Grondplan Infotheek Schriftelijke
informatie- voorziening
Praktijkbeschrijvingskring
Juni 2015
Inhoudstafel
1. Beschrijving praktijken opvoedingsondersteuning ... 3
1.1. Inleiding ... 3
2. Praktijkbeschrijving ... 4
2.1. Doelgroep ... 4
2.2. Doelstellingen ... 4
2.3. Werkwijze/aanpak ... 4
2.4. Positionering ten opzichte van andere praktijken ... 5
3. Theoretische onderbouwing ... 7
3.1. Informatienoden van ouders ... 7
3.2. Kennis van ouders over opvoeding en ontwikkeling ... 7
3.3. Informatiebronnen van ouders ... 8
3.4. Beschikbaarheid van informatie ... 8
3.5. Conclusies en toepassing op praktijk infotheek ... 8
3.6. Referentielijst ... 9
4. Randvoorwaarden voor de uitvoering ... 11
4.1. Opleiding en begeleiding medewerkers ... 11
4.2. Kwaliteitsbewaking ... 11
4.3. Ruimte en infrastructuur ... 12
4.4. Kostprijs ... 12
4.5. Overdracht en implementatie ... 12
5. Bronnen... 14
1. Beschrijving praktijken opvoedingsondersteuning
Onderstaande beschrijving is het resultaat van de praktijkbeschrijvingskring die – op initiatief van EXPOO – reflecteerde en documenteerde hoe ze vorm geven aan een infotheek, als onderdeel van de informatieve functie van opvoedingsondersteuning.
De beschrijving bestaat uit 3 luiken:
Praktijkbeschrijving
Theoretische onderbouwing
Randvoorwaarden voor de uitvoering
Aan de praktijkbeschrijvingskring namen deel:
Wendy Clarebout, Ocmw De Panne spelotheek Rosheen Demaret, Opvoedingswinkel Gent Sarah Geurts, CKG De Stap
Veerle Janssens, Opvoedingswinkel Hasselt Annelies Lievrouw, Opvoedingswinkel Aalst Ann Tavernier, Ocmw Blankenberge
Marianne Van Hemmen, Huis van het Kind Leuven
1.1. Inleiding
Een infotheek is een praktijk waarbij informatie op een laagdrempelige wijze toegankelijk gemaakt wordt. Het is een laagdrempelige en toegankelijke plek waar ouders en opvoedingsfiguren divers materiaal over de ontwikkeling en opvoeding van kinderen en jongeren kunnen inkijken en/of ontlenen. Het kan gaan om folders, boeken, dvd’s, themapakketten. Een infotheek sluit met zijn basisaanbod aan bij de informatiebehoefte van ouders en opvoedingsfiguren. Daarnaast kunnen bepaalde thema’s voor specifieke doelgroepen extra worden uitgediept.
De wijze waarop deze informatie ter beschikking gesteld wordt, is heel divers. Soms gaat het over een rek met materiaal in een onthaalruimte. In andere gevallen krijgt de infotheek plaats in een gedeelde ruimte samen met bijvoorbeeld een spelotheek. Het kan ook zijn dat het gaat om een afzonderlijke ruimte die volledig ingericht is als infotheek, of dat er een mobiel aanbod is (bijvoorbeeld een verplaatsbare kast met informatieve folders en boeken).
2. Praktijkbeschrijving
2.1. Doelgroep
Een infotheek is toegankelijk voor alle opvoedingsfiguren die informatie zoeken. Dat betekent dat (aanstaande) ouders, maar ook grootouders, pleegouders, kinderbegeleiders of leerkrachten welkom zijn in een infotheek. Het aanbod staat vaak ook open voor professionals die opvoedingsfiguren begeleiden.
Daarnaast is een infotheek indirect gericht naar kinderen en jongeren. Dit indirecte aanbod krijgt vorm doordat een infotheek materiaal ter beschikking stelt dat ouders en opvoeders handvaten biedt om met een kind/jongere in gesprek te gaan over diverse thema’s.
Ten slotte hebben de meeste infotheken bijzondere aandacht voor meer kwetsbare doelgroepen.
