AVP-Cie De commissie die de ingediende RPP’s beoordeeld op fit met de portfolio en de studiebudgetten beheert.

(1)

I

Appendix 1 Woordenlijst

APAR Active Phased-Array Radar. Een multifunctionele radar (zowel tracking als surveillance). Tot stand gekomen door een langdurige samenwerking tussen Nederlandse, Duitse en Canadese overheden en defensiebedrijven onder leiding van TNNL.

ATM Air Traffic Management: luchtverkeersleiding

AVP-Cie De commissie die de ingediende RPP’s beoordeeld op fit met de portfolio en de studiebudgetten beheert.

B&P Bid & Proposal. Het opstellen van een offerte op een opdracht van een klant, waarbij over de specificaties, levertijden en prijs onderhandeld word om uiteindelijk te resulteren in een contract. Binnen Thales is voor deze fase ook de term project gangbaar.

BC Business Case. In dit document wordt beargumenteerd tot welke return on investment (ROI) men met de gevraagde investering kan komen. De goedgekeurde investeringen worden dan geactiveerd op de balans, de lening daarvoor komt van het hoofdkantoor.

BG Business Group. Dit is een verzameling van Business Units.

BnB Bid/no-Bid. De beslissing door het BnB-team (managers van de BU’s van TNNL) om wel of niet een proposal op te stellen voor een klant, afhankelijk van de ingeschatte kans dat deze opdracht doorgaat, de orderomvang en de proposal-kosten.

Bouwblokken Term binnen TNNL waarmee modules van producten worden aangeduid BU CS Strategic Business Unit Combat Systems

BU I&LS Strategic Business Unit Industrial and Logistic Services

BU JRS Business Unit Joint Radar and Sensors, deze bestaat uit een Nederlands en een Frans deel.

Capture team Een BU-overstijgend team dat de Bid & Proposal fase uitvoert, met vertegenwoordigers uit Sales, CS en R&S

Chain 1 Producten die nog niet eerder verkocht zijn aan een klant, dus in de ontwikkelfase zitten, meestal met grote technologische onzekerheden.

Chain 2 Producten die al vaker verkocht zijn en in hoge mate gestandaardiseerd zijn en weinig technologische onzekerheden meer hebben.

Combat Management System

Het overwegend uit software bestaande systeem dat als interface tussen wapen, sensor en operator functioneert.

COTS Custom-Off-The-Shelf, gestandaardiseerde producten die als componenten voor de systemen van TNNL gebruikt worden.

Installed base De reeds aanwezige systemen bij een klant welke aangepast moeten worden om samen te kunnen functioneren met een nieuw product, of zelfs waardeloos worden door het aanschaffen van een nieuw product

JRS P&E JRS Projects & Engineering is de afdeling binnen JRS die zich bezighoudt met alle technische activiteiten in het traject dat voorafgaat aan het ondertekenen van een contract met een klant, zoals het ontwerpen van (concept) productarchitecturen, module-architecturen en het productbeleid

JRS TU Zie TU Launching

Customer

De klant die de eerste order plaatst voor een nieuw product en daarvoor een groter deel van het technologisch risico op zich neemt dan gebruikelijk is.

Milspecs De militaire specificaties, oftewel kwaliteitseisen waar een militair product aan dient te voldoen. Omdat deze eisen hoog zijn, drijven ze de kostprijs van een systeem erg op.

Mock-up De bedieningsconsole van een sensorsysteem MT Management Team van de (S)BU’s.

Non-recurring costs

De kosten die éénmalig gemaakt moeten worden om een product te bedenken en ontwikkelen.

Obsolescence Componenten die achterhaald zijn door de technologische vooruitgang

Offset De contractuele verplichting om een deel van het orderbedrag te compenseren met een tegenorder bij de industrie in het afnemende land.

OPS Afkorting voor Operations, de productie- en assemblagetak van de hardware van Thales.

P1P2-lijst Een lijst met voorspellingen over toekomstige opdrachten. De kans dat een land een programma gaat uitvoeren (P1), vermenigvuldigd met de kans dat Thales daarbij de opdracht krijgt (P2).

PAM Product Account Manager, verantwoordelijk voor kostencalculaties en productbeleid.

Programma De uitvoeringsfase na het tekenen van het contract door de opdrachtgever.

Project Zie Bid & Proposal.

