1
Verslag van de bijzondere algemene ledenvergadering van de A.V.i.N.
op donderdag 14 maart 2019
Plaats en tijd: Tuinzaal nabij Antropia te Driebergen, van 19:30 tot ca. 21:35 uur Avondvoorzitter: Rik ten Cate, bestuurslid
Aanwezigen: voltallige [?] bestuur en naar schatting 70 à 80 leden.
Notulist voor het AViN-bestuur: Hans Cornet Verslag: Paul Heldens
N.B.
Dit verslag berust op de persoonlijke waarneming en de meegeschreven notities van de maker.
Na voltooiing zijn nog correcties uitgevoerd aan de hand van opmerkingen van Ida-Marie Hoek en het verslag van dhr. Cornet, dat het bestuur rond 7 mei 2019 openbaar maakte (dit is de laatste van alle bijlagen). Er is naar gestreefd om tenminste de strekking van het gesprokene zo goed mogelijk weer te geven.
Agenda1:
1. Rik ten Cate, bestuurslid van de AViN en tijdelijk avondvoorzitter, vertelt hoe de avond zal worden ingedeeld, wat de spelregels zullen zijn en wat de vragen van het bestuur aan de leden zijn.
2. Jaap Sijmons, bestuursvoorzitter van de AViN en van de STER2, geeft een korte toe- lichting op het beleid inzake het Elisabeth Vreedehuis in Den Haag.
3. Stephan Jordan, bestuurslid van de AViN en manager van de STER, verteld iets over de financiën van de exploitatiestichting en over het leven in het Elisabeth Vreedehuis.
4. [Ingelast:] Emma Vink, bestuurssecretaris van de AViN en coördinator antroposofische activiteiten in het Elisabeth Vreedehuis, licht toe hoe het beheer van financiën en ruim- ten momenteel eruit ziet vanuit het gezichtspunt van de ledenactiviteiten.
5. Pim Blomaard, penningmeester van de AViN en van de STER, geeft een toelichting op de financiële situatie van het project.
6. Aan de aanwezige leden wordt gelegenheid geboden om te reageren en door middel van een beeld of vraag aan te geven hoe zij de situatie van het project Elisabeth Vreedehuis zien. (Beeldvorming).
7. PAUZE: 20.30 – 20.45 uur
8. De leden krijgen de gelegenheid om vragen te stellen, suggesties te doen of hun mening te geven.
9. Beknopte samenvatting van wat geklonken heeft door Pim Blomaard.
10. Slotwoord door bestuursvoorzitter Jaap Sijmons.
Ad 1: welkom en toelichting door Rik ten Cate
Rik ten Cate opent de vergadering met de spreuk van het Elisabeth Vreedehuis. Hij vervolgt met de vraag van het bestuur aan de leden: willen de leden daadwerkelijk het beleid steunen dat
1 Dit is de agenda zoals die tijdens de bijeenkomst feitelijk werd uitgevoerd. Er waren vooraf drie onderling enigs- zins verschillende versies van de agenda van de bijeenkomst gepubliceerd: een op pagina 9 rechterkolom onderaan in Motief nr. 229 van februari 2019, een op Motief Online onder het kopje “Bijzondere algemene ledenvergade- ring”, en een die via het secretariaat is verspreid en ook via Motief Online was te downloaden, maar inmiddels van de site is verwijderd. Zie de bijlagen.
2 STER: afkorting voor de op 24 maart 2017 in het handelsregister ingeschreven “Stichting Exploitatie Riouwstraat 1 Den Haag”.
2
het bestuur inzake het Elisabeth Vreedehuis voert? En zo nee, waarom niet en hoe zou het dan anders kunnen?
Bijzondere spelregel voor de avond: het bestuur zal bij de inbreng van de leden (agenda-onder- delen 6 en 8) vooral proberen te luisteren naar de inbreng van de leden en niet reageren, tenzij om concrete informatie wordt gevraagd. De bestuursleden zullen daar streng aan worden ge- houden. [gelach ..]
Vóór de pauze zullen drie bestuursleden aan het woord komen en daarna de leden. De inbreng van de leden zal voor de pauze op beeldvorming zijn gericht. Na de pauze is er gelegenheid voor vragen, suggesties en meningen.
Ad 2: toelichting op het beleid door Jaap Sijmons
Het is voor het bestuur belangrijk om te weten of haar beleid inzake het Elisabeth Vreedehuis door de leden ook daadwerkelijk gewild wordt. Rond dit project zijn de emoties af en toe flink opgelopen. Dit gebeurde al tijdens het besluitvormingsproces in 2016, en zette zich tijdens de verbouwing en na de opening in januari 2018 voort. Dit heeft op 5 september 2018 geleid tot een bijzondere vergadering van de Haagse ledengroep met het bestuur waarop soms harde woorden zijn gevallen. De besluitvorming verdient geen schoonheidsprijs, dat zij toegegeven.
De sociale sectie van de Hogeschool is een onderzoek hiernaar gestart. Er waren mensen ge- lukkig of juist erg ongelukkig met de gang van zaken. Menigeen beleefde een kloof tussen ideaal en werkelijkheid. Men kan echter nu eenmaal niet verwachten dat de werkelijkheid met- een aan het ideaal voldoet. Hij spreekt de hoop uit dat men vanavond de onvrede achter zich kan laten.
Wat het bestuur betreft gaat het bij het Elisabeth Vreedehuis om twee, of beter gezegde drie doelstellingen, te weten:
1. Het Elisabeth Vreedehuis zou een huis met uitstraling moeten zijn in den Haag en om- geving en alom bekendheid moeten genieten.
2. Het moet een huis van en voor de vereniging zijn.
3. Het moet betaalbaar blijven, want de exploitatiekosten zijn hoog.
De spreker refereert nog eens aan het visiedocument uit 2016: “Het verenigingsgebouw als onderneming”. Hij laat een dia van de bovenste helft van de eerste pagina van het contract zien, dat de AViN heeft gesloten met de STER (Stichting Exploitatie Riouwstraat 1). In dit contract staat volgens de spreker o.a. dat de activiteiten ten behoeve van commerciële exploitatie alleen plaats mogen vinden “voor zover ruimtes niet voor antroposofische activiteiten nodig zijn”. Het huis is geen eigendom van de STER, maar van de AViN, aldus dhr. Sijmons.
Dat het huis duur is in gebruik, blijkt uit het feit dat jaarlijks 100.000 euro moet worden opge- bracht om uit de rode cijfers te blijven.3 Het is de bedoeling dat de STER als beheerorgaan uiteindelijk geheel op eigen benen staat.4 Daarvoor is in 2016 de termijn van 7 jaren genoemd.
Onderstaand overzicht toont de in 2018 betaalde en de nog te verwachten bijdragen van de AViN aan de STER:
2018: 140.000 2019: 75.000 2020: 50.000 2021: 50.000 2022: 50.000
3 In Motief nr. 229 van februari 2019 staat op pag. 9 een bedrag van 75.000 tot 100.000 genoemd, dat de AViN tot 2023 verwacht jaarlijks te moeten investeren om het Elisabeth Vreedehuis in stand te kunnen houden. De werke- lijke bedragen waren tot nu toe hoger, nl. € 151.441 in 2017 en € 136.827 in 2018, zo blijkt uit de interne jaarre- kening van de STER over 2018. Voor 2019 is 91.000 euro begroot.
4 Om zelfstandig te kunnen draaien heeft de STER een opbrengst van minimaal 200.000 euro per jaar nodig.
3 2023: 50.000
Na onderling overleg met de Haagse ledengroep is een indeling van de ruimtes bereikt waarin zolder (Olympuszaal) en tweede etage (bibliotheek, kantoorruimten en blauwe zaal) nagenoeg permanent beschikbaar zijn voor de leden, de begane grond vooral voor de STER-activiteiten en de eerste etage volgens rooster voor beiden.
