGHOLMN ' ZHORYHUZRJHQ T1F_49 /HHV=HOIV«SODDWV UHJHOV

(71) :DWNXQMHXLWGLWVWXNMHRSPDNHQ" $ 'DWGHEDYLDQHQQRUPDDOJHVSURNHQJHN]LMQRSEDQDQHQ % 'DWGHEDYLDQHQQRUPDDOJHVSURNHQJHN]LMQRSKXQYHU]RUJHUV & 'DWGHYHU]RUJHUVDOWLMGYRRU]LFKWLJ]LMQELMKHWYRHGHUHQYDQGHEDYLDQHQ ' 'DWGHYHU]RUJHUVDOWLMGYULHQGHOLMNWHJHQGHEDYLDQHQSUREHUHQWHEOLMYHQ T1F_50 /HHV+HW«JH]HWHQ¶ UHJHOV

(72) 9DQ*HQQLSYHUJHOLMNWLQGLWVWXNKHWJHGUDJYDQPDQWHOEDYLDQHQHQFKLPSDQVHHV +RHJHGUDJHQFKLPSDQVHHV]LFKLQVRRUWJHOLMNHVLWXDWLHV" $ =HUDNHQQLHWLQSDQLHNPDDUYROJHQGHOHLGHUZHOEOLQG % =HUDNHQQLHWLQSDQLHNHQYROJHQGHOHLGHURRNQLHWEOLQG & =HUDNHQYDDNRRNLQSDQLHNHQYROJHQGHOHLGHURRNEOLQG ' =HUDNHQYDDNRRNLQSDQLHNPDDUYROJHQGHOHLGHUQLHWEOLQG . 34.

(73) . Rijk en beroemd 6RPV]LMQHUNLQGHUHQRSVFKRROLQGHNODVGLH QLHPDQGNHQW2I]HZRUGHQJHSHVWHQ WLVQLHW KXQVFKXOG$OVMLMHURRN]RHHQEHQWKHE JHGXOGKHEJHGXOG 0LVVFKLHQLVKHWODWHUQLHWPHHU]RQDDU 0LVVFKLHQZRUGMHHHQ]DQJHUHQMHVSHHOWJRHG JLWDDUHQ]LQJWLQHHQOLHGRYHUYHUGULHWHQKHHO GHZHUHOGOXLVWHUWHUQDDU 2RNVSHOHQNLQG UHQDOOHHQRSVWUDDWKHHOHUJ DOOHHQ 9DQHOOHQGHZHWHQ]LM]LFKJHHQUDDG %HQMLMHUVRPVRRN]RHHQKHEJHGXOG WNRPW YURHJRIODDW 0LVVFKLHQLVKHWODWHUQLHWPHHU]RQDDU 0LVVFKLHQZRUGMHHHQ]DQJHUHQMHVSHHOWJRHG JLWDDUHQMH]LQJWLQHHQOLHGRYHUYHUGULHWHQ KHHOGHZHUHOGOXLVWHUWHUQDDU 2IMHNULMJWQRRLW]DNJHOG WLVWKXLVHUJDUPG U LVQRRLWHHQFHQW (QMHNULMJWQRRLWHHQEURHNGLHJRHGELMMHSDVW $OVMLMHURRNzo eenEHQWGURRPYDQYHHOJHOG GDQKHEMHJHHQODVW -HJLQJKHWKXLVXLW]RDUPDOVHHQOXLVHQQD HHQSDDUMDDUNZDPMHDOVPLOMRQDLUZHHUWKXLV (QMHUHHGLQHHQVOHHHHQSUDFKWYDQHHQVOHH ,HGHUHHQXLWGHEXXUWGDFKW DieLVJHKXXUG 0DDULQGLHDXWRYDQMRX]DWMLMPHWMHYURXZ (QMHYDGHUHQPRHGHUNUHJHQHHQYLOODHQMH EURHUVLHGHUHHQWRQ (QMH]XVWHUHHQ]HLOVFKLS -HNDQ]HOIYHU]LQQHQZDWLNQXYHU]RQ 0LVVFKLHQLVKHWODWHUQLHWPHHU]RQDDU 0LVVFKLHQZRUGMHHHQ]DQJHUHQMHVSHHOWJRHG JLWDDUHQMH]LQJWLQHHQOLHGRYHUYHUGULHWHQ KHHOGHZHUHOGOXLVWHUWHUQDDU . 35.

(74) T1F_51 :DWZRUGWEHGRHOGPHWzo een U

(75) " $ (HQNLQGGDWDOWLMGDOOHHQLV % (HQNLQGGDWGURRPWRYHUYHHOJHOG & (HQNLQGGDWJUDDJHHQEHURHPGDUWLHVWZLOZRUGHQ ' (HQNLQGGDWXLWHHQDUPJH]LQNRPW T1F_52 :DWZRUGWEHGRHOGPHWDie U

(76) " $ HHQDXWR % HHQEXXUWEHZRQHU & HHQPLOMRQDLU ' HHQYLOOD T1F_53 :HONDGYLHVJHHIWGHVFKULMYHUDDQNLQGHUHQGLHDUP]LMQ" $ JDGURPHQYDQYHHOJHOG % WURXZPHWHHQULMNHPDQRIYURXZ & ]RHNODWHUMHJHOXNEXLWHQVKXLV ' ]RUJGDWMHPLOMRQDLUZRUGW T1F_54 /HHVJe ... verzon. UWP

