4
dezondag van de Veertigdagentijd 14 maart 2021
Het kwaad wordt overwonnen
Het herstel van het Verbond van God met zijn volk kan uit een onverwachte hoek komen. Een buitenlandse heerser, Cyrus, (Kores in een aantal Bijbelvertalingen) wordt Messias genoemd omdat hij Jeruzalem laat herstellen en opbouwen. God werkt langs onverwachte wegen. Dat is genade, dat is een gave-om-niet, dat is liefde. Het is echter geen goedkope genade. De afbraak van de ballingschap, de verwijdering van God, het kwaad
moet eerst aangekeken worden. Dan kun je er ook mee (leren) omgaan. In het beeld van de koperen slang die omhoog geheven moet worden, zien we de omhoog geheven Christus die allen aan zich wil trekken. Beelden en voor-beelden op weg naar Pasen.
Focus
De toekomst staat centraal in alle lezingen van deze zondag: hetzij in de onverwachte verlossing in de oudtestamentische lezing, het verlangen naar Jeruzalem als symbool van toekomst in de psalm, de vernieuwing van hemel en aarde in de epistellezing, of de verlossende verheerlijking/verhoging van de Zoon in het Evangelie. Op deze manier wijzen alle lezingen enerzijds naar een toekomst die beter is dan het status quo en geven ze ruimte voor een verlangen daarnaar. Anderzijds benadrukken ze ook alle dat dit verlangen uiteindelijk alleen door God zelf beantwoord kan én zal worden. In deze spanning leven is de karakteristiek van christelijke existentie.
Deze zondag noemt ‘Zondag Laetare’, dat betekent ‘Zondag Verheug u’. De lezingen van vandaag staan in dat licht: verheug u, want na de ballingschap komt terugkeer, na kruisdood volgt opstanding. Hoewel we zelf door de opgelegde beperkingen een soort ballingschap beleven, mogen we ons deze zondag laten volstromen met vreugde. En daarom is de kleur in de liturgie deze zondag geen paars, maar roze: alsof het wit van Pasen al door het paars heen schijnt.
Lichtritus
Zoals we het gewoon waren in de Advent, zijn jullie uitgenodigd om ook in de Veertigdagentijd elk gebedsmoment een kaars te ontsteken wanneer we een kleine huisliturgie houden, de ‘vastenkaars’. Er omheen staan symbolisch zes kaarsen opgesteld die de zes weken van inkeer en boete verbeelden. Elke week steken we één kaars meer aan. Met Pasen worden de ‘vastenkaars’ vervangen door een
‘Paaskaars’. Er zijn mooie gezinspaaskaarsen die besteld kunnen worden.
De ‘vastenkaars’ en ook de drie kaarsen van de vorige vastenzondagen branden reeds en we ontsteken nu ook de vierde van de zes kaarsen terwijl we bidden:
Goede God, brenger van Licht in de duisternis, wij danken U voor het Licht dat U ons zond, voor al het goede dat U ons geeft.
Toch is de wereld om ons heen vaak donker, weten we niet precies wat we aankijken:
het kwade of het goede.
Daarom bidden wij U:
laat uw Licht over ons schijnen en wijs ons de weg terug naar U in deze periode van bezinning.
Amen.
We openen de Schrift
Eerste lezing: uit het Tweede boek Kronieken (36, 14-16.19-23)
In die dagen vielen de voornaamste priesters en het volk zelf in groten getale af;
ze bedreven alle gruweldaden van de heidenen en ontwijdden het huis van de Heer, dat Hij geheiligd had in Jeruzalem.
De Heer, de God van hun vaderen, werd niet moe hun telkens weer gezanten te sturen,
want Hij had medelijden met zijn volk en zijn woonplaats.
Maar ze overlaadden de gezanten van God met smaad, sloegen hun waarschuwingen in de
wind, en spotten met de profeten, zodat de toorn van de Heer
wel onverbiddelijk moest neerkomen op zijn volk.
