Gemeente Geertruidenberg Structuurvisie 2030
Deel B: Het fundament
Projectnummer: 077900.16863.00 Versie: voor vaststelling
Datum: 1 november 2013
Auteurs Rho: Rob van Leeuwen en Joost Jansen, Projectgroep Structuurvisie In opdracht van gemeente Geertruidenberg
Deel B: Het fundament
Inhoud
1 De ruimte van Geertruidenberg 5
1.1. Grondpatroon 5
1.2. Landschap 7
1.3. Structuur 9
2 Op de schouders van … 11
2.1. Beleidskader 11
2.1.1. Rijksbeleid 11
2.1.2. Provinciaal en regionaal beleid 12
2.1.3. Gemeentelijk beleid 14
3 Sectoraal beleid, ontwikkelingen, prognoses, ambities 23
3.1. Wonen 23
3.2. Werken 26
3.3. Voorzieningen 30
3.3.1. Sociaal-maatschappelijke voorzieningen 30
3.3.2. Commerciële voorzieningen 32
3.4. Toerisme en recreatie 33
3.5. Natuur, water en landschap 38
3.6. Cultureel erfgoed 39
3.7. Infrastructuur en mobiliteit 41
3.8. Duurzaamheid 43
Bijlage 1 Organisaties Klankbordgroep 47
1 De ruimte van Geertruidenberg
Een bijzondere plek. Geertruidenberg is als een Engels dropje - laag op laag op laag, onderin een oude toendra uit de ijstijd, aan de bovenkant een modern randstedelijk patroon, en daar tussenin sporen van verschillende groei- en ontwikkelingsfasen. Dat alles bepaalt de bijzondere ruimtelijke structuur van Geertruidenberg, die ontstaan is als gevolg van bijzondere bewerkingen van een uniek grondpatroon. In dit hoofdstuk wordt de ruimte beschreven ‘op de wijze van de geschiedenis’, om de achtereenvol- gende bewerkingen inzichtelijk te maken. Het is een geschiedenis van ontstaan en vergaan, vervorming en verrijking, aanbouw en afbraak, met als resultaat het huidige beeld, samengesteld uit oude en nieuwe delen.
1.1. Grondpatroon
De basis is een oude toendra, die flauw helt naar het westen. Barre winden woeien zand op: dekzanden. Heel Brabant wordt erdoor bedekt; twee uitlopers ervan liggen als zandruggen onder Geertruidenberg en Raamsdonk/Raamsdonksveer: de berg en de donk. Het dekzandlandschap raakt overstroomd, en verandert in een lagune, die geheel dichtgroeit met veen. Ook de berg en de donk raken bedekt. Als het veenmoe- ras in de 12e eeuw door mensen in gebruik genomen en ontwaterd wordt, klinkt het veen in; de zandruggen komen weer tevoorschijn. De inzakking maakt het veen tot een prooi voor overstroming en erosie; het wordt grotendeels opgeruimd. Aan de rand van het Brabantse dekzandgebieden zijn er nog resten van te vinden, en ook ten zuiden van Raamsdonk. Na de opruiming van het veen ontstaat ten noorden van Geer- truidenberg een getijdengebied, dat geleidelijk dichtslibt. Het wordt stukje bij beetje weer ingepolderd. Zo ontstaan de Slikpolders en de polders Dombosch en Hooipolder.
Snijlijnen en waterwegen: De Donge en het Wilhelminakanaal
Een van de beken in het Brabants dekzandgebied, de Donge, stroomt noordwaarts om uit te monden in het getijdengebied. Bij de mond van de Donge vormt zich een soort binnenmeer, dat met een smalle opening - een gaatje tussen de berg en de donk van Geertruidenberg en Raamsdonk - uitloopt in de delta. In het meer liggen en-
West – tussen Geertruidenberg en Amertak Midden: Geertruidenberg, Donge, Raamsdonksveer
Noordwest – Bergsche Maas Noord – Haven Amercentrale Noordoost – Oude Maasje
Oost - Hooipolder
kele eilanden; de Gasthuiswaard is een daarvan. Rond 1900 is de Donge geheel van dijken voorzien en is het grootste deel van het voormalige binnenmeer ingepolderd, waarbij de kreken gespaard blijven: het Noorder en het Zuidergat. Van het Zuidergat is nog een helft over: de jachthaven. De Gasthuiswaard is vastgemaakt aan de Karthui- zerpolder.
Het Wilhelminakanaal, dat in het begin van de 20e eeuw wordt aangelegd, gebruikt aanvankelijk het Noordergat en de benedenloop van de Donge als mond. De in 1993 gegraven Amertak neemt de kanaalrol van de Donge over.
Grens: Bergsche Maas en Amer
Overal hebben de rivieren gelopen, ten noorden van de gemeente. De Maas ligt ooit vlak voor Geertruidenberg, maar verlegt zijn loop keer op keer, tot het komt tot een samenvloeiing met Waal en Rijn. Rond 1900 zijn de oude Maaslopen bij Geertruiden- berg vrijwel verdwenen. Met het graven van de Bergsche Maas (geopend in 1904) door een van de oude lopen wordt de Maas weer gescheiden van Waal en Rijn en krijgt ook de Amer, een natuurlijke loop, weer water. De Bergsche Maas wordt een ge- tijdenrivier. Met de afsluiting van het Hollandsch Diep (Haringvlietsluizen) in 1978 wordt de getijdenwerking ingeperkt. De Biesbosch en het gedeelte van de Bergsche Maas tot Geertruidenberg zijn de overblijfselen van het getijdengebied.
1.2. Landschap
Drie componenten heeft het landschap van onze gemeente: het oude land, buitenpol- ders aan de Amer en de Bergsche Maas en binnenpolders van de Donge.
Drie zones zijn te onderscheiden in oost-westelijke richting: de westelijk buitenpol- ders, het stedelijk middengebied ter weerszijden van de Donge en de oostelijk buiten- polder. Drie zones zijn te onderscheiden in noord-zuidelijke richting: de noordelijke ri- vierzone, de stad in het midden en het zuidelijke polderlandschap van de Donge.
Dat is de landschappelijke hoofdstructuur - Geertruidenberg is benijdenswaardig symmetrisch opgebouwd.
Geertruidenberg, Raamsdonk en Raamsdonksveer
Op dit eenvoudige grondpatroon is een driestad gegroeid, elk van de kernen geken- merkt door de landschappelijke ligging en afkomst.
Als het veenmoeras door mensen in gebruik genomen werd, kiezen zij de relatief dro- ge plekken: de ondergrondse berg van Geertruidenberg en de ondergrondse donk van Raamsdonk.
Uit het verleden is een aantal structuurbepalende lange lijnen en richtingen meegenomen: het geheugen van het landschap.
Het zijn waterlopen, dijken, wegen, de oude spoorlijn, en de verkavelingsrichting die weerspie- geld wordt in de opstelling van de oudere bebouwing.
Geertruidenberg belegerd in 1595 (zuid boven)
Vanaf 1213 is Geertruidenberg stad, met een bijzondere ligging: op een schiereiland.
Vanaf de 13e eeuw worden vestingwerken aangelegd; de stad ligt aan de oostzijde aan het water. Gaandeweg raakt de vesting door aanplempingen van de Donge ver- wijderd. De jongste vestingwallen, bolwerken en ravelijnen stammen van 1833; ook het Lunet op de rechteroever van de Donge maakt deel uit van die vesting.
Tussen 1886 en 1890 wordt de Langstraatspoorlijn aangelegd tussen Lage Zwaluwe en Den Bosch. Deze spoorlijn heeft haltes in Geertruidenberg, Raamsdonksveer en Raamsdonk. Het zuidelijk deel van de vesting wordt afgebroken; op de vrijgekomen ruimte tussen Geertruidenberg en de Donge wordt een emplacement aangelegd. Na
de Tweede Wereldoorlog is de spoorlijn ontmanteld. De spoorbrug bestaat nog. Op het emplacement is Dongeburgh gebouwd.
Vanaf 1950 breidt Geertruidenberg zich uit naar het westen en het noorden, waarbij enige groene ruimte wordt vrijgehouden tussen de vestinggracht en de bebouwing.
Het buitendijks land aan de westzijde van de Donge is in gebruik genomen door ver- schillende vormen van bedrijvigheid. Bedrijventerrein Gasthuiswaard ligt tegenover de polder Gasthuiswaard. In 1919 wordt daar aan de Donge de Dongecentrale gebouwd, die nu niet meer in gebruik is. In 1952 wordt de Amercentrale aan de Bergsche Maas gebouwd, op een terrein ongeveer even groot als de vesting Geertruidenberg. De Cen- trale is middelpunt van een web van elektrische infrastructuur, in de vorm van hoog- spanningslijnen en transformatoren, met een concentratie in het landelijk gebied ten westen van Geertruidenberg.
Raamsdonk ligt ooit (na eerdere posities) aan de Achterste Dijk. Het dorp wordt gro- tendeels verwoest tijdens de Sint-Elisabethsvloed van 19 november 1421 en daarna een paar honderd meter zuidelijker weer opgebouwd, met achterlating van de mid- deleeuwse Lambertuskerk. Tegenwoordig is Raamsdonk een rustig dorp, met vele ty- pische Langstraatboerderijen, in een opstelling die de oorspronkelijke Middeleeeuwse opstrekkende verkaveling weerspiegelt. In de polder het Broek is deze nog aanwezig.
