p^ T I J E ° u riE K e
Mooi weer spelen
Het is april 1993, voorjaar dus. Daar zou iedereen een zonnige voor jaarsnota bij wilen zien. De weermannen in dit kabinet doen daarom hun best de zon te blijven zien achter de donkere wolken die zich boven hun hoofden samenspannen. Het ziet er helaas niet zo goed uit als zij ons willen doen geloven.
En voor die slechte omstandigheden is dit kabinet in de eerste plaats zelf verantwoordelijk. Jaar in, jaar uit werden belastingen en premies verhoogd en consequent werd de economische groei te hoog ingeschat. Dat moet wel tegenvallers opleveren. Nu is men als gevolg daarvan al zeven maanden bezig de begroting 1993 samen te stellen. Eind april is zo'n twee miljard nog niet ingevuld.
De heren Lubbers en Kok maakten gebroederlijk de afspraak daar niet over te spreken. Ze presenteerden wel plannen voor de jaren '94 en verder. Aangezien ze voor die periode geen volmacht van de kiezer hebben, moet dat wel een soort verkiezingsprogramma zijn. Het
CDA/PvdA-kabinet wordt zo tot inzet van de verkiezingen gemaakt. Ze spreken wat betreft 1994 zelfs over de strengste begroting sinds de tweede wereldoorlog. Dat is ten eerste feitelijk onjuist (Kok vergeet bijvoorbeeld zijn voorganger Lieftinck) en ten tweede tamelijk hilarisch, aangezien nog maar een klein deel van hun streven is ingevuld. Een groot deel wordt zelfs opgelost met de verkoop van staatsdeelnemingen. Koks andere voorganger Duisenberg, de huidige president van De Nederlandse Bank, noemde dat terecht boterzacht. Het is mooi weer spelen met geld dat voor investeringen dient te worden gebruikt.
Nee, voor de zomer van 1994 intreedt vinden nog drie verkiezingen plaats. Het kabinet wacht nog een strenge winter. De premier sprak enkele maanden geleden nog van economisch zwaar weer. Dat is er nu nog steeds, maar men is er nog altijd niet tegen beschermd. Het kabinet moet streng zijn voor zichzelf en niet voor een volgend kabinet. Frits Bolkestein
Ruzie om vervoer studenten
De ministers van Onderwijs en Wetenschappen, Ritzen (PvdA), en Verkeer en Waterstaat, Maij- Weggen (CDA), kwamen deze week openlijk met elkaar in aanvaring tijdens het vragenuur. De reden daarvoor lag in het door de minister van Onderwijs afgesloten contract over een studentenvervoerkaart, waar de NS buiten valt. Studenten kunnen volgens die overeenkomst alleen nog met tram, metro en bus reizen, de nieuwe kaart geeft geen toegang tot de trein. Op een spreekbeurt had de minister van Verkeer gezegd dat zij daar niet gelukkig mee was. Dat was aanleiding voor oppositiepartijen Groen Links en VVD de ministers beiden aan de tand te voelen.
Minister Maij begon met nadrukkelijk te zeggen dat het contract van haar collega met de vervoersbedrijven een voorlopige status heeft en dat het nog door de ministerraad moet. Ze vond dat er nog ruimte was om verder te onderhandelen met de NS en ze riep haar collega-minister van Onderwijs daartoe op. Zijn idee voor een speciaal snelbusnet vond ze niet efficiënt en slecht voor het milieu.
Minister Ritzen vond dat de rek uit de onderhan- delingen met de NS was. Het afbreken daarvan was namelijk het resultaat van drie maanden overleg. VVD-woordvoerder Studiefinanciering (het project OV-jaarkaart maakt daar onderdeel van uit) Benk Korthals merkte op dat de minister van Onderwijs toch een volmacht had van het kabinet voor de onderhandelingen. Hij vroeg daarom aan de minister van Verkeer of ze de principe-uitkomst aanvaardt. Ze zei ontwijkend dat ze "zorgen" had en dat de ministerraad uit zal wijzen wat gaat gebeuren.
