Lokaal bestuur Diksmuide (stad en OCMW)
Actualisatie omgevingsanalyse 2021
2
Inhoud
1. Inleiding ... 3
2. Resultaten externe analyse ... 4
2.1 Diksmuide in cijfers ... 5
2.2 Wonen en woonomgeving ... 9
2.3 Werken en lokale economie ... 17
2.4 Zorg en gezondheid ... 24
2.5 Ruimte & mobiliteit ... 31
2.6 Ontspannen ... 37
2.7 Lokaal bestuur ... 40
2.8 Ecologie en omgeving ... 45
3. Actualisatie interne omgevingsanalyse ... 48
3.1 Impact organisatiedoorlichting Audio vzw... 48
3.2 Impact audit WZC Yserheem door Anker vzw ... 52
3.3 Conclusie ... 52
4. Bijlagen ... 55
3
1. Inleiding
Hoeveel inwoners telt Diksmuide? Wat is het aantal leefloontrekkers onder de Diksmuidse bevolking? Wat zijn de vooruitzichten voor de Diksmuidse ondernemers? Hoe betaalbaar is wonen in Diksmuide? Hoe is het gesteld met het sportaanbod? En het cultuuraanbod?
Waar zijn de inwoners tevreden over en wat willen ze graag veranderen?
Een antwoord op bovenstaande en andere vragen kan u terugvinden in de onderstaande
‘externe omgevingsanalyse update 2021’. Het is de bedoeling om in deze analyse het lokaal bestuur een spiegel voor te houden en op een objectieve manier neer te schrijven hoe het met Diksmuide gesteld is.
Naast een inspiratiebron voor beleidsmakers, managementleden en medewerkers vormt de omgevingsanalyse ook een decretaal verplicht instrument. In het kader van de beleids- en beheerscyclus worden de lokale besturen verplicht een omgevingsanalyse op te maken en te updaten. Naar aanleiding van de nieuwe legislatuur en halfverwege de legislatuur maakte de administratie deze analyse op ter voorbereiding van de opmaak en/of de bijsturing van het meerjarenplan.
De omgevingsanalyse is standaard opgebouwd uit drie grote luiken:
• een interne analyse (analyse van de eigen werking en interne organisatie)
• een externe analyse (analyse van de externe omgeving op basis van de inbreng van burgers, cijfers en statistieken)
• en een inspiratienota
In deze update van de omgevingsanalyse ligt de focus op de update van de externe analyse
Behoudens de omgevingsanalyse een verplicht onderdeel is van het meerjarenplan, vormt zij een bron van informatie waarop de beleidsbepaling kan gestoeld worden.
4 In onderliggend document focussen we ons op de externe omgeving van Diksmuide die we in kaart brengen aan de hand van datanalyse en interpretatie uit:
• De gemeentescan van Diksmuide voor 2021
• De provincie in cijfers geconsulteerd in augustus en september 2021 De combinatie van meerdere databronnen zorgt ervoor dat een zo volledig mogelijk werkingsgebied van het lokaal bestuur in beeld gebracht wordt. Hierna worden de resultaten van het onderzoek beschreven. Hierbij werd de focus gelegd op die beschikbare gegevens waarop het gemeentelijk beleid (directe) beleidsimpact heeft. Om het document niet te zeer te bezwaren, werd enkel de samenvattende analyse toegevoegd. De totaal beschikbare cijfergegevens, tabellen en grafieken werden niet opgenomen, maar kunnen uiteraard op elk moment worden nagevraagd of geconsulteerd in de publiek toegankelijke bronnen.
De externe analyse is opgebouw volgens volgende thema’s:
Wonen en woonomgeving Werken en lokale economie Zorg en gezondheid
Ruimte Ontspannen Lokaal bestuur
Ecologie en omgeving
Deze thema’s werden deels opgenomen in de vorige omgevingsanalyse en zijn deels nieuw conform de thema’s in de gemeentescan van Diksmuide gepubliceerd door de Vlaamse overheid in 2021.
In onze analyses staan we eveneens stil bij de impact van de ‘Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen’ van de Verenigde Naties. Diksmuide stapte als piloot mee in een traject om samen met diverse lokale besturen 17 doelstellingen binnen de stad te realiseren. In deze nota leggen we in de externe analyse de link met deze doelstellingen.
Dit rapport moet inzicht verschaffen in de uitdagingen en kansen die op ons af komen vandaag en in de toekomst.
2. Resultaten externe analyse
In de update van de externe omgevingsanalyse in 2021 leggen we de focus op de update van de externe analyse waar we de impact van thema’s van buiten de organisatie in kaart brengen.
Ter inleiding starten we met ‘Diksmuide in cijfers’. Hierbij vatten we enkele opvallende cijfers en vergelijkingen samen die de organisatie positioneren ten opzichte van gemeenten en steden in het Vlaams Gewest en waar mogelijk ten opzichte van vergelijkbare steden in de cluster van ‘gemeenten en kleine steden met centrumfunctie en economische activiteit’. Nadien bundelden we de kwantitatieve en kwalitatieve input van de diverse analyses gebundeld in diverse maatschappelijke thema’s. Per thema
5 schetsen we tevens de belangrijkste opportuniteiten en aandachtspunten voor de toekomstige legislatuur.
Belangrijke opmerking: data uit 2020 & 2021 kan geïmpacteerd zijn door de coronacrisis.
Plotse knikken tussen 2019-2021 zijn regelmatig (deels) hierdoor te verklaren.
2.1 Diksmuide in cijfers
We analyseren enkele indicatoren afkomstig van de databanken van de Vlaamse overheid, geclusterd in de gemeentescan 2021 en “De provincie in cijfers”. Deze databronnen zijn vrij beschikbaar op de website van de Vlaamse overheid en de website http://www.deprovincieincijfers.be.
BEVOLKING EN DEMOGRAFIE
Kerncijfers omgevingsanalyse 2017Kerncijfers omgevingsanalyse 2021 Gegevens Laatste gegevens
Diksmuide Vlaams Gewest Laatste meting Huidig inwonersaantal 16.815 (Diksmuide arr.
= 51.774) 6.653.062 2021
Prognose inwonersaantal (2040)
18.175
(+8% t.o.v. 2020) 7.100.981 2020
Aantal geboortes 170 62.798 2020
Aantal overlijdens 172 70.919 2020
Grijze druk 38,4% 35,8% 2021
Groene druk 36,9% 37,1% 2021
6 Demografische
afhankelijkheidsratio 75,3% 72,9% 2021
Koppen/1000 inw.
Personeelsleden gemeente
18,9 15,7 2020
Tot. vreemdelingen t.o.v. tot. inwoners
3,9% 9,3% 2020
Huidig aantal mannen 8404 3.293.617 2020
Huidig aantal vrouwen 8409 3.359.445 2020
Huidig 1 persoon huishoudens – prognose 2040
31,9% - 34,3% (2040) 32,1%-35,6%
(2040)
2020
Huidig 2 persoon
huishoudens 35,8% - 35% (2040) 34,3%-33,5%
(2040) 2020
Bevolkingsdichtheid (inw/km²)
112 487 2020
Vaststellingen en analyse Bevolkingsgroei
De meeste Vlaamse gemeenten kenden een bevolkingsgroei tussen 2016 en 2021.
In minder dan 1 op de 10 gemeenten was er sprake van een krimp (26 op 300 gemeenten). Daartegenover staan 35 gemeenten met een bevolkingsgroei van 5%
of meer. De bevolkingsgroei in recente jaren is beperkter in grote delen van West- Vlaanderen, de Vlaamse Ardennen, de streek rond Dendermonde, het midden van de provincie Antwerpen, het oostelijke deel van Vlaams-Brabant, alsook in gemeenten in het oosten en het zuiden van de provincie Limburg (Bron: Statistiek Vlaanderen).
Diksmuide kende in de laatste 5 jaar een bevolkingsgroei van ongeveer 1,6%, waardoor het in de buurt ligt van veel andere West-Vlaamse gemeenten.
16.365 +0,41%
+0,54%+0,13%-0,16%+0,22%
+1,02%+0,12%+0,02%
+0,60%
-0,17%
16.100 16.200 16.300 16.400 16.500 16.600 16.700 16.800 16.900
2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021
Bevolkingsgroei Diksmuide
7 Grijze druk1
We stellen een hogere grijze druk vast ten opzichte van de vergelijkbare gemeenten in de cluster en het gemiddelde van het Vlaams Gewest. Dit is een indicatie van een verouderende bevolking en een wijziging in de demografische samenstelling van de bevolking in Diksmuide. Wanneer we de cijfers van de vergrijzing vergelijken met deze uit de voorgaande analyse merken we op dat er een stijging is van ongeveer 1,7% maar dat de afwijking tov overige steden van de cluster en het Vlaams Gewest minder groot is dan bij voorgaande meting. De organisatie moet hoe dan ook blijvend inspelen op wijzigende noden en vragen van de vergrijzende bevolking.