Ad 3: toelichting op de STER-activiteiten door Stephan Jordan
Stephan Jordan geeft een toelichting op de ontwikkeling van de financiën van het afgelopen jaar 2018 aan de hand van een staafgrafiek, waarin opbrengsten van de catering enerzijds en verhuur van ruimten anderzijds worden onderscheiden. De resultaten in het eerste kwartaal wa- ren niet optimaal door een late start en opstartproblemen. In het tweede kwartaal trokken cate- ring en verhuur goed aan, in het derde kwartaal volgde een dip door de zomervakantie en in het vierde kwartaal trokken de opbrengsten nog wat verder aan. Het eerste kwartaal van 2019 laat tot nu toe (medio maart) een voortzetting van de stijging in opbrengsten zien. In de begroting van 2019 wordt op verdere stijging van opbrengsten al vooruit gelopen. In de openbaar ge- maakte exploitatiebegroting voor 2019 (zie bijlagen) zijn de bedragen voor STER en AViN gesplitst, wat in de exploitatierekening van 2018 nog niet het geval was. Het totaal van lasten van beiden samen laten een besparing zien van 250.000 begroot in 2019, tegenover 271.453 werkelijk uitgegeven in 2018 [toen 211.178 was begroot!]. Er is een bezuiniging op personeels- kosten doorgevoerd.5
Aan de hand van een diashow laat de spreker mooie plaatjes zien van de tuin, een cateringgar- nering en zaalbijeenkomsten (o.a. muziek en euritmie).
Daarop nodigt hij Emma Vink uit om namens de AViN nog het actuele beheer toe te lichten.
Ad 4: toelichting op de organisatie van de ledenactiviteiten door Emma Vink
In de loop van het eerste jaar sinds de opening op 20 januari 2018 is gebleken, dat het realiseren van twee verschillende doelstellingen in hetzelfde huis tot allerlei problemen leidde. Er was sprake van teleurgestelde verwachtingen over het gebruik van het huis bij diverse partijen, deels voortkomend uit oude gewoontes die al vele jaren in zwang waren.
Aanvankelijk kregen de leden, die gebruik van het huis maakten, een factuur, waarbij voor leden enerzijds en externe gebruikers anderzijds verschillende prijzen werden aangehouden.
Deze praktijk bleek niet te werken en leidde tot grote onvrede bij de Haagse leden. In september 2018 is door het dagelijks bestuur van de AViN besloten een werkverdeling in te voeren waarbij Stephan Jordan zich uitsluitend op de commerciële exploitatie (catering en verhuur) en Emma Vink zich op de organisatie van de ledenactiviteiten zou richten. Sinds januari van dit jaar wor- den de ledenactiviteiten niet meer met een vaste rekening voor de huur belast en is een vrijwil- lige bijdrage van toepassing. Echter vrijwilligheid mag niet tot vrijblijvendheid leidden. Immers hoe minder er aan vrijwillige bijdragen wordt opgebracht, hoe zwaarder Stephan en zijn team het krijgen om de exploitatiekosten op te brengen. En verder mag het niet zo zijn dat de leden zoveel ruimte claimen, dat verhuur aan derden in de knel komt.
Wat een verdeling van de ruimten voor beide soorten activiteiten betreft zijn er al afspraken gemaakt die door Jaap Sijmons reeds ter sprake zijn gebracht.
De inzet van vrijwilligers blijft dringend noodzakelijk, dus bij deze de oproep aan ieder die mee wil werken zich te melden!
Ad. 5: toelichting op de financiën door Pim Blomaard
5 Voor STER en AViN samen was dit in 2018 een bedrag van 166.754 euro werkelijk voor salarissen en perso- neelskosten (tegenover begroot 153.928 euro) en in 2019 een bedrag voor beide posten van 150.000 euro in totaal begroot voor STER (€ 105.500) en AViN (€ 44.500) samen.
4
Wat is meer werkelijk dan het getal? [gelach en commentaar ..] Diverse cijfers worden via een projector getoond, cijfers die grotendeels al in de exploitatierekening over 2018 en de begroting voor 2019 te vinden zijn (zie bijlagen), echter anders geordend. Als de kosten inzake het Elisa- beth Vreedehuis voor zowel de STER als de AViN bij elkaar worden opgeteld, is onderstaande tabel het resultaat:
2017 2018 2019
begroot 160.000 211.178 250.000
werkelijk 151.441 271.453
Inmiddels zijn alle investeringen achter de rug. Het gaat nu om de jaarlijkse kosten die het bezit en gebruik van het pand met zich meebrengt. Het lijkt erop dat het langzaam de goede kant op gaat, maar zeker is dat niet. De vereniging zal naar verwachting nog geruime tijd moeten bij- springen om de totale jaarrekening van het Elisabeth Vreedehuis sluitend te maken.
De post salarissen is gedaald door het aantal betaalde uren in te krimpen. Alles bij elkaar be- schouwd is het een vraag als penningmeester: gaan we het redden of blijkt onderweg de boot misschien toch lek te zijn? Komen we uiteindelijk ergens aan? Daar heeft de spreker toch wat onrustige nachten over gehad. Hij en de andere bestuursleden willen graag horen hoe de aan- wezige leden hierover denken.
Uitgangspunt voor het beleid inzake het Elisabeth Vreedehuis was en is nog om de obligaties waarin was belegd, als belegging in het huis te steken. Dit is ook conform de veranderde ont- wikkeling op de aandelen- en obligatiemarkt. Uiteindelijk heeft het pand de vereniging 1,2 mil- joen gekost.6 De taxatiewaarde is 2 miljoen. Dus die belegging in het Elisabeth Vreedehuis is uiteindelijk een veilige. In geval van nood kan het pand zonder verlies verkocht worden.
Bij deze nogmaals veel dank voor de schenkingen van de leden die in totaal ca. 100.000 euro opbrachten. De vereniging heeft nog eens 400.000 euro toegevoegd.7 Uiteindelijk is 1,5 miljoen in de hele zaak geïnvesteerd.8
Alles bij elkaar een spannend financieel avontuur, maar niet onverantwoord.
Toch moet gezegd dat de financiële situatie fragiel is. Hetzelfde geldt ook voor de sociale ver- houdingen rond het Elisabeth Vreedehuis. Een belangrijke vraag is tenslotte: zullen mensen door dit huis de weg naar de antroposofie kunnen vinden?
Ad 6: eerste vragenronde
Mw. Ida-Marie Hoek: Kunnen de bestuurders van de verschillende gebruikersgroepen, als de Haagse ledengroep, het studiecentrum, de AViN en de STER, niet met elkaar voor de financiën zorgen, zodat de leden er niet met afzonderlijke rekeningen voor lastig gevallen behoeven te worden? En berust het feit, dat alle kosten voor het gebruik van het pand nu naar de AViN gaan, op een deal daarover met de Haagse gebruikers?
Antwoord Emma Vink: alles wordt door vrijwilligers bemand; er is geen geld voor een betaalde beheerder van de verenigingsactiviteiten. De AViN heeft daarom dit geld nodig. De STER krijgt inmiddels ook slechts 1,5 FTE uitbetaald.9 De vrijwillige bijdragen uit de ledenactivitei- ten gaan dus naar de AViN.
6 Namelijk de koopsom plus de verbouwingkosten, resp. 106.000 en 1.100.000 euro. Zie noot 8.
7 Het is niet duidelijk waarvoor dit schenkgeld van de leden is gebruikt. Evenmin is duidelijk waar die 400.000 euro vandaan kwamen (verkoop obligaties?) en naar toe zijn gegaan. Zie noot 8.
8 De koopsom is volgens het kadaster 106.000 euro geweest; dus niet de actuele taxatiewaarde van 1,5 à 2 miljoen.
De verbouwingskosten werden in 2016 en 2017 geraamd op 800.000 à 900.000 euro, maar bleken tijdens de jaar- vergadering op 19 mei 2018 te zijn opgelopen tot iets meer dan 1.100.000 euro. De investeringen van de AViN in de STER bedroegen volgens de jaarrekening van de STER in 2017 werkelijk 151.441 euro en in 2018 werkelijk 136.827 euro. Het totaal komt inderdaad neer op bijna 1,5 miljoen euro (€ 1.494.268).