Delen van het spoortraject zijn in het landschap bij Raamsdonk nog zichtbaar: het Hal- vezolenpad.
Raamsdonksveer ligt oorspronkelijk aan het oude binnenmeer, tegenover Geertrui- denberg. Het ‘Veer’ is een oord van schippers, vissers, polder- en griendwerkers. Het dorp steekt vanuit een lint (Sandoel, Grote Kerkstraat, Vrijheidsstraat, Hoofdstraat, Prins Hendrikstraat) een lijn uit naar de Donge (Haven); later zet de Rijksstraatweg daar een streep doorheen (Prins Bernhardstraat, Keizersdijk). Daaromheen zijn woonwijken verrezen, van verschillende (herkenbare) stedenbouwkundige perioden.
De grootste is de wijk Hooipolder aan de noordzijde van de kern. De meest recente wijk is Achter de Hoeven.
Grenzen: de rijkswegen
Door de aanleg van de straatweg Parijs-Amsterdam onder Napoleon (1811-1812) komt Raamsdonksveer tot nieuwe bloei. Bij Keizersveer wordt de rivier overgestoken.
Rond het midden van de 20e eeuw wordt de rijksweg A27 aangelegd, met een brug bij Keizersveer. De A59 wordt in de jaren 1969 – 1987 ontwikkeld.
1.3. Structuur
Als gevolg van deze landschappelijke en stedelijke ontwikkelingen is de typerende structuur van de gemeente Geertruidenberg ontstaan.
De Donge vormt de ruggengraat van het stedelijke gebied, met Geertruidenberg en Raamsdonksveer ter weerszijden. Oude lijnen en stadsdelen zijn daarin nog herken- baar. Het stedelijke gebied is opgebouwd uit twee historische centra, omringd door woon- en werkgebieden. Met name de laatste verschillen sterk in leeftijd, aanzien en schaal, met als bijzonderheid de reusachtige Amercentrale met zijn web van hoog- spanningsleidingen.
De noordzijde van de gemeente, de Bergsche Maas vormt een duidelijke grens - die vanuit de gemeente vrijwel onzichtbaar is.
Het landelijk gebied rondom de twee stedelijke kernen wordt door ‘snijlijnen’ inge- deeld in compartimenten met elk een eigen signatuur: in het westen een groen ener- gielandschap met een ruimtelijke kleine schaal (maar vol grootschalige elektriciteitslo- gistiek), ten zuiden van de stedelijke kernen een open polder, doorsneden door de A59, ten oosten van de A27 het groete open polderland en, ten zuiden van de A59, het oude kleinschalige gebied van Raamsdonk.
Functionele structuur van Geertruidenberg: woon- en werkgebieden, de centra, het buitenge- bied en de hoofdweg- en waterstructuur.
2 Op de schouders van …
Al sinds de 13e eeuw bestaat Geertruidenberg en is de stad in ontwikkeling. Een groot deel van het beleid voor de Structuurvisie Geertruidenberg 2030 heeft zijn wortels in eerder vastgestelde plannen en beleidsvoornemens. De Structuurvisie Geertruiden- berg 2025 staat op de schouders van eerder beleid.
In dit hoofdstuk worden de beleidslijnen, voornemens, plannen en projecten van be- staande, vastgestelde plannen beknopt weergegeven, voor zover zij van ruimtelijk be- lang zijn voor de Structuurvisie Geertruidenberg 2030.
Daarbij wordt de aandacht gericht op plannen en voornemens die ook in de Structuur- visie Geertruidenberg 2030 plan en voornemen zijn.
2.1. Beleidskader
De beleidsmatige speelruimte voor de structuurvisie die is gesteld door het rijk, de provincie, de regio en de gemeente is vastgelegd in diverse beleidsstukken. Eventuele afwijking van het speelveld is alleen mogelijk met een goede motivatie.
De volgende beleidsdocumenten zijn onder andere vertrekpunt voor de structuurvisie:
De Wet ruimtelijke ordening;
Structuurvisie Infrastructuur en Ruimte en Barro (2012);
Structuurvisie ruimtelijke ordening en verordening ruimte Noord-Brabant;
Ruimtelijke visie West-Brabant 2030 (2011);
Coalitieprogramma 2010-2014;
Bestemmingsplan Buitengebied (2011);
De dorpsontwikkelingsplannen (2011).
Sectoraal beleid
In de structuurvisie zijn de diverse sectorale en gebiedsgerichte beleidsstukken samen- gebracht, en integraal afgewogen. Dit leidt op enkele beleidsvelden tot nieuwe inzich- ten en herijking van gemeentelijk beleid.
Hierna zijn de algemene beleidsstukken van rijk, provincie, regio en gemeente samen- gevat. Diverse sectorale beleidsnota’s, waaronder bijvoorbeeld de woonvisie, zijn sa- mengevat in hoofdstuk 3.
2.1.1. Rijksbeleid
Wet ruimtelijke ordening
De Wet ruimtelijke ordening (Wro) richt zich op bevordering van duurzame ruimtelijke kwaliteit. De wetgever maakt daarbij onderscheid tussen beleid, normstelling en uit- voering. De structuurvisie is het beleidsdocument waarin de gemeente haar ruimtelijk beleid en uitvoeringsstrategie verankert. De borging van het beleid vindt plaats in be- stemmingsplannen en omgevingsvergunningen.
Structuurvisie Infrastructuur en Ruimte (SVIR) en Besluit algemene regels ruimtelijke ordening (Barro)
Het Rijk kiest voor een selectievere inzet van rijksbeleid op 13 nationale belangen.
Voor Geertruidenberg relevante belangen zijn:
Een robuust hoofdnetwerk van weg, spoor en vaarwegen rondom en tussen de be- langrijkste stedelijke regio’s inclusief de achterlandverbindingen.
Ruimte voor het hoofdnetwerk voor (duurzame) energievoorziening en de ener- gietransitie.
Uitsnede visiekaart
Het in stand houden van de hoofdnetwerken van weg, spoor en vaarwegen om het functioneren van de netwerken te waarborgen.
Betere benutting van de capaciteit van het bestaande mobiliteitssysteem van weg, spoor en vaarwegen.
Verbeteren van de milieukwaliteit (lucht, bodem, water) en bescherming tegen ge- luidsoverlast en externe veiligheidsrisico’s.
Ruimte voor waterveiligheid, een duurzame zoetwatervoorziening en klimaatbe- stendige stedelijke (her) ontwikkeling.
Ruimte voor behoud en versterking van (inter-) nationale unieke cultuurhistori- sche en natuurlijke kwaliteiten.
Ruimte voor een nationaal netwerk van natuur voor het overleven en ontwikkelen van flora- en faunasoorten.
Zorgvuldige afwegingen en transparante besluitvorming bij alle ruimtelijke plan- nen.
Deze belangen zijn vertaald in het Besluit algemene regels ruimtelijke ordening (Barro).
Rijksbelangen binnen de gemeente Geertruidenberg:
De A27 en A59 zijn onderdeel van de hoofdwegenstructuur. Hier speelt het nieu- we knooppunt Hooipolder en de mogelijke verbreding van de A27.
De Maas is onderdeel van het hoofdvaarwegennet.
De Amercentrale is belangrijk voor de elektriciteitsvoorziening en is een belangrij- ke schakel in het elektriciteitsnetwerk. Er lopen diverse 150Kv en een 380Kv tracé door de gemeente (onderdeel hoofdelektriciteitsnetwerk).
De primaire waterkeringen.
De Biesbosch is aangeduid als Natura 2000-gebied en nationaal park. Daarnaast zijn enkele gebieden op land aangeduid als Nationale herijkte ecologische hoofd- structuur.
2.1.2. Provinciaal en regionaal beleid
Structuurvisie ruimtelijke ordening (2010) en verordening ruimte Noord-Brabant (2012)
De provincie geeft in de structuurvisie de hoofdlijnen van het ruimtelijk beleid tot 2025 (met een doorkijk naar 2040). Op de structurenkaart die bij de structuurvisie hoort is het stedelijk gebied van Geertruidenberg als stedelijk concentratiegebied aangeduid.
Provinciale belangen zijn:
De verbreding van de A27 is aangeduid als studie;
Er is een aantal zoekgebieden voor verstedelijking aangegeven: aan de westzijde van Geertruidenberg, de zuidwestzijde van Raamsdonksveer en op diverse kleine- re locaties rond Raamsdonk, waaronder de locatie Wim Boonsstraat;
De Donge, de Biesbosch en de Overdiepsche polder en uiterwaard zijn aangeduid als waterbergingsgebied.
Het westelijk lint van Raamsdonk ligt in cultuurhistorisch waardevol landschap.
Het stedelijk gebied en de zoekgebieden zijn vastgelegd in de verordening ruimte.
Uitsnede structuurvisie
Uitsnede verordening ruimte
Ruimtelijke visie West-Brabant 2030 (2011)
De Ruimtelijke Visie West-Brabant 2030 beschrijft de gezamenlijke koers van de ge- meentes in een ruimtelijk casco. Uitgangspunt van het gemeenschappelijk optrekken binnen deze koers is, dat autonomie van de deelnemende samenwerkingspartners ge- respecteerd wordt. Alleen als opgaven daarom vragen, wordt - al dan niet in wisselen- de allianties – samengewerkt om de gestelde doelen te bereiken.
Centraal wat moet, decentraal wat kan.
West-Brabant als zelfbewuste regio in een veranderend krachtenveld.