(2)

II

Proposal De feitelijke aanbieding die aan de klant gedaan wordt. De proposal wordt geschreven op basis van VOCA’s van de verschillende afdelingen, waar een marge (quote) opgezet wordt R&S B&P De afdeling van R&S die de B&P activiteiten van R&S voor haar rekening neemt.

R&S BD Business Developer van de SBU R&S. Hierbij gaat het om het samenbrengen van technologische en commerciële mogelijkheden.

R&S OA & CD SBU R&S Operational Analysis and Concept Definition onderzoekt welke functies een radarsysteem moet kunnen uitvoeren en met welke performance om van nut te kunnen zijn voor de klant in het dagelijks gebruik

R&S OS & ITD SBU R&S Operational Studies and Integrated Topside Design voert onderzoek uit naar met name de ontwikkelingen van de klantwensen op de lange termijn en welke technologie daar bij van nut kan zijn.

R&S PM SBU R&S Program Management is verantwoordelijk voor het uitvoeren van de realisatiefase van de productontwikkeling. Daarbij monitoren ze de voortgang, oftewel of het product op tijd, met de afgesproken performance en binnen het budget gerealiseerd wordt.

R&S SE SBU R&S System Engineering ontwerpt een radarsysteem op hoofdniveau, daarbij worden specificaties opgesteld.

Recurring costs Het totaal van de niet-éénmalige kosten, oftewel de terugkerende kosten.

RFI Request For Information, de vraag om informatie aan Thales over mogelijke oplossingen voor het klantprobleem.

RFP Request For Proposal, de vraag aan Thales om een bieding op de aanbesteding te doen.

RPP R&D Project Proposal, voorheen een AVP genoemd (AanVraag Proefneming). In dit voorstel legt de aanvrager uit wat hij wil onderzoeken, welke kosten, door wie, wanneer en met welk doel.

SBP Strategic Business Plan, de plannen voor de komende tien jaar (SBP1) en voor de komende drie jaar (SBP2).

SBU R&S Strategic Business Unit Radars and Sensors

Sensorsysteem Deel van een systeem waarmee waarnemingen worden verricht in de fysieke omgeving. Dit kan met radar-, tv-, laser- en infraroodtechnologie. De gegevens van de sensoren worden verwerk en weergegeven op een mock-up voor de operator.

Sensor suite Een combinatie van sensorsystemen die samen de vereiste taak effectief (doelmatig) en efficiënt (balans in performance niveau) kunnen uitvoeren. Er zijn verschillende niveau’s gedefinieerd bij Thales: High-, Middle- en Low-end.

SFB Self Funded Budget. Het budget waaruit technologieontwikkelingen betaald kunnen worden.

Specs. Specificaties, de probleemdefinitie van de klant in gekwantificeerde eisen (range, gewicht e.d).

Surveillance Sensorsysteem die de fysieke omgeving van het defensiesysteem verkent, ook wel rondzoeker genoemd.

Tracker Sensorsysteem welke de geleiding van het wapen naar het doel voor zijn rekening neemt.

TRL Methode ontwikkeld door dè NASA (het is geen afkorting voor een afdeling in het bedrijf).

De volwassenheid van een technologie wordt aangeduid aan de hand van verschillende levels.

Level 0 is het laagst, hier worden basisprincipes waargenomen. Level 9 geeft een proof-of- concept, het systeem heeft zijn werkbaarheid bewezen in het uiteindelijke gebruik.

TU Technical Units, gebaseerd op verschillende technologische gebieden : Mechanics, Processing, Microwaves en Antennas. De werknemers in de TU’s worden ingezet bij programma’s, projecten en onderzoeksprogramma’s via een matrix-structuur.

VOCA Kostencalculatie: berekening van de hoeveelheid uren die afdelingen aan het project of

programma werken en de materiaalkosten. De VOCA geeft een specificatie van de recurring

en non-recurring costs.

(3)

