en
MDC
Donderdag 7 januari 1965 - No. 804
Oplossing van de 'Woningnood
<Zie pag. !-)
KIEZEN EN KWETSEN
gen in de aether zou volmaakt mis zijn, omdat de zuilen bij hun. ont- staan hun getalsnormen onder geheel andere omstandigheden hebben be- reikt. En omdat bovendien een groot gedeelte der leden der omroepver- enigingen slechts abonnés op de programma-bladen zijn.
De adepte.'1 der zuilen klampen zich à tort et à travers aan hun mono- polie-positie. Monopolie, dat gezien de vermindering van het ledenaan- tal, zelfs een deel der eigen aanhan- gers moede is.
Juist op de valreep voor het Nieuwe Jaar heeft Minister Toxopeus een wetsontwerp tot wijzi- ging van de kieswet ingediend.
Hoofdzaak daarvan is het voorstel, de kiesgerechtigde leeftijd te bren- gen van 23 op 21 jaar. Ook achten wij het belangrijk - want efficient - dat voor de gemeenten de mogelijk- heid wordt geopend gebruik te ma- ken van stemmachines. ·
De verlaging van de stemgerechtig- de leeftijd is èen uitvloeisel van de wijziging, een jaar geleden, van de Grondwet. Algemeen gevoelde men . toen, dat het onlogisch is de staat-
kundige en burgerlijke meerderja- righeid niet te doen samenvallen.
Wie men in civiele en maatsch~1ppe
lijke zaken rijp genoeg oordeelt om handelend op te treden, die moet niet handelings OJ}bevoegd zijn als het op stemmen aan komt. Boven- dien zullen het stemrecht annex op- komstplicht belangstelling in poli- tieke zaken aankweken bij de twee jam·klassen, die thans van hun staat- kundige onmondigheid zullen wor- den verlost. Blijkt trouwens niet uit instituten als het jeugdparlement en tal van politieke groeperingen van jongeren, dat de politiek voor hen een waarachtige betekenis heeft?
Sommige verg'rijsde en verzuurde ouderen, die via gewoontevorming zichzelf geleerd hebben te smalen op
"de politiek';, kunnen van deze jon- geren misschien leren, dat politiek een redelijke activiteit is, niet "ho- ger" of "lager" dan andere mense- lijke bedrijvigheden. En dat er in de politiek niet meer gekonkeld of met ellebogen wordt gewerkt dan op andere terreinen van het maat- schappelijk leven.
De vraag die soms gesteld wordt, of de 21- en 22-jarigen oud genoeg zijn om zich een politiek en staatkundig oordeel te vormen, is dan ook onge- rijmd. Er zijn lieden van middelbare leeftijd en ouder, die het nooit tot een werkelijk oordeel · des onder- scheids zullen brengen. Dit geldt dan op elk gebied. Toch hebben zij allen een stem. Terecht. Want 't ,,wegen"
van sten1men is nu eenmaal een even ondoenlijke als onrechtvaardige zaak. In ieder geval: de jaarklassen van 21 tot 23 zullen - als Minister Toxopeus en vele anderen hun zin krijgen - ter stembus kunnen tij- gen. Een _""tijgerschap" dat past in onze moderne tijd.
Het weekblad Panorama, dat - de naam duidt het reeds aan - waarde h~cht aan een wijde blik, heeft een wijds inHiatief genomen.
Het heeft een drietal zeer goed ·be- kend staande heren van levensbe- schouwelijk verschillend gekleurde pluimage bereid gevonden op te treden als college van Ombudsman- nen. Deze mannen zullen, via een secretariaat onder leiding va~ een Amsterdams jurist, klachten behan- delen van lieden, die zich gegriefd of onjuist behandeld achten door de overheid. Hun zal dan van geval tot geval wo1·den aangeraden met de
"bestuurlijke instonties" de zaak in der minnen te schikken. Of ook zal hun steun en bijstand worden ver-·
leend om te komen tot procedures bij rechter of Kroon. Bovendien is het weekblod desgewenst bereid de gewraakte overheidsdaad in de pu- bliciteit te brengen via het eigen or- gaan.
Dit gehele, in ieder geval originele plan is geënt op het Scandinavisch instituut van de Ombudsman. De zeer nuttige raadsman fungeert als
"beschermheer" van de burger. Met name de VVD is voorstander van een dergelijke raadsman ook in Ne- derland. Het panoramistisch voor- proefje- zij het dat de proef slechts voor één jaar zàl gelden - kunnen wij niet zonder scepsis bezien.
Men wil hier extra service aan het publiek verschaffen. Maar 't hoofd- motief zal stellig niet bestaan in het verlangen hulp te brengen aan ge- plaagde landgenoten. Wèl in de wens naar een versterkte publiciteit. Ons bezwaar is verder, dat deze privé- Ombudsmannen, hoe eerzaam ook ongrijpbaar zullen zijn. Of zij te hard of niet hard genoeg van stapel
lopen, kan op zijn hoogst voorwerp worden van een theoretische discus- sie in het Parlement. Veel en veel
meer gevoelen wij dan ook voor de officiële Ombudsman die wij ken- nen uit Scandinavië. Hoezeer wij ook voorstander zijn van het parti- culier initiatief, dit speciale initia- tief schijnt ons te particulier en sin- gulier. De gedachte komt bij ons op
aan de oude fabel van de sergeant- majoor, die. ·bij het bereiken van' :ie pensioengerechtige leeftijd begiftigd werd met een tweede hands mitrail- leur en een vestinggrachtje om "voor zichzelf te beginnen". Er zijn nu eenmaal zaken, die zich moeilijk la- ten inpassen in de particuliere sfeer.
