Column
Identiteitscrisis
Doctorandi in de rechtsgeleerdheid leiden een tobbeng leven AI zijn ze m de meeste gevallen net zo geleerd als hun meesterhjke collega's, loch hebben ze vaak heel wat mecr uit te leggen tijdens sollicitatiegesprekken en gebeurt het nogal eens dat m hun werkkring een verscherpte bewijslast op hen rus>t, wa-gen ze het een artikel te schnjven dan wordt dat vaak gelezcn met het kleine latje cn wor-den de noten gespeld Daarby zynjundische doctorandi in de meeste gevallen uitgesloten van betrekkingen in en rondom de rechtei-hjke macht (vgl art 35,49,59b, 64 en 86 Wet RO), en kunnen ze geen advocaat of notans worden Desalmettemm zyn er ook bepaald aangename kanten Zo valt een met-meestei in een nieesterryke omgeving met snel legen (de verwachtingen zijn immeis met hoogge-spannen), kan hij of zij met veel aplomb en een reele kans geloofd te worden over met juridische onderwerpen meepraten en zyn sociale wetenschappers m het algcmeen blij verrast dat een 'Wahlverwant'zoveel over het recht bhjkt te weten Daarby is de weten-schap met tot de njen der 'mainstreamers' te behoren m het algemeen zeer bevredigcnd Alles bijeen genomen valt er dus gocd te leven als doctorandus in meesterland Het is soms m het sociale verkeer wat veiwar-rend, maar dat heeft ook zo zijn vooidelen Echte problemen op het zakelyke vlak zijn er nauwelyks Zeker nu de Wet RO, de Wet RvS en de Advocatenwet — en andere wet-ten - sinds 1989 een stelsel kent waann het 'meester'-vereiste wordt aangevuld met een aantal matenele benoemingsvereistcn — dat wil zeggen dat de wet zelf aangeeft m welke vakken de kandidaten examen moeten heb-ben afgelegd om voor heb-benoeming m aan-merkmg te körnen — hjken veigissmgen en misverstanden uitgesloten
Een klein probleem zou, op grond van de Wet RO, de Wet op de RvS en de Advo-catenwet wellicht kunnen ontstaan mdien
een lechtsgeleerde doctorandus die wehs-waar voldoet aan de matenele benoemmgs-vcreisten, maar geen meester is, toch tot ad-vocaat, rechter of Officier van Justitie wenst te worden benoemd In feite is dat pro-bleem een non-propro-bleem omdat zo'n kan-didaat met al die vakken zonder veel om-haal zyn doctorandus-titel door de mstcl-hng waar hy hceft gestudeerd om zou kun-nen (via vnjstcllmgen van het Nederlands iccht examen) laten zetten in een meester-titel De matenele benoemmgsvereisten komen namehjk overeen met de romp van een groot aantal juridische doctoraalcurn-cula die opleiden tot meester Eenjurist die de vakken waarover in de Wet RO etc wordt gesprokcn in zijn zak heeft, is een virtuele meester Niet echt een probleem dus, al zou het nog handiger zijn om in de Wet RO en de andere wetten het formele 'meester'-veieiste te laten vallcn en te vol-staan met het stellen van matenele benoe-mmgsvereisten Voor kleine probleempjes, woiden best kleine oplossmkjes bedacht Die proportionahteitsgedachte heeft klaar-blijkelyk met voorop gestaan bij de makers van de Wet op het hoger onderwys en we-temchappehjk onderzoek (vcrder WHW) (Stb 1992, 593) Zonder er veel woorden aan vuil te maken rekent die wet af met het vcischynsel van dejundische doctorandus Art 7 20 van die wet bepaalt namehjk (voorzover relevant)
Degcne die met goed gevolg het afslui-tend examen, verbunden aan een oplei-dmg met een studielast van tenmmste 168 studiepunten dan wel, wat betreft oplcidmgen met een studielast van meer dan 168 puntcn, een examen waarmee een deel van de opleiding dat tenmmste 168 studiepunten bedraagt, wordt afge-sloten, heeft afgelegd, is gerechtigd tot het voeren van
