PEIL.KUNSTZINNIGE ORIËNTATIE

(1)

PEIL.KUNSTZINNIGE ORIËNTATIE

TECHNISCH RAPPORT

Utrecht, 2016

(2)

INHOUD

1 Inleiding ... 3

1.1 Doel 3

1.2 Opzet en methode 3 1.3 Steekproef 4

2 Het onderwijsaanbod Kunstzinnige Oriëntatie ... 5 2.1 Inbedding in het curriculum 5

2.2 Methodegebruik, leermiddelen, volgen evaluatiesystematiek 8 2.3 Ondersteuning en faciliteiten 11

2.4 Scholing leerkrachten 14

2.5 Kunstzinnige activiteiten op en buiten school 16

3 De leerresultaten Kunstzinnige Oriëntatie ... 22 3.1 Leerprestaties Kunstzinnige oriëntatie 22

3.1.1 Kennis en waardering 22 3.1.2 Praktische opdrachten 23

3.1.3 Reflectie (alleen representatieve scholen) 33

3.2 Verschillen tussen scholen en tussen leerlingen 37

3.2.1 Verschillen tussen scholen: aanbod Kunstzinnige Oriëntatie 37

3.2.2 Verschillen tussen leerlingen: vrijetijdsbesteding, attitude en leerervaring groep 7 38

3.3 Verschillen verklaard 40 3.3.1 Kennis 40

3.3.2 Eigen waardering 42 3.3.3 Waardering anderen 43

3.3.4 Individuele tekenopdrachten 45

3.3.5 Groepsopdrachten Muziek, Dans/drama 45

4 Literatuurlijst ... 47

(3)

1 Inleiding

In dit technisch rapport worden de resultaten gepresenteerd van het

peilingsonderzoek Kunstzinnige Oriëntatie 2015-2016. Voor een gedetailleerde toelichting van het instrumentarium en de gegevensverzameling zie rapportages Cito en Kohnstamm (Cito, 2016; Regtvoort, Elshof, Emmelot & Ledoux, 2016)

1.1 Doel

Het doel van de peiling van Kunstzinnige Oriëntatie was om het niveau te bepalen van de kennis en de vaardigheden op dit gebied van leerlingen in groep 8 van het basisonderwijs. De kerndoelen 54, 55 en 56 waren het centrale uitgangspunt voor de constructie van het toets instrumentarium.

54 De leerlingen leren beelden, muziek, taal, spel en beweging te gebruiken, om er gevoelens en ervaringen mee uit te drukken en om er mee te communiceren.

55 De leerlingen leren op eigen werk en dat van anderen te reflecteren.

56 De leerlingen verwerven enige kennis over en krijgen waardering voor aspecten van cultureel erfgoed (Greven & Letschert, 2006)

1.2 Opzet en methode

Op basis van de domeinbeschrijving van het leergebied Kunstzinnige Oriëntatie primair onderwijs (Van Tuinen, 2015) en de valideringsbijeenkomst, is het toetsinstrumentarium voor de peiling Kunstzinnige Oriëntatie ontwikkeld. Het instrumentarium van de peiling Kunstzinnige Oriëntatie dat is afgenomen bij de leerling, bestond uit een schriftelijke toetsing (theorietoets en leerlingvragenlijst) en praktische opdrachten. Ook is een aanbodvragenlijst ingevuld door de school.

De theorietoets bestond uit twee onderdelen: een onderdeel ‘Kennis’ en een onderdeel ‘Waarderingen’.

• Kennistoets: De kennistoets biedt zicht op kennis van cultureel erfgoed en van kunst in het algemeen (onderdeel van kerndoel 56).

• Waarderingen, onder te verdelen in de ‘Eigen Waardering’ (onderdeel van kerndoel 56) en ‘Waardering van anderen’ (onderdeel van kerndoel 55)

 Eigen Waardering: Waardering cultureel erfgoed aan de hand van kunstwerken.

 Waardering van Anderen: Reflecteren op het werk van anderen (kunstenaars) (kunstbeschouwing).

Hiernaast hebben de leerlingen een leerlingvragenlijst ingevuld gericht op de attitude (onderdeel van kerndoel 56) en gericht op het binnen- , buiten- en naschoolse leren.

 Attitude: Inventarisatie van de houding en waardering van leerlingen ten opzichten van de vier kunstdomeinen (muziek, beeldende vorming, dans en drama).

 Leerverslag: Inventarisatie van wat de leerlingen naar eigen zeggen hebben opgestoken van de lessen of projecten Kunstzinnige

Oriëntatie in het vorige schooljaar (groep 7).

(4)

 Buiten-en naschoolse leren: Inventarisatie van wat de leerlingen in hun vrije tijd hebben geleerd in het kunstzinnige domein

(bijvoorbeeld op het gebied van muziek, dans, artistiek).

 Leerlingkenmerken: Tevens is een aantal achtergrondkenmerken van de leerlingen in kaart gebracht, zoals geslacht, thuistaal, geboorteland leerling/ moeder/ vader en het verwachte VO-advies.

De praktische opdrachten, waarvan elke leerling er één uitvoerde, vormden het derde instrument (als onderdeel van kerndoel 54). Voor Beeldend zijn drie

individuele opdrachten geformuleerd die bestonden uit schetsen en tekeningen, die leerlingen individueel maakten en die zijn beoordeeld aan de hand van

ankertekeningen. Voor de domeinen Muziek, Dans en Drama zijn vier

groepsopdrachten ontwikkeld rondom het thema ‘Machine’, waarbij groepjes van vier leerlingen een klankstuk of een kleine voorstelling maakten. Voor de

beoordeling werden drie beoordelingsaspecten individueel gescoord, namelijk het niveau van samenspel of dans-en speltechniek, de zeggingskracht of expressie van de leerling en de positieve bijdrage van de leerling aan het groepsproces. Na afloop van iedere opdracht beantwoordden de leerlingen vragen (Kerndoel 55). Deze vragen betroffen reflectie op hun eigen resultaat en proces.

De aanbodvragenlijst voor schoolleiders bestond uit 20 hoofdvragen over inbedding in het curriculum, methodegebruik, leermiddelen, volgen en evaluatie van

leerlingen, ondersteuning en faciliteiten, en het binnen- en buitenschoolse aanbod van de scholen op het gebied van Kunstzinnige oriëntatie. Tevens is gevraagd naar een aantal achtergrondkenmerken van de leerkrachten van de deelnemende leerlingen.

Niet alle verzamelde gegevens zijn uiteindelijk in de rapportage Kunstzinnige oriëntatie terechtgekomen. Dit betekent dat in dit technisch rapport alleen die gegevens zijn opgenomen die ook in de definitieve rapportage Kunstzinnige oriëntatie staan.

1.3 Steekproef

In totaal zijn 132 scholen bereid gevonden mee te doen aan het peilingsonderzoek (Regtvoort, et. al., 2016). Naast de representatieve steekproef, zijn ook nog 20 voorhoedescholen opgenomen in het onderzoek. Dit zijn scholen die speciaal geselecteerd zijn voor de peiling, vanuit het gegeven dat zij zich profileren op het gebied van Kunstzinnige oriëntatie. De deelnemende scholen verschillen niet significant van de landelijke schoolpopulatie op relevante achtergrondkenmerken (Regtvoort, et. al., 2016).

In totaal hebben er 3809 leerlingen geparticipeerd in het onderzoek, 3304 leerlingen van de representatieve scholen en 505 leerlingen van de voorhoedescholen. De theorietoets is door 3167 leerlingen van de representatieve scholen ingevuld en 486 leerlingen van de voorhoedescholen. De attitudevragenlijst is door 3169 leerlingen van de representatieve en 486 leerlingen van de voorhoedescholen ingevuld. In totaal zijn er voor 3698 leerlingen praktische opdracht-gegevens beschikbaar; 3211 uit de representatieve steekproef en 487 van de voorhoedescholen. Afwezigheid van de leerling op het moment van toets afname is veelal de reden voor non-respons.

(5)

2 Het onderwijsaanbod Kunstzinnige Oriëntatie

De resultaten van de aanbodvragenlijst zijn beschreven voor de representatieve scholen en voor de voorhoede scholen. Voorhoedescholen zijn altijd apart van de representatieve scholen geanalyseerd. De respons op de aanbodvragenlijst is rond de 90 procent (Regtvoort, et. al., 2016), echter varieert de respons per vraag. Dit leidt tot verschillende aantallen die de vraag hebben beantwoord.

2.1 Inbedding in het curriculum

Onder inbedding van Kunstzinnige oriëntatie in het curriculum valt 1) de wijze van profileren en 2) de ingeroosterde lestijd per week per jaargroep en voor de verschillende disciplines binnen Kunstzinnige Oriëntatie.

Vraag 1; Profileert uw school zich op het gebied van Kunstzinnige oriëntatie?

