1
Kwaliteitskoers Sociaal Werk
Samenvatting en vraag aan de leden
Inleiding
Goed zijn is één ding. Maar hoe weten anderen dat? Zichtbaar maken dat je kwaliteit hebt en levert is in deze tijd hoogst relevant. Klanten willen dit weten, maar ook collega’s en financiers. Doen we dat allemaal apart en op onze eigen manier? Nee, we willen als branche gezamenlijk een zichtbare vuist maken voor kwaliteit en daarin onderscheidend zijn. Daarom heeft de commissie kwaliteit en professionalisering in opdracht van de leden een nieuwe kwaliteitskoers ontwikkeld.
Waarom herijken?
In 2013 hebben de leden van MOgroep zich uitgesproken voor herijking van kwaliteit en professionalisering. Ze hebben gevraagd om een eigen verhaal over kwaliteit, vanuit gedeelde waarden en de ambitie om optimaal te presteren. Systemen zoals certificering en registratie zijn slechts een middel, en ondergeschikt aan het realiseren van die waarden. De nieuwe
kwaliteitskoers moet oog hebben voor de context van Sociaal Werk organisaties: nieuwe
wetgeving, decentralisaties, bezuinigingen en marktwerking waarbij samenwerking, concurrentie en verantwoording belangrijk zijn.
Het proces: de route naar de koers
In februari 2014 is de commissie Kwaliteit & Professionalisering gestart. De plannen en eerste resultaten van de commissie zijn in dat voorjaar via een enquête aan de leden voorgelegd. Tijdens de ALV (Algemene Ledenvergadering) van 22 mei 2014 zijn de leden officieel geïnformeerd over de plannen en heeft de commissie van de leden instemming gekregen voor de ingezette koers. In november 2014 is het onderwerp beroepsregistratie uitgelicht door leden te informeren over en motiveren voor de meerwaarde van beroepsregistratie als een middel om het vakmanschap te stimuleren en borgen. In de tussentijd heeft de commissie gewerkt aan het concreet handen en voeten geven aan de ideeën over kwaliteit. De uiteindelijke resultaten hiervan heeft de commissie gepresenteerd en besproken op drie regiobijeenkomsten en komen aan bod op de ALV op 25 november 2015.
Uitgangspunten van de koers
Het uitgangspunt in 2013 was ’terug naar de bedoeling’. De bedoeling van sociaal werk is om burgers tot hun recht te laten komen. Centraal in de nieuwe koers staan waarden die de branche met elkaar deelt en onderschrijft. Het naleven van deze waarden moet helpen de bedoeling van sociaal werk te realiseren. De waarden van de branche gaan over vakmanschap, het effect van dienstverlening voor de burger en organisatie en toezicht. De professional als uithangbord en kapitaal van de organisatie, inzicht in en sturing op maatschappelijke meerwaarde en de
organisatie in de rol van facilitator en stimulator bepalen in samenhang de kwaliteit. Dat is de kern van de kwaliteitskoers van de branche. De kwaliteitskoers is uitgewerkt in bijlage 1. De waarden staan opgenomen in bijlage 1A (op blz. 7 van bijlage 1).
De koers in een notendop
De kwaliteitskoers kent drie basis ingrediënten:
1. Kwaliteitswaarden vertaald in een branchecode
2. Toetsing op naleven van die waarden (intercollegiaal en extern) 3. Borging van het vakmanschap via beroepsregistratie
Ad 1. Branchecode
De kern van de nieuwe kwaliteitskoers zijn de waarden over vakmanschap, effectiviteit en organisatie en toezicht. Deze waarden vormen de branchecode die elk lid van de MOgroep moet
ALV 25 november 2015:
Koers op kwaliteit en professionalisering
2 onderschrijven (zie bijlage 1A op blz. 7 van bijlage 1). Met de branchecode laat de branche W&MD zien waar ze voor staat en wat de visie op kwaliteit is.
Ad 2. Toetsing
De kwaliteitswaarden vertalen wij zelf naar toetsbare normen waardoor zichtbaar wordt hoe de waarden in de praktijk worden nageleefd. Voorbeelden hiervan staan opgenomen op blz. 2/3 van bijlage 1. Het doel van toetsen is stimuleren en borgen dat organisaties en professionals handen en voeten geven aan die waarden. Waarom toetsen? Kwaliteit is een continue proces van verbeteren;
de juiste vragen stellen, leren en bijstellen. Periodieke toetsing helpt hierbij en sluit aan bij de ambitie van de branche om kwaliteit niet vrijblijvend te laten zijn. De branche staat voor kwaliteit, onderschrijft de waarden, werkt aan verbetering en durft te laten zien hoe ze dat doet. Met altijd als bedoeling om burgers tot hun recht te laten komen (lees verder in bijlage 1, onderdeel 2.B op blz. 3/4).