Figuur 1: Evolutie grijze druk
Groene druk2
De groene druk of de verhouding tussen de inwoners van 0-19 jaar op de inwoners van 20-64 jaar is nagenoeg gelijk gebleven tov de vorige meting in 2016. De groene druk is iets hoger dan gemeenten in de cluster maar lager dan het gemiddelde van het Vlaams Gewest. Dit is tevens een indicatie van een vooral verouderende bevolking.
Figuur 2: Evolutie groene druk
1 Grijze druk: verhouding tussen het aantal inwoners ouder dan 65 jaar en het aantal inwoners tussen 20 – 64 jaar.
2 Groene druk: Verhouding tussen de jeugdige bevolking (0-19 jaar) en de bevolking op beroepsactieve leeftijd (20-64 jaar)
25 35 45
1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020
Grijze druk
30 35 40 45 50
1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020
Groene druk
8 Demografische afhankelijkheidsratio
Deze ratio geeft de verhouding tussen het aantal 0-19-jarigen gecombineerd met het aantal 65-plussers weer in vergelijking met het aantal 20-64-jarigen. Het geeft een indicatie van de werkende bevolking in vergelijking met de niet werkende bevolking. We zien hier dat Diksmuide 2,4 procentpunten hoger scoort dan het Vlaams Gewest (meer 65 plussers en 0-19 jarigen dan 20-64 jarigen).
Groeiprojectie 2040: voorspellende factor op basis van aantal inwoners
Het geprojecteerde inwonersaantal in 2040 zal liggen op 18.175 inwoners. Deze groeiprojectie bedraagt 8%. Deze trend kan een positieve invloed hebben op de financiële slagkracht van het bestuur maar zorgt evenwel voor een aantal uitdagingen zoals een groeiende vraag naar dienstverlening, mobiliteit, …
Verhouding totaal aantal vreemdelingen ten opzichte van totaal aantal inwoners
Het aantal vreemdelingen ten opzichte van het aantal inwoners bedraagt in 2020 3,9%. We merken een stijging met 1,5% op tov de vorige meting in 2016. Maar dit aandeel blijft opvallend lager dan het Vlaamse gemidelde (9,3%) waardoor de uitdagingen eventueel beperkter kunnen zijn. Dit verschil kan een impact hebben op de focus van de sociale dienstverlening en integratieprojecten.
Huishoudens
35,8% van de huishoudens bestaat uit 2 personen. Dit is iets hoger dan het Vlaamse Gewest. Tegen 2040 zal dit type huishoudens dalen met 0,8%.
De eenpersoonshuishoudens zullen tegen 2040 stijgen van 31,9% in 2020 naar 34,3%. De vergrijzing speelt opnieuw een grote rol in deze evolutie.
Bevolkingsdichtheid
De bevolkingsdichtheid in Diksmuide is opvallend lager in vergelijking met de steden in de cluster en het Vlaams Gewest. 112 inwoners per km² tov 487.
Door het uitgestrekte grondgebied van Diksmuide en de vele deelgemeenten die onze stad rijk is, scoren we vrij laag in de bevolkingsdichtheid. Deze factor geeft alvast diverse opportuniteiten in kader van het gebruik van open ruimtes als toeristische trekpleisters. Anderzijds zorgt deze unieke samenstelling van kleine dorpen en deelgemeenten voor een aantal specifieke aandachtspunten en uitdagingen op vlak van mobiliteit, woonbeleid …
9
2.2 Wonen en woonomgeving
Kerncijfers omgevingsanalyse 2021
Gegevens Diksmuide Vlaams Gewest Laatste meting Huishoudens
- 1 persoon - 2 personen - 3 personen - 4 personen
31,9%
35,8%
13,3%
19,0%
32,1%
34,3%
14,0%
19,5%
2020
Huidig 1 persoon huishoudens – prognose 2040
31,9% - 34,3%
(2040) +2,4%
32,1%-35,6%
(2040) +3,5%
2020
Huidig 2 persoon huishoudens – prognose 2040
35,8% - 35%
(2040) -0,8%
34,3%-33,5%
(2040)
-0,8% 2020
Woongelegenheden naar bouwwijze
- Huizen
- Appartementen - Handelspanden
79,3%
13,8%
4,1%
67,6%
27,1%
2,4%
2020
Sociaal woningaanbod 5,4 woningen per
100 huishoudens 5,6 woningen per
100 huishoudens 2020 Residentiële ouderenzorg
- Woonzorgcentra - Assistentiewoningen
5,3 plaatsen 1,5 plaatsen
… per 100 65- plussers
6,1 plaatsen 2,3 plaatsen
… per 100 65- plussers
2021
Verkopen woningen, naar bouwwijze
- Open bebouwing - Gesloten/halfopen
bebouwing - Alle huizen
28,8%
54,9%
16,3%
23,2%
46,4%
30,4%
2020
Mediaanprijs van huizen - open bebouwing - gesloten/halfopen
bebouwing - alle huizen
295.000 euro 205.000 euro 240.000 euro
345.500 euro 244.250 euro
270.000 eur
2020
Mediaanprijs van appartementen
€180 000 €210 000
2020
10
Woonquote 15% 19% 2020
Inwoners met
betalingsmoeilijkheden qua
wonen 4% 5% 2020
Het aantal personen met een betalingsachterstand voor een
consumentenkrediet of hypothecair krediet
1,8% 2,2% 2020
Tevredenheid
- Over de woning - Graag wonen in de
gemeente - Over de buurt
91%
92%
82%
89%
90%
80%
2020
11
Vaststellingen en analyse
Vaststelling: Toename alleenstaanden en wijziging van gezinssamenstelling kan de woonmarkt impacteren
In de vorige omgevingsanalyse merkten we op dat op basis van cijfers uit de gemeentelijke profielschets de voorspelde groei van het aantal alleenstaande vrouwen en mannen in Diksmuide tussen 2016 en 2024 5,6% hoger lag dan gelijkaardige gemeenten en steden uit de cluster.
Deze geprojecteerde groei van het aantal alleenstaanden is een verderzetting van een algemene trend die we de afgelopen jaren vaststelden. Vandaag zien we echter geen grote discrepantie met de cluster (zie grafiek rechterzijde).
De prognose van het aantal huishoudens (2040) toont ook in deze analyse een stijging van het aantal alleenstaande gezinnen, deze stijging volgt de algemene trend van het Vlaamse gewest. We zien zelfs 1,3 procentpunt minder 1-persoons huishoudens dan in de prognose voor het Vlaams gewest voor 2040.
Figuur 6: prognose van huishoudens naar grootte (2040)
Bedreigingen
Door een toename van het aantal alleenstaanden, is er stijgende vraag naar aangepaste en betaalbare woongelegenheden in Diksmuide en haar deelgemeenten. Dit kan leiden tot een woonbeleid op maat zodat deze bedreigingen ook in een opportuniteit kunnen worden omgezet. Een stijgende vraag naar kleinere woonoppervlaktes kan een verdichting van het kadastraal inkomen tot resultaat hebben wat een positief effect heeft op de gemeentelijke financiën.
Impact op de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen
De groei van het aantal alleenstaanden geeft aanleiding om te werken aan duurzame steden en gemeenschappen waar we streven naar het verminderen van ongelijkheid. In deze veranderende maatschappelijke context moeten we onze stad afstemmen met een aangepast en duurzaam woonbeleid.
Daarnaast moeten we waken over de gelijke kansen van iedereen binnen onze maatschappij zodat alleenstaanden, eventueel met extra ondersteuning, dezelfde mogelijkheden hebben.
Figuur 5: 1 persooonsgezinnen Diksmuide en Belfiuscluster
12
Vaststelling: Stijging van de oudere bevolking noopt tot aangepaste woonvoorzieningen
Net als bij de toename van het aantal alleenstaanden merken we ook een toename van het aantal senioren of 65+’ers op. De grijze druk ligt op 37,9% wat een hoge verhouding weergeeft tussen het aantal inwoners ouder dan 65 jaar en het aantal inwoners tussen 20 – 64 jaar. Vooral het aantal 80-plussers lijkt in onze stad sterk te stijgen wat blijkt uit de tabel aan rechterzijde.
Wat meest opvalt is dat de trend van deze stijging naar de toekomst nog verder toeneemt.
