| Ruimte voor de burger

d o c u m e n t a t ie c e n t r u m

NEDERLANDSE POLITIEKE

PARTIJEN

|

Ruimte voor de burger

■;; De Volkspartij voor Vrijheid en Democratie streeft ernaar zo veel mogelijk verantwoordelijkheden bij de burgers te leggen. Liberalen willen een inspanningsmaatschappij waarin mensen worden i- aangemoedigd het beste uit zichzelf te halen.

Daarom moet de burger op verschillende terreinen zo veel mogelijk ruimte worden geboden. De sociale zekerheid bijvoorbeeld dient een evenwichtige balans te bevatten van eigen verantwoor- m delijkheden en collectieve zekerheden. Een basisstelsel biedt een door de overheid verzekerde r " waarborg, die naar eigen keuze kan worden aangevuld tot een persoonlijk pakket. Ook in de

gezondheidszorg moet dat principe terug te vinden zijn. Maar logge, massieve plannen als die van Simons, gaan uit van anonieme collectiviteiten, waarin voor de individuele mens geen bewegingsvrijheid meer overblijft. Daar is niemand bij gebaat. Ruimte voor de burger betekent dus: meer keuzevrijheid voor de individuele mens.

M aar om verantwoordelijkheden te kunnen nemen en de gecreëerde ruimte te gebruiken, heeft de burger financiële armslag nodig. Nu werkt de burger ieder jaar tot en met de maand juli voor de staat, en pas daarna voor zichzelf. De tien miljard lastenverzwaringen die dit kabinet heeft door­ gevoerd moeten mede daarom worden teruggedraaid. Ruimte voor de burger betekent dus ook: lastenverlichting.

Naast het individuele en financiële aspect, dient de burger ook op straat ruimte worden gegeven. De overheid moet de oprukkende criminaliteit krachtig bestrijden. De VVD wil daarom meer agenten en denkt aan 10.000 man extra. Dan pas zit Nederland aan een met België en Duitsland vergelijkbaar niveaul Ruimte voor de burger betekent dus net zo goed: veiligheid op straat. Momenteel verslechtert de verhouding werkenden/niet-werkenden weer verder. De VVD wil dat er structurele maatregelen worden genomen om de economie op gang te helpen en de werkloos­ heidsstijging een halt toe te roepen. Ruimte voor de burger betekent dus eveneens: een goed

economisch herstelbeleid. Frits Bolkestein

Zo vrij als krantenpapier

o u d - W D Tweede Kamerlid Loek Hermans, een initiatief wetsvoorstel dat het vrijmaken van de kabel tot doel heeft. Dit was ook onderdeel van het W D - 1 0 punten plan voor de media dat in december 1990 werd opgesteld (zie daarvoor WD-Expresse nr. 63). De achterliggende gedachte van het wetsvoorstel is dat met de kabel-infrastructuur het schaarste-argument bij de informatie-overdracht is komen te vervallen. Technisch heeft de kabel een bijna onbeperkte capaciteit, dus de vrijheid van informatie-over­ dracht die voor de drukpers geldt moet

principieel gezien ook voor de kabel gelden. Dat werd door Dees en Hermans thematisch verwoordt als: "de kabel zo vrij als krantenpa­ pier". De overheidsbemoeienis ermee moet tot een minimum worden beperkt. Bij de totstand­ koming van het uiteindelijke initiatief wetsvoor­ stel hebben ook Europese richtlijnen, neer­ gelegd in Groenboeken en Richtlijnen, een rol gespeeld.

T o e la t in g

De voorgestelde wetswijzigingen (1 - voor de Mediawet en 2 - de W e t op de Telecommu­ nicatievoorzieningen) hebben betrekking op de verspreiding van omroepprogramma's en nieuwe communicatiediensten via het kabel­ televisienet. Nu is de verspreiding van deze programma's en diensten gebonden aan toest­ emming van de betrokken minister. In de M ediawet is een toelatingsregeling opgenomen voor de verspreiding van commerciële omroep via de kabel. In de W e t op de Telecommuni­ catievoorzieningen staat een machtigings- regeling voor communicatiediensten die niet via

de PTT-infrastructuur worden verspreid. In het initiatief wetsvoorstel wordt ten principale voor een andere benadering gekozen; alles mag, tenzij de wet nadere aanwijzigingen geeft of beperkingen stelt.

