Jongerenpeiling deelrapport zwerfafval

(1)

Jongerenpeiling 2016

deelrapport zwerfafval

(2)

(3)

JaBo /

Onderzoek & Statistiek

Jongerenpeiling 2016 deelrapport zwerfafval

mei 2017

(4)

2 Onderzoek & Statistiek

(5)

INHOUDSOPGAVE

SAMENVATTING 5

1 ONDERZOEKSVERANTWOORDING 7

1.1 inleiding 7

1.2 doelstellingen 7

1.3 steekproef en respons 7

1.4 dit rapport 7

2 RESULTATEN 9

2.1 algemeen 9

2.2 afvalgedrag in de openbare buitenruimte 9

2.3 factoren die bij het ontstaan van zwerfafval een rol spelen 11

2.4 tegengaan van het ontstaan van zwerfafval 13

BIJLAGE I - STEEKPROEF EN RESPONS 15

BIJLAGE II - BETROUWBAARHEID EN NAUWKEURIGHEID 17

BIJLAGE III - VRAGENLIJST 19

BIJLAGE IV - RECHTE TELLINGEN 23

achtergrondvariabelen 23

vragen over zwerfafval 25

BIJLAGE V - ANTWOORDEN OP OPEN VRAGEN 29

V-1 plekken waar respondenten nooit afval zouden achterlaten 29 V-2 plekken waar respondenten minder moeite zouden hebben

(6)

(7)

SAMENVATTING

jongerenpeiling

In het voorjaar van 2016 is in de gemeente Zoetermeer een jongerenpeiling

uitgevoerd. Deze tweejaarlijkse peiling is voor het eerst uitgevoerd in 2012, destijds nog onder de naam jeugdomnibusenquête. In opdracht van de afdelingen

Samenleving en Stadsbeheer zijn in 2016 vragen gesteld over het onderwerp

zwerfafval. Deze vragen werden nog niet gesteld in 2012 en 2014. De vragen zijn

voorgelegd aan respondenten in alle leeftijdsklassen tussen 12 en 26 jaar.

opzet en respons

Aan een steekproef van 10.000 Zoetermeerse jongeren is verzocht een enquête op internet in te vullen. 1.436 respondenten (14,4%) hebben alle vragen of een deel daarvan beantwoord. De vragen over zwerfafval zijn beantwoord door 1.276 respondenten (12,8%).

afvalgedrag in de openbare ruimte

De meeste respondenten zeggen dat zij, wanneer zij buiten zijn, hun afval altijd (53%) of bijna altijd (29%) in een afvalbak deponeren of meenemen. Een minder- heid van 6% zegt dat meestal niet of (bijna) nooit te doen. Daarbij bestaat er een verschil tussen leeftijdsgroepen: binnen de jongste leeftijdsgroep (12 / 13 jaar) zegt bijna 10% zijn of haar afval meestal niet of (bijna) nooit in een afvalbak te gooien.

Bij de oudste groep (23 t/m 26 jaar) is dit 3%.

Aan degenen die naar eigen zeggen wel eens afval achterlaten in de buitenruimte (47%) is gevraagd of er plekken zijn waar zij nooit afval zouden achterlaten.

Op deze vraag antwoordt 62% bevestigend: het gaat hierbij veelal om natuurgebieden en parken. 10% antwoordt ontkennend.

Gevraagd of er plekken zijn waar zij minder moeite zouden hebben om zwerfafval achter te laten antwoordt 40% van deze groep bevestigend: vaak worden

genoemd: de straat, het schoolplein, plekken die toch al vuil zijn.

31% antwoordt ontkennend.

factoren die een rol spelen bij het ontstaan van zwerfafval

Aan dezelfde groep (degenen die wel eens afval achterlaten) is vervolgens

gevraagd welke omstandigheden een rol kunnen spelen bij het zelf achterlaten van afval. Het blijkt dat belangrijke factoren gezocht moeten worden in de fysieke toestand van de omgeving (volle afvalbakken, een plek die toch al rommelig is).

Een te grote afstand tot afvalbakken wordt eveneens vaak genoemd.

Het ontbreken van toezicht en sancties wordt niet vaak als factor genoemd.

Een vergelijkbare vraag is gesteld over factoren die bij bevriende leeftijdgenoten

een rol spelen. De fysieke omgeving speelt ook dan in de beantwoording een

(8)

(9)

1 onderzoeksverantwoording

1.1 inleiding

In het voorjaar van 2016 is in de gemeente Zoetermeer een jongerenpeiling uitgevoerd. In deze digitale enquête worden over uiteenlopende onderwerpen vragen gesteld aan jongeren in de leeftijd van 12 tot en met 26 jaar. Deze twee- jaarlijkse peiling is een vervolg op een initiatief uit 2012. In dat jaar is een vergelijkbaar onderzoek uitgevoerd, destijds nog onder de naam jeugdomnibus.

In opdracht van de afdeling Samenleving zijn in 2016 vragen gesteld over het onderwerp zwerfafval. Deze vragen werden nog niet gesteld in 2012 en 2014.

De vragen zijn voorgelegd aan respondenten in alle leeftijdsklassen tussen 12 en 26 jaar.

1.2 doelstellingen

Doelstellingen van dit deelonderzoek zijn: na te gaan

 hoe jongeren in de openbare ruimte omgaan met afval;

 of er een relatie is tussen afvalgedrag en het type omgeving;

 welke maatregel volgens jongeren het beste zou werken om het ontstaan van zwerfafval tegen te gaan.

1.3 steekproef en respons

Voor de jongerenpeiling is uit de Basisregistratie Personen een steekproef getrokken van 10.000 jongeren die op 1 mei 2016 ten minste 12 jaar oud en niet ouder dan 26 jaar waren. Aan elk van hen is schriftelijk verzocht de enquête op internet in te vullen. Zij konden daartoe via een unieke code inloggen op de

vragenlijst. Na korte tijd is een rappel verstuurd aan degenen die de vragenlijst nog niet hadden ingevuld.

De respons ligt iets lager dan in 2014: 1.436 jongeren (14,4%) hebben alle vragen of een deel daarvan beantwoord. 1.282 respondenten hebben de vragen over zwerfafval beantwoord (12,8%).

Bijlage I laat zien dat de respons, waar het om de sekse van de respondenten gaat, de steekproef goed weerspiegelt. Wat betreft leeftijd: hoe jonger de personen in de steekproef, hoe hoger verhoudingsgewijs hun respons.

1.4 dit rapport hoofdtekst

In hoofdstuk 2 worden de resultaten besproken.

(10)

(11)

2 resultaten

2.1 algemeen

"Zwerfafval is de rommel die ligt op plekken waar iedereen kan komen: in de straat, in het groen, op het schoolplein, in het winkelcentrum. Denk aan verpakkingen, blikjes, peuken, klokhuizen: alles wat ook in een prullenbak zou kunnen.

Als er eenmaal ergens zwerfafval ligt wordt het gauw veel meer. En zwerfafval kan schadelijk zijn voor mens en milieu. Dat zijn belangrijke redenen om het op te ruimen."

Na deze omschrijving van zwerfafval, met belangrijke motieven voor beleid op dat gebied, is de jongeren gevraagd:

 hoe zij zelf en hun (bevriende) leeftijdgenoten omgaan met afval in de openbare buitenruimte;

 of er een relatie is tussen hun afvalgedrag en de omgeving waarin zij zich bevinden;

 welke maatregel het beste zou werken om het ontstaan van zwerfafval tegen te gaan.

2.2 afvalgedrag in de openbare buitenruimte

De meeste respondenten zeggen dat zij, wanneer zij buiten zijn, hun afval altijd (53%) of bijna altijd (29%) in een afvalbak deponeren of meenemen. Een minder- heid van 6% zegt dat meestal niet of (bijna) nooit te doen (zie tabel IV-8, p.25).

Daarbij bestaat wel een verschil tussen leeftijdsgroepen: binnen de jongste leeftijdsgroep zegt bijna 10% zijn of haar afval meestal niet of (bijna) nooit in een afvalbak te gooien. Bij de oudste groep is dit 3% (figuur 2-1).

figuur 2-1 frequentie waarmee men in de buitenruimte eigen afval in een afvalbak deponeert of

0% 20% 40% 60% 80% 100%

12 en 13 jaar

14 t/m 16 jaar

17 t/m 19 jaar

20 t/m 22 jaar

23 t/m 26 jaar

altijd bijna altijd meestal wel

meestal niet / (bijna) nooit

(12)

Om de antwoorden over het gedrag van de respondenten enigszins in perspectief te plaatsten is ook gevraagd naar het afvalgedrag van bevriende leeftijdgenoten (overigens niet in een volledig vergelijkbare gelijkluidende vraag). Op die vraag antwoordt 67% van de respondenten dat de meeste van hun vrienden hun afval meestal in een afvalbak gooien. En ruim 16% antwoordt dat de meeste van hun vrienden dat niet doen. Het lijkt er dus op dat men het eigen gedrag iets gunstiger voorstelt dan dat van vrienden (tabel IV-11, p.25).

plekken in de openbare buitenruimte

Aan degenen die naar eigen zeggen wel eens afval achterlaten in de buitenruimte (47%) is gevraagd of er plekken zijn waar zij nooit afval zouden achterlaten.

