Proefveld
bomen planten Nabbegat
Zeeland
ONDERZOEK DOOR Roel Vermeulen
Inhoudsopgave
Inleiding
Proefveld bomen planten Nabbegat Zeeland
1 Mislukte projecten omgeving
2 Opzet proefveld
3 Aanleg proefveld
4 Monitoring en beheer
5 Resultaten samengevat
6 Proefveld bomen
Klimaatverandering is onomkeerbaar. Dit betekent dat de gemiddelde zomer steeds droger en warmer wordt. Jaarlijks lijkt er nog steeds vol- doende neerslag te vallen, maar in de zomers van 2018, 2019 en 2020 viel in het groeiseizoen zo weinig dat de bodem vaak grotendeels uitdroogde.
Op de wat armere en hogere zandgronden in Zuidoost-Nederland zijn daardoor veel pas aangeplante bomen afgestorven. Dit gaat zowel om laanbomen als om aanplant van bossen met zogenaamde spillen. Jonge en pas aangeplante bomen hadden niet voldoende wortels om de droogte te overleven.
Op het landgoed Nabbegat te Zeeland (NBr.) zijn in de zomers van 2018 en 2019 op diverse locaties bosjes aangeplant. De aanplant bestond uit een mix van bomen en struiken. Deze zijn nagenoeg allemaal afgestorven.
Alleen een enkele brem heeft het overleefd.
Het is duidelijk dat de traditionele aanplant niet meer voldoet in het huidige klimaat. In overleg met de eigenaren van landgoed Nabbegat is besloten om een proef uit te voeren met verschillende plantmethoden.
In maart 2021 is een klein deel van het landgoed opnieuw aangeplant. De helft van het proefveld wordt beheerd, de andere helft blijft onbeheerd. Op deze manier wordt duidelijk welke aanvullende middelen en technieken nodig zijn om bomen weerbaarder te maken tegen onze nieuwe droge zomers.
Roel Vermeulen 0611360602
roel@vermeulenboomadvies.nl
Proefveld bomen
planten Nabbegat
Zeeland
In de directe omgeving van het Nabbegat zijn vele mislukte aanplantprojecten aangetroffen.
Zie foto’s op rechterpagina.
Mislukte projecten omgeving
1
Bosaanplant bij Docus Das, alle toppen afgestorven
Beworteling bij Docus Das nauwelijks gegroeid
Bomen poort Maashorst, allemaal slecht
of dood Aanplant Trees For All in Herpen > 50%
dood
Afgestorven jonge spar Nabbegat
Aanplant bij Menzel > 75% dood Aanplant bosjes Nabbegat > 90% dood
Begraafplaats Schaijk, slechte groei na 5 jaar
1
7 8
5 6
4 3
2
Opzet
proefveld
2 Per vak zijn 40-50 bomen gemengd geplant.
Boomsoorten:
• Winterlinde
• Zomereik
• Veldesdoorn
• Fladderiep
• Hazelaar Maat 60-100 cm en autochtoon
Vakken 1-3-5-7-9 Onbeheerd
• Geen onderhoud/nazorg
Traditioneel
Planten met schop tot -20/25 cm en mengen met bestaande grond.
Bodemprofiel sterk homogeen binnen projectgebied
- 140/150 cm
- 140/150 cm Grondwaterstand in maart 2021 = 160 cm beneden maaiveld
MycorDip en Biovin
Planten met schop tot -20/25 cm en mengen met bestaande grond.
Wortels behandeld met MycorDip Universeel 2.0. Dosering 400 gram op 40 liter. Dit is 40 gram per boom.
Biovin plantenvoeding bijvoegen in plantgat. Dosering 100-200 gram per plantgat.
1 3
2 4
Vakken 2-4-6-8-10 Beheerd
• Bijmaaien gras/kruiden
• Watergeven 2 tot 4 keer per jaar
• 5 liter per boom per gift
Mulch
Planten met schop tot -20/25 cm en mengen met bestaande grond.
Aanbrengen Vigro Schimmelmulch 0,02 m 3 per boom.
Compost
Planten met minigraver tot -45/50 cm. Geel/wit zand verpreiden boven op maaiveld.
Aanwezig bruin zand mengen met Vigro Schimmelhumus. Dosering 0,03 m 3 per boom.
Groeipijlers
Boren groeipijlers naar dieper aanwezig bodemvocht. Tot 140/150 cm.
Pijlers vullen met Vigro Bomengrond. Dosering 0,04 m 3 per boom.
5 7 9
6 8 10
In het proefveld zijn op
vijf verschillende manieren bomen aangeplant.