* * *
Nederlandse Gedachten", het
" weekblad van de ARP, heeft het nuttig geoordeeld zich te keren tegen de houding door mr. Geertse- ma en mevrouw Van Someren- Downer aangenomen bij het laatste omroepdebat. Onze partijgenote zou hebben gesmaald op het "heilig ge- tal". "Maar er zijn andere getallen"
- aldus het AR-orgaan - "waar- voor dè liberalen meer respect hebben". En dan komt het; "Hun opvatting van een open . radio- en televisie- bestel wil de weg openen voor degenen die met grote "kapi- talen via de moderne massamedia nog grotere bedragen willen verdie- nen".
Deze manipulaties van het AR-blad met het "heilig getal" vinden wij een onheilige zaak Want ook Ne- derlandse Gedachten kan één ding niet wegpraten: 't opleggen van ge- lijke getalsnormen aan nieuwelin-
Luist<lrt naar
.,DE STEM VAN DE V.V.D."
op DONDERDAG, 21 JANUARI a.s., van 18.20-18.30 uur, over de zender Hilversum I (402 m).
LET OP DE ZENDERWISSELING ! !
De VVD-vrijheid - zö gaat het blad voort - is "de vrijheid van hen die voor geld alles denken te kunnen kopen, die de liberalen zo dierbaar is". Echter, gemakshalve wordt hier verzuimd te vermelden, dat de VVD een televisie-systeem voorstaat, waarbij de leiding van de eigen programma's en van de commerciële mededelingen streng gescheiden zijn Maar nog veel erger achten wij de ultra-caricaturale voorstelling van de liberale vrijheid. Een det kernbé··
ginselen van de gehele liberale poli- tiek wordt hier besmeurd. De krin- gen waartoe de ARP behoort, plegen nogal eens te spreken over "zeden- kwetsend". Wij achten het zeden- kwetsend dat het AR-weekblad hier onze diepste liberale beginselen at- takeert op een wijze, die in strijd met de waarheid is.
L.M.
PARTIJ-ACTIVERING
. In het kader van de door het Hoofdbestuur besloten -partij-acti- vering, heeft vrijdag 18 december j.l.
in Hotel Telkamp te Tiel een twee- de bespreking plaats gehad met de afdelingsbesturen van Culem- borg, Geldermalsen, Maurik, Tiel en Zaltbommel.
De vergadering stond onder voor- zitterschap van het lid van het Da- gelijks Bestuur, de heer H. J. L.
Vonhoff, terwijl voorts aanwezig waren het Hoofdbestuurslid ir. J. N.
Kooij . uit Apeldoorn en de organi- sator-propagandist der Partij, de heer L. van Vlaardingen.
Na uitvoerige discussies over ver- schillende mogelijkheden om tot een actiever Partijleven in de betrokken afdelingen te komen, werd beslo- ten, dat de regionale propa- ganda-commissie onder voorzitter- schap van de heer J. Kok te Est, plannen zal u1twerken voor het houden van een grote regionale pro- paganda-avond welke zal worden belegd te Geldermalsen.
Nadere mededelingen over de re- gionale bijeenkomst, welke naar het · zich laat aanzien medio februar·i zal worden gehouden, zullen de ver ..
schillende afdelingsbesturen zo spoe•
dig mogelijk aan hun leden doen toe•
komen.
VRIJHEID EN DEMOCRATIE
VOOR DE TOEKOMST
Voor de vele ontvangen goede wensen hartelijk dank.
Öok dezerzijds de beste wensen voor i965, persoonlijk en politiek.
Op deze plaats betreffen .onze politie- ke toekomstwensen vooral onze VVD. Die is in een overgangstijd. Er werkt reeds een nieuwe organisatie en een ver- nieuwd beginselprogramma is in wor-, ding. Wat wij met ons allen daarin leg- gen is mede bepalend voor de toekomst.
Eén ding is daarbij nodig, om alle de- tailuiteenzettingen te verbinden en te doorlichten: een grote visie. J. H. S.
CURSUS IN FRIESLAND
Ook in Friesland gaat een oriënte- ringscursus voor de vrouwelijke V.V.D. leden starten. De cursus bestaat uit vier bijeenkomsten, in de maanden januari en februari te houden in het Oranjehotel te Leeuwarden. Gekozen zijn twee algemene onderwerpen, n.l. "De be- ginselprogramma's van de V.VD. en an- dere partijen", te behandelen door mej.
mr. J. L. M. Toxopeus Pott en "Struc- tuur en organisatie van de V.V.D.", te behandelen door de heer 0. Tammens en daarnaast twee bijzondere onderwerpen, n.l. "Het maatschappelijk werk en de Bijstandwet" met als inleidster mej. mr.
J. J. Th. ten Broecke Hoekstra en ,,De industrialisatie van Friesland en het in- dustriespreidingsbeleid", met als inlei- der mr. E. Foppes. ·
·De deelneemsters krijgen tevoren eni- ge documentatie toegezonden. Een excur- sie naar een bejaardencentrum ligt in het voornemen.
Deze cursus is iets nieuws voor Fries- land. Bij de voorbereiding bleek er al veel belangstelling voor te bestaan. De organisatrices hopen dan ook op de aan- melding van veel deelneemsters. De con- vocaties. werden eind december verzonden Mocht u er onverhoopt geen hebben ont- vangen, wendt u zich dan tot de centrale- vertegenwoordigster; mevr. mr. E. Veder- Smit, Harlingerstraatweg 35. Leeuwar-
den. E. V.-S.
ZEIST
Nadat te Zeist in november mevrouw E. Veder-Smit het woord voerde over "Beeld en werkelijkheid in de VVD"
zal de volgende bijeenkomst zijn op don- derdag 14 januari om 2.30 uur bij mevr.