(77) 'LWVWXNMHYDQKHWJHGLFKWJDDWRYHU $ HHQGURRPGLHGHVFKULMYHUKHHIWYHU]RQQHQ % HHQYHUKDDOGDWHHQNLQGKHHIWEHGDFKW & JHEHXUWHQLVVHQXLWKHWOHYHQYDQGHVFKULMYHU ' KHULQQHULQJHQYDQHHQPLOMRQDLU T1F_55 'HVFKULMYHUVSUHHNWLQGLWJHGLFKWWHJHQHHQJURHSNLQGHUHQ0HWZHONH]LQNXQMHKHWEHVW VDPHQYDWWHQZDWKLMWHJHQGH]HNLQGHUHQ]HJW" $ 'URPHQ]LMQEHGURJ % +RRSRSHHQEHWHUHWRHNRPVW & *HOGPDDNWQLHWJHOXNNLJ ' 3UREHHUODWHUEHURHPGWHZRUGHQ T1F_56 ,QGLWJHGLFKWYHUWHOWGHVFKULMYHURYHUNLQGHUHQHQKLMSUDDWWHJHQNLQGHUHQ 7HJHQZHONHNLQGHUHQSUDDWKLM" $ 7HJHQNLQGHUHQGLHHUYDQKRXGHQDOOHHQWHVSHOHQ % 7HJHQNLQGHUHQGLHJLWDDUOHVNULMJHQ & 7HJHQNLQGHUHQGLHYHUGULHWLJZRUGHQDOV]HHHQ]DQJHUKRUHQ ' 7HJHQNLQGHUHQGLH]LFK]HOILQKHWJHGLFKWKHUNHQQHQ. 36.

(78) T1F_57 :HONHDQGHUHWLWHOSDVWKHWEHVWELMKHWJHGLFKW" $ %DQJ"'DWKHOSWQLHW % /DDWMHQLHWRSMHNRS]LWWHQ & /DWHUNDQKHWDOOHPDDODQGHUV]LMQ ' 7UHNMHHUQLHWVYDQDDQ T1F_58 +HWJHGLFKWEHVWDDWXLW]HVVWXNMHV:HONHVWXNMHLVKHWUHIUHLQ" $ 6WXNMH % 6WXNMH & 6WXNMH . 37.

(79) . Spelregels 'HWHNVWJDDWRYHUMRQNYURXZ0DUMRULH MDDU

(80) =HLVJHWURXZGPHW$OODUG MDDU

(81) GH]RRQYDQ GHNDVWHHOKHHUYDQ*RXGKHXYHO0DUMRULHJDDWPHW*LOEHUWGHKRIPHHVWHURSEH]RHNELMULGGHU :DOWHUGLHRRNRS*RXGKHXYHOZRRQW . . *LOEHUWQDPPHPHHQDDUKHWKXLVYDQULGGHU:DOWHUGDW RSGHELQQHQSODDWVVWRQG5LGGHU:DOWHUZDVYDQDGHOOLMNH DINRPVWPDDUZDVQLHWULMN'DDURPZRRQGHKLMRS *RXGKHXYHODOVFRPPDQGDQWYDQGHVROGDWHQGLHGH EXUFKWYHUGHGLJGHQ =LMQKXLVZDVQLHWPHHUGDQHHQKRXWHQVFKXXUPHWDOV HQLJHPHXELODLUHHQWDIHOHHQEDQNHQHHQEHG+LMZDV QLHWJHWURXZGPDDUKDGHHQPHLVMHELMKHPLQZRQHQGDW RQGHUDQGHUHYRRUKHPNRRNWH 5LGGHU:DOWHUKHHWWHRQV]RYULHQGHOLMNPRJHOLMNZHONRP PDDUKHWZDVPHWHHQGXLGHOLMNGDWKLMJHHQPDQYDQ ZRRUGHQZDVPDDUYDQZDSHQV+LMZDVEH]LJHHQSHHV RSHHQERRJWHVSDQQHQHQZLOGHGDWHHUVWDIPDNHQ *LOEHUWHQLNJLQJHQ]RODQJRSGHEDQN]LWWHQZDDUHHQ SODWNXVVHQKHWHQLJHFRPIRUWERRG+HWPHLVMHKLHOGRQV KDYHUNRHNHQRSHHQDDUGHZHUNHQVFKDDOYRRU=HKDG HHQYUHHPGHVFKHYHQHXV,NYURHJPHDIRI]LMRRN JHVODJHQZHUG 1DHHQWLMGMHOHJGHULGGHU:DOWHUGHERRJZHJ(Q MRQNYURXZ0DUMRULHZDWZLOWXOHUHQ" :DWZLOGHLNOHUHQ",NZLOGH]RYHHOOHUHQ0DDUPLVVFKLHQ ZDVKHWKHWEHVWHRPPDDUHHQYRXGLJWHEHJLQQHQ 9HUWHOPHHHQVLHWVRYHUGLHERRJ]HLLN 'H]HERRJ"'LHJHEUXLNLNDOOHHQYRRUGHMDFKW'H VWULMGERJHQZRUGHQLQGHWRUHQEHZDDUG ,NERRJPLMQKRRIGHQYRHOGHPLMGRP :H]XOOHQGDDUPDDUHHQVJDDQNLMNHQVWHOGH:DOWHU YRRU :HYROJGHQKHPQDDUKHWSRRUWJHERXZZDDUDDQ. 38.