Toetsing op het naleven van deze waarden is vrijwillig en kan op twee manieren: intercollegiaal en/of extern.
Intercollegiaal toetsen of leren sluit aan bij de huidige ontwikkelingen en behoeften van de branche: nieuwe manieren van werken, een verschuiving van verantwoorden naar leren en vertrouwen en van beoordelen naar reflecteren zijn daarin belangrijk. Organisaties worden random gematcht en voeren de intercollegiale toets uit op basis van bepaalde richtlijnen.
Resultaat is een rapport met aanbevelingen en een notering in het register van de branchecode zodat zichtbaar is dat er intercollegiaal getoetst is.
Leden kunnen in plaats van of aanvullend op intercollegiaal toetsen kiezen voor externe toetsing door een auditor van een certificerende instantie (CI) met als resultaat een certificaat.
Ad 3. Beroepsregistratie
De ontwikkeling van goed vakmanschap van professionals is juist nu van belang omdat de context en de rol van sociaal werkers ingrijpend verandert. Maatschappelijke veranderingen, nieuwe wetgeving, andere samenwerkingsverbanden en nieuwe financiers vereisen meer dan ooit dat professionals up to date zijn. Daarom komt er een register voor sociaal werkers. Het register is een middel dat de ontwikkeling van vakmanschap stimuleert en borgt waarmee de bedoeling van sociaal werk beter kan worden gerealiseerd. Goed vakmanschap betreft alle terreinen: het gaat om (actuele) kennis en competenties maar ook om verantwoord ethisch handelen. Veel keuzes zijn immers mede gebaseerd op waarden, principes en redeneringen. Het is belangrijk dat sociaal werkers zich bewust zijn van die ethische dimensie en dat ze hun afwegingen expliciteren. Voor de verantwoording van hun handelen én om ervan te leren en samen met collega's te reflecteren. Het beroepsregister maken we samen met leden en met relevante partners in de branche
(beroepsverenigingen, vakbonden en beroepsonderwijs). Cruciaal is dat het register met zinvolle criteria en relevante en effectieve vormen van leren (onder meer in de praktijk, intercollegiaal) ontwikkeling van vakmanschap stimuleert en borgt (lees verder in bijlage 2).
Toolbox
Een nieuwe koers lanceren is mooi, maar dit vereist ook dat leden ondersteund worden in het naleven van de waarden. Hiervoor maken we een toolbox met up to date kennis en
instrumentarium. Deze toolbox bevat onder meer instrumenten op het terrein van effectmeting en een herziene governancecode. De governance code moet de ontwikkeling van adequaat toezicht in
3 deze tijd stimuleren en borgen. De transities en de transformatie stellen immers ook nieuwe eisen aan toezicht en governance in sociaal werk. (voor meer informatie zie onder meer het verslag van de regiobijeenkomsten, blz. 5-6).
Het komende tijdpad
Na goedkeuring van de kwaliteitskoers werkt de MOgroep samen met de commissie aan de volgende trajecten en producten, die leden moeten ondersteunen deze koers uit te voeren:
Vertaling van waarden in een toetsingskader, dat de basis vormt voor zowel intercollegiale als externe toetsing
Register waarin organisaties na toetsing worden opgenomen
Format en handreikingen voor intercollegiale toetsing
Keurmerk verbonden aan externe toetsing
Toolbox met up to date kennis en instrumenten
Register voor sociaal werkers (inclusief een beroepscode)
Herziene Governance Code
De uitwerking van de totale kwaliteitskoers is voor de zomer van 2016 gereed. Alleen de ontwikkeling van het keurmerk vraagt naar alle waarschijnlijkheid meer tijd en zal na de zomer beschikbaar komen. De producten worden tijdens de eerstvolgende ALV’s gepresenteerd en voorgelegd aan de leden.
Stemming
Stemt u in met de drie samenhangende onderdelen van de kwaliteitskoers, te weten:
1. Voor leden bindende branchecode kwaliteitswaarden.
2. Vrijwillige toetsing met keuze uit intercollegiale of externe toetsing.
3. Beroepsregister sociaal werkers, dat vakmanschap stimuleert en borgt.
Onder de voorwaarde dat de uitwerking op de ALV op 25 mei 2016 wordt voorgelegd.
BIJLAGEN
Bijlage 1 Kwaliteitskoers: Branchecode Kwaliteit & Professionalisering Bijlage 1A Kwaliteitswaarden Branchecode (blz. 7 van bijlage 1) Bijlage 2 Beroepsregister Sociaal Werk
