• No results found

Gemeenteraadsvergadering 8 november Presentielijst. Gemeente Mook en Middelaar

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2022

Share "Gemeenteraadsvergadering 8 november Presentielijst. Gemeente Mook en Middelaar"

Copied!
36
0
0

Bezig met laden.... (Bekijk nu de volledige tekst)

Hele tekst

(1)

Gemeente Mook en Middelaar

Gemeenteraadsvergadering 8 november 2018 Presentielijst

Raadsleden: de heer drs. P. Wijers (DGP) de heer A.F Herings (DGP)

de heer G.A. van den Honert (DGP)

mevrouw C.A.M. van den Bergh-Visser (VVD) de heer Ing. D.L.A.C. Leseman (WD)

de heer S.H. Brinkhoff (WD)

de heer drs. L.J.G.J.M.I. Tonnaer (PvdA) de heer A.J.W. M. Broekmans (PvdA) de heer F. N. Dillerop (PvdA),

de heer drs. F.R. van Santwijk (GroenLinks) mevrouw W. van Keulen (GroenLinks), de heer drs. F.M.M. Jongen (CDA) de heer L.G. van der Linden (DGP)

Voorzitter: de heer mr. drs. W. Gradisen Griffier: de heer A.W. Peters-Sengers Portefeuillehouders: wethouder G.J.M. Wienhoven (GW)

wethouder mw. drs. C.G.P.M. Peters (KP) wethouder mw. S.J.M. Doorenbos MSc (SD) Gemeentesecretaris: mevrouw J.M.G. Smits - de Kinkelder

Aanvangstijd: 19.30 uur Sluitingstijd: 23.36 uur

(2)

Besluitenhijst

Opening

De voorzitter opent de vergadering en heet alle aanwezigen van harte welkom bij deze vergadering, waarin ook de Algemene Beschouwingen aan de orde komen.

Hij gaat verder nog kort in op het z.i. terechte besluit om de vergoedingen voor raadsleden aan te passen.

Vragenuur

Hiervoor zijn geen aanmeldingen ontvangen.

Spreekrecht burgers

De heer Wijnhoven van Sportcentrum Het Lierdal heeft zich hiervoor gemeld. Hij brengt het volgende naar voren.

1k heb de begroting doorgenomen en complimenteer het college hiermee. Er spreekt veel ambitie uit. 1k heb gisteren een afspraak gehad met iemand vanuit Energierijk die mij proactief had benaderd om te spreken over zonnepanelen op het dak van ons bedrijf. Wij hebben daarvoor een redelijk groot dak beschikbaar en deze meneer heeft mij ook verteld over de postcoderoos-regeling. Dit vond ik best een ambitieuze regeling, waarbij je samen met een aantal mensen een cooperatie opricht om ergens zonnepanelen op een groot dak te leggen. Wat mij daarna enigszins verbaasde, was dat hij op mijn vraag of ik zelf ook zou kunnen deelnemen aangaf dat ik dan maar 10.000 kilowatt aan stroom kon afnemen én verplicht zou zijn om een kleine

aansluiting te hebben. Ik was daardoor ook behoorlijk teleurgesteld en ook bevreesd dat we de energietransitie die ons voor ogen staat zo nooit gaan halen. De RVO heeft ook al een SDE+ regeling, die eigenlijk precies hetzelfde behelst. Als ik zelf een grootverbruiker ben, krijg ik geen subsidie. Als ik een groot dak heb en verbruik ik weinig en geef ik veel energie aan derden, dan krijg ik wel veel subsidie. Dat is jammer en hier liggen ook kansen voor u, de lokale politiek, om samen met de Provincie te kijken naar mogelijke veranderingen. Want de oplossing ligt nl. bij de Provincie. Daar liggen al jaren miljarden op de plank, maar wij komen daar gewoon niet aan. 1k hoop dat de gemeente samen met de Provincie een nieuwe stap kan zetten om ondernemers dichter bij deze subsidiepot te krijgen, 1k vraag me dan ook wel eens af of we daar goede contacten hebben of we daar überhaupt iets in de melk te brokkelen hebben.

De heer Ton naer (PvdA): Is het anderen toegestaan om zonnepanelen op uw dak te leggen?

De heer Wijnhoven: De betreffende meneer heeft mij uitgelegd dat op mijn dak ongeveer 1000 panelen zouden kunnen liggen. Een cooperatie van by. 100 particulieren zou mij dan een bedrag van enkele euro's per zonnepaneel betalen, waarna ik na zo'n 15 jaar eigenaar zou worden van deze panelen. Dan zijn deze eigenlijk al afgeschreven, dus er is geen belang voor een ondernemer om hierin mee te gaan. Er is geen sprake van een win-win situatie.

De heer Brinkhoff (VVD): 1k ben onlangs in Arnhem geweest bij de Provincie en daar hoor ik hetzelfde. Er is sprake van vervelende en tegenstrijdige regels voor deelname door ondernemers.

Vaststelling agenda d.d. 8 november 2018

De agenda wordt ongewijzigd vastgesteld. De voorzitter meldt dat er t.b.v.

agendapunt 13 een op één punt aangepaste erratalijst op tafel is gelegd.

Als startfractie wordt de fractie van GroenLinks getrokken.

Vaststelling besluitenlijst van de raadsvergadering van 11 oktober 2018 De besluiten lijst wordt ongewijzigd vastgesteld.

Ter kennisname de adviezen lijsten van de commissievergaderingen

Samenleving/ Grondgebied (gecombineerd) en Begroting & Rekening van resp.

31 oktober en 2 november 2018

De adviezenlijsten van deze commissievergaderingen worden voor kennisgeving

2

(3)

aangenomen.

6. Controlelijst

Op aangeven van de heer Tonnaer (PvdA) wordt besloten dat de punten 4,6 en 8 in elk geval van de lijst af kunnen.

De heer Herings (DGP) oppert bij punt 2 het idee om de daar genoemde controleur ook te laten kijken naar de geinde toeristenbelasting.

GW: ik stel voor dit mee te nemen bij de behandeling van de belastingtarieven 2019 in december.

De heer van Santwijk (GroenLinks) is n.a.v. punt 10 benieuwd naar de voor 1 december te ontvangen reactie vanuit Nedvang en naar de op te voeren projecten.

GW: Wij staan open voor initiatieven vanuit burgers m.b.t. de besteding van de gelden.

De heer Wijers (DGP) vraagt om ook de kolom Status" aan te vullen als vragen zijn afgehandeld. De griffier zal hier naar kijken.

7. Voorlopige Planning Raad (VPR)

De heer Leseman (VVD) vraagt waarover in het 3e kwartaal 2019 zal worden besloten als het gaat over de Spoorzone.

GW: Dat is op dit moment nog niet duidelijk. Het is opgevoerd omdat er dan een voorstel vanuit het college zal worden gedaan.

8. Lijst van ingekomen stukken

De heer Jongen (CDA) merkt op dat het memo over onderhoud bruggen in de weekmail van 1 november (niet I oktober) zit. De lijst wordt voor kennisgeving aangenomen.

Mededelingen

Er zijn geen mededelingen

10. Raadsvoorstel Evaluatie deelname aan regio Venlo Voorstel om te besluiten:

Instemmen met de bijgevoegde evaluatie deelname aan de Regio Venlo inclusief conclusies en aanbevelingen

Besluitvorming t.a.v. voorliggend besluit:

Aantal stemmen voor: 13 Aantal stemmen tegen: 0

Resultaat: besluit is hiermee aangenomen.

11. Jaarplanning 2019 (Vergaderschema Raad en Commissies)

Unaniem wordt ingestemd met deze jaarplanning.

12. Raadsvoorstel Centruminrichting Mook (Hart van Mook) Voorstel om te besluiten:

1. Kennis te nemen en in te stemmen met de programmamatige benadering van de centruminrichting Mook, Programma Centruminrichting Mook (PCM).

2. Tot het beschikbaar stellen van het krediet 'Centruminrichting Mook - Herinrichting Openbare ruimte', groot € 1.608.000, en hiervoor de volgende budgetten aan te wenden:

a. Het restant krediet voor planvorming Hart van Mook, bedrag groot €45.249, onder te brengen bij het 'bovenliggende' Programma Centruminrichting Mook.

b. De inrichting 'Omgeving nieuwbouw KlokGroep' onderbrengen bij het Programma Centruminrichting Mook - Herinrichting Openbare Ruimte, inclusief provinciale bijdrage, groot € 50.000.

C. De inrichting van de 'Omgeving 't Môks Café' onderbrengen bij het Programma Centruminrichting Mook - Herinrichting Openbare Ruimte, inclusief provinciale bijdrage, groot € 50.000.

(4)

d. De reserve Centrumplan/Hart van Mook, bedrag groot €614.751, om te zetten in het krediet Programma Centruminrichting Mook - Herinrichting Openbare Ruimte (bestaand plangebied).

e. De gereserveerde bedragen in het Gemeentelijk Rioleringsplan 2017-2021, bedrag groot € 480.000, in te zetten voor de betreffende straten binnen het Programma Centruminrichting Mook (totaal plangebied).

f. Een bedrag ter beschikking stellen voor de dekking van vervanging projecturen Programma Centruminrichting Mook, groot € 168. 000.

g. Het tekort, ten bedrage van € 368.000 (afgerond), te dekken uit bijdragen van een subsidie van de provincie Limburg, bijdragen van belanghebbende ondernemers en opbrengst grondverkoop.

3. Het college opdracht te geven voor de uitwerking van het Programma

Centruminrichting Mook (PCM). Dit met inachtneming van de in dit Raadsvoorstel gestelde aspecten (kaders) ten aanzien van Duurzaamheid, Participatie en

Financiën. Zo ook dat u periodiek wordt geïnformeerd met een raadsmemo over de stand van zaken en ontwikkelingen Centruminrichting Mook.