(82) . ZHHUV]LMGHQWZHHPDVVLHYHWRUHQVQDDVWJHERXZGZDUHQ :DOWHURSHQGHHHQGHXUHQZHNZDPHQLQHHQ VFKHPHULJHNDPHUZDDUKHWQDDUPHWDDOROLHHQOHHU URRN/DQJVGHPXUHQVWRQGHQULMHQERJHQJURWHHQ NOHLQH'DDUERYHQKLQJHQZHHUDQGHUHERJHQDDQKDNHQ NOHLQHVWHYLJHPHWHHQGZDUVKRXW 5LGGHU:DOWHUSDNWHHU]RHHQYDQGHPXXU 'HNUXLVERRJ0LVVFKLHQZHOKHWYHQLMQLJVWHZDSHQLQGH VWULMG :DDURP"ZLOGHLNZHWHQ :HOMHNXQWHUHUJYHUPHHVFKLHWHQ(QMHVFKLHWHU RYHUDOPHHGRRUKHHQ=HOIVGRRUHHQSDQWVHU.LMNPDDU´ +LMVWURRSWH]LMQPRXZRSHQOLHWRQV]LMQOLQNHUERYHQDUP ]LHQ(U]DWHHQJDWLQPHWEOHNHUR]HKXLGHURPKHHQ ,NNHHNHUQLHWWHODQJQDDU 2PGHNUDFKWYDQMHVFKRWWHYHUJURWHQJHEUXLNMH VSHFLDOHSLMOHQJLQJ:DOWHUGRRGJHPRHGHUHHUGYHUGHU ³'H]H´ 8LWHHQWRQKDDOGHKLMHHQKDQGYRONRUWHSLMOHQ WHYRRUVFKLMQ+LMZHHVRSGHVPDOOHSULHPHQGHSXQWHQ 'DDUELMHQZDVRSVPHUHQGDQGULQJHQ]HGLHSHUGRRU(Q DOVMHPHWJHZRRQYRHWYRONWHPDNHQKHEWSXQWHQPHW ZHHUKDNHQJHEUXLNHQ *LOEHUWNXFKWH=RXKHWYRRUGHMRQNYURXZQLHW LQWHUHVVDQWHU]LMQHHQVELMGHNDQRQQHQWHJDDQNLMNHQ"´ :LOWXGDWMRQNYURXZ"YURHJ:DOWHU ,NNQLNWH (YHQODWHUVWRQGHQZHRSGHEXUFKWPXXUERYHQKHW SRRUWJHERXZ'DDUVWRQGHQGHNDQRQQHQRSJHVWHOGRS KRXWHQVWHOODJHV -RQNYURXZ0DUMRULHZLOGHNDQRQQHQ]LHQ]HL*LOEHUW 9HUWHOKDDUPDDUHHQVKRHKDUG]HNXQQHQEUXOOHQ Uit: 'Spelregels' van Floortje Zwigtman. . 39.

(83) T1F_59 :HONHSHUVRRQYHUWHOWGHJHEHXUWHQLV" $ $OODUGGH]RRQYDQGHNDVWHHOKHHU % KRIPHHVWHU*LOEHUW & MRQNYURXZ0DUMRULH ' ULGGHU:DOWHU T1F_60 *HOXNNLJODFKWHQLHPDQGPHXLW :DDUSDVWGH]H]LQKHWEHVW" $ $FKWHU NRRNWH UHJHO

(84) % $FKWHU DIPDNHQ UHJHO

(85) & $FKWHU ]HLLN UHJHO

(86) ' $FKWHU GRP UHJHO

(87) T1F_61 /HHV:HYRRU UHJHOV

(88) :DWEHGRHOWULGGHU:DOWHUPHW GDDU UHJHO

(89) " $ LQGHSRRUW % LQGHWRUHQ & RSGHELQQHQSODDWV ' RSGHPXUHQ . 40.