9 In de exploitatiebegroting van de STER voor 2019 zijn voor salarissen 93.000 euro opgevoerd. Voor 1,5 FTE?!
5
Mw. Manon Wolfe: vraagt naar het waarom van de hoge exploitatiekosten. Deze kosten zijn immers voor een belangrijk deel zo hoog door het in standhouden van de STER die tot doel heeft het pand commercieel uit te baten. Als je de STER opheft en vervolgens de overblijvende jaarlijkse kosten van ca. 100.000 verrekend met het aantal leden (ca. 3500), kom je jaarlijks op een relatief klein bedrag per lid uit van ca. 30 euro. Daardoor vervalt het hele probleem, dat het afgelopen jaar is ontstaan door de twee verschillende doelstellingen en komt het huis weer vol- ledig beschikbaar voor ledenactiviteiten. Het geheel is dan ook nog een flink stuk goedkoper.10 Reactie Jaap Sijmons: De exploitatiestichting doet goed werk, had door omstandigheden een wat moeizame start maar begint volwassen te worden. Het gaat lukken, zeker als iedereen er zijn schouders onder zet; de exploitatiecijfers ontwikkelen zich in de goede richting. Het ver- huren aan externe partijen is een goede zaak vanwege de uitstraling naar een wijdere omgeving.
Er is niets op tegen om bijvoorbeeld ook aan de Shell te verhuren, als dat zo uitkomt.
Mw. Marga Goosens: vraagt naar het waarom van de bezuiniging op de personeelskosten.
Antwoord Jaap Sijmons: om de kosten onder controle te kunnen houden moesten we voor de nieuwe begroting 2019 scherper aan de wind gaan varen. De taken van Stephan Jordan zijn nu ingeperkt geworden tot alleen de commerciële exploitatie en dienovereenkomstig is zijn ver- goeding verminderd.
Dhr. Dirk Schuurman: werkt Stephan bij de exploitatie ook met vrijwilligers? Stephan ant- woordt bevestigend.
Dhr. Nico Landsman: wil graag iets horen over de bijdragen van de Haagse ledengroep. Elisa- beth Appenrodt geeft aan dat de Haagse ledengroep per jaar 4000 euro bijdraagt voor het ge- bruik van het pand.
Dhr. Paul Heldens: aansluitend bij het beeld van Pim en de vraag of de boot misschien niet toch lek zal blijken: misschien is de boot niet zozeer lek, als wel te zwaar beladen. De vrouw die daar voor mij zit [Manon Wolfe] heeft al een suggestie gedaan voor de richting waarin dit pro- bleem kan worden opgelost.
Dhr. Ad Planken: stelt een vraag over de door Stephan Jordan gepresenteerde cijfers. Stephan geeft aan dat de cijfers zowel de verenigingsactiviteiten betreffen als andere activiteiten die niet met de AViN gerelateerd zijn.
Mw. Christa van Tellingen: vraagt naar de bezettingsgraad van het Elisabeth Vreedehuis.
Antwoord van Stephan Jordan: deze is ca. 60 % tot 70 % voor de verhuur en catering (in week- enden), en 60 tot 70 % voor verenigingsactiviteiten (doordeweeks).
PAUZE: van 20:45 tot 20:55 uur.
Ad. 8: tweede vragenronde
Avondvoorzitter Rik ten Cate herinnert nogmaals aan de vragen die het bestuur vanavond aan de leden heeft: willen de leden daadwerkelijk het beleid steunen dat het bestuur inzake het
10 Afgezien van wie wat betaalt, blijken de jaarlijks op te brengen kosten om het Elisabeth Vreedehuis in stand te houden binnen de huidige structuur, dus de totale jaarlijkse lasten van AViN en STER samen, uit de “verkorte balans” c.q. de interne jaarrekening van de STER over 2018. Waarbij 2017 vooral als investering moeten worden gezien omdat restaurant en verhuur pas eind van dat jaar op gang kwamen. Het gaat om € 151.441 in 2017, € 271.453 in 2018 en € 250.000 begroot voor 2019. Dat komt neer op een maandlast van resp. € 12.620 in 2017, € 22.621 in 2018 en begroot € 20.833 in 2019. Deze bedragen geven een indicatie voor de (hoge) maandlast die de STER uiterlijk in 2023 geheel uit eigen inkomsten en zonder steun van de AViN zal moeten gaan opbrengen om het huis in stand te kunnen houden, nl. minimaal 200.000 per jaar bij een zeer efficiënte exploitatie, dit is 16.666 euro per maand.
Op grond van de jaarrekening van de STER kunnen de basiskosten voor instandhouding van het huis per jaar – d.w.z. zonder horeca (of handelsgoederen) en zonder personeelskosten – als volgt worden geschat: € 63.584 in 2018 en begroot op € 66.000 voor 2019 (STER: € 20.500 plus AViN: € 45.500). Dat levert een maandlast op van resp. € 5.298 in 2018 en € 5.500 in 2019. Dit slechts als een indicatie voor de exploitatiekosten zonder STER. Daar zouden dan nog de personeelskosten bijkomen voor een betaalde filiaalmanager.
6
Elisabeth Vreedehuis voert? En zo nee, waarom niet en hoe zou het dan anders kunnen? Hij memoreert uit de eerste vragenronde de suggestie om het pand vrij van lasten te maken.
Reactie Stephan Jordan: je hebt altijd betaalde krachten nodig om de zaak te laten draaien an- ders staan de leden voor een gesloten deur. Voor de exploitatie alleen op vrijwilligers steunen kan niet.
Dhr. Robert-Jan Kelder: de hele structuur van dit project ontbeert een duidelijk onderscheid tussen vorm en leven, tussen “Verwalten” en “Gestalten”. Dit onderscheid betreft het beheer, wat met begrippen te maken heeft, en het organische karakter van het sociale leven zelf, waar- voor die vorm slechts de dienende omhulling dient te zijn. De huidige structuur vertoont de tendens het leven eruit te knijpen. Hetzelfde probleem speelde bij de inrichting van de vereni- ging tijdens de Weihnachtstagung, waar Steiner getracht heeft juist dit vraagstuk tot een (drie- gelede) oplossing te brengen. In zijn boek “De Filosofie van de vrijheid” is de essentie van dit probleem al uitgewerkt. Dhr. Kelder heeft in die geest een motie ingediend om de statuten van de AViN overeenkomstig te wijzigen. Zie verder de tekst van dhr. Kelder, die iedereen kan meenemen.
Dhr. Paul van Panhuys: het Elisabeth Vreedehuis ziet er tegenwoordig mooi uit, maar de aan- trekkingskracht van dit huis moet toch door de inhoud tot stand gebracht worden, dus door het programma. Nu heeft zich het verschijnsel voorgedaan dat allerlei ledenactiviteiten inmiddels zijn uitgeweken naar elders (Frankenslag, Theosofisch Instituut, Rudolf Steiner Huis). Het is van groot belang dat zoveel mogelijk antroposofische activiteiten in dit huis plaatsvinden. Als dat gebeurt, neemt dit tenminste voor een deel de financiële last weg die op de STER drukt.
Mw. Adriana van Beek: ik ben verbonden met de euritmiestichting I-OANNA. Voordat men in dit soort zaken risico’s neemt, moet eerst een diep vertrouwen in de geestelijk wereld zijn ge- vestigd en dan vindt je ook de goede weg. Dus waar haal je de kracht vandaag om dit hachelijke financiële en sociale avontuur aan te gaan? Vertrouwen in de geest is een voorwaarde voor het actief naar buiten treden.
Dhr. Henk Kuipers: ik ben contactpersoon voor de ledengroep Ede-Wageningen. In onze le- dengroep zijn we destijds unaniem tegen de aankoop en de verbouwing van het pand geweest.
Dat is echter nu een feit waaraan niets meer te doen valt. Met dit gegeven levend, vind ik dat het bestuur een termijn moet vaststellen waarbinnen de exploitatie van het pand kostendekkend moet worden. Gebeurt dit niet, dan is het denkbaar dat het financieel een bodemloze put wordt.
En als op het eind van die vastgestelde termijn geen kostendekkende exploitatie is gerealiseerd, dan moet de stekker eruit.