De plantvakken rechts op de foto zijn beheerd en het linkerdeel is onbeheerd.
2 3 1
7 4 6 8
10 5
9
Het proefveld is aangelegd in maart 2021. De aan- plant is uitgevoerd door Vermeulen Boomadvies, TreeCare Services en Wijdeven Grondwerken.
Aanleg proefveld
3
Bodemprofiel op locatie, 40-45 cm teelaarde
Plantlocatie afgezet met gaas
Traditionele aanplant Aanplant met MycorDip en Biovin
Aanplant plantvakken met compost
Aanplant met schimmelmulch Kleine boomspiegel met schimmelmulch
Aanplant groeipijlers met bomengrond tot - 1,4 m
1
7 8
5 6
4 3
2
Gedurende het groeiseizoen 2021 zijn de bomen structureel gecontroleerd. Na vraat van reeën zijn diervriendelijke verjagers opgehangen.
Monitoring en beheer
4
Goede groei in juni, geen uitval Tupoleum tegen reeënvraat
Goede groei in juni Sint-Janslot zomereiken eind juli
Droge omstandigheden eind augustus
Onderzoek groeipijler eind juli Wortels groeipijler tot 1,4 meter diep
Droogtestress; bomen zonder water eind september
1
7 8
5 6
4 3
2
Resultaten samengevat
5 Tijdens het groeiseizoen van 2021 zijn de resultaten van de groei gemonitord. In maart 2022 zijn de scheutlengtes gemeten. De uitval is vrij beperkt. Dit komt met name doordat 2021 (gelukkig) een veel natter jaar was dan 2018 t/m 2020. Bij het uitlopen van de bomen werd vraat door reeën vastgeteld. De vraat was het ergst bij de hazelaar en de veldesdoorn omdat deze als eerste in blad kwamen. Maatregelen zoals aanbrengen van Tupoleum en een bewegingsmelder stopte de vraat van de reeën.
De resultaten uit 2021 zijn als volgt:
Op basis van de resultaten van 2021 kan het volgende worden geconcludeerd:
De kans op een goede groei na aanplant neemt toe wanneer bomen worden geplant met diepere groei- mogelijkheden door bijvoorbeeld groei pijlers. De mulch voorkomt uitdroging en bevordert het bodemleven
aanzienlijk. Enkele extra watergiften verlengen de groei, vooral aan het einde van het groeiseizoen.
Plantvak 1 Traditioneel onbeheerd 98%
14 cm
€ 3,92
Plantvak 6 Mulch beheerd 94%
23 cm
€ 8,93 Plantvak 5
Mulch onbeheerd 100%
18 cm
€ 6,98
Plantvak 10 Groeipijlers beheerd 100%
20 cm
€ 19,27 Plantvak 4
MycorDip en Biovin beheerd
100%
14 cm
€ 7,71
Plantvak 9 Groeipijlers onbeheerd 100%
18 cm
€ 17,39 Plantvak 3
MycorDip en Biovin onbeheerd
96%
11 cm
€ 5,54
Plantvak 8 Compost beheerd 96%
21 cm
€ 12,26 Plantvak 2
Traditioneel beheerd 100%
18 cm
€ 6,06
Plantvak 7 Compost onbeheerd 100%
18 cm
€ 10,06 plantvak
slagingspercentage gem. scheut lengte kosten p/b
- Planten traditioneel: Op basis van de zomers 2018 t/m 2020 was meer uitval verwacht in deze vakken. Wel was er sprake van droogtestress in september.
- Planten met Mycordip en Biovin: Beide toevoegingen lijken niet direct te zorgen voor een zichtbaar betere groei.
- Planten met schimmelmulch: De vakken met de schimmelmulch laten de beste groei zien in 2021. Meestal zijn wormen direct zichtbaar onder de mulch.
- Planten met compost: De vakken laten een redelijke groei zien. De wortels zijn al tot 40-50 cm diep gegroeid.
- Planten met groeipijlers: De vakken laten een redelijke groei zien. De wortels zijn tot hele- maal beneden in de groeipijlers gegroeid.
- Algemeen: Elke beheerd vak (watergeven en bijmaaien) heeft meer scheutlengte gemaakt.
- Algemeen: De iep en de winterlinde hebben de meeste groei laten zien, de hazelaar en de zomereik de minste.