Op deze vraag antwoordt 62% bevestigend en 10% ontkennend. De figuren 2-3 en 2-4 laten zien dat er in de beantwoording geen verschil van betekenis is tussen leeftijdsgroepen, evenmin als tussen mannelijke en vrouwelijke respondenten.

figuur 2-3 antwoord op de vraag of er plekken zijn waar respondenten (die wel eens zwerfafval achterlaten) nooit zwerfafval zouden achterlaten, naar leeftijdsklasse (in procenten, n = 604)

figuur 2-4 antwoord op de vraag of er plekken zijn waar respondenten (die wel eens zwerfafval achterlaten) nooit zwerfafval zouden achterlaten, naar sekse (in procenten, n = 604)

In bijlage V (p.29 e.v.) staat een overzicht van de plekken waarvoor geldt dat respondenten er nooit afval zouden achterlaten. Veel genoemd worden parken en natuurgebieden, waarbij de aanwezigheid van dieren vaak als extra motief voor zorgvuldig afvalgedrag wordt genoemd.

0% 20% 40% 60% 80% 100%

12 en 13 jaar

14 t/m 16 jaar

17 t/m 19 jaar

20 t/m 22 jaar

23 t/m 26 jaar

ja nee weet niet

0% 20% 40% 60% 80% 100%

man

vrouw

ja nee weet niet

(13)

Aan dezelfde groep van 47% (respondenten die wel eens afval achterlaten in de buitenruimte) is gevraagd of er plekken zijn waar zij minder moeite zouden hebben om zwerfafval achter te laten. Hierop antwoordt 40% van deze groep bevestigend;

31% antwoordt ontkennend. De figuren 2-5 en 2-6 laten zien dat de verschillen in beantwoording tussen leeftijdsklassen overwegend klein zijn; van significante verschillen is geen sprake. Ook is er geen groot verschil in beantwoording tussen mannelijke en vrouwelijke respondenten.

figuur 2-5 antwoord op de vraag of er plekken zijn waar respondenten (die wel eens zwerfafval achterlaten) minder moeite zouden hebben om zwerfafval achter te laten,

naar leeftijdsklasse (in procenten, n = 603)

figuur 2-6 antwoord op de vraag of er plekken zijn waar respondenten (die wel eens zwerfafval achterlaten) minder moeite zouden hebben om zwerfafval achter te laten,

naar sekse (in procenten, n = 603)

In bijlage V (p.35 e.v.) staat een overzicht van de plekken waarvoor geldt dat respondenten minder moeite zouden hebben om er zwerfafval achter te laten.

Veel genoemd worden plekken die toch al vuil zijn, en verder onder andere de straat en het schoolplein.

2.3 factoren die bij het ontstaan van zwerfafval een rol spelen

Aan respondenten die naar eigen zeggen zelf wel eens afval achterlaten in de buitenruimte is gevraagd welke omstandigheden daarbij een rol kunnen spelen.

Figuur 2-7 toont dat de belangrijke factoren gezocht moeten worden in de fysieke toestand van de omgeving (volle afvalbakken, een plek die toch al rommelig is).

0% 20% 40% 60% 80% 100%

12 en 13 jaar

14 t/m 16 jaar

17 t/m 19 jaar

20 t/m 22 jaar

23 t/m 26 jaar

ja nee weet niet

0% 20% 40% 60% 80% 100%

man

vrouw

ja nee weet niet

(14)

figuur 2-7 omstandigheden die ertoe kunnen bijdragen dat respondenten (die wel eens zwerfafval achterlaten) zelf zwerfafval veroorzaken

(in procenten, n = 604, meer antwoorden per respondent mogelijk)

Eenzelfde vraag is voorgelegd aan alle respondenten die zeggen met bevriende leeftijdgenoten op te trekken. Nu is de vraag echter gericht op het gedrag van die leeftijdgenoten. Figuur 2-8 toont de antwoorden. Hierin wordt onderscheid gemaakt tussen de antwoorden van respondenten die naar eigen zeggen nooit zwerfafval veroorzaken en de antwoorden van respondenten die dat wel doen.

figuur 2-8 omstandigheden die er volgens de respondenten toe kunnen bijdragen dat hun bevriende leeftijdgenoten zwerfafval veroorzaken

(in procenten, n =1.230, meer antwoorden per respondent mogelijk)

De fysieke omgeving speelt ook in deze antwoorden een rol. Daarnaast dichten respondenten veel vaker aan hun leeftijdgenoten luiheid en onnadenkendheid toe dan aan zichzelf (voor zover men zelf zwerfafval zegt te veroorzaken).

De andere (door de respondent geformuleerde) factoren staan op p.27. Veel van deze antwoorden gaan over het ontbreken van prullenbakken. Daarnaast worden vooral genoemd: stoerheid en een slechte opvoeding.

0% 20% 40% 60% 80% 100%

afvalbakken die te ver weg staan overvolle afvalbakken een plek die toch al rommelig is er niet over nadenken luiheid geen toezicht, geen straf niet willen afgaan tegenover vrienden anders weet niet niet geantwoord

0% 20% 40% 60% 80% 100%

afvalbakken die te ver weg staan overvolle afvalbakken een plek die toch al rommelig is er niet over nadenken luiheid geen toezicht, geen straf niet willen afgaan tegenover vrienden anders weet niet niet geantwoord

respondent veroorzaakt zelf wel eens zwerfafval (n = 582) respondent veroorzaakt zelf geen zwerfafval (n = 648)

(15)

2.4 tegengaan van het ontstaan van zwerfafval

Tot slot is gevraagd welke maatregel volgens de respondenten het beste zou werken om het ontstaan van zwerfafval tegen te gaan. Op deze vraag hebben ongeveer 1.000 respondenten een antwoord gegeven, anders dan 'weet niet'.

De antwoorden staan op p.39 t/m 56, met vermelding van leeftijd en geslacht van de respondent.

Een groot aantal respondenten denkt dat meer toezicht en/of meer sancties zullen helpen. Het kennelijke feit dat het achterlaten van zwerfafval (meestal) niet tot sancties leidt (zie figuur 2-7 en 2-8) wordt slechts door een beperkte groep gezien als omstandigheid die bijdraagt aan het ontstaan van zwerfafval. Maar de

verwachting bestaat kennelijk wél dat een hogere sanctie of een hogere pakkans jongeren minder onverschillig zal maken.

Eveneens zeer veel respondenten antwoorden: meer afvalbakken of woorden van gelijke strekking. Een aantal geeft aan dat dat in de vorm van een korfnet zou moeten, om het weggooien aantrekkelijker te maken. Anderen dat afvalbakken opvallender zouden mogen zijn. Ook vaker legen wordt veel genoemd.

De antwoorden zijn in lijn met de antwoorden op de vragen naar omstandigheden die het ontstaan van zwerfafval bevorderen.

Eén respondent (man, 15 jaar) refereert juist aan positieve ervaringen met het

verwijderen van afvalbakken in het Londense metrostelsel.

Een kleiner deel van de antwoorden heeft betrekking op (andere) positieve

prikkels: wedstrijd tussen buurten, voorlichting, aandacht thuis en op school, een

campagne, het schoon houden van de omgeving.

(16)

(17)

bijlage I - steekproef en respons

tabel I-1 sekse

steekproef respons deelenquête aantal kolom-% aantal kolom-% respons-%

mannelijk 5078 50,8 616 48,0 12,1

vrouwelijk 4922 49,2 666 52,0 13,5

totaal 10.000 100,0 1282 100,0 12,8

tabel I-2 leeftijd op 1 mei 2016

steekproef respons deelenquête aantal kolom-% aantal kolom-% respons-%

12 jaar 636 6,4 139 10,8 21,9

13 jaar 653 6,5 136 10,6 20,8

14 jaar 657 6,6 142 11,1 21,6

15 jaar 707 7,1 125 9,8 17,7

16 jaar 662 6,6 95 7,4 14,4

17 jaar 664 6,6 103 8,0 15,5

18 jaar 628 6,3 78 6,1 12,4

19 jaar 663 6,6 49 3,8 7,4

20 jaar 640 6,4 59 4,6 9,2

21 jaar 695 7,0 53 4,1 7,6

22 jaar 640 6,4 59 4,6 9,2

23 jaar 672 6,7 64 5,0 9,5

24 jaar 692 6,9 56 4,4 8,1

25 jaar 730 7,3 69 5,4 9,5

26 jaar 661 6,6 55 4,3 8,3

totaal 10.000 100,0 1282 100,0 12,8

 Sekse: mannen / jongens zijn in de respons licht ondervertegenwoordigd ten opzichte van hun aandeel in de steekproef; vrouwen / meisjes zijn licht oververtegenwoordigd (2,8 procentpunten).