A. M. A. Schoehuizen-Folkersma, Home-
Copie voor dae rubriek te sen- den aan: Mej. Joh. H. Springer, Alexanderstraat 16, Haarlem.
ruslaan 16. Spreken zal mej. mr. B. Snel, inspectrice van politie over ,,Het kind en de politie".
Verder vindt het best:uur van de vrou- wengroep Zeist het van groot belang, dat ieder op· de hoogte is van de Individuele Zelfbescherming, d.w.z. hoe men in tijd van nood moet handelen. Er zullen daar- toe twee middagbijeenkomsten gehouden worden, buiten de gewone maandelijkse bijeenkomsten om. Aanmelden bij mevr.
A. Borkhuis-Carels, Platolaan 49, Zeist, tel. 17906.
In februari zullen· de vragenlijsten over koopgewoonten en middenstand worden behandeld.
Het bestuur verzoekt ieder vooral het mededelingenblad van de afdeling te le- zen. Wij voegen er bij: en deze rubriek.
APELDOORN
W. ij kregen het jaarverslag 1963-1964 van de vrouwengroep Apeldoorn helaas te laat om in ons algemene jaar- verslag te verwerken. Men blijkt er ac- tiever te zijn dan wij wisten. Zo hield mevr. A. Colijn-Waanders een lezing over het Zonnebloemwerk <ontwikkeling en o;ntspanning werkende jeugd), werden onder leiding van mevr. Dr. A. Wibaut.- van Gastel de beginselprogramma's van verschillende politieke partijen besproken en ·ging men gezamenlijk .naar de "ma- quette" zaal voor het uitbreidingsplan van
Apeldoorn.
Er was in het algemeen goede belang- stelling.
Het bestuur bestaat thans uit: mevr.
Lourens-Schagen, pres.; mevr. M. C.
Mars-Boll, Jachthoornlaan 1 secr.; mevr.
Couzy~Fortanier; penningm. en de dames Colijn-Waanders, Bottinga-Kunze en Nij- holt.
':Dez.e Burger
dankt de vele duizenden, die hem fraaie kaarten met goede wensjes hebben·
gezonden, recht hartelijk voor hun zorgen voor zijn welbevinding.
Met name de heren Dè Ga~lle, Wilson, Johnson, Oe Thant, Toxopeus, Ma·
rijnen, Volkskrants Wandelganger, Kenyatta, Tsjombe, Bot en de kruidenier.
Hun allen van ganser harte geheel van 't zelfde en dat zij een nóg betere wereld, dan die waarin wij reeds leven, tot stand zullen brengen, in onver- zuild · oecumenisch denken en doen.
Mij, mijne dierb'ren, zijt gij - tegen welke zuil gij ook geleund staat - even lief. En kusjes-terug voor de freule en nicht Haya, voor Ten Broecke Hoek- stra, Li~ Taylor, Brigitte en de niet-onaardige dame van de overkant. 't Was prettig uw aller kleurige kaarten te mogen ontvangen. Mijn bescheiden huis heeft geen schoorsteenmantels en vleugelpiano's genoeg gehad. Ook en zelfs het penantkastje - dat erfstuk van wijlen tante Truida - stond gebukt onder uw aller zegewensjes. Met al deze in mijn knapzak zal het waerachtig wel gaen. Hun gezamenlijke zwaarte zal mijn voetreis door de jungle van 1965 ongetwijfeld lichter maken.
En dus ook: al het goede voor ii.
Voor Charles een stevig Europa en een dito Nato.
Voor Wilson een dito sterling.
Voor good old Lyndon een vredig Vietnam.
Voor Bot een dito aether.
Voor Wandelganger bevrijding van zijn anti-liberale jeugd-trauma.
Voor de kruidenier, alle lampjesfabrikanten, wisselaars in de tempel, blok- kenbouwers, loyale tewaterlaters, naarstige land-edellieden, strijdmachtaan- voerders, bewindvoerders, deurwaarders, landmeters, slagers, ijkers, chef- van-dienst, kattenmeppers eu inspecteurs der betonningen en bebakingen, loodsen en vuurtorenwachters - saluut! - veel heil en zegen en moge 1965 u geven wat gij ervan ·verwacht: vrede onder uwe onderZaten, volgelingen, par- tijgenoten en ondergeschikten; een fraaie nieuwe wagen voor uw deur; sta- tus; volop ontbijtkoek en chocolade-hagelslag; begrip voor uw zorgen bij allen. die bed en tafel met u delen; regelmatige hartslag; soepele aderen;
smemge maagwanden; studiereizen; uitsmijters ros; eeD- glimlach van de mooiertjes, die uw steile pad naar de top kruiden; griesmeelpudding met bessensap en erkenning van uw goede diensten jegens medemens en gemeen- schap.
Vooral: verwerkelijking van al uw goede voornemens voor het nieuwe jaar.
Dit alles - vriendinnen, vrienden - wordt u uit het diepst van zijn, voor u zo warm kloppende hart, toegewenst door
-
'7 JANUARI 1965- PAGINA 2
CONFERENTIE
OVER DE EUROPESE EENHEID
's-GRA VEN HA GE 16 JANUARI 1965
Pulchri Studio· Lange Voorhout 15. Aanvang 10.30 v.m.
Op deze conferentie, die wordt georganiseerd door de Kamercentrales Dordrecht, 's-Gravenhage, Leiden en Rotterdam, zal worden gesproken en gediscussieerd over
,,DE HOUDING VAN NEDERLAND IN DE EUROPESE GEMEENSCHAPPEN EN DE LIDERALE KIJK DAAROP",
10.30 10.35 10.45 11.30 12.00
Praeadviseurs:
Mr. H. R. NORD,
Secretaris-Generaal van het Europees Parlement.
Mr. Dr. C. BERKHOUWER,
/
Lid van de Tweede Kamer, Lid van het Europees Parlement.