De prognose naar 2040 toe geeft dit duidelijk aan (grafiek). We zien het segment van de 80-jarigen en ouder sterk toenemen. Dit stelt het bestuur voor enkele uitdagingen.
Figuur 7: prognose van inwoners naar leeftijd
De vergrijzing van onze stad verhoogt de nood aan aangepaste voorzieningen voor senioren. Zo zal de residentiële ouderenzorg (aantal plaatsen in WZC en het aantal plaatsen in assistentiewoningen) steeds belangrijker worden. We stellen vast dat Diksmuide 0.8 procentpunt minder plaatsen in residentiële ouderenzorg aanbiedt dan gemiddeld in het Vlaams Gewest (zie grafiek links). Wat echter vooral opvallend is:
het aantal plaatsen in WZC is de laatste 9 jaar gedaald, tegen de vergrijzingstrend in (grafiek rechts). Dit kan mogelijk tot een tekort aan residentiële ouderenzorg leiden.
Deze daling is deels te verklaren door het stijgend aantal 65+’ers en het aanbod dat hetzelfde blijft. Momenteel kent Diksmuide bovendien een hoger aanbod dan vraag wat betreft plaatsen in woonzorgcentra. Ook thuiszorg (zie hieronder) en gezinszorg (pg. 27) worden meer aangewend dan gemiddeld in het Vlaams Gewest, wat een deel de nood aan residentiële zorg beperkt.
13 Positieve bemerking: de inwoners van Diksmuide zijn 5 procentpunt meer tevreden over ouderenvoorzieningen dan in het Vlaams Gewest. Vooral de snelle stijging van de tevredenheid op korte termijn springt hier in het oog.
Naast de
beschikbare capaciteit in woonzorgcentra, kiezen meer en meer mensen voor een aangepaste vorm van zelfstandig wonen door thuisverpleging en/of mantelzorg of bijvoorbeeld een serviceflat. We zien dan ook in de laatste 10 jaar een gestage stijging van het aantal zorgbehoevenden met zorgverzekering mantel- en thuiszorg, boven het Vlaams Gewestgemiddelde (zie grafiek). Dit kan wijzen op meer thuisverzorging. Deze vormen van zelfstandig wonen kunnen de stad ondersteunen door een aangepast woonbeleid te voeren.
Figuur 11
Impact op de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen Om de vergrijzing in onze stad op te vangen en er gepast mee om te gaan willen we inzetten op de doelstellingen rond gezondheid en welzijn, verminderen van ongelijkheid en zorgen voor duurzame steden en gemeenschappen. Deze thema’s zullen
ervoor zorgen dat onze senioren steeds voldoende ondersteund worden in onze samenleving en kunnen rekenen op een aangepast woon- en welzijnsbeleid.
14
Vaststelling: Vastgoedprijzen lager dan Vlaams gemiddelde, woonquote onder controle
Als we het over wonen hebben is het belangrijk stil te staan bij de betaalbaarheid, beschikbaarheid en het aanbod van woningen. Bij de analyse in 2017 van de burgerpeiling viel ons op dat de inwoners voornamelijk aangaven dat er onvoldoende betaalbare bouwgronden aanwezig zijn en dat er een grote vraag is naar serviceflats, assistentiewoningen en sociale huisvesting. Uit de cijfers van de gemeentemonitor blijkt dat verkoopprijzen voor bouwgrond enorm fluctueren in Diksmuide. Deze prijzen worden uiteraard ook beïnvloed door het beperkt aanbod van bouwgrond op de markt wat verkopers de mogelijkheid biedt om de prijzen te laten stijgen.
Wat de vastgoedprijzen betreft, zien we forse prijsevoluties tussen 2010-2020.
Dit geldt echter evenzeer voor het Vlaams Gewest. De prijzen in Diksmuide liggen gemiddeld wel opvallend lager dan het Vlaams gemiddelde (zie tabel). Maar: gelet op de lagere inkomens blijft betaalbaar wonen een belangrijk punt!
De vastgoedprijzen in Diksmuide liggen bijna 10% lager dan het Vlaams gemiddelde. De prijzen van gesloten en halfopen bebouwing zijn minder snel gestegen dan het Vlaams Gewestgemiddelde, maar dit heeft mogelijk zijn oorzaak in de geografische context van Diksmuide. Opvallend is dat de mediaanprijs van appartementen fluctueert over de jaren heen, waar die in Vlaanderen een vaste stijging kent (grafiek).
Evolutie
mediaan prijzen t.o.v. 2010
Diksmuide (evolutie
t.o.v.
2010)
Prijsevolutie Diksmuide
Vlaams Gewest (evolutie t.o.v.
2010)
Prijsevolutie Vlaams Gewest
Appartementen + 39% €129 250 (2010)
€180 000 (2020)
+ 40% € 151 120 (2010)
€210 000 (2020) Open bebouwing + 35% €217 750 (2010)
€295 000 (2020) + 30,4% € 267 875 (2010)
€345 500 (2020) Gesloten en
halfopen bebouwing
+29% €158 000 (2010)
€205 000 (2020) + 38,3% €179 500 (2010)
€244 250 (2020)
Alle huizen +37% €175 000 (2010)
€240 000 (2020) + 37,5% €200 250 (2010)
€270 000 (2020)
Mediaanprijs
huizen 240.000 270.000 2020
Aantal sociale woningen t.o.v.
aantal private huishoudens, per 100 huishoudens
5,4 5,6 2020
15 Figuur 12
Wat de sociale huisvesting betreft zit Diksmuide op het gemiddelde van sociale woningen t.o.v. aantal private huishoudens t.o.v. de steden en gemeenten uit de cluster.
Hierbij volgen we de trend van het Vlaams gewest en de vergelijkbare steden en gemeenten van de cluster. In de tabel met kerncijfers zien we een verschil van 0.2 procentpunt met het gewest wat betreft sociaal woningaanbod.
Wat de betaalbaarheid van de woningen betreft zien we dat de huizenprijzen zowel in Diksmuide als in de vergelijkbare steden en gemeenten en in het Vlaams gewest stevig gestegen zijn ten opzichte van de laatste 10 jaar. Daarentegen merken we wel dat 85%
(t.o.v. 81% in het Vlaams gewest) van de inwoners in Diksmuide zijn uitgaven aan wonen (huur of aflossing van leningen) kan beperken tot minder dat 30% van het huishoudelijk budget. Belangrijker is echter dat we een dalende trendlijn (2007-2020) zien wat betreft inwoners met een grotere woonquote dan 30% (grafiek).
Wat de verkoop van woningen volgens type betreft stellen we een stijging vast bij de verkoop van appartementen. De verkoop van halfopen gebouwen kent een daling. De verkoop open gebouwen blijft vrij stabiel sinds 2011.
16 79% van de inwoners wonen in een energierecupererende woning. Dit is hoger dan het Vlaamse gemiddelde. Woningen in Diksmuide zijn dus over het algemeen duurzaam.
Impact op de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen Het thema betaalbaar en aangepast wonen kunnen we aan diverse doelstellingen koppelen. Hiermee streven we naar het afbouwen van armoede binnen onze stad en bouwen we mee aan een duurzame stad en gemeenschap.
17
2.3 Werken en lokale economie
Kerncijfers omgevingsanalyse 2021
Gegevens Laatste
gegevens Diksmuide
Vlaams Gewest
Laatste meting
Aanvullende
personenbelasting (APB in %) 8,0% 7,0% 2020
Onroerende voorheffing 1.354 893 2020
Netto-groeiratio
ondernemingen (per 100
ondernemingen) 1,7 3,9 2019
Oprichtingsratio (per 100
ondernemingen) 6,97 10,38 2019
Aantal personen met inkomensgarantie voor ouderen (IGO) of
gewaarborgd inkomen voor bejaarden (GIB)/aantal inwoners van 65+
5,36% 3,75% 2020
Werkzaamheidsgraad (20-64) 79,9% 75,2% 2019
Werkzoekendengraad 3,6% 6,4% 2020
Gemiddeld (netto belastbaar)
inkomen/inw. 17.863 20.236 2018
Inwoners met sociale
bijstandsuitkering3 3,82% 2,9% 2020
Kansarmoede-index van Kind
en Gezin 12% 13,7% 2020
Activiteitsgraad 81,4% 79,0% 2020
Spanningsratio4 2,8 5,0 2020
Jobratio 78,9 jobs per 100
inwoners
78,9 jobs per
100 inwoners 2020
3 Sociale bijstandsuitkeringen omvatten: (1) het leefloon en het equivalent leefloon, (2) de inkomensgarantie voor ouderen (IGO) die het vroegere gewaarborgd inkomen voor bejaarden (GIB) vervangt, (3) de inkomensvervangende tegemoetkoming voor inwoners met een handicap (IVT)
4Aantal niet-werkende werkzoekenden / aantal openstaande vacatures
18 Bezettingsgraad van
bedrijventerreinen 90,0% 83,9% 2020
Bruto toegevoegde waarde
per inwoner (in €) 30 529 36 609 2020
Inwoners die winkelen in
eigen gemeente 89% 89% 2020
Inwoners die winkelen in
andere gemeente 89% 88% 2020
Tevredenheid over shopping-
en winkelvoorzieningen 59% 63% 2020
Toerismecapaciteit 89,0 bedden per 1000 inwoners
66,1 bedden per 1000 inwoners
2020
Vaststelling: Gemiddeld inkomen inwoners Diksmuide lager dan van besturen in de cluster
Net als bij de vorige omgevingsanalyse valt op dat het gemiddeld inkomen van Diksmuidelingen een heel stuk lager ligt in vergelijking met gelijkaardige gemeenten en steden uit de cluster, maar ook in vergelijking met gemeenten in het Vlaams gewest.
