vv
door onze politieke redacteur A. W. Abspoel
Miljoen kiezers
door Haya van Someren, voorzitter van de VVD
Het volgende nummer van Vrijheid en Democratie zal, i.v.m. kerstmis en de jaarwis- seling, gedateerd zijn vrijdag 5 januari 1973.
Een vooruitgang voor de VVD van 10,4 naar 14,4 pct. Ons kiezerscorps in anderhalf jaar tijd gesb:gen van ruim 650.000 naar ver boven de één miljoen. Met zes zetels winst de grootste winnaar bij deze kamerver- kiezing. Met een fractie van 22 zete~s nog slechts vijf zetels onder die van de E:VP en zelfs nog een zetel ster- ker dan de ARP en de CHU tezamen.
De bijdrage tot deze spectaculaire
\/Înst voor 37 pct. afkomstig van de jongste kiezers, tussen 18 en 21 jaar.
En zelfs in de militaire legerplaat- sen, met in overgrote meerderheid jonge dienstplichtigen, bijna 20 pct.
der stemmen voor de VVD.
Al dat vreugdevolle nieuws bereikte ons op die gedenkwaardige avond van de 29ste november binnen enkele uren. Het was een in zo korte tijd nauwelijks te verwerken, overrompelend succes. De slormloop op onze vergaderingen, vooral die waar· lijstaanvoerder Wiegel zelf sprak en de voor ons steeds beter wor- dende resultaten d•,r verldezings-enquê- tes hadden ons wel een goede uitslag
,·uol·•J~<ILl, maar \ •c waren 11uchtcr ge- noeg om het vom·zichtigheidshalve voor-
Toen wij de morgen na de onstuimige verkiezingsnachl van woensdag de 29e boven de ochtendbladen onze ogen goed uitwreven zagen we het echt staan:
ruim een miljoen kiezers had hun stem aan de VVD gegeven. Het ongelooflijke feit van de 22 zetels kreeg daardoor nog een extra onderstreping.
Hoe heeft de partij dat gefikst? Er wa- ren politieke redenen, die de weg naar het liberale midden duidelijk aanwezen.
Den Uyl vervreemdde de middengroepen van zich. joeg de at"beiders die van pres- tatie wJllen leven, weg. De confessione- len praatten in en uit en . . . de VVD voerde een harde, maar duidelijke cam- pagne. die vooral in het zuiden, maar ook elders nieuwe kiezers trok.
Er was echter één alles overheersende reden en die draagt de naam Hans Wie- gel. Een sterke lijstaanvoerder, die de horde steeds feller wordende liberalen aanvoerde, die links en reehls geharde tegenstanders overwon, die ons het ge- voel gaf dat de weg naar de overwin- ning open lag.
ELAN Deze campagne was daardoor anders.
onze mensen waren anders. Vroeget·
was het de gewoonste zaak van de we- reld wanneer VVD'ers, over het alge- meen een rustig volkje. belangstellend toekeken als een van hun voormannen of -vrouwen in de clinch ging met poli- tieke tegenstanders. Zij zaten er naar te kijken zoals men eertijds naar de ha- nengevechten keek. Nu was dat anders.
Onze mensen deden mee, cliscussieerden mee of hielden tegenstanders tegen, als die poogden een vergadering te versto- ren.
Een belangrijk element vormden dit keer de jongere kiezers, die in grote getale naar ons toekwamen. Zij hebben de parLij een nieuw elan gegeven. Zon- der dat élan hadden velen deze campag- - ne niet of nauwelijks volgehouden. Er heeft zich namelijk een duidelijke ver- harding voorgedaan. Op zichzelf is dit geen verbetering. Echte demoCI-aten houden ervan om met elkaar te discus-
1nnaar •
lopig maar te houden op 12 pct. en 18 zetels.
De verkiezing van 29 november heeft aangetoond dat moed en duidelijkheid worden beloond. Moed om de kiezer:;
geen gouden bergen te beloven, die toch niet gerealiseerd kunnen worden. Duide- lijkheid omtrent het eerste en prakti- sche politielte doel dat de VVD zich stelde: afwijzing van iedere regerings- samenwerking met de (ondet· sterke ra- dicale druk staande) socialisten en nieu- we formatie van een kabinet, steunend op de oorspronkelijk samenwerkende groeperingen: de dde confessionele par- tijen, de VVD en DS'70. En uiteraard dan met een regeringsprogramma, waarin ook de VVD een redelijk aandeel van de doelstellingen uit haar verkie- zings- en urgentieprogramma zou te- rugvinden.
Het is vooral lijstaanvoerder Wiegel ge- weest die zich met jeugdig élan, onver- moeid en onverschrokken, warm ge- steund door zijn mede-kandidaten, in de poutieke strijd heeft geworpen en geen duimbreed is afgeweken van de eenmaal uitgestippelde lijn. Het succes van de VVD is in belangrijke mate ook zijn persoonlijk succes geweest. En hoewel hij zich nooh speciual lot de jonge kie- zers heeft gewend omdat voor hem -
s1eren. Het ltwam dit keer voor het eerst VI'ij veel voor dat uiterst linkse figuren niet 1neer konden opbrengen dan het gillen van een tamelijk beperkt repertoire schuttingwoorden en een luid boegeroep. Dit doet geen pijn bij de meer geharde sprekers, maar het toont wel aan in welk bedenkeliJ"k stadium onze democratie zich bevindt. Dat de VVD'ers tegenover dit optreden een gro- te mate van verdraagzaamheid en zelf- beheersing opbrachten, zal ook een ele- ment zijn dat de lnezers heeft aange- sproken. Vooral onze lijstaanvoerder heeft met bovenmenselijke kracht en kalmte deze ondemocratische methoden het hoofd geboden. Men moet moreel en fysiek zeer sterk zijn om dit op te bren- gen. Hans is beide en daarom maakte hij indruk, niet alleen op jongeren, maar op iedereen. Veel bewondering dwong ook de moed en kalmte af waar- mee zijn charmante verloofde Plen hem
overal terzijde stond.