Bij de behandeling van dit agendapunt wordt gesproken over het aanwezige tekort en de zorgen hierover, over het bedrag van € 168.000,-- voor de dekking van vervanging projecturen, de provinciale subsidie, waarover de gedeputeerde Geurts zich vandaag mondeling positief heeft uitgelaten, maar die nog wel schriftelijk moet worden

bevestigd, de wijze waarop de participatie van burgers wordt geregeld, de risico's die kleven aan het project, de grondpositie, met name in relatie tot de grond bij (vm.) Pellus en het Groene Kruisgebouw en de relatie van de plannen tot de

Omgevingswet.

De heer Leseman (VVD) legt namens de WD een stemverklaring af:

Met verwijzing naar de eerdere woorden van de heer Brinkhoff (VVD), dat wij geen verantwoording kunnen en willen nemen voor deze plannen, zullen wij tegen stemmen. Wij zijn wel blij met de vandaag gedane mededeling m.b.t. de financiële bijdrage vanuit de Provincie, ook al moet deze nog schriftelijk worden bevestigd.

Besluitvorming t.a.v. voorliggend besluit:

Aantal stemmen voor: 10 (DGP, PvdA, GroenLinks, CDA) Aantal stemmen tegen: 3 (VVD)

Resultaat: besluit is hiermee aangenomen.

13. Programmabegroting 2019 Voorstel om te besluiten:

1. De begroting 2019 vaststellen conform de ontwerpbegroting;

2. De meerjarenraming 2020-2022 voor kennisgeving aannemen

Achtereenvolgens lezen de heer van Santwijk (GroenLinks; bijlage 1), de heer Tonnaer (PvdA, bijlage 2), de heer Wijers (DGP, bijlage 3), mevr. Van den Bergh (VVD, bijlage 4) en de heer Jongen (CDA, bijlage 5) hun algemene beschouwingen voor.

Mw. Van den Bergh (VVD) kondigt aan dat de VVD samen met GroenLinks een motie wil indienen m.b.t. Tiny Houses. De heer Leseman (VVD) leest deze voor (voor de volledige inhoud zie bijlage 6):

Roept het college op:

Na te gaan of en waar binnen onze gemeente het mogelijk is 'tiny houses', naar voorbeeld van Maiden en Nijmegen, te kunnen laten plaatsen. Bij deze inventarisatie de potentiele ontwikkelaars zoals Destion of andere marktpartijen te betrekken. En de resultaten van dit onderzoek op termijn, zegge binnen 6 maanden, terug te koppelen naar de raad.

De voorzitter schorst vervolgens op verzoek van het college de vergadering om 21.10 uur. De vergadering wordt om 21.55 heropend.

Tijdens de daarna volgende reacties vanuit het college en de beraadslagingen daarover komen de volgende onderwerpen aan de orde: het in de richting van de

4

(5)

Gedeputeerde en de directie van Arriva uitgesproken ongenoegen over de huidige dienstregeling van Arriva, de bestaande begrotingsregels, de evaluatie van het verloop van de VBR, waar het college moeite mee heeft i.v.m. de tijdsbesteding, de incidentele en structurele uitgaven en de daarbij gemaakte politieke keuzes, het in de VBR afgezonderde bedrag waarvoor de afspraak geldt hieraan geen bedragen te onttrekken en het resterende bedrag over de besteding waarvan de raad uiteindelijk beslist, de toevoeging aan de VBR vanuit de Jaarrekening 2017, het budgetteren van bedragen in het jaar van de uitgave bij meerjarige projecten, de in de Auditcommissie gemaakte afspraken m.b.t. het overhevelen van resterende bedragen bij projecten, het onderhoud van de passantenhaven, het betrekken van de Maaskade bij de centrumontwikkelingen, waarvoor nu nog niets is geraamd, de aanbesteding van de afvalinzameling, de ontwikkelingen op het perceel Rijksweg 5-7 en bij vm. Hotel de Plasmolen, het verlagen cq. verhogen van de categorieën bij bedrijfsbestemmingen, de invloed van zonnepanelen op de WOZ waarden van woningen en bedrijfspanden, de Rekenkamer, de Maasheggen en de aantasting daarvan, de representativiteit van het burgerpanel TIP, de opties i.v.m. versterking van de burgerparticipatie, een pilot samen met de gemeente Heumen t.a.v. de problematiek van complexe scheidingen, de mate waarin vrijwilligers kunnen worden belast binnen het Sociaal Domein, het fonds voor bepaalde oplossingen binnen het Sociaal Domein, een zeer binnenkort te verwachten memo m.b.t. AVAN, de voorgenomen oprichting van een energie cooperatie, het opgerichte minima-platform, het in voorbereiding zijnde Beleidsplan Financiële zelfredzaamheid, het samen met Heumen op te stellen beleid mb.t. een rookvrije gemeente, het energiecafé, het voor 2019 aan handhaving te besteden bedrag van € 75.000,-- en de hiervoor daarna nog benodigde middelen op basis van nog vast te stellen beleidsplannen, de breed uitgesproken waardering voor de ambtelijke organisatie, een artikel in de Limburger over Gedeputeerde Teunissen m.b.t. woningbouw in de Provincie en de verkeersmaatregelen in relatie tot de spoorzone en de kostendragers daarvoor.

De heer Herings (DGP), de heer Tonnaer (PvdA) en mw. Van den Bergh (VVD) willen graag in de Auditcommissie van gedachten wisselen over de begrotingsregels.

Toezegging GW, n.a.v. vraag mw. Van den Bergh (VVD): ik ga nog na of het bij de compensatie voor de Natuurbegraafplaats gaat om € 50.000,- per jaar gedurende 10 jaar of om een eenmalig bedrag.

KP, m.b.t. de ingediende motie: het college heeft toevallig juist afgelopen dinsdag besloten om de ambtelijke organisatie te vragen om de haalbaarheid van het concept tiny houses binnen onze gemeente te onderzoeken. Dit inclusief de constateringen in de motie. Uiteraard worden de resultaten hiervan teruggekoppeld.

Op verzoek van de heer van Santwijk (GroenLinks) schorst de voorzitter de

vergadering kort, waarna vanuit de indieners van de motie wordt meegedeeld dat zij deze wensen te handhaven.

Mw. Van den Bergh (VVD) legt een stemverklaring af:

Wij zien absoluut positieve punten in deze begroting, maar er zitten nog te veel onduidelijkheden en open einden in. Dat wij deze begroting niet kunnen steunen, wil niet zeggen dat wij niet constructief mee zullen denken bij toekomstige plannen.

Besluitvorming t.a.v. voorliggend besluit:

Aantal stemmen voor: 10 (DGP, PvdA, GroenLinks, CDA) Aantal stemmen tegen: 3 (VVD)

Resultaat: besluit is hiermee aangenomen.

De heer Wijers (DGP) legt een stemverklaring af: Wij zijn het eens v.w. b. het door de wethouder toegezegde onderzoek. We hebben in deze Algemene Beschouwingen ook een duidelijk signaal afgegeven, maar het moet geen gebruik gaan worden dat wij moties gaan aannemen over bestaand beleid om daarmee het college te steunen.

De DGP stemt daarom tegen.

De heer Tonnaer (PvdA) legt een stemverklaring af: Ik begrijp dat de motie ook bedoeld is om te communiceren met de inwoners. Ik wijs er op dat er daarvoor ook andere, veel directere methoden zijn. We zijn het met de inhoud van de motie

(6)

volstrekt eens, maar de PvdA wil geen zinloze moties aannemen. 1k draag uit dat we hiermee druk bezig zijn.

Besluitvorming t.a.v. de ingediende motie:

Aantal stemmen voor: 6 (WD, GroenLinks, CDA) Aantal stemmen tegen: 7 (DGP, PvdA)

Resultaat: de motie is verworpen.

14. Stand van zaken samenwerking

Er zijn geen meldingen bij dit agendapunt.

15. Sluiting

De voorzitter dankt iedereen voor de constructieve inbreng tijdens deze vergadering.

Hij sluit, niets meer aan de orde zijnde, om 23.36 uur de vergadering.

De raad van de gemeente Mook en Middelaar, De griffier,

A.W. Peters-Sengers

De voorzitter,

mr. drs. W Gradlser?,,

I 7...

/

(7)

I 0

Algemene beschouwingen 2018 - GroenLinks

Geachte voorzitter, geachte leden van de raad,

Op de eerste plaats spijt het ons dat het door tijdgebrek niet is gelukt om de algemene

beschouwingen dit jaar op een origineler manier vorm te geven, zoals u zich misschien ons filmpje van vorig jaar nog herinnert. Dat filmpje van regisseur Wies van Keulen is nog wel te vinden op de website van GroenLinks Noord Limburg en als we dat terugkijken valt het ons op hoeveel van de wensen en voornemens die we vorig jaar uitspraken inmiddels al zijn gerealiseerd of zijn opgenomen in ons coalitieakkoord, ik kom daar zo bij ii op terug.

Als we kijken naar de huidige raadsperiode, dan willen we als eerste noemen hoe prettig we de sfeer en verhoudingen in de raad ervaren. We hebben een open coalitieakkoord met elkaar afgesproken, waarin er zowel voor coalitie als oppositiepartijen ruimte is voor inhoudelijke en beleidsmatige inbreng. De open houding die we bij alle partijen zien leidt tot interessante en soms toch ook stevige inhoudelijke debatten in de raad en commissies, waarbij de standpunten niet zijn dichtgetimmerd.