Diksmuide volgt de trendlijn van de Belfiuscluster, maar in de wetenschap dat de inkomens lager liggen.
Gemiddeld inkomen per inwoner Diksmuide t.o.v. Belfiuscluster V12 (2008-2018) Opportuniteiten
Deze vaststelling benadrukt het blijvend belang om de dienstverlening af te stemmen op deze inkomens. Om alle doelgroepen van dit aanbod van vrije tijd te laten genieten, zal het bestuur voldoende rekening moeten houden met lagere inkomens van de burgers en ervoor zorgen dat de deelname aan activiteiten voor alle leeftijden mogelijk is.
19 Bedreigingen
Een lager gemiddeld inkomen bij de inwoners van Diksmuide brengt verschillende aandachtspunten met zich mee. Eerst en vooral heeft dit effect op het budget van de stad.
Anderzijds moet ook de dienstverlening afgestemd zijn.
Vaststelling: Inwoners met inkomen beneden kritische grens daalt
We merkten in 2015 op dat bijna 20% van de fiscale inkomens de kritische grens van
€10.000 niet overschreden (individuele aangiften). In vergelijking met het Vlaams Gewest bleek daarnaast dat voornamelijk de koppels het steeds moeilijker hebben. Bij een gezamenlijke aangifte bereikte bij 14% van de aangiften de inkomsten de kritische grens van €20.000 niet.
In de geupdate analyse merken we een positief signaal. Voor de individuele aangiftes is Diksmuide onder het Vlaams Gewestgemiddelde gezakt 17,8% ivgm 19,1%. Het meest opmerkelijke gegeven is echter de forse daling voor gemeenschappelijke aangiftes beneden de kritische grens, dat nu op 8,6% (ipv. 14% in vorige analyse) ligt maar wel nog steeds hoger is dan het Vlaamse gemiddelde.
Vanuit deze vaststelling is het noodzakelijk dat er blijvend een sterke sociale dienstverlening is die de inwoners indien nodig kan adviseren en begeleiden bij budgetproblemen of het beheren van dit budget.
20
Vaststelling: Positieve evolutie ondernemerslandschap in Diksmuide, maar…
Tijdens de gesprekstafels en burgerpeiling in voorgaande omgevingsanalyse konden we afleiden dat handel en economie een levendig thema zijn binnen Diksmuide. Toen gaven de burgers al de wens aan dat het stadsbestuur meer zou inzetten op handelszaken en lokale winkels.
Algemeen zien we in deze analyse een mooie stijging in het aantal actieve ondernemingen in de laatste 10 jaar. In 2020 telt Diksmuide 2051 actieve ondernemingen, tegenover 1648 in 2010. Dit is een stijging met meer dan 500!
Zoals zichtbaar in de cijfertabel van werken en lokale economie kent Diksmuide een oprichtingsratio van 7 (per 100 ondernemingen) tegenover 10,4 voor het Vlaams Gewest. Dit is iets lager. Daarnaast zien we echter een stopzettingratio van 5,3 voor Diksmuide en 6,5 voor het Vlaams Gewest. Dit maakt dat de netto-groeiratio5 van ondernemingen in Diksmuide (1,7) een stuk lager ligt dan in het Vlaams Gewest (3,9). Vooral de trendlijn is hier opvallend, waar we zien wel dat Diksmuide vanaf 2016 en zeker in 2019 moet inboeten.
Bedreigingen
Uit de analyse in 2021 blijkt dat bedrijventerreinen een bezettingsgraad van 90%
kennen, tegenover 83,9% in het Vlaams Gewest. Daarnaast zien we dat de oppervlakte voor bedrijvigheid (percentage t.o.v. bebouwde oppervlakte) een stuk lager ligt dan in de cluster.
5 De netto-groeiratio geeft het verschil weer tussen het aantal oprichtingen en het aantal stopzettingen in een bepaald jaar tegenover het aantal ondernemingen in dat jaar, uitgedrukt per 100 ondernemingen. Dit is de oprichtingsratio - de stopzettingsratio
21 Nochtans is de bebouwde oppervlakte in Diksmuide gemiddeld genomen laag. In vergelijking met de cluster zien we dat dit meer dan 12% lager ligt. Om de Diksmuidse economie en het ondernemerslandschap een boost te geven, ligt er dus mogelijk een kans in het converteren van bestaande ruimte in bedrijfsoppervlakte. Dit vereist gedegen studie en ruimtelijke analyse, maar de huidige bezettingsgraad van bedrijventerreinen toont aan dat de ruimte om te ondernemen tegen haar limieten aanloopt.
Vaststelling: Leegstand blijft een werkpunt
Één van de voornaamste bedreigingen voor de stad is leegstand waardoor de aantrekkelijkheid van de stad vermindert. We zien doorheen de laatste 10 jaar een sterke stijging in het aantal leegstaande panden. Deze stijging is deels te verklaren door de beperkte leegstand in 2008 waardoor een sterkere stijging zich makkelijk omzet in hoge percentages. Diksmuide loopt grotendeels gelijk met deze trend in de cluster en duikt hier net onder het gemiddelde. Let op: de berekeningsmethode van deze data (Locatus) werd recent gewijzigd, wat ook voor een deel de stijging van dit percentage verklaart.
22 In de vorige omgevingsanalyse konden we nog een dalende trend vastellen tussen 2017 en 2018, maar deze heeft zich opnieuw omgekeerd, waardoor we momenteel op het hoogste leegstandsniveau in 10 jaar zitten. Voor het bestuur zal het dus zaak zijn deze trend opnieuw om te keren en leegstaande handelspanden aantrekkelijk te maken.
Om deze leegstand verder te duiden zien we dat vooral de handelspanden met langdurige leegstand een probleem vormen voor Diksmuide. Positief is dat we een hoger percentage kennen van handelspanden die verbouwd worden en een lager percentage van handelspanden met structurele leegstand.
Impact op de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen De doelstellingen rond waardig werk en economische groei komen in dit hoofdstuk zeker naar voor als opportuniteiten. Door hierop in te zetten wensen we onze burgers en ondernemers steeds te ondersteunen en te streven naar een economisch aantrekkelijke stad.
23
Vaststelling: Werkgelegenheid en werkzaamheid positief
Op basis van de analyse van de jobratio (de verhouding van het aantal jobs ten opzichte van het aantal inwoners in de beroepsactieve leeftijd) kunnen we concluderen dat er in Diksmuide de laatste jaren meer jobs gecreëerd werden ten opzichte van de stijging van de beroepsactieve bevolking. Daardoor stellen we een sterkere stijging vast dan gemiddeld in de vergelijkbare besturen in de cluster. We zien wel dat arrondissement Diksmuide een inhaalbeweging dient te maken, maar het niveau van het Vlaams Gewest wordt alvast geëvenaard door Diksmuide zelf.
Diksmuide Diksmuide
(Arr.) West-
Vlaanderen Vlaams Gewest ARBEIDSPLAATSEN EN WERKZAAMHEIDSGRAAD
Jobratio (2018) 72,2 61,2 77,9 72,2
Bron: provincie in cijfers6
Ook op vlak van werkzaamheid scoort Diksmuide de laatste jaren goed. Met een werkzaamheidsgraad van 79,9%, scoort Diksmuide duidelijk hoger dan het gemiddelde in de besturen van de cluster en bijna 2 procentpunt beter dan bij de vorige omgevingsanalyse.
Uit bovenstaande gegevens leiden we af dat er een stijgende werkgelegenheid is, maar dat de inwoners van Diksmuide nog steeds, meer dan in vergelijkbare gemeenten en steden, tewerkgesteld zijn in andere gemeenten en steden.