KADER Een ijzerster-ke lijstaanvoerder en een sober programma waarin geen gouden berg·en beloofd werden, duidelijke taal, een rechte lijn, het moet wel naar een overwinning leiden. Maar er is meer no- dig. Om het hele land te bereiken heeft een partij zijn kader nodig. Tot in alle uithoeken is het VVD-geluid doorge- drongen. Daarvoor is door kaderleden in onze ruim vierhonderd afdelingen ge- zwoegd. Ik weet heel goed dat iedere partijvoorzitter dat na iedere campagne zegt. maar ieder, die heeft meegedaan.
kan beamen dat er werkelijk nog nooit zoveel werk is verzet, dat er nog nooit zoveel energie is ontplooid. Centrale fi- guur hierin was Rudolf de Korte, het D.B.-Iid voor de propaganda. Hij was de leidende figuur, die de lijnen trok waar- langs wij optrokken.
Tijdens de campagne heeft ieder zijn of haar twijfels, ieder ïs gespannen en vraagt zich af of het wel goed gaa~, pas langzaam komt de zekerheid. Pas nu ik erop terugzie weet ik dat de campagne
ter·echt - jonge en oudet·e kiezers ge- lijk zijn, moet ons succes bij de jong.CJte kiezers voor hem toch wel een bijzonde- re voldoening zi.jn. Ook voor onze minis- ters en staatssecretarissen, die bijna al·
len tevens op onze kandidatenlijst ston- den, is deze uitslag een gelukwens waard. Hun beleid, onder zulke moeilij- ke omstandigheden uitgevoerd, heeft toch duidelijk begrip bij de kiezers ge- vonden.
Voor wat meer bijzonderheden over de verkiezingsuitslag moge hier verder naar de rubriek Onder de Loep worden verwezen (pagina 3).
Kabinetsformatie
Bij alle vreugde over het eigen succes is er de zorg over de kabinetsformatie en de bestuurbaarheid van het land. Een zorg die er o.i. eigenlijk niet behoefde te zijn, maar die anderen ons steeds weer trachten aan te praten en die door aar- zeling en tweedracht in het KVP-kamp wordt aangewakkerd.
Hoe is de situatie? Wat iedereen reeds vóór de verkiezingen venstrekt duidelijk was, narneliJlt dat de linksE' dr;e ~een
VERVOLG OP PAGINA 3
goed ging. Om met een teleurgestelde van een andere partij te spreken: "Die campagne van jullie rolde als een trein en jullie hebben een cupelftal van goede sprekers en debaters. Ik heb het compli- ment bescheiden geïncasseerd en hem er wel op gewezen dat ons B-elftal minstens zo goed is al komen ze minder in de schijnwerpers.
Dat B-elftal dat zijn onze debaters en sprekers die in het hele land in fora op scholen, vormingsinstituten en vereni- gingen zaten. Het was voor mevrouw Van Aartsen allang niet meer mogelijk om uit de vaste sprekers te putten, die waren al vrij gauw .,vol". Het overig kader stond dan klaar. Ook dat is op veel grotere schaal gebtc>urd dan ooit te- voren. Oolt dat bewijst dat onze partij sterk is
LEDEN Het stroomt nog steeds nieuwe leden.
Laat ieder nog eens in zijn omgeving kijken of hij nog leden kan winnen. Met een miljoen kiezers is het toch niet te gek om ten minste 50.000 leden te heb- ben. Dan hebben we pas weer de 5 pro- cent aangesloten kiezers die we altijd hadden. Er staat prompt wee1· werk voor de deur om waar te malten dat we een grote partij zijn geworden.
Aan de Tweede-Kamerfractie zal het zijn om het vertrouvven van de kiezers waar te maken, om de nieuwe kiezers te blijven overtuigen. Dat zal, als wij ons zin krijgen, gebeuren in een regering waaraan wij deelnemen, dat zal, als de KVP Den Uyl in het Catshuis helpt, ma- noeuvreren zijn in een zeer sterke con- structleve oppositie die zo lang zal duren tot dit rode kabinet ten val is gebracht.
Men weet immers wat men aan ons heeft. En bovendien; we hebben dan de beste oppositieleider die een partij zich wensen kan: Hans Wiegel.
Over Hans heeft de pers de laatste tijd zoveel geschreven dat het nauwelijks meer mogelijk is, iets nieuws te zeggen.
De VVD kan alleen maar zeggen:
Bedankt Hans, wij staan allemaal ach·
ter je!
; ' ' ~ ~ t l . - .~ I ~. ,i - • . .. r , I , , , ,
veertiendaagse uitgave van de volkspartij voor vrijheid en democratie nummer 1076 8 december 1971
Kopij voor deze rUbriek zenden aan:
mevr. mr. E. de Roock-Bedding, Stadhoudersplantsoen 212, Den Haag.
INDUSTRIEEL EXPERTISE- EN MAKELAARS BUREAU
Recreatie in Drenthe
Als recreatieprovincie bij uitstek staat Drenthe voor een ontwikkeling, die ri- goreus zal ingrijpen in leef- en woon- klimaat. Uiteraard niet nu of over vijf jaar, maar laten we zeggen in het fa- meuze jaar 2000.