T e c h n o lo g ie

De sector van de informatietechnologie is voor ons land van grote economische betekenis. Juist door de hoge graad van bekabeling heeft ons land een voorsprong en kan dus nieuwe techno­ logische bevindingen snel beproeven en benutten. Concreet gesteld komt het er op neer dat een aanbieder van een omroepprogramma of een nieuwe communicatiedienst voortaan niet eerst toestemming nodig heeft van de minister van W V C (Mediawet, omroepprogram­ ma's) of de minister van Verkeer en Waterstaat (W e t op de Telecommunicatiediensten). Men kan rechtstreeks zaken doen met de exploitant van een betreffende kabeltelevisienet. Dat bete­ kent dat volgens het voorgestelde stelsel bijvoorbeeld de volgende aktiviteiten geheel kunnen worden uitgevoerd: a) alle vormen van particuliere en commerciële omroep (TV & Radio), b) abonnee-TV, teletekst, kabelkrant, pay-perview, c) telewinkelen, telebankieren, teleconferentie, en datacasting, d) beveiligings- en alarmsystemen en e) meter-aflezing op afst­ and.

P l u r i f o r m i t e i t

Wanneer de kabel zo vrij is als papier kan dat voor de consument een grotere pluriformiteit van informatie betekenen: het vergroot de

V ervolg op pagina 3

85

VAN BIN N EN H O F

Gelijke

behandeling

Colofon

De VVD-Expresse is een uitgave van de "M r Annelien Kappeyne van de Coppello Stichting", onder redactie van

Clemens Cornielje, hoofd afdeling Voorlichting van de VVD-Tweede Kamer­ fractie, en Arno Visser en Dominique Peters, medewerkers afdeling Voorlichting. De VVD-Expresse wordt gedrukt bij Roeland Druk te Scheveningen.

Een abonnement kost ƒ 75,- per jaar en is schriftelijk aan te vragen bij de VVD-fractie, Tweede Kamer der Staten-Generaal,

postbus 20018, 2500 EA Den Haag (telefoon 070-3182879). Het discussiepunt van de Algemene W et

Gelijke Behandeling betrof de 'enkele feit constructie' (zie ook pag. 4). Hoe moet die omschrijving geïnterpreteerd worden? M ag discriminatie volgens de norm niet, maar in sommige praktijk­ gevallen wel? VVD-woordvoerder Len Rempt wees in haar inbreng op de dubbelzinnigheid in het wetsvoorstel. Uit de antwooorden van de bewindslieden bleek dat men het in het kabinet ook niet eenduidig uitlegt - vooral waar het sexuele geaardheid betreft. De minister van Binnenlandse Zaken, Dales (PvdA), zei dat "de eisen die de genoemde inst­ elling mogen stellen, gelet op het doel van de instelling, nodig moeten zijn voor de vervulling van de functie dan wel voor de verwezenlijking van de gronds­ lag." Maar dat kan volgens haar pas in concrete omstandigheden blijken. M ag een school een homosexuele leraar onts­ laan? "Ik wil hier geen misverstand over laten bestaan: dat mag dus niet," aldus de minister.

M o r a a l

De woordvoerder wees de minister erop dat desondanks het begrip 'sexuele moraal' wel in het regeerakkoord en de Memorie van Toelichting staat. "Geen bevoegd gezag mag zeggen: jouw sexuele moraal is de mijne niet. Het kabinet moet klip en klaar afstand nemen van de woorden in de memorie van toelichting." Dales bracht daar tegenin dat 'moraal' geen feitelijke gest­ alte heeft en dus geen grond kan zijn. De minister van Justitie, Hirsch Ballin (CDA), nam een andere positie in. "Een school op een bijzondere grondslag mag een bepaalde moraal in eik opzicht als maatstaf nemen, ook in het kader van de houding ten opzichte van andere mensen, waartoe de sexuele moraal kan behoren."

De woordvoerder vroeg de minister of men dan toch bevoegd is tegen een homosexuele leraar te zeggen: "Gij zult hier geen leraar zijn? De grens voor mijn fractie is dat mensen mogen leven, inderdaad, naar de sexuele gerichtheid. De persoonlijke levenssfeer is de grens. Dat gaat niemand wat aan." De minister van Justitie bleef bij zijn opvatting dat bijzonder scholen daar wel eisen aan mogen stellen. (Zie voor de stemmingen de VVD-Expresse van de komende week).

