Inhoudsopgave
Hoofdstuk 1 De verstandelijke beperking : een introductie – 00 1.1 Vaststellen van een verstandelijke beperking – 00
1.1.1 Mogelijke oorzaken van een verstandelijke beperking – 00 1.2 Mensen met een licht verstandelijke beperking: LVB – 00 1.3 Mensen met een matig verstandelijke beperking: MVB – 00
1.4 Mensen met een ernstige verstandelijke beperking: EVB en EVB+ – 00
1.5 Mensen met een (zeer) ernstige verstandelijke, meervoudige beperking: (Z)EVMB – 00 1.6 Mensen met niet-aangeboren hersenletsel (NAH) – 00
1.7 Disharmonische ontwikkeling van mensen met een verstandelijke beperking – 00 1.7.1 Ontwikkeling van mensen met en zonder verstandelijke beperking – 00 1.7.2 Ontwikkelgebieden – 00
1.7.3 Disharmonisch intelligentieprofiel – 00 1.7.4 Sociaal-emotioneel ontwikkelingsniveau – 00 1.7.5 Overvraging en ondervraging – 00
1.7.6 Begeleiden van mensen met een disharmonisch ontwikkelingsprofiel – 00 1.7.7 Onderzoekende houding – 00
1.7.8 Holistische integratieve benadering – 00
1.8 Veranderingen binnen de zorg voor mensen met een verstandelijke beperking – 00 1.9 Het menselijk functioneren (classificatiesystemen) – 00
1.9.1 ICF-model – 00 1.9.2 AAIDD-model – 00
1.10 Ondersteunen van mensen met een verstandelijke beperking: twee behulpzame theorieën – 00
1.10.1 Capabilitybenadering – 00 1.10.2 Zelfdeterminatietheorie – 00
1.11 VN-verdrag inzake de rechten van personen met een handicap – 00 1.11.1 Rechtsgelijkheid voor iedereen? – 00
1.11.2 VN-verdrag inzake de rechten van personen met een handicap – 00 1.11.3 De Nederlandse situatie – 00
1.11.4 Spanning tussen de CRPD en de Wet verplichte gg en de Wet zorg en dwang – 00 1.12 Waar wonen mensen met een verstandelijke beperking? – 00
1.12.1 Thuiswonen – 00
1.12.2 Woonvoorzieningen voor mensen met een verstandelijke beperking – 00 Referenties – 00
Hoofdstuk 2 De verstandelijke beperking nader beschouwd – 00 2.1 Mensen met een licht verstandelijke beperking – 00
2.1.1 De diagnose licht verstandelijke beperking – 00 2.1.2 Prevalentie – 00
2.1.3 Kenmerken van een licht verstandelijke beperking – 00 2.1.4 Licht verstandelijke beperking en psychopathologie – 00 2.1.5 Aandachtspunten bij begeleiding en ondersteuning – 00 2.2 Mensen met een matig verstandelijke beperking: MVB – 00
2.2.1 Kenmerken van mensen met een matig verstandelijke beperking – 00 2.2.2 Aandachtspunten bij begeleiding en ondersteuning – 00
2.3 Mensen met een ernstig verstandelijke beperking en moeilijk verstaanbaar gedrag:
EVB+ of (Z)EVB-MVG – 00
2.3.1 Moeilijk verstaanbaar gedrag – 00
2.3.2 Kenmerken van mensen met (Z)EVB+ – 00
2.3.3 Aandachtspunten bij begeleiding en ondersteuning van mensen met EVB+ – 00 2.4 Mensen met een (zeer) ernstige verstandelijke en meervoudige beperking: (Z)EVMB – 00
2.4.1 Kenmerken van mensen met (zeer) ernstig verstandelijke en meervoudige beperkingen – 00
2.4.2 Uitdagingen in de ondersteuning van mensen met (Z)EVMB – 00 2.4.3 Aandachtspunten bij begeleiding en ondersteuning – 00
2.5 Mensen met Niet-Aangeboren Hersenletsel (NAH) – 00 2.5.1 Wat is NAH? – 00