Dhr. Dirk Schuurman: ik kom uit het oosten van het land. Daar leeft dit huis helemaal niet; het is een ver van ons bed show. De hele gang van zaken rond dit pand roept bij hem en bij velen van zijn streekgenoten sterke emoties op. Het Elisabeth Vreedehuis heeft zijns inziens geen landelijke betekenis en wordt in zijn betekenis voor de antroposofische beweging sterk over- schat, is echter wat de kosten betreft bepalend geworden voor de toekomst van de vereniging.
Hij is het met dhr. Kuipers eens dat er een termijn moeten worden vastgesteld waarbinnen de exploitatie volledig kostendekkend moet zijn geworden.
Dhr. Willemjan Guthschmidt: uiteindelijk heeft de penningmeester gelijk dat het aangegane risico niet onverantwoord is gezien de marktwaarde van het pand. Bij details in de exploitatie- rekening en de begroting van de STER en met name bij de catering zet hij echter vraagtekens.
Zo is bijvoorbeeld de verhouding tussen enerzijds kosten voor de inkoop voor de catering en anderzijds de opbrengst van de catering volkomen uit balans.11 De in de begroting van de STER voor 2019 opgevoerde hogere inkomsten voor de catering, maar ook voor de verhuur, worden
11 In 2018 was de opbrengst van de horeca 64.011 euro, de inkoopwaarde bedroeg 41.118 euro. Deze inkoopwaarde is ruim 64 procent van de opbrengst.
7
niet verantwoord, want zijn niet door marktonderzoek onderbouwd.12 De ervaring leert dat deze kosten al gauw stabiel blijven en niet meer groeien. Dus waarop baseert de manager deze ver- hoging van inkomsten voor 2019? De personeelskosten zijn bijzonder hoog in verhouding tot de opbrengsten. Hoe kan dat? Hij adviseert dringend een groepje deskundigen (ondernemer, boekhouder, bankier) te vormen die de hele zaak grondig doorlicht, want de gepresenteerde cijfers duiden niet op een professioneel beheer. Hij is het eens met het voorstel een deadline vast te stellen voor de subsidiëring van de STER door de AViN.
Mw. Manon Wolfe: ter aanvulling op wat ik voor de pauze heb gezegd, de aanstelling van een betaalde facilitair manager kost beslist minder dan wat de STER nu kost. Als het gebouw vrij gemaakt is van de kosten van de exploitatiestichting dan hoef je niet meer krampachtig alsmaar nieuwe huurders te blijven zoeken. Een vraag aan dhr. Kuipers: wáár zou dan de stekker uit moeten, uit de STER of uit het pand?
Antwoord dhr. Kuipers: uit het pand.
Dhr. Nico Landsman: veel goede ideeën hebben vanavond geklonken. Hij prijst de inzet van de aanwezige leden, van het bestuur en van Stephan Jordan. Hij vindt dat de missie die het Elisa- beth Vreedehuis volgens het bestuur te vervullen heeft, nl. de antroposofie in de wereld te bren- gen, nog te weinig uit de verf is gekomen.
Mw. Ida-Marie Hoek: Het Elisabeth Vreedehuis heeft zeker niet, zoals enkele leden opmerken, alléén een beperkte regionale betekenis voor Den Haag en omgeving. Dat is al niet zo voor de bibliotheek, de beide tijdschriftredacties, het honk voor de jeugd, en de ateliers. Het pand heeft historisch voor de AViN een grote betekenis als het pand, waar alles indertijd in begon, naast de school en de kliniek. Ook de plaats zo dicht bij het Vreedespaleis, en de locatie, waar de graaf van St. Germain verbleef, als hij in Den Haag was, betekent iets voor ons. Het bijzondere vind ik, dat de Lievegoed impuls om vooral in de wereld werkzaam te willen zijn, die al in de jaren dertig naar het midden van het land ging, maar lange tijd een tweestrijd in de AViN ver- oorzaakte, nu ook naar Den Haag terug lijkt te zijn gekomen. Laten we dat vooral zo houden.
We hebben nu werkelijk 2 landelijke centra voor de Vereniging, een in Zeist en een in Den Haag, iets wat de Haagse leden minstens altijd wilden.
Maar ik heb nog een vraag: Wat is de juridische status van deze ‘bijzondere algemene leden- vergadering’? Het kan met deze speciale rechtsvorm tussen bestuur en leden toch niet zo zijn dat ‘vader hier alleen zijn kindertjes aanhoort’ en het daarbij blijft?
Antwoord Rik ten Cate: gelukkig ben ik je vader niet. [gelach ..] Ik weet niet wat die juridische status is, maar het gaat hier om een raadgevende bijeenkomst waarbij het bestuur aan de leden advies vraagt.
Mw. Floor van der Vloet: dit huis was het eerste eigen bezit dat de vereniging destijds verwierf, nadat alles tijdens de Tweede Wereldoorlog verloren was gegaan. Het was vanaf die tijd altijd echt ‘ons huis’. Het kan best zijn dat de landelijke betekenis van het Elisabeth Vreedehuis buiten Den Haag niet leeft, maar daaraan zou gewerkt kunnen worden.
Reactie Rik ten Cate: het is alleen al door de grote reisafstand niettemin een realiteit, dat het Elisabeth Vreedehuis in het zuiden, oosten en noorden des lands niet leeft.
Dhr. Bob van de Ploeg: ik ben als manager betrokken bij het Joop van Damhuis in Haarlem, een soortgelijk project als dit. De hele opzet en financiële structuur van het Elisabeth Vreede- huis is zonder meer problematisch. Verder is het onverantwoord om de exploitatie c.q. het be- heer van antroposofische activiteiten geheel op de schouders van vrijwilligers te leggen. Voor een project op deze schaal is een heel andere financiering en is een professioneel management
12 Voor 2019 wordt een totaal aan baten van 165.000 euro begroot. Het totaal aan werkelijke baten in 2018 was 134.626 euro (nl. 62.365 euro verhuur, 64.011 euro horeca en 8250 voor huur woning). Het verschil tussen baten 2018 werkelijk en baten 2019 begroot is 30.374 euro. Dat betekent dat voor 2019 uitgegaan wordt van een verho- ging van de baten van 22½ procent t.o.v. 2018.
8
nodig. Als men zo door blijft gaan zal dit zeker mislopen. Hij wil het bestuur graag adviseren hoe het anders kan.
Mw. Marijke Faber: ik kom uit Zutphen. De reisafstand naar Den Haag bedraagt ca. 3 uur voor de heenreis en nog eens 3 uur voor de terugreis. Een landelijke betekenis verbinden aan het Elisabeth Vreedehuis is daarom niet reëel. De spreekster heeft slechte ervaringen met “hybride”
bestuursvormen zoals bij dit project het geval is. Het dagelijks bestuur van de AViN vormt immers tevens het bestuur van de STER. Zulke hybride vormen leiden algauw tot gebrek aan transparantie en onverantwoord bestuur. Niet de financiële belangen zouden bij dit project lei- dend moeten zijn maar antroposofische inzichten. Eerst moet met elkaar voldoende antroposo- fische substantie gevormd worden om vervolgens op die basis een transparante financiële struc- tuur vorm te geven.
Dhr. Rob Steinbuch: hij heeft begrip voor de zorgen die zijn uitgesproken ten aanzien van het beleid inzake het Elisabeth Vreedehuis. Landelijke activiteiten spelen zich overigens op diverse plaatsen af, niet enkel in Den Haag, maar zeker ook in Driebergen-Zeist, waar hij zelf woont.
In zijn woonplaats houdt de plaatselijke vereniging zijn eigen broek op. Het Elisabeth Vreede- huis vindt hij wel iets speciaals wat de moeite waard lijkt. Het is op basis van de gepresenteerde cijfers echter niet duidelijk of het project financieel gezond is; dit moet dringend door experts worden uitgezocht. Staat er al een nieuwe geldwervingsactie op stapel? Advies aan het bestuur:
blijf werven voor meer geld!
Ad. 9: samenvatting van wat geklonken heeft door Pim Blomaard
Er is uiteindelijk in totaal 140.000 euro opgehaald bij de geldwervingsactie.13 Een nieuwe actie is niet gepland.
