Sjaak Körner, 't Ulgerke van Keub: gedichte in remunjs dialek · dbnl

(1)

Sjaak Körner

bron

Sjaak Körner, 't Ulgerke van Keub: gedichte in remunjs dialek. Henri Timmermans, Roermond 1947

Zie voor verantwoording: http://www.dbnl.org/tekst/korn017tulg01_01/colofon.php

© 2015 dbnl / erven Sjaak Körner / erven Piet Schoenmaekers

(2)

Sjaak Körner, 't Ulgerke van Keub: gedichte in remunjs dialek

(3)

[Woord vooraf]

Waem 't gelök had Sjaak Körner zien eige gedichte te heure veurdrage, vroog zeker ze nog ins te moge laeze.

Mer Keub, wie gewind gans besjeije, loot nieks los. ‘Det is later nog tieds genóg.’

Mit väöl kalle is 't aevel toch zo wied gekómme, det ze noe al ónger de miense kinne waere gebrach. Ze zeen det waerd, want 't sjteit waal vas, det nao Seipgens neem es wiej hae zo good de ech Remunjse sfeer in verze haet kinne verklanke. Loestert dan en leert de wieskes van zien ulgerke, vergaet aeve eur zorge en veult uch mit Keub Keldeneers weer ins ech Remunjse luuj, die van häör eige sjtad en eige taal haje.

(4)

(5)

Donauwelle van Teteleteeke.

Mien ulgerke det jank en jónkert door de sjtraot En jeug, al zjwejt 't zjwingelke neet altied in de maot, Zien joeks van oet de zón toet aan de anger ziej;

Woot geer auch hoest, oethangt of liGt of zit of sjtaot, Kravelt of kroept of lopt, hómpelt of hinkt of gaot.

Volgt van zien millodie de goljen draod En 't maak uch allemaol weer bliej.

Kiek hiej Remunj:

Mien ról die sjient versjlete toet d'n draod, Mer al zèk ich 't zelf - 't klink aet obstenaot - Mie wieske maak van binne

werm wie bloom, kajen, besjaot

En al löp d'r auch ins eine valse toon door haer, wie zuunj Dök door 't laeve van waem 't good wilt doon,

Waem triestig is of krank gif 't weer röGGegraot.

Es ich 't Wilhelmus sjpeel sjteit de sjeldaot Rech wiej ein kaers, sjleit aan, pink oppe naod En ein aaj bès die lach en vindj 't sjoon.

Al klink mien ulgerke dus waal ins krank wie zuunj, Al huulen es ich sjpeel auch sóms de huunj,

ich bön en blief toch van Remunj.

Al is 't auch neet zuuver en sereen, Al pits 't uch in eur ore wiej ein keen,

(6)

Al is mie leedje auch gaaroet neet gaaf, Ich drej 't toch mer aaf

En zèG en dink mer braaf:

Alaaf Remunj,

'ch Wil toch zo gaer 'nen echten Orgeldrejjer zeen!

Heurt men einen órgel örges, Heurt m'n oos muunj, Dan zaet vaort eederein:

Dao zeen die sjörgers, Det is get van Remunj.

Piezewiet, 't Is mich egaal!

Dae kaje kook, 't Sjprik wiej ei book, Haaj ich in eer.

Geer aevezeer, Waat geer?

Ei pötje beer?

Heel gaer, Jaowaal,

Des van mie waer, Mer ich betaal!

Neet op ei bein.

Dan nog mer ein.

Des fein.

(7)

Hei, kastelein...

Waat bleef zag geer?

Det zeen d'r veer.

Alweer?

Allez.

Santé!

'ch Bön bliej det ich mich ins kan röste.

Det veer 'm zo nog mer lang moge löste.

Det zal waal gaon zo lang v'r hem mer höbbe En daobie duchtig nog get oppe röbbe.

Alleh, ich gaon alweer

En ammezeert uch waort en väöl plezeer Toet weer ins op einen angere keer.

Prosit!

Bedank meneer.

(8)

Ode aan Aad Remunj.

‘Hoera! daar ligt mijn vaderstad.’