(90) . Sport voor stoere meiden 9RRU]LFKWLJORRSW5DQLODQJVGHOLMQYDQKDDUYDNKHHQHQZHHU3ORWVHOLQJKDDOW]HGLHSDGHPHQ EHJLQWWHURHSHQ³.DEEDGLNDEEDGLNDEEDGL´=HVSULQJWQDDUYRUHQ3HWVSHWVSDWV7ZHH WHJHQVWDQGHUVUDDNW]LMPHWKDDUKDQGHQHQppQPHWKDDUYRHW'DDUQDPDDNW]LMHHQHQRUPH VQRHNGXLNQDDUDFKWHUHQWHUXJLQKDDUYDN'HPHLGHQYDQKDDUWHDPVSULQJHQMXLFKHQGRSGULH SXQWHQYRRUGH+RVXU6HFRQGDU\6FKRRO Finale in Hosur +RVXUOLJWLQKHW]XLGHQYDQ,QGLDRQJHYHHUHHQXXUULMGHQYDQGHPLOMRHQHQVWDG+\GHUDEDG'H PHLGHQXLWGHNODVYDQ5DQLKHEEHQPDDQGHQBBBBBDBBBBBZDQWYDQGDDJLVHHQEHODQJULMNH GDJ8LWKHHO=XLG,QGLDNRPHQWHDPVELMHHQRPGHILQDOHWHVSHOHQYDQGHEHNHQGHVSRUW NDEEDGL1RRLWYDQJHKRRUG"7RFK]LMQHUPLOMRHQHQPHQVHQGLHKHWVSHOHQLQKHHO$]Ls$OVMH HHQEHHWMH(QJHOVEHJULMSWNDQMHKHWRS]RHNHQRSLQWHUQHW Tand door haar lip 5DQLLVBBBBBEBBBBBYDQKDDUWHDP'DDURPPRFKW]HWLMGHQVGHRSHQLQJGHYODJYDQKDDU VFKRROGUDJHQ=HEDDOWQXDOVHHQVWHNNHU³:HKHEEHQZHHUYHUORUHQYDQ&XGGDSKDRQ]H HHXZLJHULYDDOHQLNKHERRNQRJHHQWDQGGRRUPLMQOLS´=HKRXGWHHQ]DNGRHNWHJHQKDDU PRQG³'LHPHLGHQ]LMQRRNDOOHPDDO]RJURRWGDDUNXQQHQZLMQLHWWHJHQRS´.DEEDGLLVJHHQ VSRUWYRRUBBBBBFBBBBB+HWJDDWHUVRPVUXLJDDQWRHYRRUDODOVGHILQDOHVGLFKWELMNRPHQ Het spel :LOMH]HOIRRNNDEEDGLVSHOHQ"0DDNGDQBBBBBGBBBBB]HYHQSHUVRQHQ]LMVWDDQLHGHULQHHQ HLJHQYDNYDQRQJHYHHUWRWPHWHU(HQDDQYDOOHUORRSWKHWYDNYDQGHYHUGHGLJHUVLQWHUZLMO KLMVWHHGVµNDEEDGL¶URHSW]RQGHUDGHPWHKDOHQ+HWWHDPYDQGHDDQYDOOHUNULMJWppQSXQWYRRU LHGHUHVSHOHUGLHPHWHHQKDQGRIYRHWJHWLNWZRUGW0DDUSDVRSGHDDQYDOOHUPRHWWHUXJ]LMQLQ KHWHLJHQYDNYRRUGDWGHDGHPRSLV$QGHUV«LVKLMDI 'HWHJHQVWDQGHUVNXQQHQSUREHUHQGHDDQYDOOHUWHRQWZLMNHQRISUREHUHQGH]HWHJHQWHKRXGHQ +LHUQDPDJGHDQGHUHSDUWLMKHWSUREHUHQ:LHGHPHHVWHSXQWHQKHHIWKHHIWJHZRQQHQ . 41.

(91) T1F_62 :DWSDVWKHWEHVWRSSODDWV D LQGHWHNVW" $ JHWUDLQG % JH]HXUG & VOHFKWJHVODSHQ ' YDNDQWLHJHKDG T1F_63 :DWSDVWKHWEHVWRSSODDWV E LQGHWHNVW" $ GHDDQYRHUVWHU % GHFRDFK & GHNHHSVWHU ' GHYHU]RUJVWHU T1F_64 :DWSDVWKHWEHVWRSSODDWV F LQGHWHNVW" $ MRQJHQV % VFKROLHUHQ & YROZDVVHQHQ ' ZDWMHV T1F_65 :DWSDVWKHWEHVWRSSODDWV G LQGHWHNVW" $ HHQDIVSUDDNPHW % WHJHQVWDQGHUVYDQ & WZHHJURHSHQYDQ ' YHHOSOH]LHUPHW . 42.

(92)

(93) T1F_66 +RHYHHOYDQGHNLQGHUHQYDQWPMDDUKHHIWHHQELMEDDQWMH" $ % & ' T1F_67 :HONZHUNZRUGWGRRUGHPHHVWHMDULJHQDOVELMEDDQJHGDDQ" $ ELMPHQVHQWKXLVRSSDVVHQ % LQGHKRUHFDZHUNHQ & LQGHVXSHUPDUNWZHUNHQ ' NUDQWHQRIIROGHUVEH]RUJHQ T1F_68 . T1F_69 *. /HHVGHDOLQHDPHWKHWNRSMH:DWLVYHUVWDQGLJ" U

(94) :HONH]LQ]HJWZDDUKHWLQGLWVWXNMHYRRUDORPJDDW" $ 0DDNHHQVSDDUSODQ U

(95) % =RNULMJ«XLWJDYHQ UHQ

(96) & =RUJRRN«]HW UHQ

(97) ' 'RHMH«VSDUHQ UWP

(98) /HHVGHDOLQHDPHWKHWNRSMH:DWLVYHUVWDQGLJ" U

(99) :HONHWLWHO]RXRRNSDVVHQERYHQGH]HDOLQHDDOVMHZLOWDDQJHYHQZDDUKHWLQGH]HDOLQHDYRRUDORP JDDW" $ $QWZRRUGHQRSYHHOJHVWHOGHYUDJHQRYHUJHOG % 7LSVYRRUJRHGRPJDDQPHWJHOG & 9UDJHQRYHUEHWHURPJDDQPHWJHOG ' =RJHYHQVFKROLHUHQJHOGXLW . * Dit betreft een 1S opgave, deze opgave is niet meegenomen in de cesuurbepaling voor de referentiecesuur.. 44.