Inlichtingen: Len Rempt-

Haimmans de Jongh, 070-3182889

Fraudebeleid

Uitgebreide Commissievergadering over het Fraudebleid op de agenda. Daarbij aanwezig waren de minister van Justitie, Hirsch Ballin (CDA), de staatssecretaris van Financiën, Van Amelsvoort (CDA), en de staatssecretaris van Sociale Zaken, Ter Veld (PvdA). Namens de VVD voerde Henk van Hoof het woord. De VVD vindt aandacht voor fraude, mis­ bruik en oneigenlijk gebruik van over­ heidsgelden van groot belang. De woordvoerder wees op een rapport waaruit blijkt dat alleen al in de Sociale Zekerheid meer dan vijf miljard wordt gefraudeerd. Grootschalige fraude heeft gevolgen voor het draagvlak van het overheidsbeleid. Ten eerste komt de financierbaarheid van belangrijke onder­ delen van de Sociale Zekerheid onder druk te staan. En ten tweede kan het draagvlak wegvallen bij de mensen die belastingen en premies betalen. Men gelooft niet meer dat de overheid de regels uitvoert en handhaaft zoals ze bedoeld zijn. Het gevoel van maatschap­ pelijke verantwoordelijkheid neemt dan af.

E is e n

De woordvoerder merkte daarnaast op dat het jammer is dat het kabinet zich beperkt tot sociale en fiscale fraude. Er zijn andere vormen zoals fraude met de individuele huursubsidies, studiefinancie­ ring en het ziekenfonds. Er is onderzoek gedaan naar de gevoeligheid voor misbruik van de regels. Daaruit blijkt dat er spanning kan bestaan tussen enerzijds de eisen die men stelt (objectiviteit, ondubbelzinnigheid, uitvoerbaarheid) en anderzijds afstemming op individuele omstandigheden. De woordvoerder wees er op dat dit hooguit een verkla­ ring kan zijn, maar nimmer als een excuus kan worden geaccepteerd. Fraudebestrijding moet een punt van permanente aandacht en signalering zijn. Pas waneer het in het uitvoerings- veld gisignaleerd en gerapporteerd

wordt (ook op naast het werkgebied liggende terreinen) kan het aangepakt worden. De overheid moet volgens de VVD meer mensen inzetten voor de controle. Cruciaal in dat geheel is de gegevensuitwisseling bij overheidsins­ tanties. Het koppelen van bestanden en het samenvoegen van het Sofi- en A-nummer is daarom een noodzaak. De minister van Justitie zei daarop het wetsvoorstel aangepast te hebben, wat perspectief biedt op de integratie van die twee registratie nummers. De staa­ tssecretaris van Sociale Zaken

antwoordde dat door het gebruik van het Sofi-nummer sinds september de samenloop van witte inkomsten en uitkeringen zo uit de computer komen rollen. Tevens is haar gebleken dat nu meer informatie dan alleen sociale en fiscale wordt verschaft. Volgens haar vergroot ook de controle op fraude bij de bedrijfsverenigingen zich geleidelijk aan. De staatssecretaris meldde vervol­ gens dat sociaal rechercheurs binnenkort ook toegang krijgen tot het kenteken­ register dat onder het ministerie van Verkeer en Waterstaat valt. Tenslotte wist ze te vertellen dat er naar wordt gestreefd vanaf 1 augustus gegevens uit te wisselen met het centraal register van de studiefinancieringen.

Inlichtingen:

Henk van Hoof, 070-3182885.

Vertalingen

voor het vertalen van (soms lange) artikelen van en naar het Frans, Duits en Engels.

Belangstellenden kunnen informatie verkrijgen bij mevrouw Van Donselaar,

tel. 070-3182852.

K

.

TO T BU IT EN PO ST

Zwaar weer

Inlichtingen:

Rudolf de Korte, 070-3182890.

V ervolg van pagina 7

individuele keuzevrijheid, het verschaft informatie op maat en het is een waar- devolle manier van dienstverlening. Europese en technologische ontwikkelin­ gen leiden tot de conclusie dat monopo­ lies in de telecommunicatie-infra- structuur op nationaal niveau niet te handhaven zijn. Alleen het PTT-mono- polie voor de spraaktelefoon lijkt voor­ alsnog gehandhaafd te kunnen worden. Het verenigd Europa brengt een keuze voor liberalisatie en tegen monopolies met zich mee. Ook daar past het initiatief wetsvoorstel om de kabel vrij te maken uitstekend in.

Inlichtingen: Dick Dees, 070-3182917.