Toespraak van
Ziine Excellentie J. REY,
Lid van de Commissie van de E.E.G.
Deze conferentie staat onder voorzitterschap van
Mevrouw Mr. J. M. STOFFELS-VAN HAAFTEN,
Lid van de Tweede Kamer,
Voorzitster Raadgevende Interparlementaire Benelux-Raad, Lid van de raadgevende vergadering van de
uur:
uur:
uur:
uur:
uur:
Raad van Europa en West-Europese Unie.
PROGRAMMA
Verwelkoming door de Kamercentrale 's-Gravenhage.
Openings~oord van.mevrouw mr. J. M. Stoffels-van Haaften.
Toespraak van ûjne excellentie J. Rey.
Inleiding van mr. H.R. Nord.
Inleiding van mr. dr. 'c. Berkhouwer.
12.30-13.30 uur: Lunchpauze.
H.30-15.00 uur: Behandeling der onderwerpen door discussiegroepen.
(Indeling der discussiegroepen zal ter plaatse worden bekend gemaakt.)
15.00-17.00 uur: Verslag van de rapporteurs, discussie, slotbeschou- wing . .
Forumleden: mevrouw mr. J. M. Stoffels-van Haaften zijne excellentie J. Rey
mr. H. R. Nord mr. dr. C Berkhouwer.
17.00 uur: Sluiting. ·
·De deelnemers, die zich opgeven aan het Secretariaat van de Afdeling 's-Gravenhage, Prins Hendrikplein 13, Telefoon {070) 39 30 52 - na kantoortijd {070) 36 05 05, zullen tijdig de praeadviezen ontvangen.
De kosten van de conferentie bedragen f 8.50 (inclusief lunch); voor hen, die niet deelnemen aan de lunch (lunchtijd 12.30 tot 13.30 uur)
bedragen de kosten f 3.~0.
Op te zenden aan hét Secretariaat Afdeling 's-Gravenhage. · Ondergetekende
Adres ... .
Lid van Afdeling ... . meldt zich aan voor deelneming aan de conferentie op 16 januari 1965.
TWEE BEKENDE MERKEN
De kosten ad f 8.50 of J 3.50 zijn overgemaakt op postrekening 7112 van de Algemene Bank Nederland N.V., Kantoor 's-Gravenhage ten gunste van de rekening: "V. V.D.- Conferentie". ·
Handtekening
VRIJHEID EN DEMOCRATm
"BEGLUREN"
* * In "Liberaal Reveil" va~ ?ecem-
* ber 1964 wordt felle kritiek ge- leverd op "Mensen van M~rgen''. Deze
(tijdelijk?) uit de roulatie genomen film wordt eenvoudig neergesabeld, omdat het "begluren" van anderen. ':'an ,,slechte smaak" getuigt. Deze kritiek is apodictisch en ongenuanceerd. Want ten eerste bevat in onze niet "gluren- de" ogen dit filmisch document . een rijkdom aan psychologisch materiaal.
Ten tweede wisten de jonge mensen zeer wel, dat zij medewerkten aan een film, die n i e t voor besloten kring was bestemd. En ten derde heeft de maker en raskunstenaar Kees Brusse zijn per- sonen blijkbaar met reserve en uiterst delicaat benaderd. Het resultaat was een sober werkstuk, waaruit men in anderhalf uur tijd meer en vooral meer constructiefs . kon Ieren over onze mo- derne jeugd, dan uit kilometers lange, zwaarwichtige verhandelingen. Wij hebben zonder "gluren" dit gedurfd experiment, dat natuurlijk niet kan worden herhaald. zeer dankbaar aan- vaard.
ONVERDIEND
* * Een Amsterdamse hofmeester
* kwam vorige week uit Spanje in mis land terug met een verhaal, dat via de dagbladen de algemene veront- waardiging opwekte. De man zou - ten onrechte verdacht van moord - dertien dagen in een cel te Valencia opgesloten hebben gezeten en vervol- gens een moeizame tocht van het ene consulaat naar het andere door Spanje, Frankrijk en België hebben moeten maken om, platzak als bij was, ~huis
te kunnen komen.
Het ministerie van buitenlandse za- ken, dat een blaam op zich geworpen voelde, stelde direct een onderzoek in.
Dit wees uit, de de Spaanse politie nog nooit van deze hofmeester had gehoord en dat ook de gewraakte consulaten - voor zover deze al bestonden - van niets wisten. Het is zeer spijtig, dat Spaanse politie en ministerie door een ongeverifieerd verhaal onverdiend in opspraak zijn gekomen.
CETERUM CENSEO
* * De gladheid heeft de afgelopen
* dagen een groot aantal ver- keersslachtoffers geëist. Zo verloren op Oud-en-Nieuw niet minder dan veer- tien personen bij ongelukken het Ie- ven. Temidden van de droeve berich- ten daarover in de kranten stond ech- ter ook: Op Oudejaarsavond kwamen tussen Linschoten en Oudenrijn zes auto's in de vangrail terecht. Daarbij deden zich geen persoonlijke ongeluk- ken.voor.
Het is niet voor het eerst dat in deze kolom voor meer vangrails op onze rijkswegen wordt gepleit. Het is ech- ter te hopen, dat het anderzijds niet nodig zal zijn iedere week het zinnetje af te drukken: En verder ben ik van oordeel, dat er nog meer aan de mid- denbermbeveiliging moet worden ge- daan.
VERGADERING COMMISSIE
OMROEPBESTEL
In verband met het optreden te- gen het z.g. Rem-eiland en het de:- bat in de Tweede Kamer over het
omroepbestel, heeft de door het Hoofdbestuur der Partij ingestelde Commissie Omroepbestel onder voorzitterschap van de heer H. J. L.