De spreker vat kort samen wat hij gehoord heeft:
- Het is van groot belang om antroposofie in dit huis te bréngen.
- Het Elisabeth Vreedehuis zou in Den Haag en de regio meer gezien moeten worden.
- Stel een termijn in waarbinnen de exploitatie sluitend moet zijn. Het bestuur heeft in 2016 een termijn van 7 jaar aangegeven, dus tot 2023; misschien moet deze korter zijn.
- De verhouding van diverse posten binnen de begroting van de STER voor 2019 is dis- cutabel en roept vragen op waar deskundigen naar moeten kijken; de exploitatie van het pand vraagt om meer professionaliteit.
- De structurele lasten moeten verlicht, de exploitatielast moet ontkrampt worden.
- Hoewel het huis van grote historische betekenis is, is haar landelijke betekenis toch relatief.
- Klopt de vormgeving van het project wel? Hoe kun je daaraan werken vanuit een spiri- tuele invalshoek?
- Is de inzet van de vrijwilligers als dragers van het project wel verantwoord?
Ad 10: slot
Hoewel dhr. Sijmons nog een reactie wilde geven op wat geklonken had, werd dit door de avondvoorzitter afgeraden omdat de tijd echt om was. Jaap Sijmons dankt de aanwezigen voor hun komst en drukt hen op het hart om toch vooral aan het programma van het Vreedehuis mee te werken. Rik ten Cate sloot de avond af door nogmaals de spreuk van het Elisabeth Vreedehuis te laten klinken.
Nijmegen, vrijdag 15 maart / vrijdag 7 juni 2019
13 Mogelijk is dit een hoorfout. In elk geval klopt het bedrag niet met de 100.000 euro die eerder genoemd werden.
Zie pag. 4 (midden).
Stichting Exploitatie Riouwstraat 1 Den Haag Balans per 31 december 2018 (x € 1.000)
ACTIVA 2018 2017
Vlottende activa
Voorraad keuken - -
Omzetbelasting 13.051 19.178
Debiteuren 5.356 -
Waarborgsommen (creditcard) 500 500
Liquide middelen 6.371 15.179
Kruisposten - 3.000
25.278
37.857
25.278
37.857
1 / 4
INTERNE JAARREKENING
Stichting Exploitatie Riouwstraat 1 Den Haag Balans per 31 december 2018 (x € 1.000)
PASSIVA 2018 2017
Eigen vermogen
Algemene reserve - -
Geoormerkte gelden (bestemmings-
reserves) - -
-
- Schulden korte termijn
Crediteuren 2 26.298
Loonheffing 2.551 -
Vakantiegeld 3.073 -
Nog te betalen bedragen 3.000 3.000
Overige schulden 16.652 8.559
25.278
37.857
25.278
37.857
2 / 4
INTERNE JAARREKENING
Stichting Exploitatie Riouwstraat 1 Den Haag Exploitatierekening 2018
Werkelij k 2018 Begroot 2018 Werkelij k 2017 Begroot 2017
Lasten
1. Salarissen 159.506 149.928 40.286 85.500
2. Sociale lasten / Personeelskosten 7.245 4.000 3.502 8.500
3. Huisvesting 43.698 39.500 11.979 45.000
4. Administratie 3.035 2.500 3.000 3.000 5. Kantoor- en algemene kosten 8.901 8.500 9.828 11.000
6. PR 4.847 4.250 5.009 3.000
7. Investeringen 3.103 2.500 77.837 4.000 8. Inkoopwaarde horeca 41.118 - - -
Totaal lasten 271.453 211.178 151.441 160.000
3 / 4
INTERNE JAARREKENING
Stichting Exploitatie Riouwstraat 1 Den Haag Exploitatierekening 2018
Werkelijk 2018 Begroot 2018 Werkelijk 2017 Begroot 2017
Inkomsten uit exploitatie 62.365 75.000 - 60.500 Opbrengst horeca 64.011 6.000 - - Huur woning 8.250 9.600 - - Bijdrage in exploitatie AViN 136.827 120.000 151.441 -
Totaal inkomsten 271.453 210.600 151.441 60.500
Totaal lasten 271.453- 211.178- 151.441- 160.000-
Resultaat - 578- - 99.500-
4 / 4
INTERNE JAARREKENING
Riouwstraat 1 / Vreedehuis 10-03-19
EXPLOITATIEBEGROTING ELISABETH VREEDEHUIS 2019
0. Lasten STER AViN
0.1 Salarissen 93.000 31.000
0.2 Personele kosten 12.500 13.500
0.3 Huisvestingskosten 5.000 38.000
0.4 Algemene kosten 9.500 5.000
0.5 Ondernemingskosten 3.500 0
0.6 Handelsgoederen 33.000 1.000
0.7 Investeringen 2.500 2.500
159.000 91.000
1. Baten
1.1 Inkomsten 165.000 10.000
1.2 Donaties 0 0
165.000 10.000
TOTAAL 2019 6.000 -81.000
0.1 Salarissen
Personele lasten 91.000 26.000
Vrijwilligers algemeen 2.000 5.000
0.1 Totaal 93.000 31.000
0.2 Personele kosten
Personele kosten 12.500 13.500
0.2 Totaal 12.500 13.500
0.3 Huisvestingskosten
Afvalverwerking 0 2.000
Gas/elektra/water 0 12.000
Onderhoud 0 10.000
Preventie en veiligheid 3.000 3.000
Schoonmaak en middelen 2.000 8.000
Verzekeringen 0 3.000
Belastingen en heffingen 0 0
0.3 Totaal 5.000 38.000
0.4 Algemene kosten
Algemene kosten 9.500 5.000
0.4 Totaal 9.500 5.000
0.5 Ondernemingskosten
Ondernemingskosten 3.500 0
0.5 Totaal 3.500 0
0.6 Handelsgoederen
Inkoop algemeen 0 1.000
Inkoop horeca 33.000 0
0.6 Totaal 33.000 1.000
0.7 Investeringen
Inventaris 2.500 2.500
0.7 Totaal 2.500 2.500
1.0 Inkomsten
Omzet verhuur en horeca 165.000 0
Vergoedingen 0 10.000
1.0 Totaal 165.000 10.000
1.1 Donaties
Bijdrage AViN 0 0
1.0 Totaal 0 0
Elisabeth Vreedehuis (EVH) Financiën
Hieronder volgt het eerste concept van de jaarrekening 2018 van stichting STER. Deze bevat een overzicht van de exploitatie en de balans van de STER. Deze versie is nog een concept-versie.
In 2018 is een begroting opgesteld voor alle activiteiten, voor alle baten en kosten tezamen. In 2018 werden de verenigingsactiviteiten en de verhuuractiviteiten in financiële zin niet gescheiden.
In de begroting 2019 is die scheiding nu wel gemaakt; de begroting 2019 bevat per kostenpost een verdeling tussen AVIN en STER.
Toelichting bij de concept – jaarrekening 2018 Download PD
De exploitatie in 2018 is als geheel hoger uitgevallen doordat met name de catering circa € 60.000 meer omzet draaide (dus hogere kosten en ook hogere opbrengsten). De AVIN heeft € 137.000 bijgedragen. Dat was € 17.000 meer dan begroot (136.800 – 120.000). Het totale bedrag dat de AVIN in 2019 zal bijdragen wordt conform het meerjarenbeleid teruggebracht naar € 75.000. Dat is gelijk aan de vaste lasten die het gebouw minimaal kost wil het gebruikt kunnen worden.
Opbrengsten 2018:
Inkomsten uit exploitatie van € 62.365 zijn de opbrengsten uit de externe verhuur.
Vergoeding woning: de eerste twee maanden zijn nog geïnd door stichting Euritmie.
Bijdrage AVIN: € 137.000 – in feite is € 145.000 overgemaakt aan STER en is € 8.000 nog niet besteed en opgenomen als overlopend naar 2019. De bijdrage is hoger dan begroot doordat
enerzijds het aantal beschikbare uren (formatie) niet toereikend bleek. Daarnaast heeft de AVIN een aantal investeringen (onder meer in de verwarming tbv energiebesparing) voor haar rekening
genomen.