Democratie gaat over het vinden van een gezamenlijke weg en niet over het verdelen van burgers in kampen. Daarom past wat ons betreft aan alle collega's hier en aan de voorzitter van onze raad een groot compliment.

Een compliment is zeker ook op zijn plaats voor onze ambtelijke organisatie, die met haar beperkte capaciteit het telkens weer voor elkaar krijgt om tijdig te komen met heldere, complete en degelijk onderbouwde stukken, zoals in deze raadscyclus weer de programmabegroting voor 2019. Een bijzonder woord van dank is ook op zijn plaats voor onze griffie, immers onze vaste steun en toeverlaat in ons raads- en commissiewerk.

Ik wil met u kort terugblikken op het afgelopen jaar maar zeker ook vooruitkijken in de lopende raadsperiode.

Wat in positieve zin opvalt over het afgelopen jaar is dat inwoners ons steeds beter weten te vinden.

Dat geldt denk ik niet alleen voor GroenLinks maar voor de Mookse politiek in de breedte. We zitten steeds vaker bij mensen aan de keukentafel en het gaat dan bijvoorbeeld om zaken als

verkeersproblematiek, een hondenveldje of om het herplanten van bomen. We zien ook dat inwoners zich organiseren en zo de politieke aandacht vragen, dat is participatie in zijn zuiverste vorm. Een geweldig inwonersinitiatief vinden we naast natuurlijk de Dorpsraden in dit verband ook het uiterst succesvolle Energiecafé Molenhoek, en als u het met mij eens bent zou ik graag een applausje vragen voor de vrijwillige initiatiefnemers van dit Energiecafé.

Als we het filmpje met onze algemene beschouwingen in 2017 nog even terugspoelen, dan is er in een jaar tijd een hoop gebeurd. We gaven daarin bijvoorbeeld aan dat we heel graag een adviesraad van deskundige inwoners zouden zien voor natuur en milieu, zoals die er al langer is voor het sociale domein. Die adviesraad komt er dit najaar. We hadden het over het cultuurhistorische, ecologische en recreatieve belang van onze Maasheggen. We hebben met elkaar een visie vastgesteld en in deze periode starten we daadwerkelijk met het herstel daarvan. Het doet dan wel pijn om te zien dat onlangs weer een gedeelte van die historische heggen bij de Cuijksesteeg in opdracht van een particuliere pachter kapot is geklepeld.

Wethouder, collega-raadsleden, hoe kunnen we dit voor de toekomst voorkomen?

Het ging over wateroverlast bij stortbuien die steeds vaker voorkomen, we hebben gepleit voor een subsidieregeling voor particulieren en bedrijven om schoon hemelwater af te koppelen van het riool.

Die regeling is er inmiddels, hij gaat zijn tweede jaar in en blijkt een groot succes. En last but not least zijn we heel blij dat onze wens om de bestemming van de prachtige groene Spoorzone achter ons

(8)

Algemene beschouwingen 2018 - GroenLinks

station te wijzigen van bedrijventerrein in natuurgebied is opgenomen in het coalitieakkoord, en hiermee een duurzame groene toekomst van ons groenste station van Nederland kan worden geborgd. Wat in onze gemeente groen is willen we ook graag groen houden.

Er zijn ook zaken die nog niet zijn gelukt, die we niet op gemeentelijk niveau of met onze inwoners en bedrijven kunnen regelen, waarbij we afhankelijk zijn van derde partijen. De elektrificatie van de Maasspoorlijn is er zo één. Het uitstel daarvan heeft niet alleen gevolgen voor onze wens voor een veilig fiets- en voetgangersbruggetje over het spoor bij Molenhoek, we willen graag een

hoogwaardige 0v-voorziening, mensen aanmoedigen om de trein te nemen, maar de capaciteit van de huidige dieseltreinen van Arriva blijkt volstrekt onvoldoende waardoor dagelijks reizigers op het perron blijven staan.

Wethouder, Collega-raadsleden, wat gaan we hieraan doen?

We willen ook graag méér aandacht voor jongeren, het lijkt soms wel of we zijn vergeten dat we allemaal jong zijn geweest? Jongeren verdienen een fijne ontmoetingsplek, je kan ze niet zomaar overal wegsturen. We zijn dan ook blij met de paragraaf 'Aandacht voor de jeugd' in het

Collegeakkoord. We vragen ook extra aandacht voor starterswoningen en jongerenhuisvesting. Het zou bijvoorbeeld heel mooi zijn als dat lukt in de vorm van duurzame Tiny Houses, zoals er onlangs 18 zijn geplaatst bij onze buren in de gemeente Heumen. We vragen hiervoor samen met de VVD dan ook uw aandacht.

En we willen graag dat de ruimte voor experimenten in het sociale domein, die we met elkaar afspraken in het Coalitieakkoord, nu ook concreet gaat worden ingevuld.

Tot slot zijn er de zaken die de komende periode nog gaan komen, die op ons afkomen.

De invoering van de nieuwe omgevingswet, een flinke klus maar ook een uitgelezen kans om aan te geven wat wij met onze inwoners belangrijk vinden in onze fysieke leefomgeving. We hebben de kans maar ook de verplichting om een omgevingsvisie en omgevingsplan op te stellen, en dat is niet een simpele kwestie van knippen en plakken. Nee: er moet veel meer gebeuren. Ik denk aan ons groen, onze bossen, de uiterwaarden. De natuurwaarden en de biodiversiteit staan in ons land onder grote druk, in Nederland hebben we volgens het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) nog maar 15% van de oorspronkelijke soortenrijkdom of biodiversiteit over. Er is op dit moment sprake van stilstand maar nog niet van herstel van de biodiversiteit, we moeten het tij ook in onze gemeente zien te keren. En het gaat ook over hoe we om willen gaan met water. Regenwater natuurlijk maar ook de hoogwaterproblematiek van de Maas. ik denk verder aan energiebesparing en het opwekken van hernieuwbare energie, onze ambitie om in 2030 een energieneutrale gemeente te zijn, en hoe we samen de voortgang daarvan kunnen bewaken. 1k denk aan de uitwerking van het landelijke klimaatakkoord straks in een regionale energiestrategie. Al deze zaken kunnen terugkomen in onze omgevingsvisie. Het zijn grote zaken voor zo'n kleine gemeente.

Maar met het team wat we nu hebben, zowel ambtelijk, bestuurlijk als politiek, hebben wij er alle vertrouwen in dat we ook daar samen uit gaan komen,

ik dank u wel.

2

(9)

j ~ --r 2

Mook en Middelaar

Algemene beschouwingen PvdA programmabegroting 2019 'SAMEN KOM JE VERDER'.

,l

Li

Geachte voorzitter en andere aanwezigen.

Inleiding

Sinds 2008 heb ik geen stereotype grappen meer gemaakt over ambtenaren.

Ik maak me boos als dat soort grappen op feestjes verteld worden, omdat ik ervaren heb dat het niet klopt Dames en heren van het ambtelijk apparaat: jullie leveren topprestaties en tonen grote loyaliteit. Ook nu weer bedankt voor het vele werk rond de financiële cyclus.

Onze ambities vertaald in concreet beleid vinden we terug in de begroting. Daar moeten we wat voorover hebben. Dan krijgen de inwoners er veel voor terug. Samen kunnen we dat tot stand brengen. Daarom hebben we evenals verleden jaar, als motto 'samen kom je verder'. Polarisering brengt onze inwoners en ons mooie Mook en Middelaar niet verder. Onze gezamenlijke opdracht:

zorgen dat de mensen hier kunnen wonen in harmonie met elkaar, met hun omgeving en met de natuur.

Om de begroting in de toekomst beter te kunnen bekijken hebben raad en college spelregels nodig.

Die regels zijn er deels wel in de vorm van losse afspraken. Wij willen nu tot financiële grondregels te komen. Een paar voorbeelden:

Structurele uitgaven moeten gedekt worden door structurele inkomsten.

• Incidentele baten en lasten mogen de begroting niet uit evenwicht brengen.

• Tegenvallers primair oplossen in het lopende begrotingsjaar door verschuiving van posten.

Bestedingen en uitgaven opnemen in het jaar waarin ze zich werkelijk voordoen.

Er wordt een greep gedaan uit de VBR. Voor een belangrijk deel het gevolg van de ambities in deze zittingsperiode. Bij de commissiebehandeling is duidelijk gemaakt welk deel voor incidentele en welk voor structurele uitgaven gebruikt wordt.

We missen node een rekenkamercommissie. In 2019 moet deze er komen. Ons eerste verzoek is

dan het in beeld brengen hoe de ontwikkeling van de VBR de afgelopen 10 jaar is geweest en hoe de

middelen zijn ingezet, onderscheiden in structurele en incidentele doelen. Want we maken ons

zorgen over uitputting van de VBR.

(10)

Toelichting dekkingsplan (11): II wilt projecten pas voorleggen zodra ze concreet zijn en dan pas kredieten beschikbaar stellen. Dat lijkt logisch, maar heeft ook iets van 'kop in het zand steken'.

Dan zouden veel posten niet gebudgetteerd kunnen worden omdat de kosten nog onzeker zijn.

Begroten is schatten. Er staat ons nog heel wat te wachten: bijvoorbeeld digitale ontsluiting, extra uitgaven handhaving, groenrenovatie.

Onttrekking VBR (11): Intensiteit in uitvoering van structurele taken is wisselend. Komt dus structurele ruimte vrij. Maar er kan dus ook ruimte ingenomen worden. Dit is rijk rekenen. Als de ruimte niet

Vrij

komt gaat u naar de VBR. Dat is dus geen goed idee. Het gaat immers om

structurele taken

De gemeente geeft vaak fors minder geld uit dan begroot. Er is dus een flink verschil tussen begrotingen en jaarrekeningen. Bij de behandeling van de jaarrekeningen de afgelopen jaren hebben we hier al opmerkingen over gemaakt.