De Asser VVD-wethouder W. F. Bor- gesiu!i is een hartstochtelijk minnaar van de natuur en haar rijkdommen. Hij is bovendien erg verknocht aan de pro- vincie Drenthe om de ~mpele reden, dat hij een rasechte Drent is. De heer Bor- gesius is met velen van mening, dat er in de komende jaren ten aanzien van dag- en verblijfarecreatie het een en an- der gedaan dient te worden, omdat Drenthe als recreatieprovincie steeds meer in de belangstelling komt te staan.
"Maar," zegt hij, "we zullen met enige voorzichtigheid te werk moeten gaan.
Als we tegen al die vakantiegangers zeggen, beste mensen kom maar naar Drenthe, dan gaan we zonder twijfel de verkeerde kant op. We zullen met het realiseren van de nodige voorzieningen altijd voor ogen moeten houden, dat de natuur het ook aan moet kunnen. .Als dat over een aantal jaren niet meer het geval zou zijn, hebben we het wel ver- keerd gedaan."
De heer Borgesius zegt voorstander te zijn van het openleggen van de provin.
cie Drenthe ten behoeve van de recrean- ten, mits ervoor wordt gezorgd, dat er goede voorzieningen worden getroffen.
"Er moeten," zegl hij "recreatieparken komen, die aan alle eisen voldoen. Dren- the heeft op het ogenblik een aantal slechte recreatie-objecten, die zullen moeten verdwijnen. Ten aanzien van de dagrecreatie wil ik graag wijzen op de zogenaamde spartelvijvers, die Staats- bosbeheer in de Drentse bossen heeft aangelegd. Dat zijn voorzieningen, die de toets der kritiek kunnen doorstaan.''
DE ASSER WETHOUDER W. F. BORGESIUS
Ten aanzien van de ontwikkeling van Noord- en Midden-Drenthe is .een re- creatiebasisplan in voorbereiding. In een voorstudie wordt onder meer opge- merkt, dat in het jaar 2000 het aantal dagrecreanten 75.000 zal bedragen. Ten aanzien van de verblijfarecreatie wordt geconcludeerd, dat er in 2000 72.900
• Nationale
Vrouwen Raad
Op 3 november hield de Nationale Vrouwen Raad de najaarsvergadering, daags daarna gevolgd door een studie- dag over het milieu.
De voorzitster, mevr . .A. H. Richters- Wolvius, wees op de waardevolle inter- nationale contacten van de NVR. In mei zal de Dag van Europa worden gevierd.
Zij bracht een kort verslag uit over het bezoek van drie Russische dames van het Sovjet Vrouwen Comité aan Neder- land. Het waren goede gesprekken met harde waarheden, waarvan het resultaat wellicht een enigszins soepelere houding t.a.v. joodse emigranten naar Israel kan betekenen.
Door de NVR werden regionale stu- diedagen gehouden in Noord-Hóliand, Eindhoven, Zeeland en Twente. Deze studiedagen blijken een groot succes te zijn.
Tijdens de avondbijeenkomst op 3 no- . verober sprak dr. F. A. Nelemans, hoofd
van de afdeling klinische geneesmidde- len van de TNO en privaat-docent in de klinische farmacologie over "Het ge- neesmiddel in relatie met onze omge- ving; verschoon de wereld, begin bij je- zelf." Spreker had zijn boeiend betoog aangepast aan het thema van de studie- dag op 4 nov.: "Onze toekomst._ Nog tien, twintig of honderd jaar? Wat gaan wij er nu aan doen?"
Om alle deelneemsters aan deze mi- lieudag vooraf voldoende te informeren, was door de Raad voor Milieudefensie aan iedere inschrijfster gratis materiaal toegezonden: het rapport van de Club van Rome, Handboek voor Vervuild Ne- derland, Gids voor een milieubewust Ie-
slaapplaatsen nodig zullen zijn. Dat komt neer op ruim een verdubbeling van het huidige aantal.
Over het realiseren van nieuwe voor- zieningen wordt in de voorstudie opge- merkt, dat aandacht zal moeten worden besteed aan de volgende punten:
• Ter bescherming. van het milieu dient voorkeur te worden gegeven r.an grotere voorzieningen, die faciliteiten bieden aan bezoekers voor recreatie op eigen terrein.
• Mede ter bescherming van het mi- lieu en in het belang van verbreding van het lokale voorzieningenniveau is
ven en de Blauwdruk voor Overleving.
Opgedeeld in vijf verschillende groepen bogen de 150 enthousiaste deelneem- sters, met voor iedere groep een discus- sieleidster en een deskundige, zich over dit actuele vraagstuk.
.A. F. M. Hamm-Tonnaer
• Noordeliike contactdag
Op 20 november werd in het Familie Hotel te Paterswolde onder grote be- langstelling (170 deelneemsters1 ae contactdag voor de VVD-vrouwen van Groningen, Friesland en Drente gehou-
den. -
Nadat mevr. E. .Alberti-Tuynman, centrale-vertegenwoordigster van Dren- te, de aanwezigen, in het bijzonder ons Tweede-Kamerlid mevr. mr. E. Veder- Sruit en de vertegenwoordigers van de JOVD mej. Verdegem en de heer Wib- bens, had welkom geheten, hield mevr.
Veder een inleiding over: "De Rege- ring . . . dat zijn wij zelf." Spreekster belichtte o.a. de problemen rond de volksgezondheid, milieu, druggebruik, onderwijs, werkende jongeren, loon- en prijsbeleid, positie academische zieken- huizen, ziekteverzuim in de bedrijven.
Van de gelegenheid tot het stellen van vragen aan mevr. Veder werd door de aanwezigen dankbaar gebruik gemaakt.