b ( )
c de titel meester, afgekort tot mr , m-dien het wetenschappelijk onderwys be-treft op het gebied van het recht, ( )
Een icder die wetenschappelijk ondeiwys op het gebied van het recht achter de rüg heeft, wordt dus per l September 1993 meestei Al-thans er zitten een paar addertj es onder het gras Wat valt namelyk aan te merken als 'we-tenschappelyke opleidmg op het gebied van het recht'' Wie dat wil weten moest tot voor kort te rade bij het Academische Statuut 1 Daarm staan onder andere de opleidmgen opgesomd die als rechtsgeleerde of juridi-sche opleidmgen kunnen worden aange-merkt In die hjst vmden we ook onder het kopje 'Rechtsgeleerdheid' het juiidisch be-stuurswetenschappehjke onderwijs, het m-ternationaal-jundische onderwijs en andere bijzondere studienchtmgen terug 2 Dat Aca-demische Statuut ziet echter nog wel op de situatie waann de titel meester m de rechten (volgens het systeem van de Wet op het we-tenschappelijke onderwijs en het daarop voortbordurende Academische Statuut) was voorbehouden aan diegenen die het docto-raalexamen Nederlands, het Antilliaans, dan-wel Arubaans recht, of het doctoraalexamen in het fiscale of het notanele recht hadden afgelegd 3 Internationaal-jundisch.juridisch bestuurswetenschappehjk of juridisch poh-tiek-wetenschappehjk afgestudeeiden wei-den in dat systeem, net als de m een van de vnje studienchtmgen afgestudeerden, geen meester m de rechten, maar gewoon kein ig doctorandus, zoals het hoort
Door de mwerkingtredmg van de WHW wordt dit systeem samen met het bijzonde-re deel van het Acadennsch Statuut afge-schaft Wat nu als rechtsgeleerde of- onder de WHW - als 'wetenschappelyke oplei-dmg op het gebied van het recht' kan
wor-den aangemerkt moet voortaan blijken uit het zgn Centraal register opleidmgen ho-ger onderwijs (art 15 16 jo art 6 13 WHW), dat - semi-zelfgereguleerd - door de minister van O&W jaarhjks m overleg met de mstellmgen wordt vastgesteld Van dat overleg is in dit eerste WHW-jaar nog met veel terechtgekomen Vooral de rugge-spraak met de mstellmgen en binnen de m-stellmgen is wat haperend verlopen Omdat een behoorlijke terugkoppelmg van de m-stellmgen naar hun eigen achterban met meei tot de mogehjkheden behoorde, heeft de minister de opleidmgen die in het Aca-demisch Statuut als rechtsgeleerd te boek stonden gewoonweg in het Centrale regis-ter geplompt onder het kopje 'Rechten' 4 Ook de juridisch bestuurwetenschappelij-ke, de mteinationaal-jundische eil de juri-disch pohtiek-wetenschappehjke studie-richtmg (mcluis de vnje studienchtmggan-geis) zyn daaionder opgenomen Allemaal een wetenschappelyke opleidmg op het ge-bied van het recht dus allemaal meester De koperen platen moeten van de muur worden geschroefd en hergegraveerd, de naamduidmg in telefoonboeken dient ver-anderd cn de visitekaartjes kunnen in de piullenmand, want ook diegenen die m een gnjs veileden de drs -titel hebben bemach-tigd onder de WWO worden meester onder h e t i e g i m e v a n d e W H W ( a r t 7 20jo 16 14 WHW) Woidt de geplaagde drs nu voor eens en altijd meester' Nee, dat hoeft met Binnen verschillende studienchtmgen zijn feile discussies gaande en worden er plan-nen gesmeed om onder het kopje Rechten uit het Centraal register opleidmgen hoger ondeiwijs (Croho) uit te kruipen in hetjaar 1994/1995 Zelfs wordt hier en daar over-wogen het overgangirecht van de WHW te doen laten wyzigen Meesters-voor-een-dag woidcn dan binnen bepaalde studie-nchtmgen gewoon weer doctorandus, zoals