 Leeftijd: de respons van kinderen tot en met 14 jaar is relatief groot (>20%). In de leeftijdsklasse 15 t/m 18 jaar ligt de respons rond het

gemiddelde van 12,8%. In de leeftijdsgroep boven de 18 jaar is de respons

relatief laag (minder dan 10%).

(18)

(19)

bijlage II - betrouwbaarheid en nauwkeurigheid

Betrouwbaarheidsintervallen

De in dit verslag opgenomen uitkomsten hebben betrekking op de totale respons of op bepaalde categorieën daarvan. Over de ‘werkelijkheid’, dat wil zeggen de situatie in de totale populatie van Zoetermeerders tussen 12 en 26 jaar, kunnen alleen uitspraken worden gedaan in de vorm van schattingen.

Dit kan in de vorm van puntschattingen en intervalschattingen. Bij een punt- schatting, dat wil zeggen een schatting in de vorm van één getal, ligt het voor de hand als benadering van de werkelijkheid de uitkomst uit de enquête te nemen.

Wanneer in de respons bijvoorbeeld 40% een bepaald gedrag vertoont, wordt dan aangenomen dat dit ook in de populatie 40% zal zijn. Een dergelijke puntschatting van een percentage zal bijna altijd in meer of mindere mate van de werkelijkheid afwijken.

De kans op een verkeerde schatting kan men aanzienlijk reduceren door de werkelijkheid te schatten in de vorm van intervallen (intervalschattingen). Het is daarbij, met behulp van statistische formules, mogelijk de grootte van een interval zodanig rond de enquête-uitkomst te kiezen dat met een bepaalde betrouw- baarheid, uitgedrukt in procenten, kan worden aangenomen dat de werkelijke waarde zich binnen dat interval bevindt.

In tabel II-1 is voor verschillende aantallen respondenten en voor verschillende percentages in de respons weergegeven wat de nauwkeurigheidsmarges zijn.

Het gaat daarbij om de marges bij 95% betrouwbaarheid. Dit betekent dat als de steekproeftrekking en het onderzoek vele malen zou worden herhaald, het berekende nauwkeurigheidsinterval in minstens 95 van de 100 gevallen de werkelijke waarde zou bevatten.

Voorbeelden

Allereerst enkele voorbeelden ter verduidelijking van de tabel:

 Stel dat van alle (1282) respondenten 30% opvatting A aanhangt. In werkelijkheid zal dit percentage dan met 95% zekerheid liggen tussen 27,5% en 32,5%.

 Stel dat van alle respondenten er 50 gedrag X vertonen. Als van deze 50 personen 60% vrouw is dan kan met 95% zekerheid gesteld worden dat van alle Zoetermeerse jongeren die gedrag X vertonen tussen de 46,4%

en 73,6% vrouw is.

Hierbij moet worden aangetekend dat dit een theoretische berekening is, die geen

rekening houdt met het (onbekende) verlies van representativiteit dat optreedt door

selectieve non-respons. Bij dit onderzoek is de non-respons hoog: 87%.

(20)

tabel II-1 procentpunten waarmee de werkelijke percentages, uit de populatie, maximaal kunnen afwijken van die in de respons (betrouwbaarheidsinterval van 95%).

percentages in de respons aantal

respondenten

10%

of 90%

20%

of 80%

30%

of 70%

40%

of 60% 50%

50

100

200

300

400

500

600

700

800

900

1.000

1.100

1.200

1.282

8.3 5.9 4.2 3.4 2.9 2.6 2.4 2.2 2.1 2.0 1.9 1.8 1.7 1.6

11.1 7.8 5.5 4.5 3.9 3.5 3.2 3.0 2.8 2.6 2.5 2.4 2.3 2.2

12.7 9.0 6.4 5.2 4.5 4.0 3.7 3.4 3.2 3.0 2.8 2.7 2.6 2.5

13.6 9.6 6.8 5.5 4.8 4.3 3.9 3.6 3.4 3.2 3.0 2.9 2.8 2.7

13.9 9.8 6.9 5.7 4.9 4.4 4.0 3.7 3.5 3.3 3.1 3.0 2.8 2.7

(21)

bijlage III - vragenlijst

achtergrondvariabelen

vraag 2

vraag 3 vraag 1

(22)

20 Onderzoek & Statistiek vraag 6

vraag 5

vraag 7

vraag 8

(vraag 4: antwoord = scholier of student)

(vraag 5: antwoord = HBO / WO)

(vraag 4: niet geantwoord: scholier of student)

(vraag 7: antwoord = MBO)

(23)

vragen over zwerfafval

vraag 173 vraag 172 vraag 171

(op vraag 171 niet geantwoord:

ja, altijd)

(24)

22 Onderzoek & Statistiek vraag 177

vraag 175

vraag 176

ja, altijd)

ik trek niet zo veel met leeftijdsgenoten op)

(25)

bijlage IV - rechte tellingen

achtergrondvariabelen tabel IV-1 leeftijd (vraag 1)

aantal procent

12 jaar 139 10,8

13 jaar 136 10,6

14 jaar 142 11,1

15 jaar 125 9,8

16 jaar 95 7,4

17 jaar 103 8,0

18 jaar 78 6,1

19 jaar 49 3,8

20 jaar 59 4,6

21 jaar 53 4,1

22 jaar 59 4,6

23 jaar 64 5,0

24 jaar 56 4,4

25 jaar 69 5,4

26 jaar 55 4,3

totaal 1282 100,0

tabel IV-2 sekse (vraag 2)

aantal procent

man 616 48,0

vrouw 666 52,0

totaal 1282 100,0

tabel IV-3 zelfstandig wonen ? (vraag 3)

aantal procent

ja, woont alleen 63 4,9

ja, woont samen met één of meer anderen 109 8,5 nee, woont nog bij ouders of verzorgers 1093 85,3

nee: anders 17 1,3

totaal 1282 100,0

tabel IV-4 situatie werk / opleiding (vraag 4)

aantal procent

scholier of student 1007 78,5

doet betaald werk 197 15,4

(26)

tabel IV-5 actueel type onderwijs dat scholieren / studenten volgen (vraag 5)

aantal procent procent (geldig)

basisonderwijs 59 4,6 5,9

praktijkonderwijs 6 ,5 ,6

brugklas 62 4,8 6,2

VMBO TL / MAVO 124 9,7 12,3

VMBO overig 53 4,1 5,3

HAVO 155 12,1 15,4

VWO 240 18,7 23,8

MBO 91 7,1 9,0

HBO 132 10,3 13,1

WO 64 5,0 6,4

anders 17 1,3 1,7

weet niet 4 ,3 ,4

subtotaal (volgt onderwijs) 1007 78,5 100,0

niet van toepassing 275 21,5

totaal 1282 100,0

tabel IV-6 vestigingsplaats instelling voor hoger onderwijs (vraag 6)

aantal procent procent

(geldig)

Zoetermeer 16 1,2 8,2

Den Haag 48 3,7 24,5

Amsterdam 9 ,7 4,6

Rotterdam 34 2,7 17,3

Utrecht 10 ,8 5,1

Leiden 52 4,1 26,5

Delft 21 1,6 10,7

andere gemeente 6 ,5 3,1

subtotaal (volgt een WO- of HBO-opleiding) 196 15,3 100,0

totaal 1282 100,0

tabel IV-7 hoogste voltooide opleiding van niet-studenten of - scholieren (vraag 7 / 8)

aantal procent procent

(geldig)

basisonderwijs 11 ,9 4,0

praktijkonderwijs 10 ,8 3,6

VMBO TL / MAVO 8 ,6 2,9

VMBO overig 13 1,0 4,7

HAVO 27 2,1 9,8

VWO 11 ,9 4,0

MBO niveau 1 2 ,2 ,7

MBO niveau 2 95 7,4 35,5

MBO niveau onbekend 1 ,1 ,4

HBO 54 4,2 19,6

WO 32 2,5 11,6

anders 7 ,5 2,5

geen 3 ,2 1,1

weet niet 1 ,1 ,4

subtotaal (niet-studenten / niet-scholieren) 275 21,5 100,0

totaal 1282 100,0

(27)

vragen over zwerfafval

tabel IV-8 hoe vaak gooien respondenten, als zij buiten zijn hun afval in een afvalbak (of nemen zij hun afval mee)? (vraag 171)

tabel IV-8 aantal procent

altijd 678 52,9

bijna altijd 370 28,9

meestal wel 137 10,7

meestal niet 24 1,9

bijna nooit 31 2,4

nooit 20 1,6

weet niet 22 1,7

totaal 1282 100,0

tabel IV-9 zijn er plekken waar respondenten nooit zwerfafval zouden achterlaten? (vraag 174)

tabel IV-9 aantal procent procent

(geldig)

ja* 373 29,1 61,8

nee 62 4,8 10,3

weet niet 169 13,2 28,0

subtotaal 604 47,1 100,0

totaal 1282 100,0

* antwoorden op de vervolgvraag: Wat voor plekken zijn dat? : zie bijlage V-1, p.29 e.v.