Na de lunch hield de heer J. Schuur- huis een causerie over "Antiek in onze woning."
Tot slot sprak Zijne Excellentie H. J.
de Koster, minister van defensie, over
"Politieke bokkesprongen." Spreker gaf een uiteenzetting van de VVD-gedachte
vestiging nabij bebouwingakernen wen- selijk.
• Bij de planning van voorzieningen dient er voor te worden gewaakt, dat de grens van de acceptatiebereidheid van de plaatselijke bevolking niet wordt overschreden.
Wethouder Borgesius: "Als Drent ben je geneigd te zeggen: Rrenthe is voor de Drenten. Dat kan natuurlijk niet.
Dat zou geweldig egoïstisch zijn. Ieder- een is van harte welkom in onze mooie provincie, maar dat betekent wel, dat wij de vingers aan de pols zullen moe- ten houden."
in het politiek bestel en het aandeel van de VVD in het kabinet. Daar hij des avonds voor de televisie zijn visie over de defensie zou geven, wilde de heer De Koster hier niet te diep in gaan op alle defensieproblemen.
De VVD-vrouwen van Drente, die on- der leiding van mevr. Alberti dit jaar de contactdag hadden georganiseerd, kun- nen terugzien op een zeer geslaagde bij- eenkomst.
J. J. Koopman-v. d. Hem
• Jaarverslag-
Aan de centrale-vertegenwoordigste1·s is een aantal exemplaren van het jaar- verslag 1971-1972 toegezonden ter ver- dere distributie.
Degenen, die nog een exemplaar ervan willen hebben, kunnen dit aanvragen bij het in het hoofd van deze rubriek ver- melde adres.
Hans Wiegel verhu·ist
De heer H. Wiegel, voorzitter van de VVD-fractie in de Tweede Kamer, verhuist per 10 december naar Leidsegracht 23 te Amster- dam.
Post voor de heer Wiegel dient voorlopig (zeker de eerste maan- den) gezonden te worden naar het secretariaat van de VVD-fractie in de Tweede Kamer, Binnenhof 1 A te Den Haag.
Taxaties van: Industriële uitrustingen, o.m.
gebouwen, machines, installaties e.d. DRS. ING .. H. G. DE ROOY
voor de Brandverzekering, Hypotheek, Successie, Omzetting bedrijfsvorm en Onteigeningsprocedures. Schade-expertise
(drievoudig beëdigd)
Akkerstraat no. 43 • Postbus 405 • Eindhoven
Tel. no. 040-6 33 08-6 37 67 na kantoortijd 41 05 55
VRIJHEID EN DEMOCRATIE
nderdeloep
door onze politieke redacteur A. W. Abspoel
vrijheid en democratie
e De redactie van Vrijheid en Democratie is gevestigd te Hil- versum, Pieter de Hooghlaan 87.
Hoofdredacteur en voorzitter van de redactiecommissie is de heer Ph. C. la Chapelle.
e De abonnementen-administratie wordt verzorgd door het alge- meen secretariaat van de VVD, Koninginnegracht 57 te Den Haag (telefoon 070 - 604803). Voor adreswijzigingen etc. wende men zich dus tot het algemeen secreta- riaat.
e De advertentie-exploitatle wordt verzorgd door de Nederlandse Dagblad Unie, Westblaak 180 (postbus 824) te Rotterdam, tele- foon 010 · 147211.
algemeen secretariaat
• Het algemeen secretariaat van de VVD is gevestigd ·te Den Haag, Koninginnegracht 57, tele·
foon (070) - 604803. Postreke- ning: 67880 ten name van de al- gemeen secretaris van de VVD te Den Haag.
secretariaat
tweede kamer fractie e Het secretariaat van de VVD·
fractie in de Tweede Kamer ls ge- vestigd in het gebouw van de Tweede Kamer, Binnenhof 1 A te Den Haag. Telef. (070) - 614911.
VVD grootste
w1nnaar
•VERVOLG VAN PAGINA 1
• Afscheid mr. Van Th iel
Wanneer deze editie van ons blad ver- schijnt, zal mr. F. J. F. M. van Thiel juist afscheid hebben genomen al~:~, voor- zitter (en tevens lid) van de Tweede Kamêr. Hij zal dan gedurende bijna tien jaren als leider van de parlementaire debatten en als regulateur van het poli- tieke leven, voor zover zich dat in de Tweede Kamer afspeelt, zijn opgetre- den.
Een hoogst belangrijke functie, dit voorzitterschap, al zijn, overeenkomstig de geest van de tijd, de uiterlijkheden, daaraan verbonden, in de loop der jaren zeer versoberd. Wie onze eerste "Neder- landse Staatsregeling", van 1798, opslaat zal in artikel 45 vermeld vinden: "Het Vertegenwoordigend Lichaam heeft, in de plaats zijner Residentie, eene vaste, en alleen ten zijnen bijzonderen dienste staande, Lijf-Wachtvan ten minsten ze- ven-honderd Man, zoo Voet- als Paar- den-Volk, welke bij Reglement, door hetzelve Lichaam te maaken, onmiddel- lijk en bij uitsluiting, onder de beurte- lingscha orders der tijdelijke Voorzitters der beide Kamers staan." ·
In 1814, na het herstel van onze onaf- hankelijkheid, was de herinnering aan die parlementaire en presidiale lijfwacht al niet zo levendig meer, maar in de befaamde "Schets" van Van Hogendorp werd toch wel voorgesteld om aan het voorzitterschap van de Kmer (het zou toen maar één Kamer zijn) de titel van .. .,Raadpensionaris" te verbinden .. Het werd ten slotte een "President" met de gewone presidiale bevoegdheden, uit een nominatie van drie leden, door de Ka- mer zelf opgemaakt door de Soevereine Vorst te benoemen. Zo is het sedertdien gebleven. Slechts maakte een jaar latet de titel "Soevereine Vorst" plaats voor die van "Koning" en die van "Presi- dent" voor "Voorzitter".