Versterken van de regionale identiteit met gebiedsgerichte ontwikkelingsstrategieën
Ruimtelijke ontwikkeling volgt vanuit een visie op duurzaamheid.
Water, natuur en landschapsambities zijn de basis voor een goed gefundeerde toekomst.
Uitsnede visiekaart
Nieuwe verbindingen en het oplossen van knelpunten voor personen- en
goederenvervoer, zoals een nieuwe spoorlijn langs de A27 en herstructurering van deze verkeersader.
De economische structuur van West-Brabant wordt versterkt door regionale specialisaties.
Een aantrekkelijke woonregio door het profiel als tuin van de delta.
Spreiding van voorzieningen, betere bereikbaarheid en de leefbaarheid op peil.
Toeristisch recreatieve identiteit en meerwaarde van routes en nieuwe ontwikkelingen.
Specifieke aanduidingen op de kaart zijn: de geplande spoorlijn met halte, waterrecreatie, een geledingszone tussen Geertruidenberg en Oosterhout, de vestingstad en forten.
Strategische Agenda West-Brabant 2012-2020 (2011)
Hierin wordt de transitie van de regio aangegeven. Voor de samenwerkende 19 ge- meentes zijn 4 principes dominant: duurzame ontwikkeling, brede maatschappelijke al- liantievorming, samenwerking vanuit centrale ligging in de zuidwestelijke delta en sa- menwerking binnen de regio. Vanuit het eigen DNA worden de demografische, eco- nomische en ruimtelijk ecologische transities benoemd. Aandachtvelden voor het streefbeeld van West-Brabant in 2020 zijn vanuit sociaal-maatschappelijke hoek de jeugd, ouderen, arbeidsmigranten, leefbaarheid, care and cure (gezondheidszorg) en cultuur. Als ecologische dragers worden water (ordening, kwaliteit), klimaatbestendig- heid (C2C), biodiversiteit en duurzame landbouw beschouwd.
Economisch zijn maintenance, logistiek en biobased economy en, op een lager schaal- niveau, zorgeconomie, recreatie en toerisme en agro (glastuinbouw en boomteelt) be- langrijk.
In het uitvoeringsprogramma is deze opgave uitgewerkt in afspraken voor de korte, midden en lange termijn voor de betrokken partijen (overheid, ondernemers en on- derwijs). Onderwerpen als het waarborgen van de mogelijke aanleg van een spoorlijn Breda-Utrecht, ontwikkelen van multimodale knooppunten en de meer algemene taakstelling op het gebied van leefbaarheid en klimaatdoelstellingen komen hier aan de orde.
2.1.3. Gemeentelijk beleid
Structuurvisie 2000 en concept structuurvisie 2009
Het college van burgemeester en wethouders heeft in 2006 besloten de Structuurvi- siePlus van maart 2000 te herzien, omdat deze niet meer actueel is. Het beleid was ge- richt op het naar elkaar groeien van de kernen Geertruidenberg en Raamsdonksveer.
De visie is geschreven in een tijd waarin ruimte gevonden moest worden voor een fors verstedelijkingsprogramma. Een aantal grote projecten is uitgevoerd of in een verge- vorderd stadium (bv bedrijventerrein de Pontonnier en Dongeburgh).
Structuurvisie plus (2000)
In de periode 2007- 2009 heeft de gemeente gewerkt aan de herziening. Op 3 april 2009 is de ‘ontwerp StructuurvisiePlus’ vrijgegeven voor inspraak. Na het verstrijken van de inspraaktermijn zijn de werkzaamheden om te komen tot vaststelling, stilge- legd. Eind 2011 zijn de werkzaamheden weer opgepakt. De gemeente heeft besloten om het proces opnieuw te doorlopen en niet verder te gaan met het ontwerp uit 2009.
Coalitieprogramma 2010-2014 (2010)
De gemeente Geertruidenberg krijgt de komende jaren veel minder geld van het Rijk (Algemene Uitkering). Hierdoor zal er bezuinigd moeten worden. Voor de uitvoering van alle ambities in het oorspronkelijk geplande tempo is niet voldoende geld beschik- baar. Dit maakt het nodig om dingen anders aan te pakken en zuiniger aan te doen.
Dat biedt voor Geertruidenberg ook de nodige kansen. Kansen om patronen te door- breken, kritisch naar jezelf te kijken en ombuigingen hand in hand te laten gaan met verbeteringen.
In het programma wordt op hoofdlijnen duidelijk hoe het college het beperkt beschik- bare budget wil ‘ombuigen’.
Het college legt het accent op werkgelegenheid, economie, optimale dienstverlening, veiligheid en - zoveel mogelijk - behoud van sociale zekerheid. De prioriteit ligt de ko- mende jaren bij de strijd tegen de oplopende werkloosheid.
De coalitie heeft bij het bepalen van de voorstellen de volgende criteria gehanteerd:
1. Het behouden van een aantrekkelijk woon- en leefklimaat;
2. Het behouden en zo mogelijk versterken van de economie;
3. Het versterken van de sociale samenhang binnen onze gemeenschap;
4. Het aandacht geven aan kwetsbare groepen door zoveel mogelijk behoud van het huidige niveau van de sociale voorzieningen; voor de overige groepen wordt de focus gelegd op het vergroten van de zelfredzaamheid (gebruik makend van de kracht in de samenleving).
Hoofdpunten coalitieprogramma
De coalitie streeft naar een dynamische, duurzame en toekomstgerichte gemeente waarin de mensen zich in vrijheid kunnen ontplooien. Dit vraagt om een nieuwe lokale overheid. De afgelopen decennia heeft onze gemeente steeds meer taken en rollen op zich moeten nemen. Dit is niet meer vanzelfsprekend, laat staan betaalbaar.
Geertruidenberg is een krachtige, ondeelbare gemeente. De drie kernen vormen een netwerk. Dit principe doet niets af aan de authentieke kenmerken en charmes van ie- dere kern. Deze blijven vanzelfsprekend onaangetast. De daar aanwezige netwerken en sociale verbanden zijn van groot belang voor de samenhang in de gemeente Geer- truidenberg.
De historische stad Geertruidenberg is meer dan de moeite waard: de Markt wordt door kenners beschouwd als een van de mooiste van Nederland. In 2013 heeft de his- torische stad 800 jaar stadsrechten.
Raamsdonk is een landelijk kern met karakteristieke woonboerderijen.
Raamsdonksveer is het kernwinkelgebied van de gemeente. Er is een voldoende geva- rieerd winkelaanbod, maar de kwaliteit van het centrumgebied moet verbeterd wor- den.
De gemeente Geertruidenberg is een gemeente waar het prettig wonen is. Een ge- meente met goede voorzieningen, een bloeiend verenigingsleven en een eigen speci- fieke werkgelegenheid. Een gemeente ook met een betrokken overheid die zichtbaar is voor de burgers, bedrijven en bezoekers, goed bereikbaar zowel fysiek als via internet, daadkrachtig, effectief en kosten- bewust.
Ruimte
De gemeente streeft ernaar de beschikbare ruimte doelmatig te benutten zodat er een goede balans ontstaat tussen het gebruik voor wonen, werken en recreëren. Het
woonmilieu dient ruimtelijk en kwalitatief van hoogwaardig gehalte te zijn met vol- doende betaalbare woningen voor alle doelgroepen, zodat een prettig woonklimaat met een natuurlijke uitstraling wordt gecreëerd.
De centrumvisie Raamsdonksveer wordt kritisch bekeken om te zien hoe deze aange- past moet worden aan de actuele situatie en nieuwe ontwikkelingen. Haalbare deel- ontwikkelingen worden niet uitgesteld. Voor de kernen Raamsdonk en Geertruiden- berg worden integrale visies (IDOP) ontwikkeld op basis van leefbaarheid en economi- sche haalbaarheid.
Structuurvisie
De structuurvisie is een strategisch beleidsdocument met een bijbehorend projecten- plan c.q. uitvoeringsprogramma. De visie zal na overleg met alle betrokkenen worden aangepast. Ook zal de structuurvisie worden geactualiseerd zodat hij voldoet aan de eisen van digitalisering.
Actiepunten ruimte
Aanpassing en actualisering structuurvisie;
Actualisering woonvisie;
Actualisering bestemmingsplannen en het proces van de digitalisering uiterlijk medio 2013 afronden;
Fasering Pilot binnen strakke contouren;
Ontwikkeling centrum Raamsdonksveer.
Ruimtelijk relevante actiepunten andere beleidsvelden Jeugd, Ouderenbeleid, Onderwijs en Sport
Ontwikkelen van binnensportnota 2010 – 2014;
Huisvesting Peuzelaer en Wilsdonck;
Visie ontwikkelen over de Brede School;
Veilige schoolroutes;
Geen verdere uitvoering realisatie jongerencentrum, maar het realiseren van een jongeren- en seniorenplatform.
Cultuur, Recreatie en Toerisme
10% besparingen doorvoeren op bibliotheek Theek5;
10% besparingen doorvoeren op het totale budget van de muziekschool;
Uitvoering geven aan het Toeristisch Recreatief Actieplan Geertruidenberg;
Nieuwe visie problematiek Schattelijn;
Mogelijkheden onderzoeken multifunctioneel gebruik ijsbaan “Slikpolder”;
Ontwikkelen van de Rivierkade en de mogelijkheden rondom de rivier de Donge uitwerken (realisatie aanleg steigers).
