Mensen kunnen niet meekomen
Analyse: een omschrijving van het schema
In onze samenleving draait het steeds meer om prestaties. Tegelijk wordt onze samenleving steeds complexer. De maatschappij is sterk gericht op tekst en op intellect. Dit gaat gepaard met een hoge mate van digitalisering van administratie en communicatie. Voor veel mensen geeft dit uitdagingen in het dagelijkse leven. Dit geldt onder meer voor mensen die
laaggeletterd zijn, voor mensen met een verstandelijke beperking (LVB), voor mensen met niet aangeboren hersenletsel (NAH) en voor mensen met een migratie-achtergrond.
In de gemeente Voorst is een groep mensen die van oudsher laaggeletterd is. Kinderen die in taalarme omgeving opgroeien, zo constateren onderwijzers, hebben zelf ook grote kans op taalachterstand. Er lijkt een toename van taal- en spraak problemen bij kinderen. Zie hiervoor ook het schema problemen bij en met kinderen.
Voor al deze mensen stelt de samenleving steeds meer eisen waaraan ze moeilijk kunnen voldoen. Mensen die een goed netwerk hebben waarop ze kunnen leunen, redden zich veelal nog. Maar mensen die dat netwerk ontberen, komen snel in de problemen. Zeker ook omdat ze in toenemende mate op hun eigen kracht worden aangesproken (zie ook deelschema Grenzen aan eigen kracht).
De tweedeling tussen mensen die kunnen meekomen en mensen die niet kunnen meekomen vergroot en verdiept. Mensen hebben het gevoel dat de samenleving er niet voor hen is en keren zich op hun beurt af van de samenleving. Met alle gevolgen van dien.
Laaggeletterdheid: In Nederland hebben 2,5 miljoen mensen van 16 jaar en ouder moeite met lezen, schrijven en/of rekenen. Dat staat gelijk aan 18% ofwel ongeveer 1 op de 6 Nederlanders. Daarvan heeft in ieder geval 1,9 miljoen moeite met lezen en schrijven en dus met taal. Van de 1,3 miljoen 16-65-jarigen die moeite hebben met lezen en schrijven (ofwel taal) is het merendeel, ongeveer tweederde, autochtoon.
Niet Aangeboren Hersenletsel:
Niet aangeboren hersenletsel kan door verschillende oorzaken ontstaan bij mensen. Elk jaar lopen 140.000 mensen hersenletsel op. Helaas overlijden 10.000 Nederlanders aan de gevolgen hiervan. Ongeveer 46.000 mensen krijgen een beroerte. Dit kan blijvende schade opleveren. In totaal komen er 40.000 mensen per jaar bij die forse blijvende beperkingen over houden aan het hersenletsel. En in Nederland wonen ongeveer 650.000 mensen die ten gevolgen van hun hersenletsel beperkingen ervaren in hun dagelijks leven.Definities
Licht verstandelijke beperking
Mensen met een licht verstandelijke beperking (LVB) hebben een IQ-score tussen de 50 en 85. Hierin zitten nog gradaties. Iemand is zwakbegaafd wanneer die persson een IQ heeft wat ligt tussen 71 en 84. Iemand met een IQ tussen de 50 en de 70 is licht zwakzinnig.
Laaggeletterdheid
Laaggeletterdheid is een term voor mensen die grote moeite hebben met lezen, schrijven en/of rekenen. Mensen die laaggeletterd zijn, zijn geen analfabeten. Ze kunnen wel lezen en schrijven, maar beheersen niet het eindniveau vmbo of niveau mbo-2/3.
Niet-aangeboren hersenletsel
Niet-aangeboren hersenletsel (NAH) is een beschadiging in de hersenen dat in de loop van het leven is ontstaan als gevolg van een ziekte of ongeval. Kenmerkend is dat niet-aangeboren hersenletsel een breuk in de levenslijn veroorzaakt.
Cijfers over mensen die niet mee kunnen komen
Licht Verstandelijk Beperkt
Het aantal mensen in Nederland met een IQ onder de 85
IQ score Nederland Percentage van aantal inwoners
Geschat aantal
IQ 70 - 85 12,2% 2.200.000
IQ 50 – 69 4.4% 74.000
IQ <50 4.1% 68.000
Totaal 8.5 % 142.000
Jongeren met LVB: Zo'n 439.000 kinderen en jongeren hebben een IQ-score van 50-85 (als je uitgaat van het aantal 5- tot 18-jarigen onder de Nederlandse bevolking en van het gegeven dat 15 procent van de mensen een IQ score heeft van 50-85). 313.300 van hen hebben een lichte verstandelijke beperking
inclusief beperkte sociale redzaamheid 253.500 van hen hebben daarbij ook bijkomende problemen. Een veel kleiner aantal, namelijk ongeveer 14.000 kinderen en jongeren, hebben een zorgindicatie vanwege een lichte
verstandelijke beperking en gerelateerde problematiek.
Voorst Gemiddelde geletterdheid
Percentage laaggeletterden
Aantal
laaggeletterden ondergrens
Aantal
laaggeletterden bovengrens
Inwonersaantal 15-65 jaar
Hoger dan gemiddeld
13-16% 4.200 5.200 36.000
Het aantal laaggeletterden in de gemeente Voorst
Het aantal migranten in de gemeente Voorst Migranten
Jaartal Totaal Nederlands Totaal niet-Nederlandse nationaliteit
2012 23719 23467 252
2013 23724 23479 245
2014 23767 23511 256
2015 23913 23631 282
2016 23984 23682 302
2017 24199 23824 375
Relevante bronnen, onderzoeken en publicaties
CBS (2018), Bevolking; geslacht, leeftijd, nationaliteit en regio, 1 januari
College voor de rechten van de mens (2017), VN-verdrag handicap in Nederland 2017.
Jaarlijkse rapportage over de naleving van het VN-verdrag handicap in Nederland De Loep (2018) Expertmeeting aan eigen kracht zitten grenzen
De Loep (2017), Bloemlezing Voorst onder de Loep. Hoe kunnen wij vaker maatschappelijke problemen voorkomen?
FCB (2017), Factsheet Gezond en Veilig Werken WJK 2017
Inspectie SZW (2017), Werk en inkomen als partner in integrale dienstverlening: een moeizame relatie. Een onderzoek naar de gemeentelijke dienstverlening aan gezinnen met multiproblematiek en dak- en thuislozen.
NRC artikel, ‘een op de acht Nederlanders is zwakbegaafd’
Publicatie ‘Laaggeletterdheid in kaart’, Marieke Buisman en Willem Houtkoop
Rekenkamercommissie (2017), Hoe draait de dagbesteding? “Hoe geeft de gemeente Voorst invulling aan dagbesteding als voorziening binnen de Wet maatschappelijke ondersteuning 2015 en is de transformatie, de draai naar anders werken, in de praktijk zichtbaar?"
Stichting Hersenz,
Stichting Lezen & Schrijven, rapport Feiten & Cijfers Geletterdheid 2016
Trendbureau Overrijssel (2017), Grotere tegenstellingen. Wat doen we ermee?
WRR (2017), Voor de zekerheid. De toekomst van flexibel werkenden en de moderne organisatie van arbeid