(100) Water bij je hebben Het]DO]HOGHQYRRUNRPHQGDWMHLQRQ]HVWUHNHQQLHWHUJHQVZDWHUNXQWYLQGHQ7RFK NXQMHHUEHWHUYRRU]RUJHQhetDOWLMGELMMHWHKHEEHQ0DDNMHHHQODQJHWRFKWQHHPGDQ HHQHPPHUWMHRIRSYRXZEDUHZDWHU]DNPHH+HODDVMHPRHWRSSDVVHQYRRUZDWHULQ VORWHQEHNHQHQULYLHUHQ:DWHUXLWEURQQHQLVVRPVWHGULQNHQRPGDWhetGRRUGH DDUGHJHILOWHUGLV,QODJHJHELHGHQLVKHWZDWHUPHHVWDOYHUYXLOG]HOIVLQGHYULMH QDWXXU6ORRWZDWHUNDQEHVWULMGLQJVPLGGHOHQEHYDWWHQHQPHVWUHVWHQHetNDQYHUYXLOG ]LMQPHWROLHHQDOOHUOHLFKHPLVFKDIYDO'LHUHQGLHZDWHUJHEUXLNHQEHVPHWWHQKHW YDDNPHWKXQHLJHQSDUDVLHWHQ.RRNMHZDWHUGDDURPDOWLMG 7URHEHOZDWHURIZDWHUGDWYHUYXLOGLVPHWEODGUHVWHQNXQMHHHUVWRSYHUVFKLOOHQGH PDQLHUHQUHLQLJHQ/DDWKHWZDWHUHHQSDDUXXULQHHQHPPHUVWDDQ$OOH]ZDUH GHHOWMHV]DNNHQQDDUEHQHGHQ6FKHSZDWHUERYHQKHWEH]LQNVHOLQHHQNHWHOHQNRRN KHW-HNXQWGHHPPHURRNDDQHHQWDNKDQJHQ/HJHUHHQVODQJLQHQELQGHHQVFKRQH ]DNGRHNRPKHWXLWHLQGH+HWDQGHUHXLWHLQGHOHJMHLQHHQEDNMHRQGHUGHWDN=XLJ HYHQDDQGDWODDWVWHXLWHLQGHWRWMHZDWHULQMHPRQGNULMJWHQKHWZDWHUJDDWORSHQ-H NXQWKHWRRNRSDQGHUHPDQLHUHQILOWHUHQ*LHWKHWZDWHUGRRUHHQVFKRQHGRHNHHQ VFKRQHVRNPHW]DQGRIHHQEDPERHVWRNPHWJUDVRQGHULQ 9RRUPHQVHQLQGH6DKDUDLVKHWde gewoonste zaak van de wereldYRRURQVLVKHW YROJHQGHZHOHHQOHXNH[SHULPHQW*UDDI VDYRQGVHHQ9YRUPLJJDWHHQZLMGH9 =HWRQGHULQHHQSDQQHWMH2YHUGHKHOOLQJHQHQKHWSDQQHWMHOHJMHSODVWLFGDWMH YDVW]HWPHWNHLHQ%RYHQKHWSDQQHWMHPDDNMHHHQRSHQLQJLQKHWSODVWLF V 2FKWHQGV]DOGHGDXZLQKHWSDQQHWMHJHORSHQ]LMQ T1F_70 ,QZHONH]LQLQGHWHNVWZRUGWPHWGLNJHGUXNWH het RI Het LHWVDQGHUVEHGRHOGGDQZDWHU" $ +HW]DONXQWYLQGHQ U

(101) % 7RFKNXQMHHUEHWHUYRRU]RUJHQKHWDOWLMGELMMHWHKHEEHQ UHQ

(102) & :DWHUXLWJHILOWHUGLV UHQ

(103) ' +HWNDQFKHPLVFKDIYDO UHQ

(104) T1F_71 ,QUHJHOVWDDWHHQVFKXLQJHGUXNWVWXNMH:DDUGRRUNXQMHGLWVWXNMHYHUYDQJHQ]RGDWGHEHWHNHQLV YDQGH]LQVWHUNYHUDQGHUW" 'RRU $ LHWVDOOHGDDJV % LHWVZRQGHUOLMNV & QRUPDDO ' URXWLQH T1F_72 +RHHLQGLJWGHWHNVW" 0HW« $ DDQZLM]LQJHQYRRUPHQVHQLQGH6DKDUD % HHQSURHIRP]HOIXLWWHYRHUHQ & HHQZDDUVFKXZLQJWHJHQYHUYXLOGZDWHU ' HQNHOHYHU]RQQHQYRRUEHHOGHQ . 45.

(105) T1F_73 ,QGHWHNVWVWDDW 7URHEHOZDWHURIZDWHUGDWYHUYXLOGLVPHWEODGUHVWHQNXQMHHHUVWRSYHUVFKLOOHQGHPDQLHUHQUHLQLJHQ 'HVFKULMYHUYDQGH]HWHNVW $ KRRSWGDWGLW]RLV % ZHHWQLHW]HNHURIGLWZHO]RLV & ZHHWELMQD]HNHUGDWGLW]RLV ' ZHHWZHO]HNHUGDWGLW]RLV T1F_74 Welk woord in het register van een atlas komt na 'Sahara'?. $ % & ' . 6DED HLODQG

(106) 6DFUDPHQWR VWDG

(107) 6DGR HLODQG

(108) 6DQD VWDG

(109) . 46.