Beheer Openbare Ruimte
Kwaliteit van het groenonderhoud in stand houden;
Ambities binnen de voornoemde beheersplannen (m.u.v. groen onderhoud) temporiseren om hiermee structurele bezuinigingen te kunnen realiseren;
Incidentele middelen beschikbaar stellen voor het realiseren van voornoemde projecten;
Renovatie bomenstructuur Kerkplein Raamsdonk.
Economische zaken
Actiepunten uit het vastgestelde economisch beleid uitvoeren;
Vaststellen detailhandelsvisie en stimuleren detailhandelsvoorzieningen gericht op de eigen inwoners per kern;
Centrumvisie Raamsdonksveer kritisch bekijken om te zien hoe deze aangepast moet worden aan de actuele situatie en nieuwe ontwikkelingen gebaseerd op de vastgestelde centrumvisie, een en ander uiteraard binnen de mogelijkheden;
Nastreven behoud van aanwezige bedrijvigheid en invulling leegstand en actief (gaan) werken aan de revitalisering van de bedrijventerreinen Dombosch en Gasthuiswaard;
Stimuleren van koppeling wonen en werken binnen de gemeente;
Realisatie supermarkt oude kom Geertruidenberg;
Voorwaarden scheppen om te komen tot een middenklassenhotel binnen de gemeente.
Financieel beleid
Versterking en behoud van een solide financiële positie;
Onderzoeken privatisering, toepassing regiefunctie, publiek en private
samenwerking, schrappen van taken, verandering van werkwijze en afstoten van gemeentelijke eigendommen.
Integrale dorpsontwikkelingsplannen
iDOP’s belangrijke basis voor de visie: Duurzame, leefbare situatie voor alle inwoners Het gemeentebestuur werkt aan een duurzame leefbare situatie voor de inwoners van de gehele gemeente Geertruidenberg. Een duurzame, leefbare situatie betekent zorg voor een adequate voorzieningenstructuur, aandacht voor de kwaliteit van de sociale leefomgeving en de fysieke kwaliteit van de leefomgeving. Dit vraagt om een gemeen- tebrede visie met betrokkenheid van de inwoners en vanuit de eigen identiteit van de kernen.
Daarom heeft het gemeentebestuur voor de drie kernen van de gemeente een inte- graal dorpsontwikkelingsplan opgesteld, inclusief een leefbaarheidsagenda (waarin de projecten worden beschreven om de uitvoering van de visies per kern gestalte te ge- ven).
Een iDOP is een praktische agenda waarin voor de middellange termijn is vastgelegd welke projecten uitgevoerd gaan worden om de kernen sociaal, economisch en ruimte- lijk leefbaar en vitaal te houden.
iDOP Raamsdonk
Ambitie Wonen: Behoud van het kleinschalig karakter met een constante, beperkte bouwstroom met aandacht voor iedere doelgroep.
Behoud structuur, cultuurhistorie en relaties met het buitengebied;
Woningbouw naar behoefte;
Herprogrammering woningbouwplannen;
Huisvesting voor ouderen;
Behouden van jongeren (starters).
Ambitie Werken: Een kraamkamer voor startende ondernemers.
Ontwikkelingsmogelijkheden startende ondernemers;
Streekeigen producten.
Ambitie Ruimtelijke inrichting en verkeer: Hoogwaardige kwaliteit van openbare ruimte voor Raamsdonk.
Verbeteren beheer en onderhoud;
Betrekken bewoners bij leefomgeving;
Verbeteren verkeersveiligheid.
Ambitie Voorzieningen: Maatschappelijke voorzieningen moeten een bijdrage leveren aan de ontwikkeling en het bij de samenleving betrokken houden van specifieke bevol- kingsgroepen.
Rendabele huisvesting met voldoende ruimte;
Ontmoetingscentrum als multifunctionele accommodatie;
Meer bekendheid over voorzieningen en activiteiten;
Commerciële voorzieningen.
Ambitie Sociale samenhang: Een sterk verenigingsleven is de spil van het dorp en draagt bij aan de leefbaarheid van de kern.
Voldoende vrijwilligers;
Inspelen op vergrijzing;
Clustering van activiteiten.
Ambitie Buitengebied en recreatie: Voldoende recreatiemogelijkheden voor inwoners binnen de gemeentegrenzen en het recreatief op de kaart zetten van de gemeente Geertruidenberg.
Beleving van het dorp en buitengebied;
Zwembad De Ganzewiel.
iDOP Raamsdonksveer
Ambitie Centrumvisie: Een sterk en krachtig centrum voor Raamsdonksveer met vol- doende voorzieningen en een aangenaam verblijfsklimaat.
concentratie;
voldoende parkeerplaatsen;
verblijfsgebied (30 km-zone);
vergroten kwaliteit openbare ruimte;
bundeling ondernemers en consument gerichte bedrijvigheid en voorzieningen.
Ambitie Wonen: Inwoners faciliteren in hun wooncarrière in Raamsdonksveer.
woningen die aansluiten op de behoefte;
herprogrammering in verband met bevolkingskrimp;
behouden van jongeren.
Ambitie Sociale samenhang: Een sterk verenigingsleven is de spil van het dorp en draagt bij aan de leefbaarheid van de kern.
voldoende vrijwilligers;
voldoende leden;
een plek voor de verenigingen;
voldoende ruimte voor de toekomst;
een betaalbare accommodatie;
een multifunctionele accommodatie;
een bijdrage aan een levendig centrumgebied.
Ambitie Maatschappelijke voorzieningen: Maatschappelijke voorzieningen moeten een bijdrage leveren in de ontwikkeling van inwoners en het bij de samenleving be- trokken houden van specifieke bevolkingsgroepen.
Het aanbieden van goed basisonderwijs;
Voor- en naschoolse opvang;
Bereikbaarheid van een bibliotheek voor iedere inwoner van de gemeente Geertruidenberg;
Kwalitatief hoogwaardig zwembad voor Gemeente Geertruidenberg;
Intensivering van de samenwerking tussen maatschappelijke organisaties;
Bestrijden armoede en eenzaamheid;
Verenigingen moeten kunnen functioneren in een daarvoor geschikt gebouw.
Ambitie Werken: Een goed ondernemersklimaat voor de toekomst.
Behoud van werkgelegenheid;
Voldoende ontwikkelingsmogelijkheden op bedrijventerrein.
Ambitie Recreatie: Voldoende recreatiemogelijkheden voor inwoners binnen de ge- meentegrenzen en het recreatief op de kaart zetten van de gemeente Geertruiden- berg.
Behoud en verbetering van bestaande recreatiemogelijkheden;
Ontwikkelen van recreatiemogelijkheden langs Dongeoevers.
Wijkgerichte ambitie: Hoogwaardige kwaliteit van openbare ruimte op wijk- en buurt- niveau.
Onderhoud bestaande groenvoorzieningen;
Voldoende parkeermogelijkheden in de wijken;
Voldoende speelmogelijkheden kinderen;
Aanpakken verkeersoverlast.
iDOP Geertruidenberg
Ambitie Centrum: een levendig centrum met een gevarieerd aanbod van centrum- voorzieningen
Versterking van het aanbod aan winkels en horeca;
Voldoende parkeerplaatsen op de juiste plaats binnen het centrum;
Faciliteren toeristen.
Ambitie Wonen: creëren van een evenwichtige woningbouwmarkt
Woningbouw voor de juiste doelgroep;
Bouwen op de juiste plaats.
Ambitie Sociale samenhang: een sterk verenigingsleven is de spil van de stad en draagt bij aan de leefbaarheid van de kern
Voldoende vrijwilligers en leden;
Voor iedere vereniging een geschikte accommodatie.
Ambitie Maatschappelijke voorzieningen: Maatschappelijke voorzieningen moeten een bijdrage leveren in de ontwikkeling van de inwoner en het bij de samenleving be- trokken houden van specifieke bevolkingsgroepen
Het aanbieden van onderwijs;
Voor- en naschoolse opvang;
Bereikbaarheid van een bibliotheek voor iedere inwoner van Geertruidenberg;
Kwalitatief hoogwaardig zwembad voor Gemeente Geertruidenberg;
Intensivering van de samenwerking tussen maatschappelijke organisaties;
Bestrijden armoede en eenzaamheid;
Verenigingen moeten kunnen functioneren in een daarvoor geschikt gebouw.
Ambitie Werken: behoud en waar mogelijk vergroting van werkgelegenheid
Behoud en waar mogelijk vergroting van werkgelegenheid.
Ambitie Recreatie: meer werkgelegenheid in de toeristische sector
Gebruik maken van De Donge oevers;
Gebruik maken van de historische binnenstad.
Actieplan iDOP’s
Met de integrale dorpsontwikkelingsplannen (iDOP´s) ligt er een stuk waarbij wensen en behoeften van burgers zijn gekoppeld aan beleid en daar waar koppeling mogelijk is gemaakt benoemd in projecten. Om te voorkomen dat de iDOP's in de la verdwijnen en niet worden uitgevoerd, is een actie-/uitvoeringsplan opgesteld.
Per dorp zijn prioriteiten gesteld door het college met betrekking tot de uit te voeren projecten. Dat betekent dat in elke afzonderlijke iDOP's een leefbaarheidsagenda (schema met projecten per kern) is opgenomen. Deze agenda´s zijn in het actieplan
aan elkaar gekoppeld en geprioriteerd. Budgetten en capaciteit van de gemeente zijn tenslotte niet per kern maar gemeentebreed vastgesteld.