De koning der Chaldeeën liet de tempel in brand steken en de muur van Jeruzalem afbreken
en alle grote gebouwen van de stad liet hij in vlammen opgaan,
zodat alle kostbaarheden verloren gingen.
Iedereen die aan het zwaard
ontkomen was,
liet hij naar Babel in ballingschap wegvoeren;
ze moesten hem en zijn zonen als slaven dienen, totdat het Perzische rijk aan de macht kwam.
Zo ging het woord dat de Heer door Jeremia gesproken had in vervulling:
`Het land zal zijn sabbatjaren vergoed krijgen!' Het land bleef al die tijd braak liggen en rustte uit, zeventig volle jaren lang.
In het eerste regeringsjaar van Kores (Cyrus), de koning van Perzië,
liet de Heer de voorspelling die Hij door Jeremia gedaan had in vervulling gaan.
Hij gaf Kores (Cyrus), de koning van Perzië, in, om in heel zijn koninkrijk, mondeling en per brief,
een boodschap te doen uitgaan, met de volgende woorden:
`Zo spreekt Kores (Cyrus), de koning van Perzië:
De Heer, de God van de hemel,
heeft mij alle koninkrijken van de aarde geschonken.
Hij heeft mij opgedragen
om voor Hem een huis te bouwen in Jeruzalem, in Juda.
Laten al degenen onder u die tot zijn volk behoren, onder de hoede van de Heer hun God, terugkeren.'
Gedachte bij de lezing
Eind goed, al goed! Zo zou je de laatste twee verzen van deze lezing kort kunnen samenvatten.
Er waren verschrikkelijke dingen gebeurd met een lange nasleep en een enorm verlies aan mensen. Een kleine rest bleef uiteindelijk over. We hoorden hoe het verliep: uit het oosten was de koning van de Chaldeeën gekomen, Nebukadnessar (een moeilijke naam, maar deze betekent gewoon: Nabu-God, bescherm uw oudste zoon), en hij had Jeruzalem veroverd. De tempel werd verwoest, de muren van de stad afgebroken, alle paleizen platgebrand en talloze kostbaarheden meegenomen. Moord en doodslag was er, één grote verschrikking. Wie overbleef, een schamele rest, werd naar Babel afgevoerd als slaaf. Zo begon de Babylonische ballingschap, die 70 jaar lang zou duren. Een vers uit Psalm 137 geeft heel goed de stemming onder de ballingen weer: aan de stromen van Babylon zaten we neer en we schreiden, wanneer we dachten aan Sion.
Maar ook voordat de stad werd veroverd hadden er al rampzalige dingen plaatsgevonden:
de manier waarop de priesters in de tempel waren opgetreden, had niets meer met de God van Israël te maken.
Gruweldaden in Gods oog gebeurden er.
Vrouwen bakten koeken voor Astarte, godin van de vruchtbaarheid en oorlogsvoering, de trotse godin van Babylonische afkomst! Een gruweldaad, inderdaad, om naast de ene God van Israël op dezelfde hoogte een godin van vreemde afkomst te plaatsen!
Toch stuurde de Heer uit mededogen boden, profeten zoals Jeremia, om het volk tot rede te brengen, maar er werd niet geluisterd, integendeel, men maakte zich vrolijk over die profeten.
De spot werd met hen gedreven. Jeremia kwam in de gevangenis terecht, ja zelfs werd hij in een put neergelaten, waar hij in de modder moest neerzitten. Hij werd diep vernederd: een voorafbeelding van Christus!
De 70 jaar ballingschap werd een tijd van bezinning, gebed en bekering. Het verlangen om terug te keren was bij de meeste ballingen in Babylon, twee generaties verder, nog vuriger dan bij het begin van de ballingschap!