Remunj, doe bös van zoväöl tónge, van zoväöl henj gesjilderd en bezónge, van zoväöl muunj geprezen en gedaon,

mer nooits neet, nae, nog nimmer neet voldónge, wies doe mich dök kumps veur de geis gesjprónge, wie ich dich in mien hert en zeel höb sjtaon.

Remunj! Remunj! Remunj!... Ich zeen dien gatse, dien sjtraote en dien Werke, wo zó'n fratse

veer, es kwaojónges, dök oethaolden, in mien druim.

Ich riejer nog, es 'ch dink aan die sjtrapatse, die ós sóms lökde, mer auch lete flatse.

Remunj! dien sjoon boelvaars, dien hoezer en dien buim.

De Rattentore en d'n Dólhaof en dien weie, dien kèrketores en dake mit häör pulper leie, blauw in de sjeem, gael in de zón;

dien Sjteine Brök, dien Sjprengske en dien Roer, dien broesjend Hèllegaat en 't Ham,

wo ich mit sjoon en kousen aan mien veut ging bejje, ze bervelts deej en haos verbranjde

aan de ballaste en kejje,

heit van de zón, es ich mich euverbaaide mit bravoer.

(9)

Sjlingerdesjlanger oet 't MöGGebrook zeen ich de Roer versjiene,

zich zjwaor en dónker höffe, mit einen hoge rök verdwiene

euver de weuste waterwaering van dien wilj Hoogbat.

Ich heur 't eeuwig roesjend sjeten en versjuve van glazere gerdiene

water, wie door de nach in klank en beeld, coupletten en refriene

van oet mie sómber hert in oor en geis die zingend plat.

Ich zeen het water valle, gerabraak en gebraoke, dao ónger in de Hambaek sjoeme, weulend kaoke, rölse en wórstele, geweldig, infernaal.

Mien ougen aop - ich had ze duzelig gelaoke - Hae domineert de daken en de sjouwe van de sjtad hoog, hoog d'r baovenoet gesjtaoke,

Kersjtóffel sjteit d'r weer en zink zien klokketaal!

Ich zeen 't Sjaor, de Maas, de Sjter, het Bón, d'n Aopepool, de Maas, 't Köpke,

wo Friedus Selder mit zie kruutsnèt en ei dröpke op avele sjtoek; de Veursjtad, Vèsmert, Loesbleik, Werf, 't Loos, de Maas, de Pielpöt en de Brök,

Sjwumplaats en Tamboerskoel, Meneerkesbuske...

‘Drink ei sjöpke!’

‘Ins beugele veur beer mit knapkook of ei mupke

(10)

of pletskes?’ Ketter euver 't brökske, dan euver 't waegske langs de Peddepool het Brunke en Miljaarsberg weer trök.

Dao is Sjipperswelke! Och nae, dao sjient 't mäönke, dao kump ei wölkske en van gelök ei träönke.

Noe weurd 't duuster, zag de waorzèGster, noe zeen ich nieks!

Pesjtoorswal op en aaf baejt zich ei jónk kepläönke.

Och kiek, d'n dieke boum! Dao kwaak ei kräönke, opins gaon hóngerd kräön en krejje

door de lóch, get manjefieks.

En óm Kersjtóffel in zien kooi - sjerp is de lóch - zeen ich door mien plumpe

sjteinhuiers jagen óm d'n tore, klein wie sjwalge.

Wie? Heur ich het klökske trumpe?

Aaj jóffers sjloeffe mit häör kantje paresulkes achter de kräölkes en de kirkeplies nao 't lof en nao de rozekrans - 't is Mei - en wit en raos

bleuje kersjtaanjelebuim wie gumpe kantjwerk op 't greun.

Klein drubelkes en bóksemenkes sjtiebele van verlange óm in de wei huisjpringers, zomerveugel

en wientempels te gaon vange, of 't sjpeelt mit krenskes op percessie,

mit fäölkes veur, wie mit zuster Erenea ‘in den hof’.

(11)

(12)

En op de Wanjelwaeg zeen jónges aan 't sjtaeke

of boek aan 't sjpringe, waazes! óm hals en bein te braeke, aan 't pötje-rake-sjtuve mit rónj klaje sjtein,

boekgooje, kuitsjlaon det de sjtekker braeke.

