1 / 4
ABSTRACT BACHELORPROEF
Opleiding:
Bachelor in de Gezinswetenschappen
Voornaam Naam
Student:
Mary Edna Jaila Lamnteh
Eindproefbegeleider
Hans Van Crombrugge
Titel bachelorproef
Opvoedingsproblemen in Centraal- en West- Afrikaanse gezinnen na gezinshereniging:
Hulpverlening in een multiculturele context en het belang van herstel
Abstract publiceren Ja
Neen
JA
Kern- / trefwoorden bachelorproef:
Gezinshereniging, opvoedingsproblemen, herstel, cultuursensitieve hulpverlening, gelof en bijgelof.
Korte samenvatting bachelorproef:
Gezinshereniging is een heel belangrijke factor bij migratie. Hierbij zijn veel kinderen betrokken.
Het leven in België is evenwel niet evident voor de herenigde kinderen en gaat vaak gepaard met moeilijkheden en opvoedingsproblemen. De meeste van deze kinderen belanden na ongeveer één tot drie jaar in begeleiding bij hulpverleningsinstanties van de Bijzondere Jeugd Bijstand (BJB) en de Bijzonder Jeugdzorg (BJZ). Uit dit onderzoek blijkt een groei in het aantal dossiers van allochtone gezinnen in hulpverleningsinstanties. Opvallend is de toename in dossiers van herenigde jongeren vanuit Centraal- en West-Afrika.
Aan de hand van 3 casussen, een brede wetenschappelijke literatuur, vragenlijst en diepgaande interviews (met deskundigen met jaren ervaring in het werken met allochtone jongeren), streeft dit onderzoek naar:
2 / 4
Een duidelijke inschatting en beschrijving van de mechanismen en elementen die rond de opvoedingsproblemen en conflicten in herenigde gezinnen meespelen.
De verdediging van het belang van een haalbaar en realistisch herstel van de geschonden relaties omdat familie belang primeert in deze cultuur.
Omgaan met etnische, religieuze en culturele factoren vanuit een emic benadering tot cultuursensitieve hulpverlening.
Het onderzoek betreft de opvoedingsproblemen in drie nieuw samengestelde gezinnen met dezelfde typische kenmerken van nieuw samengestelde gezinnen maar met verschillen in samenstelling, context en opvoedingsprobleem. De gezinnen zijn afkomstig uit Kameroen, Nigeria en Ghana in Centraal- en West-Afrika. De betrokken jongeren verblijven in voorzieningen in Antwerpen, Brussel en Gent.
Bij Gezin A willen de ouders niets meer te maken hebben met de begeleiding en hebben besloten om de zoon (16) terug naar land van herkomst te sturen. Bij gezin B zorgen loyaliteitsproblemen voor conflicten thuis. Bij gezin C, was stiefmoeder gedwongen (door familie in Afrika en haar kerkgemeenschap) tot herstel van de relaties.
Opvoeding en opvoedingsproblemen spelen zich niet af in een vacuüm. Het is een samenhang van culturele, levensgeschiedenissen en ecologische factoren die opvoedingselementen bevatten. Deze factoren en elementen vormen de basis van de opvoedingsproblemen en de beleving en het omgaan met de geschonden relaties in deze gezinnen.
Sommige van de jongeren die in begeleiding zijn, hebben al een zware geschiedenis van kwetsuren, een minder goede band of hechting tussen de jongeren en de ouders, puberproblemen en het verkeerd aanpakken van vrijheid. Deze factoren kunnen leiden tot jongeren die onhandelbaar worden.
Contextuele en culturele verschillen spelen ook een rol in de problemen thuis. De ouders die zijn opgegroeid in een groepscultuur, begrijpen soms niet helemaal de persoonsgerichte cultuur van hun jongeren. De ouders zijn bang voor die invloed van die cultuur op hun kinderen. Opvoeding in de Afrikaanse cultuur is communaal en versterkt door sociale controle.