1 Besluit van 23jum 1988, Slb 315 Zie voor een besprekmg van de geschieden« van de juridische titulatuur m de Nederlandse hoger onderwyswetgevmg H FW Lmking, Mr , Dr , Mr Dr en Dr Mr , oftewel chaos m de titulatuur van de Nedeilandse Juristen in NJB l juni 1969, afl 23, p 544 e v en H FW Luikmg, Meester DoctorJ Donnei.m NJB U apnl 1981, afl IS p 412
2 Zoals de notanele, de fiscaal-jundische, en de juridisch pohtiek-wetensch,ippehjke studienchting alsmede
de studienchting Antilliaans recht en Arutnans recht Zie art 82 t/m 95 Acadennsch Statuut 3 Zie art 72 van het Acadennsch Statuut
4 Hy was hiertoe ovengens ook verphcht ingevolge art 1615, deide hd, WHW
het hoort In begmsel bestaat trouwens de mogelykheid omjaarlyks die aanduidmg te laten veranderen 5 Nieuwe hoogleraar, an-dere faculteitswmd en lean-dereen knjgt weer een andere titel
De eilende van een mogelyk wispeltung Croho dreigt onoverzienbaar te worden Zo bestaat byvoorbeeld ook de theoretische mogelykheid dat Tilburgse bestuursweten-schappers drs zyn en hun Arnsterdamse col-lega's mr
De meuwe WHW brengt veel leed te-weeg by de toch al tobberige rechtsgeleerde drs 'Dubbeltitelaars' worden gesnoeid (het statige mr drs wordt in veel gevallen weer gewoon mr), en geen enkel naamregister m Nederland is nog in overeenstemmmg met de WHW die met terugwerkende kracht verlangt dat alles wordt omgezet Brave rechtsgeleerde doctorandi die m alle
on-schuld hun titel ergens hebben laten note-ren zijn per l September wettenbrekers als zy met zelf hun aanduidmg als de bliksem laten veranderen De titel kan namehjk met op andere wyze rechtsgeldig worden ge-voerd dan op de wijze zoals de WHW die voorschnjft En dan nogmaals, al die mooie kaartjes, die prachtige koperen platen Om triest van te worden Strijd is er met het rechtszekerheidsbegmsel dünkt ons, en ook die onmiddelyke werking via het over-gangsrecht deugt met Technisch verdnet is dat, de moeite waard om over te debatteren, maar wat erger is hoe legje dit in 's hemels-naam uit aanje famihe7
Drs7 WVoermans
Mr' drs' N E Bracke
Klein probleem de WHW schnjft m art 1614 wel voor dat de opleidmgen die vroeger m de art 82 t/m 95 Academisch Statuut werden gcnoemd, wel onder Rechten m het Croho moeten worden opgenomen Wie dus uit de Äec/ifen-rubnek van het Croho wil moet even de ruam van de studienchung aanpassen
Kranich
Onverbindende regelgeving
Eerste halfjaar 1993
Regelgeving centmle overheid
8 4 1
Grtffierecht Indien (de belastmgkamer van)
het hof een mondehnge uitspiaak heeft ge-daan, zullen de kosten voor het instellen van cassatieberoep hoger zyn dan voor het geval een schriftelyke uitspraak is gegeven Deze regeling (art 17b hd 2 Wet Admmistratieve Rechtspraak Belastingzaken (Wet ARB), gnfBerecht f 150 voor vervangen monde-hnge uitspraak door schriftelyke uitspraak) is onverenigbaar met art 6 en 14 EVRM en met art 26 IVBP
Zolang een regeling door de wetgever
met tot stand is gekomen zal de HR, ten-einde de geconstateerde ongelykheid — zo-veel als m zyn vermögen hgt - op te heflen, m zyn arrest bepalen dat aan degene die beroep m cassatie heeft ingesteld en daartoe het gnffierecht ex art 17b hd 2 Wet ARB heeft moeten betalen, dit recht door de griffiei van de HR wordt terugbetaald
- HR 30 sept 1992, BNB 1993, 30c
8 4 2
Famtherecht, erkenntng De positie van
erken-de natuurlyke kmerken-deren is thans vrywel ge-lyk aan die van wettige kmderen Het hu-welyksvereiste by erkenmng ex art l 198 hd 3 BW is in dit geval m stryd met art 8 en 14 EVRM