Vonhoff ten kantore van het Alge- meen Secretariaat verschillende facetten van deze ingewikkelde ma-
terie uitvoerig besproken.
'7 JANUARI 1965 - PA~INA I
Oplossing van de woningnood
DOORSTROMING EN VERBETERING VAN NIEUWBOUW
(Van een medewerker)
Indien het water breed is en de jonkvrouw aan de overkant er dan bovendien nog weinig aantrekkelijk uitziet, is begrijpelijkerwijs de animo om de sprong naar de overkant te wagen niet bijster groot. Dit beeld tekent de situatie van vandaag op het stuk van. de volkshuisvesting.
Er is een kloof tussen de huren van bestaande voorraad en nieuwbouw en tot overmaat van ramp geeft de kwaliteit van de nieuwbouw ook nog onvol- doende reden tot juichen. Voor het huidige geslacht levert dit allerlei moei- lijkheden op, doch het nageslacht zal zulks al bijzonder kortzichtig vinden.
Fouten bij investeringen op lange termijn wreken zich namelijk vele ge- neraties lang".
Op bovenstaande kernachtige wijze heeft de minister van volkshuisvesting en bouwnijverheid, drs. P. C. w. M. Bo-
gaers, in de brief die hij op 17 novem- ber jl. aan de leden van de Tweede Ka- mer deed toekomen, het probleem ge- schetst dat naa.st de produktie van zo- veel mogelijk woningen de gemoederen steeds meer gaat bezighouden: een recht- vaardiger en doelmatiger verdeling van de voorraad oude en nieuwe woningen over de verschillende inkomenscatego- riën.
Daarbij klinkt het vooral de liberalen als muziek in de oren, dat er nu· einde- lijk een minister is, die twee dingen dui- delijk vaststelt:
1. de kwaliteit van de nieuwbouw laat veel te wensen over en moet dus wor- den verbeterd;
2. het écart tussen de huren. van de be- staande woningvoorraad en van de nieuwbouw is zo groot, dat het niet door een verschil in kwaliteit kan worden ge- motiveerd.
Sinds jaar en dag is immers van VVD- zijde in de Staten-Generaal gepleit voor de bouw van betere (en dus duurdere) woningen en voor het optrekken van de huren van de bestaande woningvoorraad tot een redelijk peil.
Wat het eerste punt betreft was daar- bij qe moeilijkheid, dat de huren door kwaliteitsverbetering zo hoog zouden kunnen worden, dat zij zelfs voor ge- schoolde arbeiders niet meer te betalen zouden zijn. Hoewel het de vraag is, waar in dit opzicht de grens ligt (er zijn hier vele subjectieve factoren in het spel) kan men aan het bezwaar in zijn alge- meenheid niet zonder meer voorbijgaan.
De minister heeft· dit dan ook niet ge- daan en hij heeft met betrekking tot de huren denkbeelden ontwikkeld, die zeer
· nauw aansluiten bij die welke drs. J. P.
A. Gruijters, lid van de VVD-fractie in de Amsterdamse gemeenteraad, hierom- trent naar voren heeft gebracht bij de behandeling van de gemeentebegroting 1964 (in de raadsvergadering ·van 12 de- cember 1963). Later heeft de heer Gruij- ters zijn plannen nog eens uiteengezet in een radiopraatje en daarvan is op 28 mei jl. een verslag verschenen in dit blad.
Achtereenvolgens zullen wij de . oplossing van drs. Bogaers en van het raadslid Gruijters beknopt weergeven, zodat een vergelijking en wellicht een synthese mogelijk wordt.
De minister is van mening, dat huur- en subsidiepolitiek elkaar bij de oplossing van het probleem van de doorschuiving tegemoet dienen te komen.
Dit betekent volgens hem aan de ene kant een forse huurverhoging (maxi- m:aal 15 à 20 pct.), aan de andere kant een verhoging van de initiële woningwet- bijdrage en van het initiële subsidie voor de particuliere - gesubsisieerde - bouw.
De huurverhoging dient, zoals duidelijk zal zijn, om het écart tussen "oude" en ,,nieuwe" huren te verminderen en daar- mee de doorstroming te bevorderen, de verhogilig. van de aanvangsubsidies heeft ten doel het bouwen van woningen met toekomstwaarde te stimuleren, hetgeen eveneens bevorderlijk is voor de door- schuiving.
Uit een oogpunt van subsidietechniek acht de minister het daarbij weinig doel- matig, dat het huidige systeem alle moei- lijkheden cumuleert bij het voor het eerst verhuren van de woning en de in- komensontwikkeling nadien volkomen negeert. Hij wil daarom tot een· andere verdeling van het subsidie in de tijd ko- men. Op grond van deze - op zichzelf gezonde - gedachte, denkt de minister aan een herzieningsmechanisme, dat de algemene ontwikkeling van de inkomens op de voet volgt. Zolang de woningen worden gesubsidieerd wil hij telkens aan het begin van het nieuwe jaar de huur verhogen - en het subsidie dienovereen-
komstig verlagen - met het gemiddelde percentage waarmee de nominale Ionen in het afgelopen jaar zijn gestegen.
"Als het gaat om een goed, dat duide- lijk beneden kostprijs beschikbaar wordt gesteld, kan men er toch in gemoede geen bezwaar tegen hebben, dat bij het stijgen van de lonen de huur zodanig wordt aan- gepast, dat althans de relatieve positie van de woning in het budget ongewijzigd blijft,'' zo schrijft de minister en wij zijn het daar volledig .mee eens.