Vrouw en­

conferentie

Afgelopen weekeinde ging onder leiding van Annemarie Jorritsma een '4-vrouws' parlementaire delegatie bestaande uit vrouwelijke leden van CDA, PvdA, Groen Links en VVD naar Zagreb. Zon­ dag werd daar namelijk een vrouwen­ conferentie gehouden over de oorlog in het voormalig Joegoslavië. Annemarie Jorritsma sprak daar namens de Nederlandse parlementariërs. "Een gevoel van schaamte bekruipt ons," zei ze, "omdat tot nu toe de internationale gemeenschap niet in actie is gekomen tegen de vele misdaden tegen vrouwen, kinderen en mannen in dat wat eens Joegoslavië heette." Iedere poging om de druk op de internationale

gemeenschap te verhogen, wordt door het Nederlands Parlement gesteund. M a a t r e g e le n

Jorritsma liet de gelegenheid niet voor­ bijgaan om tijdens haar toespraak de strijdende partijen op te roepen de schendingen van de mensenrechten en de verkrachtingen van vrouwen en kinderen te stoppen en dit als oorlogs­ misdaden te beschouwen. Maar tegelij- kertjd werd ook gesteld, dat de demo­ cratische regeringen en collega- parlementariërs niet alleen maar moeten praten en rapporten lezen, maar dat ze in internationaal verband maatregelen moet nemen: om de gewelddadigheden te beëindigen; om 'safe heavens' te creëren; om de vluchtelingen op te vangen in de regio; om de mogelijkheid te onderzoeken de vluchtelingen-status te geven aan vrouwen die tijdens de oorlog sexueel misbruikt zijn; om proportioneel bij te dragen vooral vrouwen en kinderen tijdelijk als vluch­ teling op te nemen; en om te besluiten hulp te geven aan in de oorlog verkrachte vrouwen.

Inlichtingen:

Annemarie Jorritsma, 070-3182891

Liberale

Internationale

internationale dient te worden gezet. Inlichtingen:

Jan Dirk Blaauw, 070-3182887.

Vervoerregio's

Annemarie Jorritsma, 070-3182891

Agenda

13 februari Frits Bolkestein in Tros "Kamerbreed" 11.00u-12.00u 15 februari Werkbezoek VVD-Tweede Kamerfractie Breda en Tilburg 19/20 februari Congres Vrouwen in de V V D "Individueel bekeken"

85

OPINIE

Algemene W e t Gelijke Behandeling

walging op. En het wordt nogal eens gekoppeld aan 'rassendiscriminatie'. Racisme. Het is nog steeds dagelijkse kost; en niet eens zo ver uit de buurt. Niet voor niets demonstreren honder- duizenden mensen ertegen. Zelfs minis­ ters en fractievoorzitters gaan daarvoor de straat op. De verontwaardiging is groot. En terecht.

M et ras is godsdienst van oudsher aanlei­ ding geweest voor keiharde discriminatie. Vrijheid van godsdienst, en wat daar bijkomt, is niet voor niets een van onze oudste en dus klassieke grondrechten. M aar daaraan kunnen volgens de VVD geen extra voorkeursrechten worden ontleend.

Inmiddels kwam ook de sexe-discrimi- natie, oftewel discriminatie van vrouwen in het vizier. Mede dankzij EC-richtlijnen moest Nederland in de zeventiger/tachti- gerjaren op het terrein van arbeid, loon en onderwijs wettelijke maatregelen tref­ fen om dat te bestrijden. Het oponcheelt van de vrijheid van Onderwijs werd daar­ door, onder scherp protest van de betrokkenen, ingeperkt.

Tegelijkertijd is dat, avant la lettre, een gedeeltelijke horizontale uitwerking van artikel 1 van de Grondwet, dat sinds 1983, kortgezegd maar heel gebiedend en absoluut stelt "Gij zult niet discrimine­ ren. "

Het onderhavige wetsvoorstel is de horizontale uitwerking van dit grondwetsartikel. De VVD-fractie stelt zich kritisch op ten aanzien van het voorliggende wetsvoorstel Algemene W e t Gelijke Behandeling: De wetgever lijkt zich meer te bekommeren om het bankgeheim, het beroepsgeheim en het briefgeheim, dan om het bedgeheim. G r o n d ig e a a n p a k

CDA en PvdA zouden de Algemene W e t Gelijke Behandeling wel eens grondig aanpakken. De schrik slaat de VVD om het hart als in artikel 5a staat dat vereni­ gingen of stichtingen op grondslag van een godsdienst of levensovertuiging weliswaar eisen mogen stellen voor de vervulling van een functie maar niet mogen discrimineren op grond van het "enkele feit" van politieke gezindheid, homo- of heterosexuele gerichtheid etc. Datzelfde geldt voor het bijzonder onderwijs. 'De enkele feit constructie' kan vrijwel alleen van toepassing zijn op homo-sexuele gerichtheid en gezien de Memorie van Toelichting mag de sexuele moraal van zowel hetero- als homosexuele werknemers, leerlingen en studenten op een goudschaaltje gewo­ gen worden. Alle mooie woorden op bladzijde 74 van het regeer-accoord ten

aanzien van de persoonlijke levenssfeer ten spijt.