Bestedingen lopen vaak over meerdere jaren en worden soms in één begrotingsjaar opgenomen.

Dan is de begroting feitelijk niet realistisch. Het is belangrijk dat de bestedingen en uitgaven in het begrotingsjaar worden opgenomen waarin zij zich daadwerkelijk voordoen. Kan het college in deze zienswijze meegaan? Dit kan een afspraak zijn in eerder voorgestelde gedragsregels.

In het algemeen zijn we tevreden met de gemaakte keuzes. Die zal ik niet allemaal benoemen gezien de toegemeten 10 minuten. Maar wel hier en daar een kanttekening:

Besturen (26)

We blijven gebruik maken van burgerpanel TIP. Maar dan moeten er wel meer mensen mee doen.

De deelname is minimaal. Hoogste deelname tot nu toe 120 personen. De vragen moeten specifieker toegesneden worden op onze gemeente.

Beschermen (28)

We moeten aan inwoners duidelijk maken dat enige tolerantie als het om overlast gaat op zijn plaats is. Jongeren die op bepaalde plaatsen chillen moeten ruimte krijgen.

De zeer beperkte handhavingscapaciteit beter wordt ingezet. Waar is de uitbreiding van capaciteit in 2019 terug te vinden in de begroting?

Op 3 december zal PvdA Lokaal-Sociaal de PvdA Kamerfractie bezoeken om de urgentie van capaciteitsuitbreiding voor de politie toe te lichten.

Verplaatsen (30)

Het programma verplaatsen zegt niets over snelheidsvermindering op dat ene bekende stukje Rijksweg. Niets over verkeersveiligheid op de Heumensebaan en de Ringbaan en ontwikkelingen rond het spoorbruggetje. Wat gaat er in 2019 concreet gebeuren?

Werken (32) In 2019 komt een bewegwijzeringsplan. Is het mogelijk om dit voor juni te realiseren, opdat dat jaar met de uitvoering kan worden begonnen?

We vinden de formulering over de plannen met de spoorzone wel erg cryptisch. Wat verstaat u onder gesprekken voor het vinden van kostendragers voor de omzetting?

Recreëren (36 en 69) Er wordt veel geld besteed om de passantenhaven in goede conditie te houden. Maar voor wie? Deze haven wordt slecht bezocht. Is bezoek te stimuleren, zodat er niet alleen kosten zijn, maar ook enige baten.

Samenleven en zorgen (38) U gaat op zoek om de kosten te beperken in het sociale domein. Maar

dat mag niet leiden tot een onevenredige druk op vrijwilligers en manteizorgers. We vragen u

vooral om kritisch te kijken naar de kosten van speciaal vervoer door AVAN. U weet dat wij dit

kritisch volgen.

(11)

Toelichting Fonds voor oplossingen. Aan welke problemen moeten we denken. Alle middelen uit dit domein zijn hier toch voor?

U treft voorbereidingen voor de nieuwe aanbesteding afvalinzameling. We vragen uitdrukkelijk bij de toegezegde startnotitie ook aandacht voor verdergaande scheiding inclusief luierinzameling.

Gezien de ontwikkeling bij de huidige inzamelaar verdient dit binnenkort al aandacht.

Wonen (44) We missen Destion in het verhaal. Afspraken over sociale huurwoningen, verkoopbeleid en verduurzaming van de woningvoorraad.

Uit het coalitieakkoord: We gaan experimenteren met verschillende woonvormen zoals Tiny- houses of woonvormen met jongeren en ouderen samen. In het collegeprogramma: Wij staan open voor plannen die afwijken van het gangbare enz. Geen gedurfde experimenten tref ik aan. Het ritselt in den lande van mooie initiatieven met onder andere Tiny houses, ONE-woningen en de bouw van echte starterswoningen. Is het college bereid initiatieven op te zoeken en verder te gaan dan 'open staan voor'.

Paragrafen Paragraaf verduurzamen (97)

In deze paragraaf wordt fors ingezet. Het komt echter niet voor in de programmabegrotingen (par 2.1.1., blz. 25 tot 46), niet in de doelstellingen, niet in de acties en ook niet in de begrotingsbedragen die hiervoor uitgetrokken zijn. We praten vooral over verduurzamen, maar we willen ook in deze periode daden zien. We vragen het college meer inzicht te geven in hetgeen in 2019 op dit gebied staat te gebeuren. In het Limburgse provinciaal energiefonds zit veel geld. We vragen u dit maximaal te benutten.

Energiebesparing en opwekking zien we nu vaak bij mensen die het zich kunnen permitteren. Vaak profiteren zij bovenmatig van allerlei regelingen. De prijs voor verduurzaming mag niet

onevenredig zwaar terecht komen bij de lage inkomens. We moeten ervoor zorgen dat iedereen ook wat dit betreft mee kan doen. Subsidies moeten vooral daar terecht komen waar de lasten zelf niet gedragen kunnen worden.

In het amendement van 12 juli over de facultatieve paragraaf 'verduurzamen' staat: "In deze paragraaf wordt jaarlijks met een toelichting, ook waar mogelijk kwantitatief, verslag gedaan van de tussenstand ten opzichte van de doelen voor 2030 in de energievisie op het gebied van

energiebesparing en het opwekken van hernieuwbare energie." Dat dit nog niet ten volle kan beseffen we. Maar waar staan we nu op weg naar de energieneutrale gemeente in 2030? Daarover had Ik iets in deze paragraaf verwacht.

Met technische oplossingen alleen komen we er niet. Meer aandacht voor bezuinigen van energie.

De gedragscomponent, zeker zo belangrijk, komt te weinig aan bod.

In een advertentie: Heeft u een tuinfeestje? Laat de kou de pret niet bederven? Met deze terraskachel kun je nog heerlijk warm buiten zitten tot in de late uurtjes.

Een dorpsgenoot zei me dat dit geen probleem is, immers hij had zonnepanelen aangeschaft.

Alternatieve energieopwekking is voor velen een vrijbrief om er maar op los te gebruiken.

Het is van de zotte dat er bij +15 gr. in de openlucht geschaatst wordt, dat terrassen van horecagelegenheden en particulieren bij kil weer verwarmd zijn.

Tot slot

De meeste inwoners van Mook en Middelaar hebben een goed leven. Ze wonen in een rustige,

groene leefomgeving waar kinderen kunnen spelen. Doen aan sport of maken muziek, zijn

vrijwilliger bij een vereniging of op school en helpen een naaste.

(12)

Maar er is ook nog ongelijkheid en armoede. Op het gebied van groen en duurzaamheid zitten de partijen aardig op één lijn. Wij hopen van harte dat we niet alleen duurzaamheid monitoren, maar ook hoe het gaat met terugdringen van armoede en ongelijkheid. Die aandacht lijkt wat weg te

zakken door alle aandacht voorgroen en duurzaam. Laten we net zoals dat soms gebeurt met een

boom die gekapt zal worden ook om mensen gaan staan die dreigen 'om te vallen'. Die verdienen zeker ook dezelfde passie en betrokkenheid, zo niet meer. Niet alleen de begroting moet in evenwicht zijn, maar ook onze aandacht en betrokkenheid. Als PvdA Lokaal-Sociaal laten we dit niet ondersneeuwen zolang ons rijke dorp nog situaties van relatieve armoede kent en kinderen veel van wat gemeengoed is, ontzegd moet worden. We blijven ons met vertrouwen en optimisme hiervoor inzetten.

Successen ontstaan daar waar mensen bereid zijn samen te werken.

'Samen kom je verder.'

Lee Tonnaer, fractievoorzitter PvdA Lokaal-Sociaal 8 november 2018

4

(13)

3

Algemene beschouwingen 2018 DGP

Voorzitter,

Allereerst dank aan het college en alle ambtenaren die betrokken zijn geweest bij de totstandkoming van deze programmabegroting 2019. Dank ook voor de vertaling van ons coalitieakkoord in het collegeprogramma. Wij hebben er weer veel zin in om samen met het college, onze collega's in de raad, de ambtenaren en onze inwoners aan de slag te gaan voor onze mooie gemeente.

Op weg naar Mook en Middelaar in 2030. Er is de afgelopen jaren al veel gebeurd om deze weg te plaveien en er staat voor de komende tijd ook weer veel in de stijgers. Graag neem ik u alien mee op weg in de gemeente Mook en Middelaar van de toekomst.

We stappen in de elektrische leenauto op het Raadhuisplein in Mook en we rijden via de N271 richting Plasmolen. Een mooi en duurzaam alternatief voor een eigen voertuig. Waar het verkeer voorheen hard doorheen scheurde, rijdt het sinds 2021 50 kilometer per uur over de nieuw ingerichte N271. Een stuk veiliger voor alle deelnemers aan het verkeer en een mooie kans voor ondernemers en gemeente om toeristen te lokken even in Plasmolen uit te stappen. Wij stappen ook even uit bij het TOP; het toeristische overstap punt. Door de wifihotspots die door de gemeente verspreid zijn, kunnen we hier gemakkelijk informatie vinden over de omgeving, Bovendien profiteren al onze inwoners van de snelle glasvezelverbindingen die aangelegd zijn. Vanuit hef TOP wandelen we - de wandelknooppuntenkaart volgend - richting de locatie waar vroeger Hotel de Plasmolen was gevestigd. Na jaren leegstand is daar een kleine, maar bloeiende wijk ontstaan. Een prachtige aanblik, met het iconische meertje op de voorgrond. Wij steken deze wijk door richting de Muldershofweg en komen uit bij de terrassen aldaar. In goede samenwerking heeft het masterplan Plasmolen ervoor gezorgd dat de aanblik nog mooier is geworden, met volop gezelligheid op de terrassen en een oplossing voor het parkeerprobleem. Een bekende toeristische trekpleister voor de wijde omgeving. Na een kopje koffie op het terras gaan we weer snel naar de auto en rijden we langs de plas, over de mooie opgeknapte Wittebrug naar Middelaar.