Annemarie Jorritsma zei dat de discussie een unicum betrof: "Ruzies worden gewoon achter
de regeringstafel uitgevochten." Ze wees daar bij onder andere op het bedenkelijke schudden met het hoofd door beide ministers wanneer de ander aan het woord was. W a t bedoelden ze daarmee? Maij antwoordde dat de ministerraad de overeenkomst nog moet goedkeuren en Ritzen zei dat hij in de onderhandelingen met de NS al over de rand was gegaan. Hij wilde het laatste verschil van 35 miljoen niet meer sam sam delen. Even later zei hij zelfs - in antwoord op een vraag van Jan Franssen - dat hij
verwacht dat de ministerraad zijn overeenkomst zal goedkeuren (Maij trok verbaasd haar wenk brauwen op). Hij voelde zich verbonden aan het principe-contract en beloofde de V V D volgende week dinsdag helderheid op papier over de uitkomst van de ministerraad.
Toen Erica Terpstra vroeg in hoeverre de minis ter van Verkeer en Waterstaat op de hoogte was van de onderhandelingen door haar collega, antwoordde Maij dat ze niet wist dat Ritzen zo plotseling de gesprekken met de NS zou staken. Ze vond dat ze op het laatst steeds minder op de hoogte werd gehouden. Ritzen daarentegen: "Je bent zo goed op de hoogte als je je op de hoogte voelt." Frans Weisglas wees er tenslotte op dat de beide ministers er een verbale en non-verbale puinhoop van maakten. Om de politiek ellende is de V V D op zich niet rouwig, maar hierdoor wordt wel de zaak zelf verstoord. Volgende week komt de regering met een standpunt, dit onderwerp wordt vervolgd.
94
VA N B IN N EN H O F
Verkoop Fokker
Dijkverzwaring
Deze week stond de beoordeling van de verkoop van Fokker aan het Duitse DASA en het optreden van de minister van Economische Zaken, Andriessen (CDA), op de plenaire agenda. Tijdens de onderhandelingen tussen Fokker en DASA was de VVD in het openbaar zwijgzaam. Die terughoudendheid had drie redenen: (1) de regering regeert en het parlement controleert het eind resultaat, (2) geen ondermijning van de onderhandelingspositie van de minister en (3) een mee-onderhandelend Kamer lid is funest. Dat betekent ook dat de VVD fractie bij eerdere mondelinge overleggen over de zaak-Fokker nadruk kelijk geen groen licht heeft gegeven aan de minister.
De onderhandelingen
VVD-woordvoerder Len Rempt ging in op de voorgeschiedenis. In februari '92 kwam DASA als partner van Fokker naar voren. Het eerste aanbod om mee te onderhandelen sloeg de minister toen af. Ook de eerste 'Heads of Agreement' uit maart '92 liet hij voor rekening van de Raad van Bestuur. De woordvoerder noemde dat "onbegrijpelijk voor een grootaandeelhouder met bovendien nog andere belangen in het vliegtuigcluster". Vergelijking met Volvo en DAF wijst bovendien uit dat de minister toen minder bescheiden was en het heft wel zelf in handen hield. Pas later ging de minister aan de slag: toen hij de verder uitonderhandelde 'Heads of Agreement' onder ogen kreeg. "Die waren inderdaad slordig en niet sterk," herinnerde de VVD-woordvoerder zich. Op enkele punten ging de minister door de bocht, op andere slaagde hij erin de positie van Fokker op papier veiliger te stellen. " Het ware in ieder geval beter geweest indien dit alles niet zo in het openbaar was gebeurd: voor heel TV-kijkend Nederland was het duidelijk dat Fokker en de Staat, tot schade en schande, niet op één lijn zaten," concludeerde de woordvoerder over de onderhandelingen.
Het eindresultaat
De woordvoerder wees erop dat de minister er eind oktober '92 nog prat op ging, dat hij het bod van DASA a Fl
25,-per aandeel had geweigerd. W a n t even later kwam DASA met een bod van Fl. 37,-. W a n t volgens een rekensom uit september van een bank was dé waarde ongeveer veertig gulden! Vervolgens wenste DASA (ondanks boek-onderzoek waaruit bleek dat er geen financiële lijken in de kast zaten) een achterge stelde obligatielening plus een garantie van de Staat ad 4 % voor het deel dat in de markt moet worden geplaatst.
