VERSCHIL TUSSEN TWEE MOMENTEN VAN DE H. GEEST

(1)

PINKSTEREN Peter Halldorf p.1

PINKSTEREN

Peter Halldorf

Peter Halldorf (geboren op 21 juni 1958) is werkzaam binnen de pinkstergemeenten in Zweden.

Hij is een derde generatie pinksterprediker, autodidactisch theoloog en schrijver. Halldorf wordt zeer gewaardeerd binnen zijn eigen taalgebied, zijn invloed strekt zich uit naar de volle breedte van de kerk. Er is een boek van hem in het Nederlands vertaald: ‘Vol van de Geest’: Hoe de Heilige Geest het dagelijks leven verrijkt. Uitgegeven door Ark Media in samenwerking met uitgeverij Carmelitana. Onderstaande tekst is de vertaling van de transcriptie van een bijbelstudie ter gelegenheid van Pinksteren 2019.

Toen de dag van Pinksteren aanbrak, waren allen bijeen op dezelfde plaats. Plotseling kwam uit de hemel een gedruis alsof er een hevige wind opstak en heel het huis waar zij gezeten waren, was er vol van. Er verscheen hun iets dat op vuur geleek en dat zich, in tongen verdeeld, op ieder van hen neerzette. Zij werden allen vervuld van de heilige Geest en begonnen in

vreemde talen te spreken, naargelang de Geest hun te vertolken gaf.

Handelingen 2:1-4

Er zijn tussen het joodse paasfeest en Pinksteren 50 dagen. Gedurende die tijd waren er twee ervaringen van de Heilige Geest. De eerste was op de dag van de Verrijzenis, wanneer Jezus zei: “Vrede zij u”, en terwijl Hij over hen blies: “Ontvang de Heilige Geest”. Dit doet ons sterk denken aan de zesde dag van de schepping, wanneer God uit aarde de mens schiep. Hij ademde over de dode materie en het werd een levend schepsel. Dit moment, wanneer Jezus over de apostelen blies, was de eerste dag van de nieuwe schepping, de geboorte van een nieuwe mensheid. De Kerk is het teken van een nieuwe mensheid. Jezus zei ook dat ze nog moesten wachten op iets anders, maar ze wisten niet op wie of wat, of voor hoe lang. Als ze echter de Schrift goed hadden bestudeerd, hadden ze geweten dat het niet anders kon dan op de vijftigste dag na Pesach, op Sjavoeot.

VERSCHIL TUSSEN TWEE MOMENTEN VAN DE H. GEEST

Op Pasen was het eerder een gemeenschappelijke ervaring dan een persoonlijke.

Jezus ademde op hen als één lichaam, niet op ieder van hen apart. We zijn als mens deel van de mensheid, deel van de kerk.

(2)

Op Pinksteren was het meer een persoonlijke ervaring dan een gemeenschappelijke.

De Heilige Geest daalde neer op ieder van hen. De Heilige Geest wordt aan ons

gegeven alsof het alleen aan ons gegeven wordt, aan ieder van ons apart, op dezelfde manier. We kunnen nooit een stukje van de Geest ontvangen; Hij is één! Hij wordt altijd in heel zijn volheid aan ons gegeven.

BEDOELING VAN PINKSTEREN

Het antwoord vinden we in het joodse Pinksterfeest. De joden hadden drie grote

feesten, waarop vele joden pelgrimeerden naar Jeruzalem: Pesach, het paasfeest, dit is de gedachtenis van de bevrijding uit de slavernij; Soekot, het loofhuttenfeest, de

herdenking van het rondtrekken in de woestijn in hutten en feest voor de late oogst van de herfst, en Sjavoeot, het joodse Pinksteren, het oogstfeest in de lente en de

herdenking dat de Heer de Tora gaf aan zijn volk. Dit feest is een verbondsfeest tussen God en zijn volk door de wet die Hij gaf. Dit lezen we in Exodus 19 en 20: de Heer daalt neer op de berg en geeft de tien geboden aan Mozes.