Bij een drogere zomer waren de verschillen hoogstwaarschijnlijk groter geweest. Het proefveld wordt ook in 2022 en 2033 nauwkeurig gemonitord. De resultaten worden jaarlijks gerapporteerd. Verwacht wordt dat de verschillen de komende jaren verder zullen toenemen. De bomen in de vakken 2, 4, 6, 8 en 10 hebben in juni en augustus een extra watergift gekregen. De kosten van de aanplant, benodigde toevoegingen en beheer zijn exact bijgehouden. Dit resulteert in een exacte prijs per boom. Naarmate de kwaliteit van planten toeneemt, nemen ook de kosten toe. Het planten van grotere aantallen zal de kosten doen verlagen (voordelen op inkoop, huur apparatuur, etc.).
Vraatschade van reeën bij de veldesdoorn
Onderzoek naar droogte van de bodem en de groei van de boomwortels Scheutlengte van 40
cm bij de winterlinde in
plantvak 6
Resultaten
proefveld bomen
6
Gemiddelde lengtegroei in cm Proefveld Nabbegat
Gemiddelde scheutgroei per boomsoort
Plan tv ak 1
Zomereik Winterlinde Veldesdoorn Fladderiep Hazelaar
Traditioneel MycorDip en Biovin Mulch Compost Groeipijlers
Plan tv ak 3
Plan tv ak 2 Plan tv ak 4
14 cm 11 cm 14 cm
18 cm 18 cm 18 cm
23 cm
21 cm 20 cm
18 cm
Plan tv ak 5 Plan tv ak 7 Plan tv ak 9
Plan tv ak 6 Plan tv ak 8 Plan tv ak 10
onbeheerd beheerd
onbeheerd beheerd 25
20
15
10
5
0
25
20
15
10
5
0
“Als we iets meer kwaliteit leveren bij het planten van bomen, kunnen veel meer bomen beter aanslaan, een droge zomer overleven
en sneller doorgroeien.”
Dit onderzoek is uitgevoerd door Roel Vermeulen van Vermeulen Boomadvies. Van kleins af aan raakte Roel geïnteresseerd in alle vormen van groen en natuur. Door het behalen van diverse opleidingen heeft hij zich weten te ontwikkelen tot onafhankelijk en gecertificeerd boom adviseur en boomtaxateur. Wilt u meer weten over de specifieke details of resultaten van dit onderzoek, neemt u dan gerust contact op.
Roel Vermeulen 0611360602
roel@vermeulenboomadvies.nl
8. Resultaten tabel
Plantvak 1 Plantvak 2 Plantvak 3 Plantvak 4 Plantvak 5 Plantvak 6 Plantvak 7 Plantvak 8 Plantvak 9 Plantvak 10
Onbeheerd Beheerd Onbeheerd Beheerd Onbeheerd Beheerd Onbeheerd Beheerd Onbeheerd Beheerd
Planten met schop tot -20/25 cm Planten met schop tot -20/25 cm Planten met schop tot -20/25 cm Planten met schop tot -20/25 cm Planten met schop tot -20/25 cm Planten met schop tot -20/25 cm Planten met minigraver tot -45/50 cm Planten met minigraver tot -45/50 cm Boren groeipijlers naar dieper Boren groeipijlers naar dieper mengen met bestaande grond mengen met bestaande grond mengen met bestaande grond mengen met bestaande grond mengen met bestaande grond mengen met bestaande grond Geel/wit zand verpreiden boven op Geel/wit zand verpreiden boven op aanwezig bodemvocht. Tot aanwezig bodemvocht. Tot
maaiveld. Bestaand bruin zand mengen maaiveld. Bestaand bruin zand mengen - 140/150 cm. - 140/150 cm.
Wortels behandeld met MycorDip Wortels behandeld met MycorDip Aanbrengen Vigro Schimmelmulch Aanbrengen Vigro Schimmelmulch met Vigro Schimmelhumus. met Vigro Schimmelhumus.
Universeel 2.0. Dosering 400 gram Universeel 2.0. Dosering 400 gram 0,02 m3 per boom. 0,02 m3 per boom. Pijlers vullen met Vigro Pijlers vullen met Vigro
op 40 liter. Is 40 gram per boom. op 40 liter. Is 40 gram per boom. Dosering 0,03 m3 per boom. Dosering 0,03 m3 per boom. Bomengrond. Dosering 0,04 m3 Bomengrond. Dosering 0,04 m3
per boom. per boom.
Bijgevoegd in plantgat Biovin Bijgevoegd in plantgat Biovin plantenvoeding. Dosering 100-200 plantenvoeding. Dosering 100-200
gram per plantgat. gram per plantgat.