De CDA-resolutie ("Je mag het wel zijn, maar niet doen") lijkt vorm te hebben gekregen in de 'enkele feit constructie'. En de rechter mag het, aan de hand van van een marginale toetsing van de grondslag van een instelling, verder uitzoeken.

R e c h t s o n g e l ij k h e id

Het wetsvoorstel schept rechtsongelijk­ heid tussen werkgevers binnen of buiten het bijzonder onderwijs, binnen of buiten instellingen op

godsdienstige/levensbeschouwelijke grondslag, hetzelfde geldt voor werkne­ mers, leerlingen/studenten met dezelfde kenmerken binnen of buiten instellingen op godsdienstige grondslag.

Een werkgever mag nagaan of een vrouwelijke sollicitant hetero of lesbisch is. Als een ongehuwde vrouw pas later ontdekt dat zij lesbisch is en gaat samenwonen, kan zij, alweer bij een bijzondere school en gezien de gronds­ lag, ontslagen worden. Ook al is zij een goede leerkracht en voelt zij zich in haar werkkring thuis. Als dat niet als kren­ kend en kwetsend wordt ervaren, wat dan nog wel?

Ook leerlingen en studenten kunnen op deze wijze behandeld worden.

Leerlingen verkeren in een kwetsbare fase van hun persoonlijke ontwikkeling.

"Daarom geldt," aldus de

Onderwijsraad, "voor hen in versterkte mate het vereiste dat zij in ieder geval niet wegens hun sexuele gerichtheid en daarbij behorende uitingen kunnen worden uitgesloten." Moeten studenten van hetzelfde geslacht die met elkaar in een huis wonen in de toekomst trouwens ook gaan bewijzen dat ze hetero zijn en zich, gezien de grondslag van de instelling, 'sexueel fatsoenlijk' gedragen ?

L e v e n s s f e e r

Het wetsvoorstel gaat op weinig consis­ tente wijze om met het grondrecht van de persoonlijke levenssfeer. Het Kabinet blijkt de grenzen van dat grondrecht moeilijk te kunnen aangeven. Desondanks gaat het wetsvoorstel opvallend verschillend om met de persoonlijke levenssfeer in de eigen woning. Enerzijds mag een bevoegd gezag als het ware 'in de geest' de woning binnentreden, om de zich aldaar afspelende sexuele moraal in het oog te houden. Anderzijds is het wetsvoorstel buitengewoon voorzichtig met de persoonlijke levenssfeer in diezelfde woning, wanneer het gaat om dezelfde man/man, vrouw/vrouw die een kamer in de eigen woning verhuren, daarmee

openlijk adverteren, deelnemen aan het maatschappelijk c.q. economisch verkeer, inkomen verwerven en in zekere zin bedrijfsmatig bezig zijn, maar desondanks feitelijk op elke grond mogen discrimineren. En dat terwijl juist huisvesting een teer punt is, met name voor 'ras'.

In de eigen proeve uit 1985 hield de VVD al rekening met de door het Kabinet genoemde voorbeeld van de oude dame die alleen een vrouw op kamers wil hebben. De VVD beperkte de mogelijkheid tot onderscheid tot de grond 'geslacht' in geval van openbaar aanbod van woonruimte in het eigen huis. Ook inzake een arbeidscontract in de privé-sfeer wil de VVD niet verder gaan dan de ook door het Kabinet slechts geschetste voorkeur voor iemand van een bepaald geslacht bij verple- ging/verzorging in de eigen woonsfeer. O m s t a n d ig h e d e n

Terugkomend ras als grond voor discri­ minatie. Braaf zegt het Kabinet dat het zich hierbij, waarschijnlijk in verband met de vrijheid van onderwijs geen

"bijkomende omstandigheden" kan voorstellen. Hieruit blijkt hoezeer 'het enkele feit' op de sexuele moraal van de blanke christelijke man/vrouw is toegeschreven. Juist de soms cultureel getinte bijkomende omstandigheden kunnen in de maatschappij vooroordelen en dus discriminatie veroorzaken. Nauwelijks komt in de Memorie van Toelichting ter sprake dat vooral op deze grond nog het een en ander te bestrij­ den valt. Werkgevers- en werknemersor­ ganisaties maken roerende afspraken om iets te doen aan de arbeidsparticipatie van allochtonen. Dat is mooi. M aar er gebeurt vrijwel niets. Zelfs een regist­ ratie van het aantal allochtonen in een bedrijf en het planmatig moeten aanpak­ ken van dit probleem stuit op weerstan­ den.