tabel IV-10 zijn er plekken waar respondenten minder moeite zouden hebben om zwerfafval achter te laten? (vraag 175)

tabel IV-10 aantal procent procent

(geldig)

ja* 239 18,6 39,6

nee 190 14,8 31,5

weet niet 174 13,6 28,8

niet geantwoord 1 ,1 ,2

subtotaal 604 47,1 100,0

totaal 1282 100,0

* antwoorden op de vervolgvraag Wat voor plekken zijn dat?: zie bijlage V-2, p. 35 e.v.

tabel IV-11 gooien bevriende leeftijdsgenoten hun afval meestal in een afvalbak? (vraag 176)

(28)

tabel IV-12 omstandigheden die ertoe kunnen bijdragen dat respondenten zelf zwerfafval veroorzaken (vraag 175 - meer antwoorden per respondent mogelijk)

afvalbakken die te ver weg staan 335 55,5

overvolle afvalbakken 385 63,7

een plek die toch al rommelig is 173 28,6

er niet over nadenken 142 23,5

luiheid 189 31,3

geen toezicht, geen straf 59 9,8

niet willen afgaan tegenover vrienden 13 2,2

anders * 41 6,8

weet niet 47 7,8

niet geantwoord 3 ,5

totaal (jongeren die zelf zwerfafval veroorzaken) 604 100,0

* andere aanleiding:

andere aanleiding

 geen / te weinig afvalbakken (10 x genoemd)

 afval dat biologisch afbreekbaar is (bananenschillen e.d.) gooi ik nog weleens in een bosje

 afval per ongeluk naast de afvalbak gooien

 afvalbakken die nergens te vinden zijn.

 als het valt of wegwaait

 als ik van god los dronken ben.

 als ik weet dat het (relatief) biologisch afbreekbaar is.

 bananen in bosjes

 geen afvalbak, in het Balijbos bijvoorbeeld zijn er heel weinig afvalbakken.

 geen prullenbakken in de buurt en dan gooi ik het in een put of een ander alternatief

 Iets uit mijn handen laten vallen en daarna waait het meestal weg en kan ik er niet meer achter aan

 ik doe daar niet aan ik vind het niet fijn als ik iets op de grond gooi

 ik rook

 ik zoek altijd prullenbakken maar ik vind ze nooit en ze zijn er ook gewoon niet langs een fietspad.

 ik zou dit niet doen.

 Langs fietspaden geen prullenbakken

 Met nieuw jaar zijn de prullenbak dicht

 mis gooien en dan geen zin meer om op te rapen en opnieuw in de prullenbak te doen

 nergens

 op de weg naar het winkelcentrum Rokkeveen staan helemaal geen prullenbakken en dat is vervelend als je bijv. net een chocoladereep hebt gekocht en je papiertje weg wilt gooien

 Op plekken waar het stinkt en vies is

 Op sommige plekken zie je soms ook bijna geen asbakken

 Peuken gooi je makkelijk op straat

 plekken waar helemaal geen prullenbakken zijn

 Sigaretten op de grond. Geen pit om in te gooien

 Vaak lopen we tijdens de pauze van AH terug naar school en dan tijdens het lopen is het moeilijk om snel je afval weg te gooien en tegelijkertijd bij je vrienden groep te blijven die daar niet op gaat wachten.

de openingen van afvalbakken moeten groter.

 van de fiets iets in de prullenbak proberen te gooien

tabel IV-13 omstandigheden die ertoe kunnen bijdragen dat leeftijdgenoten van de respondent zwerfafval veroorzaken (vraag 176 - meer antwoorden per respondent mogelijk)

afvalbakken die te ver weg staan 657 53,4

overvolle afvalbakken 591 48,0

een plek die toch al rommelig is 362 29,4

er niet over nadenken 509 41,4

luiheid 688 55,9

geen toezicht, geen straf 247 20,1

niet willen afgaan tegenover vrienden 110 8,9

anders * 49 4,0

weet niet 151 12,3

niet geantwoord 5 ,4

totaal (jongeren die met leeftijdgenoten optrekken) 1230 100,0

(29)

* andere aanleiding:

andere aanleiding 2

 geen / te weinig afvalbakken (12 x genoemd)

 als er nergens een prullenbak staat

 als het buurt vol met asociale kinderen of jongeren wonen die overal lak aan hebben en er niks door de politie wordt gedaan krijgt je dit soort dingen

 als het per ongeluk wegwaait en het lastig te pakken is.

 denken dat het stoer is

 Doen ze niet

 Dom zijn en denken dat het stoer is

 een beetje stoer doen van het boeit me niet en dan goeie ze het soms op de grond.

 Er zijn veel te weinig afvalbakken. Het is niet zo zeer dat het ver lopen is, maar dat er überhaupt te weinig zijn en als het er veel zijn dan is dat op plekken waar het (vaak) niet nodig is (bijvoorbeeld het fietspad). En mensen kunnen ook gewoon niet veel ruimte hebben om alle rommel mee te nemen!

 Festival

 gebrek aan opvoeding die ze thuis niet krijgen

 heel veel zijn onverschillig en het maakt ze niet uit wie het gaat opruimen. Ook op het voetbalveld van hun eigen vereniging.

 Het breed heersende beeld dat de gemeente er is om het op te ruimen.

 het is moeilijk om iets weg te gooien als je aan het fietsen bent en je zit te eten als je maar de gym moet en je hebt weinig tijd om daar te komen

 Het ligt vind ik niet aan de prullenbakken, want daar zijn er genoeg van, maar omdat sommige mensen gewoon asociaal zijn.

 Het ontbreken van afvalbakken bij plekken die gemaakt zijn om te zitten en het niet mee willen nemen.

Het ontbreken in onze cultuur van het meenemen van je eigen afval (zoals ze wel in Japan doen)

 iets laten vallen

 ik denk dat dat heel persoonlijk is en ook met opvoeding e.d. heeft te maken.

 ik let hier echt niet op bij mijn vrienden. En volgens mij gooien ze het altijd wel weg.

 ik zie dit meer gebeuren onder een jongere leeftijdscategorie om en na bij de 20 jaar...

 langs de A12 (de weg naar Picasso) staan geen vuilnisbakken en we eten vaak op de fiets. Ik zou heel graag willen dat er blik vangers komen zodat je onderweg je afval daar kan dumpen. ook ligt het daar ALTIJD vol met pakjes en zakjes chips

 Mijn meeste vrienden gooien hun afval altijd weg behalve 1:[ naam genoemd]

 onwetendheid

 Overvolle afvalbakken zorgen er vaak voor dat wanneer er afval wordt weggegooid, er wellicht ander afval uit valt. Dit afval ruimt nooit iemand op omdat het niet van die persoon is.

 Per ongeluk verliezen, vliegt weg. (Dan ren je er niet achteraan, als het gaan om een snoepverpakking)

 plekken waar geen prullenbakken zijn.

 Slecht opgevoede mensen die geen waarde hechten aan een schone omgeving.

 Slechte opvoeding

 Stoer doen

 stoer proberen te doen

 toelichting: bij Alfrink is een AH, en onderweg zijn maar 2 prullenbakken. die komen na de pauze overvol te zitten, ze moeten wat vaker verwisseld worden

 Ze roken

 Ze vinden het onbelangrijk.

 Ze voelen zich stoer

(30)

(31)

bijlage V - antwoorden op open vragen

V-1 plekken waar respondenten nooit afval zouden achterlaten (vraag 172) leeftijd sekse omschrijving van de plekken waar respondenten nooit zwerfafval zouden achterlaten 12 jaar man  bij het CKC

12 jaar man  boerderij het Geertje, Of andere plekken met dieren.

12 jaar man  bossen

12 jaar man  hondenstrand, voetbalvelden 12 jaar man  in de natuur

12 jaar man  in de parken 12 jaar man  in een winkel 12 jaar man  in het bos

12 jaar man  musea of recreatie plekken

12 jaar man  natuur

12 jaar man  natuurgebieden en meer

12 jaar man  nergens het liefst maar we vergeten allemaal wel eens wat 12 jaar man  op de staart

12 jaar man  Op straat of in de stad

12 jaar man  overal

12 jaar man  park

12 jaar man  plekken met veel natuur, dicht bij huizen 12 jaar man  speeltuinen bossen etc.

12 jaar man  sport zoals hockey of in de wilde natuur

12 jaar man  voetbal, school, bij vrienden in de tuin, in een park ,bij een meer of sloot en als er een prullenbak is

12 jaar vrouw  Balijbos en andere parken, 12 jaar vrouw  bij sportvelden en vlak bij het water 12 jaar vrouw  de natuur of op een plek waar water is

12 jaar vrouw  in de buurt of op het schoolplein of midden in de vrije natuur 12 jaar vrouw  in een meer

12 jaar vrouw  in een natuur gebied

12 jaar vrouw  in het Buytenpark, straat en de buurt 12 jaar vrouw  in het park

12 jaar vrouw  in natuurgebieden en dat soort dingen en waar ook daadwerkelijk prullenbakken in de buurt zijn 12 jaar vrouw  in natuurgebieden waar veel bijvoorbeeld veel dieren leven, of op plekken waar heel veel

prullenbakken staan. je moet trouwens wel heel veel moeite doen om mij zwerfaval achter te laten...