"Waarom de Staat garant moet staan voor het 'marktaandeel' is een raadsel," vroeg de woordvoerder zich hardop af. Bovendien verlaagde DASA de prijs voor de tweede tranche van de staatsaande- len tot FL 23,- en dient dat bedrag, evenals veertig miljoen uit de eerste tranche en het bedrag van de obligatie lening als een winstgarantie van 5 % over het eigen vermogen voor de eerst komende drie jaar. M et een herkansing voor de volgende vijf jaar. " En dat voor een bedrijf met zelden enig rendement en een paar zware jaren voor de boeg. Dat geld is dus w eg," aldus de woord voerder.
Conclusies
W a t heeft DASA bewogen om zoveel problemen over dat geld te maken, omdat het (via de NIVR) bestemd was bij te dragen in de ontwikkelingskosten voor nieuwe vliegtuigen voor Fokker. De woordvoerder gaf twee mogelijkheden: een 'kill-Fokker scenario', of druk op de Staat om in de toekomst nog eens flink in de buidel te tasten voor dit doel? Zij voorzag hier een open-einde regeling. Waarom heeft de VVD met de rest van de Kamer toch schoorvoetend en met tegenzin de minister verder groen licht gegeven? Er is weinig keus: DASA kent nu alle bedrijfgeheimen, Fokker kan niet alleen verder, de afzet blijft voorlopig miniem, andere alternatieven zijn verdwenen en wanneer het niet door gaat draait de Staat op korte termijn op voor 11/2 miljard.
Inlichtingen: Len Rempt-Halmmans de Jongh, 070-3182889
De afgelopen jaren beginnen bij de dijk verzwaringen naast het uitgangspunt veiligheid ook andere waarden een in vloedrijke rol te spelen. De verhoging van de rivierdijken (voortvloeiend uit de Deltawet) riep daardoor steeds meer protest op. De VVD blijft van mening dat de rivierdijkverhoging noodzakelijk is, maar dat met steeds opnieuw aangepaste technieken en uiterste inspanningen de schade aan flora en fauna, en het rivieren landschap als geheel, zoveel mogelijk kan worden ontzien. Het rapport van de Commissie Boertien over de de dijk verzwaringen werd afgelopen week in de Tweede Kamer besproken met de minister van Verkeer en Waterstaat, Maij-Weggen (CDA). Woordvoerder Piet Blauw bracht eerst het vorig jaar na een werkbezoek aan de rivierdijken ingenomen standpunt in de Tweede Kamer naar voren: ten eerste is het uitgangspunt veiligheid en functionaliteit, ten tweede bij de trajecten inspraak via moderne MER-procedures en ten derde moet een uniek landschappelijk element als de bomendijk behouden blijven (zie ook VVD-Expresse nr. 64). De drie grote fracties (CDA, PvdA en VVD) waren het onderling eens dat de dijk- verzwaringsprojecten en het werk van de Waterschappen functioneel benaderd moeten worden.
Veiligheidsnorm
De commissie Boertien heeft op verzoek van de regering de verdere geplande uitwerking van dijkverwaring onder de loep genomen. De opdracht bestond uit drie delen: (1) zijn er elementen die ten grondslag lagen aan de keuze van de veiligheidsnorm die inmiddels zijn veran derd? (2) zijn er op technisch/weten- schappelijk gebied nieuwe inzichten die kunnen leiden tot andere uitkomsten van de berekeningen? (3) zijn er verder nieuwe elementen die eveneens tot een andere keuze of een andere uitkomst kunnen leiden? De Commissie kwam met een aantal conclusies: er moet een provinciaal beleidsplan komen, een MER-procedure moet de kwaliteit toetsen en de waterkeringsfunctie van dijken moest beter worden afgestemd op landschappelijke en sociaal-culturele waarden.