2.2. Doelstellingen
Een infotheek is er om ouders en opvoedingsfiguren te informeren. Daarnaast worden ook volgende doelen onderscheiden:
de draagkracht en competenties van ouders en opvoedingsfiguren versterken;
ouders helpen in het bespreekbaar maken van thema’s met kinderen;
de drempel verlagen bij ouders en opvoedingsfiguren om een vraag te stellen over ouderschap, opvoeding of ontwikkeling;
bestaande vragen en problemen helpen oplossen;
problemen in de opvoeding of de ontwikkeling van kinderen helpen voorkomen;
theoretische inzichten en duiding aanbieden rond bepaalde thema’s.
2.3. Werkwijze/aanpak
Een infotheek voorziet in een breed aanbod over diverse aspecten van het opgroeien en opvoeden, ouderschap en gezin. Enkele voorbeelden van thema’s waarover een infotheek informatie kan aanbieden:
verzorging en opvoeding, en dit tijdens verschillende levensfasen van een kind;
het stimuleren van de ontwikkeling;
een overzicht van voorzieningen en aanbod dat beschikbaar is voor ouders en kinderen in de buurt;
regelgeving en praktische zaken rond de gezins- en opvoedingssituatie.
Een infotheek streeft ernaar om informatie via verschillende vormen beschikbaar te stellen. Het kan daarbij gaan om folders, boeken, multimediaal materiaal (bv. dvd), pictogrammen, … Dit omdat gebruikers verschillen in de wijze waarop ze informatie graag doornemen of goed begrijpen.
Het aanbod is vrij toegankelijk voor de bezoekers van de infotheek, de infotheek tracht zijn aanbod op een zo laagdrempelig mogelijke manier ter beschikking te stellen.
Het gaat daarnaast ook om een gelaagd aanbod. Er wordt zowel basisinformatie ter beschikking gesteld als meer diepgaand, specifiek aanbod. De informatie die als eerste aangeboden wordt, is basisinformatie en toegankelijk
zonder dat extra informatie nodig is. Wanneer gezocht wordt naar meer diepgaande informatie, staat de medewerker van de infotheek klaar om informatie met een extra woord uitleg aan te reiken.
Een infotheek werkt participatief doordat het aanbod wordt ingevuld, uitgebouwd en aangepast aan de noden en feedback van de gebruikers. Op deze manier sluit het aanbod aan bij de behoeften en noden van ouders, opvoedfiguren. Met dit aanbod kunnen ouders, opvoedingsfiguren zelf aan de slag (emancipatorisch). Voor verschillende opvoedthema’s is er bovendien een themalijst beschikbaar die een overzicht geeft van een aantal kwalitatieve materialen. Deze themalijsten zijn terug te vinden op de expoo website.
Een infotheek streeft ernaar kwaliteitsvolle informatie aan te bieden die up to date is en betrouwbaar. Er is veel opgroei- en opvoedinformatie beschikbaar. Aandacht voor kwaliteit is hierbij belangrijk. Er is geen expliciete kwaliteitsprocedure voorhanden maar alle informatie wordt wel steeds afgezet t.o.v. enkele criteria. Ten eerste wordt overwogen of de informatie gebaseerd is op wetenschappelijk onderzoek waarbij criteria zoals betrouwbaarheid, validiteit en reproduceerbaarheid een belangrijke rol spelen. Echter, heel wat materiaal voor opvoedingsfiguren is bedoeld om gemakkelijk toegankelijk te zijn en maakt niet steeds (duidelijk) de link met wetenschappelijke bronnen. Er wordt dan overwogen of de informatie inhoudelijke in overeenstemming is met de gangbare politieke, maatschappelijke en wetenschappelijke denkbeelden, zonder de diversiteit van standpunten uit te sluiten.
Daarnaast spelen enkele algemene criteria een rol bij de overweging om aanbod al dan niet op te nemen in de infotheek. Zo moet aanbod voldoende leesbaar, duidelijk, aantrekkelijk, informatief, up-to-date, integer, volledig, consistent, accuraat en taalkundig correct zijn.
EXPOO stelde een kwaliteitswijzer op die kan helpen bij het inschatten van de betrouwbaarheid van materialen (zie draaiboek infotheek).
In een infotheek wordt het beschikbare materiaal opgesteld in een ruimte. Soms is het een afzonderlijke ruimte.
Vaak ook geïntegreerd in een onthaalruimte. Afhankelijk van de mogelijkheden van de ruimte zal de opstelling en de looplijnen verschillen. Een infotheek kan ook mobiel of outreachend zijn.