Impact op de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen Werkgelegenheid en werkzaamheid is een belangrijk onderdeel in een positief beleid rond armoede en eerlijk werk. Diksmuide scoort hier zeer goed en kan met behulp van de doelstellingen binnen deze thema’s zijn voorbeeldrol blijven aanhouden en eventueel uitbreiden.
6 Noot: deze cijfers zijn berekend op basis van 15-64-jarigen, niet 20-64-jarigen zoals in de gemeentemonitor.
Provincie in Cijfers laat echter een meer gedetailleerde vergelijking toe
24
2.4 Zorg en gezondheid
Kerncijfers omgevingsanalyse 2021
Gegevens Laatste
gegevens Diksmuide
Vlaams
Gewest Laatste meting
Aantal gerechtigden mantel- &
thuiszorg per 100 inwoners 1,8% 2,2% 2020
Opvangplaatsen voor 0-2jarigen in aantal plaatsen per 100 baby’s en
peuters 44,4 44,9 2019
Inwoners met
betalingsmoeilijkheden
gezondheidszorg 6% 5% 2020
Tevredenheid over
gezondheidsvoorzieningen 88% 88% 2020
Inwoners met fiscaal inkomen beneden kritische grens
- Individuele aangiften - Gemeenschappelijke
aangiften
17,8%
8,6%
19,1%
6,2%
2020
Kansarmoede-index van Kind en
Gezin 12% 13,7% 2020
Geluksgevoel 90% 84% 2020
Subjectieve gezondheid 71% 73% 2020
Inwoners met chronische
aandoening 13,0% 11,5% 2018
Voldoende huisartsen 81% 82% 2020
Tevredenheid over
ouderenvoorzieningen 80% 75% 2020
Residentiële ouderenzorg - Woonzorgcentra - Assistentiewoningen
5,3 plaatsen 1,5 plaatsen per 100 65-
plussers
6,1 plaatsen 2,3 plaatsen per 100 65-
plussers
2021
Opvangplaatsen buitenschoolse
opvang per 100 kinderen 44,4 plaatsen 44,9 plaatsen 2019
25
Vaststelling: Vergrijzing zorgt voor hoge afhankelijkheidsratio Bedreigingen
We stelden bij de vorige omgevingsanalyse vast dat ondanks de vergrijzing de afhankelijkheidsratio van Diksmuide al enkele jaren bleef dalen. Dit betekent dat de beroepsactieve bevolking sneller stijgt dan het aantal 65+ers en inwoners onder de 18 jaar. Deze daling impliceert dat er een groeiende financiële ruimte kan komen aangezien de beroepsactieve bevolking gemiddeld meer bijdraagt aan de stedelijke inkomsten.
We zien echter sinds 2016 opnieuw een stijging. Momenteel (2021) ligt de afhankelijkheidsratio op 75,3% (Vl. Gewest = 72,9%). Deze trend zal opnieuw een krimp veroorzaken in de stedelijke inkomsten vanwege de kleiner wordende beroepsactieve bevolking.
Door de vergrijzing van de bevolking groeit de nood aan de aanpassing van de dienstverlening. Het vrijetijdsbeleid voor ouderen wint aan belang en moet aangepast zijn aan de doelgroep zonder hierbij louter een aanbod voor senioren aan te bieden. Daarnaast biedt de stijging in deze doelgroep de kans om nieuwe dienstverlening op te starten op maat van deze bevolkingsgroep.
Een stijgende vergrijzing biedt ook kansen op een sterk vrijwilligersbeleid. Als dit goed wordt uitgebouwd kan er met beperkte middelen veel worden bereikt.
Vaststelling: dalende tevredenheid over voldoende activiteiten voor ouderen
Uit de gesprekstafels en de tendensanalyse stelden we in 2017 vast dat er een nood is aan ontmoetingsplaatsen voor senioren. Daarnaast werd gewezen op de stijgende vraag naar vrijetijdsaanbod voor senioren. Uit de vorige gemeentemonitor bleek dat de dienstverlening/ activiteiten voor senioren sterk werd geapprecieerd. We merken in 2020 nog steeds een hogere tevredenheid dan in het Vlaams Gewest, maar wel een duidelijke daling tegenover 2017, wat toch een aandachtspunt moet zijn gezien de demografische vergrijzingstrend. Het bestuur speelt hier echter al op in door middel van de aanbouw van een lokaal dienstencentrum.
We moeten hier natuurlijk de opmerking maken dat covid een impact zal gehad hebben op deze tevredenheidsscores. Veel activiteiten zullen beperkt of geannuleerd zijn.
26 Impact op de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen
Om de vergrijzing in onze stad op te vangen en er gepast mee om te gaan willen we inzetten op de doelstellingen rond gezondheid en welzijn, verminderen van ongelijkheid en zorgen voor duurzame steden en gemeenschappen. Deze thema’s zullen
ervoor zorgen dat onze senioren steeds voldoende ondersteund worden in onze samenleving en kunnen rekenen op een aangepast woon- en welzijnsbeleid.
Vaststelling: Integratie
Ondanks het lage aantal inwoners van buitenlandse herkomst ten opzichte van vergelijkbare gemeenten en steden binnen de cluster volgt de evolutie wel de algemene tendens en deze is gradueel stijgend. Deze impact moet duidelijk meegenomen worden in de toekomstige visie en dienstverlening.
Opportuniteiten
Door anderstaligen de mogelijkheid te bieden om Nederlands te leren is een eerste stap naar integratie gezet. Op die manier heeft de stad bovendien de mogelijkheid om sociale controle te houden en hen te stimuleren om sociale contacten te zoeken. Daarnaast zal het voor de stad een geschikt moment zijn om haar dienstverlening aan te passen aan deze nieuwe inwoners.
Bedreigingen
De begeleiding van de nieuwkomers in onze gemeente is een intensief proces dat de nodige aandacht en opvolging vergt. Een stijging van het aantal nieuwkomers en van de diversiteit ervan zorgt voor een vraag naar nieuwe en gespecialiseerde dienstverlening.
Dit kan voor een toenemende druk op de welzijnsdiensten zorgen waardoor de kwaliteit van de dienstverlening in gevaar komt.
27 Impact op de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen
Diksmuide wordt net als vele andere gemeenten geconfronteerd met een aangepaste samenstelling van de maatschappij.
Integratie van burgers met een diverse achtergrond is een belangrijk aspect van deze wijziging. We willen er zo veel als mogelijk voor zorgen dat de nieuwkomers alle kansen krijgen om zich samen met ons te ontwikkelen en te integreren in de maatschappij.
Vaststelling: Gezondheid en welzijn Opportuniteiten
Algemeen blijkt dat de inwoners van Diksmuide tevreden tot zeer tevreden zijn over de beschikbare gezondheidsvoorzieningen in de stad. Dit strookt tevens met de gemiddelde tevredenheid binnen het Vlaams Gewest.
We merken dat Diksmuide zeer sterk presteert t.o.v. het Vlaams Gewestgemiddelde op het vlak van gepresteerde uren voor gezinszorg per 100 inwoners. Gezinszorg omvat persoonsverzorging, huishoudelijke hulp, (in mindere mate) schoonmaakhulp en de algemene psychosociale en pedagogische ondersteuning en begeleiding in het thuismilieu.
Impact op de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen
Gezondheid en welzijn blijven ondersteunen voor alle Diksmuidelingen is een duidelijke doelstelling die we binnen de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen ons kunnen stellen. Door blijvend in te spelen op het veranderende zorg- en welzijnslandschap hopen we een voorbeeld te zijn voor onze burgers.
28
Vaststelling: vereenzaming en beperking sociaal contact
Bedreigingen
Ondanks de digitale communicatie via sociale media is één van de grootste problemen van onze huidige wereld vereenzaming en sociale isolatie. In de burgerpeiling bij de vorige omgevingsanalyse gingen we na in hoeverre de inwoners van Diksmuide zich soms eenzaam voelen.
Ondanks de verwachting dat dit voornamelijk bij de oudere inwoners van Diksmuide zou voorkomen merkten we bij twee bevolkingsgroepen opvallende cijfers. Ten eerste toonden de cijfers dat slechts 30% van de jongeren zich nooit eenzaam voelt. Ter opvolging van het jongerenwelzijn in de westhoek vergt dit naar de toekomst waarschijnlijk extra aandacht.
Ten tweede zagen we dat binnen de groepen van 45 tot 65 jaar +- 5% van de inwoners zich vaak eenzaam voelt. Dit heeft
waarschijnlijk diverse oorzaken maar eventueel kan de stijging van de alleenstaanden zorgen voor een verhoogd risico op vereenzaming en beperking van het sociaal contact binnen deze doelgroepen.