Uitgaven 2018:
Onder salarissen vallen ook de bijdragen ten behoeve van vrijwilligers.
Bij de huisvestingskosten zijn ook de schoonmaakkosten van ruim € 9.000 opgenomen.
Toelichting bij de begroting 2019 Download PDF
In de begroting van 2019 is een splitsing aangebracht tussen de uitgaven en inkomsten voor de STER enerzijds en de uitgaven en inkomsten voor het Elisabeth Vreedehuis als verenigingshuis anderzijds. De STER maakt personeelskosten en exploitatiekosten en krijgt inkomsten uit externe verhuur. De STER begroot per saldo een plus van € 6.000. Daarmee legt zij dit jaar de basis voor een verdere groei in 2020. In de begroting dalen de personeelskosten en stijgen de inkomsten waardoor deze plus gehaald kan worden.
De kosten voor het gebouw en de inventaris én de activiteiten van de vereniging worden begroot op € 81.000 euro. Deze worden in 2019 door de AVIN, conform het besluit van 12 december 2016, gefinancierd
enerzijds uit de bestemmingsreserve die daarvoor is gevormd en anderzijds uit dat wat de STER overhoudt.
In 2019 wordt aan de bestemmingsreserve € 75.000 onttrokken, dus aanzienlijk minder dan in 2018 en in lijn met het overeengekomen beleid om dit bedrag in zeven jaar tot nul te reduceren zodat het huis op eigen benen komt te staan.
De ledenactiviteiten zoals de wekelijkse ledengroep, het studiecentrum, de euritmie-repetities e.d. staan los van de verhuur door de STER. Voor de verenigingsactiviteiten worden vrijwillige bijdragen geïnd, waaruit ook andere kosten worden gedekt zoals vrijwilligersvergoeding en BHV-opleiding.
Daarmee is de begroting 2019 dus in twee delen gesplitst en worden het verenigingsdeel en het verhuurdeel beter inzichtelijk gemaakt. Zo wordt ook duidelijk in welke mate het verhuurdeel bijdraagt aan het
verenigingsdeel. Per saldo eindigt de begroting 2019 op nul: kosten en baten komen in evenwicht.
De grootste post in de begroting betreft salarissen: € 124.000. Dit is minder dan de werkelijke kosten in 2018 die € 160.000 bedroegen. Voor de STER gaat het om driekwart (€ 93.000) en omvat leiding, verhuur, ondersteuning, huismeester, administratie, café en horeca plus vrijwilligers. De AVIN neemt een kwart op zich (€ 31.000) voor coördinatie, ondersteuning en huismeester plus vrijwilligers. Daarnaast zijn er personele kosten voor pensioen, sociale lasten, scholing en verzuimverzekering. De directeur heeft geen dienstverband maar wordt ingehuurd.
De begrote huisvestingskosten bedragen € 43.000. Dit is overeenkomstig de werkelijke uitgaven in 2018.
Daaronder vallen afvalverwerking (€ 2000), energie/water (€ 12.000), onderhoud (€ 10.000; dit betreft onder meer de vleugels/piano's en vloeren); veiligheid (€ 6.000); schoonmaak (€ 10.000); verzekeringen (€ 3000).
De begrote algemene kosten bedragen € 14.500. Daaronder vallen abonnementen en licenties, administratie, kantoorkosten, parkeren, communicatie, inrichting.
M A A N D B L A D V O O R A N T R O P O S O F I E | N R. 2 2 9 | F E B R U A R I 2 0 1 9 | 8 TEKST: JAAP SIJMONS
BEELD: MICHIEL WIJNBERGH
De ontwikkeling van het Elisabeth Vreedehuis
Een oproep voor een
algemene ledenvergadering
Van aankoop en verbouwing naar functioneren
In december 2016 heeft de vereniging het gebouw aan Riouw- straat 1 in Den Haag in eigendom verworven. Het volgende jaar (2017) werd besteed aan de verbouwing. Rond de jaarwisseling 2017/2018 kon het gebouw heropend worden als het Elisabeth Vreedehuis. Het vorige jaar was het eerste jaar dat het huis begon te functioneren onder de leiding van Stephan Jordan als directeur. Een jaar van pionieren en van vinden van nieuwe vor- men. Dat jaar is niet helemaal zonder kleurscheuren verlopen en met Stephan heeft het bestuur van de vereniging en het bestuur van de stichting die het huis exploiteert (de STER: de Stichting Exploitatie Riouwstraat) zich op de situatie bezonnen.
Het bestuur vindt het nog steeds een goed besluit om enerzijds het huis te verwerven en te behouden voor de antroposofische beweging en voor onze verenigingsactiviteiten en om anderzijds daarvoor een financiële basis te verschaffen door middel van de exploitatie van het huis door verhuur van de zalen. Een dubbele doelstelling met een Januskop, die natuurlijk niet eenvoudig is.
Wij hadden ook niet verwacht dat direct alles in zulke vormen zou lopen waaraan niets te verbeteren zou zijn. Toch blijkt het ook lastiger dan wij hadden gedacht en een ingrijpende maatre- gel, die niet was voorzien, was nodig.
Splitsing organisatie verhuur en verenigingsactiviteiten In de zomer 2018 hebben wij moeten besluiten om twee dingen te splitsen. De ledenactiviteiten trokken een te zware wissel op Stephan Jordan en zijn medewerkers van de STER. Zij voelden zich overvraagd. Van de andere kant voelde een aantal leden zich niet gelukkig met de bedrijfsmatige aanpak en beslissingen van het bestuur. Tijdens een ledenbijeenkomst met het bestuur in de Riouwstraat in september van het vorig jaar werd dat ongenoegen uitgesproken. Soms in ongezouten termen, maar laten we nuchter beschouwd die tegenstelling ook niet over- drijven. Er waren allerlei verwachtingen over en weer die niet uitkwamen. Groots opgezette activiteiten van leden bleken een paar keer feitelijk van (veel) bescheidener omvang en het huis
Ver enig ing
en organisatie daarvoor een maatje te groot. De juiste maat en afstemming is nog niet helemaal gevonden.
Het bestuur zag voor zich verder te komen door in de week en door het gebouw heen een zekere splitsing aan te brengen. Wel- ke ruimten staan wanneer ter beschikking en open voor verhuur of voor ledenactiviteiten? De begane grond, de tweede helft van de week en de zaterdag zijn met name geëigend voor de externe verhuur. Voor intern staan op de tweede verdieping de biblio- theek, het kantoor en de vergaderkamer, waar ook de redactie van Motief en Antroposofie Magazine zijn tenten heeft opgesla- gen, ter beschikking, verder is er een grote euritmiezaal waarin meestal kan worden geoefend en de Olympus daarboven staat bijna altijd voor de jongeren open. De concertzaal en het atelier op de eerste verdieping worden typisch tussen beide activitei- ten gedeeld. Dat geeft al enig beeld, dat het huis voor de ver- enigingsactiviteiten open kan zijn en er toch de ruimte is dat de externe verhuur substantieel inkomsten kan opleveren.
In de organisatie werd daarom een verdere splitsing aange- bracht. Stephan en zijn medewerkers (Carmen Delia, Ferdinand, Gunda en Vincent zouden zich strikt aan de opdracht van de STER houden: exploitatie van het gebouw voor zover niet door de vereniging in gebruik). De andere activiteiten van de vereni- ging in het Elisabeth Vreedehuis zouden niet door hen worden (mede)georganiseerd. Dat was nodig om zowel de doelstelling van de verhuur te behalen, alsook om de leden en de vereniging een eigen dynamiek te gunnen. Over beide eerst nog iets meer.