Het opstarten van een infotheek kan met vele vragen gepaard gaan, het draaiboek infotheek ontwikkeld door EXPOO kan een handige tool zijn om een infotheek op te starten en uit te bouwen.
2.4. Positionering ten opzichte van andere praktijken
Een infotheek is een vrijblijvend aanbod aan (schriftelijke) opvoedinformatie dat wil aansluiten op de informatiebehoefte van ouders. Het is één van de manieren om aan deze informatiebehoefte te voldoen naast bijv.
het internet, voordrachten, ….
De laagdrempeligheid en toegankelijkheid van infotheek zijn heel erg belangrijk om een zo breed mogelijk publiek te bereiken. Vaak maakt een infotheek deel uit van een breder opvoeding ondersteunend aanbod zoals een opvoedingswinkel, huis van het kind, openbare bibliotheek, spel- en ontmoetingsruimte, e.d.
De infotheek zorgt voor een lagere drempel naar verdere ondersteuning. Eens de infotheek gekend is, zijn bezoekers sneller geneigd de infotheek medewerker aan te spreken met verdere vragen (over inhoudelijke vragen, ander aanbod,..). De infotheek medewerker kan vanuit zijn expertise ook informatie aanreiken aan bezoekers (bv.
over organisaties met een specifiek aanbod).
Het krachtige van een infotheek t.o.v. andere informatiekanalen is dat het voor opvoedingsfiguren een overzicht geeft van belangrijk(st)e informatie en opvoedingsfiguren ook persoonlijk op weg kunnen worden geholpen.
Tegelijkertijd is een belangrijk voordeel dat informatie fysiek wordt gepresenteerd, iets waar (nog steeds) heel wat opvoedingsfiguren belang aan hechten.
Hiernaast gaan infotheekmedewerkers vaak in op vragen van partners om hun infotheek-aanbod bekend te maken.
Dit bijvoorbeeld door hun materiaal uit te stallen op een infoavond, een korte voorstelling te geven. Samenwerken met partners is van groot belang in de uitwerking van de infotheek, dit op vlak van bekendmaking van het aanbod, ruime toegankelijkheid van het aanbod…
3. Theoretische onderbouwing
3.1. Informatienoden van ouders
Ouders erkennen meer en meer de nood om doeltreffend op te voeden (Radey & Randolph, 2009). De sociale druk op ouders om hun belangrijke rol tijdens de eerste levensmaanden en jaren van hun kind op te nemen is tevens groot. Ouders zijn sterk zoekende naar informatie over hoe ze hun ouderrol kunnen invullen en hoe ze hun verantwoordelijkheid kunnen opnemen (Walker, 2012). Zowat alle ouders raadplegen informatie over de opvoeding en ontwikkeling van hun kind (Radey & Randolph, 2009).
De informatienoden van ouders blijken zeer divers (Devolin et al., 2013; Gazmararian et al., 2014). Ze willen vooral duiding en richtlijnen omtrent o.a. (borst)voeding, gezondheid en gezondheidszorg, veiligheid (autostoel en wiegendood), zorgen voor een pasgeboren kind, slaapproblemen, ontwikkeling van het kind, zindelijkheid, omgaan met emoties, en communicatie en spraak. Maar evengoed zoeken ouders informatie over tandzorg, pesten, spelgedrag en interactie, TV, film, computerspelen, postnatale depressie moeder, gedeelde opvoeding moeder en vader, impact van kind op eigen relatie, familiaal geweld, enzovoort (Devolin et al., 2013; Gazmararian et al., 2014).
Een infotheek speelt in op deze informatienoden van ouders.
3.2. Kennis van ouders over opvoeding en ontwikkeling
Terwijl ouders sterk zoekende zijn naar informatie blijkt hun kennis over opvoeding en ontwikkeling soms nog beperkt (Bornstein, Cote, Haynes, Hahn, & Park, 2010; Devolin et al., 2013; Gazmararian et al., 2014; Reich, 2005).
Over sommige domeinen is men beter geïnformeerd. De meeste ouders zijn bv. goed op de hoogte over het installeren van routine en het bevorderen van de gezondheid van de moeder na de bevalling (Reich, 2005).