Toen gebeurde dat wat we hoorden in de twee eindverzen van deze lezing, hetgeen kan worden opgevat als ‘eind goed, al goed’. De Perzen brachten de Babylonische heersers ten val en namen de macht over. Hun politiek was geheel anders. Het volk, dat door de Chaldeeën in ballingschap was weggevoerd, kon naar het eigen land terugkeren en kreeg de mogelijkheid om de verwoeste hoofdstad met tempel en al weer op te bouwen. De Perzische koning die dit bewerkstelligde heette Cyrus (zijn naam betekende zoveel als ‘de zon’) of Kores. De laatste verzen van het tweede boek Kronieken zijn dan ook de letterlijke tekst van het decreet van deze koning, waarin hij de terugkeer naar eigen land bepaalde! Is het gek dat de Joden geloofden, dat het God zelf was geweest, die de geest van Cyrus had bewogen om tot dat besluit te komen? Ja, Cyrus wordt daarom de Gezalfde van God genoemd, Messias, precies, zoals de koningen van Israël eeuwenlang hadden geheten.
Het decreet van Cyrus, in exact dezelfde woorden, vormen ook de eerste verzen van het boek dat de vervolggeschiedenis van de teruggekeerde Joden beschrijft. Hadden deze verzen in eind Kronieken de betekenis van ‘eind goed, al goed’, aan het begin van het boek Ezra krijgen ze de betekenis van ‘uithuilen en opnieuw beginnen’! De stad moest van de grond af aan weer worden opgebouwd. Heel wat keren zonk bij de teruggekeerden de moed in de schoenen, maar een aantal jaren later was het zover: op de tempelberg prijkte de tempel weer hoog uit boven de herrezen stad.
Een belangrijke boodschap voor ons nu in onze tijd: al zinkt de moed soms in de schoenen bij grote tegenslag: niet versagen, dóórgaan, vertrouwen hebben. Wie op God vertrouwt heeft op een rots gebouwd!!
Antwoordpsalm: Psalm 137
Refrein Moge mijn tong in mijn mond blijven kleven als ik aan U niet meer denk.
Wij zaten aan Babylons stromen en weenden denkend aan Sion;
en aan de wilgen die daar staan hingen citers. Refrein Onze ontvoerders vroegen gezangen,
onze verdrukkers een vrolijk lied:
zing ons van Sion!
Zouden wij dan van de Heer kunnen zingen hier in dit vreemde land? Refrein
Als ik, Jeruzalem, u ooit vergeet moge mijn hand verlammen.
Moge mijn tong in mijn mond blijven kleven als ik aan u niet meer denk;
als ik Jeruzalem zou willen ruilen voor wat plezier. Refrein
Evangelie: volgens Johannes (3, 14-21)
In die tijd sprak Jezus tot Nikodemus:
Evenals Mozes in de woestijn de slang omhoog geheven heeft,
zo moet ook de Mensenzoon omhoog worden geheven,
zodat iedereen die gelooft, in Hem eeuwig leven bezit.
Zoveel immers heeft God van de wereld gehouden,
dat Hij zijn eniggeboren Zoon heeft geschonken,
zodat iedereen die in Hem gelooft niet verloren gaat, maar eeuwig leven bezit.
Want God heeft zijn Zoon niet naar de wereld gezonden om de wereld te veroordelen,
maar om door Hem de wereld te redden.
Wie in Hem gelooft, wordt niet veroordeeld;
maar wie niet gelooft is al veroordeeld,
omdat Hij niet geloofd heeft in de naam van de eniggeboren Zoon van God.
En dit oordeel bestaat hierin: het licht is in de wereld gekomen,
maar de mensen waren meer gesteld op de duisternis dan op het licht, omdat hun daden slecht waren.
Wie kwaad doet, haat het licht: hij komt niet naar het licht toe, want dan worden zijn daden openbaar gemaakt;
maar wie de waarheid doet, komt wel naar het licht toe, want dan zal blijken dat zijn daden in God zijn verricht.'
Gedachte bij het evangelie
De lezing uit het Tweede Boek Kronieken eindigde met de aankondiging dat het joodse volk verheugd was dat ze konden terugkeren naar hun land en vooral ook dat de tempel werd heropgebouwd. Bij Jezus gaat het niet meer om die weer herbouwde tempel van Jeruzalem.
