Raadsvoordracht
Onderwerp: 1e wijziging Verordening Jeugdhulp Diemen 2018
Datum: 14 januari 2020
Portefeuillehouder: J.D.W. Klaasse
Afdeling: Samenleving
Steller: Suzanne Felix
Relevante achtergrondinformatie Voorgeschiedenis
Op 1 januari 2015 is de Jeugdwet in werking getreden. Voor gemeenten betekent dit dat zij verantwoordelijk zijn dat er voldoende en kwalitatief goed aanbod van alle vormen van jeugdhulp beschikbaar is. Hieronder valt ook de specialistische jeugdhulp aan kinderen die gebruik maken van het Speciaal Onderwijs.
Concrete aanleiding
De gemeente Diemen is sinds de decentralisatie op meerdere fronten de jeugdhulp voor kwetsbare kinderen beter aan het organiseren dan voorheen mogelijk was. Het realiseren van een goed leef- en leerklimaat op scholen voor speciaal onderwijs is daarbij een belangrijk thema.
De begeleiding van deze leerlingen met complexe problematiek vraagt om een geïntegreerd traject van speciaal onderwijs of speciale onderwijs-zorgarrangementen (het primaire proces) aangevuld met specialistische jeugdhulp (orthopedagogische begeleiding en behandeling) en psychiatrische
behandeling.
Sinds het schooljaar 2018-2019 wordt daarom door de gemeente Diemen en Amsterdam
Specialistische Jeugdhulp op het Speciaal Onderwijs (SJSO) georganiseerd. De gemeente Diemen en Amsterdam hebben deze algemene voorziening gezamenlijk ingekocht. Dit besluit is aanleiding tot het toevoegen van artikel 2.4 onder hoofdstuk 2 Algemene voorzieningen aan de Verordening Jeugdhulp Diemen 2018.
Al in de eerste aanbestedingsfase is gesproken tussen de gemeente Diemen en Amsterdam, omdat wij onder hetzelfde samenwerkingsverband vallen. De gemeente Amsterdam heeft vervolgens de leiding in de aanbesteding genomen. Afspraken hierover zijn informeel gemaakt, niet door middel van een mandaatverlening.
Uit de inkoopstrategie en overeenkomsten getekend met zorgaanbieders komt de gezamenlijke aanbesteding naar voren. Ook was voormalig wethouder Ruud Grondel aanwezig bij de aftrap en de officiële ondertekening van de contracten. Door dit feitelijk handelen van de gemeente Diemen is het aanbestedingstraject bekrachtigd en zijn de overeenkomsten op rechtmatige wijze tot stand gekomen.
Dit onderwerp is echter niet eerder aan de gemeenteraad voorgelegd. Het ontbreken van de formele bekrachtiging is recentelijk naar voren gekomen nadat de afrekening met de gemeente Amsterdam voor de kosten van SJSO op tafel kwam te liggen. Vanwege meerdere personele wisselingen is deze formele bekrachtiging niet eerder uitgevoerd.
Gevraagde beslissing
- De 1e wijziging op de Verordening Jeugdhulp Diemen 2018 vast te stellen.
Dit voorstel is afgestemd met een juridisch en financieel adviseur.
Toelichting
Inhoud van de voordracht Toelichting op het voorstel
Binnen de leerlingenpopulatie van het speciaal onderwijs kampen veel leerlingen met ernstige gedragsproblemen. Zij zijn vaak vastgelopen op meerdere leefgebieden zoals thuis, op school en in het sociale netwerk. Bij 30-35% van de leerlingen wordt de problematiek nog extra gecompliceerd door psychiatrische problematiek. De problematiek van de leerlingen varieert, vaak betreft het
gedragsproblemen, Autisme Spectrum Stoornis (ASS), trauma, Attention Deficit Hyperactivity Disorder (ADHD), Licht Verstandelijk Beperkt (LVB), angst en depressie. Vaak komen verschillende
psychiatrische problemen tegelijk voor; er is sprake van comorbide problemen. Naast de problematiek van de leerling, is er bij 30% sprake van gezinsproblematiek. Het gaat dan om opvoedings- en
communicatieproblemen, psychische problemen en/of verslavingsproblematiek of een verstandelijke beperking bij ouders.
De begeleiding van deze leerlingen met complexe problematiek vraagt om een geïntegreerd traject van speciaal onderwijs of speciale onderwijs-zorgarrangementen (het primaire proces) aangevuld met specialistische jeugdhulp (orthopedagogische begeleiding en behandeling) en psychiatrische
behandeling. Onderwijs en behandeling dienen waar nodig aangepast te worden aan het
(verstandelijke) niveau van de kinderen en leerlingen. Om deze trajecten te kunnen bieden is inzet nodig van verschillende disciplines. Immers, alleen onderwijsondersteuning is vaak niet genoeg, veel leerlingen hebben ook specialistische jeugdhulp nodig om hun schoolloopbaan goed te kunnen vervolgen. Zowel ouders, kinderen, als het onderwijs en de zorgaanbieders zijn gebaat bij een vaste inzet van jeugdhulpverleners/zorgaanbieder op de school. Het opbouwen van vertrouwen tussen ouders, kind, jeugdhulp en school is van essentieel belang om de schoolloopbaan van deze kwetsbare kinderen en leerlingen vorm te geven en bij te dragen aan een ononderbroken schoolloopbaan.
De veertien regiogemeenten hebben vanaf 2016 en de eerste maanden van 2017 een aanbesteding voor de inkoop specialistische jeugdhulp georganiseerd. Ook voor de inkoop van specialistische jeugdhulp op het speciaal onderwijs is destijds onderzocht of dit regionaal georganiseerd kon worden.
Dat bleek op dat moment niet het geval te zijn. Er waren te grote verschillen in de mate waarin gemeenten samenwerkten met schoolbesturen speciaal onderwijs en ook tussen de
Samenwerkingsverbanden zijn te grote verschillen. De gemeente Diemen en Amsterdam werken in dit proces daarom samen, omdat scholen in Amsterdam en Diemen een samenwerkingsverband vormen, namelijk het Samenwerkingsverband Amsterdam-Diemen. De specialistische jeugdhulp wordt op de verschillende vormen van speciaal onderwijs aangeboden, te weten: speciaal basisonderwijs (sbo), speciaal onderwijs (so), voortgezet speciaal onderwijs (vso), praktijkonderwijs (pro) en
tussenvoorzieningen.
De gemeente Diemen en Amsterdam beoogden om voor specialistische jeugdhulp op speciaal onderwijs raamovereenkomsten te sluiten met verschillende aanbieders. De scholen kunnen uit het aanbod een of meerdere zorgaanbieders kiezen met wie zij willen samenwerken. De scholen krijgen hiervoor een gelimiteerd trekkingsrecht dat de gemeenten vaststellen op basis van omvang en aard van de leerlingenpopulatie waarbij tevens wordt gekeken naar de soort en hoeveelheid zorg waarnaar nu wordt verwezen.
De belangrijkste uitgangspunten bij de aanbesteding waren:
1.1 Binnen de leerlingenpopulatie van het speciaal onderwijs1 kampen veel leerlingen met ernstige gedragsproblemen of zorg- en begeleidingsvragen. Leerlingen doen regelmatig een beroep op jeugdhulp.
1.2 Deze leerlingen zijn vaak vastgelopen op meerdere leefgebieden zoals thuis, op school en in het sociale netwerk. Ook (meervoudige) psychiatrische problematiek en
gezinsproblematiek kunnen hierbij een rol spelen.
1 Onder Speciaal (Voortgezet) onderwijs valt in deze voordracht tevens speciaal basisonderwijs, Praktijkonderwijs, bovenschoolse voorzieningen en tussenvoorzieningen.
1.3 Op elke school komen vaste professionals specialistische jeugdhulp, die aansluiten bij het zorgteam van de school. Door vaste jeugdhulpverleners in te zetten worden zij
vertrouwde gezichten op school en wordt de jeugdhulp toegankelijker voor deze kwetsbare groep kinderen en draagt hiermee bij aan een ononderbroken schoolloopbaan.
1.4 Voor deze hulp is vooraf geen toestemming meer nodig en wordt onnodige bureaucratie voor ouders en professionals voorkomen
1.5 Voor de begeleiding van deze leerlingen met complexe problematiek is van belang dat de inzet van jeugdhulp op eenvoudige wijze kan plaatsvinden en de samenwerking tussen onderwijsondersteuning en jeugdhulp hand in hand samen gaan op het speciaal onderwijs.
1.6 De aanbestedingsprocedure heeft tot doel om met meerdere gekwalificeerde
jeugdhulpaanbieders een raamovereenkomst zonder omzetgarantie te sluiten. Scholen (en ouders) kunnen vervolgens kiezen met welke zorgaanbieder(s) zij willen
samenwerken. De gemeenten verlenen hiervoor aan de scholen gelimiteerde trekkingsrechten die worden vastgesteld op basis van omvang en aard van de leerlingenpopulatie.
Er wordt momenteel gewerkt aan een effectrapportage over de voortgang van het SJSO naar aanleiding van het eerste schooljaar (2018-2019). Daarnaast doet onderzoeksbureau UvA
Kohnstamm aanvullend kwalitatief onderzoek. De resultaten van beiden rapportages volgen in 2020.
1e wijziging Verordening Jeugdhulp Diemen 2018
De Specialistische Jeugdhulp op het Speciaal Onderwijs wordt georganiseerd als een algemene voorziening: een voorziening die rechtstreeks toegankelijk is zonder toegangsbeoordeling of op basis van een beperkte toegangsbeoordeling. In de Verordening Jeugdhulp Diemen 2018 dient dit dan ook met terugwerkende kracht als vorm van algemene voorziening opgenomen te worden.
In een apart artikel onder hoofdstuk 2 van de algemene voorzieningen in de Verordening Jeugdhulp Diemen 2018 wordt daarom het volgende op te nemen:
Artikel 2.4 Jeugdhulpvoorzieningen in het kader van speciaal onderwijs
1. In aanvulling op het aanbod zoals bedoeld in artikel 2.1 en 2.2, is er een laagdrempelig aanbod aan jeugdhulpvoorzieningen in de stad voor leerlingen die speciale onderwijsondersteuning nodig hebben en hun ouders, bestaande uit:
a. ambulante jeugdhulp geboden op scholen voor speciaal basisonderwijs, speciaal onderwijs en praktijkonderwijs,
b. onderwijszorgarrangementen geboden door de onderwijsinstelling en de jeugdhulpaanbieder gezamenlijk.
2. Het college kan nadere regels stellen over de omvang en toegang van de in het eerste lid bedoelde aanbod
Argumenten en keuzemogelijkheden
De 1e wijziging op de Verordening Jeugdhulp Diemen 2018 is gebaseerd op de Verordening Jeugdhulp van de gemeente Amsterdam, partner bij de inkoop van deze voorziening.
Gevolgen en risico’s Financieel
De schoolbesturen hebben op verzoek van de gemeente in kaart gebracht welke vormen van jeugdhulp zij op hun school nodig hebben in aanvulling op de middelen die zij vanuit het Passend Onderwijs ontvangen van het Samenwerkingsverband. Voor wat betreft de PRO scholen en scholen voor speciaal basisonderwijs scholen die niet bij de betrokken schoolbesturen zijn aangehaakt, treedt het Samenwerkingsverband op als intermediair.
In totaal is door de besturen van de scholen voor speciaal onderwijs en de Samenwerkingsverbanden voorgesteld 116.4 fte specialistisch ambulante jeugdhulp in te zetten en 53,6 fte Jeugdpsychologen.
Hiervoor is in totaal op jaarbasis €17,6 mln nodig.
Regiogemeenten (Uithoorn, Ouder-Amstel, Aalsmeer en Amstelveen) betalen per kind dat
specialistische jeugdhulp op het speciaal onderwijs ontvangt. De gemeente Amsterdam en Diemen betalen per fte. Na aftrek van het aandeel van de regiogemeenten blijft er nog ongeveer €14,2 miljoen
over voor de gemeente Diemen en Amsterdam. Het aandeel Diemense kinderen op het speciaal onderwijs is 2,15% (130/6076). De kosten voor de gemeente Diemen komen voor het schooljaar 2018-2019 op ongeveer €300.000. Deze kosten zijn tevens opgenomen in de 4e kwartaalbrief en kunnen worden opgevangen binnen de budgetten van het sociale domein. In de eerstvolgende kwartaalbrief van 2020 komen we terug op het budget van SJSO.
Verwachting is dat door deze nieuwe opzet minder kinderen hulp nodig hebben via jeugdhulp op individuele verwijzing, vanwege het betere bereik op de speciaal onderwijs scholen en de vergrote omvang. Ook is het goed denkbaar dat er minder PGB’s worden aangevraagd omdat hulp in natura direct beschikbaar is. De beoogde lastenverlichting vindt mogelijk ook op beleidsterreinen buiten Jeugd plaats, zoals Onderwijs en/of Werk en inkomen. Tot slot is door de schoolbesturen geen rekening gehouden met gemeente van herkomst. Indien andere gemeenten dan Diemen of
Amsterdam gemeente van herkomst van de jeugdige is, zal de andere gemeente een factuur worden gestuurd.
De kosten worden betaald uit het budget van de specialistische jeugdhulp.
Juridisch
De 1e wijziging op de Verordening Jeugdhulp is afgestemd met een adviseur van het team juridische zaken.
Andere risico’s?
n.v.t.
Wat merkt de burger van de te nemen beslissing?
Nvt
Opmerkingen over de uitvoering Communicatie
Nvt
Projectmatig Nvt
Bijlagen
- 1e wijziging op de Verordening Jeugdhulp Diemen 2018
Burgemeester en wethouders van Diemen, de secretaris,
J.D. de Kort de burgemeester,
E. Boog
Raadsbesluit
Onderwerp: 1e wijziging op de Verordening Jeugdhulp Diemen 2018 20-12
De gemeenteraad van Diemen in vergadering bijeen, Gelet op de voordracht van het college d.d. 14 januari 2020;
Besluit
De 1e wijziging op de Verordening Jeugdhulp Diemen 2018 vast te stellen.
Aldus besloten tijdens de gemeenteraadsvergadering van 27 februari 2020,
De voorzitter, De griffier,