‘Gein ruzing, jónges,’

zit op de bank einen alden heer te praeke,

‘Gauw, sjtek in 't pötje.’

‘Meister, hae houwt veur de bein.’

De grote zeen aan 't doppe. ‘Laot 't 'm litse.’

‘ZèG, kins doe houwe?’

‘Ich kan mejje.’

‘Kóm get pitse.’

‘Nae peuze.’ ‘Jao, veur cente, kölse, keersekaere of veur knuip?’

‘Dem sjuut de bóks aaf!’

‘Mós doe dit jaor laote?’ Bie de witse

dao sjteit plies Moele. Nae, 't is Voorhors. ‘Op de luip!’

‘Ahoesj!’ En heel de bend' op Boetenop aan, op de klater en 't Looiersjträötje in. Heel neuchter bie 't water blief d'r auch eine kieken aan 't sjtangketsel op de kej.

Einen troep 't Loos aaf, trök langs 't Sinderkläöske later, en aan de Kraanpórt: ‘Bah, hie sjtink 't nao de kater!’

Rrrroebedoebs, de trap op aan de kérk sjuut weer 'n wej.

Achter de kèrk óm, gauw ónger de Baog ins p...

want gans Remunj haet nog neet zoväöl pliesse, det 't, waat dao op det sjildje sjteit, handjhave kan.

(13)

Van angs en sjaemte kiek m'n óm en leut 'm kiesse, ein flinke Maas, en zingk tweesjtummig

van d'n hóndj van Thiesse.

Waat duit me neet, wanneer de nood kump aan de man?!

Dao bie de kèrk, zo tösse twee pilaere, - ein handj läönt op d'n 'ingel van de korf, de anger mót zich waere,

't is einen toer, teertejje rök, haaj die mer in bedwank - dao zit 'm duchtig ('t is Zaoterdaag)

ein boerevrouw te paere

en Zagers bie de Baog zoog det neet gaer, eh...

dao hadde zie de las van en de sjtank.

Het zinge van de jónges reup Zagers veur de roete, hae zuut de vrouw dao doonde en vluug opins nao boete, rech op häör aaf, mit aope henj:

‘Mer vrouw, ei miens zo braaf es geer,

die bie de kèrk - de vrouw heurt van te veure al häör ore toete -

hiej, óm eine gooie mertdaag te besjloete,

mich zoget duit veur gaodsdank, is det ein meneer?’

De vrouw, verpapzak, dórs gei sjnoor te binje, (of det 't neet neudig waar?)

‘En vrouw, dach geer, es veer hie zoget vinje,

(14)

det veer dao blie mit zeen? Es geer det dach...’

't Miens häör rood gezich det waerde wit en witter, want Zagers had de möts op van de gazefitter, dae biej häör in de kelder juus de maeter brach.

De vrouw die sjting cónfuus te kieke wiej eine puime.

‘Nu mens, ik zou dae boel maar d'rek ins op gaan ruime en maak gij hier nog eenmaal zó'n sjandaal,

dan zal ik naar geen goeie naam of eer meer kijken en met de sjterken erm ins naar uch reiken

en maak dervan dan d'rek perces-vambaal.’

En toen het miens dao det Hoog-Hollands heurde, toen meinde zie, half klaor, det häör get ergs gebeurde;

ze dach van angs haos, det ze-n-'t besjtórf.

Ze boekde zich en al waas 't neet gaer, ze beurde 't corp's delicti op en wiej 't auch kleurde en geurde, ze duujde-n-'t häöstig bie de waar in häöre korf!

Trök op de wal deeje de jónges euver 't haeske, de vrouw sjtreek nog ins mit de vingers langs 't naeske.

Oet de Kraanpórt dao kwaam, henj op de rök, auch mechtig Voorhors aan.

Toen Zagers dem zoog, mein ich detter lachde, krek of get lolligs sjoot in zien gedachte.

Mit ei gejaag gezich sjprook d'r hem dalik aan:

(15)

‘Kint geer die vrouw... dao, die...

mesjiens biekriege en inhaole,

ich gluif gewis, ze haet hie get gesjtaole, ich höb häör get in häöre korf zeen doon.’