2.5.2 Zichtbare gevolgen – 00 2.5.3 Onzichtbare gevolgen – 00
2.5.4 Gevolgen voor het dagelijks leven – 00 2.5.5 Gevolgen voor naasten – 00
2.5.6 Gebrek aan ziekte-inzicht – 00
2.5.7 NAH is niet hetzelfde als verstandelijk beperkt – 00 2.5.8 Kinderen met niet-aangeboren hersenletsel – 00 2.5.9 Signaleren – 00
2.5.10 Begeleiding en omgang – 00
2.5.11 Zorgaanbod voor mensen met NAH – 00 Referenties – 00
Hoofdstuk 3 Ondersteuningsvragen en ondersteuningsprocessen:
de domeinen van Schalock – 00 3.1 Inleiding – 00
3.2 De individuele cliënt, een uniek persoon – 00 3.3 Het ondersteuningsproces in een notendop – 00 3.4 Het ondersteuningsplan: de acht domeinen – 00
3.4.1 De domeinen – 00 3.5 Kwaliteit van bestaan – 00
3.6 De ondersteuner: profiel van de (persoonlijk) begeleider – 00 3.6.1 Competentieprofielen – 00
Domein 1 Persoonlijke ontwikkeling – 00 1.1 Inleiding – 00
1.1.1. Cognitieve ontwikkeling volgens Piaget – 00
1.1.2 Andere opvattingen over cognitieve ontwikkeling – 00 1.1.3 Het geheugen – 00
1.2 Zintuiglijke ontwikkeling – 00 1.3 Communicatieontwikkeling – 00
1.4 Sociale vaardigheden en weerbaarheid – 00 1.4.1 De Goldsteinmethode – 00
1.4.2 Socialevaardigheidstraining van Cosis – 00 1.4.3 Leef je in! – 00
1.4.4 Weerbaarheid – 00
1.5 Aandachtspunten bij begeleiding en ondersteuning – 00
1.5.1 Cognitie – 00 1.5.2 Het geheugen – 00
1.5.3 Zintuiglijk functioneren: de sensoriek – 00 1.5.4 Communicatie – 00
Domein 2 Zelfbepaling – 00 2.1 Inleiding – 00
2.2 De ontwikkeling van de identiteit – 00
2.2.1 Ontwikkeling van de identiteit volgens Erik Erikson – 00
2.2.2 Ontwikkeling van de innerlijke belevingswereld volgens Daniel Stern – 00 2.2.3 Zelfbeleving van het jonge kind volgens Alison Gopnik – 00
2.2.4 Genetische invloeden – 00 2.2.5 Omgevingsinvloeden – 00
2.2.6 De ontwikkeling tot een persoon – 00 2.2.7 Stigma en discriminatie – 00
2.2.8 De rol van het uiterlijk en het lichaam – 00 2.3 Autonomie en zeggenschap – 00
2.3.1 Feitelijke autonomie – 00 2.3.2 Communicatieve autonomie – 00 2.3.3 Relationele autonomie – 00
2.3.4 Autonomie bij mensen met een verstandelijke beperking – 00 2.4 Zingeving en levensbeschouwing – 00
2.4.1 Waarden – 00 2.4.2 Normen – 00
2.4.3 De morele ontwikkeling – 00 2.4.4 Levensbeschouwing en religie – 00
2.5 Aandachtspunten bij ondersteuning en begeleiding – 00 2.5.1 Zingeving – 00
2.5.2 Moraliteit – 00
2.5.3 Levensbeschouwing en religie – 00 2.5.4 Bejegening – 00
Domein 3 Persoonlijke relaties – 00 3.1 Inleiding – 00
3.1.1 Hechting(s)problemen) – 00 3.1.2 Veilige en onveilige hechting – 00 3.2 Sociale netwerken – 00
3.2.1 Sociale netwerken van mensen met een verstandelijke beperking – 00 3.2.2 Sociale netwerken van mensen met een verstandelijke beperking en
probleemgedrag – 00
3.2.3 Familienetwerken van mensen met een verstandelijke beperking – 00 3.2.4 De rol van professionals in het netwerk bij mensen met een
verstandelijke beperking – 00
3.2.5 Vriendschappen en intieme relaties bij mensen met een verstandelijke beperking – 00