Agenda
2 mei 1993 organiseert Studium Generale Erasmus universiteit Rotterdam een debat tussen Robin Linschoten en Paul Scheffer (PvdA)
(13.30 uur Erasmus universiteit, Woudestein)
17 mei 1993 organiseert Instituut Clingendael een debat tussen Frits Bolkestein en Jan Pronk (20.00 uur Institute Sociale Studies, Den Haag) 2 juni 1993 organiseert de Teldersstichting een debat tussen Frits Bolkestein en
SER-voorzitter ir Th. Quené (15.00 uur Perscentrum Nieuwspoort)
Geen uitschuif-operatie
De meerkosten die daaruit voortvloeien bedragen 180 tot 200 miljoen gulden. De minister concludeerde daaruit dat dan maar de uitvoering van de werk zaamheden vier jaar vertraagd moest worden: een uitschuifoperatie van 2004 naar 2008. De V V D is het daarmee niet eens: de einddatum moet 2004 blijven. De woordvoerder rekende de minister
94
TO T BU IT EN PO ST
Spreekbeurten
Afgelopen maandag bracht een afvaar diging van de VVD-Tweede Kamerfractie in gezelschap van partijvoorzitter Dian van Leeuwen een werkbezoek aan de provincie Friesland. Frits Bolkestein sprak 's avonds zowel over regionale
onderwerpen als over het feit dat de begroting voor 1993 nu nog steeds niet op orde is: "Dat maakt deze begroting waarschijnlijk tot de traagste sinds de tweede wereldoorlog." Bolkestein vertelde hoe het kabinet Lubbers/Kok een groot deel van de problemen zelf heeft veroorzaakt: blijven uitgaan van economische groei en te laat ingrijpen. De fractievoorzitter ging ook in op de stelling van minister-president Lubbers dat de begroting voor 1994 de strengste sinds de Tweede Wereldoorlog wordt. "Ik vrees dat hier sprake is van ernstige zelfoverschatting. W a n t de strengste begroting begint ermee zich niet te houden aan de tekortafspraak voor '94. Bovendien wordt de helft van de proble men opgelost door eenmalige
inkomsten, zoals de verkoop van PTT- aandelen. Enige bescheidenheid is hier dus wel op zijn plaats."
S t e u n en b ijs t a n d
Bolkestein ging ook in op de door PvdA- staatssecretaris aangekondigde
bijstandsmaatregelen. "De VVD zal deze maatregel steunen. Jongeren zijn weer baar en moeten zelfstandig worden door werk of scholing." Hij betwijfelde of de PvdA de maatregelen zal steunen en of deze maatregel op tijd en ongehavend in het staatsblad komt. "Als ook deze bijstandsmaatregel verwatert, dan blijft ervan alle bezuinigingsvoorstellen maar bitter weinig over."
Z w a r e k r it ie k op S im o n s
Ook partijvoorzitter Dian van Leeuwen sprak over kabinetsbeleid: het beruchte Plan Simons. De V V D was in 1991 de enige grote partij die hier tegen stemde, omdat het inkomensverdeling (nivelle ring) tot doel had en weinig prikkels bezat om tot kostenbeheersing te komen. "Een slecht plan dus. En dat wij gelijk hebben gekregen blijkt uit een vorige week door de Ziekenfondsraad vastgestelde evaluatienota over het Plan Simons."
De Ziekenfondsraad (werknemers, werk gevers, verzekraars en partijen uit het veld van de gezondheidszorg) uitte vorige week unaniem ongezouten kritiek op het beleid van de PvdA-staatssecreta- ris van Volksgezondheid. "M en laat weinig heel van het zwaar gehavende plan van de al zo onfortuinlijke bewinds man. Geen van de door de heer Simons gezette stappen op weg naar de door hem beoogde basisverzekering hebben volgens de Raad aan hun doel beant
woord.” Hierdoor is van kosten
beheersing niets terechtgekomen en is er in de praktijk alleen sprake van forse kostenstijgingen.