12 jaar vrouw  kinderboerderij, speeltuinen, parken, de stad, het strand 12 jaar vrouw  mooie natuurgebieden

12 jaar vrouw  natuurgebieden 12 jaar vrouw  natuurparken 12 jaar vrouw  op school

12 jaar vrouw  openbare ruimtes, dat is gewoon vies. Meestal gooi ik het in een prullenbak 12 jaar vrouw  plaatsen met veel dieren

12 jaar vrouw  school en zo 12 jaar vrouw  speeltuinen.

12 jaar vrouw  vlak bij wateren 12 jaar vrouw  waar wij spelen.

12 jaar vrouw  water en straat

(32)

leeftijd sekse omschrijving van de plekken waar respondenten nooit zwerfafval zouden achterlaten 13 jaar vrouw  bos

13 jaar vrouw  bossen of hele mooie parken niet 13 jaar vrouw  de plekken waar ik vaak kom 13 jaar vrouw  ergens waar veel dieren zijn 13 jaar vrouw  grasvelden

13 jaar vrouw  grasvelden

13 jaar vrouw  ik gooi nooit mijn afval op straat of in de bosjes dus overal 13 jaar vrouw  ik laat nooit zwerfafval achter ik ruim het soms ook op 13 jaar vrouw  in de natuur

13 jaar vrouw  in het park

13 jaar vrouw  in mooie natuurparken

13 jaar vrouw  kerk, begraafplaats, sportvelden 13 jaar vrouw  midden op straat en in een natuurpark 13 jaar vrouw  mooie natuur gebieden

13 jaar vrouw  mooie natuur stukken.

13 jaar vrouw  natuurgebieden 13 jaar vrouw  natuurgebieden 13 jaar vrouw  park bos 13 jaar vrouw  parken 13 jaar vrouw  parken

13 jaar vrouw  plekken waar het niet snel zal worden opgeruimd, in de natuur en zo.

13 jaar vrouw  sportclub 13 jaar vrouw  sportvelden 13 jaar vrouw  stad

14 jaar man  afgelegen plekken 14 jaar man  begraafplaatsen

14 jaar man  in de parken en in de centrums 14 jaar man  in een sporthal, op een openbaar plein 14 jaar man  in parken

14 jaar man  in water 14 jaar man  mijn huis

14 jaar man  moskee

14 jaar man  naast een prullenbak natuurgebied

14 jaar man  natuur, parken, water 14 jaar man  natuurgebied, sportvelden 14 jaar man  natuurgebieden

14 jaar man  Noord Aa of Stadshart; op andere plekken gooi ik wel eens mijn appeltje of kontje van m'n peen weg

14 jaar man  op drukke open plekken en de natuur

14 jaar man  parken

14 jaar man  parken of speeltuinen.

14 jaar man  plekken waar ik heel vaak kom.

14 jaar man  plekken waar veel mensen tegelijkertijd zijn (bijv. schoolplein of stadshart).

14 jaar man  scholen en parken 14 jaar man  sportparken

14 jaar man  vooral in parken en op sportveldjes 14 jaar man  waar veel mensen komen 14 jaar vrouw  bij vijvers en beekjes 14 jaar vrouw  boerderij en sport clubs 14 jaar vrouw  bossen

14 jaar vrouw  bossen (alle plekken waar veel dieren zijn ) 14 jaar vrouw  het strand, Het bos

14 jaar vrouw  ik laat helemaal nergens afval achter 14 jaar vrouw  ik laat het sowieso nooit achter 14 jaar vrouw  in de parken

14 jaar vrouw  in de sloot

14 jaar vrouw  in een park, rivier, meer of in de zee.

14 jaar vrouw  in mijn oma's tuin bijv.

14 jaar vrouw  mooie gebieden 14 jaar vrouw  museum 14 jaar vrouw  natuurparken

14 jaar vrouw  op plekken die erg mooi zijn (natuur)

14 jaar vrouw  op plekken waar gewoon vuilnisbakken in de buurt zijn.

14 jaar vrouw  parken waar dieren zijn.... Buytenpark 15 jaar man  alle parken

(33)

leeftijd sekse omschrijving van de plekken waar respondenten nooit zwerfafval zouden achterlaten 15 jaar man  alle plekken

15 jaar man  begraafplaats, kerk ,park/bos 15 jaar man  bij mij in de buurt (huis) 15 jaar man  bossen etc.

15 jaar man  bossen, meren en andere plekken 15 jaar man  een natuur gebied

15 jaar man  het groen en schoolpleinen 15 jaar man  in bossen

15 jaar man  in de straat of waar politie is

15 jaar man  in het park of gewoon plekken waar het schoon moet zijn 15 jaar man  in het park, waar veel dieren zijn

15 jaar man  in natuur 15 jaar man  mijn huis

15 jaar man  openbare parken of dichtbij wilde natuur

15 jaar man  speciale plekken (monumenten) 15 jaar man  thuis of bij voetbal

15 jaar man  water

15 jaar vrouw  als er een prullenbak staat

15 jaar vrouw  buiten parken of net gemaaide grasvelden etc.

15 jaar vrouw  het bos of zo 15 jaar vrouw  in de natuur/parken 15 jaar vrouw  in het groen 15 jaar vrouw  midden op straat 15 jaar vrouw  mijn school nu 15 jaar vrouw  natuurgebieden 15 jaar vrouw  overal

15 jaar vrouw  overal, maar als er geen prullenbak is of ik laat per ongeluk iets vallen dan ja 15 jaar vrouw  overal, waar zijn die prullenbakken anders voor?

15 jaar vrouw  parken en natuurgebieden 15 jaar vrouw  plekken waar veel dieren zijn

15 jaar vrouw  plekken waar veel mensen zijn en binnen winkels of zoiets 15 jaar vrouw  voor mijn huis & bij de manege

15 jaar vrouw  voor mijn huis

15 jaar vrouw  waar dieren (vooral honden) komen 16 jaar man  belangrijke plekken

16 jaar man  bij mensen voor hun deur of in een winkelcentrum 16 jaar man  in iemands huis

16 jaar man  in mijn eigen buur en op verenigingen 16 jaar man  in natuur gelegenheden

16 jaar man  in parken, natuurgebieden vanwege het milieu, maar in de stad kan het, omdat het om steen valt dus dan kunnen er geen planten dood gaan

16 jaar man  kinderspeelplaatsen 16 jaar man  openbare plekken

16 jaar man  parken ect gooi het alleen op de grond wanneer de prullenbak vol zit 16 jaar man  parken, plantsoenen

16 jaar man  parken, wegen en velden

16 jaar man  plekken met natuur en waar veel kinderen en/of (huis)dieren komen 16 jaar man  plekken waar duidelijk vuilnisbakken staan

16 jaar man  supermarkt, kerk

(34)

leeftijd sekse omschrijving van de plekken waar respondenten nooit zwerfafval zouden achterlaten

17 jaar man  ik gooi mijn eigen afval altijd in de vuilnisbak. Maar van andere mensen raap ik niet altijd op.

17 jaar man  in tuinen van mensen

17 jaar man  lange fietspaden waar geen prullenbakken zijn 17 jaar man  Midden in het park

17 jaar man  natuurgebieden en plekken waar mensen er last van hebben 17 jaar man  openbaar vervoer: bus, trein etc. Bij scholen , in sloten etc.

17 jaar man  parken en bossen 17 jaar man  waar dieren kunnen zijn

17 jaar vrouw  alle plekken in Zoetermeer. Soms gooi ik onbewust naast de prullenbak maar dat is ook echt het enige.

17 jaar vrouw  begraafplaatsen 17 jaar vrouw  Buytenpark 17 jaar vrouw  de kerk

17 jaar vrouw  in riviertjes/slootjes/bossen 17 jaar vrouw  mooie plekken

17 jaar vrouw  natuur 17 jaar vrouw  natuurgebied 17 jaar vrouw  park, winkels,

17 jaar vrouw  plekken waar geen groen is om organisch afval in te deponeren 18 jaar man  basisscholen, woonplekken

18 jaar man  de natuurparken of plaatsen waar veel prullenbakken dicht op elkaar staan 18 jaar man  ergens in de natuur of locaties waar dieren rondlopen. Zoals de Schapenweide 18 jaar man  Noord Aagebied

18 jaar vrouw  begraafplaats, winkelcentra, schoolplein

18 jaar vrouw  bijna overal, gooi alleen wel eens een klokhuis in het gras.

18 jaar vrouw  bos

18 jaar vrouw  de echte natuur/bosgebieden 18 jaar vrouw  in de buurt van dieren 18 jaar vrouw  natuurgebied 18 jaar vrouw  natuurgebieden 18 jaar vrouw  park

18 jaar vrouw  parken zoals het Buytenpark of het Westerpark waar wild leeft 18 jaar vrouw  speeltuinen of parken.

18 jaar vrouw  winkelcentra, parken 19 jaar man  bijna overal

19 jaar man  in een park, naast een prullenbak, schoolpleinen, voor iemands huis, op trein en/of trambanen 19 jaar man  Niet-biologisch afval (lees: plastic) zou ik nooit achterlaten in een park.

