M M E E M M O O
AAN : Leden van de Raadscommissie Burgers
VAN : Wethouder J. Huijsmans
DATUM : 10 juni 2014
BETREFT : Project Hoogwaardig Handhaven
Beste leden van de raadscommissie Burgers,
In januari 2013 is het Werkplein Regio Helmond gestart met een onderzoek onder ruim 330 klanten (6,5% van het totale klantenbestand), van wie bekend is dat zij de hoogste kans hebben om (on)bewust de uitkeringsregels te overtreden. Inmiddels zijn de
onderzoeksresultaten bekend van de klanten die wonen in de gemeenten Asten, Deurne, Geldrop-Mierlo en Laarbeek. Het onderzoek onder klanten in Helmond loopt op dit moment nog door. Dit onderzoek wordt gehouden in het kader van hoogwaardig handhaven.
Onderzoek
Onderzocht is of klanten de uitkering terecht ontvangen en of de dienstverlening in het kader van handhaving naar deze uitkeringsgerechtigden verbeterd kan worden, zodat zij minder kans lopen (on)bewust de fout in te gaan. Het onderzoek richtte zich op drie elementen:
- rechtmatigheid: heeft de klant inderdaad recht op de uitkering? Beschikt het Werkplein over alle benodigde informatie van de klant en klopt die informatie?
- doelmatigheid: zijn de klanten aangemeld voor een re-integratietraject? Zo niet, dan is opnieuw bekeken of zij voor een dergelijk traject in aanmerking komen.
- dienstverlening: heeft de klant nog extra ondersteuning nodig/maakt de klant gebruik van de minimaregelingen en voorzieningen waar hij/zij mogelijk recht op heeft? En kan het Werkplein de klant beter informeren over de rechten en plichten, zodat de klant ook beter weet wat er van hem haar wordt verwacht?
Werkwijze
Het onderzoek heeft ruim een jaar in beslag genomen. Een speciaal aangesteld team van vier mensen heeft een intensieve voorselectie gedaan, waaruit bleek dat het om 330 dossiers met verhoogd risico op overtreding van de uitkeringsregels ging.
Klanten van wie hun uitkeringssituatie in het kader van dit onderzoek is onderzocht, zijn hiervan vooraf persoonlijk van op de hoogte gesteld.
Met alle klanten is door hetzelfde team gesproken (o.a. via huisbezoek) en daar waar nodig zijn mensen begeleid of doorgeleid. De klanten hadden gedurende dit onderzoek altijd met hetzelfde team te maken.
Er is bekeken of er zaken niet klopten, of zij een re-integratietraject konden starten en of ze mogelijk hulp konden gebruiken. Bijvoorbeeld ondersteuning vanuit Schulddienstverlening of hulp bij het regelen van alimentatie na een scheiding.
-2- Resultaten
Stopzetting uitkeringen
Inmiddels zijn er 79 uitkeringen beëindigd. In ongeveer 60% van de gevallen was de reden van beëindiging schending van de inlichtingenplicht. Bijvoorbeeld het (door niet voldoende bekendheid met de regelgeving) niet doorgeven van samenwonen, het hebben van andere inkomstenbronnen, het hebben van een erfenis of vermogen en het niet wonen op het adres dat bekend is bij het Werkplein.
In 40% van de gevallen stroomden mensen uit als gevolg van werkaanvaarding, verhuizing of het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd. In alle gevallen is gestreefd naar duurzame uitstroom uit de uitkering.
Terugvordering
In totaal is € 201.555,00 teruggevorderd. € 189.838,- als gevolg van schending van de inlichtingenplicht bij in totaal 24 klanten. Daarnaast is € 11.717,- teruggevorderd aan correcties op hoogte van de uitkering. Bijvoorbeeld aanpassing van de heffingskortingen.
Als gevolg van de beëindigde uitkeringen is op het inkomensdeel een besparing gerealiseerd van € 542.050,- op basis van een half jaar.
De resultaten per gemeente zijn als volgt:
Gemeente Aantal onderzocht Beëindigingen Extra teruggevorderd Helmond 215 51 (23,7%) € 88.000
Geldrop-Mierlo 54 11 (20,4%) € 91.100 Deurne 30 5 (16,7%) € 4.600 Asten 14 6 (42,9%) € 3.300 Laarbeek 15 6 (40,0%) € 14.400
Dienstverlening
Uit het onderzoek bleek dat in een aantal gevallen klanten niet goed op de hoogte waren van de mogelijke rechten en plichten van de WWB, waardoor ze niet voldeden aan de inlichtingenplicht. Het Werkplein neemt deze signalen mee om de dienstverlening verder te verbeteren.
Veel klanten bleken geen gebruik te maken van minimaregelen, terwijl ze daar wel recht op hebben. Deze klanten zijn daarop geattendeerd en daar waar nodig doorverwezen naar de juiste instanties.
Maatregelen handhavingsbeleid
Om misbruik van uitkeringen te voorkomen en te bestrijden neemt het Werkplein diverse maatregelen die passen binnen het handhavingsbeleid. Een van die maatregelen is
onderzoek in het kader van hoogwaardig handhaven. Andere maatregelen zijn bijvoorbeeld de tweejaarlijkse themaonderzoeken.
Gezien de eerste resultaten van het onderzoek is het Werkplein voornemens deze vorm van intensieve controles vaker in te zetten, mogelijk in combinatie met bestaande
onderzoeksmethodes.
Wethouder J. Huijsmans Namens deze,
Afdeling maatschappelijke ontwikkeling d.voorhaar@asten.nl