Neen, het gaat om een nieuwe gemeenschap, een lévende tempel van mensen waarvan Jezus de hoeksteen is. En voor die levende tempel zoekt Jezus zich mensen, zoekt Hij ‘kinderen van het Licht’.
Bij Nikodemus, één van de Farizeeën, lijkt dat te gaan lukken. Wij komen hem in het evangelie maar een paar keer tegen. De eerste keer in dit evangelie, in dat nachtelijk gesprek waarover Johannes ons schrijft. Hij pleitte ook voor Jezus in het Sanhedrin (Joh. 7, 46-53) en een derde keer zien we hem terug aan het eind van het Johannesevangelie, en dan samen met Jozef van Arimatea, wanneer zij er samen voor zorgen dat de zo schandelijk gekruisigde Jezus toch waardig kan worden begraven (Joh. 19, 38-42). Daar wordt zichtbaar hoezeer deze Nikodemus inderdaad een leerling van Jezus is geworden; een ‘kind van het Licht’. Als een van de weinigen onder de Farizeeën en Schriftgeleerden moet hij gezien hebben dat er met Jezus een uitzonderlijke mens in de wereld is gekomen, iemand in wie de God van Abraham transparant – doorschijnend – is geworden: Licht van de wereld!
Je moet opnieuw geboren worden, heeft Jezus tegen deze Nikodemus gezegd in dat nachtelijk gesprek, geboren uit water en geest! Wat geboren is uit een mens, is menselijk, en wat geboren is uit Gods Geest is geestelijk, voegt Jezus daar nog aan toe. Een kind wordt geboren uit de moederschoot, als kind van aardse ouders, maar – en dat vieren we bij de doop – ook een tweede keer, naar de Geest, als vrucht van Gods schepping! Daarom is je kind nooit je bezit, maar een geschenk dat ons in onderpand wordt gegeven, - altijd een heel eigen mens, met een eigen unieke wil en levensweg, iemand die je als ouders mag begeleiden – een geweldige roeping – maar die je nooit naar alleen jouw model mag vormen.
Zo’n doop is geen statisch gebeuren, het is een heel levensprogramma. Je moet dat pure, dat zuivere van een kind steeds weer in jezelf naar boven laten komen – je doopbeloften hernieuwen, heet dat in kerkelijke taal. Dat wil zeggen: het duister in jezelf naar de achtergrond schuiven om weer kind te worden van het Licht.
‘Levenslang
opnieuw geboren worden? vraagt Nikodemus aan Jezus.
‘Ja, levenslang’
antwoordt Jezus hem. Een mens te zijn op aarde is eens voorgoed geboren zijn, is levenslang geboortepijn, dichtte Huub Oosterhuis.
En dat is waar Jezus ons vandaag toe oproept: je moet opnieuw geboren worden, je moet in
deze Veertigdagentijd de moed verzamelen om jezelf weer eens schoon te maken, om dat
‘pure’, dat ‘goddelijke’ van die tweede geboorte (je doopsel) weer terug te laten komen. Weer voluit kind te worden van God, ‘kind van het Licht’.
Voorbede
(om alleen of samen te bidden)
Goede God, eeuwige Bron van Licht, omdat er veel duisternis is in de wereld
en wij niet altijd weten wat te doen, bidden wij U:
Voor iedereen die levensvragen heeft of voor een moeilijke keuze staat;
dat uw Licht een baken mag zijn,
een bron van troost en vertrouwen. Laat ons bidden…
Voor wie leeft in ondraaglijke duisternis
door eenzaamheid, ziekte, depressie of gebrek;
dat door degenen om hen heen uw Licht mag schijnen
en het duister niet het laatste woord heeft. Laat ons bidden…
Voor mensen met verantwoordelijkheden bijvoorbeeld in de kerk en de politiek;
dat zij niet vallen voor het duister, maar het kwaad durven aankijken
en de weg van het Licht volgen. Laat ons bidden.