(110) . Wild kaften *RHGNRRSRULJLQHHOHQPLOLHXEHZXVWZLOG NDIWHQ,QSODDWVYDQHHQVWDQGDDUGUROSDSLHU JDMHRS]RHNQDDUDQGHUHPRRLHPDWHULDOHQRP MHERHNHQWHEHVFKHUPHQHQRSWHYUROLMNHQ .LHVVWHYLJPDWHULDDODQGHUVPRHWMHRYHUHHQ SDDUPDDQGHQRSQLHXZDDQGHVODJ (HQSDDULGHHsQ *HEUXLNSRVWHUVYDQMHIDYRULHWH DFWHXUSRSVWHUGLHUJRHGHGRHO-HNXQW RRNRXGHUHFODPHSRVWHUVELMZLQNHOVRI ELRVFRSHQRSYUDJHQ 9UDDJMHRXGHUVRIHHQZLQNHORI]H RYHUJHEOHYHQEHKDQJKHEEHQGDWMH PDJJHEUXLNHQ ,QGHNULQJORRSZLQNHORIRSGH URPPHOPDUNWNXQMHYRRUHHQSDDUHXUR KHOHJURWHERHNHQPHWPRRLHLOOXVWUDWLHV YLQGHQ .OHXULJHSODVWLFWDVMHV]LMQSHUIHFW NDIWPDWHULDDO 9UDDJDDQMHPRHGHUMHRPDRIMH EXXUYURXZRPRYHUJHEOHYHQODSSHQ VWRI.LHVZDWYUROLMNVXLWHQJHEUXLNGDW DOVNDIW:HOYDVW]HWWHQPHWJDUHQRI QLHWMHVLQSODDWVYDQSODNEDQG (QMDKRHJDDWGDWNDIWHQRRNDOZHHU"=RHNRS LQWHUQHWRSµ.DIWHQ¶HQHUNRPHQKHHOYHHO KDQGLJHILOPSMHVWHYRRUVFKLMQ %URQ,OVH6DYHQLMHHQ-RODQGD'UHLMNOXIIWXLW +RHRYHUOHHILNPHW]RQGHUPLMQWDOHQW" WLMGVFKULIW

(111) . . 47.

(112) T1F_75 :HONHYRRUGHOHQKHHIWµZLOGNDIWHQ¶YROJHQVGHVFKULMYHU" :LOGNDIWHQLV« $ PDNNHOLMNKDQGLJHQEHWHUYRRUKHWPLOLHXGDQJHZRRQNDIWHQ % VQHOOHUILMQHURPWHGRHQHQJH]HOOLJHUGDQJHZRRQNDIWHQ & VWHYLJHUYRRUGHOLJHQMHKHEWPHHUNHXVGDQELMJHZRRQNDIWHQ ' YRRUGHOLJELM]RQGHUHQEHWHUYRRUKHWPLOLHXGDQJHZRRQNDIWHQ T1F_76 :DDUVWDDWZDWKHWQXWLVYDQNDIWHQYDQERHNHQ" $ *RHGNRRS«NDIWHQ UHQ

(113) % ,Q«YUROLMNHQ UWP

(114) & .LHV«VODJ UHQ

(115) ' =RHN«WHYRRUVFKLMQ UWP

(116) T1F_77. T1F_78 *. /HHV.LHV«VODJ UHQ

(117) 'RRUZHONZRRUGRIZHONHZRRUGHQNXQMHµDQGHUV¶YHUYDQJHQ]RQGHUGDWGHEHWHNHQLVYDQGH]LQ YHUDQGHUW" $ LQGDWJHYDO % PDDUPHHVWDO & RYHULJHQV ' ]RQLHWGDQ 9RRUZLHLVGH]HWHNVWvooralJHVFKUHYHQ" $ % & '. YRRUOHUDUHQ YRRURQWZHUSHUV YRRURXGHUV YRRUVFKROLHUHQ. T1F_79 *. T1F_80 *. :DDURPKHHIWGHVFKULMYHUGH]HWHNVWvooralJHVFKUHYHQ" +LMZLOGHGHOH]HUYRRUDO $ HUJHQVRYHUDGYLVHUHQ % HUJHQVYRRUZDDUVFKXZHQ & LHWVEHORYHQ ' OHXNEH]LJKRXGHQPHWHHQYHUKDDOWMH :HONHWLWHOYDWGHWHNVWKHHONRUWVDPHQ" $ .DIWHQDOVMHZLOWNXQMLMKHWRRN % .DIWHQGDWKRHIWQLHWPRHLOLMNWH]LMQ & .DIWHQGRHKHWHHQVDQGHUV ' .DIWHQMHOHHUWKHWLQHHQRRJZHQN . * Dit betreft een 1S opgave, deze opgave is niet meegenomen in de cesuurbepaling voor de referentiecesuur.. 48.