Verrichtte de voorganger van dr. Kor- tenhorst, mr. Van Schaik, zijn werk- zaamheden als Kamervoorzitter nog in rokkostuum, later is dat het jacket ge- worden. En ook daaraan is een einde gekomen. In september 1969 bleek voor- zitter Van Thiel zijn jacket te hebben opgeborgen en verscheen hij als Kamer- voorzitter voor de eerste maal in een donkergrijs kostuum. En hetzelfde gold voor de met hem aan het voorzittersbu- reau gezeten griffier- en plaatsvervan- gende griffiers. Ook de plechtige aan- kondiging van 's voorzitters binnen- komst door de Kamerbode, ble.ek te zijn vervallen.
Is er in dl'! loop der jaren dus wel met veel traditie gebroken, door zijn per- soonlijkheid heeft de heer Van Thiel, zonder in "paternalisme" te vervallen, de waardigheid van het ambt toch we- ten hoog te houden en op het parlemen- taire leven van het afgelopen decennium zijn stempel te drukken: Zijn nauwelijks te verstoren goede liumeur, zijn bon- hommie en zijn gave om op wel eens
"dreigende" momenten door een kwink- slag of een kalmerend woord de gemoe- deren tot bedaren te brengen, hebben er in niet geringe mate toe bijgedragen dat bij alle soms diepgevoelde politieke ge- schillen de onderlinge persoonlijke ver- houdingen in de overgrote meerderheid der gevalle_P. bijzonder goed en sportief- kameraadschappelijk is geweest.
schijn van kans maakten een parlemen- taire meerderheid te halen, is op de 29ste november, de dag van de waar- heid, ook prompt bevestigd. Sterker nog: dat het succes van de drie zo scha- mel zou zijn, dat de VVD alléén groter winst boekte dan deze drie samen, had- den zelfs wij niet verwacht. De vijf ze- tels winst van de PPR, die van twee op zeven zetels kwam, werd volledig ge- neutraliseerd door het even grote verlies van D'66, dat van elf op zes zetels te- rugviel en daarmee de prijs betaalde van haar varen in het kielzog van de grote broer. Zo bleef de netto-winst tot vier zetels beperkt. Met de 43 zetels van de PvdA, de zeven van de PPR en de zes van D'66 is het linkse blok dus ge- komen op totaal 56 zetels in de nieuwe Tweede Kamer. En daarop zou een ka- binet moeten worden gebaseerd? Het is te dwaas om los te lopen.
Neemt men bij dit alles nog in aanmer- king dat de heer Den :Jyl hemel en aarde bewogen heeft om als grootste triomfator uit deze strijd te voorschijn te komen, dan kan de conclusie geen andere zijn dan dat de kiezers zijn com- binatie met slechts 56 van de 150 zetels onvoldoende vertrouwen hebben ·ge-
Ook persoonlijk zal ik, als voorzitter gedurende verscheidene jaren van de toenmalige Parlementaire Persclub, in welke periode ik vele contacten, eerst met dJ:'. Kortenhorst en daarna met mr.
Van Thiel in hun functie van Kamer- voorzitter mocht hebben, niet anders dan de plezierigste herinneringen aan de thans aftredende Kamerpresident be- houden. Ten slotte vergezellen ook uit onze VVD-kring de heer Van Thiel on- getwijfeld aller goede wensen voor de naar wij hopen vele jaren, die hem nog vergund zullen zijn.
• Stembus-toppers
Niet minder dan twintig Kamerzetels hebben bij de verkiezing van 29 novem- ber een politieke verhuizing ondergaan.
Naar de VVD als grootste winnaar gin- gen 6 winstzetels; naar àe PPR 5; naar de PvdA 4; de Boerenpartij 2; de ARP, de CPN en de nieuwe RKNP elk één.
Die zetels moesten worden afgestaan door: de KVP ten getale van 8; D'66 5;
de CHU 3; DS '70 2 en de spoedig gesple- ten z.g. middenstandspartij verloor haar 2 aanvankelijke zetels geheel.
Zes zetels winst op een vorig totaal van zestien, zoals de VVD heeft weten te be- reiken, is in de Nederlandse verhoudin- gen een weinig voorkomend feit. Het be- tekent een vooruitgang van 40 pct. op de eigen kiezersaanhang van vorige maal.
Zoiets is eigenlijk alleen mogelijk als men over de gehele linie - overal in het land - vooruitgang boekt. Dat is dan ook gebeurd. Ik heb hele kranten- pagina's met plaatselijke uitslagen na- geplozen, maar ik heb niet één gemeen- te ontdekt waar de VVD bij deze Ka- merverkiezing achteruitgang heeft ge- boekt. Grote, middelgrote, kleinere en de kleinste gemeenten, ze hebben alle hun aandeel in de spectaculaire liberale opgang geleverd. Toch schijnt er een zwart schaap te zijn geweest, al was dat dan niet in de gepubliceerde lijsten _ terug te -vinden. Uitgerekend de eerste uitslag, die op de gedenkwaardige avond van de ·29ste kort na zeven uur op de televisie_ werd bekendgemaakt, namelijk die voor Aaperen bij Gorkum, leverde enige_ achteruitgang voor de VVD en enige vooruitgang voor de KVP op. Precies andersom dus dan de lande- lijke uitslag. Het was de bekende uit- zondering die de regel bevestigt. Alleen ging die uitzondering ditmaal voorop, waarschijnlijk om de blijde verrassing die volgen zou, voor ons nog groter te maken!