III

Ap p end ix 2 P ro b leem h ebb er sa n al y se

Proble emheb ber

R&S B

&P 1

R&S B&

P 2 R&S B

&P 3

R&S B

&P 4

R&S B

&P 5

R&S B

&P 6

R&S B

&P 7

R&S P M

R&S S E

R&S OA&C D

R&S OS & I TD

R&S Al ge mee n 1

R&S Al ge mee n 2

R&S B D

R&S B D 2

JRS P&

E 1 JRS P&

E 2 JRS P&

E 3 JRS P&

E 4 JRS P&

E 5 JRS TU 1

JRS TU 2

JRS Algem een

Sales 1

Sales 2

TOT AAL #

SBU R&S - Klant (voor betekenis bovenstaande afkortingen zie appendix 2) 1Beantwoorden van vragen (RFI) X X X X 3 2Opstellen van een proposal (RFP) voor chain 2 productenX X X X X X X X 8 3Opstellen van een proposal voor chain 1 producten X X X X 4 4Uitvoeren programmamanagement X X X X X 5 5Financiering voor kostenbesparingen en productverbeteringen X X X X X X X 7 SBU R&S - BU JRS-NL 6Opdracht geven tot calculaties voor chain 2 productenX X X X X X X X X X 10 7Opdracht geven tot calculaties voor nieuwe producten (o.a. chain 1) X X X X X X 6 SBU R&S - Markt 8Nieuwe producten ontwikkelen, zonder een concrete klant X X X X X X X X X X X X X X X X 16 9Bestaande producten goedkoper maken, zonder een concrete klant X X X X X X X X 8 10Bestaande producten verbeteren, zonder een concrete klant X X X X X X X X X 9 SBU R&S - MT R&S/ JRS-NL 11Geven van bottom-up informatieX X X X 4 12Ontvangen van financiering voor het ontwikkelen van nieuwe producten X X X X X X X X X X 10 13Ontvangen van financiering voor veranderingen aan bestaande producten X X X X X X X X X X 9 SBU R&S - AVP-Cie 14Het indienen van RPP’s X X X X X X 6 15Financiering voor nieuwe producten of technologie X X X X X X X 7 16Financiering voor veranderingen aan bestaande productenX X X X X X X X X 10 SBU R&S - Sales 17Geven van productinformatie aan Sales X X X 3 18Ontvangen van marktinformatie van SalesXX X XX X 6

(4)

IV

Appendix 3 Interviewschema vooronderzoek

1. Gebruikt in de verkennende interviewronde, van april tot half mei 2005

Introductie

• Uitleg over doel van het interview (achterhalen van inzichten van de medewerkers van Thales met betrekking tot het uitvoeren van werkzaamheden gerelateerd aan ontwikkelingen)

• Tijdsduur (één tot anderhalf uur)

• Vertrouwelijke behandeling van de interviewgegevens Aanzet voor het interview

• Kunt u mij de functie van uw afdeling/ groep omschrijven, welke werkzaamheden worden uitgevoerd?

• Doorvragen: waarop worden bepaalde uitspraken gebaseerd?

Afsluiting

• Dank voor uw tijd

• Uitleggen wat er met de resultaten gaat gebeuren

2. Gebruikt tijdens de interviews van het vervolgonderzoek, van juni tot september 2005

Introductie

• Uitleg over het doel van het interview (het verkrijgen van inzichten in het proces van het ontwikkelen van producten, of delen van producten als er nog geen concrete klant gevonden is).

• Tijdsduur (één tot anderhalf uur)

• Vertrouwelijke behandeling van de interviewgegevens Topiclijst

Afhankelijkheidsrelaties: welke rol neemt de geïnterviewde voor zijn rekening, met welke andere medewerkers of afdelingen is intensief contact tijdens het productontwikkelproces, met welke

personen of afdelingen is minder contact en hoe wordt het contact met de andere personen en afdeling beoordeeld?

Strijdige meningen over doelen: waarover bestaan meningsverschillen, tussen welke personen of afdelingen, waaruit komen deze meningsverschillen voort?

Strijdige meningen over toe te passen technologie: welke ervaringen heeft de geïnterviewde met tegenstrijdige meningen over technologische oplossingen in producten, waar gingen deze over?

Conflict: Hoe komen deze meningsverschillen en afhankelijkheden samen tijdens het ontwikkelproces, in hoeverre vormen deze conflicten een belemmering voor het ontwikkelproces? In hoeverre spelen de beperkte financiële middelen een rol in het conflict?

Afsluiting

• Dank voor uw tijd

• Uitleggen wat er met de resultaten gaat gebeuren

(5)

V

Appendix 4 Requirement list innovatieconcepten

Bron format: Pahl & Beitz, 1996, blz. 136 Bron requirements: Lynn, 1989, blz. 54

Thales Naval Nederland Requirement list innovatieconcepten Uitgegeven op 07-11-2005 Pagina: 1/1

Prioriteit Nr. Requirement Verantwoor-

delijkheid Markt

A, B, C2, EA, EB, EC2

1 Beschrijf de behoefte naar het product A, EA 2 Beschrijf de verwachte afzet B, EB 3 Beschrijf de trend van de vraag

C1, EC1 4 Beschrijf de stabiliteit van de vraag, wat zijn de voordelen om de productontwikkeling door te zetten, of wat zijn de nadelen als de productontwikkeling stilgezet wordt? (SWOT)

A, B, C, EA, EB, EC

5 Beschrijf de klanten die reeds interesse hebben A, EA 6 Beschrijf de concurrentie

C2, EC2 7 Beschrijf de verwachte marktacceptatie: wat is de waarneembaarheid van de voordelen en het nut van het product voor de klant?