Projectenplanning
Bij het actieplan is een projectenplanning opgesteld waarin beschreven staat wat de projecten inhouden en wie wanneer en met welke middelen het project op gaat pak- ken.
Bestemmingsplan buitengebied
Het recent vastgestelde bestemmingsplan buitengebied is uitgangspunt voor de struc- tuurvisie. Hierin zijn verschillende zones beschreven:
Zone agrarische economie: agrarische sector behouden en versterken.
Zone gemengde plattelandseconomie: Mogelijkheden voor agrarische bedrijven maar ook voor de ontwikkeling van (agrarische) nevenactiviteiten en recreatie.
Groenblauwe mantel: overwegend gemengd agrarisch gebied met belangrijke nevenfuncties voor natuur en water. Het zijn gebieden grenzend aan kerngebied natuur en water die bijdragen aan bescherming waarden in het kerngebied. Het behoud en vooral de ontwikkeling van natuur, water(-beheer) en landschap is in de groenblauwe mantel een belangrijke opgave.
Gebiedstypen bestemmingsplan Buitengebied
3 Sectoraal beleid, ontwikkelingen, prognoses, ambities
Dit onderdeel bevat bouwstenen voor de structuurvisie, verdeeld over thema's. Per beleidssector is het geldende beleid geïnventariseerd, evenals ontwikkelingen, prog- noses en aandachtspunten. Realisatie van programma is afhankelijk van
(markt)initiatieven.
3.1. Wonen
Woonvisie 2012-2016 ‘Bouwen naar behoefte’ (maart 2012)
Uitgangspunt “het behouden van een aantrekkelijk woon- en leefklimaat. De woon- omgeving moet ruimtelijk van hoge kwaliteit zijn met voldoende betaalbare woningen voor alle doelgroepen.”
Meer ouderen, kleinere gezinnen: extra aandacht voor realisatie goedkope koopwoningen en middeldure en dure huurwoningen.
Doelstellingen voor nieuwbouwwoningen
in startnotities worden door de gemeenteraad de beleidskaders vastgesteld voor nieuwbouwplannen van 5 woningen of meer.
30% goedkoop (30% koop en 0% huur), 50% middelduur (20% koop en 30% huur), 20% duur (10% koop en 10% huur). Dwingend vastleggen in BP en
overeenkomsten.
mogelijkheden voor (collectief) particulier opdrachtgeverschap optimaal benut- ten.
levensloopbestendig, ambitieniveau Manifest Duurzaam Dongemond, danwel
“regionaal convenant duurzaam bouwen”, klimaatinitiatieven (SloK-projecten), Politiekeurmerk Veilig Wonen, Brabantwoningen onderzoeken en stimuleren.
Doelstellingen voor bestaande woningen en wijken
Wijzigende behoefte voorzieningenniveau in de gaten houden en hierop voorzienin- genniveau en accommodatiebeleid zo goed mogelijk afstemmen.
Prestatieafspraken tussen de gemeente en de corporaties:
op welke wijze er aan de vernieuwing van de bestaande woningvoorraad wordt gewerkt. Indien meer dan 5 extra woningen worden gewenst door bijvoorbeeld sloop en vervangende nieuwbouw, wordt dit met een plan van aanpak vooraf aan de raad voorgelegd.
wat de minimaal noodzakelijke kernvoorraad huurwoningen is naar prijs, kwaliteit en ligging en de mogelijkheden tot verkoop van bestaande huurwoningen.
hoe de mogelijkheden tot extra huurverhoging bij sociale huishoudens met een midden- of hoger inkomen worden toegepast.
welke (energiebesparende) maatregelen in de bestaande woningvoorraad bij groot onderhoud worden toegepast, waarbij het ambitieniveau uit het Manifest Duurzaam Dongemond uitgangspunt is.
Doelstellingen voor de doelgroepen
Prestatieafspraken over woningen (soort, prijs, ligging etc.) die voor senioren worden ontwikkeld in zowel nieuwbouw als bestaande voorraad. Door levensloopbestendige woningen te realiseren, die ook aantrekkelijk zijn voor andere doelgroepen, flexibel inspelen op vraag.
Bij het ontwikkelen van nieuwbouwplannen hebben starterswoningen topprioriteit. De starterslening wordt gehandhaafd om voor starters een koopwoning meer bereikbaar te maken.
Gestreefd wordt om 30 % van de nieuwbouwwoningen te bouwen voor lagere midden inkomensgroepen als goedkope koopwoning, al dan niet met MGE- constructie. Geen MGEconstructies meer toepassen bij de verkoop van bestaande woningen. Met de corporaties mogelijkheden vergroten vrije sector
huurwoningen bekijken.
In regionaal verband beleid arbeidsmigranten uitwerken.
In prestatieafspraken met beide corporaties opnemen dat zij zich blijven inspannen om voldoende woningen voor statushouders beschikbaar te stellen.
Prognoses
Het CBS gaat uit van lichte krimp van het inwonertal. De provincie gaat uit van lichte groei tot 2025 en daarna lichte krimp.
Indicatie van de toename van de bevolking (CBS en provincie)
Indicatie van de toename van de woningvoorraad (provincie)
De provincie schat in dat de woningvoorraad nog met 540 groeit tot 2020. In de ge- meentelijke woonvisie wordt de bouw van 600 woningen tot 2020 als uitgangspunt gehanteerd. De daadwerkelijke aantallen zijn sterk afhankelijk van marktontwikkelin- gen.
Prognose leeftijdsopbouw (provincie)
Uit de prognose van de leeftijdsopbouw blijkt dat Geertruidenberg (net als een groot deel van Nederland) langzaam vergrijst en ontgroent.
Prognose huishoudensontwikkeling (provincie)
Het aantal eenpersoonshuishoudens neemt de komende jaren toe (landelijk beeld).
Capaciteit
In de woonvisie is een overzicht opgenomen van gerealiseerde bouwplannen, in aan- bouw zijnde plannen en bouwplannen voor de korte en lange termijn (zie woonvisie).
Hieruit blijkt dat er voldoende capaciteit is in nu bekende plannen (ca 700 woningen).
Plannen in bijlage 11 Woonvisie (exclusief zorg)
Geertruidenberg Raamsdonksveer Raamsdonk Totaal
Gereedgekomen in 2011
0 117 1 118
In aanbouw 111 111
Start bouw voor 1- 1-2017
188 181 62 431
Start bouw na 1-1- 2017
39 106 25 170
totaal in aanbouw en bouwplannen
227 398 87 712
Conclusie
De uitgangspunten en doelstellingen van de recent vastgestelde Woonvisie worden overgenomen in de Structuurvisie.
De marktontwikkelingen worden ook gevolgd en er is aandacht voor particulier opdrachtgeverschap. Voor alle locaties is aandacht voor eventueel noodzakelijke herprogrammering. De woonvisie is flexibel ten aanzien van aantallen en locaties.
De inzet is gericht op het benutten van de nu bekende locaties. Er is voldoende ruimte op nu bekende locaties voor de toekomstige behoefte. Nieuwe
zoeklocaties voor woningbouw zijn vooralsnog niet aan de orde.
Mogelijke woningbouwlocaties woonvisie
3.2. Werken
Regionale Agenda Werklocaties (2013)
Startpunt voor deze regionale agenda vormden provinciale prognoses van de ruimte- lijke behoefte aan bedrijfsterrein, die uitsluitend kwantitatief zijn onderbouwd. Voor de regio West-Brabant bleek daaruit, dat er kwantitatief gezien een gering overschot aan bedrijventerrein ontwikkeld gaat worden als alle plannen (hard en zacht) ook in uitvoering worden gebracht.
In deze visie is zowel rekening gehouden met de (verwachte) vraag vanuit het bedrijfs- leven als met mogelijkheden in de regio om hierin op korte en middellange termijn te voorzien.
Geertruidenberg beschikt over een van de grootste bedrijfsterreinen in de regio (Dombosch), maar heeft momenteel geen grond beschikbaar. Geertruidenberg heeft wel regionale en provinciale instemming voor de ontwikkeling van 6 ha (uitbreiding Gasthuiswaard). Daarnaast heeft Geertruidenberg plannen om nabij de Heulweg een gebied van in totaal 25 ha te ontwikkelen, waarvan naar verwachting 5 ha tot 2020.
De rest (20 ha) bestaat uit een reservering voor ná 2020.
Bedrijventerreinenvisie Amerstreek (2012)
De regio Amerstreek (Drimmelen, Geertruidenberg en Oosterhout) heeft in 2011 on- geveer 1.205 ha bruto aan bedrijventerrein, ruim 1.000 ha netto. In de regio zijn vol- gens IBIS (2011) in totaal 27 bedrijventerreinen. De meeste bedrijventerreinen zijn gemengde terreinen en slechts op een zeer beperkt aantal bedrijventerrein zijn nog kavels beschikbaar.
De samenwerkende gemeenten hebben de ambitie om toekomstig beleid op het ge- bied van ontwikkeling en herstructurering van de bedrijventerreinen gezamenlijk vorm te geven. Als basis voor de onderlinge afstemming en samenwerking heeft de regio deze bedrijventerreinvisie opgesteld.
Uit een confrontatie van vraag en aanbod blijkt dat als het geplande aanbod tijdig wordt gerealiseerd is tot 2020 kwantitatief en kwalitatief voldoende ruimte beschik- baar is voor de opvang van de ruimtevraag van het regionale bedrijfsleven. Er is echter onvoldoende ruimte om de volledige bovenregionale vraag op te vangen. Er blijft na inzet van al het aanbod nog een ruimtebehoefte over van 0 tot 19 hectare netto van- uit de bovenregionale sector Transport, logistiek en groothandel.Voor deze bovenre- gionale logistieke vraag zal worden doorverwezen naar bedrijventerreinen elders in West-Brabant en Midden-Brabant.