Waar is de winst van de VVD vandaan gekomen? Drs. Marcel van Dam heeft het netjes voor ons uitgerekend: _ 37 pro- cent van de winst voor de VVD (ruim een derde deel dus) is gekomen van de jongste kiezers, die voor het eerst hun stem uitbrachten; 17 procent van de KVP, 12 procent van de CHU/ARP, 11 procent van DS'70; 9 procent van D'66 en-7 procent van de PvdA.
We zullen in volgende nummers nog wel gelegenheid hebben wat opvallende plaatselijke cijfers te vermelden, bene- vens die van de provincies. Wanneer de volledige publikatie van het Centraal Bureau voor de Statistiek is verschenen, zullen we graag ook weer een "erelijst"
opmaken van de gemeenten die de
schonken. Ungaande van de enige ge- zonde gedachte, dat ons parlementaire systeem is gebaseerd op het principe dat een kabinet moet kunnen steunen op een meerderheid in de Tweede Kamer, is de aangewe:ren oplossing die waarnaar de VVD voortdurend heeft gestreefd:
herstel van de regeringssamenwerking van de drie confessionele partijen, de VVD en DS'70. Een duidelijke vinger- wijzing van de kiezers in deze richting is trouwens te vinden in de grote winst van de VVD en in het feit, dat ook mr. Biesheuvel als lijstaanvoerder van de ARP zich niet alleen staande heeft weten te houden, maar ook nog een ze- tel heeft gewonnen. Zelfs in het verlies (van twee zetels} van DS'70 kan men een aanwijzing in deze richting zien, omdat haar aanhang het weglopen uit het Kabinet-Biesheuvel kennelijk niet heeft gewaardeerd.
Het verlies van de KVP en van de CHU heeft het zeteltal van de vijf partijen teruggebracht tot 76. Maar dat is in ieder geval toch nog juist een meerder- heid en twintig zetels meer dan de link- se drie hebben kunner. bijeen brengen. In de praktijk zal een nieuw vijfparti~en
kabinet bovendien nog dooreen genomen
vrijdag 8 december 1972 - 3
hoogste percentages voor de VVD heb- ben gescoord.
Voor het ogenblik alleen nog iets over de cijfers voor de militairen en voor het zuiden. In acht legerplaatsen en kazer- nes in Steenwijkerwold, Arnhem, Barne- veld, Ede, Ermelo, Oldenbroek, Oirschot en Nunspeet, behaalde de VVD 19,4 pro- cent der stemmen, ongeveer 5 procent dus nog boven ons landelijke gemiddel- de. Alleen de PvaA kreeg daar meer, nl.
22,1 procent (tegen landelijk 27,4 pro- cent). De volgende in sterkte was de PPR met 13,5 procent. In de Frederik Hendrikkazerne, waar de militaire rij- school is gelegerd, met dienstplichtigen uit het gehele laud; kreeg volgens een bericht in Trouw· de VVD de meeste stemmen met 17,9 procent; de PvdA was hier tweede met 16,7 procent en de PPR derde met 13,8 procent. D'66 bij voorbeeld behaalde slechts 7,4 procent.
En nu het zuiden. Onze procentueel grootste winsten zijn (wederom) af- komstig uit de zuidelijke provincies. Om wat betrekkelijk willekeurige voorbeel- den te noemen: in Maastricht steeg de VVD van 7,4 procent in 1971 tot 15,1 procent thans; in 's-Hertogenbosch van 8,4 procent naar 14,3 procent; in Heer- len van 5,9 procent naar 11,6 procent;
in Breda van 11,4 procent naar 17,7 pro- cent; in Weert van 5,4 procent naar 12,8 procent; in Roermond va,n 9,1 procent naar 17,6 procent; in Vught vanl2 pro- cent naar 19,4 procent; in Kerkrade van 3 procent naar 8,3 procent; in Bergen op Zoom van 9,7 procent naar 17,6 pro- cent; in Helmond van 5,7 procent naar 11,3 procent; in Venlo van 9,4 procent naar 19 procent (de gemeente van ons nieuwe Kamerlid de heer J. M. van de Ven); in Eindhoven van 8,9 procent naar 14,2 procent en in Tilburg van 7,3 procent naar 14,4 procent.
Tenslotte was de opkomst van de kie- zers verblijdend groot. Over het gehele land gerekend kwam 82,9 procent van de kiezers op, tegen 78,5 prcoent (toen al vrij hoog) in 1971.
• Een vergelijking
Het nieuwe zeteltal voor de VVD in de Tweede Kamer van 22 is een unicum in het nu bijna 25-jarig bestaan van de VVD. Afgezien van dit record, dat we in die mate nauwelijks durfden verwach- ten, lijkt de gebeurtenis van thans in menig opzicht op de situatie in 1959.
Toen was het Oud, die zijn ploeg met een sprong van 13 op 19 zetels (dus eveneens zes zetels winst) ·tot de groot- ste winnaar wist td brengen. En bet is politiek en organisatorisch uitermate leerzaam om in beide gevallen de naaste aanleiding tot het succes nader te be- zien : een krachctige en populaire lijst- aanvoerder (zij het met groot leef- tijdsverschil tussen de toenmalige en die van thans), een felle actie ook - en eigenlijk voor het eerst - in het zuide~
van het land en een nadrukkelijke en principiële stellingname tegenover het socialisme. Ook toen is het bovenal de duidelijkheid van het standpunt van de VVD geweest en de onwrikbare conse- quentie, waarmee dit werd uitgedragen, dat bij de kiezers is .aangeslagen en de VVD de overwinning heeft gebracht.