Een snelle blik naar de Mookerplas en we zien dat daar ook de nodige verbeteringen hebben plaatsgevonden. Een nieuwe kiosk voor alle badgasten en mooie en moderne toiletvoorzieningen. Onze eigen playa, waar jong en oud genieten van de zon en het water.

Wij komen aan bij het Kerkplein in Middelaar. Samen met de inwoners zijn hier woningen neergezet en is de openbare ruimte opnieuw ingericht, waardoor het plein een aanwinst is voor Middelaar. Een ontmoetingsplek, maar ook een woonvoorziening die aansluit op de Middelaarse behoefte. Voor jong en oud een thuis in Middelaar. De maatregelen die nodig zijn geweest voor het LOB Gennep, hebben - naast een verbetering van de hoogwaterveiligheid - ook tot investeringen in Middelaar geleid. Het openbaar groen is geüpgraded en nieuwe fiets- en wandelpaden zijn aangelegd. Deze paden sluiten allemaal aan bij de knooppunfenroute, dus Middelaar is opgenomen in alle landelijke gidsen. De Koppel bruist en is samen met de Wieken en het Môks Café een belangrijke plek in de gemeenschap. Ook zijn de Maasheggen aangepakt en hersteld. Dat heeft er zelfs toe geleid dat er zich in onze gemeente een stukje UNESCO-werelderfgoed bevindt.

(14)

Besluitenlijst

Opening

De voorzitter opent de vergadering en heet alle aanwezigen van harte welkom bij deze vergadering, waarin ook de Algemene Beschouwingen aan de orde komen.

Hij gaat verder nog kort in op het z.i. terechte besluit om de vergoedingen voor raadsleden aan te passen.

Vragenuur

Hiervoor zijn geen aanmeldingen ontvangen.

Spreekrecht burgers

De heer Wijnhoven van Sportcentrum Het Lierdal heeft zich hiervoor gemeld. Hij brengt het volgende naar voren.

1k heb de begroting doorgenomen en complimenteer het college hiermee. Er spreekt veel ambitie uit. 1k heb gisteren een afspraak gehad met iemand vanuit Energierijk die mij proactief had benaderd om te spreken over zonnepanelen op het dak van ons bedrijf. Wij hebben daarvoor een redelijk groot dak beschikbaar en deze meneer heeft mij ook verteld over de postcoderoos-regeling. Dit vond Ik best een ambitieuze regeling, waarbij je samen met een aantal mensen een cooperatie opricht om ergens zonnepanelen op een groot dak te leggen. Wat mij daarna enigszins verbaasde, was dat hij op mijn vraag of ik zelf ook zou kunnen deelnemen aangaf dat ik dan maar 10.000 kilowatt aan stroom kon afnemen én verplicht zou zijn om een kleine

aansluiting te hebben. 1k was daardoor ook behoorlijk teleurgesteld en ook bevreesd dat we de energietransitie die ons voor ogen staat zo nooit gaan halen. De RVO heeft ook al een SDE+ regeling, die eigenlijk precies hetzelfde behelst. Als ik zelf een grootverbruiker ben, krijg Ik geen subsidie. Als Ik een groot dak heb en verbruik ik weinig en geef ik veel energie aan derden, dan krijg Ik wel veel subsidie. Dat is jammer en hier liggen ook kansen voor u, de lokale politiek, om samen met de Provincie te kijken naar mogelijke veranderingen. Want de oplossing ligt nl. bij de Provincie. Daar liggen al jaren miljarden op de plank, maar wij komen daar gewoon niet aan. 1k hoop dat de gemeente samen met de Provincie een nieuwe stap kan zetten om ondernemers dichter bij deze subsidiepot te krijgen, 1k vraag me dan ook wel eens af of we daar goede contacten hebben of we daar überhaupt iets in de melk te brokkelen hebben.

De heer Tonnaer (PvdA): Is het anderen toegestaan om zonnepanelen op uw dak te leggen?

De heer Wijnhoven: De betreffende meneer heeft mij uitgelegd dat op mijn dak ongeveer 1000 panelen zouden kunnen liggen. Een cooperatie van by. 100 particulieren zou mij dan een bedrag van enkele euro's per zonnepaneel betalen, waarna ik na zo'n 15 jaar eigenaar zou worden van deze panelen. Dan zijn deze eigenlijk al afgeschreven, dus er is geen belang voor een ondernemer om hierin mee te gaan. Er is geen sprake van een win-win situatie.

De heer Brinkhoff (VVD): ik ben onlangs in Arnhem geweest bij de Provincie en daar hoor ik hetzelfde. Er is sprake van vervelende en tegenstrijdige regels voor deelname door ondernemers.

4. Vaststelling agenda d.d. 8 november 208

De agenda wordt ongewijzigd vastgesteld. De voorzitter meldt dat er t.b.v.

agendapunt 13 een op één punt aangepaste erratalijst op tafel is gelegd.

Als startfractie wordt de fractie van GroenLinks getrokken.

Vaststelling besluitenlijst van de raadsvergadering van 11 oktober 2018 De besluitenlijst wordt ongewijzigd vastgesteld.

Ter kennisname de adviezenlijsten van de commissievergaderingen

Samenleving! Grondgebied (gecombineerd) en Begroting & Rekening van resp.

31 oktober en 2 november 2018

De adviezenlijsten van deze commissievergaderingen worden voor kennisgeving

2

(15)

aangenomen.

6. Controlelijst

Op aangeven van de heer Tonnaer (PvdA) wordt besloten dat de punten 4,6 en 8 in elk geval van de lijst af kunnen.

De heer Herings (DGP) oppert bij punt 2 het idee om de daar genoemde controleur ook te laten kijken naar de geinde toeristenbelasting.

GW: Ik stel voor dit mee te nemen bij de behandeling van de belastingtarieven 2019 in december.

De heer van Santwijk (GroenLinks) is n.a.v. punt 10 benieuwd naar de voor I december te ontvangen reactie vanuit Nedvang en naar de op te voeren projecten.

GW: Wij staan open voor initiatieven vanuit burgers m.b.t. de besteding van de gelden.

De heer Wijers (DGP) vraagt om ook de kolom "Status" aan te vullen als vragen zijn afgehandeld. De griffier zal hier naar kijken.

Voorlopige Planning Raad (VPR)

De heer Leseman (WD) vraagt waarover in het 3e kwartaal 2019 zal worden besloten als het gaat over de Spoorzone.

GW: Dat is op dit moment nog niet duidelijk. Het is opgevoerd omdat er dan een voorstel vanuit het college zal worden gedaan.

8. Lijst van ingekomen stukken

De heer Jongen (CDA) merkt op dat het memo over onderhoud bruggen in de weekmail van 1 november (niet I oktober) zit. De lijst wordt voor kennisgeving aangenomen.

Mededelingen

Er zijn geen mededelingen

10. Raadsvoorstel Evaluatie deelname aan regio Venlo Voorstel om te besluiten:

Instemmen met de bijgevoegde evaluatie deelname aan de Regio Venlo inclusief conclusies en aanbevelingen

Besluitvorming t.a.v. voorliggend besluit:

Aantal stemmen voor: 13 Aantal stemmen tegen: 0

Resultaat: besluit is hiermee aangenomen.

11. Jaarplanning 2019 (Vergaderschema Raad en Commissies)

Unaniem wordt ingestemd met deze jaarplanning.

12. Raadsvoorstel Centruminrichting Mook (Hart van Mook) Voorstel om te besluiten:

1. Kennis te nemen en in te stemmen met de programmamatige benadering van de centruminrichting Mook, Programma Centruminrichting Mook (PCM).

2. Tot het beschikbaar stellen van het krediet 'Centruminrichting Mook Herinrichting Openbare ruimte', groot € 1.608.000, en hiervoor de volgende budgetten aan te wenden:

a. Het restant krediet voor planvorming Hart van Mook, bedrag groot € 45.249, onder te brengen bij het 'bovenliggende' Programma Centruminrichting Mook.

b. De inrichting 'Omgeving nieuwbouw KlokGroep' onderbrengen bij het Programma Centruminrichting Mook - Herinrichting Openbare Ruimte, inclusief provinciale bijdrage, groot € 50.000.

C. De inrichting van de 'Omgeving 't Môks Café' onderbrengen bij het Programma Centruminrichting Mook - Herinrichting Openbare Ruimte, inclusief provinciale bijdrage, groot € 50.000.

(16)

d. De reserve Centrumplan/Hart van Mook, bedrag groot 614.751, om te zetten in het krediet Programma Centruminrichting Mook - Herinrichting Openbare Ruimte (bestaand plangebied).

e. De gereserveerde bedragen in het Gemeentelijk Rioleringsplan 2017-2021, bedrag groot € 480.000, in te zetten voor de betreffende straten binnen het Programma Centruminrichting Mook (totaal plangebied).

f. Een bedrag ter beschikking stellen voor de dekking van vervanging projecturen Programma Centruminrichting Mook, groot € 168.000.

g. Het tekort, ten bedrage van € 368.000 (afgerond), te dekken uit bijdragen van een subsidie van de provincie Limburg, bijdragen van belanghebbende ondernemers en opbrengst grondverkoop.