Op de derde dag, vroeg in de ochtend, dondert het. De mensen zijn bang. Wanneer de Heer op de berg de Tora geeft, is er donder, vuur en een dichte wolk. Bij de uitstorting van de Heilige Geest zijn er gelijkaardige manifestaties. Vuur is het algemene teken van de Wet in de joodse traditie, en voor de Heilige Geest bij de christenen. In de Hande lingen wordt vuur vermeld, wind en gedruis. Dat wil zeggen dat het ontvangen van de Heilige Geest overeenkomt met het ontvangen van de Wet op de Sinaï. De Tora gaat voor: Gods verbond met zijn volk.

Wat gebeurt er dan op Pinksteren? Hier wordt het zegel geplaatst op het nieuwe verbond. Jeremia (hfdst. 31) sprak ook al over 'een nieuw verbond': "Er komt een tijd dat ik een nieuw verbond sluit." Jeremia is de enige profeet in het Oude Testament die spreekt over een 'nieuw verbond'. Zeshonderd jaar later pas werd dit opnieuw

uitgesproken, door Jezus zelf, bij de instelling van het heilig avondmaal, in de grote bovenzaal. Met Pinksteren zijn ze daar weer, in die zelfde bovenzaal komt de Heilige Geest! De link tussen de Wet en de Geest wordt ook vermeld in Jeremia 31:33: "Ik schrijf mijn wet in hun binnenste, lk grif ze in hun hart". Ook bij Ezechiël (36:26-27) komt dit terug: “Ik zal u een nieuw hart geven en een nieuwe geest in u uitstorten [...] Mijn geest zal ik in u uitstorten en ik zal er voor zorgen dat gij mijn wetten nakomt en mijn voorschriften nauwkeurig onderhoudt".

Er is dus een belangrijk verband tussen Pinksteren en de berg Sinaï. Jeremia en Ezechiël spreken eigenlijk over het volgende: 'Er zal een dag komen dat niet langer geschreven tekst als wet is, maar dat de Geest van God als nieuwe wet is.' De Geest

(3)

wordt de nieuwe wet; daarom spreekt Paulus zo dikwijls over 'de wet en de Geest', zoals in Romeinen 8:3: “Wat de wet niet vermocht, machteloos als ze was door het vlees, dat heeft God bewerkt door zijn Zoon te zenden in de gestalte van het vlees der zonde en ter wille van de zonde: Hij heeft in het vlees zelf de zonde gevonnist, opdat de eis van de wet vervuld zou worden door ons, die niet leven volgens het vlees maar volgens de Geest”. Hier is een referentie naar het kruis en het sterven, naar Pasen.

Kijken we naar Romeinen 8:11: "door de kracht van de Geest die ons levend maakt”.

Paulus legt in dit hoofdstuk een belangrijk verband tussen Pasen en Pinksteren. Wat op het kruis is gebeurd, zal ons ten volle helpen tijdens de doop in de Geest op Pinksteren.

Het is dus geen toeval dat op de vijftigste dag na Pasen, op Sjavoeot, de Geest neerdaalde! Het joodse pinksterfeest kreeg nu zijn vervolmaking. De kinderen van de Wet werden nu kin deren van de Belofte, de geboden werden in het hart geschreven.

In 2 Korintiërs 3:6 staat: “Hij is het die ons bekwaam heeft gemaakt dienaars te zijn van een nieuw verbond, niet van de letter maar van de Geest. Want de letter doodt, maar de Geest maakt levend”. Het verband tussen de Tora, de Wet die werd gegeven op Sinaï en de uitstorting van de Heilige Geest op Pinksteren is essentieel om Pinksteren te begrijpen. Paulus gebruikt een hele brief om dit verband uit te leggen aan de Galaten.

Er waren namelijk christenen die terug in het oude leven kwamen en Pinksteren vergeten waren. In Galaten 3:19 schreef hij: "Waartoe dient dan de Wet? Die is erbij gekomen met het oog op de overtredingen, tot aan de komst van het nageslacht, op wie de belofte betrekking heeft. Ze is uitgevaardigd door engelen door tussenkomst van een middelaar”. De Wet representeert hier wat het meest barmhartig en natuurlijk is voor de mens, daarom noemt Paulus hem heilig. Hij vat de joodse wet samen in één zin: je naaste als jezelf beminnen, zoals staat in Galaten 5:14. Maar waarom hebben we leiding nodig om te groeien in de liefde, als het het meest natuurlijke is voor de mens om lief te hebben? Omwille van de zonde, die de Waarheid verduistert. We weten daarom niet altijd wat het beste is voor ons. Ons hart wordt hierdoor verdeeld en is niet langer een betrouwbare gids. Wat we voelen is niet altijd trouw aan onze diepste zelf, onze meest waarachtige identiteit. Daarom is de wet er om ons te helpen en te leiden.