Evenals minister Bogaers nam de heer Gruijters op 12 december 1963 tot uitgangspunt, dat de kwaliteit van de nieuwbouw aanzienlijk moet worden ver- beterd. Hij nam aan, dat het voldoen aan :minimale eisen vàn comfort als centrale verwarming, liften enz. een huür tot ~
volg zou hebben, die de lagere inkomens- groepen nu nog niet betalen kunnen, maar waar zij wel naa;r toe kunnen groei- en. Om die groepen te helpen zal vol- gens hem in de eerste jaren van de be- woning een huurplijs moeten worden aangeboden, die gebaseerd is op de "on- comfortabele woning van dit moniimt".
In een periode van b.v. vijf jaar, mede afhankelijk· van de mate van welvaarts- stij ging, kunnen de huren dan worden op- gevoerd tot het rendabele exploitatiepeiL Ook hier dus een gedachte, die men bij de minister terugvindt: als de welvaart stijgt, moeten oók de huren stijgen. In -de -
genoemde penode van 5 jaar ontstaan van jaar tot jaar dalende exploitatie-verlie- zen. ·Deze verliezen wil de heer Gruijters kapitaliseren en met passende rentebere- kening toevoegen aan de oorspronkelijke oprichtingskosten. Bij een levensduur van de woning van 50 jaar betekent dit, dat gedurende de laatste 45 jaar een huur zal worden berekend, die ligt boven het peil;
dat zou gelden indien onmiddellijk zou zijn gestart met een rendabele huur.
Het voornaamste verschil tussen het sys- teem-Bogaers en het systeem-Gruijters blijkt dus van technische aard te zijn: in het eerstgenoemde stelsel wordt gewerkt met van jaar tot jaar kleiner wordende subsidies, de heer Gruijters daarentegen denkt aan "opvoedingshuren" met gelei- delijk dalende exploitatieverliezen, die later worden ingelopen. Het is duidelijk dat men zowel op de ene als op de ande- re manier de bouw van duurdere huizen kan stimuleren en dat men in beide ge- vallen zodoende tevens de noodzakelijke
doorstroming bevordert.
ALGEMEEN SECRETARIAAT
V.V.D.
Koninginnegracht 6 I 's-Gravenhage Telefoon { 070) 60 48 03
{3 lijnen J Giro 67880
Hoe noodzakelijk deze laatste is, heeft het liberale Eerste Kamerlid Inr. J. de Wilde op 10 dec. jl. in een ra- dio-uitzending nog eens treffend onder
woorden gebracht: "Op het ogenblik leven we in de onmogelijke situatie, dat een jong gezin bij ouders moet intrekken dan wel een voor het gezinsbudget veel te du- re nieuwbouwwoning moet betrekken. De- genen die oudere kinderen hebben en een groter gezin§inkomen, betalen in hun ou-
dere woning veel minder huur. De oude- ren vinden geen plaats in bejaardente- huizen of in woningen voor bejaarden-al- leenstaanden, omdat voor deze categorie onvoldoende wordt gebouwd en zij in hun te grote oudere woningen 'een huur betalen, die zij nog net kunnen opbren-
gen." .
Het is geen wonder, dat mr. De Wilde van mening bleek te zijn, dat de tweede nota van minister Bogaers voor de oplos- sing van de woningnood "veel belang- rijker" is dan de veelbesproken Bouwno- ta.
FA BLO COMMODORE WHITE "®/
I
U slaagt uitstekend bij
GERRITZEN
HERENMODES Laan v. Meerdervoort 280o DEN HAAG _ TEL. 33 64 18
Massief kartonnen
DOZEN
voor export en binnenlands gebruik
*
lf.V. Stroocartonfa.briek v!h
B. J!ree & Co.
ILW. STRAAT 20--%2, OUDE PEKELA Afd. Kartonnage
Tel. nr. 0 59 78 -22 33.
Tx. nr. 53251
. . , .. ·
,~~Maak de l : V.D. sterk ! ! ''
F·ranco levering
schrijvende
tel- en reheamachilles
Schrijfmachines . V.N.K.
.O.DMINISTRATIE SYSTEMEN
Boekhoudmachines
TECHNISCHE SERVICE DOOR HET GEHELE LAND
VERENIGDE NEDE~LANDSE KANTOORMACHINEHANDEL N. V.
Beukelsdijk 160 • Tel. Or0-5 10 52 • Rotterdam-6 OP UW VERZOEK KOMEN WIJ VRIJBLIJVEND BIJ U
Bloemsierkunst
v/h J.C. de LANGE's Koninklijke Tuinbouwinrichting Hofleverancier van H. M. de Koningin
TEL. 137977-122303
De Rotterdamsche
Droogdok Mij. N.V.
fabrieken en vestigingen in o.a.: belgië, cyprus, denemarken, duitsland. · engeland, finland. frankrijk, italië, japan, pakistan, spanje, zweden.
81NDS169S
in het hart van Amsterdam
•
D&SKUNOte8 ADVtilZEN
~AANCO
LEVERtNe
~&EHI!8L
N1!DI!R\.ANO
MIUBILEN
Vijzelstraat 115-119 ~ AMSTERDAM - Telefon 24 8'7 16
CAB I NES op elk merk chassis, hetzij normaal besturing ot front- besturing, volledige slaap- of semi-slaapcobines.
LAADBAKKEN zowel open • met boorden • als met huifconstructie.
GESLOTEN ALUMINIUM CARROSSERIEI:!N
Uitvoering geheel volgens de voorschriften voor T.I.R.
Dekkleden worden in eigen bedrijf gemaakt.
alle uitvoeringen te leveren in zeewater··bestendig aluminium. Het opbouwsysteem volgens de modernste methodes, patent S.A.A.G. Zwitserland,.
lltlllll!HIHIU1111UlliiHIIIUtlllllllliHJIIIIIIIUIIItiiiiiiiNIIIIIIIIIIUIIIIIIIIII11111111»111111111111111111iiiiiiiiiUIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIJIIIIIIIIIII
notionaal en internationaal bekend! vraag prijs en inlichtingen.