Doelstelling verhuur
Wij vonden het bij verwerving in 2016 niet houdbaar om met de Riouwstraat in oude staat door te gaan. Het gebouw was drin- gend aan renovatie toe, hetgeen uit de lopende exploitatie niet kon worden gefinancierd. Om het huis een visitekaartje van de beweging te maken, was ontwerp van een kundig architect en doortastendheid nodig. De renovatie moet zich wel terugver- dienen door de externe verhuur op een hoger niveau te bren- gen. Aan veel voorschriften van de overheid (zoals gemeente
M A A N D B L A D V O O R A N T R O P O S O F I E | N R. 2 2 9 | F E B R U A R I 2 0 1 9 | 9
en brandweer) moest verder duurzaam worden voldaan. De verhuurorganisatie moest verder worden geprofessionaliseerd.
Die investeringen liggen nu achter ons. Wij bereiken dit jaar vol- gens onze begroting een break even of een bescheiden plus in de externe verhuur. Dat wil zeggen dat de externe verhuur al iets meer opbrengt dan de kosten van de STER waaronder de perso- neelslasten van het team. Daarna moeten wij meer revenuen uit de externe verhuur genereren, die mogelijk maken dat wij het pand op de langere duur voor ons behouden en ter beschikking kunnen stellen voor ledenactiviteiten. Vanzelfsprekend is dat immers niet. Het gebouw zelf kost ons tussen de € 75.000 en
€ 100.000 per jaar. De dekking moet voor een belangrijk deel uit het overschot van de opbrengsten van de verhuur ten opzichte van de verhuurkosten komen. Dit vergt ondernemerschap, zo ziet het bestuur. Welwillend maar vrijblijvend meedenken en meedoen zijn op zich hier onvoldoende. De STER heeft daar- om als kern een betaalde staf. Die moet zich kunnen concen- treren op haar doelstelling, wat in 2018 onvoldoende lukte door de dubbele taken. Het was in opzet zo gedacht dat Stephan als bestuurslid AViN enerzijds en directeur van de STER (exploitatie verhuur) anderzijds voor alles in het Elisabeth Vreedehuis eind- verantwoordelijk zou zijn. Dat bleek niet te werken en Stephan nam afstand van het bestuurswerk en is verantwoordelijk voor het uitvoeren van het contract dat wij als vereniging met de stichting STER hebben gesloten. De verenigingstaak in het huis moest dus anders worden ingevuld.
Organisatie verenigingsactiviteiten
Duidelijk is dat deze taak van het organiseren van de activiteiten en het beheer van het huis van de vereniging direct onder de formele verantwoordelijkheid van het bestuur AViN valt en van niemand anders. Emma Vink is als secretaris in het bestuur ver- antwoordelijk voor de staf en beide huizen (in Den Haag en in Zeist) en zij is ook degene die daar aanspreekpunt is en leiding geeft. Zij is de portefeuillehouder Elisabeth Vreedehuis. Het huis blijft wel een onverminderde verantwoordelijkheid voor het gehele dagelijks bestuur. Duidelijk is verder dat formele verant- woordelijkheid niet genoeg is om het huis tot leven te brengen.
Er vinden reeds activiteiten plaats als ledenavonden, bijeenkom- sten van de esoterische cyclus, de bibliotheek, activiteiten van euritmiegroepen, de redactie van Motief en zo meer. Uit alle gebruikers van het huis is in december een raad gevormd die meedenkt, initiatieven inbrengt, coördinatie en ondersteuning in huis biedt. Het zijn vrijwilligers, die wel een scholing behoe- ven, zodat het gebouw volgens de wettelijke eisen functioneert (onder andere BHV-diploma: bedrijfshulpverlening). Daarvoor zijn wij als vereniging verantwoordelijk. Het is heel mooi en een gelukkige omstandigheid dat een dergelijk collectief het huis mee helpt verzorgen.
Toch is het niet mogelijk dat het beheer en de organisatie geheel aan een dergelijke raad worden overgedragen. Het bestuur blijft verantwoordelijk en wij bewaken dat de landelijke opdracht van de vereniging tot zijn recht komt. Het is een kapitaal pand, betaald door alle leden, voor de algemene verenigingsactivitei- ten. Een te beperkt gebruik rechtvaardigt niet de kosten van het dure huis. Geven we alle ruimte zonder meer aan de huidige gebruikers, dan verteren zij in tien jaar tijd het financieel ver- mogen van de vereniging. Dat kan natuurlijk niet de bedoeling zijn. Het bestuur staat voor de belangen van alle leden en voor de doelstelling om als Elisabeth Vreedehuis een plaats te zijn waar het beste van de antroposofie kan worden gevonden. Een financieel evenwicht is nodig voor de lange termijn.
Opdracht en oproep aan de leden
Om in een gezonde dynamiek te komen is nog wel de nodige afstemming nodig en moeten de leden de algemene functies in het huis ook willen, dat wil zeggen mee helpen vormgeven, dra- gen en op grotere afstand ten minste steunen. Daarover beleg- gen we een bijzondere algemene ledenvergadering op don- derdag 14 maart van 19.30 tot 21.30 uur in Antropia, de grote tuinzaal (Hoofdstraat 8, Driebergen). Toegang op vertoon van de roze ledenkaart. Op de agenda van deze avond staan a) de lange termijnvisie van het bestuur, zoals hiervoor geschetst, b) de organisatie van de verenigingsactiviteiten in het huis en c) de financiële consequenties van beide voor de leden. Het is wel plezierig voor de organisatie te weten hoeveel leden er komen (dus graag aanmelden via het formulier op www.motief.online of www.antroposofischevereniging.nl).
Namens het bestuur, Jaap Sijmons
M A A N D B L A D V O O R A N T R O P O S O F I E | N R. 2 3 0 | M A A R T 2 0 1 9 | 1 3 TEKST: STEPHAN JORDAN
Het Elisabeth Vreedehuis is inmiddels ruim een jaar open: na de feestelijke inauguratie begin 2018 is er voortvarend te werk ge- gaan. We hebben een rijkdom aan ervaringen opgedaan en alle stormen goed doorstaan. Tijd om terug én vooruit te blikken.
Begin 2018 bestond voornamelijk uit het inrichten van de organisa- tie en het huis: met inventaris en werkmethodes. Het gebouw werd eind 2017 opgeleverd en kon daarna pas echt tot zijn recht komen.
De eerste evenementen vonden al snel plaats en we gebruikten de feedback van gasten en de leermomenten van ons team om pro- cessen te verbeteren en het huis zo efficiënt mogelijk in te richten.
Dat was broodnodig: het bleek geen sinecure een goede balans te vinden tussen dagelijks open zijn, uiteenlopende wensen van leden, het startende lunchcafé en geregeld honderden bezoekers tegelijk over de vloer. Maar met geduld, toewijding en veel extra - vrijwillige - uren zijn we een heel eind gekomen.
Om het Vreedehuis in de stad Den Haag in de kijker te spelen is de nodige aandacht besteed aan PR. Via onze website en aanverwante media proberen we bij potentiële huurders de interesse te wekken voor onze schitterende zalen. De agenda die wij in samenwerking met AntroVista aanbieden, raakt steeds voller. Er vonden veel antroposofisch geïnspireerde activiteiten plaats. En mede dankzij een groei aan openbare evenementen kunnen wij een zeer afwisse- lende activiteitenkalender aanbieden, die door behulpzame leden en vrijwilligers in Den Haag én omstreken wordt verspreid.
Het Elisabeth Vreedehuis is bedoeld als een thuis voor de leden van de Antroposofische Vereniging. Uiteraard zijn met name de Haagse leden trouwe gebruikers, maar ook diverse landelijke initiatieven vonden het afgelopen jaar hun weg naar de Riouwstraat. Verschil- lende conferenties konden profiteren van de biologische catering- mogelijkheden en de nieuw ingerichte belichtingsinstallatie, die met extra schenkgeld van bevriende stichtingen kon worden opge- bracht. De Soirée, maandelijks georganiseerd door de Jeugdsectie van de AViN, met een keur aan actuele thema’s, werd goed bezocht.
Vele euritmiegroepen genoten van de beschikbare oefenruimte. En de redacties van Motief en Antroposofie Magazine zien inmiddels het Vreedehuis als hun thuis en organiseerden enkele activiteiten.
Er waren regelmatig exposities, veelal door het hele huis heen te bewonderen. En we zijn trots op de groei die het Atelier maakte, er was een gevarieerd aanbod aan kunstzinnige activiteiten.