Daarom is de wet het meest barmhartige voor ons, omdat het ons beschermt tegen het pijn doen van onszelf en de ander. Het toont ons de weg ten leven.

De wet heeft ook grenzen. Hoewel de wet de weg ten leven toont, doet het ons iets pijnlijks beseffen. We worden geconfronteerd met onze onmacht te leven in

overeenstemming met ons waarachtige zelf, geschapen naar het beeld van God. De wet kan onze gids zijn, maar kan zelf geen leven geven. Wat de wet niet kan, doet de Heilige Geest! Hoe kunnen we in de liefde leven? Door te leven van de Heilige Geest!

(4)

HET GEHEIM VAN PINKSTEREN

Wat is dus het geheim van Pinksteren, waarom wordt de Heilige Geest ons gegeven?

Het antwoord dat Jezus geeft in het evangelie van Lucas, is dat Hij hen de kracht zou geven om te getuigen. Maar wat betekent het om te getuigen? Laat ons de vraag

omgekeerd stellen: wat doet je naar een ander luisteren? Of beter nog: waarnaar luister je in die ander? Luister je naar wat hij of zij zegt, of eerder naar de reden waarom hij iets zegt, wat die persoon doet spreken? Ik kan gemakkelijk mijn hart sluiten voor iemands idee, maar mijn hart opent zich automatisch als ik zie dat iemand van me houdt. Getuigen staat niet zozeer gelijk aan goed kunnen spreken. We zijn getuige wanneer ons leven overeenstemt met onze ideeën, wanneer we Jezus' leven

weerspiegelen. Er bestaat een belangrijk theologisch woord hiervoor: incarnatie. Als we maar één theologisch woord zouden moeten leren, is het, denk ik, wel dit. Het is de diamant van ons christelijk geloof: de vleeswording. God wordt mens in Christus. Hoe is dit wonder tot stand gekomen? Wat zei de engel tot Maria wanneer hij haar de

boodschap gaf? "De Heilige Geest zal over u komen." In zijn evangelie zegt Lucas ons ook dat Maria bij de apostelen was op Pinksteren. Maar zij had reeds op voorhand haar Pinksteren ervaren: wanneer de Heilige Geest over haar kwam en de incarnatie

werkelijkheid werd. Maar de incarnatie gaat verder! Paulus zegt: "Christus in u”. Meent hij dat écht, of is het gewoon een mooie uitdrukking? Voor de eerste christenen was dit zeer werkelijk: ze zeiden: "Christi anus alter Christus”: de christen is een andere

Christus. Niet door natuur, maar door gelijkenis. Christus in u, door de Heilige Geest.

In 2 Petrus 1:4 staat een uitdrukking die cruciaal was voor de eerste christenen, die toont hoe radicaal de belofte van de Heilige Geest was: “Door die heerlijkheid en macht heeft Hij verheven, onschatbare beloften voor ons gerealiseerd, opdat gij zoudt

ontkomen aan het bederf van de zelfzucht dat de wereld heeft aangetast en deel krijgen aan Gods wezen”. Dit is de belofte van de Heilige Geest. Door Hem mogen we

deelnemen aan Gods eigen wezen! Wat betekent het? Het kan gemakkelijk verkeerd begrepen worden. Dit vers houdt verband met een van de belangrijkste theologische concepten in de orthodoxe traditie, dat een Griekse naam heeft: “Theosis". Letterlijk vertaald is dit "vergoddelijking”. Dit kennen we niet in de westerse Kerk. Wat betekent dit precies? Het is deelname aan de goddelijke natuur die de menselijke natuur

vervolmaakt. Dat betekent dat Pascha, de dood en de verrijzenis van Jezus, begrepen moet worden in het licht van onze onmacht om in harmonie te leven met onze echte natuur, ons echte mens-zijn, om werkelijk te zijn wie we zijn.