3 / 4 In België zijn de gezinnen meer op zichzelf, hebben kleinere en minder betrouwbare netwerken en staan er vaker alleen voor bij het opnemen van de opvoedingstaak. Ze worden dus heel streng, bang en wantrouwig en gaan dus hun kinderen krampachtig volgen (vb via de gsm).
Er is veel geheimhouding en problemen/conflicten worden opgelost binnen het gezin, familie of gemeenschap. De stap zetten naar de politie, CLB, of buiten de familie worden ervaren als verraad, een schande voor de ouders en een smet op de eer en naam van de familie.
Hulpverleners worden gezien als een verlenging van de dochter: de ‘blanke’ die de ouders op de vingers komt tikken en hen leert hoe ze hun kinderen moeten opvoeden. Aan de andere kant zijn er hulpverleners die kijken met een westerse bril.
Veel hulpverleners hebben vragen rond religie en vertonen een handelingsverlegenheid om daarmee om te gaan. Sommige hulpverleners met een westerse bril negeren dit thema af terwijl deze thema’s een belangrijk deel vormen van het dagelijkse leven of gewoonten van de Afrikanen die gelovig zijn (religie, magie, voodoo, bijgeloof). Dit zorgt voor frustratie, wantrouwen , ontkenning, liegen en achterhouden van informatie.
Vanuit mijn ervaring als gezinswetenschapper tijdens mijn stage en als intercultureel bemiddelaar bij OTA Vzw, de bestudeerde literatuur, de interviews en vragenlijsten en mijn inzicht als iemand uit de gemeenschap doe ik in dit laatste deel van het onderzoek een aantal voorstellen voor een constructieve omgang met deze complexe situaties.
Deze omvatten: Een emic aanpak, inschatting en begrip van de culturele verschillen, oog voor en invloed van de patrilineaire en matrilineaire afstamming, gebruik maken van verhalen, continuïteit en follow-up, strategisch en wetenschappelijk gaan werken, niet rechtstreeks rond de tafel gaan zitten, met oog voor de manier waarin de jongeren de twee culturen met mekaar verbinden. Bijscholing, seminaries, overleg of samenwerking met andere organisaties of intercultureel bemiddelaar met inzicht in de cultuur kunnen handig zijn.
In de gekleurde, multiculturele diverse maatschappij van België is stilstaan bij deze culturele verschillen een noodzakelijk thema in het opleidingspakket.
4 / 4
Referentielijst:
ELDERING, L. (2006) Cultuur en Opvoeding. Interculturele pedagogiek vanuit ecologisch perspectief. Rotterdam, Lemniscaat.
GELDORF, D. (2008) Onzekerheid over leven in de risicomaatschappij. Leuven, Acco.
GORDON, T. (2005) Luisteren naar kinderen dé methode voor overleg in het gezin. Baarn, Tirion.
DE MAN, L., E.,Ockerman, J., Janssens (2011) Psychologie. Inleiding voor de professionele bachelor. Berchem, De Broeck nv, pp. 143- 192.
ELDERING, L. (2006) Cultuur en Opvoeding. Interculturele pedagogiek vanuit ecologisch perspectief. Rotterdam, Lemniscaat.
TIMMERS-HUIGENS, D. (2004) Opvoeden pratisch bekeken. Vraagbaak voor opvoedingsondersteuning. Bohn Stafleu Van Loghum, Houten, pp. 281- 332
TREES, P., M., DISTELBRINK, L., POSTMA, & P., GEENSE (2009) Opvoeding in de migratiecontext. Review van onderzoek naar de opvoeding in gezinnen van nieuwe Nederlanders.
Utrecht, Verwey-Jonker Instituut, pp. 7- 22.
VAN CROMBRUGGE, H. (2009) Ouders in soorten, Garant , 2009 Antwerpen, pp. 57- 64.
E-mailadres:
edlamnteh@yahoo.com