In deze update van de omgevingsanalyse in 2021 stellen we vast dat de inwoners van Diksmuide tevreden zijn over het aantal rust- en ontmoetingsplaatsen. Deze plaatsen bevorderen informeel menselijk contact en bestrijden eenzaamheid.
Daarnaast stellen we vast dat de inwoners in Diksmuide over het algemeen het sociaal weefsel in de buurt positiever beoordelen dan de gemiddelde Vlaming.
Figuur Resultaten burgerpeiling: eenzaamheid
29 Dit zijn positieve vaststellingen, die aangeven dat de inwoners van Diksmuide een grotere sociale samenhang kennen dan inwoners in andere gemeenten, met daartoe ook meer tevredenheid over faciliteiten die hen samenbrengen.
Vaststelling: na knik in kansarmoede-index opnieuw stijging
In de vorige omgevingsanalyse zagen we een sterke stijging van haar kansarmoede-index, waardoor ze sinds 2004 voor het eerst het gemiddelde van het Vlaams Gewest overschreed. We zien op onderstaande grafiek7 dat tussen 2017 en 2019 een daling werd ingezet van een kleine 5 procentpunten. De meest recente cijfers van Kind en Gezin (2020) leren ons echter dat het cijfer opnieuw is gestegen naar 12%. Hier kan de economische repercussie van de coronacrisis natuurlijk ook een bepalende factor in gespeeld hebben.Cijfers Kind en Gezin Diksmuide
Impact op de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen
Bovenstaand hoofdstuk gaat dieper in op de economische situatie van de gezinnen in Diksmuide. Hierbij moet er zeker voldoende aandacht gevestigd worden op het thema armoede. De initiatieven die we nu al nemen op vlak van armoede (VT en sociaal beleid) helpen de armoede op zich natuurlijk niet de wereld uit, maar ze bieden wel de mogelijkheid/kans om het die mensen iets makkelijker te maken om toch aan het maatschappelijk leven deel te nemen.
7 Aantal kinderen geboren in een kansarm gezin volgens de criteria van Kind en Gezin in jaar x, jaar x-1 en jaar x-2 ten opzichte van het totaal aantal kinderen geboren in die drie jaar. Een gezin wordt door Kind en Gezin als kansarm beschouwd als het op minstens drie van volgende criteria zwak scoort: beschikbaar
30
Vaststelling: onderwijs in Diksmuide is aantrekkelijk
Om af te sluiten willen we nog een opvallende vaststelling duiden. Het lager en vooral secundair onderwijs is zeer aantrekkelijk in Diksmuide. Het aantal leerlingen dat ingeschreven is in het gewoon of buitengewoon lager onderwijs in de vestigingsplaatsen gelegen in de gemeente ten opzichte van het aantal leerlingen in het gewoon of buitengewoon lager onderwijs dat woont in de gemeente ligt op 103,1%8 voor het lager onderwijs. Voor het secundair onderwijs ligt dit getal zelf op 131,9%. Dit geeft aan dat veel leerlingen in naburige gemeenten wonen en de aantrekkingskracht van het onderwijs in Diksmuide aan de hoge kant is.
Impact op de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen
Eenzaamheid is een relatief nieuw fenomeen binnen diverse leeftijdsgroepen van onze bevolking en dient de nodige aandacht te krijgen. Het actief bestrijden van deze problematiek zal voor bepaalde doelgroepen zorgen voor een verbeterd psychologisch welzijn.
8 Als de verhouding groter is dan 100%, lopen er meer kinderen school dan er wonen.
31
2.5 Ruimte & mobiliteit
Kerncijfers omgevingsanalyse 2021
Gegevens Laatste gegevens Diksmuide
Vlaams Gewest Laatste meting
Ruimtebeslag 14% 33% 2021
Bevolkingsdichtheid 112 inwoners/km² 487 inwoners/km² 2021
Bebouwingsgraad 10,2% 28,5% 2019
Vervoersmiddelenbezit - Auto/bestelwagen - Fiets
- Abonnement openbaar vervoer
97%
86%
19%
93%
85%
29%
2020
Personenwagens naar brandstoftype
- Benzine - Diesel
- Elektriciteit of hybride
39,5%
58,2%
1,7%
48,8%
47,0%
3,5%
2020
Verkeersinfrastructuur:
voldoende
- Fietsenstallingen - Fietspaden
- Openbaar vervoer - Parkeerplaatsen
30%
31%
61%
66%
31%
45%
67%
60%
2020
Inwoners die buurthinder
ondervinden 15% 20% 2020
Algemeen
onveiligheidsgevoel in de gemeente
4% 7% 2020
Vaststellingen en analyse
Vaststelling: Zwerfvuil en sluikstorten op het openbaar domein
Sluikafval en zwerfvuil blijven een zeer actueel thema. Dit blijkt ook uit de onderstaande grafiek. Hierin merken we op dat de meerderheid van de inwoners in Diksmuide minstens af en toe last hebben van zwerfvuil of sluikstorten. Ook naar de netheid van straten en voetpaden toe zijn de inwoners in Diksmuide over het algemeen minder tevreden dan in gelijkaardige steden of gemeenten.32 In de burgerpeiling in voorgaande omgevingsanalyse merkten we op dat een grote meerderheid van de inwoners aangeeft dat de stad voldoende inspanningen doet om het openbaar domein proper te maken en te houden. Deze cijfers zijn positiever in 2020.
Percentage inwoners dat vindt dat de straten en de voetpaden in de buurt over het algemeen netjes zijn
Uit de gemeentemonitor van 2020 leiden we daarnaast ook af dat inwoners over het algemeen tevreden zijn over de buurt. Dit met een iets hoger percentage dan het Vlaams Gewestgemiddelde.
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
35%
40%
45%
Nooit/zelden (%) Af en toe (%) Vaak/altijd (%) Percentage inwoners dat de afgelopen maand vaak
of altijd last heeft ondervonden van zwerfvuil
2017 2020
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
Oneens (%) Neutraal (%) Eens (%)
Percentage inwoners dat vindt dat de straten en de voetpaden in de buurt over het algemeen netjes zijn
2017 2020
33
Opportuniteiten
De stad kan het goede voorbeeld geven en zelf gebruik maken van herbruikbare bekers, glazen flessen in plaats van plastiek en heel weinig papier, ze kan de tarieven van het recyclagepark verlagen en/of voorzien in meer vuilnisbakken. Daarnaast stelt de burger voor om samen met de bovenstaande maatregelen eventueel het aantal openbare vuilnisbakken op te trekken.
Impact op de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen De bestrijding van het sluikstort en zwerfafval is een werk waar op lange termijn aan gewerkt moet worden. Dit bevordert niet alleen ons klimaat maar ook het leven in onze waterlopen en de
diversiteit van de fauna en flora op onze velden en groene zones. Een gepast beleid dat zowel preventief (sensibilisering) als repressief te werk gaat kan het probleem aanpakken.
Vaststelling: Divers ecologisch beleid en duurzame ontwikkeling
Binnen het thema ecologie zijn er diverse nationale en regionale tendensen waar we als organisatie steeds meer en meer op willen inzetten. We merken dat duurzaamheid en een ecologisch beleid meer dan een modetrend geworden zijn en ingebakken moeten zijn in de dagelijkse werking.Als openbare instelling willen we het voorbeeld geven aan de burger door steeds op onze schaal ook oog te hebben voor duurzaam energiegebruik, investeringen in hernieuwbare energie en alternatieve vervoersmogelijkheden. Ecologisch en duurzaam werken en het promoten van ecologische en duurzame initiatieven kan in de toekomst nog meer in de organisatie ingebed worden.
Daarnaast vinden we het opportuun om de burgers de weg te wijzen naar en te ondersteunen in alternatieve oplossingen. Via verschillende beleidsvelden (wonen, mobiliteit, welzijn, onderwijs, …) kunnen we de burger begeleiden naar duurzamere en ecologische levenswijzen.
Vaststelling: Energiezuinige woningen relatief hoog
Een significante vaststelling tegenover de omgevingsanalyse van 2017 heeft betrekking op energiezuinig en duurzaam wonen. 81% van de inwoners in Diksmuide wonen in een energiezuinige woning, tegenover 78% in het Vlaams Gewest. Een woning is energiezuinig als drie van deze voorzieningen aanwezig zijn: isolatie dak, isolatie muren, dubbel glas en energiezuinige ketel. Wat vooral opvalt is de forse stijging sinds 2017. Toen was nog geen 60% van woningen gecategoriseerd als energiezuinig (zie grafiek).