In de loop van ·het jaar 1958 was het steeds duidelijker geworden dat het vierde kabinet-Drees,·.steunend op de sa- menwerking van de PvdA en de drie confessionele partijen, op zijn laatste benen liep. Herhaalde conflicten met de Kamer en stelselmatige agitatie in de Partij van de Arbeid, welke haar hoog- tepunt vond in de befaamde "fakkeldra- gersdag" te",Utrecht, waar mr. Burger dreigde met "terugtrekking" van de so- cialistische ministers. Daaraan toevoe- gend zeven concrete socialistische eisen, welker verwezenlijking hij essentieel achtte voor het voortbestaan van de sa- VERVOLG OP PAGINA 6
op de stemmen van verscheidene kleine fracties kunnen rekenen. Het advies van fractievoorziltter Wiegel aan de Konin- gin om eerst een informateur te benoe- men, die dan de mogelijkheid voor de vorming van een meerderheidskabinet (en dus van de vijf) kan onderzoeken, is dan ook het enig reële. De KVP-frac- tie zal zich clan echter wijzer moeten tonen dan de KVP-partijraad en ook werkelijk ernst moeten maken met haar steun aan een dergelijk kabinet. Onder- tussen schijnt men in confessionele kring behoefte te hebben om nog eens formeel te zien bevestigd dat samenwer- king met de socialisten een onmogelijk- . heid is.
Nadat wij het bovenstaande hadden geschreven kwam het bericht omtrent de aanwijzing vnn staatsraad dr.
M. Ruppert tot informateur, met de op- dracht "een onderzoek in te stellen naar mogelijkheden tot het vormen van een kabinet, dat zich verzekerd kan weten van een vruchtbare samenwerking met de volksvertegenwoordiging."
Wij wachten rustig af. In onze eerder gegeven visie brengt deze opdracht geen enkele wijzi.ging.
VVD • 1n Limburg verdrievoudigd
Contributie- betaling
Wat zelfs de meest fervente VVD-aan- hanger niet had durven voorspellen is tóch gebeurd. De VVD _ heeft in Lim- burg, procentueel gezien, een sprong vooruit gemaakt, die geen enkele partij sinds 1946 in deze provincie heeft kun- nen evenaren. In ruim een jaar tijd is het aantal VVD-stemmers in Lilrt'burg bijna verdrie,·oudigd en dat bracht het percentage van 5,2 naar 12,3.
Groot overigens was ook de winst van de PvdA (van 14,5 naar 20,2 procent van alle Limburgse stemmen), terwijl ook de PPR het aantal stemmen wist te verdubbelen en nu op 4, 7 procent staat.
De grote verliezer is, zoals trouwens ook viel te verwachten, de KVP, die nu terug is gevallen op 43,9 procent. Een geweldige afgang als men bedenkt dat in 1963 nog 77,5 procent van alle stem- men door deze partij werd veroverd, in 1967 nog 63 procent en in 1971 met 54 procent, toch nog altijd ruim de helft.
Zeer opvallend was deze keer het grote aantal voorkeurstemmen dat op de Lim- burgse kandidaten werd uitgebracht. De KVP kan daarvan meepraten met resp.
14.000, 15.000, 21.000 en -27.000 voor- keurstemmen voor de hoogstg.eplaatste Limburgers op de KVP-lijst. Maar ook de VVD heeft ervaren hoeveel waarde
~- de Limburgse kiezers hechten aan
· "eigen" menSen; In Venlo, de woon- plaats van Kamer-kandidaat Jan v. d.
Ven steeg de VVD van 9,4 naar 19 pro- cent en daarmee werd men in deze ge-
Bestuursmutaties
Het bestuur van de Kamercentrale Haarlem van de VVD heeft· enkele ij- zigingen ondergaan. In de plaats van mej. G. van Trojen, die niet meer her- kiesbaár was, is als bestuurslid gekozen
mevrouw A. C. Vrij-Bertelsmann.
Als vertegenwoordigster van de Cen- trale in de adviesraad van de organisatie
"Vrouwen in de VVD" werd gekozen mevrouw H. M. W. Markerink-De Lee- de. Haar plaatsvervangsters zijn me- vrouw M. L. van Houtrijve-Luxwolda en mevrouw M. van der Wel-Stegeman.
Aankondigingen
• Op 11 december soreekt ons Tweede Kamerlid mr. A. Geurtsen voor de afde- ling Zeist.
Aankondigingen
• Op 18 december luistert ons Tweede Kamerlid mr. H. E. Koning het "broodje VVD" op, dat de afdeling Hengelo ser- veert om 18.00 uur in Cosa.
De leden die behoren tot afdelingen waarin de centrale contributie-inning geldt (het overgrote deel) ontvangen medio december een stortings-jacceptgi- rokaart ter voldoening van de contribu- tie voor het jaar 1973.
Het hoofdbestuur verzoekt u dringend uitsluitend van deze stortings-facceptgi- rokaart gebruik te maken en daarbij in acht te nemen hetgeen is ,-ermeld in de bijgesloten circulaire.
Indien u zelf over een postrekening be- schikt kan volstaan worden met invul- ling van uw gironummer, invulling van het te betalen bedrag ,ondertekening en inzending aan het girokantoor. Hebt u geen postrekening, maar wel een bank- rekening, dan kunt u de stortings-jac- ceptgirokaart aan uw bank inzenden, waarna deze voor betaling zorgdraagt.
U dient dan wel het te betalen bedrag te vermelden en te ondertekenen. Voorts kan de kaart als stortingskaart aan elk postkantoor worden gebeZigd.
