Kamerleden spreken

(1)

Dinsdag heeft de Tweede Kamer een begin gemaakt met de algemene politieke beschouwingen naar aanleiding van de Troonrede en de Miljoenennota van het kabinet-Biesheuvel. De voorzitter van de VVD-fractie, de heer H. Wiegel, sprak daarbij een rede uit, die wij In dit blad vrijwel woordelijk weergeven. En-

kele bekortingen waren wegens de be- schikbare ruimte onvermijdelijk.

=• ^•

a

Radio-uitzending van de VVD: maandag 18 oktober, van 18.19-18.29 uur, over de zender Hilversum I (402 m.).

Televisie-uitzending van de VVD: woensdag 20 oktober!

van 20.20-20.30 uur, Nederland I.

Ons commentaar op de politiek, die de regering het komend jaar wil gaan voeren, wil ik inleiden met een paar opmer- kingen over de presentatie van het beleid en over de toon, de opzet en de inhoud van de Troonrede.

Goed beleid komt - als het onvoldoende wordt uitgedragen - niet uit de verf. Is het waar - dat is mijn eerste vraag aan het kabinet - dat in de we- ken voorafgaand aan Prinsjesdag, de bijeenkomsten van de minister-president met pers en omroep achterwege zijn ge- bleven? Waarom is dat gebeurd? Had·

den vele van de vaak ongegronde ge- ruchten, die dit jaar over de plannen van het kabinet de ronde deden, niet voorkomen kunnen worden, als juist in de tijd van laatste handlegging aan de begroting de pers wèl steeds na elke vergadering van de ministerraad zou zijn ingelicht ?

Mijn fractie heeft de indruk dat het achterwege blijven van officiële voor- lichting tijdens het begrotingsoverleg er niet toe heeft geleid dat veel van wat door het ltabinet intern besproken en besloten werd, ook niet naar buiten kwal .. \ ·ant al Ylü._;~.:n l.ll" heel wal ca- nards door de lucht, sommige persbe- richten blijken achteraf aardig te klop- pen. Dat "uitleltken" - want dat is het - van de bespreltingen in de ministerraad verbaast en verontrust ons.

Onverteerbare worst

Mijn tweede inleidende opmerking zou ik willen maken over de opzet van de Troonrede, startsein van het nieuwe parlementaire jaar.

Gebruik bij het opstellen van de Troonrede schijnt te zijn dat iedere mi·

nister zoveel mogelijk zinnen, aan zijn beleidsterrein gewijd, er in wil hebben.

Wie er de meeste woorden in krijgt is de doortastendste bewindsman. Door die aanpak moet de Troonrede wel een nauwelijks leesbaar verhaal worden, een

onverteerbare worst waar van alles en nog wat in gestopt is.

De Troonrede van dit jaar waa ze}\er niet slechter dan in het verleden. Maar toch te veel opsomming van min of meer samenbangende feiten en te wei- nig verwoording van visie en inspiratie.

Ik kom nu tot toon en inhoud van deze Troonrede en daarmee tot een be- spreking van het regeringsbeleid.

Dit jaar had de Troonrede naar onze mening moeten starten met de harde constatering dat ons land er economisch en financieel slecht voorstaat. Dat

is op dit moment het grootste probleem, daar had dan ook mee moeten worden begonnen.

We leven in ons land ai jaren op te grote voet, we geven al jaren met ons allen meer uit dan we verdienen. Lonen en prijzen hollen elkaar achterna, de investeringen van het bedrijfsleven - bron van de toekomst van onze welvaart - lopen terug, de besparingen dreigen af te nemen. Van de stijging van de overheidsuitgaven in 1972, ten opzichte van de begroting 1971, met vijf miljard, gaat meer dan vier miljard op aan loon- en prijs-stijgingen. Met het kleine miljard dat overblijft kunnen niet of nauwelijks nieuwe taken worden aan:

gepakt, amper bestaande activiteiten worden voortgezet.

Die bikkelharde feiten spreken wel uit de Miljoenennota, maar onvoldoende uit deze Troonrede. Ook de formulering van de woorden, die in de eerste zin van de Troonrede aan de welvaartssituatie in ons Iand worden gewijd, geven niet goed weer, waar het in ons land nu werkelijk omgaat. Meer dan op de verdéling van de welvaart, had op de noodzaak van de vergróting, op de vereiste aanpalt van

de dreigende terugval van onze welvaart, moeten worden gewezen. Want uit de groei van deze welvaart zullen de collectieve uitgaven: voor onderwijs, voor milieubeheer - waar ik later in mijn betoog op kom - moeten worden bekostigd.