19 jaar man  parken, wegen, eigenlijk overal wel 19 jaar vrouw  de natuur

19 jaar vrouw  honden uitlaat velden en langs het water

19 jaar vrouw  in een park , voor je eigen deur. en eigenlijk overal waar een prullenbak in de buurt is 19 jaar vrouw  in winkels/ kerken etc, een plek van iemand anders.

19 jaar vrouw  plekken waar dieren lopen, in water 19 jaar vrouw  plekken waar ik vaker kom.

20 jaar man  begraafplaats, bij bejaarden en kinderspeelplaatsen 20 jaar man  begroeide plekken waar mensen hun hond uit laten.

20 jaar man  waar honden los kunnen lopen

20 jaar man  waar ik regelmatig te vinden ben (Noord Aa gebied) 20 jaar man  Westerpark

20 jaar vrouw  en plek met veel dieren

20 jaar vrouw  in parken, en op commerciële terreinen 20 jaar vrouw  parken

21 jaar man  natuurgebieden

21 jaar man  plekken met een prullenbak. In parken 21 jaar man  plekken met genoeg vuilnisbakken 21 jaar man  plekken waar geen prullenbakken staan 21 jaar vrouw  begraafplaats

(35)

leeftijd sekse omschrijving van de plekken waar respondenten nooit zwerfafval zouden achterlaten 21 jaar vrouw  in een park bijv.

21 jaar vrouw  natuurgebieden

22 jaar man  groene plekken als bijvoorbeeld het park 22 jaar man  natuur, stations, andere schone plekken

22 jaar man  plekken waar ik samen kom met vrienden bijvoorbeeld 22 jaar man  stad, natuur

22 jaar man  Stadshart, natuur

22 jaar man  verzorgingstehuis, ziekenhuis, winkel 22 jaar vrouw  bos of plekken met dieren

22 jaar vrouw  een plek waar kinderen spelen 22 jaar vrouw  in de parken.

22 jaar vrouw  overal netjes in de prullenbak

22 jaar vrouw  plekken waar genoeg prullenbakken zijn, anders bewaar ik het tot ik de mogelijkheid heb om het in een prullenbak te gooien.

22 jaar vrouw  speeltuinen, in de buurt van een winkelcentrum & in een parkje 22 jaar vrouw  waar er dieren rondlopen of voldoende prullenbakken staan.

23 jaar man  bejaardentehuis 23 jaar man  bij huizen en in de natuur 23 jaar man  natuurgebieden etc.

23 jaar man  overal behalve bij de Mc Donalds 23 jaar man  plekken met voldoende vuilnisbakken.

23 jaar man  stadscentrum, de grote parken, woonerven.

23 jaar man  waar veel natuur is

23 jaar vrouw  bij basisscholen, in parken en winkelcentra 23 jaar vrouw  bij huizen

23 jaar vrouw  dat zijn plekken waar er prullenbakken staan.

23 jaar vrouw  in de natuur, straat, stadscentrum.

23 jaar vrouw  in het water

23 jaar vrouw  kinderspeelplaatsen, park 23 jaar vrouw  natuurgebieden

23 jaar vrouw  niet in de natuur, niet in het water i.v.m. de dieren en ook niet op straat.

24 jaar man  bossen, midden in winkelcentra 24 jaar man  eigen buurt en straat

24 jaar man  natuurparken 24 jaar man  Noord Aa 24 jaar man  openbare plekken

24 jaar man  speeltuinen, plekken waar kleine kinderen kunnen komen 24 jaar man  vooral natuurgebieden.

24 jaar man  waar ik vaak kom 24 jaar vrouw  natuur

24 jaar vrouw  op schoolpleinen, in de natuur.

24 jaar vrouw  plekken waar veel dieren lopen

24 jaar vrouw  sowieso zou ik niet snel zwerfafval achterlaten, maar zeker niet in parken of een natuurgebied.

24 jaar vrouw  Westerpark, groene parken en rondom speeltuinen 25 jaar man  drukbezochte plekken of waar geen groen is.

25 jaar man  natuurgebieden

(36)

leeftijd sekse omschrijving van de plekken waar respondenten nooit zwerfafval zouden achterlaten 26 jaar man  natuur/bij beesten in de buurt

26 jaar man  parken - plekken waar de natuur overheerst. In de stad wil ik nog wel eens wat op straat gooien (indien er geen prullenbak in de omgeving aanwezig is) - in een park neem ik het altijd mee.

26 jaar man  parken zoals Westerpark

26 jaar man  parken, ben zelf karpervisser, al het afval gaat in een vuilniszak mee naar huis!

26 jaar man  plekken die niet snel worden schoongemaakt, zoals het park.

26 jaar man  plekken waar geen prullenbak staat...

26 jaar man  vrijwel overal 26 jaar vrouw  in de natuur

26 jaar vrouw  in parken. tenzij er geen prullenbakken in de buurt zijn, dan spuug ik mijn kauwgom uit op de grond ook al weet ik dat het zon 25 jaar duurt tot het is verteerd.

26 jaar vrouw  natuurgebieden waar dieren de dupe kunnen worden van afval

(37)

V-2 plekken waar respondenten minder moeite zouden hebben om afval achter te laten (vraag 173)

leeftijd sekse omschrijving van de plekken waar respondenten minder moeite zouden hebben om zwerfafval achter te laten

12 jaar man  bijv. school 12 jaar man  de stad 12 jaar man  drukke plekken

12 jaar man  ergens waar het al heel vies is 12 jaar man  plekken waar overal afval ligt.

12 jaar man  plekken waar voldoende afvalbakken staan

12 jaar man  school

12 jaar man  schoolplein 12 jaar man  schoolpleinen

12 jaar man  waar alles vies en goor is 12 jaar vrouw  benzinepomp

12 jaar vrouw  de plekken waar al veel zwerfaval ligt 12 jaar vrouw  de speeltuin in de Ferdinand Bolstraat 12 jaar vrouw  gewoon op straat of in een winkelstraat 12 jaar vrouw  in het park, buiten, op de snelweg enz.

12 jaar vrouw  in parken

12 jaar vrouw  op bijvoorbeeld een groot plein met weinig afvalbakken 12 jaar vrouw  overal

12 jaar vrouw  vuilnisbelt en in de prullenbak!!:-) 12 jaar vrouw  waar overal al troep ligt en zo.

13 jaar man  bij fietspaden omdat er stukken zijn waar geen prullenbakken zijn

13 jaar man  bossen

13 jaar man  gewoon op straat waar weinig mensen zijn 13 jaar man  mijn eigen straat.

13 jaar man  op school

13 jaar man  plekken waar al veel ligt

13 jaar man  plekken waar ik nooit kom, alleen op dat moment 13 jaar vrouw  als er heel veel al ligt en je het erbij legt 13 jaar vrouw  de graffiti-tunnel

13 jaar vrouw  de straat

13 jaar vrouw  ergens in de buurt van vuilnisbakken.

13 jaar vrouw  meestal gewoon de straat

13 jaar vrouw  midden op straat, vooral in winkelcentra 13 jaar vrouw  op school

13 jaar vrouw  op school en omliggend gebied

13 jaar vrouw  op school, daar ligt al heel veel zwerfafval

13 jaar vrouw  op straat waar al heel veel rommel ligt en omdat er bijna nergens een prullenbak te bekennen is 13 jaar vrouw  openbare plekken

13 jaar vrouw  parken

13 jaar vrouw  plekken waar weinig mensen komen 13 jaar vrouw  rommelige plekken

13 jaar vrouw  vieze plekken waar al veel afval ligt 13 jaar vrouw  vieze plekken waar al zwerfafval ligt 13 jaar vrouw  waar geen prullenbakken zijn 13 jaar vrouw  wegen waar toch al veel afval ligt

(38)

14 jaar vrouw  in een buurt waar het al heel rommelig is 14 jaar vrouw  langs de snelweg

14 jaar vrouw  op de fiets of zo

14 jaar vrouw  op plekken waar al heel erg veel rommel ligt 14 jaar vrouw  op straat

14 jaar vrouw  op straat

14 jaar vrouw  plekken waar ik zelf niet vaak kom 14 jaar vrouw  school

14 jaar vrouw  Stadshart, school 14 jaar vrouw  waar al veel troep ligt 14 jaar vrouw  wegen

15 jaar man  als een plek echt helemaal geen prullenbakken in de buurt heeft 15 jaar man  begraafplaats

15 jaar man  bestrate gebieden met weinig natuur

15 jaar man  bijvoorbeeld in het stadshart als er geen prullenbak is 15 jaar man  een gek steegje

15 jaar man  hangplekken 15 jaar man  langs het fietspad

15 jaar man  midden op straat waar al wat afval ligt 15 jaar man  plekken waar al veel zwerfafval ligt

15 jaar man  school, op straat 15 jaar man  stoeprand

15 jaar man  waar er al heel veel zwerfafval ligt

15 jaar vrouw  als er al heel erg veel ligt en er nergens in de buurt een prullenbak is, zou ik er minder moeite mee hebben

15 jaar vrouw  bijvoorbeeld op school

15 jaar vrouw  een lelijke straat of gedeelte of zo 15 jaar vrouw  hangplekjes

15 jaar vrouw  in bosjes 15 jaar vrouw  op de weg/straat

15 jaar vrouw  Stadshart, als ik op de fiets zit 16 jaar man  achterbuurtjes

16 jaar man  als er geen vuilnisbakken staan

16 jaar man  grote straten waar geen afvalbakken in de buurt zijn 16 jaar man  in de kerk

16 jaar man  in de stad, waar stenen liggen

16 jaar man  JOPs

16 jaar man  op straat, soms laat ik per ongeluk nog een stukje plastic achter (zonder intentie, ik vind 't dan niet meer terug), op straat zou ik hier minder moeite mee hebben dan bijvoorbeeld in een park of op een plein van een basisschool.