50 stuks 5 soorten gemengd 50 stuks 5 soorten gemengd 50 stuks 5 soorten gemengd 50 stuks 5 soorten gemengd 50 stuks 5 soorten gemengd 50 stuks 5 soorten gemengd 40 stuks 5 soorten gemengd 40 stuks 5 soorten gemengd 30 stuks 5 soorten gemengd 30 stuks 5 soorten gemengd plantafstand circa 1,5 meter plantafstand circa 1,5 meter plantafstand circa 1,5 meter plantafstand circa 1,5 meter plantafstand circa 1,5 meter plantafstand circa 1,5 meter plantafstand circa 1,5 meter plantafstand circa 1,5 meter plantafstand circa 1,5 meter plantafstand circa 1,5 meter Uitze�en palen en afscheiding per vak Uitze�en palen en afscheiding per vak Uitze�en palen en afscheiding per vak Uitze�en palen en afscheiding per vak Uitze�en palen en afscheiding per vak Uitze�en palen en afscheiding per vak Uitze�en palen en afscheiding per vak Uitze�en palen en afscheiding per vak Uitze�en palen en afscheiding per vak Uitze�en palen en afscheiding per vak
€ 46 € 46 € 46 € 46 € 46 € 46 € 46 € 46 € 46 € 46
Plantwerk Plantwerk Plantwerk Plantwerk Plantwerk Plantwerk Plantwerk minigraver Plantwerk minigraver Plantwerk Plantwerk
Tijd: 2 man x 45 min Tijd: 2 man x 45 min Tijd: 1 man x 2 uur Tijd: 1 man x 2 uur Tijd: 2,5 man x 70 minuten Tijd: 2,5 man x 70 minuten Tijd: 1 man x 75 min Tijd: 1 man x 75 min Tijd: 2 man x 2,25 uur Tijd: 2 man x 3,5 uur
1,5 uur x € 50 = € 75 1,5 uur x € 50 = € 75 2 uur x € 50 = € 100 2 uur x € 50 = € 100 70 min x € 50 = € 145,50 70 min x € 50 = € 145,50 75 min x € 50 = € 62,50 75 min x € 50 = € 62,50 4,75 uur x € 50 = € 225 7uur x € 50 = € 350
Tijd: 1 man x 3 uur Tijd: 1 man x 3 uur
3 uur x € 50 = € 150 3 uur x € 50 = € 150 Grondboor € 64,24 Grondboor € 64,24
Bomen 49 stuks x 0,97 = € 47,53 Bomen 50 stuks x 0,97 = € 48,50 Bomen 48 stuks x 0,97 = € 46,56 Bomen 49 stuks x 0,97 = € 47,53 Bomen 49 stuks x 0,97 = € 47,53 Bomen 52 stuks x 0,97 = € 50,44 Bomen 42 stuks x 0,97 = € 40,74 Bomen 42 stuks x 0,97 = € 40,74 Bomen 25 stuks x 0,97 = € 29,10 Bomen 30 stuks x 0,97 = € 32,98
MycorDip en Biovin MycorDip en Biovin Mulch Mulch Compost Compost Bomengrond Bomengrond
48 stuks x 1,075 = € 51,6 49 stuks x 1,075 = € 52,67 49 stuks x 1,623 = € 79,527 52 stuks x 1,623 = € 84,39 42 stuks x 2,373 = € 99,66 42 stuks x 2,373 = € 99,66 25 stuks x 1,873 = € 46,83 34 stuks x 1,873 = € 63,68
Freezen per vak € 23,28 Freezen per vak € 23,28 Freezen per vak € 23,28 Freezen per vak € 23,28 Freezen per vak € 23,28 Freezen per vak € 23,28 Freezen per vak € 23,28 Freezen per vak € 23,28 Freezen per vak € 23,28 Freezen per vak € 23,28
watergeven 50 stuks x 1,32 = 66 watergeven 49 stuks x 1,32 = 64,68 watergeven 52 stuks x 1,32 = 68,64 watergeven 42 stuks x 1,32 = 55,44 watergeven 34 stuks x 1,32 = 44,88
maaien 50 stuks x 0,88 = 44 maaien 49 stuks x 0,88 = 43,12 maaien 52 stuks x 0,88 = 45,76 maaien 42 stuks x 0,88 = 36,96 maaien 34 stuks x 0,88 = 29,92
Kosten per boom Kosten per boom Kosten per boom Kosten per boom Kosten per boom Kosten per boom Kosten per boom Kosten per boom Kosten per boom Kosten per boom