3. Het college opdracht te geven voor de uitwerking van het Programma

Centruminrichting Mook (PCM). Dit met inachtneming van de in dit Raadsvoorstel gestelde aspecten (kaders) ten aanzien van Duurzaamheid, Participatie en

Financiën. Zo ook dat u periodiek wordt geïnformeerd met een raadsmemo over de stand van zaken en ontwikkelingen Centruminrichting Mook.

Bij de behandeling van dit agendapunt wordt gesproken over het aanwezige tekort en de zorgen hierover, over het bedrag van € 168.000,-- voor de dekking van vervanging projecturen, de provinciale subsidie, waarover de gedeputeerde Geurts zich vandaag mondeling positief heeft uitgelaten, maar die nog wel schriftelijk moet worden

bevestigd, de wijze waarop de participatie van burgers wordt geregeld, de risico's die kleven aan het project, de grondpositie, met name in relatie tot de grond bij (vm.) Pellus en het Groene Kruisgebouw en de relatie van de plannen tot de

Omgevingswet.

De heer Leseman (VVD) legt namens de VVD een stemverklaring af:

Met verwijzing naar de eerdere woorden van de heer Brinkhoff (VVD), dat wij geen verantwoording kunnen en willen nemen voor deze plannen, zullen wij tegen stemmen. Wij zijn wel blij met de vandaag gedane mededeling m.b.t. de financiële bijdrage vanuit de Provincie, ook al moet deze nog schriftelijk worden bevestigd.

Besluitvorming t.a.v. voorliggend besluit:

Aantal stemmen voor: 10 (DGP, PvdA, GroenLinks, CDA) Aantal stemmen tegen: 3 (VVD)

Resultaat: besluit is hiermee aangenomen.

13. Programmabegroting 2019 Voorstel om te besluiten:

1. De begroting 2019 vaststellen conform de ontwerpbegroting;

2. De meerjarenraming 2020-2022 voor kennisgeving aannemen

Achtereenvolgens lezen de heer van Santwijk (GroenLinks; bijlage 1), de heer Tonnaer (PvdA, bijlage 2), de heer Wijers (DGP, bijlage 3), mevr. Van den Bergh (VVD, bijlage 4) en de heer Jongen (CDA, bijlage 5) hun algemene beschouwingen voor.

Mw. Van den Bergh (VVD) kondigt aan dat de VVD samen met GroenLinks een motie wil indienen m.b.t. Tiny Houses. De heer Leseman (VVD) leest deze voor (voor de volledige inhoud zie bijlage 6):

Roept het college op:

Na te gaan of en waar binnen onze gemeente het mogelijk is 'tiny houses', naar voorbeeld van Maiden en Nijmegen, te kunnen laten plaatsen. Bij deze inventarisatie de potentiele ontwikkelaars zoals Destion of andere marktpartijen te betrekken. En de resultaten van dit onderzoek op termijn, zegge binnen 6 maanden, terug te koppelen naar de raad.

De voorzitter schorst vervolgens op verzoek van het college de vergadering om 21.10 uur. De vergadering wordt om 21.55 heropend.

Tijdens de daarna volgende reacties vanuit het college en de beraadslagingen daarover komen de volgende onderwerpen aan de orde: het in de richting van de

4

(17)

Gedeputeerde en de directie van Arriva uitgesproken ongenoegen over de huidige dienstregeling van Arriva, de bestaande begrotingsregels, de evaluatie van het verloop van de VBR, waar het college moeite mee heeft i.v.m. de tijdsbesteding, de incidentele en structurele uitgaven en de daarbij gemaakte politieke keuzes, het in de VBR afgezonderde bedrag waarvoor de afspraak geldt hieraan geen bedragen te onttrekken en het resterende bedrag over de besteding waarvan de raad uiteindelijk beslist, de toevoeging aan de VBR vanuit de Jaarrekening 2017, het budgetteren van bedragen in het jaar van de uitgave bij meerjarige projecten, de in de Auditcommissie gemaakte afspraken m.b.t. het overhevelen van resterende bedragen bij projecten, het onderhoud van de passantenhaven, het betrekken van de Maaskade bij de centrumontwikkelingen, waarvoor nu nog niets is geraamd, de aanbesteding van de afvalinzameling, de ontwikkelingen op het perceel Rijksweg 5-7 en bij vm. Hotel de Plasmolen, het verlagen cq. verhogen van de categorieën bij bedrijfsbestemmingen, de invloed van zonnepanelen op de WOZ waarden van woningen en bedrijfspanden, de Rekenkamer, de Maasheggen en de aantasting daarvan, de representativiteit van het burgerpanel TIP, de opties i.v.m. versterking van de burgerparticipatie, een pilot samen met de gemeente Heumen t.a.v. de problematiek van complexe scheidingen, de mate waarin vrijwilligers kunnen worden belast binnen het Sociaal Domein, het fonds voor bepaalde oplossingen binnen het Sociaal Domein, een zeer binnenkort te verwachten memo m.b.t. AVAN, de voorgenomen oprichting van een energie cooperatie, het opgerichte minima-platform, het in voorbereiding zijnde Beleidsplan Financiële zelfredzaamheid, het samen met Heumen op te stellen beleid mb.t. een rookvrije gemeente, het energiecafé, het voor 2019 aan handhaving te besteden bedrag van € 75.000,-- en de hiervoor daarna nog benodigde middelen op basis van nog vast te stellen beleidsplannen, de breed uitgesproken waardering voor de ambtelijke organisatie, een artikel in de Limburger over Gedeputeerde Teunissen m.b.t. woningbouw in de Provincie en de verkeersmaatregelen in relatie tot de spoorzone en de kostendragers daarvoor.

De heer Herings (DGP), de heer Tonnaer (PvdA) en mw. Van den Bergh (VVD) willen graag in de Auditcommissie van gedachten wisselen over de begrotingsregels.

Toezegging GW, n.a.v. vraag mw. Van den Bergh (VVD): ik ga nog na of het bij de compensatie voor de Natuurbegraafplaats gaat om € 50.000,- per jaar gedurende 10 jaar of om een eenmalig bedrag.

KP, m.b.t. de ingediende motie: het college heeft toevallig juist afgelopen dinsdag besloten om de ambtelijke organisatie te vragen om de haalbaarheid van het concept tiny houses binnen onze gemeente te onderzoeken. Dit inclusief de constateringen in de motie. Uiteraard worden de resultaten hiervan teruggekoppeld.

Op verzoek van de heer van Santwijk (GroenLinks) schorst de voorzitter de

vergadering kort, waarna vanuit de indieners van de motie wordt meegedeeld dat zij deze wensen te handhaven.

Mw. Van den Bergh (VVD) legt een stemverklaring af:

Wij zien absoluut positieve punten in deze begroting, maar er zitten nog te veel onduidelijkheden en open einden in. Dat wij deze begroting niet kunnen steunen, wil niet zeggen dat wij niet constructief mee zullen denken bij toekomstige plannen.

Besluitvorming t.a.v. voorliggend besluit:

Aantal stemmen voor: 10 (DGP, PvdA, GroenLinks, CDA) Aantal stemmen tegen: 3 (VVD)

Resultaat: besluit is hiermee aangenomen.

De heer Wijers (DGP) legt een stemverklaring af: Wij zijn het eens v.w.b. het door de wethouder toegezegde onderzoek. We hebben in deze Algemene Beschouwingen ook een duidelijk signaal afgegeven, maar het moet geen gebruik gaan worden dat wij moties gaan aannemen over bestaand beleid om daarmee het college te steunen.

De DGP stemt daarom tegen.

De heer Tonnaer (PvdA) legt een stemverklaring af: 1k begrijp dat de motie ook bedoeld is om te communiceren met de inwoners. Ik wijs er op dat er daarvoor ook andere, veel directere methoden zijn. We zijn het met de inhoud van de motie

(18)

volstrekt eens, maar de PvdA wil geen zinloze moties aannemen. ik draag uit dat we hiermee druk bezig zijn.

Besluitvorming t.a.v. de ingediende motie:

Aantal stemmen voor: 6 (WD, GroenLinks, CDA) Aantal stemmen tegen: 7 (DGP, PvdA)

Resultaat: de motie is verworpen.

14. Stand van zaken samenwerking

Er zijn geen meldingen bij dit agendapunt.

15. Sluiting

De voorzitter dankt iedereen voor de constructieve inbreng tijdens deze vergadering.

Hij sluit, niets meer aan de orde zijnde, om 23.36 uur de vergadering.

De raad van de gemeente Mook en Middelaar, De griffier,

A.W. Peters-Sengers

/ 7

/

De voorzitter, mi. drs. W. Gradisen

/

/

/

(19)

C) Algemene beschouwingen 2018 GroenLinks

Geachte voorzitter, geachte leden van de raad,

Op de eerste plaats spijt het ons dat het door tijdgebrek niet is gelukt om de algemene

beschouwingen dit jaar op een origineler manier vorm te geven, zoals u zich misschien ons filmpje van vorig jaar nog herinnert. Dat filmpje van regisseur Wies van Keulen is nog wel te vinden op de website van GroenLinks Noord Limburg en als we dat terugkijken valt het ons op hoeveel van de wensen en voornemens die we vorig jaar uitspraken inmiddels al zijn gerealiseerd of zijn opgenomen in ons coalitieakkoord, ik kom daar zo bij u op terug.

Als we kijken naar de huidige raadsperiode, dan willen we als eerste noemen hoe prettig we de sfeer en verhoudingen in de raad ervaren. We hebben een open coalitieakkoord met elkaar afgesproken, waarin er zowel voor coalitie als oppositiepartijen ruimte is voor inhoudelijke en beleidsmatige inbreng. De open houding die we bij alle partijen zien leidt tot interessante en soms toch ook stevige inhoudelijke debatten in de raad en commissies, waarbij de standpunten niet zijn dichtgetimmerd.