(118) Zwartbonte koeien blijken niet erg regenbestendig . . . . 1HUJHQVWHUZHUHOGZRUGW]RYHHOQDJHPDDNWDOVLQ &KLQDHQQHUJHQVJHEHXUWGDW]RFUHDWLHI 'HHHUVWHSULMVJDDWQDDUHHQERHUHQEHQGHLQ -LQ]KRXLQGHPLGGHQ&KLQHVHSURYLQFLH6KDQ[L +XQMRQJVWHVODFKWRIIHUV]LMQOHGHQYDQHHQ FR|SHUDWLHYDQPHONNRHLHQKRXGHUVLQ%LQQHQ 0RQJROLs'LHKDGGHQ]LFKYRRUDFKWWLHQGXL]HQG HXURLQGHVFKXOGHQJHVWRNHQRPRSGHEHHVWHQ PDUNWYDQ-LQ]KRXNRHLHQWHNRSHQ'HEHVWH NR]HQ]HXLWSUDFKWLJH]ZDUWERQWHEHHVWHQ NUDFKWLJYDQOLMIHQOHGHQPHWYROOH]ZLHSVWDDUWHQ URQGHEXLNHQHQYROOHXLHUV (HQZHHNODWHUEHJRQQDHHQUHJHQEXLGH RQWPDVNHULQJ:LWWHHQ]ZDUWHYHUIGURRSYDQGH EHHVWHQDIDDQJHSODNWHVWDDUWHQOLHWHQORV JHOLMPGHKRXWHQKRRUQVYLHOHQRSGHJURQG +HWGHPDVTXpZDVFRPSOHHWQDGDWGHKRUPRRQ LQMHFWLHVZDUHQXLWJHZHUNW:DWRYHUEOHHIZDVHHQ VWHOJUDXZJHOHEURRGPDJHUHKHUNDXZHUVZDDUYDQ HUGHUWLHQLQHHQGR]LMQJDDQ 'HEHGURJHQERHUHQWRJHQPHWGRUSVJHQRWHQHQ GHORNDOHSROLWLHQDDU-LQ]KRX1DHHQNORSMDFKW YDQ]HVXXUNUHJHQ]HGHEHQGHWHSDNNHQ*HOG RPGHEHGURJHQERHUHQVFKDGHORRVWHVWHOOHQ KDGGHQGHNRHLHQYHUYHUVQLHW=HZDUHQWURXZHQV RQVFKXOGLJEHZHHUGHQ]HZDQWLHGHUHNHHUZDUHQ GHEHHVWHQEHVFKLOGHUGHQEHSODNWDDQKHQ YHUNRFKW.LMNHQRIGHUHFKWHUKHQJHORRIW . . 49.

(119) T1F_81 'HVFKULMYHUODDWPHUNHQGDWKLMWRFKZHOHHQEHHWMHEHZRQGHULQJKHHIWYRRUGH]HPDQLHUYDQ RSOLFKWHQ 8LWZHONVWXNMHEOLMNWGDW" $ 8LW1HUJHQV6KDQ[L UHJHOV

(120) % 8LW+XQ%LQQHQ0RQJROLs UHJHOV

(121) & 8LW'LHNRSHQ UHJHOV

(122) ' 8LW'HXLHUV UHJHOV

(123) T1F_82 /HHV+XQ%LQQHQ0RQJROLs UHJHOV

(124) :HONHEHWHNHQLVKHHIWKLHUMRQJVWHVODFKWRIIHUV UHJHO

(125) " $ 0HQVHQGLHELQQHQNRUWVODFKWRIIHU]XOOHQZRUGHQ % 0HQVHQGLHNRUWJHOHGHQVODFKWRIIHUZDUHQ & 6ODFKWRIIHUVPHWHHQKRJHOHHIWLMG ' 6ODFKWRIIHUVPHWHHQODJHOHHIWLMG T1F_83 . T1F_84 *. /HHV'HXLHUV UHJHOV

(126) $OVMHGLWVWXNMHOHHVWZDWNXQMHGDQRYHUGHERHUHQRSPHUNHQ" $ 'HERHUHQKDGGHQPLQVWHQVPRHWHQWZLMIHOHQRI]HZHOGHMXLVWHNRRSKDGGHQJHVORWHQ % 'HERHUHQNRQGHQHLJHQOLMNWRHQDOZHWHQGDW]HEHGURJHQZHUGHQ & 'HERHUHQNRQGHQWRHQKHOHPDDOQLHWZHWHQGDW]HEHGURJHQZHUGHQ ' 'HERHUHQWZLMIHOGHQWRHQHLJHQOLMNDORI]HZHOGHMXLVWHNRRSKDGGHQJHVORWHQ /HHV(HQJDDQ UHJHOV

(127) :DDURYHUJDDWGLWVWXNMHKRRIG]DNHOLMN" $ 2YHUKRHGHERHUHQSUHFLHVYRRUGHJHNJHKRXGHQZDUHQ % 2YHUKRHGHKRUPRRQLQMHFWLHVSUHFLHVZHUNWHQ & 2YHUKRHGHNRHLHQSUHFLHVEHVFKLOGHUGZHUGHQ ' 2YHUKRHGHVWDDUWHQSUHFLHVDDQJHSODNWZHUGHQ . T1F_85 :DWSDVWKHWEHVWDFKWHUJDDQ UHJHO

(128) " $ =HZDUHQGRRUGHZROJHYHUIG % =HZDUHQGULHWXUYHQKRRJ & =HZDUHQYHORYHUEHHQ ' =HZDUHQ]RJURHQDOVJUDV . * Dit betreft een 1S opgave, deze opgave is niet meegenomen in de cesuurbepaling voor de referentiecesuur.. 50.