16 jaar man  plekken waar geen afvalbakken zijn

16 jaar man  plekken waar we soms hangen of lopen en waar er geen prullenbakken zijn.

16 jaar man  plekken waar weinig andere mensen zijn zou jij ook doen

16 jaar man  Stadshart

16 jaar man  stadshart en school

16 jaar vrouw  binnen een bepaald bereik van een prullenbak 16 jaar vrouw  in school en in een winkelcentrum

16 jaar vrouw  naast het fietspad of in de bosjes

16 jaar vrouw  op fiets laat je makkelijk even vallen en in stad ook je laat gewoon liggen ook op strand en dat soort plekken

16 jaar vrouw  plek waar al afval ligt

16 jaar vrouw  plekken waar veel mensen zijn en al veel afval ligt

16 jaar vrouw  steegjes. Plekken waar de prullenbak 20metet verder pas is. Of in de bosjes

17 jaar man  school, straat

17 jaar man  straat (denk aan kauwgom) 17 jaar vrouw  achter buurten

17 jaar vrouw  bosjes

17 jaar vrouw  in het Stadshart als er een evenement is word altijd dan daarna schoon gemaakt 17 jaar vrouw  JOP

17 jaar vrouw  plekken zoals parken en groen voor organisch afval, zoals klokhuizen 17 jaar vrouw  waar het al vuil is

18 jaar man  als ik lang geen prullenbakken zie 18 jaar man  industrieterrein

(39)

18 jaar man  plekken waar geen prullenbakken staan

18 jaar man  plekken waar geen prullenbakken staan en als het afval redelijk groot is.

18 jaar man  plekken waar geen vuilnisbak in de buurt is 18 jaar man  plekken waar geen vuilnisbak in de buurt is 18 jaar man  stomme vraagstelling t.o.v. vorige vraag

18 jaar man  winkelcentra (aangezien die meestal al vuil zijn en regelmatig schoongemaakt worden) 18 jaar vrouw  bosjes en struiken (voor bananen etc.)

18 jaar vrouw  festivals 18 jaar vrouw  plantsoen

18 jaar vrouw  plekken zoals in het stadscentrum, met name in het weekend in de nacht als er al heel veel afval ligt

18 jaar vrouw  stad (voornamelijk sigaretten) 18 jaar vrouw  straat

19 jaar man  mits het natuurlijke producten zijn, in het bos 19 jaar man  natuur, met een bananenschil bijvoorbeeld

19 jaar man  plekken waar al veel vuil is, of de prullenbakken uitpuilen. Uitzondering hierop is de Dobbe, die een keer grondig schoongemaakt moet worden.

19 jaar vrouw  in onverzorgde bosjes.

19 jaar vrouw  op een festival

19 jaar vrouw  plekken waar ik minder vaak kom of bijna nooit

19 jaar vrouw  waar helemaal geen afvalbak in de buurt staat. En waar het hele erge rotzooi is 19 jaar vrouw  waar het al sterk bevuild is

20 jaar man  midden in het winkelcentrum waar vaak opgeruimd wordt. Hoewel dit bijna nooit het geval is want daar staan bijna overal voldoende vuilnisbakken.

20 jaar man  plekken waar bijna niemand komt

20 jaar man  plekken waar de gemeente onvoldoende onderhoud pleegt.

20 jaar man  vuile locaties waar al troep ligt 20 jaar vrouw  als er geen prullenbakken zijn 20 jaar vrouw  op plekken waar al van alles ligt

20 jaar vrouw  plekken waar er al veel afval ligt, vaak openbare plekken 20 jaar vrouw  plekken waar geen prullenbakken zijn.

21 jaar man  bosjes

21 jaar man  in het park. het gaat dan wel om de resteerde gedeelte van een appel. restafval gooi ik nooit in de natuur.

21 jaar man  midden in de stad

21 jaar man  plekken die al zwaar bevuild zijn 21 jaar man  plekken zonder vuilnisbakken

21 jaar man  plekken waar al zwerfafval ligt of als ik 10 minuten moet lopen voor dat ik een prullenbak vind

21 jaar man  stad

21 jaar man  sterk verstedelijkte gebieden

21 jaar vrouw  als prullenbakken zo vol zijn dat er niets meer bij kan, dan leg ik het ernaast 21 jaar vrouw  in een wijk als het per ongeluk valt

22 jaar man  als het toch al een bende is 22 jaar man  Kleine bosjes

22 jaar man  niet in het groen verder maakt het mij niet uit 22 jaar man  parkeerplaats, vuilstort grofvuil buiten 22 jaar man  plekken die al vervuild zijn

22 jaar man  waar het toch al een bende is

(40)

24 jaar man  hangplekken of stations

24 jaar man  klokhuis van appel ergens in het gras of bos 24 jaar man  op plekken waar te weinig vuilnisbakken zijn.

24 jaar man  Palenstein

24 jaar man  plekken zonder prullenbakken 24 jaar man  rest van Zoetermeer

24 jaar vrouw  als er geen vuilnisbak in de buurt is waar dat wel zou moeten.

24 jaar vrouw  in de stad

24 jaar vrouw  plekken waar al veel zwerfafval ligt.

24 jaar vrouw  plekken waar al veel zwerfvuil ligt maar ook dan neem ik het bijna altijd mee. Ook op plekken waar weinig afvalbakken staan

25 jaar man  schoolpleinen, bedrijven terreinen, overheidsgebouwen 25 jaar vrouw  als er al veel rotzooi ligt (tijdens festival bijvoorbeeld) 25 jaar vrouw  plekken waar al veel ligt

26 jaar man  als er geen prullenbakken staan in de buurt 26 jaar man  als er geen prullenbakken zijn voor langere tijd.

26 jaar man  binnenstad

26 jaar man  in het stadshart gooi je sneller een papiertje op de grond omdat deze elke dat wordt geveegd.

26 jaar man  op plekken die reeds vervuild zijn

26 jaar man  stad

26 jaar man  stad. Of plekken waar niet voldoende afvalbakken zijn, of ze zijn weer eens overvol 26 jaar man  voet/fietspaden waar geen afvalbakken staan

26 jaar vrouw  parkeerplaats (nog steeds alleen voor kauwgom, ik zou bijv. nooit een volle asbak omkiepen op de grond (ik rook dan ook niet, maar toch)

(41)

V-3 wat het beste werkt om het ontstaan van zwerfafval tegen te gaan (vraag 177)

leeftijd sekse wat volgens de respondenten het beste zou werken om het ontstaan van zwerfafval tegen te gaan 12 jaar man  alles wat je aan zwerfafval ziet liggen opruimen

12 jaar man  als alles netjes is gaat niemand meer afval op straat gooien 12 jaar man  als het door de gemeente al goed bijgehouden wordt 12 jaar man  betere opvoeding

12 jaar man  betere voorlichting, en daarnaast materieel beschikbaar stellen voor mensen die het zwerfafval willen opruimen

12 jaar man  bewustwording, informatie geven wat het met het milieu en dieren doet 12 jaar man  blikvangers

12 jaar man  boete

12 jaar man  boetes geven als politie het ziet en speciale prullenbakken neerzetten 12 jaar man  de afvalbakken vaker legen

12 jaar man  door bij elke huis een afval neer te zetten zodat jongeren niet lui zijn

12 jaar man  door de prullenbakken (afvalbakken) leeg te houden. En door de omgeving daar omheen mooier te maken

12 jaar man  duidelijk laten zien waar een prullenbak is 12 jaar man  een boete en straf van de ouders 12 jaar man  een boete ervoor krijgen

12 jaar man  een heftige boete op het weggooien van zwerfafval. En patrouilles speciaal voor zwerfafval.

12 jaar man  er staan veel prullenbakken dus dat helpt niet, als iemand gewoon rondliep in dienst die oplet.

12 jaar man  gewoon alles in de prullenbak gooien 12 jaar man  goede boetes of straffen

12 jaar man  ik heb geen idee, misschien meer prullenbakken bij plekken waar dagelijks veel mensen komen.