Democratie gaat over het vinden van een gezamenlijke weg en niet over het verdelen van burgers in kampen. Daarom past wat ons betreft aan alle collega's hier en aan de voorzitter van onze raad een groot compliment.

Een compliment is zeker ook op zijn plaats voor onze ambtelijke organisatie, die met haar beperkte capaciteit het telkens weer voor elkaar krijgt om tijdig te komen met heldere, complete en degelijk onderbouwde stukken, zoals in deze raadscyclus weer de programmabegroting voor 2019. Een bijzonder woord van dank is ook op zijn plaats voor onze griffie, immers onze vaste steun en toeverlaat in ons raads- en commissiewerk.

Ik wil met u kort terugblikken op het afgelopen jaar maar zeker ook vooruitkijken in de lopende raadsperiode.

Wat in positieve zin opvalt over het afgelopen jaar is dat inwoners ons steeds beter weten te vinden.

Dat geldt denk ik niet alleen voor GroenLinks maar voor de Mookse politiek in de breedte. We zitten steeds vaker bij mensen aan de keukentafel en het gaat dan bijvoorbeeld om zaken als

verkeersproblematiek, een hondenveldje of om het herplanten van bomen. We zien ook dat inwoners zich organiseren en zo de politieke aandacht vragen, dat is participatie in zijn zuiverste vorm. Een geweldig inwonersinitiatief vinden we naast natuurlijk de Dorpsraden in dit verband ook het uiterst succesvolle Energiecafé Molenhoek, en als u het met mij eens bent zou 11< graag een applausje vragen voor de vrijwillige initiatiefnemers van dit Energiecafé.

Als we het filmpje met onze algemene beschouwingen in 2017 nog even terugspoelen, dan is er in een jaar tijd een hoop gebeurd. We gaven daarin bijvoorbeeld aan dat we heel graag een adviesraad van deskundige inwoners zouden zien voor natuur en milieu, zoals die er al langer is voor het sociale domein. Die adviesraad komt er dit najaar. We hadden het over het cultuurhistorische, ecologische en recreatieve belang van onze Maasheggen. We hebben met elkaar een visie vastgesteld en in deze periode sthrten we daadwerkelijk niet het herstel daarvan. Het doet dan wel pijn om te zien dat onlangs weer een gedeelte van die historische heggen bij de Cuijksesteeg in opdracht van een particuliere pachter kapot is geklepeld.

Wethouder, collega-raadsleden, hoe kunnen we dit voor de toekomst voorkomen?

Het ging over wateroverlast bij stortbuien die steeds vaker voorkomen, we hebben gepleit voor een subsidieregeling voor particulieren en bedrijven om schoon hemelwater af te koppelen van het riool.

Die regeling is er inmiddels, hij gaat zijn tweede jaar in en blijkt een groot succes. En last but not least zijn we heel blij dat onze wens om de bestemming van de prachtige groene Spoorzone achter ons

(20)

Algemene beschouwingen 2018 - GroenLinks

station te wijzigen van bedrijventerrein in natuurgebied is opgenomen in het coalitieakkoord, en hiermee een duurzame groene toekomst van ons groenste station van Nederland kan worden geborgd. Wat in onze gemeente groen is willen we ook graag groen houden.

Er zijn ook zaken die nog niet zijn gelukt, die we niet op gemeentelijk niveau of met onze inwoners en bedrijven kunnen regelen, waarbij we afhankelijk zijn van derde partijen. De elektrificatie van de Maasspoorlijn is er zo één. Het uitstel daarvan heeft niet alleen gevolgen voor onze wens voor een veilig fiets- en voetgangersbruggetje over het spoor bij Molenhoek, we willen graag een

hoogwaardige 0v-voorziening, mensen aanmoedigen om de trein te nemen, maar de capaciteit van de huidige dieseltreinen van Arriva blijkt volstrekt onvoldoende waardoor dagelijks reizigers op het perron blijven staan.

Wethouder, Collega-raadsleden, wat gaan we hieraan doen?

We willen ook graag méér aandacht voor jongeren, het lijkt soms wel of we zijn vergeten dat we allemaal jong zijn geweest? Jongeren verdienen een fijne ontmoetingsplek, je kan ze niet zomaar overal wegsturen. We zijn dan ook blij met de paragraaf Aandacht voor de jeugd' in het

Collegeakkoord. We vragen ook extra aandacht voor starterswoningen en jongerenhuisvesting. Het zou bijvoorbeeld heel mooi zijn als dat lukt in de vorm van duurzame Tiny Houses, zoals er onlangs 18 zijn geplaatst bij onze buren in de gemeente Heumen. We vragen hiervoor samen met de VVD dan ook uw aandacht.

En we willen graag dat de ruimte voor experimenten in het sociale domein, die we met elkaar afspraken in het Coalitieakkoord, nu ook concreet gaat worden ingevuld.

Tot slot zijn er de zaken die de komende periode nog gaan komen, die op ons afkomen.

De invoering van de nieuwe omgevingswet, een flinke klus maar ook een uitgelezen kans om aan te geven wat wij met onze inwoners belangrijk vinden in onze fysieke leefomgeving. We hebben de kans maar ook de verplichting om een omgevingsvisie en omgevingsplan op te stellen, en dat is niet een simpele kwestie van knippen en plakken. Nee: er moet veel meer gebeuren. Ik denk aan ons groen, onze bossen, de uiterwaarden. De natuurwaarden en de biodiversiteit staan in ons land onder grote druk, in Nederland hebben we volgens het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) nog maar 15% van de oorspronkelijke soortenrijkdom of biodiversiteit over. Er is op dit moment sprake van stilstand maar nog niet van herstel van de biodiversiteit, we moeten het tij ook in onze gemeente zien te keren. En het gaat ook over hoe we om willen gaan met water. Regenwater natuurlijk maar ook de hoogwaterproblematiek van de Maas. Ik denk verder aan energiebesparing en het opwekken van hernieuwbare energie, onze ambitie om in 2030 een energieneutrale gemeente te zijn, en hoe we samen de voortgang daarvan kunnen bewaken. Ik denk aan de uitwerking van het landelijke klimaatakkoord straks in een regionale energiestrategie. Al deze zaken kunnen terugkomen in onze omgevingsvisie. Het zijn grote zaken voor zo'n kleine gemeente.

Maar met het team wat we nu hebben, zowel ambtelijk, bestuurlijk als politiek, hebben wij er alle vertrouwen in dat we ook daar samen uit gaan komen.

Ik dank u wel.

(21)

'~b j ~ „.-3

pei- 2

-

Mook en Middelaar

Algemene beschouwingen PvdA programmabegroting 2019

'SAMEN KOM JE VERDER'.

\' I P

)LLL

Geachte voorzitter en andere aanwezigen.

Inleiding

Sinds 2008 heb ik geen stereotype grappen meer gemaakt over ambtenaren.

Ik maak me boos als dat soort grappen op feestjes verteld worden, omdat ik ervaren heb dat het niet klopt. Dames en heren van het ambtelijk apparaat: jullie leveren topprestaties en tonen grote loyaliteit. Ook nu weer bedankt voor het vele werk rond de financiële cyclus.

Onze ambities vertaald in concreet beleid vinden we terug in de begroting. Daar moeten we wat voorover hebben. Dan krijgen de inwoners er veel voor terug. Samen kunnen we dat tot stand brengen. Daarom hebben we evenals verleden jaar, als motto 'samen kom je verder'. Polarisering brengt onze inwoners en ons mooie Mook en Middelaar niet verder. Onze gezamenlijke opdracht:

zorgen dat de mensen hier kunnen wonen in harmonie met elkaar, met hun omgeving en met de natuur.

Om de begroting in de toekomst beter te kunnen bekijken hebben raad en college spelregels nodig.

Die regels zijn er deels wel in de vorm van losse afspraken. Wij willen nu tot financiële grondregels te komen. Een paar voorbeelden:

• Structurele uitgaven moeten gedekt worden door structurele inkomsten.

o

Incidentele baten en lasten mogen de begroting niet uit evenwicht brengen.

• Tegenvallers primair oplossen in het lopende begrotingsjaar door verschuiving van posten.

• Bestedingen en uitgaven opnemen in het jaar waarin ze zich werkelijk voordoen.

Er wordt een greep gedaan uit de VBR. Voor een belangrijk deel het gevolg van de ambities in deze zittingsperiode. Bij de commissiebehandeling is duidelijk gemaakt welk deel voor incidentele en welk voor structurele uitgaven gebruikt wordt.

We missen node een rekenkamercommissie. In 2019 moet deze er komen. Ons eerste verzoek is

dan het in beeld brengen hoe de ontwikkeling van de VBR de afgelopen 10 jaar is geweest en hoe de

middelen zijn ingezet, onderscheiden in structurele en incidentele doelen.

(22)

Toelichting dekkingsplan (11): U wilt projecten pas voorleggen zodra ze concreet zijn en dan pas kredieten beschikbaar stellen. Dat lijkt logisch, maar heeft ook iets van 'kop in het zand steken'.

Dan zouden veel posten niet gebudgetteerd kunnen worden omdat de kosten nog onzeker zijn.

Begroten is schatten. Er staat ons nog heel wat te wachten: bijvoorbeeld digitale ontsluiting, extra uitgaven handhaving, groenrenovatie.