In d ie n s t v a n w ie ? Dian van Leeuwen wees ook op
inconsistentheid in de voorstellen van de staatssecretaris. Toen hij aantrad schafte hij de eigen bijdragen af, nu wil hij ze weer in voeren. De VVD heeft nooit steun verleend aan Simons' beleid, van het CDA mocht hij doorgaan zolang hij maar niks meer deed en D66 - dat hem aanvankelijk steunde - komt ook niet meer op voor het beleid van Simons. "Een staatssecretaris met zo'n staat van dienst behoort eigenlijk niet meer in dienst van de staat te zijn," aldus de VVD-partij voorzitter.
B e l a s t i n g v l u c h t
In Amsterdam sprak Jos van Rey. Hij voorzag dat het aantal fiscale
emigranten naar België toe gaat nemen. De reden daarvoor ligt in het wetsvoor stel van Vermeend (PvdA) en
Vreugdenhil (CDA), die de vermogens belasting gedeeltelijk af willen schaffen en daarvoor de rentegroeifondsen extra willen belasten. Van Rey zei de golf van kritiek hierover goed te begrijpen. "Het onzalige idee om alleen voor onderne mers de vermogensbelasting af te schaf fen en de financiering daarvan te zoeken bij particulieren, bijvoorbeeld kleine spaarders, is het miskennen van onze pluriforme samenleving." Het is nu gespannen afwachten of het CDA zijn handtekening onder dit wetsvoorstel zal zetten. "Zo ja dan weten de kiezers wat ze aan het CDA hebben en dat is kort en goed: de samenleving opzadelen met lastenverzwaringen. Dat hebben we in deze tijd juist niet nodig". Van Rey besloot met te zeggen dat CDA en PvdA er goed aan zouden doen het VVD- wetsvoorstel te steunen zodat, de gehele vermogensbelasting afgeschaft kan worden (zie ook VVD-Expresse nr. 84).
Staatsrechtelijke
hervorming
Afgelopen week bracht de speciale commissie De Koning haar rapport uit. Daarin wordt in hoofdlijnen vastgehou den aan het bestaande politieke bestel. De VVD heeft daarom met instemming op het rapport gereageerd. Het is tijd de discussie over de vorm van het staatsbe stel af te ronden en aandacht te geven aan het bewerkstelligen van een kleiner en efficiënter overheidsapparaat. De meerderheid van de commissie wil noch de minister-president, noch de formateur rechtstreeks kiezen. De VVD kan zich daarin vinden. Invoering van een dergelijk op Amerikaanse leest geschoeid presidentieel stelsel betekent volgens de VVD een verzwakking van het parlement. Evenmin wil men de minister-president een aanwijzingsbevoegdheid jegens andere ministers geven. Ook dat wordt gesteund door de VVD, omdat een kanselier in de Nederlandse coalitie- verhoudingen ongewenst is.
Tenslotte stelt de commissie voor de Eerste Kamer te handhaven. W el zou de Eerste Kamer terugzendingsrecht krijgen, echter met behoud van haar nu reeds bestaande vetorecht. De VVD-fractie acht het voortbestaan van een kritische Eerste Kamer een goede zaak.
Inlichtingen:
Jan Kees Wiebenga, 070-3182904
VERVOLG VAN PAGINA 2
voor: "D at betekent op jaarbasis 20 miljoen herschikken op een begroting van 8 a 9 miljard." De minister hield het verzoek - dat ook in een mede door de VVD ondertekende motie werd verwoord - open. In een andere motie die eveneens door de VVD mede werd ondertekend, wordt verzocht de meest kwetsbare dijkvakken ondanks de meer kosten voor het jaar 2000 op de veilig heidsnorm te brengen.
Inlichtingen: Piet Blauw, 070-3182881
Colofon
De VVD-Expresse is een uitgave van de “ M r Anneiien Kappeyne van de Coppello Stichting ', onder redactie van Clemens Cornielje, hoofd afdeling Voorlichting 1 van de VVD-Tweede Kamerfractie, en Arno Visser en Dominique Peters, medewerkers afdeling Voorlichting.
De VVD-Expresse wordt gedrukt bij Roeland Druk te Scheveningen. * Een jaar-abonnement kost fl 75,- en is schriftëlijk aarf tè vragen bif;! de VVD-fractie, Tweede Kamer der Staten-Generaal,
postbus 20018, 2500 EA Den Haag (telefoon 070-3182879).