CARROSSERIEFA.BRIEK
FIRMA PAUL & VAN WEELDE
's-Gravenweg 350 Nieuwerkerk a/d IJs~el (Holland) Telefoon Directie. fabriek en boekhouding (01803) 841 (3 lijnen)
DAMMERS · & VAN DER HElDE'S
Scheepvaart· en Handelsbedrijf N. V.
Reder:s, cargadoors, bevrachters, expe- diteurs, beëdigde makelaars voor het kopen, verkopen en bouwen van schepen.
"CALANDHUIS"- Wiltemskade 18- Postbus 444 ROTTERDAM • 2
TELEGR. ADRES: ENERGETIC • <New Boe Code>
TEL. 11.93.00 t1.J lijnen) TELEX 21127 (;2 lijnen)
VRIJHEID EN DEMOCRATIE
De stand van ons partijwezen (I)
Politiek-radicalisme heeft maar we1n1g • •
V OOR regering en volksverte- genwoordiging was 1964 ze- ker geen ,,rustig" jaar.
De Irene-kwestie, die in. het begin van dat jaar ons volk beroerde, de strijd om lonen en prijzen, de sociale en de belastingpolitiek de radio- en televisievraagstukken, 'de nog altijd niet opgeloste woningnood, de ver- keers- en vervoersproblemen en de op het internationale terrein liggende vraagstukken der Europese en At- lantische samenwerking zorgden er wel voor, dat er van rust geen sprake was.
- Partij-organisatorisch gezien was die rust ~r wel, in zoverre 1964 geen verkiezingsjaar was (ook niet voor staten en gemeenteraden); geen jaar dus, met al de extra zorgen voor de samenstelling der verkiezingspro- grams, voor het opstellen der kandi- datenlijsten en voor het voeren van reclame-acties.
Vandaar dat in de gebruikelijke jaaroverzichten der dagbladen wel aandacht werd best.eed aan de ba- . vengenoemde problemen en aan de
politieke spanningen, welke daa1·door mogelijk waren opgeroepen, doe"{~,
weinig of niet aan de interne organi- satorisch-politieke verhoudingen bin- nen de partijen. '
Toch is er wel aanleiding ook deze eens nader te beschouwen, 'ar zijn zij dan minder spectaculair, gezien tegen de achtergrond van het dagelijkse nationale en internationale gebeuren.
* * *
Z OUDEN wij voor 1964 .de stemming in het politieke kamp in enkele wç>Orden moeten ty- Pe?·en, dan geldt voor de me.este par- tijen wel dat deze werd beheerst door e.en vrij sterke mate van onzekerheid en aarzelende vernieuwingsdrang.
Het is ondertussen moeilijk te zeggen, waar deze gevoelens van on- zekerheid zich het sterkst doen gel- den: bij de Partij van de Arbeid en de aan haar linkerflank ope1·erende kleine partijen als de PSP en de CPN, dan wel bij de confessionele groeperingen.
De· oorzaken van deze wat geca- moufleerde malaisestemming zijn, naar het ons voorkomt, voor beide kampen niet geheel identiek.
Voor de Partij van de Arbeid zul- Len zij vooral gezocht moeten wor- dim in de gewijzigde maatschappe- mjke omstandigheden. Voor de con- fessionele partijen in de toenemende twijfel in het zich ste.eds verjongende kiezerscorps aan de juistheid van de confessionele basis voor partijvor- ming, terwiJl de tot nu toe gebleken onmacht om op deze basis tot een christen-democratisch eenheidstront te komen, weer anderen teleurstelt en afstoot.
·* * *
B EZIEN wij thans in de eerste
· plaats de Partij van de Ar- beid, dan moet gezegd, dat voor een · zekere malaisestemming, zuiver ob- jectief gezien, in deze tijd wel reden bestaat.
Verkiezingsuitslagen, mits men die over . een langere termijn over- · schouwt, vormen wel het meest ob- jectieve criterium om de tendens der politieke ontwikkeling af te lezen.
Dat die tendens de Partij van de Arbeid wel enige zorgen baart, is be- grijpelijk. Eén verkiezingsnedeTlaag behoeft voor geen enkele paTtij alaT- merend te zijn. Maar wanneer zulk een achteruitgang zich vier jaar later, bij een volgende Kamerverkiezing, in versteTkte mate blijkt te hebben voortg.ezet en, over een langere reeks van jaTen gezien, het eindpunt nog iets ligt beneden het beginpunt van die periode dan is er voor bezinning toch wel aize reden. •
En zo is vooT de Pa1·tij van de Ar- beid inderdaad de situatie.
Na de verkiezingen van 1963 heb- ben wij al eens aangetoond, welk een onstabiele lijn de verkiezingsresul- taten, uitgedrukt in zeteltallen de1·
Tweede Kamer, voor de socialisten sedert de eerste na-oorlogse Kame1·- verkiezh1-g (die van 1946 dus) ver- tonen.
Voor de periode tot 1956, omge-
?·ekend naar een KameT van 150 leden vertoonden de verkiezingsuit- slage~ voor deze partij het volgende beeld:
1946 1948 1952 1956 1959 1963
44 41 45 50 48 43
Sedert het topjaar 1956, toen de PvdA 50 zetels behaalde en daaTmee, geduTende één vierjarige -peTiode, de steTkste paTtij werd (de KVP be- haalde toen 49 zetels), veTtoonde zij dus een achteTuitgang van zeven ze- tels, waaTvan èr twee in 1959 en vijf in 1963 verloren gingen.
Typerend voor de vastg.elopen po- sitie van de Partij van qe Arbeid noemden wij het toen ook reeds, dat zij in 1963 was aangekomen op een punt, dat nog iets lag beneden haar
"start" van 1946.