12 jaar man  kan niet

12 jaar man  leuke afvalbakken 12 jaar man  meer afvalbakken 12 jaar man  meer afvalbakken 12 jaar man  meer afvalbakken 12 jaar man  meer afvalbakken 12 jaar man  meer afvalbakken 12 jaar man  meer afvalbakken 12 jaar man  meer afvalbakken 12 jaar man  meer afvalbakken 12 jaar man  meer afvalbakken 12 jaar man  meer afvalbakken plaatsen

12 jaar man  meer politie. En meteen een hoge boete 12 jaar man  meer prullenbakken

12 jaar man  meer prullenbakken en meer controle avonds 12 jaar man  meer prullenbakken

12 jaar man  meer prullenbaken 12 jaar man  meer prullenbakken

12 jaar man  meer prullenbakken en toezicht 12 jaar man  meer prullenbakken zetten

12 jaar man  meer prullenbakken. soms moet ik gewoon zoeken naar prullenbakken. en als ik er geen zie, dan neem ik het afval mee en gooi het thuis weg of als ik een afvalbak tegenkom gooi ik het dan weg. de prullenbaken zijn ook wat verstopt onder bijvoorbeeld overhangende takken of struiken

12 jaar man  meer prullenbakken/afvalbakken

(42)

leeftijd sekse wat volgens de respondenten het beste zou werken om het ontstaan van zwerfafval tegen te gaan 12 jaar man  voorlichting

12 jaar man  voorlichting van ouders 12 jaar man  vuilnisbakken dichterbij zetten 12 jaar man  vuilniscommissie

12 jaar man  zodat het er ook niet komt 12 jaar vrouw  acties met scholen (meer) 12 jaar vrouw  acties oprichten!

12 jaar vrouw  als iedereen geen afval meer op de grond gooit

12 jaar vrouw  als je iemand ziet die het doet een strenge boeten geven en met die genen over de plastic soep praten misschien

12 jaar vrouw  als politie het ziet een boete uitdelen of zo 12 jaar vrouw  betere voorlichting aan jongeren geven.

12 jaar vrouw  - betere plekken maken voor afvalbakken zodat je niet ver hoeft te lopen.

- vaker de bakken legen.

12 jaar vrouw  boetes

12 jaar vrouw  drones die foto's maken van iedereen die zwerfafval op straat gooit en die krijgen van de gemeente straf

12 jaar vrouw  een superleuke prullenbak of mensen er op aanspreken 12 jaar vrouw  er een spelletje van te maken

12 jaar vrouw  er een straf op te zetten of zo

12 jaar vrouw  er kan veel aan gedaan worden, maar toch zijn er altijd mensen die het op straat gooien.

12 jaar vrouw  genoeg afvalbakken, vooral op drukke plaatsen.

12 jaar vrouw  genoeg prullenbakken plaatsen, campagnes over WAAROM het slecht is om zwerfafval achter te laten en het aantrekkelijk maken om afval weg te gooien (denk aan leuke prullenbakken, beloningen)

12 jaar vrouw  grappige prullenbakken met geluid zodat je behoefte krijgt om iets weg te gooien 12 jaar vrouw  grotere prullenbakken, het leuker maken om het weg te gooien.

12 jaar vrouw  het zou werken als er meer vuilnisbakken staan

12 jaar vrouw  ik denk de afvalbakken dichterbij picknicktafels of bankjes zetten en ze regelmatig legen, zodat ze niet overvol kunnen worden.

12 jaar vrouw  ik denk niks, omdat die kinderen het toch wel blijven doen dus...

12 jaar vrouw  leuke soort spelletjes om je afval weg te gooien zoals een soort basket net of zo 12 jaar vrouw  meer afvalbakken

12 jaar vrouw  meer afvalbakken

12 jaar vrouw  meer afvalbakken en bijvoorbeeld lessen op scholen geven over zwerfafval 12 jaar vrouw  meer afvalbakken neer zetten

12 jaar vrouw  meer afvalbakken plaatsen 12 jaar vrouw  meer afvalbakken plaatsen 12 jaar vrouw  meer afvalbakken, meer borden 12 jaar vrouw  meer afvalbakken. vaker legen.

12 jaar vrouw  meer en leukere prullenbakken.

12 jaar vrouw  meer mensen confronteren met wat er dan gebeurd 12 jaar vrouw  meer openbare prullenbakken

12 jaar vrouw  meer prullenbakken plaatsen.

12 jaar vrouw  meer prullenbakken waar nodig en ze sneller legen dan zijn ze niet snel vol 12 jaar vrouw  meer prullenbakken

12 jaar vrouw  meer prullenbakken buiten

12 jaar vrouw  meer prullenbakken die er ook leuk uit zien en bordjes 12 jaar vrouw  meer prullenbakken en ze goed legen

12 jaar vrouw  meer prullenbakken neerzetten

12 jaar vrouw  meer prullenbakken of de zak vaker legen

12 jaar vrouw  meer prullenbakken op plekken waar vaak jongeren zijn.

12 jaar vrouw  meer prullenbakken ophangen en zorgen dat de plekken dia al rommelig zij op te ruimen zodat het niet erger wordt

12 jaar vrouw  meer prullenbakken, hogere boetes en ook uitschrijven

12 jaar vrouw  meer prullenbakken, kinderen betrekken bij opruimacties en wijzen op de gevolgen van het gedrag voor de natuur

12 jaar vrouw  meer prullenbakken?

12 jaar vrouw  meer straat agenten di ervoor zorgen dat er een boete op komt te staan van bijvoorbeeld 40 euro dan leren ze er tenminste van

12 jaar vrouw  meer vuilnisbakken plaatsen

12 jaar vrouw  meer vuilnisbakken. En minder overvolle vuilnisbakken 12 jaar vrouw  misschien afvalbakken te laten opvallen door een felle kleur.

12 jaar vrouw  nieuwe afvalbakken en voorlichting 12 jaar vrouw  niks mee nemen

12 jaar vrouw  nog meer vuilnisbakken

12 jaar vrouw  opvallende prullenbakken neerzetten 12 jaar vrouw  prullenbakken dichtbij

12 jaar vrouw  prullenbakken en zorgen dat her er al schoon uitziet.

12 jaar vrouw  schoolgesprek

(43)

leeftijd sekse wat volgens de respondenten het beste zou werken om het ontstaan van zwerfafval tegen te gaan 12 jaar vrouw  toezicht

12 jaar vrouw  uitleggen waarom zwerfafval slecht is?

12 jaar vrouw  veel prullenbakken

13 jaar man  acties op school laten komen over dit

13 jaar man  beloningen aan kinderen geven die zwerfafval opruimen 13 jaar man  betere en meer prullenbakken

13 jaar man  betere prullenbakken plaatsen.

13 jaar man  boetes

13 jaar man  boetes geven aan kinderen 13 jaar man  boetes opleggen.

13 jaar man  de vuilnisbakken eerder verschonen als ze schoon zijn

13 jaar man  door mensen aan te spreken die het op straat gooien en prullenbakken op tijd geleegd worden 13 jaar man  een basketbalnetje bij de prullenbakken te plaatsen zodat het een soort spel wordt

13 jaar man  een hele hoge straf en meer controle anders helpt het echt niet 13 jaar man  er boetes op te zeten

13 jaar man  er een beroep van maken, mensen betalen om zwerfafval op te rapen en weg te gooien 13 jaar man  geen idee, er zijn al genoeg prullenbakken en zo maar mensen zijn gewoon heel lui denk ik 13 jaar man  geen idee.

13 jaar man  geen plastic 13 jaar man  gooi afvalbakken

13 jaar man  heel veel afvalbakken plaatsen, zodat ze de neiging krijgen het niet te doen. Want je voelt echt verkeerd als er zoveel afvalbakken staan en je gooit het toch op straat ...

13 jaar man  ik denk niet dat die er bestaat. Mensen blijven het toch doen 13 jaar man  leuk beschilderde afvalbakken.

13 jaar man  leuke prullenbakken die dank je zeggen als je wat daarin weggooit 13 jaar man  meer afvalbakken

13 jaar man  meer afvalbakken 13 jaar man  meer afvalbakken

13 jaar man  meer en grotere prullenbakken 13 jaar man  meer en grotere prullenbakken 13 jaar man  meer lege bakken neerzetten 13 jaar man  meer prullenbaken

13 jaar man  meer prullenbakken 13 jaar man  meer prullenbakken 13 jaar man  meer prullenbakken 13 jaar man  meer prullenbakken 13 jaar man  meer prullenbakken 13 jaar man  meer prullenbakken

13 jaar man  meer prullenbakken op bepaalde plekken

13 jaar man  meer prullenbakken, er staan er nu wel veel op drukke plekken (bijv. Stadshart), maar op minder drukke plekken heb je soms helemaal geen prullenbakken

13 jaar man  meer toezicht

13 jaar man  meerdere prullenbakken

13 jaar man  met de hele buurt mensen aanspreken als je het ziet gebeuren

13 jaar man  niks

13 jaar man  prullenbakken zetten 13 jaar man  prullenbakken op elke plek 13 jaar man  rook hokjes

13 jaar man  strengere regels.

13 jaar man  taakstraf 13 jaar man  toezicht