In Geertruidenberg is 32 hectare netto aanbod geïnventariseerd (Gasthuiswaard, Dombosch en Heulweg), inclusief particulier eigendom en herstructurering.
Uitgangspunten bedrijventerreinenstrategie
De regio hanteert de volgende uitgangspunten bij de bedrijventerreinenstrategie:
Bedrijventerreinenmarkt is een regionale markt: gezamenlijke opvang ruimtevraag in de Amerstreek
Zorgen voor een gezond evenwicht vraag en aanbod (voorkomen overaanbod)
Prioriteit bij kwaliteit bestaande bedrijventerreinen
Zo goed mogelijk accommoderen van de ruimtevraag van het in de Amerstreek gevestigde bedrijfsleven
De ruimtevraag van bedrijven van buiten de regio wordt zo goed mogelijk geaccommodeerd op bestaande en op reeds geplande nieuwe en uit te breiden
bedrijventerreinen. Er wordt geen extra aanbod gecreëerd voor de opvang van ruimtevraag van buiten de regio.
Bedrijven groter dan 5 ha. uit de sectoren handel, transport en logistiek worden in principe niet in de Amerstreek opgevangen. Deze worden doorverwezen naar bijvoorbeeld Moerdijk.
Voor de kleinschalige bedrijventerreinen in Drimmelen wordt uitgegaan van een invulling van gemengde lokale bedrijvigheid (vanuit alle sectoren).
Voor detailhandel aansluiten op het regionale detailhandelsbeleid, aanwijzen specifieke zones voor perifere detailhandelsvestigingen (PDV).
Realisatiestrategie
Op hoofdlijnen zijn de belangrijkste uitgangspunten en afspraken over de gezamenlij- ke organisatie van de uitvoering van de regionale bedrijventerreinenstrategie:
1. Bindende afspraken en blijvende regionale afstemming 2. Opzetten van een regionaal loket bedrijventerreinen
3. Onderzoek naar het regionaal hanteren van eenzelfde methodiek voor bepalen grondprijs
4. Gezamenlijke communicatie en optreden naar externe partijen 5. Gezamenlijke aanpak parkeerplaatsen vrachtwagens
6. Opzetten regionaal parkmanagement inclusief beveiliging 7. Gezamenlijke inzet bij het bereikbaar houden van de regio
8. Gezamenlijke monitoring en evaluatie van de uitvoering van de bedrijventerrei- nenstrategie
Beleidsnota Economische Zaken (2009)
Om duidelijk te maken hoe het ondernemersklimaat in Geertruidenberg kan worden versterkt, is de Beleidsnota Economische Zaken opgesteld.
De gemeente wil samen met het in de gemeente gevestigde bedrijfsleven via interac- tief beleid de aanwezige werkgelegenheid behouden en waar mogelijk uitbreiden en versterken. Bij het aantrekken van nieuwe bedrijvigheid zal vooral in regionaal ver- band worden geopereerd om een zo attractief mogelijk regionaal en gemeentelijk ves-
tigingsklimaat te realiseren. Hiervan zullen immers alle Bergse bedrijven en burgers de vruchten plukken.
Beleidsdoelstellingen Economische ontwikkeling
1. Ontwikkelen en aantrekken van nieuwe economische activiteiten én koesteren van bestaande bedrijvigheid;
Scheppen van duidelijkheid over wat wel en niet kan en mag op de bedrijventerreinen.
Koesteren van bestaande bedrijvigheid en het behouden van economische diversiteit.
2. Kennisintensivering van de industrie;
Stimuleren van de samenwerking tussen het bedrijfsleven en de in de regio gevestigde onderwijsinstellingen.
Stimuleren van de samenwerking tussen bedrijven onderling (met name tussen toeleveranciers en uitbesteders) met als doel de ontwikkeling van product-, proces- en marketinginnovaties.
3. Benutten van de potenties op toeristisch-recreatief gebied.
Het maken van keuzes op het gebied van recreatie en toerisme.
Afstemmen van verblijfsaccommodatie/voorzieningen op de doelgroepen.
Arbeidsmarkt
1. Behoud en versterking van het huidige werkgelegenheidsniveau.
2. Verbeteren van de afstemming tussen vraag en aanbod op de arbeidsmarkt.
Koesteren van de bestaande, met name de grotere, (industriële) vestigingen én het aantrekken van nieuwe vestigingen met (veel) arbeidsplaatsen die aansluiten bij het opleidingsniveau van de Bergse beroepsbevolking.
Bevorderen van herintreding, omscholing en bijscholing om zo het aanbod van arbeidskrachten te vergroten en kwalitatief op peil te houden c.q. te brengen.
Blijven zoeken naar oplossingen voor langdurig werklozen.
Afstemming onderwijs – arbeidsmarkt verbeteren.
Bedrijvigheid
1. Herstructurering van bestaande bedrijfslocaties.
Uitvoeren van de in het Masterplan Dombosch opgenomen deelprojecten.
Onderzoeken welke kwaliteitsverbeteringen op de andere bedrijventerreinen noodzakelijk zijn zodat de bedrijven op die terreinen bedrijfseconomisch zo optimaal mogelijk kunnen blijven functioneren.
2. Ontwikkeling van nieuwe bedrijfslocaties.
Ontwikkeling strategische reserves tot bedrijventerreinen voor bestaande bedrijven.
Intensiveren van de ruimtelijk-economische samenwerking in de regio om doorstroming van bedrijven te faciliteren en de werkgelegenheid in deze bedrijven in elk geval voor de regio te behouden.
Onderzoek doen naar de kwantitatieve en kwalitatieve behoefte aan kleinschalige bedrijfsruimte.
Stimuleren van intensief ruimtegebruik.
3. Verbetering van de bereikbaarheid.
Lobby voor een in de tijd naar voren halen van de uitvoeringsperiode van de A27 en het ‘omvormen’ van knooppunt Hooipolder tot een volwaardig verkeersknooppunt.
Woon- en leefmilieu
1. Aantrekkelijk woon- en leefmilieu in stand houden en verbeteren:
Het in stand houden en waar mogelijk vergroten van het aanbod van sociaal- culturele voorzieningen.
Het realiseren van de Centrumvisie Raamsdonksveer.
Het vergroten van het aanbod van toeristisch-recreatieve voorzieningen.
2. Maatwerk ten aanzien van woningbouw.
Het realiseren van een kwalitatief goed woningaanbod dat voldoet aan de eisen die men stelt aan een woning.
Het realiseren van woon-zorgcombinaties.
Het realiseren van woon-werkcombinaties.
Dombosch
Het bedrijventerrein Dombosch is het grootste bedrijventerrein in de gemeente Geer- truidenberg (ca. 210 ha). De gemeente Geertruidenberg bezit op het terrein geen uit- geefbare kavels meer. Op het terrein is sprake van enige leegstand en onbenutte ruimte, alles in particulier bezit. Uitbreiding is niet mogelijk. Wel kunnen door her- structurering ruimtelijke wijzigingen tot stand worden gebracht.
De oudste delen van Dombosch zijn ruim 30 jaar oud. Zowel bij de gemeente als bij het bedrijfsleven bestaat de behoefte aan kwaliteitsverbetering, met name op het vlak van gebrek aan samenhang; rommelige uitstraling van diverse kavels, verkeersknel- punten en inefficiënt ruimtegebruik.
Masterplan Dombosch
In het kader van revitalisering Dombosch vindt er een kwaliteitsimpuls plaats op Dom- bosch. De openbare ruimte en de infrastructuur worden aangepakt en vernieuwd. De kwaliteitsslag beperkt zich overigens niet tot de openbare ruimte, ook de private pan- den en kavels moeten worden meegenomen.
Het Masterplan Dombosch is erop gericht van het bedrijventerrein Dombosch in 2015 weer een modern, dynamisch, duurzaam bedrijventerrein te maken. Ruimtelijk gaat het om een efficiënter en beter ruimtegebruik.
In het Masterplan stellen de betrokken partijen (gemeente en het georganiseerde be- drijfsleven) “dat er sprake is van wederzijdse afhankelijkheid. Immers, herstructure- ring is niet alleen het verbeteren van het publieke deel van een bedrijventerrein, maar omvat ook het aanpakken van de verpaupering, leegstand en braakligging van het pri- vate deel van het terrein”.
Het Masterplan heeft zijn doelstellingen vertaald in gezamenlijk beoogde projectresul- taten, waaronder het verbeteren van de infrastructuur, het terugdringen van parkeer- overlast en het tegengaan van verpaupering en leegstand.
Beeldkwaliteitplan Dombosch I/II (2010)
Visiekaart
Pontonnier
Het voormalige kazerneterrein "De Pontonnier" is ontwikkeld tot nat bedrijventerrein.
Het terrein diende als uitplaatsingslocatie om watergeboden (milieuhinderlijke) be- drijvigheid langs de Donge te verplaatsen, zodat de beoogde ruimtelijke samenhang tussen Geertruidenberg en Raamsdonksveer wordt gecreëerd.
Bedrijventerrein Pontonnier is volledig uitgegeven. Uitbreiding van het terrein is uit landschappelijk oogpunt ongewenst.