Lonen en prijzen

De beteugeling van de geldontwaar- ding, het onder de duim krijgen van de loon- en prijsspiraal is voor het veilig- stellen van onze toekomstige welvaart essentieel. Lukt dat -niet dan gaan we - laat ik het onomwonden zeggen - rechtstreeks naar een catastrofe. De regering heeft de eerste verantwoordelijk- heid voor de loon- en prijsontwikkeling nu gelegd in handen van het bedrijfsleven. Het bedrijfsleven heeft die uitda- ging - want dat is het - aangenomen.

De drie vakcentrales en het Verbond van Nederlandse Ondernemingen hebben inmiddels een bijdrage tot het over- leg over de noodzakelijke matiging van Ionen en prijzen geleverd.

Tegenover al deze plannen stelt mijn fractie zich positief-afwachtend op. Po- sitief omdat we er de goede wil van het bedrijfsleven duidelijk uit proeven. Af- wachtend, omdat we er niets voor voe- len nu door het loon- en prijsoverleg heen te fietsen.

Wat wel bij deze algemene politieke en financiële beschouwingen naar onze mening aan de orde moet komen, is de vraag of de begroting-1972 een bijdrage tot het indammen van de inflatie en het voorkomen van het dreigende stagneren van onze economie levert.

Ik zet daarbij vier vragende kantteke- ningen.

I. Heeft het kabinet wel voldoende be- zuinigd?

II. Had het profijtstelsel niet scherper kunnen worden toegepast?

m. Past de voorgestelde optrekking van de wiebeltax in de economische situatie van dit moment?

IV. Moet de inflatie-correctie door- gaan?

Beleidsombuigingen

Allereerst de beleidsombuigingen. Ik betreur het dat het kabinet niet eigener beweging in de Miljoenennota een duide-

lijke lijst van alle doorgezette bezuini- gingen heeft opgenomen. Waarom niet?

Was men bang voor een schokeffect? Ik zou daar graag wat meer over horen.

TOERNEE H. WIEGEL START IN DEVENTER

De voorzitter van de tweede kamer-fractie van de V.V.D., de heer H. Wiegel, start zijn aange- kondigde toernee langs de kamer- centrales met een ontmoeting met die van Zwolle en Gelderland op 18 oktober te Deventer. Hij zal daarbij het woord voeren op een openbare bijeenkomst tn de Schouwburg (aanvang 20.00 uur).

Tevens zullen in Deventer aanwezig zijn de hoofdbestuursleden mr. H. P. Talsma (vice-voorzitter), ir. W. van der Ham, J. C.

Nieland en P. Ch. Vogely en de tweede kamerleden drs. G. M. V.

van Aardenne en L. M. de Beer.

Op bijna 84-jarige leeftiJd over- leed deze week dinsdag te Den Haag, na een korte ziekte, de heer K. H. Brandt, oud-burgemeester van Moordrecht, directeur van het bureau voor gemeentepolitiek van de Vereniging van Sta- ten- en Raadsleden _van de VVD en redacteur van het maandblad ,,Provincie en Gemeente" van de·

ze Vereniging.

Dit bericht bereikte ons kort

\'oor het ter per,.t gaan n ,1 blad. Wlj zijn daarom heluas nlet in de gelegeulleid reeds thans nader in te gaan op de zeer grote verdiensten, welke de heer Brandt voor het liberalisme in ons ~d heeft geliad. In het volgende nummer van Vrijheid en Demo- eratie zullen wiJ daaraan natuur•

Ujk ruime aandacht besteden.

Mijn fractie vindt zo'n schokeffect juist nodig om ons volk tot het besef te brengen dat we allemaal - burgers en over·.

beid - de broeitriem zUilJen moeten aanhalen.

Door het achterwege blijven van een belder overzicht van de beleidsombu~

gingen in de Miljoenennota was miJn fractie genoodzaakt ter voorbereiding van dit debat aan de regering schrifte- lijk om een veel uitvoeriger en nauw- keuriger specificatie van de bezuinigin·

gen te vragen. Die is eind vorige week verschenen en daar ben ik blij mee. Ik wil graag onze waardering uitspreken voor de ombuigingen die het kabinet heeft doorgevoerd. Volledige helderheid heeft het antwoord van de regering ons echter niet verschaft. Mijn vriend Joe- kes zal er op terugkomen.

Mijn fractie ziet de aangebrachte ~e

zuinigingen niet als éênmalig, we z1en ze als een eerste stap tot verdere afrem- ming in de komende jaren. In dat licht aanvaardt mijn fractie ook de overschrijding van de 6 pct. norm in 1972 met 395 miljoen, waar mijn fractiege- noot Joekes nader op zal ingaan.