€ 46,32 € 46,32 € 46,32 € 46,32 € 46,32 € 46,32 € 46,32 € 46,32 € 46,32 € 46,32
€ 75,00 € 75,00 € 100,00 € 100,00 € 145,50 € 145,50 € 62,50 € 62,50 € 225,00 € 350,00
€ 47,53 € 48,50 € 44,62 € 47,53 € 47,53 € 50,44 € 150,00 € 150,00 € 64,24 € 64,24
€ 23,28 € 23,28 € 51,60 € 52,67 € 79,53 € 84,39 € 40,74 € 40,74 € 29,10 € 32,98
€ 0,00 € 66,00 € 23,28 € 23,28 € 23,28 € 23,28 € 99,66 € 99,66 € 46,83 € 63,68
€ 0,00 € 44,00 € 0,00 € 64,68 € 0,00 € 68,64 € 23,28 € 23,28 € 23,28 € 23,28
€ 0,00 € 0,00 € 0,00 € 43,12 € 0,00 € 45,76 € 0,00 € 55,44 € 0,00 € 44,88
€ 0,00 € 0,00 € 0,00 € 0,00 € 0,00 € 0,00 € 0,00 € 36,96 € 0,00 € 29,92
€ 192 € 303 € 266 € 378 € 342 € 464 € 423 € 515 € 435 € 655
49 50 48 49 49 52 42 42 25 34
€ 3,92 € 6,06 € 5,54 € 7,71 € 6,98 € 8,93 € 10,06 € 12,26 € 17,39 € 19,27
Aantal bomen dood Aantal bomen dood Aantal bomen dood Aantal bomen dood Aantal bomen dood Aantal bomen dood Aantal bomen dood Aantal bomen dood Aantal bomen dood Aantal bomen dood
zomereik 2 st. zomereik 2 st.
hazelaar 1 st.
Slaginspercentage per vak Slaginspercentage per vak Slaginspercentage per vak Slaginspercentage per vak Slaginspercentage per vak Slaginspercentage per vak Slaginspercentage per vak Slaginspercentage per vak Slaginspercentage per vak Slaginspercentage per vak
100% 100% 96% 100% 100% 94% 100% 100% 100% 100%
Scheutlengte per boom Scheutlengte per boom Scheutlengte per boom Scheutlengte per boom Scheutlengte per boom Scheutlengte per boom Scheutlengte per boom Scheutlengte per boom Scheutlengte per boom Scheutlengte per boom
Winterlinde = 19,7 Winterlinde = 24,5 Winterlinde = 10,3 Winterlinde = 16,5 Winterlinde = 21,2 Winterlinde = 32,6 Winterlinde = 20,3 Winterlinde = 23,7 Winterlinde = 20,6 Winterlinde = 22
Zomereik = 7,6 Zomereik = 8,6 Zomereik = 4,6 Zomereik = 9,5 Zomereik = 16,6 Zomereik = 15,3 Zomereik = 12,3 Zomereik = 8,9 Zomereik = 11,2 Zomereik = 14,2
Veldesdoorn = 11,9 Veldesdoorn = 14,6 Veldesdoorn = 8,2 Veldesdoorn = 10,2 Veldesdoorn = 16,1 Veldesdoorn = 23,6 Veldesdoorn = 18,6 Veldesdoorn = 32,7 Veldesdoorn = 12,7 Veldesdoorn = 20,3
Fladderiep = 20 Fladderiep = 21,7 Fladderiep = 19 Fladderiep = 18 Fladderiep = 23 Fladderiep = 30,1 Fladderiep = 23,9 Fladderiep = 20,4 Fladderiep = 31,6 Fladderiep = 29,5
Hazelaar = 11,1 Hazelaar = 18,5 Hazelaar = 12,3 Hazelaar = 16,3 Hazelaar = 12,4 Hazelaar = 13,7 Hazelaar = 13,6 Hazelaar = 17,4 Hazelaar = 15 Hazelaar = 16,3
Scheutlengte gemiddeld per vak Scheutlengte gemiddeld per vak Scheutlengte gemiddeld per vak Scheutlengte gemiddeld per vak Scheutlengte gemiddeld per vak Scheutlengte gemiddeld per vak Scheutlengte gemiddeld per vak Scheutlengte gemiddeld per vak Scheutlengte gemiddeld per vak Scheutlengte gemiddeld per vak
14 cm 18 cm 11 cm 14 cm 18 cm 23 cm 18 cm 21 cm 18 cm 20 cm
Plantvak 1 Plantvak 2 Plantvak 3 Plantvak 4 Plantvak 5 Plantvak 6 Plantvak 7 Plantvak 8 Plantvak 9 Plantvak 10
€ 3,92 € 6,06 € 5,54 € 7,71 € 6,98 € 8,93 € 10,06 € 12,26 € 17,39 € 19,27
100% 100% 96% 100% 100% 94% 100% 100% 100% 100%
14 cm 18 cm 11 cm 14 cm 18 cm 23 cm 18 cm 21 cm 18 cm 20 cm
