2.1 Soorten ruwbouw
Voor het plaatsen van ramen en deuren moeten openingen in de gevel van een gebouw voorzien worden. Die openingen dienen nadien perfect afge- werkt te worden zodat de wand aan al zijn functies voldoet. Een wand heeft immers verschillende functies:
Er is ook een belangrijk onderscheid tussen wanden met een tweetraps- dichting (een spouwmuur) en wanden met een eentrapsdichting (een enkele muur). De meest gebruikte wandtypes zijn voorzien van een tweetrapsdicht- ing (bv. spouwmuur). In dit geval zijn water- en luchtafdichting duidelijk gescheiden. In het geval van een eentrapsdichting worden deze door het- zelfde element verzekerd.
2.1.1 Spouwmuren van metselwerk Een spouwmuur is opgebouwd uit:
• een dragende binnenmuur,
• een gedraineerde spouw,
• gevelmetselwerk.
Een muuropening met open spouw, meestal toegepast voor ramen. Om koudebruggen te vermijden wordt de spouw niet dichtgemetseld.
2 Ruwbouw
waterdichtheid • bescherming tegen regen luchtdichtheid • bescherming tegen wind
mechanische sterkte • dragen van het eigen gewicht van het gebouw
• overspanningen voor ramen en deuren
• weerstand tegen wind, regen en sneeuw
isolatie • bescherming tegen koude en
warmte
brandweerstand • bescherming tegen brand inbraakweerstand • bescherming tegen inbraak architectuur • uitzicht van het gebouw
• integratie in de omgeving
Edwin De Ceukelaire
Raamopening in spouw
Paul Delcour
Spouwmuur met open spouw
Voor deuren worden meestal muuropeningen met een gesloten spouw voorzien. Bijzondere aandacht gaat hier naar de isolatie en de waterdichte laag.
Bij overspanningen met open spouw is een gemetalliseerd L-profiel onver- mijdelijk. Om esthetische redenen en bij gebogen overspanningen moet men werken met betonbalken.
Paul Delcour
Overspanning met gesloten spouw
Paul Delcour
Spouwmuur met gesloten spouw
Horizontale overspanning met ononderbroken metselverband of met een rechte streklaag
Niet-horizontale overspanningen: segmentboogvorm of schuin
Andere niet-horizontale overspanningen kunnen zijn:
• rondboog,
• spitsboog,
• tudorboog,
• korfboog,
• ...
Paul Delcour
Overspanningen
2.1.2 Beklede gevels
Een beklede gevel is van binnen naar buiten opgebouwd uit een dragende wand, isolatie en ten slotte een dunne buitenbekleding.
Matexi
Woning in Lede
Edwin De Ceukelaire
Gevelbekleding met leien
Edwin De Ceukelaire
Gevelbekleding met aluminiumpanelen
Holleinhof / Gent Edwin De Ceukelaire
Gevelbekleding hout
Appartement / Gent Edwin De Ceukelaire
Gevelbekleding in betonplaten
2.1.3 Geprefabriceerde gevelelementen
Deze wanden verschillen van metselwerk door de kleinere dikte van de wan- den. Aangezien er meestal enkel een aluminium dorpel voorzien is, moet het schrijnwerk nauwkeurig in de muurdikte worden geplaatst.
2.1.4 Gordijngevels
De raamconstructie verbergt volledig de dragende structuur van het gebouw.
Edwin De Ceukelaire
Geprefabriceerde gevelelementen
Edwin De Ceukelaire
Gordijngevels
2.2 Toleranties op de ruwbouw
De toleranties op het metselwerk zijn bepaald in de norm NBN B 24-41.
1. lineaire afmetingen van de constructies
2. rechtheid: + of - 7 mm
3. afmeting van de opening: + 1,5 mm - 7 mm
De plaats van de opening heeft geen belang voor de schrijnwerker- timmerman.
WTCB
Toleranties op ruwbouw
2.3 Waterscherm
Bij regen dringt het water in de gevelsteen en hierdoor komt er waterinfil- tratie in de spouw. Om te vermijden dat het water tot het binnenspouwblad doordringt, dient een waterscherm te worden aangebracht.
Het buitenschrijnwerk werkt als een dam en zou eventueel ook waterinfil- tratie mogelijk maken op de plaats van de aansluiting met de ruwbouw.
Het plaatsen van een waterscherm is uiteraard niet de taak van de plaatser van het buitenschrijnwerk, maar hij moet echter wel de aanwezigheid ervan controleren.
Belangrijk:
• het waterscherm moet bestaan uit een ononderbroken membraan;
• het moet voldoende naar buiten afhellen;
• het moet op een weinig vervormbare steun rusten, om zakvorming en per- foratie te voorkomen;
• men moet vermijden dat er afval en mortelresten op het waterscherm terechtkomen.
Paul Delcour
Waterscherm
2.4 Verankering aan de ruwbouw
De verankering moet niet alleen de verticale belasting te wijten aan het eigen gewicht opnemen, maar ook de horizontale windbelasting en de krachten door het gebruik.
De verticale belasting wordt opgenomen door de dorpel. De horizontale be- lasting wordt opgenomen door raamankers of andere bevestigingsele- menten.
De dorpel en de binnenafwerking zorgen mee voor de verankering.
De verankeringen worden voorzien op 200 mm van de hoeken en met een maximale tussenafstand van 1000 mm voor hout, 750 mm voor aluminium en 600 mm voor PVC-ramen.
Als de hoogte van de raamdorpel minimaal 50 mm bedraagt, mag het raam ook steunen op de dorpel.
In de muur worden bevestigingsstenen door de metselaar (hout of cellenbe- ton) voorzien om een goede bevestiging van de raamankers mogelijk te maken.
Paul Delcour
Verankering
Paul Delcour
Verankering
Paul Delcour
Verankering
2.5 Dorpels
De plaatser van het buitenschrijnwerk moet nagaan of de dorpels correct geplaatst zijn.
Dorpels kunnen bestaan uit heel wat materialen, maar het meest gebruikte is blauwe hardsteen (arduin).
Een dorpel moet een helling naar buiten hebben van ten minste 5 %. Als de dorpellengte hoogstens 1500 mm is, moet hij uit één stuk bestaan. Bij grotere raam- of deurbreedtes wordt hij in meerdere stukken verdeeld. De voeg tussen twee opeenvolgende stukken moet afgedicht worden.
De ideale dorpel zou enerzijds een opkant moeten hebben voor een doeltref- fende afdichting en anderzijds aan elke zijkant een kussen voor een goede integratie in het metselwerk. Uit besparingsoverwegingen gebruikt men meestal dorpels met een constante rechthoekige doorsnede.
Paul Delcour
Dorpels
Enkele soorten dorpels kunnen zijn:
• de ingewerkte platte plaatdorpels, met of zonder opstand (hiel, al dan niet opgelijmd)
• de tussenliggende platte plaatdorpels, met of zonder opstand (hiel, al dan niet opgelijmd)
• de geravaleerde dorpels, hoofdzakelijk in arduin
• de dorpels in gebakken materiaal.
De voorkomende dorpelmaterialen kunnen zijn:
• natuursteen (arduin, witsteen, marmer, leisteen...)
• platte gebakken tegels (zwart/rood terra cotta)
• metaal (aluminium...)
• hout (padoek, afzelia...)
• gevelstenen
• beton, PVC...
Paul Delcour
Dorpels
2.6 Maatbepaling
De plaatser van het buitenschrijnwerk is vaak een andere persoon dan de- gene die de maten heeft opgenomen. Daarom is een nauwkeurige en gede- tailleerde maatbepaling noodzakelijk.
Paul Delcour
Maatbepaling
Edwin De Ceukelaire
Ruwbouw
Paul Delcour
Maatbepaling bij schuine overspanning
Paul Delcour
Maatbepaling bij gebogen overspanning
Paul Delcour
Maatbepaling bij gebogen overspanning