Heulweg
Locatie Heulweg is strategische reserve voor nieuw bedrijventerrein: 25 hectare, waarvan 5 hectare (bruto) tot 2020 en 20 hectare (bruto) na 2020.
Gasthuiswaard en Rivierkade
Er is nog 4,5 hectare (netto) aan de Gasthuiswaard die als bedrijfsgrond ingevuld kan worden (locatie Heulweg- Zuid).
Invulling van braakliggende gronden op Rivierkade is gewenst.
In 2013 wordt een verkenning uitgevoerd naar de wenselijkheid en noodzaak van revi- talisering.
De Dongecentrale is aangewezen als monumentaal industrieel erfgoed. Er wordt on- derzoek gedaan naar een vervolgfunctie. De provincie en Stichting Boei nemen hierin het voortouw.
Amercentrale
Er zijn nog mogelijkheden voor uitbreiding op eigen terrein.
Via het Ministerie is er in het kader van Barro (Besluit Algemene Regels RO) een ruim- teclaim gedaan voor Essent.
Conclusie
De gemeente heeft geen uitgeefbare grond meer.
Eventuele uitbreidingsbehoefte wordt in regionaal verband afgestemd.
Locatie Heulweg is strategische reserve.
Er is behoefte aan startersruimten.
Revitalisatie Dombosch, opknappen openbare ruimte en benutten ongebruikte ruimte.
Er wordt onderzoek gedaan naar een nieuwe functie voor de Dongecentrale.
De Amercentrale is een vast gegeven in Geertruidenberg. Er is ruimte voor uitbreiding op eigen terrein. Er is een ruimtereservering voor de Amercentrale in de verordening van het rijk (het Barro) opgenomen.
3.3. Voorzieningen
3.3.1. Sociaal-maatschappelijke voorzieningen
Beleidsnota speelruimte 2010-2014, Ruimte om te spelen
De gemeente onderstreept het belang van spel en speelruimte. De gemeente be- schouwt de gehele openbare woonomgeving als terrein van speelruimtebeleid.
Bij de inrichting van de woonomgeving en de specifieke inrichting van speelplekken moet rekening gehouden worden met de ruimtebehoefte van kinderen. Deze wordt groter naar mate kinderen ouder worden. Jonge kinderen (0-6 jaar) hebben een actie- radius tot ongeveer 100 meter van hun woning, schoolkinderen (6-12 jaar) tot zo’n 400 meter en tieners (12-18 jaar) tot circa 1000 meter. We spreken in dit verband over speelvoorzieningen op respectievelijk blokniveau, buurtniveau en wijkniveau. Het doel is het aanbod en vraag zo goed mogelijk op elkaar af te stemmen. Het aantal jeugdigen en de bevolkingsopbouw zijn mede bepalend voor het aantal benodigde speelvoorzieningen.
De gemeente streeft naar veilige en kwalitatief hoogwaardige speelvoorzieningen en variatie in speelmogelijkheden. De gemeente beschikt over 45 speelvoorzieningen ( inclusief trapveldjes en skatebanen).
Geertruidenberg
Het voorzieningenniveau in Geertruidenberg is op orde. In de afgelopen jaren is ge- werkt aan het creëren van speelmogelijkheden voor minder valide kinderen. Door de komst van de extra speelvoorziening in het project Dongeburgh wordt het tekort aan speelvoorziening in Geertruidenberg-Kom opgeheven.
Raamsdonksveer
De speelwaarde van de terreinen aan de Berendonk en Rijvoortshoef verdient verbetering door het vervangen of toevoegen van toestellen.
Het verdient aanbeveling om het aantal speelvoorzieningen in de donken- en werenbuurt te verminderen en de speelwaarde van de blijvende speelterreinen te
verbeteren. Door het herinrichten van de speelvoorziening aan de Gijselsweer kan de speelvoorziening aan de Loddersweer bijvoorbeeld komen te vervallen.
Het is aan te bevelen om het trapveld aan de Thorbeckesingel op te heffen en een andere sportgelegenheid in Achter de Hoeve te creëren.
In Rivierzicht-Zuid komen een tweetal speelgelegenheden.
In het deelproject Heereland komen op termijn twee speelterreintjes en een trapveld.
Raamsdonk
Het voorzieningenniveau in Raamsdonk is op orde. In het nieuwbouwplan aan de Mo- lenstraat is rekening gehouden met een kleine speelvoorziening.
Kadernota sportbeleid (2008)
De missie van het gemeentelijke sportbeleid van de gemeente Geertruidenberg is het aantrekkelijk maken en houden van sport voor en door haar inwoners, zowel jong als oud en valide en mindere valide. In het kader van het sportbeleid richt de gemeente zich op het realiseren van de beleidsuitgangspunten:
Minder directe bemoeienis van de gemeente met de uitvoering van het beleid.
Grotere beleidsvrijheid van de lokale sportverenigingen waar het betreft de uitvoering.
In stand houden en verbeteren van de kwaliteit van de sportvoorzieningen.
Sportverenigingen moeten in staat worden gesteld de groei van de bevolking, als gevolg van de pilot-status, op te kunnen vangen.
Beheersing van de kosten.
Streven naar een toename van het aantal sporters, zowel in clubverband als anderszins.
Kadernota accommodatiebeleid, samen presteren (2013)
Het accommodatiebeleid omvat verschillende beleidsvelden (welzijn, sport en onder- wijs). Het accommodatiebeleid heeft betrekking op gebouwen (opstallen) met een
maatschappelijke functie waar de gemeente eigenaar van is, op stuurt vanuit wettelij- ke verplichtingen of accommodaties die een belangrijke functie vervullen ten aanzien van het inhoudelijke beleid.
De gemeente streeft naar een situatie waarbij gemeente, (maatschappelijke) organi- saties en inwoners zich samen inzetten voor een goed resultaat, zowel in maatschap- pelijk als financiële zin. Het doel is het creëren van een samenleving, waarin leefbaar- heid, sociale samenhang en maatschappelijke participatie hoog in het vaandel staan.
Maatschappelijke accommodaties leveren hier een belangrijke bijdrage aan. Het zijn laagdrempelige voor iedereen toegankelijke gebouwen. De gemeente ondersteunt en stuurt bij waar nodig, maar keuzevrijheid en zelfredzaamheid staan hier voorop.
De visie op hoofdlijnen:
De gemeente als regisseur en keuzevrijheid voor de samenleving.
Evenwicht in vraag en aanbod, zowel maatschappelijk als commercieel.
Stimuleren van maatschappelijk en privaat initiatief.
Focus op behoud van functies, instandhouding van accommodaties is geen doel.
Afstoten eigendom bij de gemeente is mogelijk mits de functie behouden blijft.
Optimalisering van bestaande accommodaties boven realisatie nieuwe accom- modaties.
Sturen op basis van profijtbeginsel (kostendekkende verhuur, integrale kostprijs- subsidie).
Dagelijks beheer door exploitanten, gemeente stuurt op basis van prestatieaf- spraken.
Inzetten op clustering en multifunctioneel ruimtegebruik.
Kernen Geertruidenberg en Raamsdonksveer vormen één voorzieningengebied.
Conclusie
Accommodatiebeleid afronden: keuzevrijheid, zelfredzaamheid.
Geertruidenberg en Raamsdonksveer zijn 1 voorzieningengebied.
Vanuit de gemeente is er geen drang tot samenvoegen van accommodaties.
3.3.2. Commerciële voorzieningen
Structuurvisie detailhandel (2013)
Uitgangspunt is dat Raamsdonksveer het boodschappencentrum van de gemeente wordt. Het voorzieningencentrum van Raamsdonksveer moet versterkt worden door door de introductie van een nieuwe supermarkt als trekker.
De historische kern Geertruidenberg wordt de toeristisch-recreatieve functie verder versterkt.
Zelfstandige detailhandel is in principe niet toegestaan buiten de voorzieningengebie- den.
Op bedrijventerrein Dombosch is aan weerszijden van de Maasdijk een zone opgeno- men waar vestiging van perifere grootschalige detailhandel (PDV/GDV) is toegestaan in de branches doe-het-zelf, tuin & dier, wonen, buitensport en de zgn. ABC- goederen (auto’s, boten, caravans). Dit betreffen uitsluitend doelgericht bezochte winkels waar- van de aanwezigheid niet cruciaal is voor het functioneren van de overige winkelge- bieden in de gemeente.
De Visie Detailhandel Geertruidenberg vervangt de Detailhandelsnota Geertruiden- berg (2000), Distributief Planologisch Onderzoek Supermarktsector Geertruidenberg 2005-2010 (2005), Detailhandelsonderzoek Centrum Raamsdonksveer (2008) en de Analyse Ontwikkeling Winkelvloeroppervlak Raamsdonksveer (2009).
De visie is een uitwerking van de Beleidsnota Economische Zaken (2009).
Masterplan centrum Raamsdonksveer (concept 2009)
In de Centrumvisie Raamsdonksveer wordt de kern aangeduid als boodschappen+
kern. Inzet is het realiseren van een gevarieerd winkelaanbod voor zowel dagelijkse boodschappen als niet-dagelijkse producten. Naar een significante uitbreiding van het winkeloppervlak in het centrum wordt niet gestreefd. Het gaat om behoud, verster- king en kwaliteitsverbetering. Zo moet de verblijfskwaliteit worden vergroot en de aantrekkelijkheid van de openbare ruimte op een hoger ambitieniveau worden ge- bracht. Mede in dit kader wordt uitgegaan van een herinrichting van de Haven en van het Heereplein, wordt het parkeerterrein Oostpolder als parkeerterrein bij het cen-
trum getrokken en wordt voorzien in de verplaatsing van een supermarkt naar de Kei- zersdijk. Het verblijfskarakter en de kwaliteit van de Keizersdijk worden vergroot.