Daarentegen is de kennis over bv. de hoeveelheid slaap die kinderen nodig hebben en waartoe kinderen van 6 maand toe in staat zijn erg beperkt (Reich, 2005).
Een infotheek tracht de algemene kennis bij ouders over opvoeding en ontwikkeling van kinderen te verhogen. De kennis die ouders bezitten, bepaalt immers mee de wijze van opvoeden en de ontwikkeling van het kind. Hoe meer kennis ouders hebben, hoe groter de kans is dat ze zich competent voelen en zelfredzaam zijn (Albarran & Reich, 2014; Bornstein et al., 2010). Kennis beïnvloedt tevens de manier waarop en de mate waarin ouders spelen met hun kind en nieuwe ervaringen aanbieden aan hun kind (Bornstein et al., 2010).
Misvattingen en gebrek aan kennis over de opvoeding en ontwikkeling daarentegen kunnen de ontwikkeling van het kind ondermijnen (Bornstein et al., 2010; Gazmararian et al., 2014). Het verhoogt o.a. het risico op postnatale depressie, wiegendood, minder borstvoeding (Gazmararian et al., 2014).
Oudere en beter opgeleide ouders beschikken doorgaans over meer kennis (Bornstein et al., 2010). Ook ouders die al minstens een tweede kind hebben, scoren hoger. Daarnaast speelt de toegankelijkheid van informatie zijn rol (Bornstein et al., 2010). Tenslotte blijkt dat zelfs indien ouders goed op de hoogte zijn, ze blijven zoeken naar informatie (Moore, Milligan, & Goff, 2012). Binnen een infotheek wordt op al deze aspecten ingespeeld.
3.3. Informatiebronnen van ouders
De bronnen waarbij ouders te rade gaan, zijn erg verscheiden. Het betreft zowel informele als formele en zowel subjectieve als objectieve bronnen. Hierbij kan worden gedacht aan familie, vrienden, leerkrachten, televisie, internet, magazines, boeken, educatieve leerprogramma’s e.d. (Radey & Randolph, 2009; Reich, 2005). De zoektocht is bovendien vaak erg complex en soms bewust en soms onbewust. Naar gelang de vraag en twijfel gaat men veeleer het sociale netwerk dan wel formele documentatie raadplegen (Walker, 2012). Ouders blijken instinctief op zoek te gaan via verschillende manieren om informatie te valideren. Ze doen dit via hen gekende en betrouwbare bronnen waarbij ze het belang van informatie instinctief afwegen (Walker, 2012). Er bestaat bovendien geen enkele op zichzelf staande bron die alle ouders vertrouwen en willen gebruiken (Bornstein et al., 2010). Dit impliceert dat moet worden ingezet op een gedifferentieerd aanbod, o.a. door en binnen de infotheek.
Moeders, jonge ouders en hooggeschoolden maken het meest gebruik van de verschillende informatiebronnen (Radey & Randolph, 2009). Daarentegen zijn vooral jonge minder opgeleide ouders beïnvloedbaar door informele bronnen en dit komt de kennis vaak niet ten goede (Bornstein et al., 2010; Moore et al., 2012). Echter, door gericht in te zetten op kwetsbare groepen en door verschillende informatiekanalen te gebruiken kan dit worden gecompenseerd (Gazmararian et al., 2014; Radey & Randolph, 2009).
3.4. Beschikbaarheid van informatie
Er is heel wat informatie beschikbaar voor ouders. Het schoentje knelt doorgaans elders. Door de veelheid aan informatie vinden ouders vaak moeilijk hun weg naar de juiste informatie. Sommige betekenisvolle informatie is ook slecht toegankelijk of onvoldoende helder voor iedereen (Gazmararian et al., 2014). Een ander probleem is dat vele informatiebronnen tegenstrijdigheden bevatten (Gazmararian et al., 2014; Moore et al., 2012).