3.2.6 Netwerkversterking bij mensen met een verstandelijke beperking – 00 3.2.7 Het sociale netwerk in kaart brengen bij mensen met een
verstandelijke beperking – 00 3.2.8 Netwerkinterventies – 00
3.2.9 Bevorderen van wederkerigheid in (familie)relaties – 00 3.2.10 Driehoekskunde – 00
3.3 Ondersteunen van intieme relaties – 00 3.3.1 Intimiteit en seksualiteit – 00 3.3.2 Jezelf kennen, de ander kennen – 00 3.3.3 Seksualiteit – 00
3.3.4 Hulp bij het beleven van intimiteit en seksualiteit – 00 3.3.5 Kinderwens en mensen met een verstandelijke beperking – 00 3.3.6 LHBTI’s met een verstandelijke beperking – 00
3.3.7 Seksueel misbruik – 00 Domein 4 Sociale inclusie – 00
4.1 Inleiding – 00
4.2 De betekenis en het belang van sociale inclusie – 00 4.3 Arbeidsdeelname – 00
4.3.1 Begeleiding bij arbeidstoeleiding – 00 4.4 Onderwijs – 00
4.4.1 Clusters – 00 4.4.2 Sbo en vso – 00 4.4.3 Zmlk – 00
4.4.4 Samenwerkingsverbanden – 00 Domein 5 Rechten – 00
5.1 Inleiding – 00
5.2 Rechten en plichten van cliënten: zelfbeschikking en zorgverlening – 00 5.2.1 De Wet op de Geneeskundige Behandelovereenkomst (WGBO) – 00 5.2.2 Het recht op informatie – 00
5.2.3 Toestemmingsvereiste – 00 5.2.4 Geheimhouding van gegevens – 00 5.2.5 Dossierplicht en inzagerecht – 00 5.3 Privacy en persoonlijke levenssfeer – 00
5.4 Rechtspositie van mensen met een verstandelijke beperking en belangenbehartiging – 00 5.4.1. Inleiding – 00
5.4.2 Wat betekent een gelijke rechtspositie concreet? – 00
5.4.3 Waarneming van de rechten van de cliënt volgens de WGBO – 00 5.4.4 Beschermingsmaatregelen – 00
Domein 6 Emotioneel welbevinden – 00 6.1 Inleiding – 00
6.2 Emotionele ontwikkeling – 00
6.2.1 Adaptatiefase (0-6 maanden) – 00 6.2.2 Socialisatiefase (6-18 maanden) – 00
6.2.3 Eerste individuatiefase (18-36 maanden) – 00 6.2.4 Identificatiefase (3-7 jaar) – 00
6.2.5 Fase van realiteitsbewustwording (7-12 jaar) – 00 6.2.6 Emotie en stemming – 00
6.3 Emotionele ontwikkeling bij mensen met een verstandelijke beperking – 00 6.4 Zelfbeleving van mensen met een verstandelijke beperking – 00
6.5 Stress en stressverwerking – 00 6.5.1 Coping – 00
6.5.2 Stressverwerking bij mensen met een verstandelijke beperking – 00 6.6 Ingrijpende gebeurtenissen en trauma’s in het leven van mensen met een
verstandelijke beperking – 00
6.6.1 Uithuisplaatsing – 00
6.6.2 Opname in het ziekenhuis – 00 6.6.3 Overlijden en stervensbegeleiding – 00 6.6.4 Trauma’s en PTSS – 00
6.7 Veiligheid – 00
6.7.1 Vereenzaming – 00
6.7.2 Emotionele verwaarlozing – 00 6.7.3 Geweld in de zorgrelatie – 00 6.8 Planning en organisatie van het leven – 00
6.8.1 Overzicht in tijd en leven – 00 6.8.2 Signaleringsplan opstellen – 00 Domein 7 Lichamelijk welbevinden – 00 7.1 Inleiding – 00
7.2 Wat is gezondheid? – 00
7.2.1 Ondersteuning en begeleiding bij lichamelijk welbevinden – 00 7.2.2 Problemen bij eten – 00
7.3 Uitscheiding – 00
7.3.1 Blaasontsteking – 00 7.3.2 Zindelijkheid(straining) – 00 7.3.3 Obstipatie – 00
7.3.4 Diarree – 00 7.4 Slapen en rust – 00 7.4.1 Rituelen – 00 7.5 Pijn – 00