Onttrekking VBR (11): Intensiteit in uitvoering van structurele taken is wisselend. Komt dus structurele ruimte vrij. Maar er kan dus ook ruimte ingenomen worden. Dit is rijk rekenen. Als de ruimte niet Vrij komt gaat u naar de VBR. Dat is dus geen goed idee. Het gaat immers om

structurele taken,

De gemeente geeft vaak fors minder geld uit dan begroot. Er is dus een flink verschil tussen begrotingen en jaarrekeningen. Bij de behandeling van de jaarrekeningen de afgelopen jaren hebben we hier al opmerkingen over gemaakt.

Bestedingen lopen vaak over meerdere jaren en worden soms in één begrotingsjaar opgenomen.

Dan is de begroting feitelijk niet realistisch. Het is belangrijk dat de bestedingen en uitgaven in het begrotingsjaar worden opgenomen waarin zij zich daadwerkelijk voordoen. Kan het college in deze zienswijze meegaan? Dit kan een afspraak zijn in eerder voorgestelde gedragsregels.

In het algemeen zijn we tevreden met de gemaakte keuzes. Die zal Ik niet allemaal benoemen gezien de toegemeten 10 minuten. Maar wel hier en daar een kanttekening:

Besturen (26)

We blijven gebruik maken van burgerpanel TIP. Maar dan moeten er wel meer mensen mee doen.

De deelname is minimaal. Hoogste deelname tot nu toe 120 personen. De vragen moeten specifieker toegesneden worden op onze gemeente.

Beschermen (28)

We moeten aan inwoners duidelijk maken dat enige tolerantie als het om overlast gaat op zijn plaats is. Jongeren die op bepaalde plaatsen chillen moeten ruimte krijgen.

De zeer beperkte handhavingscapaciteit beter wordt ingezet. Waar is de uitbreiding van capaciteit in 2019 terug te vinden in de begroting?

Op 3 december zal PvdA Lokaal-Sociaal de PvdA Kamerfractie bezoeken om de urgentie van capaciteitsuitbreiding voor de politie toe te lichten.

Verplaatsen (30)

Het programma verplaatsen zegt niets over snelheidsvermindering op dat ene bekende stukje Rijksweg. Niets over verkeersveiligheid op de Heumensebaan en de Ringbaan en ontwikkelingen rond het spoorbruggetje. Wat gaat er in 2019 concreet gebeuren?

Werken (32) In 2019 komt een bewegwijzeringsplan. Is het mogelijk om dit voor juni te realiseren, opdat dat jaar met de uitvoering kan worden begonnen?

We vinden de formulering over de plannen met de spoorzone wel erg cryptisch. Wat verstaat u onder gesprekken voor het vinden van kostendragers voor de omzetting?

Recreëren (36 en 69) Er wordt veel geld besteed om de passantenhaven in goede conditie te houden. Maar voor wie? Deze haven wordt slecht bezocht. Is bezoek te stimuleren, zodat er niet alleen kosten zijn, maar ook enige baten.

Samenleven en zorgen (38) U gaat op zoek om de kosten te beperken in het sociale domein. Maar dat mag niet leiden tot een onevenredige druk op vrijwilligers en mantelzorgers. We vragen u vooral om kritisch te kijken naar de kosten van speciaal vervoer door AVAN. U weet dat wij dit

kritisch volgen.

2

(23)

Toelichting Fonds voor oplossingen. Aan welke problemen moeten we denken. Alle middelen uit dit domein zijn hier toch voor?

II treft voorbereidingen voor de nieuwe aanbesteding afvalinzameling. We vragen uitdrukkelijk bij de toegezegde startnotitie ook aandacht voor verdergaande scheiding inclusief luierinzameling.

Gezien de ontwikkeling bij de huidige inzamelaar verdient dit binnenkort al aandacht.

Wonen (44) We missen Destion in het verhaal. Afspraken over sociale huurwoningen, verkoopbeleid en verduurzaming van de woningvoorraad.

Uit het coalitieakkoord: We gaan experimenteren met verschillende woonvormen zoals Tiny- houses of woonvormen met jongeren en ouderen samen. In het collegeprogramma: Wij staan open voor plannen die afwijken van het gangbare enz. Geen gedurfde experimenten tref ik aan. Het ritselt in den lande van mooie initiatieven met onder andere Tiny houses, ONE-woningen en de bouw van echte starterswoningen. Is het college bereid initiatieven op te zoeken en verder te gaan dan 'open staan voor'.

Paragrafen Paragraaf verduurzamen (97)

In deze paragraaf wordt fors ingezet. Het komt echter niet voor in de programmabegrotingen (par 2.1.1., blz. 25 tot 46), niet in de doelstellingen, niet in de acties en ook niet in de begrotingsbedragen die hiervoor uitgetrokken zijn, We praten vooral over verduurzamen, maar we willen ook in deze periode daden zien. We vragen het college meer inzicht te geven in hetgeen in 2019 op dit gebied staat te gebeuren. In het Limburgse provinciaal energiefonds zit veel geld. We vragen u dit maximaal te benutten.

Energiebesparing en opwekking zien we nu vaak bij mensen die het zich kunnen permitteren. Vaak profiteren zij bovenmatig van allerlei regelingen. De prijs voor verduurzaming mag niet

onevenredig zwaar terecht komen bij de lage inkomens. We moeten ervoor zorgen dat iedereen ook wat dit betreft mee kan doen. Subsidies moeten vooral daar terecht komen waar de lasten zelf niet gedragen kunnen worden.

In het amendement van 12 juli over de facultatieve paragraaf 'verduurzamen' staat: "In deze paragraaf wordt jaarlijks met een toelichting, ook waar mogelijk kwantitatief, verslag gedaan van de tussenstand ten opzichte van de doelen voor 2030 in de energievisie op het gebied van

energiebesparing en het opwekken van hernieuwbare energie." Dat dit nog niet ten volle kan beseffen we. Maar waar staan we nu op weg naar de energieneutrale gemeente in 2030? Daarover had ik iets in deze paragraaf verwacht.

Met technische oplossingen alleen komen we er niet. Meer aandacht voor bezuinigen van energie.

De gedragscomponent, zeker zo belangrijk, komt te weinig aan bod.

In een advertentie: Heeft u een tuinfeestje? Laat de kou de pret niet bederven? Met deze terraskachel kun je nog heerlijk warm buiten zitten tot in de late uurtjes.

Een dorpsgenoot zei me dat dit geen probleem is, immers hij had zonnepanelen aangeschaft.

Alternatieve energieopwekking is voor velen een vrijbrief om er maar op los te gebruiken.

Het is van de zotte dat er bij +15 gr, in de openlucht geschaatst wordt, dat terrassen van horecagelegenheden en particulieren bij kil weer verwarmd zijn.

Tot slot

De meeste inwoners van Mook en Middelaar hebben een goed leven. Ze wonen in een rustige,

groene leefomgeving waar kinderen kunnen spelen. Doen aan sport of maken muziek, zijn

vrijwilliger bij een vereniging of op school en helpen een naaste.

(24)

Maar er is ook nog ongelijkheid en armoede. Op het gebied van groen en duurzaamheid zitten de partijen aardig op één lijn. Wij hopen van harte dat we niet alleen duurzaamheid monitoren, maar ook hoe het gaat met terugdringen van armoede en ongelijkheid. Die aandacht ljkt wat weg te

zakken door alle aandacht voorgroen en duurzaam. Laten we net zoals dat soms gebeurt met een

boom die gekapt zal worden ook om mensen gaan staan die dreigen 'om te vallen'. Die verdienen zeker ook dezelfde passie en betrokkenheid, zo niet meer. Niet alleen de begroting moet in evenwicht zijn, maar ook onze aandacht en betrokkenheid. Als PvdA Lokaal-Sociaal laten we dit niet ondersneeuwen zolang ons rijke dorp nog situaties van relatieve armoede kent en kinderen veel van wat gemeengoed is, ontzegd moet worden. We blijven ons met vertrouwen en optimisme hiervoor inzetten.

Successen ontstaan daar waar mensen bereid zijn samen te werken.

'Samen kom je verder.'

Lee Tonnaer, fractievoorzitter PvdA Lokaal-Sociaal 8 november 2018

4

Referenties

GERELATEERDE DOCUMENTEN

Maar aan de andere kant, als het nu gaat om die drie maten meel of deeg van het leven der Zijnen, zij gaan het leren - en dat moet geleerd worden op de school van de Heilige Geest

In samenwerking met andere gemeenten zal het sociale domein voor, door en met de inwoners worden ingericht op een wijze die past bij de Duivense samenleving en de Duivense

• De gemeente, Huurdersraad en Destion erkennen elkaars rol en gezamenlijke en individuele verantwoordelijkheden voor de zorg van goede sociale huisvesting in de gemeente en zijn

U bent onze klant. Dus u heeft het recht om te bepalen welke gegevens wij van u wij wel of niet ontvangen. Maar daarnaast heeft u nog andere rechten. Wij vatten deze hieronder

Goed/gevarieerd sport- en beweegaanbod: peutergym, sport- en cultuuraanbod op school, schoolzwemmen, aanbod voor kinderen die extra aandacht nodig hebben (fitkids/obesitas

De quickscan flora en fauna heeft als doel in te schatten of er op de onderzoekslocatie planten- en diersoorten aanwezig of te verwachten zijn die volgens de Flora-

2.1 Waar ondernemers de ruimte krijgen en veel mensen kunnen werken 2.2 Waar aandacht is voor toerisme en shoppen in onze stad en dorpen 2.3 Waar zoveel mogelijk mensen aan

Wij zijn van mening dat invulling van deze pijlers belangrijk zijn om sport en bewegen onder de inwoners van Mook en Middelaar mogelijk te maken.. In hoofdstuk 2 tot en met