Voorhors, de sabel bie de knoep, häör nao en maakde kórte mètte, g'r mót wete det daen Hollender hem doon bie 't hert had zitte, greep in de korf...

ziene witten haas waar neet meer sjoon!

Remunj,

dit waar ein foef oet vreuger tieje,

wie allewiel de luuj ze neet meer kinne lieje, mer toch waar 't in daen tied bie dich nog good.

De miense ware toen get roew, det gaef ich toe, mer zeker lang neet sjlechter es noe.

De meister waar toen veur zien knechter wie veur zien eige en veur zien eige blood.

Toen sjpeelden hóngerd kienjer in ein sjtraot en ze deje dinger, die ze noe waal zólle laote, mer leten auch väöl, waat ers noe waal doon.

Remunj, neet langer moele. Salut Baote, want, wètsewaal.. det zeen toch gein sjeldaote, Remunj, daen aajen tied waar toch waal sjoon!

(16)

(17)

Idylle.

Wanneer de zón in 't water sjient, Zuut men 't kleinste sjtäöfke.

Meer dan eine gansen almenak Zaet ein bloom in ein häöfke.

Wies doe daen aovend kösdes mich, Ich óm d'n hals dich vool,

Toen wis ich inins, wieväöl det ich Van dich, nae dich van mich, nae Ich, jao ich van diche hool!

Ei kiendj, det plökde - eigelik Waar 't ein verbaoje daod -

Ein bloom, mer zat ze veur Slevrouw.

Zie mooder waas neet kwaod...

(18)

Van euver de Maas nao 't bevried Remunj.

Remunj, wie dök waar ich gedrónge Weer nao dien hert toe trök te gaon En höb van dich mien sjtad gezónge Es ich op het Plein waar blieve sjtaon.

Wie dök dae rechte waeg gegange, Höb ich die sieloewet gezóch En zoog van teveure mie verlange Dien toresjpits al in de lóch.

Mer noe? Mien hert dórs neet te kieke 't Ging of reej 't op vaste benj.

Miene móndj dae preufde lóch van lieke, Het blood det boetsde mich in mien henj.

Mien oug det zól die beeld óntwieke, Bónj neet 't bloed mich mit zien benj, Dien sjtraoten erm Remunj, ze lieke Waal eine móndj gebraoke tenj.

De sjtoeppe liGGe vol mit kote, Vol mèshuip zintjelen en as, Wo, biej aerpelesjale en rooi krote, De völling rót van ein metras.

(19)

Dien hoezer liGGe aop, verlaote, De rame blindj mit plenk en douf.

Dien vinsters zónger glaas, doorsjaote Daak en plefóngs en wiej berouf Dien buim, de tek geknak, gebraoke, Dien kerk gesjandj en gevekseerd.

Doe höbs lillek aan de knots geraoke, Wiej höbbe ze dich vermassekreerd.

Toen ich d'n tore dórs bekieken En waat van dien kèrk is blieve sjtaon, Veulde-n-ich eine walg van weemood Mien hert, mien kael, mien oug besjlaon.

Toen in die sjtil en dooi ruwiene Eine losse sjtein nao ónger veel, Waar 't mich, of zich ein leidlawiene Neersjtorde-n-op mien eige zeel.

En biej de boeval van daen tempel, Wo ich gevormp bön en geduip En mien Kemunie deej, mich biechde, Nome mien traone vrieje luip.

Ich vluchde mich, mer 't kós neet bate, Want in dien sjtraote, laeg en breid, Vónj ich alweer die dezolate Verlaoten- en mistreustigheid.

(20)

(21)

Toet ich eine maerel heurde zinge, Toen zoog ich weer dien häöf in bleuj...

Wól dae mich al ein boodsjap bringe, Remunj, van diene nuuje greuj?

Toen zoog ich auch ein sjwalch zich sjpooie, Om ónger 't lieske van ein daak

Muundje veur muundje klei te gooie.

Ze had al ein begin gemaak

Van ein nuuj nès en wól mich wieze, Detter ein haop waar, die ich neet en had.

Detter ein haop waar, die ich neet en had.

Noe wis ich, des doe zóls herrieze, Remunj, mien heim, mien vadersjtad!

(22)

Ich bön gebaore...

Ich bön gebaoren óm leef te höbbe.