Omwille van de gestelde problemen wordt herhaaldelijk gesuggereerd dat meer werk moet worden gemaakt van de kwaliteit, toegankelijkheid en ordening van informatie (Bornstein et al., 2010; Devolin et al., 2013; Gazmararian et al., 2014). Dit impliceert dat de veelheid aan informatie wordt behouden. Winst valt ten eerste te boeken op het vlak van kwaliteit. Hierbij kan aan heel wat elementen worden gedacht: betrouwbaarheid, leesbaarheid, up-to-date, consistentie, accuraatheid e.d. meer. Ten tweede valt winst te boeken op het vlak van toegankelijkheid. De informatie moet vlot raadpleegbaar zijn en op verschillende manieren worden aangeboden. Dit kan via elektronische dragers, voordrachten, magazines, boeken, programma’s e.d. Belangrijk hierbij is dat aandacht gaat naar zowel het brede publiek als naar specifieke groepen. Immers, de voorkeuren van ouders verschillen en er moet extra worden ingezet op kwetsbare groepen om ook hun kennis te verhogen. Ten derde kan winst worden geboekt door alle bestaande informatie te ordenen en te filteren. De veelheid aan informatie moet worden gekanaliseerd zodat ouders gemakkelijk de voor hen meest geschikte informatie kunnen raadplegen. Dit kan het best door ouders ook persoonlijk te gidsen doorheen alle bronnen.
3.5. Conclusies en toepassing op praktijk infotheek
Een infotheek richt zich op alle opvoedingsverantwoordelijken met een nood aan informatie. Zoals het proportioneel universalisme voorschrijft, gaat aanvullend extra aandacht naar specifieke doelgroepen, ook rekening houdend met regionale noden. Deze brede en specifieke doelgroep is te verantwoorden vanuit het gegeven dat alle ouders opvoedingsvragen hebben. Bovendien draagt de verhoging van kennis bij tot een betere opvoeding en ontwikkeling van de kinderen. Daarnaast gaat best aandacht naar specifieke, meer bepaald kwetsbare groepen omdat zij
doorgaans minder spontaan zoeken naar informatie in meer betrouwbare, objectieve bronnen. Zij richten zich doorgaans tot snel en makkelijk toegankelijke en informele bronnen.
Een infotheek heeft als doel opvoedingsverantwoordelijken (en professionelen) te ondersteunen bij de opvoeding door hen van informatie te voorzien. Op deze wijze tracht men via preventie ouders te versterken en de ontwikkeling van kinderen te stimuleren, de opvoeding te versterken en de ontwikkeling van (verdere) problemen te voorkomen.
Dit is te verantwoorden vanuit het gegeven dat kennis over de opvoeding en ontwikkeling van kinderen de kans vergroot dat kinderen ook werkelijk opgroeien in een effectiever opvoedingsklimaat. Het verkleint tevens de kans dat kinderen en ouders problemen ontwikkelen. Bovendien is het te verantwoorden omdat inzake de kennis van de doorsnee ouder nog ruimte is voor verbetering.
Een infotheek bereikt haar doel door informatieaanbod te verzamelen en ter beschikking te stellen, en door te verwijzen naar bestaande initiatieven die hieraan bijdragen. Een infotheek is een verzamelplaats van heel wat kwaliteitsvolle informatie waarbij men bovendien de ouder wegwijs kan maken in de veelheid ervan. Op deze wijze draagt een infotheek duidelijk rechtstreeks bij aan de toegankelijkheid en ordening van informatie. Onrechtstreeks kan een infotheek er mee voor zorgen dat de kwaliteit van informatie die de ouders effectief bereikt, groter is.
Kortom, door het aanbieden en ordenen van informatie kan een infotheek inspelen op de belangrijkste elementen inzake informatievoorziening van ouders.
Het is momenteel echter nog een grote beperking dat er geen onderzoek heeft plaatsgevonden naar de bereikte doelgroep, het eigenlijke aanbod en de uitkomsten. Er is m.a.w. nog niet geweten of een infotheek er daadwerkelijk in slaagt een divers publiek te bereiken, welke informatie en bronnen precies beschikbaar worden gesteld en wat de kwaliteit, toegankelijkheid en ordening ervan is, en of ouders ook iets leren van datgene dat ze verwerken. Dit is een werkpunt voor de toekomst.
3.6. Referentielijst
Albarran, A. S., & Reich, S. M. (2014). Using baby books to increase new mothers’ self-efficacy and improve toddler language development. Infant and Child Development, 23, 374–387.
Bornstein, M. H., Cote, L. R., Haynes, O. M., Hahn, C., & Park, Y. (2010). Parenting knowledge: Experiental and sociodemographic factors in European American mothers of young children. Developmental Psychology, 46(6), 1677–1693.