A. Daarbij maak ik uitdrukkelijk dit voorbehoud, dat wij op het standpunt staan dat deze overschrijding in de loop van deze kabinetsperiode zal moeten

worden ingehaald.

B. De tweede noot die ik hierbij wil plaatsen is er één betreffende het beleid op langere termijn. Er bestaat in onze kring ernstige twijfel over de vraag of de thans gehanteerde norm van 6 pct., waarmee de overheidsuitgaven jaarlijks zouden mogen stijgen, nog wel klopt.

Het nationaal inkomen stijgt komend jaar waarschijnlijk slechts met 3 pct., i.p.v. met 4,8 pct., zoals tot nu toe ge- middeld per jaar gebruikelijk was. Dat

hoeft op zichzelf nog niet veel te bete- kenen, maar ook de progressiefactor neemt af.

Indien'" wat onze fractie vreest, deze terugval geheel of gedeeltelljk een blij-

VERVOLG OP PAGINA 14

veertiendaagse uitgave van de volkspartij voor vrijheid en democratie nummer 1050 vrijdag 15 oktober 1971

---

(2)

i' ~ '

I

Kamerleden spreken

•

Aankondigingen

15 OKTOBER

"Een blik op de miljoenennota" is het onderwerp waarover mr. F. Por- thel.v.e spreekt voor de afdeling Heer- hugowaard. 20.30 uur Zaal_ Heiligenberg.

18 OKTOBER

Drs. Th. H. Joekes spreekt voor de afdeling Assen over de Rijksbegroting 1972. 20.00 uur. Hotel Overcingel.

19 OKTOBER

Op een forum-avond over de Rijks- begroting van Donkiesjot, te Sittard wordt de VVD vertegenwoordigd door drs. A.P. Z. van der Houwen, kandidaat- tweede-kamerlid. 20.00 uur. Wal 1-3.

21 OKTOBER

Op de propaganda-avond van de regio Leide.u. e.o. spreekt drs. G. M. V. van Aardenne over "De financieel-economische paragrafen in het regeringspro- gramma en de weerslag hiervan in de miljoenennota". 20.00 uur. Rijnlandflat, Churchill-laan-Bachlaan, Leiden Z.W.

22 OKTOBER

Ter gelegenheid van de verkiezinrgen voor de adviesraad Lelystad op 26 oktober, spreekt dr. K. van Dijk voor de afdeling Lelystad. 20.30 uur. De Meerkoet.

25 OKTOBER

Drs. Th. H. Joekes spreekt voor de afdeling Dordrecht over de begroting.

20.00 _uur. Restaurant Spuiboulevard.

De afdeling Laren/Blaricum organiseert een openbare bijeenkomst voor het Gooi, waarop mr. F. Portheine spreekt.

Onderwerp: ,.Wat kan de VVD in de komende vier jaar doen voor midden- stand en kleinbedrijf'. 21.00 uur. Hotel Hamdorff, Laren.

e De afdeling Geldermalsen en omstreken belegt maandag 25 oktober een liberale gesprekskringavond in café-·

restaurant De Zoelense Brug te Zoeleh.

Aanvang 20:00 uur. De heer Hoftijzer, burgemeester van Lienden, zal een inleiding houden over de recreatie en haar mogelijkheden ter plaatse.

e De kamercentrale Gelderland houdt zaterdag 30 oktober haar najaarsver- gadering in hotel Bosch te Arnhem (Apeldoornseweg vlakbij Velperplein).

Aanvang 14.00 uur. Op de agenda staat onder meer een bestuursverkiezing. Af- tredend zijn de heren G. Donkersloot, A. H. Nijland en drs. H. A. Kortes. De heer Donkersloot is reglementair niet meer herkiesbaar. Drs. B. U. Haagsma heeft te kennen gegeven te willen aftreden. Hij zal worden vervangen door

• Het nieuwe bestuur van de afdeling Delft is als volgt samengesteld: W. J.

R. Stratman, voorzitter, A. J. Korff, secretaris, drs. W. H. Wisman, penningmeester, mevrouw G. de Vries--Pielken- rood, vertegenwoordigster Vrouwen in de VVD, A. de Vries, H. J. Re.naud en ir. M. L. Teppinga, leden.

• Het secretariaat van de Regio Lei- den en omstreken ·is op 1 oktober over- genomen ·door mevrouw Th. L. Blom- de Koek van Leeuwen, Frederik Hen- driklaan 5, Oegstgeest, tel. 01710-53052.

Het bestuur ván de regio ziet er verder als volgt uit: drs. P. L. Offerhaus, Prin- ses Beatrixlaan 61, Oegstgeest (tel.

01710-54509), voorzitter en H. Reidsma, Papelaan 29, Voorschoten (tel. 01717 - 4281), penningmeester. De heer Reidsma zal tevens als vice-voorzitter optreden.

• In de afdeling De WijkfKoekange zijn de bestuursleden: G. Drogt, Secr.

Ottermanweg 14, De Wijk (tel. 05224- 776), voorzitter, K. Veneman Jzn., Bur- gemeester Veenhovenplein 2, De Wijk (tel. 05224-307), secretaris-penningmeester en J. Huls (Koekange), J. Hui- zing (De. Wijk), J. Bakker jr. (Koe- kange), H. Schoonvelde (Koekange), J. ten Wolde (De Wijk), G. v. d. Woude (Koekange) en A. J. Schoonvelde (Koe- kange), leden.

Burgemeester Harlingen

De burgemeester van Bo~ulo, drs. H.I.

de Haan, is met ingang van 16 oktober benoemd tot burgemeester van Hárlin-- gen. Het hoofdbestuur wenst hem met deze benoeming gaarne geluk.

Vulpen in kobus

Na afloop van de hearing, die de Ver- eniging van Staten- en Raadsleden van de VVD op zaterdag 9 oktober in Kobus aan de Poort te Amersfoort hield, is een zwarte Parker-vutpen met gouden dop gevonden. De ongetwijfeld onthande eigenaar kan de vulpen in ontvangst nemen op het Algemeen .Secretariaat van de VVD, Koninginnegracht 61 te Den Haag.

Op het "Politiek Trefpunt" in Sneek spreekt de heer G. W. Keja. 20.00 uur.

't Sing,eltsje.

Voor de afdeling Haren behandelt dr.

K. van Dijk "Problemen rond de Rijks- begroting". ,.De Horst", Rijksstraatweg, Haren.

1 NOVEMBER

Mr. dr. C. Berkhouwer spreekt op de maandelijkse bijeenkomst van de afde·

. ling Delft over "Europa in de branding".

Drs. Th. H. Joekes houdt op uitnodiging van de afdeling Gorssel een in- hiiding over de begroting.

<l NOVEMBER

Mr. H. van Rlel spreekt in het studen- tencentrum "Uilenstede." te Amstelveen.

Onderwerp: "Buitenlandse politiek annex defensie-politiek". · 5 NOVEMBER

G. W. Keja spreekt voor de afdeling Moordrecht over gemeentepolitiek. De Genestethuis, Dorpsstraat 26, Moor- drecht.

15 NOVEMBER

Op uitnodiging van de Liberale Kring, Meppel-Steenwijk e.o., spreekt H. P. H.

Waalkeus in Dwingelo.

Mr. A. Geurtsen discussieert met de afdeling Hoogevee.u. over . ,.Gezag en orde". 20.00 uur. Hotel Homan, Stations- straat.

Op woensdag 20 oktober houdt mevrouw mr. E. Veder-Smit in Boschlust te Zeist een inleiding over de VVD-dis- cussienota Volksgezondheid; aanvang 20.00 uur.

mevrouw A. Horsting-Rijpma · (Doe- tinchem).

e In Beverwijk houdt de plaatselijke afdeling maandag 18 oktober in Belle- vue een ledenvergadering. Het bestuur zal mededelingen dOen over de stand van zaken betreffende het wetsontwerp samenvoeging IJmond-gemeenten.

e In Alkmaar vergadert de kamercentrale Den Helder maandag 18 oktober in het motel Alkmaar. Van het bestuur zijn periodiek aftredend mevrouw E. Dekker-Dekker, de heren C. H.

Kingma, drs. W. van der Kolk enG. E.

Ris. Bovendien moet worden voorzien in de vacature, ontstaan door het over- lijden van de heer S. Breebaart. Drs.

Van der Kolk is niet meer herkiesbaar

Staten- en Raadsleden congresseren

Op vrijdag 29 en zaterdag 30 oktober houden de leden van de Vereniging van Staten- en Raadsleden van de VVD hun vergadering en_ IJ<?ngres In De Blije Werelt te Lunteren. De agenda voor beide dagen ziet er als vOilgt uit:

Vrijdag 29 oktober

16.00 uur: Jaarvergadering.