Mien hert det geit

Dök, det 't boets toet taege die röbbe, Wo-op daen doodskop sjteit.

Al reik en rèk zich auch 't verlange Van miene gewillige geis,

Det waeljig hert det blief mer hange Aan det voelazjig vleis,

Mie gaaloos hert, wo ónbedwónge En wildj 't blood door sjleit.

Wie krieg ich dae garegeel gewrónge Nao Leefde-n-in eeuwigheid?

(23)

Kemunieversje.

Jezus,

Vool ins in miene zeelezoum Het zäödje van 't Gelouf

Bie d'n Doup - 'ch had weet noch droum - Noe sjuut 't in 't louf!

Laot 't sjtevig in het hout Wasse, gaef 't greui,

Tek van Haop, laot 't zónger fout Sjeten in de bleui.

Laot 't bleuje wit en rood, Wiej oos appelebuim,

Kleure wie die Vleis en Blood, Det ich z' in mien druim Wól ómvame mit mien erm, Of 't mie mooder waas.

- Bervelts leep ich d'r haer, ocherm.

Door 't vochtig graas -

Toet Dien Leefde-n-oet mien zeel Zo nao boete sjleit,

Det 't mie waeze gans en heel Aan Dich hange duit.

(24)

(25)

Pak wie Kersjtóffel op d'n erm Mich, dan doon ich sjläöpke Om Dienen hals zo zaag en werm, LiG ich wie Die sjäöpke.

Doe gifs Diene jóng, noe d'r wakker is, - Och, waat bös Dich good! -

Get feiners nog dan lekker is.

Dien eige Vleis en Blood.

Boew Dien Leefde-n-in mien zeel, EIN wolk van witte wasem, Sjpeel d'r in wie lés door Neel- derbaek dae zilv're bresem.

Bring Die Meuderke ins mit, Wo 'ch aan Vaders handj Al zo dök bön haer gewaes.

Aan de Kapel in 't Zandj.

Onger Häöre manjtjel hoek Ich mich en zónger erg Loup ich nooit in klem of foek, Es ich mich dao verberg.

(26)

En kóm ich sóms ins koekepiep Sjtrukelend oet häör rök,

Dan weet ich, wo ich mich aan griep.

Zit mich op Diene rök,

Haai mich vas en höf mich hoog, Draag mich sjäöpke koup, Det ich, wiej ich 't vreuger zoog, Altied... later, wete moog, Wo ich veilig loup, Jezus...

(27)

(28)

Eerste Kemunie.

's Heer Hemelvaart 1945.

Dien kèrk aan gruzelemente, D'n tore verenneweerd, Miene sjpaarpot vol mit cente, Dao is het neet mit gekeerd.

Boew Dich mer hoog en heilig Vandaag ein eigen hoes

In mien hertj' ein det vas sjteit en veilig, Wiej 'et róndjóm auch raos en boes.

En kómme d'r nog weer ins barbaren, Al kreeg ich mie köpke-n-aaf, Oos hertje det zal 'ch troew bewaren.

Al weurd 'et Dien heilig graaf.

Dan zal ich mit Dich verriezen En, al geit het wiej het geit.

Op oos Hemelvaart angere nog wieze DE waeg nao d' Eeuwigheid,

Jezus.

(29)

(30)

In Ziene golje viever.

In Ziene golje viever Loog de grote Vès.

Ich wól in einen iefer Hem vange nao de Mès.

Mer dao, ónbegriepelik, Kwaam d'r op mich aaf, Mechtig, ónbesjriefelik.

Deeper wiej het graaf.

En angs euverveel mich, Ich deej mien ouge toe,

Het sjoeverde door mien zeel mich En ich dach: waat noe?

Mer toen... wiej ein hirt En euver tied en leid, Vloog ich door de verte-n- In de Eeuwigheid.

(31)

(32)

Bie de Moder van 't Kiendje.

Laot mich ins het kiendje kieke...

Wie dök höb ich det neet gezag En es ich thoeskwaam ei besjuutje Mit sókkerkäörkes mitgebrach.

Laot mich auch Eur Kiendje-n-ins kieken, Ich weet, det ich het neet verdeen, Mer het is mich al vergaeve, Det kós ich aan Eur auge zeen.