Devolin, M., Phelps, D., Duhaney, T., Benzies, K., Hildebrandt, C., Rikhy, S., & Churchill, J. (2013). Information and support needs among parents of young children in a region of Canada: A cross-sectional survey. Public Health Nursing, 30(3), 193–201.
Gazmararian, J. A., Dalmida, S. G., Merino, Y., Blake, S., Thompson, W., & Gaydos, L. (2014). What new mothers need to know: Perspectives from women and providers in Georgia. Maternal and Child Health Journal, 18, 839–
851.
Moore, A. P., Milligan, P., & Goff, L. M. (2012). Sources of weaning advice, comparisons between formal and informal advice and associations with weaning timing in a survey of UK first-time mothers. Public Health Nutrition, 15(9), 1661–1669.
Radey, M., & Randolph, K. A. (2009). Parenting sources: How do parents differ in their efforts to learn about parenting? Family Relations, 58(December), 536–548.
Reich, S. (2005). What do mothers know? Maternal knowledge of child development. Infant Mental Health Journal, 26(2), 143–156.
Walker, C. (2012). The Information World of Parents: A Study of the Use and Understanding of Information by Parents of Young Children. Library Trends, 60(3), 546–568.
4. Randvoorwaarden voor de uitvoering
In dit deel komen kort de benodigde organisatorische randvoorwaarden aan de orde om de praktijk te kunnen uitvoeren. Dergelijke voorwaarden moeten garanderen dat de uitvoering op kwaliteitsvolle wijze kan gebeuren.
Hierbij kan worden gedacht aan:
opleidingsniveau en benodigde bijscholing;
begeleiding praktijkwerkers en frequentie;
overlegstructuur;
bereikbaarheid en beschikbaarheid medewerkers;
kwaliteitsbewaking;
ruimte en infrastructuur;
kostprijs;
overdracht en implementatie.
4.1. Opleiding en begeleiding medewerkers
Medewerkers in een infotheek hebben bij voorkeur een achtergrond en minstens een sterke interesse in de ontwikkeling en opvoeding van kinderen. Een opleiding is hierbij niet vereist maar een verdieping in het beschikbare aanbod is wel noodzakelijk. Een warme, open niet-veroordelende houding primeert bij de aanwerving van nieuwe medewerkers.
Een aantal infotheken werken met vrijwilligers. Deze vrijwilligers staan meestal in voor meer administratieve ondersteuning van de infotheek (digitaliseren van aanbod, registratiesystemen... ).
Op regelmatige basis gaat intern overleg door, dit in functie van afstemming (binnenkomende vragen, opvolging, omgaan met nieuwe trends, aankoop keuzes op vlak van aanbod… ). Daarnaast is het samen met het team en ook andere partners telkens een zoektocht naar hoe meer kwetsbare groepen bereikt kunnen worden.
4.2. Kwaliteitsbewaking
Een infotheek moet op regelmatige basis ge-update worden met nieuw aanbod van infomaterialen, rekening houdend met de opvoedingsthema's die leven in de maatschappij en de meest gestelde vragen van de ouders.
Nieuw aanbod wordt steeds beoordeeld door minstens twee medewerkers, alvorens over te gaan tot aankoop.
Minstens één keer per jaar wordt het aanbod binnen een welbepaald thema diepgaander doorgelicht.
Minstens één keer per jaar wordt aanbod ouder dan 10 jaar opnieuw geëvalueerd.
Bezoekers die materiaal ontleend hadden, worden bij het terugbrengen van het materiaal kort bevraagd (of de bron hun verwachtingen kon inlossen, of ze nog elementen missen, waarover ze meer wensen te weten... ).
Een aantal keer per jaar wordt nieuw aanbod opgelijst en wordt het algemene aanbod bekeken (zijn er leemtes, zijn er thema’s waarover er een overvloed aan materiaal is... ).
Op regelmatige basis wordt het totale aanbod afgezet t.o.v. andere infotheken in Vlaanderen. Dankzij deze uitwisseling kunnen leemten opgevuld worden, trends opgevolgd worden, ...