Beeldkwaliteitplan Openbare ruimte Centrum Raamsdonksveer
Drie paletten zijn een uitwerking van de drie ambitieniveaus (Luxe, Comfort en Basic) zoals genoemd in het masterplan. Het betreft de volgende paletten:
1 - Basispalet centrum (ambitieniveau Comfort).
2 - Basispalet bijzondere plekken en accenten (ambitieniveau Luxe).
3 - Basispalet buiten/aan de rand van het centrum (ambitieniveau Basic).
De as Haven/Heereplein vormt de verbinding tussen het centrum en de Donge. De opgave voor de herinrichting is eenheid en samenhang in het gebied te brengen.
Ontwerp Herinrichting centrum Raamsdonksveer
Conclusie
Centrumvisie uitwerken en start uitvoering van essentiële projecten.
3.4. Toerisme en recreatie
Toeristisch Recreatief Actieplan, “Samen bieden we meer” (2010)
Het gemeentelijk beleid richt zich op het economisch en maatschappelijk belang van recreatie en toerisme. De doelstelling is een integraal toeristisch-recreatief beleid te formuleren met een aantal concrete acties gericht op een optimale benutting van de toeristisch-recreatieve mogelijkheden van de gemeente.
In de gemeente zijn veel organisaties en instellingen actief die van belang zijn voor de bevordering en ontwikkeling van toerisme en recreatie. De verschillende sectoren werken samen binnen het Toeristisch Platform Geertruidenberg (TPG). Het TPG zet zich in voor de ontwikkeling van het toeristisch product en werkt aan de gezamenlijke profilering en promotie van gemeente Geertruidenberg.
In de gemeente is het toeristisch-recreatief aanbod vooral gericht op dagrecreatie in de historische stad Geertruidenberg, het water en het landschappelijk gebied.
Samenwerking tussen ondernemers, toeristische instellingen en overheid is noodzake- lijk om in te kunnen spelen op de vraag van de toerist en de recreant. De gemeente kan daarbij een faciliterende/initiërende of stimulerende rol vervullen. Ook regionale samenwerking is van groot belang.
Het toekomstperspectief voor de toeristisch-recreatieve ontwikkeling is omschreven in onderstaande ontwikkelingsvisie met bijbehorend actieprogramma.
Geertruidenberg heeft veel potentie en ontwikkelingsmogelijkheden op toeristisch re- creatief gebied. Iedere kern heeft eigen specifieke mogelijkheden:
Geertruidenberg, rijk aan cultuurhistorie waar het vestingverleden te beleven is.
Raamsdonk, rustiek agrarisch landschap met authentieke monumentale boerderijen.
Raamsdonksveer, levendige kern met veel bedrijvigheid en een ruim winkelaanbod.
Dit is vertaald in “Gemeente Geertruidenberg, samen bieden we meer”. Drie sferen binnen één gemeente gelegen bij Nationaal Park de Biesbosch, voorzien van een goed netwerk voor fietsen, wandelen en varen. De toeristisch-recreatieve ontwikkeling is gericht op de uitbreiding van de positie op het gebied van het cultuurhistorische toe- risme, de waterrecreatie en de ligging in het gebied. Door de verbetering, ontwikke- ling, koppeling en versterking wordt het bezoekersaantal uitgebreid en de verblijfs- duur verlengd.
De ontwikkelingsvisie vormt het uitgangspunt voor een actieprogramma voor 2010- 2014 te verdelen in de volgende categorieën. Hierbij zijn de belangrijkste ruimtelijk re- levante projecten aangegeven:
1. Promotie en publiciteit
2. Productverbetering en productontwikkeling
Recreatieve invulling vestingwerken
Kanoroute ontwikkelen door gemeente over de Donge 3. Informatievoorziening
Uitbreiding toeristische objectbewegwijzering 4. Omgeving
Toegankelijkheid historische panden en kelders
Toeristische mogelijkheden rivier De Donge beter benutten
Aanzicht en onderhoud gemeente verbeteren
Uitbreiden passantenplaatsen
Stimulatie flora en fauna in recreatieve gebieden
Recreatief ontwikkelen plassengebied
Restaureren en openbaar maken Fort Lunette
Voorzieningen treffen in havens voor waterpassanten en bij kamperplaatsen
Unieke overnachtingsmogelijkheden creëren
Pluktuin/kruidentuin
Aanbod picknickplaatsen uitbreiden
Stadspoorten in kunstzinnige vorm ontwikkelen
5. Organisatie
Uitbreiden overnachtingscapaciteit
Boten, kano en fietsverhuur stimuleren 6. Evenementen
Zandput en Put van Caron
De Zandput zal benut worden als recreatiegebied en ten behoeve van natuurontwik- keling. De Put van Caron is particulier bezit maar openbaar toegankelijk.
Projectplan Donge-oevers (2012)
Raamsdonksveer en Geertruidenberg liggen elk aan één oever van de rivier de Donge die hier in de Bergse Maas en Amer uitmondt. In 2000 werd door de Gemeenteraad het Masterplan Donge-Oevers goedgekeurd. Dit plan zet in op de ontwikkeling van dit gebied o.a. door de realisatie van woningbouwlocaties. Vanaf die tijd zijn er op de ver- schillende locaties binnen dit Masterplan deelplannen uitgewerkt en voorheen ver- waarloosde terreinen met scheepswerven en andere bedrijven langs de Donge her- ontwikkeld tot hoogwaardige woningbouwlocaties.
Inmiddels is Fase 1 van het Masterplan Donge-oevers (Dongeburgh) grotendeels ach- ter de rug. De Gemeente zet nu in op Fase 2: toerisme en recreatie en in het verlengde daarvan de economische en cultuurhistorische ontwikkeling van de Donge-oevers. Om tot uitvoer te komen is dit projectplan opgesteld. De structurerende thema’s voor het projectplan zijn water, militair/cultuurhistorie en energie/industrie (industrieel erf- goed).
Waterrijk Geertruidenberg
Geertruidenberg en Raamsdonksveer hebben beide hun bestaan aan hun ligging aan het water te danken. Vele generaties van inwoners van het gebied waren voor hun le- vensonderhoud afhankelijk van het water. Sterke elementen zijn:
de Donge;
de relatie met de Biesbosch;
de aanwezige waterrecreatie;
de scheepswerven;
de vissers- en schippershistorie.
De gemeente wil dit versterken door uitvoering van de volgende maatregelen:
Relatie Donge – kernen verbinden
Relatie met Biesbosch intensiveren
Paden langs de Donge realiseren
Op meerdere plekken ruimte voor schepen bieden, zowel recreatief als beroeps- matig:
Scheepswerven behouden en uitbuiten
Vissers- en schippershistorie benadrukken
Uitbreidingsruimte creëren voor jachthaven(s)
Samenwerking tussen jachthavens en verenigingen tot stand brengen
Garnizoensplaats Geertruidenberg
Een ander thema dat voor de historie van Geertruidenberg van belang is geweest is de militaire geschiedenis: Geertruidenberg als grensplaats van Holland en als garnizoens-
stad waar altijd militairen gelegerd zijn geweest. Sterke elementen in relatie tot dit thema zijn:
Fort Lunette;
de vestingwerken en –gracht;
het Arsenaal/Fort St. Gertrudis en het Kruithuis;
de voormalige Pontonnierskazerne/Keizersveer;
de Oude Wacht;
de Route Impériale Parijs- Amsterdam.
Maatregelen:
Fort Lunette restaureren, herbestemmen en ‘ontsluiten’
Relatie verduidelijken tussen Donge en vestinggracht
Oude Wacht functie geven als ‘toegang’
Relatie tussen Markt, Arsenaal/Fort St. Gertrudis en Kruithuis versterken
Oude ‘Keizersroute’ markeren/verbinding leggen met Keizersveer
Energiek Geertruidenberg
Het derde thema dat een belangrijke rol heeft gespeeld bij de ontwikkeling van Geer- truidenberg en Raamsdonksveer is energie en industrie. Hiermee worden de industri- ele historie van de gemeente en daarbinnen met name de energiesector geschaard.
Belangrijke elementen hierbinnen zijn:
de Dongecentrale;
Molen ‘De Onvermoeide’;
de Amercentrale;
Gemaal Maasmond;
de Watertoren.
Maatregelen:
Nieuwe functie Dongecentrale
Gegeven Amercentrale uitbuiten
Nieuwe vormen energie stimuleren
Energie- en industriegeschiedenis benadrukken
Verbinding
Naast de ‘versterking’ van de thema’s afzonderlijk is het ook nodig om de elementen en thema’s beter met elkaar te verbinden. Dit kan op verschillende manieren, niet al- leen fysiek door middel van nieuwe routes en ‘doorsteken’ maar ook in de vorm van afstemming en samenwerking.
Projectplan
Het projectplan gaat uit van een realistisch plan in een gefaseerde uitvoering, samen met initiatiefnemers. Het plangebied is onderverdeeld in een drietal deelgebieden met 15 ontwikkellocaties
A. de noordelijke zone: Poort naar de Biesbosch;
B. het middengebied: Historisch Knooppunt;
C. de zuidelijke zone: Groene Waarden.