OPINIE
Nota Vernieuwing Bestuurlijke Organisatie
Het is van groot belang, dat wij in Nederland weer perspectief krijgen op een doelmatiger en democratischer over heid. Een overheid met minder
ondoorzichtige hulpstructuren, met niet meer dan drie zware rechtstreeks gekozen bestuursniveaus, zonder doublures. Daartoe bracht het kabinet februari jl. de nota Bestuur op Niveau-3 uit.
Als wij nu zien waarop de bewindsv rouwen van Binnenlandse Zaken (Dales en De Craaff-Nauta) uitkomen, dan is dat bemoedigend. De CDA-fractie is met haar dwingende eindmodel teruggeroe pen. Anderzijds hebben de bewindsv rouwen afstand genomen van het 3 1/2- bestuurslaag model van de PvdA. Zij kwamen met het inmiddels bekende O.O.R.-model (dat betekent vorming van een krachtig grootstedelijk regio bestuur door splitsing van de provincie Zuid-Holland en splitsing van de stad Rotterdam gepaard gaande met taak- overheveling). In te voeren om te begin nen in Rijnmond, mogelijk in de andere B.O.N.-gebieden, maar met behoud van een procesmatige aanpak van onderaf. Een verstandige aanpak, zo leek het. Tot vorige week althans. W a t geschiedde? Een week voordat zij de steun van de Tweede Kamer voor hun aanpak had moeten krijgen, brengt staatssecretaris De Graaff-Nauta (CDA) een nieuwe nota uit: de nota 'herziening indeling gemeenschappelijke regelin gen'. Dat is tot daaraan toe. M aar de ellende schuilt daarin, dat van de oorspronkelijk nagestreefde aanpak van onderaf weinig meer overblijft.
Plotseling is de behoefte in de staatsse cretaris gevaren om zelf het heft in handen te nemen. En niet op een paar ondergeschikte punten. In hen noorden van het land is woede ontstaan doordat de kop van Drenthe naar Groningen moet. Flevoland is in opstand. W a n t als de voorstellen van de staatssecretaris worden uitgevoerd bestaat die provincie niet meer. Utrecht wordt door haar aan stukken gereten. De aanpak van geleide lijkheid is vervangen door de aanpak van de ondoordachte daadkracht. Nu deze twee nota's naast elkaar liggen (B.O.N.- 3 en herziening indeling G.R.) rijst trouwens een pijnlijke vraag. Hoe verhouden deze twee reorganisatiepro cessen zich ten opzichte van elkaar?
Grondwet
Heel belangrijk is de rol van de
grondwet in deze discussie. Veel belang- rijker dan men tot nu toe dacht. De eerste keus die de landspolitiek moet maken in het proces van bestuurlijke vernieuwing is, of wij willen blijven binnen het grondwettelijk bestel van rijk/provincie/gemeente. De
CDA-aanpak tendeerde teveel in de benade ring: "voer 25 regio's in en hef de provincies op". De VVD-fractie stelt daar de principiële keus tegenover, dat wij willen blijven uitgaan van het bestaan van volwaardige gemeenten en volwaardige provincies.
Grondwetswijziging betekent het einde van de dynamiek in het huidige proces van bestuurlijke vernieuwing in ons land. Het zal moeilijk zijn tweederde meerder heid te verwerven voor een eenvormig regio-model. En als dat al lukt, dan zijn we vele jaren verder. M et zo'n vertra ging is niemand geholpen. Dit VVD- uitgangspunt - blijven binnen de grondwettelijke opzet - is van funda menteel belang. W an t dat betekent dat de provincies zullen blijven bestaan, maar wel met een groter takenpakket en in een aantal gevallen op een andere schaal. Vanaf nu moet de leus zijn: "we moeten de provincies vernieuwen, niet afschaffen".
R ijn m o n d
Hoe zal dat in zijn werk kunnen gaan? Om te beginnen moet Rijnmond zo snel mogeijk per bijzondere wet gevormd worden. Het zou provincievrij worden. W anneer we echter de principiële keus maken om binnen ons grondwettelijk bestel te blijven, dan kan dit alleen langs de weg van de splitsing van de provincie Zuid-Holland. Ik beschouw het als een doorbraak dat naast Rijnmond zelf nu ook Zuid-Holland en het kabinet bereid zijn daaraan mee te werken.