34 79% van inwoners in Diksmuide wonen in een energierecupererende woning, tegenover 55% in het Vlaams Gewest. Een woning is energierecupererend als één van deze voorzieningen aanwezig is: groendak, zonnepanelen, zonneboiler, warmtepomp, gebruik regenwater. Op beide indicatoren scoort Diksmuide sterk, wat aangeeft dat het vastgoedaanbod futureproof is in tijden van klimaatverandering.
Vaststelling: Diverse uitdagingen op vlak van mobiliteit met specifieke aandacht voor fietsers
Mobiliteit is een complex en heikel thema waar verschillende factoren en overheden samenkomen. Zowel over de staat van de voetpaden als van de wegen bleek de inwoner van Diksmuide duidelijk minder tevreden in vergelijking met andere gemeenten/steden.
Uit de burgerpeiling bleek het voornamelijk de inwoners van de deelgemeenten te zijn die ontevreden zijn over de staat van de voet-, fietspaden en wegen. Wanneer we in de gesprekstafels dieper in gingen op deze problematiek bleek dat de burgers algemeen tevreden zijn over het onderhoud van de gemeentelijke wegen maar dat voornamelijk de gewestelijke weginfrastructuur een aandachtspunt is.
35 Data uit 2020 tonen ons dat de tevredenheid over de staat van de fietspaden nog eens fors gedaald is met ongeveer 10%. Amper 28% van bewoners geeft aan dat men veilig kan fietsen in Diksmuide, tegenover 43% in het Vlaams Gewest.
Figuur 1 Percentage inwoners dat aangeeft dat de fietspaden in goede staat zijn Tevredenheid over voetpaden is niet gedaald, maar ook niet gestegen.
Figuur 2 Percentage inwoners dat aangeeft dat voetpaden in goede staat zijn Deze tevredenheidsscores hebben natuurlijk bepaalde oorzaken. We zien op onderstaande grafiek een zeer hoog aantal verkeersslachtoffers (fietsers en voetgangers) in 2020. Dit jaar was een uitschieter, maar geeft toch aan dat er gewerkt moet worden aan veilige fietsinfrastructuur.
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
Oneens (%) Neutraal (%) Eens (%) 2017 2020
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
35%
40%
45%
Oneens (%) Neutraal (%) Eens (%) 2017 2020
36 Een belangrijk aandachtspunt voor mobiliteit in Diksmuide is gelinkt aan de specifieke samenstelling van het grondgebied. Door de vele kleine dorpen en deelgemeenten en de uitgestrekte ligging van de gemeente is de interne mobiliteit in de gemeente zeer belangrijk. Door de beperktere beschikbaarheid van openbaar vervoer tussen de stad en de deelgemeenten onderling wordt het soms moeilijk om de bereikbaarheid van bijvoorbeeld vrijetijdsactiviteiten mogelijk te maken.
Impact op de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen Mobiliteit is een zeer actueel vraagstuk binnen zeer veel gemeenten en steden. Door middel van een goede infrastructuur en mobiliteit kunnen we niet enkel een vlottere doorstroom van verkeer bekomen maar zetten we steeds meer burgers aan om alternatieve vervoersmiddelen te gebruiken. Veilige en goed
onderhouden fiets- en wandelpaden dragen enerzijds bij aan een actief gezondheidsbeleid en anderzijds minder uitstoot en een minder vervuild klimaat.
Via divers ecologisch beleid en duurzame ontwikkeling willen we de brede tendensen van de samenleving ondersteunen en sturen. De inspanningen op lokaal niveau zullen op de grote schaal een klein onderdeel zijn van een grotere
mentaliteitswijziging. Hier hebben ook wij als lokaal bestuur een actieve rol in te spelen. De acties en het engagement in kader van de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen hebben hier een actieve rol in te spelen.
37
2.6 Ontspannen
Kerncijfers omgevingsanalyse 2021
Gegevens Laatste gegevens
Diksmuide
Vlaams Gewest
Laatste meting Vrijetijdsaanbod
- Podiumkunsten - Cultureel erfgoed - Sociaal-cultureel werk - Sport
12,5 7,6 20,8 11,5
acitviteiten per 1000 inwoners
7,5 5,5 10,2
4,4 activiteiten per 1000 inwoners
2019-2020
Tevredenheid over
- Bibliotheekvoorzieningen - Culturele voorzieningen
82%
71% 85%
64% 2020
Voldoende activiteiten voor
ouderen 73% 63% 2020
Sportclubs 3,3 clubs per 1000
inwoners 2,6 clubs per
1000 inwoners 2019 Voldoende speelvoorzieningen
en geschikte plekken
- Speelvoorzieningen voor kinderen en jongeren - Geschikte plekken voor
opgroeiende jeugd
61%
51%
66%
57%
2020
In bovenstaande tabel zien we dat Diksmuide over de grote lijn een ruimer vrijetijds – en sportaanbod heeft dan gemiddeld in het Vlaams Gewest, tot zelfs meer dan het dubbel aantal activiteiten per 1000 inwoners als het op sociaal-cultureel werk en sport aankomt.
Vaststelling: Tevredenheid over jongerenvoorzieningen, speelvoorzieningen en plekken voor jongeren en kinderen voorzichtig gedaald
In de vorige omgevingsanalyse stelden we vast dat de jongerenpopulatie in Diksmuide de laatste jaren steevast daalde naar een laagste punt in 2016. In 2017 werd deze trend doorbroken met een stijging en een positief signaal. Momenteel (2021) zien we dat het aantal inwoners in deze doelgroep zich gestagneerd heeft. Het advies was toen om in te zetten op activiteiten en infrastructuur op maat van de jeugd om deze trend vol te houden.
De gemeentemonitor van 2021 toont ons dat de inwoners van Diksmuide iets minder tevreden zijn over jongerenvoorzieningen, speelvoorzieningen en geschikte plekken voor kinderen en jongeren dan de gemiddelde Vlaming, maar ook dat Diksmuide niet de stijgende trend van het Vlaams Gewestgemiddelde volgt. Om de jeugd blijvend betrokken en actief te houden binnen de gemeente, kan dit een aandachtspunt zijn naar de toekomst toe.
38
Vaststelling: Toename en tevredenheid over het sportaanbod en infrastructuur
Als we het sportaanbod en de infrastructuur objectief vergelijken met de besturen uit het Vlaams Gewest stellen we vast dat Diksmuide een levendige stad is met een gezonde sportpromotie.
Cijfers 2019
We stellen echter vast dat op de relevante indicatoren omtrent sport (aantal sportclubs, aantal sportaccomodaties en tevredenheid over sportvoorzieningen in de stad) zich een
Diksmuide Vlaams Gewest
Sportactiviteiten per 1000 inwoners 11,5
(2019) 4,4
Sportclubs per 1000 inwoners 3,3
(2019) 2,6
Sportaccommodatie per 1000
inwoners 3,9
(2020) 3,5
39 stijging voordoet tussen de vorige en huidige omgevingsanalyse, wat alleen maar aangemoedigd kan worden.
Het aantal sportaccommodaties per 1.000 inwoners ligt hoger dan het Vlaamse gewest en kent een stijgende trend.
Er is een hoge tevredenheid wat betreft de sportvoorzieningen. Deze tevredenheid is gestegen sinds 2017 met 10%.
Percentage inwoners dat tevreden is over de sportvoorzieningen in de stad
Impact op de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen
Sport- en jeugdinfrastructuur en – activiteiten dragen steevast bij aan het welzijn en de gezondheid van onze burgers. Daarnaast spelen ze een grote rol bij de integratie van diverse gemeenschappen en culturen.
13% 16%
71%
9% 10%
81%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
Ontevreden (%) Neutraal (%) Tevreden (%)
2017 2020
40
2.7 Lokaal bestuur
Kerncijfers omgevingsanalyse 2021
Gegevens Laatste gegevens
Diksmuide
Vlaams Gewest Laatste meting Financiële schuld 2189,12 euro per
inwoner 1270,18 euro per
inwoner 2019
Personeelsleden 14,7 VTE
18,9 koppen per 1000 inwoners
12,0 VTE 15,7 koppen
per 1000 inwoners 2020 Personeelsleden naar
leeftijd
- < 35 jaar - 35-54 jaar - > 54 jaar
28,2%
47,4%
24,4%
25,9%
52,4%
21,7%
2018
Belastingtarief van aanvullende
personenbelasting 8,0% 7,0% 2019
Tevredenheid over - digitale
dienstverlening - loketvoorzieningen
71%
73%
69%
71%
2020
Vertrouwen in overheden - lokale overheid - Vlaamse overheid - federale overheid - Europese overheid
27%
14%
7%
11%
34%
16%
11%
16%
2020
Vaststellingen en analyse Vaststelling: Digitalisering
We merken op dat tevredenheid over digitale dienstverlening fors (ongeveer 10%) gestegen is tussen 2017-2020. Diksmuide zit hierdoor 2% boven het Vlaamsgewestgemiddelde voor de beoordeling ‘eens’.