Voor onze eigen kleine gemeenschap;
dat wij voor mensen die in het duister tasten, een veilig baken van licht mogen zijn,
zoals Jezus dat ooit was voor Nikodemus. Laat ons bidden…
En we bidden voor onze eigen geloofsgemeenschap die nu niet kan samenkomen:
dat we ons – hoe dan ook – verbonden weten met mekaar;
voor de zieken uit onze familie en geloofsgemeenschap…:
dat zij troost en bemoediging ondervinden;
voor onze overledenen…: dat zij mogen leven in Gods Licht. Laat ons bidden…
Als alles om ons heen donker lijkt, mogen wij midden in onze nacht
met onze vragen aankloppen bij de Eeuwige.
Jezus, het Licht der Wereld, leerde ons de woorden:
Onze Vader, die in de hemel zijt, uw naam worde geheiligd, uw rijk kome,
uw wil geschiede op aarde zoals in de hemel.
Geef ons heden ons dagelijks brood en vergeef ons onze schulden,
zoals ook wij vergeven aan onze schuldenaren, en breng ons niet in beproeving
maar verlos ons van het kwade.
Want van U is het koninkrijk en de kracht en de heerlijkheid in eeuwigheid.
Nog een bezinningstekst…
19 maart: hoogfeest van Sint-Jozef
Over Sint-Jozef weten we bijna niets buiten de paar woorden over hem in het evangelie. Toch geniet juist deze man een grote verering: kerk en concilies zijn aan hem toegewijd, maar evengoed woonzorgcentra en vele congregaties van zusters en priesters. Pausen hebben aan hem documenten gewijd en de huidige paus heeft op 8 december 2020 een speciaal Jozefjaar afgekondigd.
Ja, paus Franciscus heeft het nooit onder stoelen of banken gestoken dat hij een speciale band heeft met de ‘slapende Jozef’. Want die zorgt ervoor dat de paus vredig slaapt, ondanks alle verantwoordelijkheid. In zijn werkkamer heeft hij een gipsen beeldje van Sint-Jozef staan en een slapende Jozef daarnaast. Alle topstukken van de kunst zijn binnen handbereik voor paus Franciscus, maar hij kiest voor Sint-Jozef. Dat hoort wel bij zijn leven, want die slapende Jozef had hij ook al op zijn kantoor in Buenos Aires. En de paus doet ook iets met die figuur van Jozef, hij schrijft zijn zorgen op een briefje en legt die onder het beeld van de slapende Jozef.
Dan gaat hij slapen en vertrouwt op die voorbeeldige dienaar. Zijn vertrouwen is zo groot dat hij een speciaal Jozefjaar heeft afgekondigd. Daarmee wil hij Jozef als voorbeeld tonen aan kerk en wereld. Ook al is er geen woord van hem opgetekend in de bijbel, paus Franciscus toont hem aan ons allemaal, vanwege zijn heiligheid zonder op te vallen. In een speciaal schrijven somt de paus een aantal waarden op die aan Sint-Jozef worden toegeschreven:
- Zijn dienstbaarheid als vader
- Zijn bescheidenheid en kwetsbaarheid
- Zijn gehoorzaamheid en luisterbereidheid bij de droom om te vluchten en later ook weer terug te komen
- Zijn moed om er te zijn als vader als dat niet vanzelfsprekend is - Zijn bereidheid om zorgen en lasten in stilte te aanvaarden
Gebed tot Sint-Jozef
De Allerhoogste heeft u veel gunsten bewezen.
De engel van de Heer verscheen in uw dromen terwijl u sliep, om u te waarschuwen en te begeleiden
in uw zorg voor de heilige Familie.
Goede Sint-Jozef, rustend in de Heer,
vol vertrouwen op zijn almacht en goedheid, zie naar mij om.
Neem mijn noden op in uw hart, in uw dromen
en leg ze voor aan uw Zoon.
Help mij, goede Jozef,
om de stem van God te horen
om op te staan en vol liefde te leven.
Ik loof en prijs God met vreugde samen met u, mijn geliefde Jozef.