Het muuskebelle, luukskesjpringe, Vuuskeboetsen op de deur, Ich gooide zandj en kezelingen En sóms erger nog d'r veur.

Mer noew ich Eur Kiendje kin, Noe weet ich, det ich 't nimmer doon, Giester maakde-n-ich sjtraot en sjtoep En ziep en deur en dorpel sjoon.

Laot het mich mer ins aeve kieken, Ich loos dervan in de gezet,

Het waar zo good, zo leef, zo riek en...

Och! waat is det kiendje net!

(33)

Ich gluif det 't wölkskes op zien hendjes Haet en bleumkes op zien veut,

Det het aope hertje van zien hempje Ein aope reuske kieke leut.

Laot het mich mer ins effe drage, Gèf 'm mich ins op den erm, Och, waat zeen zien wengskes zaag En och, waat is zien muundje werm.

Laot hem mich ins efkes aaje, Zaag wie zieke zeen zien haor, Ich kan hem bienao neet meer haajen, Och, waat weurd mich 't kiendje zjwaor.

Mer waat haet 't deepe uigskes, Ich aluif dei ich dao-in verdrink En de ganse welt vergaet en Dan veurgood dao-in verzink.

Waazes! waat weurd 't dao dónkel...

'ch Durf neet meer te blieve sjtaon, Ich waer bang, ich wil nao moder, Ich zal, ich mót nao hoes toe gaon.

‘Nae, mie menke, noe neet bang zeen, Zuug ins, wie 't mäönke sjient, Sjnee blink zilver op de dake, Zodet d'n duuster gans verdwient.

(34)

Alles is zo wit en zuver,

Dan hoofs doe neet bang te zeen.’

Wie mit ei kletske veur miene sjtuver, Maakde-n-ich det ich verdween.

Waat de Moder mich gegaeven Haet, toen zie mich oet en leet, Nae, det zéG ich van ze laeve Nooit en nimmer neemes neet.

(35)

Ich kan neet zinge...

Ich kan neet zingen es ich wil, Ich wil neet zingen es ich kan.

Sóms is 't in mich dreuf en sjtil En mót ich zinge noe en dan.

Waat in mich laef en bleujt en dreeg Gewórmp, och, aafvèlt en verrót.

Zich zelf weer zejt en traog nao 't Leech Weer opkump, maak det 'ch zinge mót.

De paereboum dae wrink zien tek Zo ermelik in de wintjerlóch, Noe is ter dood. Waat is det gek.

Deh! in 't veurjaor bleujt ter nog.

Wie 't water auch van Roer en Maas

Grauw-zjwart en blóndj sjpeult óm Het Bón, Weurd 't vreugjaor weer de wintjer baas, Dan sjient toet op de baom de zón.

D'n avel wemelt gael en greun Langs driefzandj en langs kezelsjtein En langs het luus, det zónger sjteun Mer willoos zjweef en zuch allein.

Ei! zilver rutske waas doe sjuuts Inins oet het water en wie klook Sjwums doe eweg weer obbernuuts, Gevluch veur bitse baars of sjnook.

(36)

Waem gif dich toch die vastigheid, Wodoor det in de sjterksten drif, Die blinkend beutje kalm dao sjteit, Wie vasgesjtaoke mit ein sjtif.

Wie zoek die kolk dae kurkesjtop Daen tak, det blaad, det sjtöksken hout, Waat sjpeelt ei kiendj dök door de kop, Zo is 't braaf, zo is 't sjtout.

Zo is 't zomerprach, zo dood.

Zo dor weer, waat toch riek in bleuj Te prónke sjting; zo wied en groot En wit van sjnee het landj, zo deuj.

Doe Dae van boum en bleuj en blaad, Water en windj de Meister bös.

Van vès en miens, blief mie behaad, Veranker mich vas in Dien rös.

En haol mich binnen in Dienen haof, Es 't auch hiebinne veurjaor is, Es 't zuver is van sjliek en sjtaof, De lóch zo lekker ruuk en fris.

Dan kan ich zinge wie ich wil, Dan mót ich zingen en ich kan Het zónger klank of waord of wil, En ich weet zo good wovan, wovan...