Ontstaat zo alleen maar een extra provincie? Geenszins. De nieuwe provin cie krijgt taken van drie kanten: a) de huidige grootschalige intergemeentelijke taken; b) de normale provinciale taken en c) zoveel mogelijk rijksregio's, die naar de nieuwe provincie gedecentrali seerd worden. Denk bijvoorbeeld aan de vervoersregio's en de politieregio's. Het resultaat zal een krachtige, vitale provin cie nieuwe stijl worden. Is dat nieuwe O.O.R.-gebied te kleinschalig? Dat dunkt mij van niet. Er wonen meer dan een miljoen inwoners en het is een van de pijlers van onze nationale economie.
Overige gebieden
Hoe moet het dan verder in de rest van het land? De bewindsvrouwen vinden dat de O.O.R.-operatie ook in de zes andere B.O.N.-gebieden kan plaatsvin den. De VVD-fractie wil het wat ruimer bezien. W ij pleiten ook nu nog voor een fasegewijze aanpak van onderop, maar met mogelijkheden voor het hele land. W ij kunnen ons voorstellen, dat juist in een aantal kleinere provincies de voorwaarden aanwezig zijn om uit te groeien tot een vitale provincie nieuwe stijl. W anneer het draagvlak daar
aanwezig is kunnen ook daar per bijzon dere wet een aantal rijksrayons en grootschalige intergemeentelijke taken aan de provincie worden toegedeeld, vaak zelfs zonder wijziging van het grondgebied. Zelfs een samenvoeging van (kleine) provincies is in een enkel geval in deze VVD-benadering niet uitgesloten, als daarvoor draagvlak ter plaatse aanwezig is. Maar natuurlijk geen samenvoeging oude stijl. Ook hier zal de vitale provincie nieuwe stijl moeten ontstaan. In de grootstedelijke gebieden zal zorgvuldig van onderop te werk moeten worden gegaan. Het Rijk moet daar stimulerend optreden. O f dwang moet worden toegepast zal per geval moeten worden afgewogen. Het gaat uiteindelijk om provinciesplitsing en in sommige gevallen om het splitsen van de centrale gemeente. Daarom pleit ik ervoor om over ca. 3 a 4 jaar voor de B.O.N.-gebieden een evaluatie te houden. Het is zaak te komen tot een evenwichtige aanpak, die het midden houdt tussen beleidsvorming van onderaf en van bovenaf.
S lo t
Het VVD-standpunt luidt aldus: a) het grondwettelijk bestel blijft gehandhaafd (rijk/provincie/gemeente); b) gevormd wordt het O .O .R. als provincie-nieuwe stijl (met taken van het rijk, de provincie en de gemeenten); c) de andere grootstedelijke gebieden kunnen volgen, zo er draagvlak voor is; d) in de rest van het land een procesmatige aanpak van onderaf, met als beloning de vorming van een provincie nieuwe stijl; e) er komen geen landsdelen; interprovinciale samenwerking wordt wel bevorderd; f) bij voorkeur wordt gewerkt met per gebied een bijzondere wet; over de aanpak via een kaderwet bestaan
- mede in het licht van de Raad van ■ State - twijfels; g) de grote operatie i
rayonnering moet alsnog met kracht worden aangevat.
Al met al kan de VVD-fractie zich in de kabinetsnota Bestuur op Niveau-3 rede lijk vinden. Onze invalshoek is een binnenlands bestuur met goed toege ruste gemeenten als basis, vernieuwde provincies als scharnieren en een afge- slankte rijksoverheid. En dit geleidelijk te verwezenlijken, op procesmatige wijze. De doorkruising van deze verantwoorde aanpak door de staatssecretaris in haar recente nota is onbegrijpelijk. De verwarring in bestuurlijk Nederland is zo groot dat het erop lijkt of wij weer terug bij af zijn. Het had zo mooi kunnen zijn. Inlichtingen:
