Operatie aan het oor
De behandeling
Binnenkort wordt bij u een ooroperatie verricht. Wij geven u graag meer informatie over het oor en de daarbij behorende klachten. Ook krijgt u informatie over de voorbereiding op de operatie, de operatie zelf en de nabehandeling. Neemt u deze informatie mee naar het ziekenhuis als u opgenomen wordt. Dan kunt u alles nog eens rustig nalezen.
Hoe werkt een oor?
Het oor is nodig voor het horen van geluid. Geluid is een luchttrilling. Deze trilling komt via de gehoorgang bij een dun vlies aan, dat nu eveneens in trilling raakt. Dit zogenaamde trommelvlies geeft deze trilling over aan een keten van gehoorbeentjes. Dit zijn drie zeer kleine, met
gewrichtjes aan elkaar vastzittende botjes: hamer, aambeeld en stijgbeugel. Deze gehoorbeentjes bevinden zich in een ruimte achter het trommelvlies, het middenoor genaamd (zie afbeelding). De geluidstrilling wordt uiteindelijk door de stijgbeugel doorgegeven aan het eigenlijke gehoorzintuig, het binnenoor of slakkenhuis. De signalen die als gevolg van het geluid in het slakkenhuis
ontstaan, worden via de gehoorzenuw naar de hersenen getransporteerd. Wanneer deze signalen tenslotte aan de buitenkant van de hersenen, de hersenschors, zijn aangekomen, dan worden we het geluid gewaar of anders gezegd: dan horen we het geluid.
Wanneer wordt een ooroperatie aangeraden?
In het algemeen geldt dat opereren zinvol kan zijn, wanneer het probleem ligt in de gehoorgang, het trommelvlies of in het middenoor (inclusief gehoorbeentjes). Bijvoorbeeld:
Een te nauwe gehoorgang. Wanneer de gehoorgang te nauw is, dan kan deze met een operatie wijder gemaakt worden.
Een middenoorontsteking die niet geneest. Bij een ontsteking zal de arts eerst proberen om het oor met medicijnen, meestal oordruppels en/of antibiotica, te genezen. In het algemeen lukt dat goed en geneest het oor zonder nadelige gevolgen. Wanneer dit echter niet lukt, dan kan de ontsteking een meer permanent karakter krijgen. In zo'n geval kan een operatie de oplossing brengen.
Bepaalde vormen van gehoorverlies. Indien na een periode van ontsteking toch enige schade is overgebleven, bijvoorbeeld een gat in het trommelvlies of een beschadiging aan een van de gehoorbeentjes, dan kan dit in het algemeen met een operatie worden hersteld.
Het kan ook voorkomen dat een gehoorbeentje (meestal de stijgbeugel) is vastgegroeid aan zijn omgeving. Hieraan hoeft geen ontsteking te zijn voorafgegaan. Ook deze oorzaak van gehoorverlies kan met een operatie vaak worden verholpen.
Voor de behandeling
Onderzoek voor de operatie (pré-operatieve screening)
U bezoekt (voor de opname in het ziekenhuis) op de polikliniek pré-operatieve screening, de anesthesist. Hij brengt uw gezondheid en eventueel medicijngebruik in kaart. Ook krijgt u voorlichting over de verdoving en over de pijnbestrijding na de operatie. De operatie vindt over het algemeen plaats onder algehele anesthesie. In bepaalde gevallen bestaat er een voorkeur om de ingreep onder plaatselijke verdoving te verrichten.
Na het bezoek aan de anesthesist heeft u een gesprek met een verpleegkundige. De verpleegkundige noteert uw gegevens die van belang zijn voor uw behandeling in het ziekenhuis. U krijgt aanvullende informatie over de operatie en instructies voor de opname.
De voorbereiding thuis
U wordt verzocht om de medicijnen die u gebruikt mee te nemen naar het ziekenhuis.
In de folder 'Anesthesie' staat vanaf wanneer u niet meer mag eten en drinken. U heeft deze ontvangen bij uw bezoek aan de anesthesist of specialist.
Dag van de operatie
Op de ochtend van de operatie moet u zich douchen.
In het ziekenhuis meldt u zich bij de opnamebalie, waarna een gastvrouw u naar de afdeling brengt. De verpleegkundige controleert uw bloeddruk, polsslag en temperatuur. Enige tijd voor de operatie kunt u nog even naar het toilet gaan. U krijgt een blauw operatiejasje aan;
de onderbroek mag u aanhouden.
Sieraden, make-up en eventuele gebitsprothesen dient u te verwijderen.
Soms krijgt u een rustgevende tablet.
Even later wordt u naar de operatiekamer gebracht.
Tijdens de behandeling
Het merendeel van de ooroperaties betreft operaties aan trommelvlies en middenoor. In het algemeen wordt hierbij het oor geopend via een snede achter de oorschelp. Er kan grofweg een onderscheid gemaakt worden in twee typen operaties: sanerende operaties en
gehoorverbeterende operaties.
Een zogenaamde sanerende operatie heeft als doel om de aanwezige ontsteking in het oor te verwijderen en het oor op deze wijze te genezen. Vaak is het bij deze ingreep nodig om niet alleen het middenoor te openen, maar ook het daarachter gelegen deel van het schedelbot.
Bij bepaalde ontstekingen is het bovendien gewenst om het oor, ook wanneer na de operatie geen klachten meer bestaan, na ongeveer een jaar opnieuw met een operatie te openen en te controleren.
Een zogenaamde gehoorverbeterende operatie houdt in wat de naam al aangeeft: een
operatie met de bedoeling het gehoor te verbeteren. Dit kan een trommelvliessluiting zijn, een herstel van de gehoorbeenketen of het gedeeltelijk vervangen van de vastzittende stijgbeugel. In sommige gevallen wordt daarbij gebruik gemaakt van kunststofmateriaal.
Gelukkig is het in veel gevallen mogelijk om tijdens dezelfde operatie zowel de ontsteking te verwijderen als de oorzaak voor de slechthorendheid weg te nemen. In dat geval is de operatie dus zowel sanerend als gehoorverbeterend geweest.
Hieronder worden verschillende soorten operaties beschreven:
Trommelvlies sluiten (myringoplastiek): In de meeste gevallen wordt deze operatie verricht om het gehoor te verbeteren, om ontstekingen te voorkomen of om zwemmen weer mogelijk te maken.
Sanerende operatie (attico antrotomie): Deze operatie heeft als doel de aanwezige chronische ontsteking in het oor te verwijderen en zo het oor te genezen.
Stapedectomie of ketenreconstructie middenoor: Bij deze operatie wordt een gehoorbeentje vervangen met als doel het gehoor te verbeteren.
Meatusplastiek. Dit is een operatie waarbij de ingang van de gehoorgang wordt vergroot teneinde de beluchting van de gehoorgang te verbeteren. Bijvoorbeeld bij terugkerende gehoorontsteking.
Wat kunt u verwachten van de operatie?
Er bestaan veel verschillende redenen voor het verrichten van een operatie aan het oor. Uw arts probeert zo zorgvuldig mogelijk in te schatten hoe groot in uw geval de kans is op afname van de klachten. Ook het (geringe) risico van complicaties wordt hierbij meegewogen.
Na de behandeling
Na de operatie gaat u naar de uitslaapruimte waar gedurende de eerste tijd intensieve bewaking en controle plaatsvinden. Als uw lichamelijke conditie stabiel is, gaat u terug naar uw eigen afdeling.Een verpleegkundige belt uw eerste contactpersoon als u terug bent op de afdeling.
In principe mag u weer eten en drinken zoals u gewend was.
In de meeste gevallen worden de medicijnen die u thuis gebruikte na de operatie weer gestart. Soms krijgt u antibiotica toegediend.
U heeft een infuus in uw arm. Dit infuus zorgt ervoor dat u voldoende vocht binnen krijgt. Het infuus wordt meestal verwijderd als u geplast heeft en als de controles van de pols en
bloeddruk stabiel blijven.
U krijgt zetpillen of tabletten tegen de pijn. Soms treedt na de ingreep misselijkheid op. Dit kan door medicijnen bestreden worden.
Na de operatie heeft u meestal een oorverband. Dit blijft zeven dagen zitten. Het is
belangrijk dat u snuiten, hoesten en overgeven voorkomt. Door de druk kan een eventueel transplantatielapje loslaten. Hiervoor krijgt u zo nodig medicijnen.
De dag van de operatie moet u in bed blijven. Bij de stapedectomie (vervanging van een gehoorbeentje) geldt 24 uur strikte platte bedrust. U mag niet op het geopereerde oor
liggen. Daarna mag u voorzichtig gaan bewegen en uit bed. Werkhervatting vindt plaats in overleg met uw arts.
Na de operatie mag u weer douchen en baden, zolang het verband droog blijft.
Naar huis
Indien nodig verblijft u een nacht in het ziekenhuis.
Een week na de operatie moet u voor een controlebezoek op de polikliniek terugkomen, hiervoor krijgt u een afspraak mee.
Uitslag
Een week na de operatie moet u voor een controlebezoek op de polikliniek terugkomen, hiervoor krijgt u een afspraak mee.
Mogelijke complicaties/risico's
Ondanks alle zorg die besteed wordt aan de operatie, kunnen er soms toch nog complicaties optreden.
Een ooroperatie wordt verricht onder een zogenaamde operatiemicroscoop met een sterke
vergroting. Daardoor is elk deel van het oor tijdens de operatie goed zichtbaar te maken, zodat de ingreep zeer nauwkeurig kan gebeuren. Het gevolg is, dat complicaties bij ooroperaties in de praktijk weinig voorkomen. Voor de volledigheid worden de belangrijkste complicaties hieronder beschreven.
De meest bekende is een onbedoelde afname van het gehoor door beschadiging van het slakkenhuis. Dit kan plaatsvinden door een mechanisch letsel tijdens de operatie. Het kan echter ook door de oorontsteking zelf worden veroorzaakt. Een dergelijk zintuiglijk
gehoorverlies is in het algemeen blijvend.
Het evenwichtsorgaan bevindt zich in de nabijheid van het slakkenhuis. Bij een ooroperatie kan dus ook een beschadiging van het evenwichtsorgaan optreden. De hierdoor
veroorzaakte duizeligheidklachten verdwijnen over het algemeen binnen een paar maanden.
Door het middenoor loopt een dunne zenuw die van belang is voor de smaak van de betrokken tonghelft. Deze zenuw kan bij de operatie meestal intact gelaten worden.
Wanneer de zenuw tijdens de operatie echter moet worden doorgesneden, dan ontstaat een verminderde en veranderde smaak van de tong aan deze zijde. Deze klacht neemt echter na verloop van enige weken af en verdwijnt op den duur meestal volledig.
De zogenaamde aangezichtszenuw, verantwoordelijk voor de bewegingen van het gelaat, loopt door hetzelfde gedeelte van het schedelbot waarin ook het gehoororgaan ligt. Letsel aan deze zenuw is bij ooroperaties echter uiterst zeldzaam.
Verder kunnen complicaties optreden zoals een nabloeding, wondinfectie, trombose en longontsteking.
Wellicht ten overvloede, de bovengenoemde complicaties zijn met name voor de volledigheid vermeld. Ze komen in de praktijk zelden voor.
Leefregels na de behandeling
Leefregels na trommelvliessluiting
U heeft onlangs een operatie aan uw trommelvlies ondergaan. Deze folder geeft u enkele leefregels mee voor thuis.
Medicijnen
Zonodig 3x 50 mgr. Diclofenac tablet of zetpil per 24 uur Zonodig 2x 500 mgr. Naproxen tablet of zetpil per 24 uur Zonodig 6x 500 mgr. Paracetamol tablet of zetpil per 24 uur Zonodig 4x 1000 mgr. Paracetamol tablet of zetpil per 24 uur
Verband
Het oorverband laten zitten tot de controle op de polikliniek.
Voeding
Geen beperkingen.
Leefregels
Niet op het geopereerde oor liggen
Douchen/baden mag, verband drooghouden Snuiten en hoesten zoveel mogelijk voorkomen Werkhervatting in overleg met KNO-arts
Leefregels na ontslag na operatie trommelvliessluiting.
Contact
Indien u nog klachten/problemen heeft, kunt u voor advies de eerste 24 uur na het ontslag naar de polikliniek K.N.O. of de dagbehandeling bellen. Na deze 24 uur kunt u contact opnemen met uw huisarts.
Telefoonnummer polikliniek K.N.O. (tijdens kantooruren): (0183) 64 42 37
Telefoonnummer afdeling dagbehandeling (tussen 8.00 - 20.00 uur): (0183) 64 47 52 Na 20.00 uur kunt u bellen met de Spoedeisende hulp: (0183) 64 44 11.