Tabel 1. Wijze van profileren op het gebied van kunstzinnige oriëntatie Representatieve

scholen

Voorhoede scholen

N % N %

Profileert uw school zich op het gebied van Kunstzinnige

oriëntatie?

Nee 87 69,6% 5 25,0%

Ja, als

kunstmagneetschool

1 0,8% 0 0,0%

Ja, als school die Cultuureducatie met kwaliteit biedt

20 16,0% 10 50,0%

Ja, als

cultuurprofielschool

2 1,6% 0 0,0%

Overig... 15 12,0% 5 25,0%

Tabel 1a. Wel of niet profileren op het gebied van Kunstzinnige Oriëntatie (bewerking vraag 1*)

Representatieve scholen

Voorhoede scholen

N % N %

Profileren (0-1)

De school profileert zich op het gebied van KO

23 18,4% 10 50,0%

De school profileert zich niet of overig op het gebied van KO

102 81,6% 10 50,0%

Niet profileren (0-1)

De school profileert zich niet op het gebied van KO

87 69,6% 5 25,0%

(6)

De school profileert zich wel of overig op het gebied van KO

38 30,4% 15 75,0%

Overig profileren (0- 1)

De school profileert zich overig op het gebied van KO

15 12,0% 5 25,0%

De school profileert zich wel of niet op het gebied van KO

110 88,0% 15 75,0%

* Van de oorspronkelijke variabele zijn de antwoord categorieën ‘ja, als kunstmagneetschool’,

‘ja, als school die Cultuureducatie met kwaliteit biedt’, en ‘ja, als cultuurprofielschool’ samen genomen om tot de categorie profileren te komen. De categorie niet profileren bestaat uit de antwoord categorie ‘nee’ en de categorie overig profileren bestaat uit de antwoordcategorie

‘overig’.

Antwoorden bij vraag 1 ‘Ja, overig…’

• Als school waarbij creatieve ontwikkeling net zo belangrijk wordt bevonden als rekenen en taal.

• Een vrijeschool: breed aanbod van kunstzinnige vakken.

• Vrijeschool met evenveel aandacht voor kunst en ambacht als de cognitieve ontwikkeling.

• Als school, die Cultuur hoog in het vaandel heeft staan, die Cultuur als één van de speerpunten ziet.

• Door ons speciale aanbod op het gebied van muziekonderwijs.

• Een school die bezig is om een visie en beleid te ontwikkelen voor de komende 4 jaar op het gebied van Kunst en Cultuureducatie.

• En in de toekomst als cultuurprofielschool. Nu ook maar niet officieel.

• Excellente school 2014 met als excellentieprofiel cultuureducatie.

• Invoering kunstkabinet en deelname kinderkunstweek.

• Ja als kunstzinnige basisschool.

• Ja, als school die gebruik maakt van de talentontwikkeling van meervoudige intelligentie en kunstzinnige oriëntatie daarvoor als middel inzet.

• Ja, thematisch werken met daarin kunst en cultuur.

• Nee, maar elk jaar maken alle groepen gebruik van het aanbod cultuureducatie van Akte 2 en/of Keunstwurk.

• Pilotschool Culturage.

• Vakdocent Beeldende kunst en jaarlijks samenwerking theater- en dansdocenten.

• Veel aandacht voor culturele activiteiten (muziek, dans, enz.).

• We stimuleren museumbezoek, theaterbezoek en excursies (Prinsjesdag bijv.).

• We zitten nu in het traject Cultuurloper.

• Werken met cultuur coördinator en hebben recent subsidie ontvangen om cultuur verder vorm te gaan geven in combinatie met techniek.

• Cultuur coördinator in opleiding.

• We zetten de plannen vanaf dit schooljaar uit.

• Nog niet maar wel intentie.

• We zijn druk met visieontwikkeling op dit gebied.

(7)

Vraag 3; Hoeveel lestijd voor Kunstzinnige oriëntatie, en voor elk kunstdiscipline afzonderlijk is er dit schooljaar (2015/16) gemiddeld per week ingeroosterd in elk van de jaargroepen op uw school?

NB. Als Kunstzinnige oriëntatie geconcentreerd in periodeblokken wordt

aangeboden, verzoeken wij u om te rekenen hoeveel minuten dat gemiddeld per week betreft.

Tabel 2. Aantal ingeroosterde minuten lestijd per jaargroep

Representatieve scholen Voorhoede scholen Min P10 Gem. P90 Max Min P10 Gem. P90 Max Hoeveel lestijd

voor

Kunstzinnige oriëntatie is er dit schooljaar gemiddeld per week

ingeroosterd?

jaargroep 1/2

0 0 136 314 815 0 0 133 340 420

jaargroep 3 0 0 98 195 400 0 0 126 420 425 jaargroep 4 0 0 94 195 345 0 0 133 425 540 jaargroep 5 0 0 91 180 345 0 0 147 443 600 jaargroep 6 0 0 94 180 345 0 0 153 449 660 jaargroep 7 0 0 91 180 345 0 0 149 449 660 jaargroep 8 0 0 92 180 345 0 0 144 435 660 Tabel 3. Aantal ingeroosterde minuten lestijd per discipline

Representatieve scholen Voorhoede scholen N Min P10 Gem. P90 Max N Min P10 Gem. P90 Max Hoeveel lestijd

voor Kunstzinnige oriëntatie is er dit schooljaar gemiddeld per week

ingeroosterd?

Beel- dend

70 0 22 65 124 186 14 30 45 97 240 307

Muziek 77 0 11 31 47 64 14 15 19 49 121 150 Drama 72 0 1 17 40 69 11 4 6 28 60 60 Dans 68 0 0 11 30 45 12 0 1 23 55 60 Cultu-

reel erfgoed

63 0 0 12 29 39 12 0 0 18 43 46

Tabel 3a. Gemiddeld aantal ingeroosterde minuten lestijd op scholen die wel of niet profileren (representatieve scholen)

Profileren Niet profileren

Gem. Gem.

Hoeveel lestijd voor

Kunstzinnige oriëntatie is er dit schooljaar gemiddeld per week ingeroosterd?

Beeldend 68,73 62,55

Muziek 33,44 30,35

Drama 20,59 15,47

Dans 13,97 9,21

Cultureel erfgoed 14.85 10,15

(8)

2.2 Methodegebruik, leermiddelen, volg- en evaluatiesystematiek

In deze paragraaf wordt de lesmethode per discipline, het totaal aantal gebruikte methoden, het wel of niet volgen van de leerlingen en de manier waarop er gevolgd/getoetst wordt, het bieden van extra ondersteuning aan leerlingen met achterblijvende prestatie en de belangrijkste criteria bij het beoordeling van leerlingen beschreven.

Vraag 4; Wordt er dit schooljaar in groep 8 gebruik gemaakt van bestaande leermethoden voor Kunstzinnige oriëntatie of van zelf ontworpen lessen?

Tabel 4. Methodegebruik per discipline in groep 8

Voorhoede scholen

N % N %

Methodegebruik beeldend

Bestaande lesmethode 12 10,3% 2 10,0%

Zelf ontworpen lessen 50 42,7% 13 65,0%

Zowel bestaande lesmethode als zelf ontworpen lessen

46 39,3% 4 20,0%

Geen van beide 9 7,7% 1 5,0%

Methodegebruik muziek

43 37,1% 3 15,8%

Geen van beide 14 12,1% 3 15,8%

Methodegebruik drama

27 24,1% 4 22,2%

Geen van beide 28 25,0% 2 11,1%

Methodegebruik dans Bestaande lesmethode 8 7,4% 1 5,6%

14 13,0% 2 11,1%

Geen van beide 50 46,3% 5 27,8%

Methodegebruik cultureel erfgoed

(9)

30 27,5% 5 26,3%

Geen van beide 34 31,2% 3 15,8%

Vraag 5; Hieronder staat per (kunst)discipline een alfabetische lijst van bestaande methoden. Wilt u a.u.b. in volgorde van belangrijkheid invullen welke methode(n) dit schooljaar in groep 8 en vorig schooljaar in groep 7 van deze school zijn gebruikt. (meerdere keuzes mogelijk, 1 = meest belangrijk)

Tabel 5. Aantal keer dat een methode als ‘meest belangrijk’ is aangevinkt Representatieve scholen Voorhoede scholen

N % N %

123Zing 7 63,6 1 33,3

De muziekbus 1 14,3 0 0,0

Eigen-wijs digitaal 8 47,1 2 66,7

Kadans 0 0,0 0 0,0

Klats! 0 0,0 0 0,0

Luisterland 3 33,3 0 0,0

Meer met muziek! 2 20,0 0 0,0

Moet je doen - muziek 32 57,1 3 42,9

Música mundial 0 0,0 0 0,0

Musicatorium 0 0,0 0 0,0

Muziek en meer 0 0,0 0 0,0

Muziek meester! 0 0,0 0 0,0

Vier muziek met! 1 14,3 0 0,0

Winston's muziekschool 0 0,0 0 0,0

Zangexpress 2 25,0 0 0,0

Vraag 6; Hoe worden dit schooljaar de vorderingen van leerlingen op deze school op het gebied van Kunstzinnige oriëntatie getoetst? (meerdere antwoorden mogelijk)

Tabel 6. Hoe worden de vorderingen van leerlingen getoetst?