(129) 5. Sleuteloverzicht opgaven op niveau 1F 5B. item sleutel 7)B$ 7)B$ 7)B $ 7)B $ 7)B ' 7)B ' 7)B & 7)B % 7)B % 7)B ' 7)B % 7)B& 7)BJRHGSXQWHQRI JRHGSXQWRI PLQGHUJRHGSXQWHQ 7)B& 7)B & 7)B & 7)B$ 7)B%HLGHDVSHFWHQ PRHWHQHULQ]LWWHQDOV ppQRQWEUHHNWLVKHW IRXW +HWDQWZRRUGEHYDWLQ LHGHUJHYDOHHQ PHQLQJHHQ DUJXPHQWRPGH JHJHYHQPHQLQJWH RQGHUVWHXQHQ $QWZRRUGLVJRHGDOV WHQPLQVWHHHQRYHUDOO RRUGHHOYDQJHGLFKW 2)RQGHUERXZLQJYDQ PHQLQJ DOJHPHHQ

(130) 2)YRRUEHHOGHQYDQ ZDWJRHGVOHFKW KRHIW QLHWSHUVpHHQ RQGHUERXZLQJWH]LMQ

(131) 7)B% 7)B% 7)B$. item sleutel 7)BRPGDWMHHUPHHYRRU VFKXWORRSWDQGHUH NLQGHUHQMHXLWODFKHQ RPGDWKHWQLHWOHNNHU ]LWRQKDQGLJLVWH VWUDN]LW/HWRSWZHH YDQGHGULH DQWZRRUGHQPRHWHQ JHQRHPG 7)B-DVSHUHQ-RHS 7)B

(132) +HWSDVWRYHUDO RYHUKHHQ LVQLHWWH VWUDN

(133) HQ

(134) KHW]LHW HUVWRHUXLW 7)B ' 7)B ' 7)B % 7)B $ 7)B & 7)B $ 7)B& 7)B'HZLQNHOYDQ PHQHHU)RSEXLWHQ 'HNDPHUYDQ 0DDLNHELQQHQ PDJ RRNDQGHUVRP

(135) 7)B % 7)B & 7)B ' 7)B $ 7)B ' 7)B & 7)B % 7)B ' 7)B $ 7)B ' 7)B $ 7)B $ 7)B & 7)B ' 7)B ' 7)B $ 7)B$. 51.

(136) item sleutel 7)B' 7)B' 7)B$ 7)B$ 7)B$ 7)B% 7)B' 7)B& 7)B% 7)B& 7)B' 7)B% 7)B$ 7)B$ 7)B' 7)B& 7)B% 7)B& 7)B$ 7)B% 7)B$ 7)B% 7)B% 7)B' 7)B' 7)B' 7)B% 7)B' 7)B' 7)B$ 7)B& 7)B$ 7)B% 7)B& 7)B$ 7)B&. 52.

(137) 6. Bronnen en referenties 6B. Tekst. Bron. Brugklassers. De keuzes van Hind, Jasmijn en John. Naar de brugklas. Onmisbaar voor alle (aanstaande) brugklassers! (ISBN: 9021616203), Ploegsma, 2006 Magische dieren rare dieren van nergens (ISBN: 9027418721), Winkler Prins, 2005 Spangasmagazine, Takes Media B.V., 2010. De klodder beweegt. Alles in 1, Stichting de Bloeiende Naboom, 2008. Dolfijn. www.nationalgeographic.nl, G+J Uitgevers. Ha die lantaarn Het jaar 1532. De Nederlandse kinderpoëzie in 1000 en enige gedichten, Uitgeverij Prometheus, 2007 Wegloop, Uitgeverij Lemniscaat, 2005. Onbezorgd op reis. Kring Apotheek B.V., 2012. De Bonnacon, gevaarlijke poepspuiter. Panische apen komen niet van hun rots. Volkskrant, 2005. Spelregels. Spelregels, Uitgeverij De Fontein, 2011. Sport voor stoere meiden. Tsjakka, C.I.V. Superunie BA, 2006. Van afwassen tot kranten bezorgen. Spangasmagazine, Takes Media B.V., 2010. Weg met de stomme hesjes. Kidsweek, Uitgeverij Young & Connected, 2011. Wild kaften. Hoe overleef ik met/zonder mijn talent, Em. Querido's Uitgeverij B.V., 2011 Volkskrant, 2001. Zwartbonte koeien blijken niet erg regenbestendig. 53.

(138) Colofon 7B. Stichting Cito Onderzoek Saskia Wools, Anton Béguin Psychometrie en methodologie Remco Feskens, Jasper Wouda, Anton Béguin Toetsconstructie en inhoudsverantwoording Hiske Feenstra, Alex van de Kerkhof, Saskia Wools Teamleiding afname Servaas Frissen, Julet Harms Bureauredactie Servaas Frissen, Patricia Gillet Systeemontwerp Randhir Bhagwan Projectleiding Saskia Wools Stuurgroep Anton Béguin, Aukje Bergsma, Saskia Wools. College voor Toetsen en Examens Projectleiding Pascalle Haenen Bureauredactie Willemijn Leene, Jacob Raap, Pascalle Haenen, Monique Kerkhof, Ellen Huijser Adviescommissie Jacob Raap, Jan Kastelein, Marcel Claessens, Adri van der Ven, Maaike Beuving. 54.

(139)

(140) Het College voor Toetsen en Examens info@hetcvte.nl. www.hetcvte.nl.

(141)

No results found