7.6 Spel, ontspanning en snoezelen – 00
7.6.1 Lichaamsgebonden ervaringsordening – 00 7.6.2 Associatieve ervaringsordening – 00
7.6.3 Structurerende en vormgevende ervaringsordening – 00 7.6.4 Snoezelen – 00
7.7 Vrijetijdsbesteding, sport en vakantie – 00 7.7.1 Vrijetijdsbesteding – 00
7.7.2 Sport – 00 7.7.3 Vakantie – 00
Domein 8 Materieel welbevinden – 00 8.1 Inleiding – 00
8.2 Wonen – 00
8.2.1 Aandachtspunten bij het inrichten van een woonomgeving – 00 8.3 Zorg voor veiligheid – 00
8.4 Dagbesteding en werk – 00
8.4.1 Dagbesteding in een dag- of activiteitencentrum – 00 8.4.2 Werk – 00
8.5 Inkomen – 00
8.5.1 Wie gaat er over het geld? – 00
8.5.2 Ondersteuning bij werk en inkomen door de cliëntondersteuner – 00 Referenties – 00
Hoofdstuk 4 Begeleiding en behandeling – 00 4.1 Methodische begeleidingsvormen – 00
4.1.1 Active Support – 00
4.1.2 Driehoekskunde of Drienamiek – 00 4.1.3 Oplossingsgericht Werken (OW) – 00 4.1.4 Programma Perspectief – 00
4.1.5 LACCS – 00
4.1.6 Methode Heijkoop: Ontdekkend Kijken – 00 4.1.7 Triple-C – 00
4.1.8 Ervaringsordening volgens Dorothea Timmers-Huigens – 00 4.1.9 Tot slot – 00
4.2 Cliëntgerichte therapieën en behandelvormen – 00
4.2.1 Eye Movement Desensitization and Reprocessing (EMDR) – 00 4.2.2 Cognitieve gedragstherapie – 00
4.2.3 Vaktherapie – 00
4.2.4 Integratieve Therapie voor Gehechtheid en Gedrag (ITGG) – 00 4.2.5 Gezinsbehandelingen – 00
4.2.6 (F)ACT: (Flexible) Assertive Community Treatment – 00 4.3 Farmacotherapie – 00
Referenties – 00
Hoofdstuk 5 Bijkomende stoornissen en beperkingen – 00 5.1 Meervoudige beperkingen – 00
5.1.1 Mensen met een verstandelijke en visuele beperking – 00 5.1.2 Mensen met een verstandelijke en auditieve beperking – 00 5.1.3 Mensen met een verstandelijke en motorische beperking – 00 5.2 Epilepsie – 00
5.2.1 Wat is epilepsie? – 00 5.2.2 Medicatie bij epilepsie – 00
5.2.3 Epilepsie en een verstandelijke beperking – 00 5.3 Syndromen – 00
5.3.1 Erfelijkheid: chromosomen, genen, DNA – 00 5.3.2 Het syndroom van Down – 00
5.3.3 Het fragiele-X-syndroom (FX) – 00 5.3.4 Het Prader-Willisyndroom – 00 5.3.5 Overzicht van syndromen ????? – 00
5.4 Psychische stoornissen bij mensen met een verstandelijke beperking – 00 5.4.1 Inleiding – 00
5.4.2 Prevalentie en risicogroepen – 00
5.4.3 Mensen met een verstandelijke beperking en een psychische stoornis – 00 5.4.4 Veelvoorkomende psychiatrische beelden bij mensen met een
verstandelijke beperking – 00 5.4.5 Middelenafhankelijkheid – 00
5.4.6 Behandeling van psychische stoornissen – 00 5.5 Autisme (Autisme Spectrum Stoornis) – 00
5.5.1 Inleiding – 00
5.5.2 Enkele karakteristieken – 00
5.5.3 Oorzaken en theorieën over ASS – 00 5.5.4 Autisme en een verstandelijke beperking – 00
5.5.5 Aandachtspunten bij begeleiding en ondersteuning – 00 5.6 Zelfverwondend gedrag – 00
5.6.1 Inleiding – 00
5.6.2 Zelfverwonding als vorm van probleemgedrag: uitingsvorm en definitie – 00 5.6.3 Oorzaken en in stand houdende factoren – 00
5.6.4 Gevolgen – 00