41 Ik ben tevreden over de digitale dienstverlening in mijn gemeente/stad
Het lokaal bestuur moet in de toekomst blijvend voldoende aandacht hebben voor het risico van sociale uitsluiting door digitalisering. Door digitale inclusie waarbij bepaalde groepen zoals de oudere bevolking het veel moeilijker hebben om van digitale middelen gebruik te maken, zal de stad blijvend inspanningen moeten leveren om hier in alternatieven te voorzien. Zo kunnen alle inwoners van Diksmuide mee evolueren in een nieuwe digitale samenleving.
Bij een modernere vorm van dienstverlening wordt vaak digitaal gecommuniceerd. Een potentieel gevaar hierbij is het ontbreken van de nuance in de boodschap. De stad kan dus zeker meer digitaal communiceren in de toekomst, maar het zal belangrijk zijn om ook nog steeds klassieke communicatiemiddelen in te zetten.
Wat betreft de tevredenheid over de loketvoorzieningen zien we in de periode 2017- 2020 een daling. Hierbij volgt Diksmuide de trend van het Vlaamse gewest maar scoort Diksmuide nog iets positiever. In tijden van digitalisering een eerder logisch fenomeen, maar als bestuur moet men aandachtig zijn om de minder digitaal krachtige inwoners een goede fysieke dienstverlening te kunnen bieden.
Impact op de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen
Digitalisering is een wereldwijde trend die de laatste tientallen jaren in een zeer snel tempo toeneemt. De efficiëntiewinsten van digitale dienstverlening of gedigitaliseerde procedures hebben zich in het verleden reeds bewezen maar ook in de toekomst willen we deze trein zeker niet missen.
Binnen deze gedigitaliseerde wereld hebben we als lokaal bestuur ook een verplichting naar onze burgers om hen hierin te ondersteunen. Zo kunnen we
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
Oneens (%) Neutraal (%) Eens (%)
2017 2020
42 de digitale wereld toegankelijker maken en onze burgers begeleiden in onze digitale dienstverlening.
Vaststelling: Betrokkenheid en vertrouwen in het lokaal bestuur
Algemeen scoorde Diksmuide goed op de tevredenheid van de dienstverlening binnen de burgerpeiling in 2017. We merkten echter wel duidelijke verschillen als we de tevredenheid bevroegen over de verschillende plaatsen waar de dienstverlening aangeboden wordt (stadhuis, vrije tijd, sociale dienst, …) of indien we de tevredenheid vergelijken tussen burgers van de deelgemeenten en burgers die in het centrum wonen. Hierbij was voornamelijk de nabijheid van de dienstverlening een belangrijk aspect.Om de algemene tevredenheid te verhogen, werd geadviseerd dat de stad zich richtte op de algemene inspraak van de burgers. 45% van de burgers gaf aan mee te willen praten of inspraak te hebben in het beleid van de stad. Deze participatie wensen ze voornamelijk via digitale enquêtes of inspraakmomenten te bekomen.
In de nieuwe omgevingsanalyse gaan we wat verder in op tevredenheid en kwaliteit van dienstverlening. Zo zien we dat de inwoners van Diksmuide zich significant meer geïnformeerd voelen over wat er gebeurt in de gemeente dan gemiddeld in het Vlaams Gewest. Daarnaast is er gemiddeld iets meer tevredenheid over de communicatie van het gemeentebestuur.
Bovenstaande indicatoren zijn zeker positief, maar daarentegen merken we wel dat de inwoners van Diksmuide gemiddeld minder vertrouwen in hun gemeentebestuur hebben dan het Vlaams Gewestgemiddelde. Hieraan verbinden we echter wel een positieve noot, het vertrouwen is de laatste drie jaar gestegen, waar we in het Vlaams Gewest een negatieve trendlijn zien.
43 Tot slot constateren we dat 40% van de inwoners zich geconsulteerd voelen door het gemeentebestuur, iets hoger dan het gemiddelde voor het gewest. Ook hier zien we een eerder positieve trendlijn. Dit resoneert dus goed met wat in de burgerpeiling naar voor kwam.
Vaststelling: financiële schuld per inwoner een stuk hoger dan het Vlaams Gewestgemiddelde
In Diksmuide merken we op dat de financiële schuld van de gemeente aan de hoge kant ligt. Deze ligt een stuk hoger dan gemiddeld in het Vlaams Gewest, maar vooral de plotse stijging tussen 2018-2019 valt op. De oorzaak ligt bij het feit dat voor 2019 de uitbating van het sportcomplex (door Farys) en de afschrijving van de investeringen in dat sportcomplex jaarlijks op factuurbasis in exploitatiekosten werden geboekt. Vanaf 2019 mocht dit op aangeven van het Agentschap Binnenlands Bestuur niet meer op deze manier verwerkt worden. De investeringen moeten effectief op de balans van de gemeente komen en worden afgeschreven. Daartegenover moet een financiële leasing worden geboekt die jaarlijks wordt terugbetaald. Gezien er net aanzienlijk geïnvesteerd werd in sportinfrastructuur, kwam de schuldgraad per inwoner op dit hoog gemiddeld niveau te liggen.
44
Vastelling: opcentiemen op onroerende voorheffing per inwoner liggen hoog
Gemiddeld ligt Diksmuide bij de hoogste van de pak als het over de opcentiemen op de onroerende voorheffing gaat. Dit bedraagt voor Diksmuide 1354 t.o.v. het Vlaams gemiddelde van 893.
Als resultaat haalt de gemeente natuurlijk een stuk meer inkomsten binnen door deze hogere heffing. In 2019 lag dit €82,8 per inwoner hoger dan het Vlaams Gewestgemiddelde.
45
2.8 Ecologie en omgeving
Kerncijfers omgevingsanalyse 2021
Gegevens Laatste
gegevens Diksmuide
Vlaams Gewest
Laatste meting
Inwoners die milieubewust
handelen 25% 29% 2020
Laadpalen voor elektrische
wagens 10,7 laadpalen
per 10.000 inwoners
6,3 laadpalen per 10.000
inwoners 2021
Tevredenheid over
huisvuilvoorzieningen 89% 82% 2020
Tevredenheid over natuur en
groenvoorzieningen 80% 78% 2020
Duurzaamheid van de woning:
inwoners met duurzame woning - Energiezuinige woning - Energierecupererende
woning
81%
79% 78%
55% 2020
Eigenaars met renovatie-
intentie 19% 21% 2020
Uitvoeringsgraad riolering 75,2% 87,7% 2020
Milieuvriendelijkheid van wagenpark naar CO2-uitstoot
- < 95 g/km
- >184 g/km 2,5%
9,7% 2,8%
9,1%
2020
Vaststelling: Uitvoeringsgraad rioleringen onder gemiddelde
De uitvoeringsgraad van de rioleringen is lager dan het Vlaams gemiddelde. Sinds 2018 blijft deze uitvoeringsgraad stabiel in Diksmuide.46
Vaststellingen: Diksmuide zet in op duurzaamheid en hernieuwbare energie.
Het energieverbruik in Diksmuide volgt de gemiddelden van het Vlaamse gewest. Het energieverbuik in de huishoudens (30,9%) ligt zelfs iets lager dan het gemiddelde (32,1%).
Het bestuur investeert in laadpalen voor elektrische wagen. Het aantal per 10.000 inwoners ligt op 10,7%. Dit is hoger dan het Vlaamse gemiddelde.
De mate waarin inwoners tevreden zijn over de ondersteuning van de gemeente op vlak van hernieuwbare energie ligt dan weer lager dan het Vlaamse gemiddelde. Mogelijk kan het lokaal bestuur hier nog verdere maatregelen nemen.
Bovenstaande vaststelling is opmerkelijk, zeker omdat we reeds in dit rapport lazen dat de woningen in Diksmuide bovengemiddeld energiezuinig en -recupererend zijn.
47
Vaststelling: huisvuilvoorzieningen positief beoordeeld
De inwoners van Diksmuide zijn positief over de huisvuilvoorzieningen. We stellen zelf een stijgende trend vast. Positieve vaststelling is bovendien dat het kilo restafval per inwoner in 2019 onder het vlaams gemiddelde lag.