4.3. Ruimte en infrastructuur
De ruimte waarover een infotheek beschikt is divers. Sommige infotheken hebben een afzonderlijke ruimte en richten deze volledig in als infotheek, met bv. zithoek... andere hebben een gedeelde ruimte (bv. naast onthaalbalie) ter beschikking. Er zijn ook infotheken die betrekkelijk weinig letterlijke ruimte ter beschikking hebben. Creatief omgaan met de mogelijkheden die er zijn om opvoedinformatie beschikbaar te stellen is dan een must. Zo wordt er gebruik gemaakt van opvoedkasten, bestaat er de opvoedbus van de opvoedingswinkel Brugge. Kortom afhankelijk van de ruimte en beschikbare budget worden keuzes gemaakt betreffende de inrichting van de ruimte etc. Elke keuze heeft zijn voor en nadelen, hiervan bewust zijn is belangrijk. Goed gebruik van de beschikbare ruimte is van groot belang. Bij de opstart van een infotheek is het raadzaam je even in de plaats te stellen van een bezoeker (of om bezoekers zelf door je infotheek te laten gaan) deel het aanbod vanuit dat perspectief op. (Bv. als ik een ouder ben die op zoek ben naar info over thema x dan zou ik naast deze info ook info over gerelateerde thema’s zoals y, z willen vinden).
Beschikbaarheid - Openingsuren: De meeste infotheken hebben ruime openingsuren, daarnaast zijn ze open op vraag. Op die manier willen ze hun aanbod ruim beschikbaar stellen.
4.4. Kostprijs
Binnen de infotheek werking zijn er twee grote kosten-clusters: kosten voor aanbod/materiaal en personeelskosten.
Kosten voor aanbod/materiaal:
Afhankelijk van het beschikbare budget kan een infotheek meer of minder materiaal opnemen in zijn aanbod. Bij de opstart, maar ook bij de verdere uitbouw geeft het beschikbare budget weer hoe ruim je kan gaan en welke keuzes gemaakt moeten worden.
Om een gestructureerd en overzichtelijk beeld te hebben van het aanbod (welk materiaal er is, wat ontleend is…) wordt soms gebruik gemaakt van bibliotheek-registratiesystemen. Aan de aankoop en het gebruik van deze systemen hangt ook een kostprijs vast.
Personeelskosten:
Doorgaans is er één aanwezige infotheek medewerker en een coördinator, vaak worden deze functies gecombineerd en gaat dit niet om voltijdse betrekkingen.
Infotheken die werken met vrijwilligers bieden deze vrijwilligers vaak een vrijwilligersvergoeding aan.
4.5. Overdracht en implementatie
Op vlak van overdracht en implementatie legden de deelnemende infotheken enkele klemtonen:
Update regelmatig je aanbod: Het is van groot belang dat je aanbod kwalitatief en up to date is.
Maak je aanbod toegankelijk door het goed te structureren, visueel aantrekkelijk te maken (bv.
Pictogrammen,… ).
Voorzie in een ruim aanbod (op vlak van thema, ruime leeftijdscategorieën… ).
Hou ogen en oren open over trends, vragen, nieuw aanbod en speel hierop in.
Wees kritisch op wat je aankoopt. Je hoeft niet op elke trend/vraag in te gaan. Bedenk vooraf hoeveel budget je kan besteden bij de opstart voor aankoop van materiaal en hoeveel budget je hebt voor het up to date houden van je infotheek. Maak op basis van deze mogelijkheden bewuste keuzes.
Neem de tijd om je eigen materiaal te leren kennen en uit te breiden.
Draag je visie uit (bv. geef materiaal niet zomaar mee, maar op een gepersonaliseerde manier).
Werk samen met partners, op vlak van bekendmaking, uitwisseling, je aanbod ruim te krijgen (elkaars aanbod aanvullen).
Gebruik je ruimte/ligging als een voordeel. Wees creatief als je beperkte ruimte hebt en maak er je sterkte van.
Ga op bezoek, ontdekking bij reeds bestaande infotheken. Ontdek zelf hoe het is als bezoeker en werk samen met anderen infotheken.
Wanneer je een infotheek wil opstarten is het door EXPOO ontwikkelde draaiboek-infotheek een handige tool.
5. Bronnen
Ouders en opvoedingsondersteuning: een verkenning van de commerciële literatuur - een kwalitatieve situatieschets, eindwerk S. Jacobs (2007 -2008)
Samenwerken met ouders. Schriftelijke informatievoorziening als opvoedingsondersteuning. Bachelor proef Kyara De Bever