5.6.5 Onderzoek, behandeling en begeleiding: een methodisch proces – 00 5.7 Dementie – 00
5.7.1 Wat is dementie? – 00
5.7.2 Oorzaken en vormen van dementie – 00 5.7.3 Stadia van dementie – 00
5.7.4 Onderkenning en behandeling – 00
5.7.5 Dementie en een verstandelijke beperking – 00
5.7.6 Aandachtspunten bij begeleiding en ondersteuning – 00 Referenties – 00
Hoofdstuk 6 Specifieke thema’s – 00 6.1 Kwaliteitskader Gehandicaptenzorg – 00
6.1.1 Inleiding – 00
6.1.2 Geschiedenis en ontwikkeling van het kwaliteitskader – 00 6.1.3 Bouwstenen van het kwaliteitskader – 00
6.1.4 Visitatie – 00
6.1.5 Cliëntervaringsinstrumenten Waaier 2017-2019 VGN – 00
6.2 Technologische innovatie in de zorg voor mensen met een verstandelijke beperking – 00 6.2.1 Inleiding – 00
6.2.2 Zorgtechnologieën – 00
6.2.3 Virtual reality of schijnwerkelijkheid – 00 6.2.4 Apps – 00
6.2.5 Ethiek en zorgtechnologie – 00
6.2.6 Uitdagingen bij gebruik van technologie – 00
6.3 Neurowetenschappen en verstandelijke beperking: recente kennis en nieuwe inzichten – 00
6.3.1 Inleiding – 00
6.3.2 De neurale netwerken – 00 6.4 Palliatieve zorg – 00
6.4.1 Inleiding – 00
6.4.2 Curatief en symptomatisch – 00
6.4.3 Palliatieve zorg aan mensen met een verstandelijke beperking – 00 6.4.4 Palliatieve sedatie en euthanasie – 00
6.4.5 Aandacht voor naasten en begeleiders – 00
6.5 Wetenschappelijk onderzoek in de zorg voor mensen met een verstandelijke beperking – 00
6.5.1 Inleiding – 00
6.5.2 Academische werkplaatsen – 00 6.5.3 Inclusief onderzoek – 00 6.6 Voorlichting en preventie – 00
6.6.1 Inleiding – 00 6.6.2 Preventie – 00 6.6.3 Voorlichting – 00 6.7 Ervaringsdeskundigheid – 00
6.7.1 Inleiding – 00
6.7.2 Ervaringskennis van mensen met een verstandelijke beperking – 00 6.7.3 Van ervaringen naar ervaringsdeskundigheid – 00
6.7.4 Inzet van ervaringsdeskundigheid van mensen met een verstandelijke beperking – 00
6.7.5 Ontwikkelingen rond ervaringsdeskundigheid – 00
6.7.6 Meerwaarde van ervaringsdeskundigheid – 00 6.7.7 Opleiding tot ervaringsdeskundige – 00
6.7.8 Voorwaarden om ervaringsdeskundigen in te zetten – 00 6.8 Ethiek, morele dilemma’s en methodieken – 00
6.8.1 Inleiding – 00
6.8.2 Analyse van een moreel probleem – 00 6.8.3 De dilemmamethode – 00
6.8.4 Socratisch gesprek – 00 6.8.5 Ethische commissie – 00
6.9 Ouders, ouderverenigingen en cliëntenorganisaties – 00 6.9.1 Inleiding – 00
6.9.2 Verstoorde waarden bij en na de geboorte – 00 6.9.3 De rol van de cultuur – 00
6.9.4 Communicatie met ouders – 00 6.9.5 Non-participatie – 00
6.9.6 Ouderverenigingen – 00 6.9.7 Cliëntenorganisaties – 00 6.10 Wetten en wettelijke maatregelen – 00
6.10.1 Inleiding – 00
6.10.2 Wet zorg en dwang (Wzd) – 00
6.10.3 Wet kwaliteit, klachten en geschillen zorg (Wkkgz) – 00 6.10.4 Wet medezeggenschap cliënten zorginstellingen (Wmcz) – 00 6.11 Bekostiging – 00
6.11.1 Inleiding – 00
6.11.2 Wlz of Wet langdurige zorg – 00
6.11.3 Wmo of Wet maatschappelijke ondersteuning – 00 6.11.4 Zvw of Zorgverzekeringswet – 00
6.11.5 Jeugdwet – 00 Referenties – 00 Trefwoorden – 00 De auteurs – 00