(5)

WIE ZIJN WE DAN?

Wat is het belangrijkste dat gezegd kan worden van een mens in de menselijke traditie?

Hij is geschapen naar het beeld van God. In Genesis is er een spanning tussen het woord 'beeld' en 'gelijkenis'. De mens die geschapen is naar het beeld van God, dat is een grote gave. Maar wat is onze roeping als mens? Op te groeien in de gelijkenis van God. Wat doet de zonde dan in ons? Wist of vernietigt zij het beeld van God in ons?

Nee! Dat mag je nooit geloven! Het beeld van God in ons kan nooit worden uitgewist!

Dit gaat namelijk niet over een morele kwaliteit in ons leven; het is niet zo dat we enkel het beeld van God zijn als we op een bepaalde manier leven. De mens is van nature uit Gods beeld, en dat kan nooit verdwijnen! Wat doet de zonde dan? Zij verduistert,

vermindert de gelijkenis van het beeld met het origineel, het prototype. Maar wat wordt er dan verduisterd? Dan moeten we vragen: op welke manier is de mens beeld van God? Daarop zijn veel antwoorden, veel perspectieven van verschillende theologen en kerkvaders. Het belangrijkste is, dat wij geschapen zijn als personen. We zijn niet enkel een individu. We zijn personen en geloven in een persoonlijke God. “Persoon” komt van het Griekse woord "prosopon", wat wil zeggen: jezelf openen en je gelaat naar de ander keren. Met een open gelaat naar de anderen leven, maakt je tot een persoon! Wanneer we dit doen, wordt een vruchtbare taal geboren in ons hart, dat klinkt als: "jij" en "jouw”.

Maar wanneer we ons gelaat naar onszelf keren, worden we egocentrisch en dan klinkt een slechte taal in ons hart, die van “ik” en “mijn".

De gelijkenis van God in de mens is dat we eerst "jij” zeg gen. De zonde vernietigt het beeld van God in ons dus niet, maar verduistert de gelijkenis. De mens die geschapen is naar het beeld van God, is de lens waardoor het licht van God op de wereld schijnt.

De zonde berooft de lens van zijn transparantie. Onze levens zijn niet langer getuigenis van God. Het beeld moet altijd getuigen van het origineel, het prototype waarvan het een beeld is. Zie je nu wat de diepere betekenis van een christelijk getuigenis is?

GIJ ZULT KRACHT ONTVANGEN

Wat is die kracht? Dat wat de verduistering van de lens weghaalt! De vervorming wordt weggenomen. Zoals staat in Kolossenzen 3:5: "Maak dus radicaal een einde aan immorele praktijken, ontucht, onzedelijkheid, hartstocht, begeerlijkheid en de hebzucht die gelijk staat met afgoderij”. In de brief aan de Efeziërs (5:18) staat: “Laat u bezielen door de Geest". Deze twee zaken houden verband met elkaar! Eerst moet er iets sterven, het aardse, en de tweede stap is Pinksteren. Wat gebeurt er dus? Goede Vrijdag gaat Pinksteren vooraf. Pinksteren vervult Pasen, legt er het zegel op.

(6)

Maar wat is nu onze aardse natuur die moet sterven? We moeten dit juist begrijpen! Het gaat niet gewoon over ons lichaam, onze materiële noden. Als we dat denken, kan het catastrofaal zijn en ons totaal verkeerd leiden. Wat Paulus bedoelt met onze aardse natuur, is simpelweg dat wat me "ik, mij” doet zeggen vóór "jij”, de cirkel rond onszelf in plaats van een open gelaat naar de ander! De woestijnvaders en monniken spreken hier verhelderend: omdat de mens het beeld van God is, is de mens van nature goed.

Dat betekent dat zelfs de afwijkingen in ons leven, daar waar we verkeerd handelen, toch iets goeds weerspiegelen, iets van het originele beeld. Dit is niet om de zonde licht op te vatten; maar de slechte gedachten, de "hartstochten”, kunnen ons helpen

verstaan wat in het Nieuw Testament wordt bedoeld met "vlees", "aardse natuur”, enz.