We moesten het afgelopen jaar afscheid nemen van enkele trouwe huurders, maar verwelkomden gelukkig een meervoud aan nieuwe gebruikers. Er vonden conferenties en teamdagen plaats, waaron- der die van Helianth, WinWide, Dante Alighieri, Gemeente Den
Het eerste jaar in het Elisabeth Vreedehuis
Ver enig ing
Haag, Earth Trusteeship, Indigo Haaglanden, De Haagse Lucifer, enkele scholen van de SVZH (Zuidhollandse vrijescholen) en Medi- tation Worldwide. Ook was er een keur aan buurt-gerelateerde acti- viteiten, zoals de Open Atelier-route, een lokale 4 mei-herdenking en Open Podium Archipel, het huis was tevens stemlocatie voor de gemeenteraadsverkiezingen. De ambassades van Argentinië en Chili organiseerden een muzikaal evenement. Er vonden cursussen plaats op zeer uiteenlopend gebied: vertelkunst, biografisch schrij- ven, Franse literatuur, onderzoek naar etherkrachten, karma, filoso- fie en kunstzinnige sociale vaardigheidstraining.
We werkten met succes met partners samen, waaronder Odin, het Euritmie Impresariaat, het Conservatorium Den Haag en het Antro- posofisch Studiecentrum. En ten slotte werden er enkele feestelijke jubilea gevierd in de Serre. Een welkome nieuwe inkomstenbron en de mogelijkheid voor onbekenden om het huis te leren kennen.
Het was ook wel eens ongemakkelijk: de focus op verhuur zat soms het gebruik door leden in de weg en tegelijkertijd kon niet iedereen zich vinden in de nieuwe aanpak of exploitatie. De juiste verhou- dingen vinden is een voortdurend balanceren tussen wat het huis nodig heeft om überhaupt open te kunnen blijven én tegelijkertijd een ongedwongen, huiselijke sfeer te bewaren voor leden van de verenging. We bleven in gesprek met elkaar en probeerden verschil- lende vormen uit. Via deze weg wil ik wederom dank uitspreken aan iedereen die ons de tijd heeft gegund om te zoeken naar werkbare vormen. Dat gaf af en toe nog wel eens wat verwarring, als de koers na enkele maanden weer wijzigde. En inmiddels, zo kon u in de vori- ge Motief al lezen, is een nieuwe weg ingeslagen die een betere balans tot gevolg moet hebben voor alle betrokkenen. Het team dat verantwoordelijk is voor de exploitatie richt zich expliciet op deze uitdagende taak en de ledenactiviteiten worden mogelijk gemaakt door een groeiende vrijwilligersorganisatie. Natuurlijk is daarbij een goede samenwerking van belang. Alle betrokken partijen in het huis zijn vertegenwoordigd in de Vreedehuiskring, waarover u ook reeds kon lezen. Via deze kring werken we aan praktische afstem- ming én vruchtbare samenwerking.
De komende maanden zullen in het teken staan van het werven van meer frequente huurders. Daarmee kan dan de werkdruk hopelijk wat verlaagd worden. Ook het lunchcafé krijgt hernieuwde aan- dacht. Sinds begin 2019 is het huis een officiële trouwlocatie en hebben wij de eerste boekingen hiervoor al mogen ontvangen. Wij kunnen nu nog meer mensen kennis laten maken met deze prachti- ge plek én de antroposofie. Zo hopen wij eind 2019 de gestelde doe- len te halen en daarmee zicht te geven op een succesvolle exploita- tie van het Elisabeth Vreedehuis in de komende jaren. ||
Motief online: actueel 11 maart 2019
Bijzondere algemene ledenvergadering
Donderdag 14 maart 2019, 19:30 - 21:30
Bijzondere algemene ledenvergadering van de Antroposofische Vereniging in Nederland op donderdag 14 maart van 19.30 tot 21.30 uur in Antropia, de grote tuinzaal (Hoofdstraat 8, Driebergen). Toegang op vertoon van de roze ledenkaart.
Op de agenda van deze avond staan:
a) de lange termijnvisie van het bestuur inzake het Elisabeth Vreedehuis, zoals in Motief 229 van februari 2019 geschetst,
b) de organisatie van de verenigingsactiviteiten in het Elisabeth Vreedehuis en c) de financiële consequenties van beide voor de leden.
Voor de organisatie is het van belang te weten hoeveel leden er komen, dus graag aanmelden via het formulier onderaan.
De ontwikkeling van het Elisabeth Vreedehuis Draagvlakmeting voor het beleid door bestuur
Het E. Vreedehuis is nu ruim een jaar in bedrijf. Mede door de praktijk ingegeven, is er in het beheren van het huis een bepaalde rolverdeling ontstaan. Op 14 maart willen we van u, als leden van onze vereniging, vernemen hoeveel draagvlak er is voor de manier waarop we nu het Vreedehuis beheren. Hieronder vindt u meer informatie over het reilen en zeilen van het huis, over de vraag die we op deze bijeenkomst centraal willen stellen, en over hoe we de avond voor ons zien. U bent van harte welkom. En neemt u uw roze ledenkaart mee.
In het kort
In de artikelen die recent over het E. Vreedehuis in Motief zijn verschenen (zie ook hieronder in PDF) kunt u lezen hoe nu het huis wordt beheerd. De essentie daarvan is:
• We willen dat het pand beschikbaar is en blijft voor de antroposofische impuls.
• Door verhuur aan grotere partijen willen we de nodige financiën opbrengen die nodig zijn om het pand te kunnen behouden en te beheren. Stephan Jordan neemt hiervoor met zijn team vanuit de STER (Stichting Exploitatie Riouwstraat) de verantwoordelijkheid.
• Er zijn vrijwilligers en er is een kring van gebruikers die zich inzetten voor het huis.
• Het bestuur wil vanuit deze situatie de verdere ontwikkeling bevorderen. We voorzien dat de ontwikkeling van de antroposofische activiteiten een wat langer durend proces is waarin wellicht nog vervolgstappen nodig zijn. We blijven daarbij gericht op een huis waar de antroposofische impuls voet aan de grond heeft en waar (ook jonge) mensen uit de regio die impuls leren kennen.
Het doel van de bijeenkomst op 14 maart is: draagvlakmeting voor het beleid zoals het hierboven kort is weergegeven. Het bestuur heeft daar behoefte aan bij het bepalen van de toekomstige koers.
Informatie
Hieronder vindt u verdere informatie:
• Het programma van 14 maart 2019.
• De artikelen van Jaap Sijmons en Stephan Jordan die recent in Motief verschenen.
• Een overzicht van de financiële situatie: Toelichting financiën 14 maart 2019, Verkorte balans 2018 en Exploitatiebegroting 2019.
De vragen die het bestuur aan u wil voorleggen zijn:
• In hoeverre kunt u het gevoerde beleid, zoals uiteengezet, steunen?
• Als u het beleid niet steunt, met welke punten bent u het dan niet eens en waarom? Welke (andere) zijn voor u van belang?
We maken deze avond ruimte om uw antwoorden op deze vragen te vernemen.
Aan het eind van de avond vat het bestuur samen wat zij gehoord heeft. En werpt zij een blik vooruit op het verdere proces.
De concrete stappen op de avond:
• Opening van de bijeenkomst door Jaap Sijmons
• Rik ten Cate zal de avond het gesprek leiden en de neemt de agenda van de bijeenkomst door.
• In enkele korte bijdragen schetsen Jaap Sijmons, Stephan Jordan en Pim Blomaard de huidige situatie van het E. Vreedehuis; beleidsmatig, praktische gang van zaken en financieel.
Pauze
• De vraag van het bestuur wordt nog eens geformuleerd.
• Bijdragen van de leden. – Af en toe vatten we even samen wat we gehoord hebben.
• Aan het eind van de bijdragen vatten we generaal samen wat er naar voren is gebracht. Het bestuur geeft aan hoe zij denkt met het proces verder om te gaan.
We beginnen om 19.30 en sluiten de bijeenkomst rond 21.30 uur.