Amen.
en een slotgebed…
Liefdevolle God, eeuwige bron van Licht, wij hebben ons bezonnen om licht en duisternis en keren ons opnieuw naar U
ter voorbereiding op het Paasfeest.
Daarom bidden wij U:
maak dat wij – ook in deze moeilijke tijd – ons geloof behouden, dat wij lichtpuntjes blijven zien
en dat zelf ook kunnen zijn voor anderen.
Wij vragen U dit met de hulp van de heilige Jozef en in de kracht van Jezus, uw Zoon. Amen.
Tot slot
Sinds half december mogen we opnieuw samenkomen in onze kerken, maar wel met slechts 15 personen maximum. Wat betekent dat voor onze weekendvieringen? Niets!
Toch heeft het team van de Pastorale Eenheid beslist om de vieringen (eucharistievieringen en Woord- en Communiediensten) te hernemen en dit vanaf 20-21 maart op basis van inschrijvingen. Je leest er meer over in het Parochieblad en op de website van de Pastorale Eenheid:
kerknet.be/organisatie/pastorale-eenheid-h-gummarus-z-beatrijs-lier of nog eenvoudiger: google: Parochies Lier en je komt zo op onze website.
Ondertussen blijft ook ons aanbod van de ‘Open kerken’.
Een aantal Lierse kerken zijn heel de dag open (van 9 tot 17 uur): de Sint-Pieterskapel (aan de Sint- Gummaruskerk) en de Sint-Jacobskapel (op de Grote Markt), de Mariakapel in de Heilig
Kruiskerk (Kartuizers) en de kerk van SS. Jozef en Bernardus (Lisp).
De andere kerken zijn gedurende een welbepaalde tijd open voor gebed, een kaarsje branden, een gesprek en dit tot we de vieringen hervatten:
De Heilig Kruiskerk (Kartuizers) is zondag open van 11 tot 12 uur. De pastoor is dan aanwezig.
In de kerk van Onze-Lieve-Vrouw Onbevlekt, Lachenen, kan je op zondag terecht tussen 9 en 11 uur en in de kerk van de H. Familie (Leuvense Poort) ook op zondag tussen 11 en 12 uur.
De Heilig Hartkerk (Antwerpsesteenweg) is elke dinsdag open van 10 tot 12 uur en op zaterdag van 18 tot 19 uur (ingang via zijdeur).
In Koningshooikt is de kerk zaterdagnamiddag open van 15 tot 16 uur. Men kan plaatsnemen in de weekkapel die voor de gelegenheid speciaal verwarmd wordt. Er zal ook telkens iemand aanwezig zijn met wie men een gesprek kan aanknopen.
Eucharistievieringen op zondag Radio en televisie
-zondag om 10.00 u Eucharistieviering op Radio1.
-zondag om 10.00 u Eucharistie afwisselend op VRT (Eén) (tweewekelijks) of op NPO 2 (Nederlandse tv) (wekelijks)
Internet
-dagelijks om 16.00 u Eucharistieviering uit de Onze-Lieve-Vrouwekathedraal van Antwerpen
-zondag om 10.00 u Eucharistieviering uit de Onze-Lieve-Vrouwekathedraal van Antwerpen - via livestream op www.bisdomantwerpen.be 'vieren met de bisschop' om 10 uur (kan ook later nog bekeken worden)
Eucharistievieringen op weekdagen
In Heilig Kruis, Kartuizers, is er elke woensdag, donderdag en vrijdag eucharistie om 19 uur (max. 15 personen): Jullie zijn heel welkom! Vanaf 20 maart is dit wel inschrijving!
Aanbidding op zondag van 14 tot 15 uur - zondag 14 maart: SS. Jozef en Bernardus, Lisp - zondag 21 maart: Heilige Familie (Leuvense Poort)
- zondag 28 maart: Onze-Lieve-Vrouw Onbevlekt, Lachenen We wensen jullie een deugddoende en intense Veertigdagentijd!
PE H. Gummarus & Z. Beatrijs – Lier / Jan Verheyen, pastoor-deken.