Voor de geautomatiseerde verwerking en boeking is het van grote betekenis dat uitsluitend deze stortings-facceptgi- rokaart op één der bovengenoemde wij- zen wordt gebruikt.
De gezinsleden ontvangen een eigen
meente de PvdA (van 11,1 naar 16 pro- cent) ,·er de baas.
In Melick-Herkenbosch, de woonplaats van burgemeester Fey, die voor de ver- kiezingen duidelijk de VVD-kleur be- kende, boekte de VVD een Limburgs record, met 21,5 procent van alle stem- men. Maar ook gemeenten als Mook
(20,3 procent), Valkenburg (18,8 pro- cent) en Bunde (19 procent) boekten fantastische resultaten.
De grotere plaatsen in het Limburgse bleven niet achter. In Maastricht steeg de VVD van 7,4 r.aar 15,1 procent, in Roermond zelfs van 9,1 naar 17,6 pro- cent.
In de Westelijke Mijnstreek (Sittard en Geleen) haalde de VVD nog 12,9 pro- cent van de stemmen, maar in de Ooste- lijke Mijnstreek bleef deze partij ónder het pro,·inciaal gemiddelde van 12,3. In Heerlen bij voorbeeld werd nog 11,6 procent van de stemmen gehaald. In Kerkrade echter slechts 8,3, in Hoens- broek 8,8 en in Brunesum 7,3. Hoewel in deze gemeenten ook nog gemiddeld een stijging van zo'n 5 procent kon worden geçonstateerd is het duidelijk dat daar de besluiteloosheid van de regeringspar- tijen omtrent de overplaatsing van rijksdiensten, en met name van het CBS, een zekere negatieve inv~oed heeft gehad ook op de VVD-resultaten.
KVP-Kamerlid Wiel Bremen zei na af- loop van de verkiezingen: "De Limburg- se problematiek komt nu niet meer al-
leen op de schouders van de KVP te- recht. Ook de VVD en de PvdA zullen mede de verantwoordelijkheid moeten gaan dragen". Men zou, als VVD-er, ge- neigd kunnen zijn daarop nijdig_ te rea- geren. Anderzijds is het echter óók zo, dat de Limburgers kennelijk voor de oplossing van de Limburg-problematiek steeds minder veitrouwen gaan stellen in de aloude KVP en méér heil verwach- ten van de PvdA en de VVD.
Overigens zal die medeverantwoorde- lijkheid voor de Limburgse problema- tiek ook straks een rol gaan spelen. In verschillende kringen werd nameiijk reeds als -vaststaand aangenomt!n dat het nieuwe college van Gedeputeerde Staten in Limburg over twee jaar zal bestaan uit twee PvdA-ers en vier KVP- ers. Na de aardverschuiving van \·orige week lijkt het meer voor de hand te liggen ook een liberale gedeputeerde te kiezen.
Aankondigingen
• Op dinsdag 12 december houdt de VVD-Limburg een algemene ledenver- gadering in de kleine zaal van de stadsschouwburg te Sittard. Op de agenda staan o.m. de verkiezing van een nieuw hoofdbestuurslid, bespreking van de provinciale begroting en een analyse van de verkiezingsuitslag.
Boele's Scheepswenen en Machinefabriek N.V.
BOLNES <bii Rotterdam)
•
Reparatie en nieuwbouw
•
TELEFOON 134862 ROTTERDAM
stortings-jacceptgirokaart die ook apart
· gebruikt moet worden ter voldoening van de col'l.ttibutie der gezinsleden. U wordt derhalve dringend verzocht niet de contributie voor de gezinsleden te ,-oldoen door deze gezinscontributie in een bedrag tezamen over te schrijven op de kaart van het gewone lid. Als dat toch gebeurt, zou de computer de con- tributie voor het gezinslid als niet-be- taald registreren, terwijl de verhoging als extra gift (voor de afdeling) zou worden geregistreerd.
De contributiebedragen zijn als volgt:
01 gewone leden van 1&----27 jaar f 20,-.
02 gewone leden van 27--65 jaar f 40,-*) 03 gewone leden van 65 jaar en ouder f 30,-*)
04 gezinsleden f ,10,-*)
05 aspirantleden (jonger dan 18 jaar) f 10,-*)
*) In de afdelingen Amsterdam Den Haag en Rotterdam geldt een verhoging met f 5,- voor alle categorieën, behalve de groep gewone leden van 18-27 jaar.
Gezien het feit dat de contributiebedra-
TELEGR. BOB.E • BOLNES
gen verschillen naar gelang van de leef- tijd van het betrokken lid, is het van groot belang dat de computer uw ge- boortekaart kan registreren . Wilt u daarom links-onderaan (onder uw adres) uw geboortejaar vermelden. De afdeling ledenadministratie draagt er dan zorg voor dat dit gegeven wordt
verwerkt. -
Gezien de overigens mechanische ver- werking van de girokaarten wordt u dringend verzocht daarop geen medede- lingen te doen. Deze worden door de computer niet gelezen.
Indien u meer wilt betalen dan het mi- nimum-contributiebedrag dan komt tl.at meerdere geheel ten goede aan uw afde- ling en niet aan de partijkas in Den Haag. Voor giften ter bestrijding van de verkiezingskosten houdt het landelijk partijapparaat zich wel gaarne aanbe- volen (postrekening 67880 t.n.v. alge- meen secretaris VV D- Den Haag) . De leden van afdelingen die niet aan de centrale inning meedoen ontvangen van hun afdelingsbestuur t.z.t. een verzoek tot betaling. De contributiebedragen zijn overigens dezelfde.
HET HOOFDBESTUUR /