Voorhoede scholen

N % N %

Hoe worden dit schooljaar de vorderingen van leerlingen op deze school op het gebied van Kunstzinnige oriëntatie getoetst

Niet 55 47,0% 4 21,1%

Portfolio, spreekbeurt, werkstuk

31 26,5% 3 15,8%

(10)

of gevolgd? Methode gebonden toetsen

0 0,0% 0 0,0%

Zelf ontworpen toetsen

2 1,7% 0 0,0%

Anders 19 16,2% 5 26,3%

Tabel 6a. Worden de vorderingen van leerlingen getoetst of gevolgd?

(bewerking vraag 6*)

Representatieve scholen Voorhoede scholen

N % N %

Leerlingen toetsen of volgen (ongeacht toetsvorm)

Ja 62 53,0% 15 78,9%

Niet 55 47,0% 4 21,1%

* Van de oorspronkelijke variabele zijn de antwoord categorieën ‘portfolio, spreekbeurt, werkstuk’, ‘methodegebonden toetsen’ en ‘zelfontworpen toetsen’ samengenomen tot de categorie ‘ja’. De categorie ‘nee’ correspondeert met de antwoord categorie ‘niet’ van de oorspronkelijke variabele.

Vraag 7; Krijgen leerlingen met achterblijvende prestaties op gebied van Kunstzinnige oriëntatie extra ondersteuning?

Tabel 7. Extra ondersteuning voor leerlingen met achterblijvende prestaties Representatieve

scholen

Voorhoede scholen

N % N %

Krijgen leerlingen met achterblijvende prestaties op gebied van Kunstzinnige oriëntatie extra ondersteuning?

Nee 52 83,9% 13 86,7%

Ja, namelijk

…

10 16,1% 2 13,3%

Vraag 8; Welke drie criteria vindt u bij de beoordeling van de leerlingen het belangrijkst?

Tabel 8. Belangrijke criteria bij de beoordeling van leerlingen Representatieve

scholen

Voorhoede scholen

N % N %

Experimenteren/ onderzoeken 51 43,6% 12 63,2%

Creativiteit/ originaliteit van ideeën/

uitvoering

62 53,0% 13 68,4%

Technische kwaliteiten/vaardigheden 6 5,1% 1 5,3%

Expressie 3 15,8% 12 10,3%

Werkhouding/inzet 12 10,3% 3 16,7%

(11)

Plezier 59 50,4% 5 26,3%

Samenwerking 14 12,0% 1 5,6%

2.3 Ondersteuning en faciliteiten

Ondersteuning heeft betrekking op het hebben van vakleerkrachten en/of interne cultuur-coördinatoren. Faciliteiten betreffen de (voldoende) beschikbaarheid van materialen en lokalen voor kunstzinnige activiteiten.

Vraag 10; Beschikt de school op dit moment over een of meer speciale

vakleerkrachten voor de (kunst)disciplines? Zo ja, hoeveel uren geeft/geven deze per week les op de school en in welke jaargroepen?

Tabel 9. Beschikt de school over een vakleerkracht?

Voorhoede scholen

N % N %

Beschikt de school op dit moment over een of meer speciale vakleerkrachten voor de (kunst) disciplines?

Nee 88 75,2% 8 42,1%

Ja 29 24,8% 11 57,9%

Tabel 10. Aantal scholen met vakleerkracht per discipline

N % N %

Vakleerkracht beeldend Ja 10 7,6% 4 20,0%

Nee 122 92,4% 16 80,0%

Vakleerkracht muziek Ja 11 8,3% 6 30,0%

Nee 121 91,7% 14 70,0%

Vakleerkracht drama Ja 5 3,8% 4 20,0%

Nee 127 96,2% 16 80,0%

Vakleerkracht dans Ja 3 2,3% 3 15,0%

Nee 129 97,7% 17 85,0%

Vakleerkracht cultureel erfgoed Ja 2 1,5% 3 15,0%

Nee 130 98,5% 17 85,0%

Vraag 11; Heeft uw school een interne cultuurcoördinator (ICC)?

Tabel 11. Beschikt de school over een interne cultuurcoördinator?

Voorhoede scholen

N % N %

Heeft uw school een interne Nee 28 23,9% 2 11,1%

(12)

cultuurcoördinator (ICC)? Ja 89 76,1% 16 88,9%

Vraag 11b; Heeft de ICC op uw school een vastgesteld aantal (taak)uren voor deze functie? Zo ja, hoeveel?

Tabel 12. Aantal vastgestelde taakuren interne cultuurcoördinator Representatieve

scholen

Voorhoede scholen Gemiddelde Gemiddelde Hoeveel vastgesteld aantal (taak)uren heeft

de ICC op uw school voor deze functie?

37 45

Tabel 12a. Kruistabel vakleerkracht en interne cultuurcoördinator (representatieve scholen)

Heeft uw school een interne cultuurcoördinator (ICC)?

Total

Nee Ja

Beschikt de school op dit moment over een of meer speciale

vakleerkrachten voor de (kunst)disciplines?

Nee N 23 65 88

% 19,7% 55,6% 75,2%

Ja N 5 24 29

% 4,3% 20,5% 24,8%

Total N 28 89 117

% 23,9% 76,1% 100,0%

Tabel 12b. Kruistabel vakleerkracht en profileren (representatieve scholen) Beschikt de school op dit moment over

een of meer speciale vakleerkrachten voor de (kunst)disciplines?

Total

Nee Ja

Profileren De school profileert zich op het gebied van KO

N 12 10 22

% 54,5% 45,5% 100,0%

De school

profileert zich niet op het gebied van KO

N 76 19 95

% 80,0% 20,0% 100,0%

Total N 88 29 117

% 75,2% 24,8% 100,0%

(13)

Tabel 12c. Kruistabel interne cultuurcoördinator en profileren (representatieve scholen)

Heeft uw school een interne cultuurcoördinator (ICC)?

Total

Nee Ja

Profileren De school profileert zich op het gebied van KO

N 0 22 22

% 0,0% 100,0% 100,0%

De school profileert zich niet op het gebied van KO

N 28 67 95

% 29,5% 70,5% 100,0%

Total N 28 89 117

% 23,9% 76,1% 100,0%

Vraag 12; Zijn de volgende uitspraken betreffende de huidige faciliteiten voor het onderwijs in Kunstzinnige oriëntatie van toepassing op uw school?

Tabel 13. Faciliteiten voor het onderwijs in Kunstzinnige Oriëntatie Representatieve

scholen

Voorhoede scholen

N % N %

De school heeft een apart lokaal voor diverse kunstzinnige activiteiten

Nee 83 71,6% 10 55,6%

Ja 33 28,4% 8 44,4%

De school heeft een apart muzieklokaal (met muziekinstrumenten)

Nee 107 92,2% 15 83,3%

Ja 9 7,8% 3 16,7%

De school heeft een apart teken en handenarbeidlokaal

Nee 77 67,0% 8 44,4%

Ja 38 33,0% 10 55,6%

De school heeft een apart lokaal voor fotografie en film

Nee 112 98,2% 18 100,0%

Ja 2 1,8% 0 0,0%

De school beschikt over voldoende materialen/gereedschappen voor kunstzinnige activiteiten

Nee 38 32,5% 1 5,6%

Ja 79 67,5% 17 94,4%

De school heeft een grote zaal/ruimte/aula voor uitvoeren van kunstzinnige activiteiten

Nee 19 16,2% 2 11,1%

Ja 98 83,8% 16 88,9%

De leerkrachten gebruiken moderne media (internetfilmpjes, beeldbank) voor

kunstzinnige activiteiten

Nee 17 14,5% 3 16,7%

Ja 100 85,5% 15 83,3%

(14)

Tabel 13a. Aanwezigheid van ten minste één lokaal of ruimte voor KO (voor kunstzinnige activiteiten, muziek, teken of fotografie) (bewerking vraag 12*)

Voorhoede scholen

N % N %

Is er op de school tenminste één ruimte/ lokaal voor KO?

Ja 46 39,3 11 61,1

Nee 71 60,7 7 38,9

* Van de oorspronkelijke variabele zijn de antwoord categorieën apart lokaal voor

‘kunstzinnige activiteiten, muziek, handenarbeid en fotografie/film’ samengenomen tot de categorie ‘ja’. Het is mogelijk dat scholen beschikken over minimaal één van de genoemde lokalen, maar ook dat zij vier aparte lokalen hebben.

2.4 Scholing leerkrachten

Aan de scholen is gevraagd hoeveel leerkrachten een opleiding gevolgd hebben op het gebied van Kunstzinnige Oriëntatie, hoeveel leerkrachten in de afgelopen twee jaar nascholing gevolgd hebben en waar deze scholing op gericht was.

Vraag 18; Hoeveel van uw leerkrachten hebben een opleiding op het gebied van Kunstzinnige oriëntatie?

Tabel 14. Aantal leerkrachten per school met scholing

Voorhoede scholen

N % N %

Hoeveel van uw leerkrachten hebben een opleiding op het gebied van Kunstzinnige oriëntatie?

Kunstvakopleiding

0 88 81,5% 9 50,0%

1 12 11,1% 5 27,8%

2 5 4,6% 1 5,6%

3 2 1,9% 1 5,6%

4 1 0,9% 1 5,6%

5 0 0,0% 1 5,6%

Minor/specialisatie kunst Pabo

0 87 83,7% 14 87,5%

1 12 11,5% 1 6,3%

2 2 1,9% 0 0,0%

3 3 2,9% 1 6,3%

Overig, namelijk...

0 38 63,3% 4 57,1%

1 13 21,7% 2 28,6%

2 4 6,7% 0 0,0%

3 2 3,3% 0 0,0%

4 1 1,7% 0 0,0%

7 1 1,7% 0 0,0%

(15)

10 1 1,7% 1 14,3%

Antwoorden bij vraag 18 ‘overig namelijk…’

- Interne cultuurcoördinator (6x) - Musicerende leerkrachten (5x)

- Verdieping/cursussen/bijscholing/coaching (5x) - Vanuit de opleiding (4x)

- Vakleerkracht (2x).

Tabel 14a. Aantal leerkrachten op een school met een kunstvakopleiding en/of minor en/of een andere kunstzinnige opleiding (bewerking vraag 18*) (representatieve scholen)

N %

Aantal leerkrachten met een kunstvakopleiding, minor of andere opleiding.

0 65 58,0

1 24 21,4

2 12 10,7

3 5 4,5

4 2 1,8

5 1 ,9

6 1 ,9

10 1 ,9

13 1 ,9

Total 112 100,0

* Van de oorspronkelijke variabele is gekeken hoeveel leerkrachten een kunstvakopleiding en/of een minor en/of een andere opleiding hebben afgerond. Dit is samengenomen in de nieuwe variabele.

Tabel 14b Gemiddeld percentage leerkrachten met opleiding per school (bewerkingen vraag 18*)

Voorhoede scholen Gemiddelde Gemiddelde Percentage leerkrachten met een

opleiding

5,78 12,92

* Er is per school gekeken naar het aandeel leerkrachten met een opleiding door te kijken naar het aantal leerkrachten met een opleiding in vergelijking met het totale aantal leerkrachten op de betreffende school.

Vraag 20; Kunt u aangeven of de nascholing gericht was op beleid, vakdidactiek of iets anders?

Tabel 15. Het onderwerp van de nascholing

N % N %

Beleid Nee 53 58,2% 6 42,9%

(16)

Ja 38 41,8% 8 57,1%

Vakdidactiek Nee 56 63,6% 4 26,7%

Ja 32 36,4% 11 73,3%

Overig, namelijk… Nee 44 75,9% 5 62,5%

Ja 14 24,1% 3 37,5%

Antwoorden bij vraag 20 ‘overig namelijk…

• Eigen vaardigheden

• Praktische vaardigheden

• Beleidsvorming: Opleiding tot gecertificeerde ICC en diverse cursussen op beeldend gebied

• Coaching muziek

• Coördinatie

• Cultuur coördinator opleiding, dans

• Eigen vaardigheid

• ICC-cursus

• Informatie voor het team vergaren

• Kader van Traject Cultuurhelden

• Koppeling van lesinhoud en expressie. Buiten de kaders

• Organiseren van activiteiten

• Samen met beeldend kunstenaars die een periode langskomt om les te geven gericht op een bepaalde discipline

• Teamscholing eigen vaardigheden vergroten

• Werkgroep overleg binnen de gemeente en provincie

• Zelfstudie: Zelf beoefenen van het vak drama en dans

2.5 Kunstzinnige activiteiten op en buiten school

Onder kunstzinnige activiteiten vallen de activiteiten die op de school zelf door de leerlingen worden georganiseerd, maar ook de activiteiten waarbij externen worden ingeschakeld (kunstenaars). Daarnaast kunnen scholen in het kader van de brede school of de verlengde schooldag kunstzinnige activiteiten buiten de reguliere lestijd organiseren.

Vraag 13; Welke kunstzinnige activiteiten organiseert uw school op school?

Tabel 16. Kunstzinnige activiteiten op de school door de leerlingen Representatieve

scholen

Voorhoede scholen

N % N %

Tentoonstelling van beeldend werk

Niet 26 22,8% 3 16,7%

Tweejaarlijks 9 7,9% 1 5,6%

Jaarlijks 36 31,6% 7 38,9%

Meerdere keren per jaar

43 37,7% 7 38,9%

Concert Niet 57 51,4% 5 31,3%

(17)

Jaarlijks 35 31,5% 4 25,0%

11 9,9% 4 25,0%

Toneeluitvoering Niet 14 12,4% 1 5,6%

Jaarlijks 54 47,8% 7 38,9%

34 30,1% 10 55,6%

Dansuitvoering Niet 56 50,5% 6 37,5%

Jaarlijks 27 24,3% 5 31,3%

21 18,9% 3 18,8%

Tabel 17. Kunstzinnige activiteiten op de school door externe kunstenaars Representatieve

scholen

Voorhoede scholen

N % N %

Tentoonstelling van beeldend werk

Niet 86 80,4% 10 62,5%

Jaarlijks 10 9,3% 3 18,8%

1 0,9% 1 6,3%

Concert Niet 69 63,3% 6 37,5%

Jaarlijks 27 24,8% 9 56,3%

2 1,8% 0 0,0%

Toneeluitvoering Niet 52 48,1% 5 31,3%

Jaarlijks 37 34,3% 8 50,0%

4 3,7% 3 18,8%

Dansuitvoering Niet 76 71,0% 8 50,0%

Jaarlijks 15 14,0% 4 25,0%

2 1,9% 0 0,0%

(18)

Vraag 14; Welke kunstzinnige activiteiten organiseert uw school buiten school?

Tabel 18. Kunstzinnige activiteiten buiten de school

Voorhoede scholen

N % N %

Bezoek aan

kunsttentoonstelling/-museum

Niet 18 15,7% 1 5,6%

Jaarlijks 57 49,6% 11 61,1%

15 13,0% 4 22,2%

Bezoek aan concert / musical Niet 54 47,8% 3 17,6%

Jaarlijks 35 31,0% 11 64,7%

6 5,3% 1 5,9%

Bezoek aan theatervoorstelling Niet 24 21,1% 3 17,6%

Jaarlijks 53 46,5% 12 70,6%

8 7,0% 1 5,9%

Bezoek aan dans- of balletvoorstelling

Niet 67 60,4% 5 29,4%

Jaarlijks 19 17,1% 8 47,1%

4 3,6% 0 0,0%

Bezoek aan historisch museum, cultureel monument, archief e.d.

Niet 18 15,7% 1 5,6%

Jaarlijks 63 54,8% 10 55,6%

16 13,9% 5 27,8%

Omgevings-

/landschapsonderzoek

Niet 42 37,5% 6 35,3%

Jaarlijks 42 37,5% 8 47,1%

14 12,5% 0 0,0%

(19)

Vraag 9; Door allerlei culturele instellingen, organisaties en kunstenaars worden er producten en diensten aangeboden ten behoeve van Kunstzinnige oriëntatie in het basisonderwijs. Ook bestaan er diverse projecten en subsidies. Van welke van de onderstaande heeft uw school in het huidige en/of het vorige schooljaar gebruik gemaakt?

Tabel 19. Kunstzinnige diensten en producten externe partijen

Tabel 19a. Aantal kunstzinnige diensten of producten waarvan de school gebruikt maakt (bewerking vraag 9*)

Voorhoede scholen

N N

Aantal kunstzinnige diensten of producten

0 11 0

1 15 1

2 17 3

3 25 6

Voorhoede scholen

N % N %

In het huidige en/of het vorige schooljaar gebruik gemaakt van…

(Educatieve dienst van) museum

Nee 44 37,6% 4 21,1%

Ja 73 62,4% 15 78,9%

Centrum voor de kunsten/

muziekschool

Nee 56 47,9% 5 26,3%

Ja 61 52,1% 14 73,7%

Theatergroep of -centrum Nee 66 56,4% 11 57,9%

Ja 51 43,6% 8 42,1%

Dansgezelschap of -centrum Nee 92 78,6% 13 68,4%

Ja 25 21,4% 6 31,6%

Erfgoedinstelling/archief Nee 61 52,1% 8 42,1%

Ja 56 47,9% 11 57,9%

Individuele kunstenaars Nee 65 55,6% 7 36,8%

Ja 52 44,4% 12 63,2%

Provinciale organisatie (zoals Kunstgebouw)

Nee 88 75,2% 14 73,7%

Ja 29 24,8% 5 26,3%

Landelijke regeling

Cultuureducatie met kwaliteit en/of via de Tijdelijke regeling flankerende projecten

Nee 94 80,3% 10 52,6%

Ja 23 19,7% 9 47,4%

Provinciale en/of gemeentelijke regeling

Nee 80 68,4% 12 63,2%

Ja 37 31,6% 7 36,8%

Anders Nee 99 84,6% 16 84,2%

Ja 18 15,4% 3 15,8%

(20)

4 18 3

5 16 0

6 12 1

7 2 3

8 1 2

* Van de oorspronkelijke variabele is geteld van hoeveel diensten een school gebruikt maakt.

Tabel 19b. Gemiddeld aantal kunstzinnige diensten of producten waarvan de school gebruikt maakt (bewerking vraag 9)

Representatieve scholen Voorhoede scholen Gemiddelde Gemiddelde Aantal diensten/producten 3,16 4,21

* Van de oorspronkelijke variabele is berekend van hoeveel diensten scholen gemiddeld gebruik maken.

Vraag 15; Organiseert uw school Kunstzinnige oriëntatie na of buiten de reguliere lestijd? (bijvoorbeeld in het kader van de brede school/verlengde schooldag) Tabel 20. Kunstzinnige activiteiten na of buiten de reguliere lestijd

Vraag 16; Welk percentage leerlingen van groep 8 maakt daar gebruik van?

Tabel 21. Percentage leerlingen dat gebruik maakt van activiteiten buiten de reguliere lestijd

Voorhoede scholen Gemiddelde Gemiddelde Welk percentage leerlingen van

groep 8 maakt daar gebruik

Beeldend 18,69 20,00

Muziek 16,35 7,50

Voorhoede scholen

N % N %

Organiseert uw school Kunstzinnige oriëntatie na of buiten de reguliere lestijd?

Beeldend Nee 93 79,5% 16 88,9%

Ja 24 20,5% 2 11,1%

Muziek Nee 86 73,5% 15 83,3%

Ja 31 26,5% 3 16,7%

Drama Nee 98 83,8% 16 88,9%

Ja 19 16,2% 2 11,1%

Dans Nee 96 82,1% 16 88,9%

Ja 21 17,9% 2 11,1%

Cultureel erfgoed

Nee 109 93,2% 18 100,0%

Ja 8 6,8% 0 0,0%

(21)

van? Drama 16,94 10,00

Dans 23,55 6,50

Cultureel erfgoed 23,13 0,00

(22)

3 De leerresultaten Kunstzinnige Oriëntatie

De leerlingresultaten vallen uiteen in drie onderdelen: een peiling van het niveau van kennis en waardering, een peiling van praktische vaardigheden – in kaart gebracht met verschillende onderdelen van het creatieve proces – en een peiling van reflecterende vaardigheden van leerlingen in groep 8.

3.1 Leerprestaties Kunstzinnige oriëntatie

De resultaten bestaan uit een bankscore en een beheersingsscore. Bankscores schatten het aantal punten dat een leerling zou hebben behaald als hij of zij alle opgaven had gemaakt (Cito, 2016). Bij de kennistoets is een maximale score van 68 te behalen, bij eigen waardering is de maximale score 18 en bij waardering anderen 38. De beheersingsscore is een score tussen de 0 tot 100 waarbij het percentage goede antwoorden is berekend.

3.1.1 Kennis en waardering

Tabel 22a. Beschrijvende statistieken bankscore kennis, eigen waardering en waardering anderen (representatieve scholen)

Kennis Eigen waardering

Waardering anderen

N Valid 3170 3170 3170

Missing 134 134 134

Gemiddelde 34,84 9,84 16,06

Std. Deviation 9,066 4,238 8,844

Minimum 2 1 1

Maximum 61 16 36

Percentiles 10 23,00 4,00 4,00

50 35,00 10,00 15,00

90 46,00 15,00 28,90

Tabel 22b. Beschrijvende statistieken bankscore kennis, eigen waardering en waardering anderen (voorhoedescholen)

Waardering anderen

N Valid 486 486 486

Missing 19 19 19

Gemiddelde 35,59 8,99 14,28

Std. Deviation 8,789 4,294 8,501

Minimum 4 1 1

Maximum 61 16 36

(23)

Percentiles 10 25,00 3,00 3,70

50 36,00 9,00 13,00

90 48,00 15,00 27,00

Tabel 23a. Beschrijvende statistieken beheersingscore (0-100) kennis, eigen waardering en waardering anderen (representatieve scholen)

Waardering anderen

N Valid 3170 3170 3170

Missing 134 134 134

Gemiddelde 52,79 57,90 42,27

Std. Deviation 13,74 24,93 23,27

Minimum 3,03 5,88 2,63

Maximum 92,42 94,12 94,74

Percentiles 10 34,85 23,53 10,53

50 53,03 58,82 39,47

90 69,70 88,24 76,05

Tabel 23b. Beschrijvende statistieken beheersingscore (0-100) kennis, eigen waardering en waardering anderen (voorhoedescholen)

Waardering anderen

N Valid 486 486 486

Missing 19 19 19

Gemiddelde 53,93 52,90 37,57

Std. Deviation 13,32 25,26 22,37

Minimum 6,06 5,88 2,63

Maximum 92,42 94,12 94,74

Percentiles 10 37,88 17,65 9,737

50 54,55 52,94 34,21

90 72,73 88,24 71,05

3.1.2 Praktische opdrachten

Bij de praktische tekenopdrachten konden de leerlingen een maximale score van 9 behalen op het onderdeel uitvoering.

Tabel 24a. Beschrijvende statistieken uitvoeringscore (1-9) praktische tekenopdrachten (representatieve scholen)

Ondergrondse

ontdekking Monument Zelfportret

(24)

N Valid 472 427 434

Missing 2832 2877 2870

Gemiddelde 2,12 4,64 4,09

Std. Deviation 1,32 1,95 1,85

Minimum 1 1 1

Maximum 8 8 8

Percentiles 10 1 2 2

50 2 5 4

90 4 7 7

Tabel 24b. Beschrijvende statistieken uitvoeringscore (1-9) praktische tekenopdrachten (voorhoedescholen)

Ondergrondse

ontdekking Monument Zelfportret

N Valid 64 64 60

Missing 441 441 445

Gemiddelde 2,1 5,2 4,6

Std. Deviation 1,14 1,73 1,93

Minimum 1 1 1

Maximum 5 9 8

Percentiles 10 1 3 2

50 2 5 5

90 4 7,5 8

Tabel 24c. Score op uitvoering Ondergrondse Ontdekking Representatieve

scholen Voorhoede scholen

N % N %

Valid 1,00 179 37,9 26 40,6

2,00 170 36,0 19 29,7

3,00 65 13,8 10 15,6

4,00 25 5,3 7 10,9

5,00 18 3,8 2 3,1

6,00 10 2,1 0 0

7,00 2 ,4 0 0

8,00 3 ,6 0 0

Total 472 100,0 64 100,0

Missing System 2832 441

Total 3304 505

(25)

Tabel 24d. Score op uitvoering Monument Representatieve

N % N %

Valid 1,00 23 5,4 1 1,6

2,00 55 12,9 2 3,1

3,00 54 12,6 7 10,9

4,00 58 13,6 13 20,3

5,00 72 16,9 14 21,9

6,00 86 20,1 12 18,8

7,00 52 12,2 9 14,1

8,00 27 6,3 4 6,3

9,00 0 0 2 3,1

Total 427 100,0 64 100,0

Total 3304 505

Tabel 24e. Score op uitvoering Zelfportret Representatieve

N % N %

Valid 1,00 35 8,1 3 5,0

2,00 60 13,8 7 11,7

3,00 81 18,7 9 15,0

4,00 85 19,4 10 16,7

5,00 65 15,0 11 18,3

6,00 57 13,1 12 20,0

7,00 37 8,5 2 3,3

8,00 14 3,2 6 10,0

Total 434 100,0 60 100,0

Total 3304 505

Tabel 25a. Beschrijvende statistieken evaluatie-score praktische tekenopdrachten (representatieve scholen)

Zelfportret (leerling)

Monument (testleider)

N Valid 447 397

Missing 2857 2907

Gemiddelde 8,69 3,44

(26)

Std. Deviation 2,21 1,18

Minimum 1 1

Maximum 10 5

Percentiles 10 5 2

50 10 4

90 10 5

Tabel 25b. Beschrijvende statistieken evaluatie-score praktische tekenopdrachten (voorhoedescholen)

Zelfportret Monument

N Valid 63 64

Missing 442 441

Minimum 1,00 1,0

Maximum 10,00 5,0

Percentiles 10 3 2

50 10 4

90 10 5

Tabel 25c. Score op evalueren Zelfportret (door leerling, representatieve scholen)

Representatieve

N % N %

Valid 1,00 6 1,3 1 1,6

2,00 7 1,6 1 1,6

3,00 8 1,8 5 7,9

4,00 14 3,1 3 4,8

5,00 20 4,5 5 7,9

6,00 16 3,6 3 4,8

7,00 23 5,1 2 3,2

8,00 26 5,8 3 4,8

9,00 50 11,2 3 4,8

10,00 277 62,0 37 58,7

Total 447 100,0 63 100,0

Total 3304 505

(27)

Tabel 25d. Score op evalueren Monument (door testleider, representatieve scholen)

Representatieve

N % N %

Valid 1,00 25 6,3 4 6,3

2,00 62 15,6 7 10,9

3,00 111 28,0 17 26,6

4,00 111 28,0 27 42,2

5,00 88 22,2 9 14,1

Total 397 100,0 64 100,0

Total 3304 505

Tabel 26a. Beschrijvende statistieken uitvoeringscore (3-12) praktische groepsopdrachten (representatieve scholen)

Muziek 1 Muziek 2 Dans/drama 1 Dans/drama 2

N Valid 474 469 460 462

Missing 2830 2835 2844 2842

Gemiddelde 8,35 8,01 8,55 8,29

Std. Deviation 2,326 2,372 2,175 2,260

Minimum 3 3 3 3

Maximum 12 12 12 12

Percentiles 10 5,00 5,00 6,00 5,00

50 9,00 8,00 9,00 9,00

90 11,50 11,00 11,00 11,00

Tabel 26b. Beschrijvende statistieken uitvoeringscore (3-12) praktische groepsopdrachten (voorhoedescholen)

N Valid 75 73 77 75

Missing 430 432 428 430

Gemiddelde 9,05 8,64 8,49 8,71

Std. Deviation 1,923 2,175 2,150 2,353

Minimum 4 3 3 3

Maximum 12 12 12 12

Percentiles 10 6,00 6,00 6,00 5,00

50 9,00 9,00 9,00 9,00

90 11,00 12,00 11,20 12,00

(28)

Tabel 27a. Beschrijvende statistieken oriëntatie-score (0-5) praktische groepsopdrachten (representatieve scholen)

N Valid 474 469 460 462

Missing 2830 2835 2844 2842

Gemiddelde 4,30 4,00 4,22 3,78

Std. Deviation 1,25 1,41 1,38 1,56

Minimum 0 0 0 0

Maximum 5 5 5 5

Percentiles 10 2,00 2,00 2,00 1,00

50 5,00 5,00 5,00 5,00

90 5,00 5,00 5,00 5,00

Tabel 27b. Beschrijvende statistieken oriëntatie-score (0-5) praktische groepsopdrachten (voorhoedescholen)

N Valid 75 73 77 75

Missing 430 432 428 430

Gemiddelde 4,41 4,21 4,16 4,11

Std. Deviation 1,041 1,166 1,424 1,381

Minimum 0 0 0 0

Maximum 5 5 5 5

Percentiles 10 3,00 2,40 1,00 1,60

50 5,00 5,00 5,00 5,00

90 5,00 5,00 5,00 5,00

Tabel 27c. Score op oriënteren Muziek 1 (representatieve scholen) Representatieve

N % N %

Valid 0 11 2,3 1 1,3

1 20 4,2 1 1,3

2 17 3,6 3 4,0

3 37 7,8 6 8,0

4 72 15,2 14 18,7

5 317 66,9 50 66,7

Total 474 100 75 100,0

Total 3304 505

(29)

Tabel 27d. Score op oriënteren Muziek 2 (representatieve scholen) Representatieve

N % N %

Valid 0 22 4,7 1 1,4

1 18 3,8 2 2,7

2 32 6,8 4 5,5

3 45 9,6 9 12,3

4 103 22,0 15 20,5

5 249 53,1 42 57,5

Total 469 100,0 73 100,0

Total 3304 505

Tabel 27e. Score op oriënteren Dans/drama 1 (representatieve scholen) Representatieve

N % N %

Valid 0 18 3,9 3 3,9

1 20 4,3 5 6,5

2 19 4,1 3 3,9

3 42 9,1 3 3,9

4 47 10,2 15 19,5

5 314 68,3 48 62,3

Total 460 100,0 77 100,0

Total 3304 505

Tabel 27f. Score op oriënteren Dans/drama 2 (representatieve scholen) Representatieve

N % N %

Valid 0 27 5,8 2 2,7

1 21 4,5 5 6,7

2 54 11,7 3 4,0

3 62 13,4 8 10,7

4 56 12,1 12 16,0

5 242 52,4 45 60,0

Total 462 100,0 75 100,0

(30)

Total 3304 505

Tabel 28a. Beschrijvende statistieken onderzoekscore (0-20) praktische groepsopdrachten (representatieve scholen)

N Valid 474 469 460 462

Missing 2830 2835 2844 2842

Gemiddelde 12,47 11,05 9,80 9,05

Std. Deviation 4,69 4,79 4,71 4,49

Minimum 0 0 0 0

Maximum 20 20 20 20

Percentiles 10 6,50 5,00 5,00 5,00

50 12,50 11,00 9,00 8,00

90 19,00 18,00 16,00 15,00

Tabel 28b. Beschrijvende statistieken onderzoekscore (0-20) praktische groepsopdrachten (voorhoedescholen)

N Valid 75 73 77 75

Missing 430 432 428 430

Gemiddelde 12,88 11,07 8,95 10,79

Std. Deviation 4,003 5,250 4,075 5,617

Minimum 5 1 3 5

Maximum 20 20 17 20

Percentiles 10 9,00 5,00 4,00 5,00

50 12,00 10,00 7,00 9,00

90 20,00 19,00 16,00 20,00

Tabel 28c. Score op onderzoeken Muziek 1 (representatieve scholen) Representatieve

N % N %

Aantal geluiden

0-5 35 7,4 4 5,3

6-10 130 27,4 28 37,3

11-15 171 36,1 16 21,3

16-20 138 29,1 27 36,0

Total 474 100,0 75 100,0

Total 3304 505

(31)

Tabel 28d. Score op onderzoeken Muziek 2 (representatieve scholen) Representatieve

N % N %

Aantal geluiden

0-5 83 17,7 12 16,4

6-10 142 30,3 27 37,0

11-15 160 34,1 16 21,9

16-20 84 17,9 18 24,7

Total 469 100,0 73 100,0

Total 3304 505

Tabel 28e. Score op onderzoeken Dans/drama 1 (representatieve scholen) Representatieve

N % N %

Aantal geluiden

0-5 81 17,6 20 26,0

6-10 192 41,7 29 37,7

11-15 127 27,6 20 26,0

16-20 60 13,0 8 10,4

Total 460 100,0 77 100,0

Total 3304 505

Tabel 28f. Score op onderzoeken Dans/drama 2 (representatieve scholen) Representatieve

N % N %

Aantal geluiden

0-5 116 25,1 17 22,7

6-10 180 39,0 28 37,3

11-15 121 26,2 12 16,0

16-20 45 9,7 18 24,0

Total 462 100,0 75 100,0

Total 3304 505

(32)

Tabel 29a. Beschrijvende statistieken evaluatie-score (0-6) praktische groepsopdrachten (representatieve scholen)

Muziek 2 Dans/drama 2

N Valid 469 462

Missing 2835 2842

Minimum 0 0

Maximum 6 6

Percentiles 10 0,00 3,00

50 3,00 6,00

90 6,00 6,00

Tabel 29b. Beschrijvende statistieken evaluatie-score (0-6) praktische groepsopdrachten (voorhoedescholen)

Muziek 2 Dans/drama 2

N Valid 73 75

Missing 432 430

Minimum 0 0

Maximum 6 6

Percentiles 10 0,00 3,00

50 3,00 6,00

90 6,00 6,00

Tabel 29c. Score op evalueren Muziek 2 (representatieve scholen) Representatieve

N % N %

Aantal geluiden

0 67 14,3 9 12,3

1 35 7,5 8 11,0

2 49 10,4 14 19,2

3 87 18,6 11 15,1

4 98 20,9 10 13,7

5 73 15,6 14 19,2

6 60 12,8 7 9,6

Total 469 100,0 73 100,0

Total 3304 505

Tabel 29d. Score op evalueren Dans/drama 2 (representatieve scholen)

(33)

Representatieve

N % N %

Aantal geluiden

0 9 1,9 1 1,3

1 7 1,5 3 4,0

2 12 2,6 1 1,3

3 28 6,1 5 6,7

4 41 8,9 5 6,7

5 120 26,0 21 28,0

6 245 53,0 39 52,0

Total 462 100,0 75 100,0

Total 3304 505

3.1.3 Reflectie (alleen representatieve scholen)

Tabel 30. Beschrijvende statistieken score op reflectie op het groepsproces (2-10)

Muziek, Dans/drama

N Valid 1857

Missing 1447

Gemiddelde 8,78

Std. Deviation 1,82

Minimum 2

Maximum 10

Percentiles 10 6

50 9

90 10

Tabel 30a. Score op reflectie op het groepsproces Frequency Percent Valid Percent

Cumulative Percent

Valid 2 53 1,6 2,9 2,9

3 11 ,3 ,6 3,4

4 19 ,6 1,0 4,5

5 26 ,8 1,4 5,9

6 91 2,8 4,9 10,8

7 98 3,0 5,3 16,0

(34)

8 216 6,5 11,6 27,7

9 425 12,9 22,9 50,6

10 918 27,8 49,4 100,0

Total 1857 56,2 100,0

Missing System 1447 43,8

Total 3304 100,0

Tabel 31. Beschrijvende statistieken score op reflectie op de duidelijkheid (2-10, 3-15)

Muziek Dans/drama

N Valid 942 915

Missing 2362 2389

Minimum 2 3

Maximum 10 15

Percentiles 10 4 8

50 7 11

90 9 14

Tabel 31a. Score op reflectie op de duidelijkheid (muziek) Frequency Percent Valid Percent

Cumulative Percent

Valid 2,00 33 1,0 3,5 3,5

3,00 33 1,0 3,5 7,0

4,00 76 2,3 8,1 15,1

5,00 120 3,6 12,7 27,8

6,00 181 5,5 19,2 47,0

7,00 173 5,2 18,4 65,4

8,00 173 5,2 18,4 83,8

9,00 78 2,4 8,3 92,0

10,00 75 2,3 8,0 100,0

Total 942 28,5 100,0

Total 3304 100,0

Tabel 31b. Score op reflectie op de duidelijkheid (dans/drama) Frequency Percent Valid Percent

Cumulative Percent

Valid 3,00 5 ,2 ,5 ,5

(35)

4,00 9 ,3 1,0 1,5

5,00 14 ,4 1,5 3,1

6,00 14 ,4 1,5 4,6

7,00 39 1,2 4,3 8,9

8,00 44 1,3 4,8 13,7

9,00 67 2,0 7,3 21,0

10,00 87 2,6 9,5 30,5

11,00 179 5,4 19,6 50,1

12,00 140 4,2 15,3 65,4

13,00 145 4,4 15,8 81,2

14,00 103 3,1 11,3 92,5

15,00 69 2,1 7,5 100,0

Total 915 27,7 100,0

Total 3304 100,0

Tabel 32. Beschrijvende statistieken score op reflectie op het samen onderzoeken (3-15, 2-10)

Muziek Dans/drama

N Valid 942 915

Missing 2362 2389

Minimum 3 2

Maximum 15 10

Percentiles 10 8 6

50 12 8

90 14 10

Tabel 32a. Score op reflectie op het samen onderzoeken (muziek) Frequency Percent Valid Percent

Cumulative Percent

Valid 3,00 2 ,1 ,2 ,2

4,00 3 ,1 ,3 ,5

5,00 10 ,3 1,1 1,6

6,00 11 ,3 1,2 2,8

7,00 30 ,9 3,2 5,9

8,00 41 1,2 4,4 10,3

9,00 85 2,6 9,0 19,3

10,00 90 2,7 9,6 28,9

(36)

11,00 155 4,7 16,5 45,3

12,00 162 4,9 17,2 62,5

13,00 165 5,0 17,5 80,0

14,00 98 3,0 10,4 90,4

15,00 90 2,7 9,6 100,0

Total 942 28,5 100,0

Total 3304 100,0

Tabel 32b. Score op reflectie op het samen onderzoeken (dans/drama) Frequency Percent Valid Percent

Cumulative Percent

Valid 2,00 5 ,2 ,5 ,5

3,00 6 ,2 ,7 1,2

4,00 22 ,7 2,4 3,6

5,00 41 1,2 4,5 8,1

6,00 103 3,1 11,3 19,3

7,00 134 4,1 14,6 34,0

8,00 201 6,1 22,0 56,0

9,00 197 6,0 21,5 77,5

10,00 206 6,2 22,5 100,0

Total 915 27,7 100,0

Total 3304 100,0

(37)

3.2 Verschillen tussen scholen en tussen leerlingen

De verschillen tussen scholen en tussen leerlingen zijn geanalyseerd door middel van een Independence T-test. Hierdoor kon het gemiddelde van de ene groep vergeleken worden met het gemiddelde van een andere groep. Deze statistische analyses zijn alleen uitgevoerd voor de representatieve scholen omdat het aantal voorhoedescholen te laag is.

3.2.1 Verschillen tussen scholen: aanbod Kunstzinnige Oriëntatie

Tabel 33. Bivariate analyses schoolaanbod Kunstzinnige Oriëntatie

Kennis Waardering Uitvoeren

Eigen

waardering Waardering

anderen Teken-

opdracht Groeps- opdracht Profileren

Ja 53,46 53,82* 38,77* 4,20* 5,12

Nee 52,62 58,91* 42,68* 4,49* 5,31

Lestijd > 90 min

Ja 52,79 58,25 42,72 4,48 5,34

Nee 52,74 58,18 41,54 4,35 5,30

Methode gebruik (bestaande/zelfontworpen)

Ja 52,62 57,98 41,54* 4,46 5,29

Nee 51,77 61,18 50,03* 4,03 5,66

Volgen van leerlingen

Ja 52,95 57,86 41,47 4,56 5,36

Nee 52,23 58,56 42,34 4,30 5,27

Vakleerkracht (beeldend,

muziek, drama, dans) Ja 53,26 54,81* 37,33*

Nee 52,41 59,17* 43,21*

Vakleerkracht (beeldend)

Ja 4,11

Nee 4,39

Vakleerkracht

(muziek, drama, dans) Ja 5,01

Nee 5,34

Interne cultuur

coördinator Ja 53,05* 57,53* 42,08 4,38 5,43*

Nee 50,71* 61,02* 41,04 4,63 4,92*

Lokaal voor KO

Ja 53,33* 59,95* 44,29* 4,59 5,17*

Nee 52,15* 57,11* 40,40* 4,34 5,42*

Voldoende KO materiaal

Ja 52,55 57,57 41,80 4,47 5,30

Nee 52,72 59,47 42,06 4,33 5,36

Vakopleiding leerkracht

Ja 53,64* 55,28* 39,73* 4,30 5,16*

Nee 51,97* 60,43* 44,15* 4,52 5,44*

Gebruik maken

van KO diensten Ja 52,48 57,66* 41,44* 4,37* 5,30

Nee 53,74 63,20* 46,00* 4,97* 5,54

KO activiteiten

op school１ Ja 52,69 58,07 41,35* 4,37 5,36*

Nee 51,80 61,98 46,22* 5,00 4,60*

KO activiteiten

Ja 52,66 57,98* 42,10 4,39* 5,33

１ De school organiseert minimaal één activiteit op/buiten de school, tenminste eens in de twee jaar.

(38)

buiten school³

Nee 52,32 62,58* 40,37 4,95* 5,42

KO activiteiten

buiten lestijd２ Ja 52,97 59,60* 42,64 4,37 5,34

Nee 52,42 57,47* 41,50 4,45 5,31

Note: * p < .05.

Tabel 34. Prestaties op de kennistoets van leerlingen op scholen met een interne cultuurcoördinator en zonder interne cultuurcoördinator

(representatieve scholen)

ICC’er Geen ICC’er

Bankscore Bankscore

Percentiel 5 19,00 19,00

10 23,00 22,00

15 25,00 24,00

20 28,00 26,00

25 30,00 28,00

30 31,00 29,00

35 32,00 30,00

40 33,00 31,00

45 34,00 33,00

50 35,00 34,00

55 36,00 35,00

60 38,00 36,00

65 39,00 37,00

70 40,00 38,00

75 42,00 39,00

80 43,00 41,00

85 44,00 42,40

90 46,00 44,00

95 49,00 49,00

3.2.2 Verschillen tussen leerlingen: vrijetijdsbesteding, attitude en leerervaring groep 7

Tabel 35. Bivariate analyses leerlingkenmerken

Kennis Waardering Uitvoeren

Eigen

waardering Waardering

anderen Teken-

opdracht Groeps- opdracht Vrijetijdsbesteding KO３

Ja 53,80* 59,73* 44,54* 4,72* 5,57*

Nee 51,62* 55,88* 39,65* 3,99* 5,00*

Cultuur４

Ja 53,79* 58,69* 43,45* 4,43 5,40*

Nee 50,15* 55,86* 38,94* 4,20 5,14*

Attitude５

Ja 54,41* 61,00* 44,88* 4,81* 5,59*

Nee 51,49* 55,30* 39,53* 3,93* 4,92*

２ De school organiseert minimaal één activiteit buiten de reguliere lestijd, ja/nee.

３ De leerling tekent, fotografeert, maakt muziek, danst en/of speelt toneel, én heeft daar momenteel of eerder les in (gehad).

４ De leerling heeft in de vrije tijd een of meerdere van de volgende activiteiten ondernomen: bezoek van museum, concert, dansvoorstelling, toneelvoorstelling, monument, oud gebouw en/of standbeeld.

５ De leerling heeft een positieve attitude/houding t.o.v. Kunstzinnige Oriëntatie (boven het gemiddelde).

(39)

Leerervaringen groep 7６

Ja 53,05 58,98* 43,57* 4,50* 5,54*

Nee 52,42 56,79* 41,04* 4,19* 5,12*

Note: * p < .05.

６ De leerling heeft een positieve leerervaring t.o.v. Kunstzinnige Oriëntatie in groep 7 (boven het gemiddelde).

(40)

3.3 Verschillen verklaard

Om de verschillen nader te onderzoeken zijn multilevel-analyses en regressie analyses uitgevoerd. De multilevel-analyses zijn uitgevoerd voor de kennistoets, eigen waardering en waardering anderen. Omdat bij de praktische opdrachten het aantal leerlingen per school per opdracht te laag was, is bij de praktische

opdrachten gekozen voor een lineaire regressie vergelijking.

Er zijn vijf multilevel modellen geschat per afhankelijke variabele. Model 0 is een leeg model, hierin wordt niet gecorrigeerd voor school- of leerlingkenmerken.

Op basis van de variantie op school- en leerlingniveau kan de Intraclasscorrelatie berekend worden. Dit geeft aan hoeveel procent van de gevonden verschillen verklaard kan worden door schoolkenmerken. In model 1 zijn de variabelen die een significant effect bleken te hebben uit de bivariate analyses opgenomen. Vervolgens is in model 2 ook gecorrigeerd voor twee schoolkenmerken (percentage geen gewichten leerlingen en schoolconcept). In het derde model zijn daaraan toegevoegd leerlingkenmerken die in relatie staan met Kunstzinnige oriëntatie (vrijetijdsbesteding KO, culturele activiteiten en leerervaringen groep 7). In het laatste model zijn tot slot nog enkele achtergrondkenmerken van leerlingen toegevoegd (geslacht, leerlinggewicht, vertraging, thuistaal en

verwachtbrugklasniveau). Omdat deze achtergrondkenmerken mogelijk ook van invloed zijn op de prestaties van Kunstzinnige oriëntatie, is dit het meest eerlijke model.

De regressie analyses zijn vergelijkbaar met model 4 van de multilevel analyses. Bij de regressie analyses wordt echter geen rekening gehouden met de geneste structuur van de data (leerlingen op scholen).

3.3.1 Kennis

Uit tabel 36 is op te maken dat de ICC’er een significant effect heeft op de kennistoets KO. Ook zijn er nog een aantal leerlingkenmerken die een significant effect hebben; leerlinggewicht, verwacht brugklasniveau, vrijetijdsbesteding KO en culturele activiteiten.

Tabel 36. Multilevel analyses beheersing kennistoets

Model 0 Model 1

B７ P８ _B _P

Leerlingniveau fixed effecten

Constant 52,765 0,000 49,800 0,000

Jongens

Leerlinggewicht Vertragers (>12jr) Nederlands als thuistaal

Havo/vwo verwacht brugklasniveau Vrijetijdsbesteding KO

Culturele activiteiten Leerervaringen groep 7

Schoolniveau fixed effecten

Interne cultuur coördinator 2,346 0,030

７ B staat voor coëfficiënt ８ P staat voor p-waarde

(41)

Tenminste één lokaal voor KO 0,824 0,359 Er is tenminste een leerkracht die een

vakopleiding heeft afgerond 1,474 0,103

Percentage geen gewichten leerlingen Schoolconcept

Random effecten

Schoolniveau variantie 14,752 0,000 12,753 0,000

Leerlingniveau variantie 174,887 0,000 172,761 0,000 Model fit

-2log likelihood 25503,793 22176,576

Intraclasscorrelation 7,779

Model 2 Model 3 Model 4

B P B P B P

Leerlingniveau fixed effecten

Constant 36,593 0,000 37,291 0,000 40,197 0,000

Jongens -0,587 0,349

Leerlinggewicht -3,278 0,007

Vertragers (>12jr) 0,022 0,981

Nederlands als thuistaal 0,108 0,926

Havo/vwo verwacht

brugklasniveau 6,213 0,000

Vrijetijdsbesteding KO 1,740 0,007 1,417 0,030

Culturele activiteiten 3,250 0,000 2,808 0,000

Leerervaringen groep 7 0,396 0,533 0,723 0,253

Schoolniveau fixed effecten

Interne cultuur

coördinator 1,962 0,062 2,335 0,030 2,592 0,015

Tenminste één lokaal

voor KO 0,968 0,262 1,033 0,235 0,925 0,282

Er is tenminste een leerkracht die een vakopleiding heeft

afgerond 1,603 0,068 0,986 0,261 0,646 0,456

Percentage geen

gewichten leerlingen 0,141 0,001 0,102 0,015 0,035 0,415 Schoolconcept 0,720 0,638 -1,567 0,306 -2,246 0,138

Random effecten

Schoolniveau variantie 11,072 0,000 8,176 0,002 7,881 0,002 Leerlingniveau variantie 172,705 0,000 170,356 0,000 160,948 0,000

Model fit

-2log likelihood 22166,641 14834,694 14137,543

(42)

3.3.2 Eigen waardering

Uit tabel 37 is op te maken dat de schoolkenmerken in het model geen significant effect hebben op de eigen waardering. Wel hebben de leerlingkenmerken effect;

geslacht, leerlinggewicht, verwacht brugklasniveau, vrijetijdsbesteding KO en leerervaringen groep 7.

Tabel 37. Multilevel analyses beheersing eigen waardering

B P B P

Constant 57,834 0,000 61,873 0,000

Jongens

Profileren -4,007 0,291

Vakleerkracht -1,552 0,653

Tenminste één lokaal voor KO 2,989 0,274

Er is tenminste een leerkracht die een

vakopleiding heeft afgerond -3,327 0,271

Gebruik gemaakt van tenminste één dienst -2,857 0,516 Percentage geen gewichten leerlingen

Schoolconcept Random effecten

Schoolniveau variantie 162,550 0,000 161,656 0,000 Leerlingniveau variantie 474,615 0,000 481,390 0,000 Model fit

-2log likelihood 28806,638 25108,953

Intraclasscorrelation 25,511

Model 2 Model 3 Model 4

B P B P B P

Leerlingniveau fixed effecten

Constant 48,961 0,000 46,945 0,000 54,748 0,000

Jongens -6,153 0,000

Leerlinggewicht -5,105 0,015

Vertragers (>12jr) -0,318 0,841

Nederlands als thuistaal 2,054 0,301

Havo/vwo verwacht

brugklasniveau 5,037 0,000

Vrijetijdsbesteding KO 3,361 0,002 2,226 0,044

Culturele activiteiten 3,350 0,006 2,233 0,066

Leerervaringen groep 7 2,449 0,023 2,644 0,014

Schoolniveau fixed effecten

(43)

Profileren -3,588 0,354 -3,392 0,401 -2,965 0,458 Vakleerkracht -0,800 0,824 -0,985 0,794 -1,360 0,716 Tenminste één lokaal

voor KO 2,925 0,287 2,650 0,356 2,849 0,317

Er is tenminste een leerkracht die een vakopleiding heeft

afgerond -3,560 0,248 -3,648 0,256 -3,722 0,242

Gebruik gemaakt van

tenminste één dienst -3,076 0,486 -5,551 0,232 -5,123 0,265 Percentage geen

gewichten leerlingen 0,144 0,258 0,134 0,316 0,043 0,747 Schoolconcept 0,702 0,888 -0,575 0,911 -0,726 0,887 Random effecten

Schoolniveau variantie 163,000 0,000 168,848 0,000 165,566 0,000 Leerlingniveau variantie 481,365 0,000 469,213 0,000 442,834 0,000 Model fit

-2log likelihood 25104,844 16821,813 16044,018

3.3.3 Waardering anderen

Uit tabel 38 is af te lezen geen van de schoolkenmerken in het model een significant effect hebben op waardering anderen. Wel hebben de volgende leerlingkenmerken een significant effect; geslacht, brugklasniveau, vrijetijdsbesteding KO, culturele activiteiten en leerervaringen groep 7.

Tabel 38. Multilevel analyses beheersing waardering anderen

B P B P

Constant 42,805 0,000 45,417 0,000

Jongens

Profileren -2,114 0,611

Vakleerkracht -4,874 0,196

Tenminste één lokaal voor KO 3,368 0,258

Er is tenminste een leerkracht die een

vakopleiding heeft afgerond -4,040 0,222

Gebruik gemaakt van tenminste één dienst -1,198 0,803 Percentage geen gewichten leerlingen

Schoolconcept Random effecten

Schoolniveau variantie 213,158 0,000 203,821 0,000 Leerlingniveau variantie 352,430 0,000 355,925 0,000