8 Beschrijf in hoeverre de verkoop of het gebruik van het product afhankelijk is van andere producten/ systemen

C, EC 9 Beschrijf in hoeverre de producten waarvan het product afhankelijk is aangepast moeten worden

B, EB 10 Beschrijf de marktpotentie voor het product: is de markt als geheel te zien, of zijn de klantwensen erg specifiek en vergt dit een individuele of een gesegmenteerde aanpak?

C2, EC2 11 Beschrijf het distributiekanaal (wanneer dit niet het reeds bestaande is) 12 Beschrijf de beoogde verkoopperiode van het product

13 Beschrijf de promotiestrategie voor het product Technologie

14 Beschrijf hoe de klantbehoefte vertaald is in eisen aan het systeem A, EA 15 Beschrijf het performance-niveau t.o.v. de concurrerende producten B, EB 16 Beschrijf de (voorlopige) productarchitectuur

B, EB 17 Beschrijf de potentie van het product om te kunnen differentiëren (prijs, performance)

A, B, C, D, EA, EB, EC, ED

18 Beschrijf welke aanvullende R&D-activiteiten nog uitgevoerd moeten worden A, B, C, D, EA, EB,

EC, ED

19 Beschrijf de fase waarin de technologie zich bevindt A, EA 20 Beschrijf de produceerbaarheid

21 Beschrijf de beschikbaarheid van de middelen die nodig zijn om het product te ontwikkelen

Service

22 Beschrijf de duurzaamheidperceptie van de klant met betrekking tot het product 23 Beschrijf de benodigde training of opleiding om het product correct te kunnen

gebruiken

24 Beschrijf de mate waarin kwaliteitscontrole nodig is

25 Beschrijf de kosten en mate van inspanning om service te verlenen aan het product Financieel

A, B, C, D, EA, EB, EC, ED

26 Beschrijf de benodigde investering A, B, C, D, EA, EB,

EC, ED

27 Beschrijf de budgettering van bovengenoemde investering A, EA 28 Beschrijf de kostprijs, zowel de recurring als de non-recurring costs A, EA 29 Beschrijf de winstgevendheid

30 Beschrijf de payback-periode

31 Beschrijf de prijs en kwaliteit in vergelijking met de concurrentie (ook interne conc.)

32 Beschrijf de marktpenetratie, oftewel het marktaandeel Juridisch

33 Beschrijf in hoeverre het product binnen de bestaande wetgeving valt, welke juridische risico’s bestaan er?

34 Beschrijf de mogelijkheden tot patentaanvragen

Vervangt de uitgave van 31-10-2005

(6)

VI

Appendix 5 Productontwikkelmodellen

Organizing as Organizing as

order disorder

Role of the Should be Complex

environment under control relationships

with organization

Essence of Stability, Disorder,

organizing control, ambiguity,

rationality, improvisation,

predictability random

Main goal Achieving Achieving

equilibrium dynamical

and stability equilibrium

Organizational Mechanistic, Organic, flat,

structures hierarchical, horizontal

functional

Product Sequential Compression Flexible Integrative Improvisational innovation

model

Assumptions Certainty, Certainty, Uncertainty, Uncertainty, Complexity, equilibrium, equilibrium, surprise, surprise, emergence stability, stability, adaptation adaptation,

predictability, adaptation, emergence mechanicism mechanicism

Main goal To standardize To optimize the To adapt to the To integrate To manage innovation sequential model project needs multiple PD efficiency and

components flexibility at the same time PS structures Universal: all Universal: all Adaptable to Adaptable to Dependent on products; all products; all product types product types, the particular organizations; organizations; and industries; organizations project all industries adaptable to universal: all and industries

industries organizations

Sequence of

activities

Bron: Table 7. Linking organization theory and product innovation (Pina e Cunha & Gomes 2003, blz.