De hartstochten en verkeerde verlangens of begeerten representeren in werkelijkheid onze natuurlijke deugden die verkeerd geleid werden en ondeugden zijn geworden.

Eenvoudig gezegd, alles in de wereld is goed, want het werd gemaakt door God, maar in de handen van de mens die enkel op zichzelf gericht is, wordt het verkeerd gebruikt, op verkeerde momenten, met verkeerde motieven. Zonder dit inzicht, zou den we de conclusie kunnen trekken dat onze verkeerde verlangens vernietigd of weggeduwd moeten worden, en wat zou dan gemakkelijk gebeuren? We zouden een tweeslachtige, schizofrene relatie krijgen met de natuurlijke noden van ons lichaam en onze ziel.

Aangezien ze van goede oorsprong zijn, mogen onze hartstochten of passies niet gebroken worden, maar vrijgemaakt.

De verlangende mens mag niet gebroken worden, maar omgevormd. Deze omvorming is wat het Nieuwe Testament beschrijft als de zuivering van ons hart. Hoe gebeurt dit?

Dit is het belangrijkste werk van de Heilige Geest! Waarom toont de Heilige Geest zichzelf op Pinksteren als vuur? Omdat vuur in de Bijbel een van de belangrijkste symbolen is van heiligheid en zuivering en in de joodse traditie is het het symbool van de wet.

Zo komen we terecht in een leven gevende paradox: bid om het te begrijpen! Het

bestaat hieruit: ten eerste is er geen christelijk leven zonder strijd. Ten tweede: wanneer de Heilige Geest ons leven vervult, is er geen strijd meer. Deze twee zinnen zijn even waar, niet na elkaar, maar tegelijk. Er is geen menselijk leven zonder strijd, dat is zo tot het einde van ons leven. Maar tegelijk, wanneer de Geest ons vervult, is er geen strijd.

Want alles wat we doen, zal een positieve en vrije handeling worden, omdat alles door liefde wordt gedreven.

(7)

CONCLUSIE

Efeziërs 5:18 is het belangrijkste: “Wees vervuld van de Heilige Geest!" Hebben we die dan voor altijd verworven? Nee, want het is nu, vandaag dat we Hem moeten

ontvangen! We kunnen vandaag niet leven van de ervaring van de Geest die gisteren gegeven is. De Geest wordt elke dag, elk moment gegeven, Hij is niet ons bezit, maar wordt in dit moment, op elk nieuw moment aan ons gegeven! Wat moeten we dus doen? Moeten we telkens nieuwe spirituele ervaringen opzoeken? Nee! Dat zou dikwijls misleidend kunnen zijn. Het werk van de Heilige Geest heeft weinig vandoen met

gevoelens en sensaties. Het kan een soort neveneffect zijn, want als mensen hebben we gevoelens. Maar het werk van de Heilige Geest heeft boven alles te maken met het herstellen en genezen van de gelijkenis van God in ons, zodat we waar kunnen zijn aan onszelf, echt mensen zijn die het Gelaat van Christus, naar de Vader gekeerd, kunnen weerspiegelen. Zo worden we getuigen van God die ons heeft geschapen naar Zijn beeld. Het geheim van Pinksteren in de diepste betekenis is dus het zuiveren van ons hart. Deze zuivering, dat een voortdurend proces in ons leven is, dat ons gelaat verlicht zodat we een reflectie van God worden, helpt ons getuigen worden, zoals Paulus zegt in de tweede brief aan de Korintiërs (3:3). Hiermee beëindigen we onze studie. Wij zijn een "open brief van Christus, niet met inkt geschreven, maar met de Geest van de levende God, niet op stenen tafelen maar in de harten van levende mensen”.

Hemelse Koning, Trooster, Geest van Waarheid, die overal aanwezig zijt,

de Schat van goedheid en de Gever van het leven, kom en woon in ons.

Zuiver onze harten van alle kwaad en maak ons tot beelden van God waarin Christus weerspiegeld wordt,

de Kroon van de redding.