• * •
DES te· opvallender was deze ontwikkeling in het licht van de voortdurende achteruitgang van de CPN die van 15 zetels (eveneens gerekend naar een Kamer van 150) in 1946 terugliep tot 4 zetels in 1963.
Hoewel moet worden aangenomen, dat de overgrote meerderheid van de
·communistische stemmen is overge- gaan naar de PvdA, is het uiteinde- lijke resultaat voor deze partij noch- tans geweest, dat zij aan het einde der periode 1946-1963 geen stap ver- deT was gekomen dan in het begin daaTvan.
'Billijkheidshalve moet naast de achteruitgang de1· communisten wor- den gesteld de opkomst van de Paci- fistisch-socialistische PaTtij (PSP), die in 1963 4 zetels wist te halen, te- gen 2 in 1959, toen zij l),aar intTede in de Kamer de.ed.
Tenminste even belangwekkend is ondeTtussen het beeld, dat veTkregèn wo1·dt dooT naast de 59 zetels (we- derom: geTekend naar een KarneT van 150), welke de Partij van de Ar- beid (44) en de CPN (15) in 1946
trekkracht·
te zamen behaalden te stellen de 51
) <)
zetels, die de PvdA (43), de CPN (4) en de PSP (eveneens 4) in 1963 gezamenlijk verkregen.
Een aanmerkelijke daling dus van het politieke radicalisme in Neder- land.
NOTITIES VAN EEN INSIDER
D E verkla1·ing voor deze opval- lende tendens zal o.i. gezocht moeten wmden in de maatschappe- lijke ontwikkeling.
Het is ook doOT een aantal com- mentatoTen in het socialistische kamp erkend, dat de gemiddelde arbeider . in de ,;welvaartsstaat" zich niet ?neer de "proletariër" voelt, die van z~jn
"ketenen" moet waTden bevTijd. De traditionele vijandschap tegenover het bestaande produktiesysteem, dat hem thans meer en niéer doet delen in de sti}gende welvaart, is verdwe- ne(!-. Zijrf sociale positie is door een_
sluitend systeem van sociale verze- keringen tegen calamiteiten als ziek- te, invaliditeit en werkloosheid veilig gesteld en de oudedag behoeft ook voor hem geen schTikbeeld 1neer te vormen.
Het ontgaat ook de arbeider niet, dat de gro{e mate van VTijheid en van relatieve welstand·. waarin hij in de
"kapitalistische" w·esterse demoeTatie leeft, wel b~jzonder gunstig afsteekt tegenover die van zijn collega's in de landen, waaT de ondernemingsge- wijze produktie heeft plaats gemaakt voor de staatseconomie en de parle- mentaire democratie voor de leugen der "volksdemocratie".
De drang om warm te lopen voor radicale stromingen, ge1·icht op een totale wijziging van de maatschap- pelijke structuuT is verdwenen.
De jaarlijkse strijd om het penen- tag.e van loonstijging als aandeel in het groeiende nationale inkomen wordt - terecht - niet meer in de eerste plaats als een politieke stTijd ervaren. De praktijk heeft bewezen, dat het succes daarvan minder afhan- kelijk is van de politieke constellatie dan van de economische mogel.ijk-
heden. '
En bewttst of onbewust is bij velen ook het besef gegroeid, dat een re- gering, die naar alle zijden een even- wichtig beleid tracht te voeren, voor het voo1·tbestaan van die economie,
7 JANUARI 1965 - PAGINA 5
als bron van alle welvaart, de beste waaTborg voTmt.
Het Nederlandse socialisme heeft moeten ervaren en het heeft tenslotte ook wel als realiteit aanvaard, dat in dez.e geheel gewijzigde omstandighe- den voor de oude massa-method:en en vooT het aanwakkeren van de
,,ldassenstr~jd-gedachte" geen plaats meeT is. Zelfs voor de vieTing van de één-meidag in de oude voTrn i,s on- voldoende belangstelling meer en moet een andere doelstelling woTden
gezocht.
* * *
H ET was dan ook niet voor niets, dat in het najaaT van 1964 onde1· de leus: "De Partij van de Arbeid gaat zich veTnieuwen", door het partijsecretarietut de b1·ochure
·"De partij van nw;·gen" Werd uitge- geven waarin door een aantal orga- nisato~ische vernieuwingen aanslui- ting bij de nieuwe na-oorlogse ont- wikkeling wordt gezocht. Wij zullen daar in een volgend artikel enige nad~re aandacht aan wijden.
Het was ondertussen, eveneens nog .]vist in het thans geëindigde jaar, dat
"Het Vrije Volk" ( 31 december) een gesprek weeTgaf met de Europese super-socialist oud-min-ister Mans- holt (thans vice-voorzitter van de EttTopese Commissie), waarin dez.e, in he( kader van zijn stellig belang- wekkende gedachten oveT de Euro- pese politiek, enige pijnlijke opmer- kingen meende te rnaeten maken over de situatie van het huidige socia- lisme.
Zo schetste hij het Britse Labour- kabinet (in Europese zaken) als
anti-Europees conservatief en na- tionalistisch" e~ weinig opbeurender voor de socialisten van de oude stem- pel die er toch nog altijd zijn, was zij;, bittere constatering: ". . . . het internationalismein het socialisme is bijna dood. De socialistische interna- tionale speelt bijna geen 1·ol meer.
Aan het totstand komen van de gro- tere gemeenschap levert het interna- tionale socialisme praktisch geen bij- drage".
FRANS RESTAURANT-BAR-TERRAS
DE RONDE VENEN
. Uniek uitzicht over' de plassen. Ruime parkeer- gelegenheid. De juiste, rustige sfeer voor Uw zakenlunch of -diner.
Groenlandsekade 73 - Vinkeveen - Tel. 02949~251
l'ES ZONDAGS GESLOTEN