184)

(7)

VII

Appendix 6 Interviewschema conceptontwerp

Dit interviewschema is gebruikt tijdens de interviews met leden van het MT bij het beoordelen van het conceptontwerp, in de periode oktober 2005

Introductie

• Uitleg over het doel van het interview

• Tijdsduur (één tot anderhalf uur)

• Vertrouwelijke behandeling van de interviewgegevens Topiclijst

Het nut van het te ontwerpen systeem

• In hoeverre denkt u dat het te ontwerpen systeem een nuttige bijdrage kan zijn voor het productontwikkelproces van TNNL?

• Welke voor- en nadelen ziet u in het gebruik van het te ontwerpen systeem?

• In hoeverre denkt u dat de medewerkers het nut van het te ontwerpen systeem inzien? Hoe zou dit vergroot kunnen worden?

De relevantie van de vragen en de compleetheid

• Welke vragen acht u zeer relevant, welke vragen vindt u niet relevant en waarom?

• In hoeverre acht u de vraagstelling éénduidig?

Afsluiting

• Dank voor uw tijd

• Uitleggen wat er met de resultaten gaat gebeuren

(8)

VIII

Appendix 7 De verschillende rollen bij een productontwikkeling

1. De klantrol, of een klantvertegenwoordigers-rol. Deze geeft informatie over de behoeftes vanuit de markt, deze persoon moet deelnemen aan het definiëren van de specificaties, het testen van prototypes en het geven van feedback in reviews.

2. De management team-rol. Deze bewaakt de voortgang van het project en houdt in de gaten of het project in lijn is met de overkoepelende behoeftes van de organisatie.

3. De projectmanager-rol. De projectmanager is de leider van en eindverantwoordelijke voor het ontwikkelproject. De projectmanagers’ taak is om het ontwikkelproces van begin tot eind te overzien en ervoor te zorgen dat het uiteindelijke product voldoet aan de verwachtingen.

4. De sales en marketing-rol is verantwoordelijk voor het vergaren van marktinformatie, om de behoeften van klanten goed te begrijpen en om de concurrentie te kunnen analyseren.

5. De design engineer-rol is verantwoordelijk voor de kern van het conceptuele ontwerp en het gedetailleerde ontwerp. Vaak verdelen bedrijven deze taak in drie delen, te weten software, hardware en elektronica. Het betrekken van een combinatie van deze drie gebieden geniet de voorkeur.

6. De research and development-rol is verantwoordelijk voor het onderzoeken van nieuwe technologische mogelijkheden die in het product verwerkt kunnen worden.

7. De manufacturing engineer-rol is verantwoordelijk voor het onderzoeken van de produceerbaarheid van de verschillende onderdelen, het opstellen van productieplanningen en kwaliteitsbewaking.

8. De resource management-rol is verantwoordelijk voor het lokaliseren en coördineren van toeleveranciers en het opstellen van kostenschattingen. De resource manager houdt de gemaakte kosten bij en de voorspelde toekomstige kosten van het ontwerp.

9. De financial management-rol houdt de kostprijs van het totale product in de gaten, de overheadkosten en de projectkosten.

10. De suppliers-rol geeft informatie met betrekking tot de prestaties en specificaties van de toeleveringsproducten en hoe deze het best tot hun recht komen.

11. De field-service-rol geeft informatie met betrekking tot het onderhoud van het product nadat het geïnstalleerd is bij de klant. Door bij het ontwerpen rekening te houden met het onderhoud kunnen belangrijke problemen in het dagelijks gebruik van het product vroegtijdig geïdentificeerd worden.

Bron: Skalak et al. 1997, blz. 7

(9)

IX

Appendix 8 Het screeningmodel

Koppelingsmechanisme:

taakverdeling

Screen 1 S n

Requirement ¹2 3 ..

..

34

Toenemende Robuustheid Conceptontwerp Convergeren

informatie Divergeren informatie Conceptualiserings- team

Ontwikkelingfase

Classificatiemechanisme:

Prioriteiten voor type A, B, C, D, of E

Naam project

Koppelingsmechanisme:

taakverdeling

Screen S n

Requirement list 1 2 3 ..

..

34

Toenemende Robuustheid Conceptontwerp Convergeren informatie Divergeren informatie Conceptualiserings- team

Ontwikkelingfase

Naam project

Koppelingsmechanisme: taakverdeling

Screen 1 S n

Req u iremen t l is t

1

2 3 ..

..

34

Toenemende Robuustheid Conceptontwerp Convergeren

informatie Divergeren informatie Conceptualiserings- team