1. O:Pening door de voorzitter.

2. Notulen van de jaarvergadering van 13' november 1970.

3. Ingekomen stukken.

4. Jaarverslag van de secretaresse.

5. Jaarverslag. van de penningmees- teresse.

6. Verslag van de kascommissie over het verenigingsjaar 1 september 1970 tjm 31 augustus 1971.

7. Benoeming van de kascommissie over het verenigingsjaar 1 september 1971 tjm 31 augustus 1972.

8. Verkiezing van bestuursleden. Aan de beurt van periodiek aftreden zijn:

mevrouw H.·J. Schlemper-van Gijn te Vught, mr. G. A. W. C. baron van Hemert tot . Dingshof te Maarn, J. M. van de Ven te Venlo en M. Visser te Arnhem.

Het bestuur stelt voor mevrouw Schlemper en de heren Hemert tot Dingshof, Van de Ven en Visser opnieuw te benoemen. Tegenkandi- daten kunnen op de vergadering worden gesteld.

9. Rondvraag.

10. Sluiting.

18.00 uur: Diner.

19.30 uur: Inleiding door mr. E. H.

Toxopeus, commissaris van de Koningin in de provincie Groningen.

Zaterdag SO oktober

10.00 uur: Discussie over fluoridering van het drinkwater. Voorstander dr. B.

Hofman te Driebergen. Tegenstander mr. N. J. C. M. Kappeyne van de Cop- pello te Loenen ajd Vecht.

12.30 uur: Lunch.

14.00 uur: Inleiding door de minister van binnenlandse zaken, mr. W. J.

Geertsema.

16.00 uur: Sluiting.

Mijn opinie is ..

De jonge Ariër

In de rubriek "De VVD in het parlement" (1 okt. 1971) wordt o.a. melding gemaakt van de vraag van Wiegel inza- ke de uitlating van minister Van A~

met betrekking tot de "Drie van Bre- da." Wiegels vraag was goed geformu- leerd, maar hij maakte het de minister wel 'gemakkelijk door hem de gelegenheid te geven onomwonden zijn ge- wraakte uitlatingen te betreuren. Parle- mentair zal dit wel in orde zijn, maar is de zaak daarmee afgedaan? Wat wij thans van deze minister weten is dat hij Ariër is, waarin hij zich niet onder- scheidt van de drie in Breda, die daar eens ook zo trots op waren. Men kan het dom vinden, of onhandig, in elk geval heeft de minister niet begrepen dat hij zichzelf van een etiket heeft voorzien, waarvan hij niet meer afkomt door het achteraf te betreuren.

Er is nog een ander aspect aan deze zaak: Door zich Ariër en jong te noemen neemt de minister bewust afstand van zijn voorganger, die op deze eigen- schappen geen aanspraak kon maken.

In de context van Van Agts uitlating heeft dit het effect van wat men op voetbalvelden natrappen zou noemen.

Op het voetbalveld gaat de speler, die natrapt echter het veld uit, .doch daar- voor is een goede scheidsrechter nodig.

Vooralsnog blijkt die in regering noch parlement voorhanden. Resteert de vraag hoe die leden van het huidige kabinet, die ook met Van Agts voorganger in het kabinet-De Jong hebben gezeten, zich opstellen jegens een collega, die men toch minstens als deloyaal heeft - leren kennen. Zou de KVP werkelijk geen betere ;minister van justitie kunnen leveren?

L. Asacher, Amsterdam

als secretaris wegens zijn benoeming tot hoofdbestuurslid. Voorgesteld wordt de heer R. J. Middelburg te St. Pancras met het secretariaat te bellasten. Op de vergadering zal de heer D. N. M. van Wees, landelijk JOVD-voorzitter, het woord voeren.

• In Wormerveer vergadert op maandag 8 november in "De Jonge Prins" de statencentrale Zaandam. Bij de bestuursverkiezing zijn aftredend de heren J. H. van Laar en D. Groot, die zich beiden herkiesbaar stelden. Verder komen de plannen voor de komende winter van de afdelingen en de statencentrale ter sprake. Bekend is reeds dat Kamer- lid mevrouw drs. N. Smit-Kroes in november een spreekbeurt voor de centra- _ Ie zal vervullen.

vrijheid en democratie

De redactie van Vrijheld en Democra·

tie is geve~>tigd te Amsterdam, Nieuwe Herengracht 89-B. Hoofdredacteur en voorzatter van de redactiecommissie Ïll de heer Ph. C. la ChapeUe.

De ·abonnementen-administratie wordt verzorgd door het algemeen secretariaat van Je VVD, Koninginnegracht 61 te Den Haag (telefoon, uitsluitend voor abon- nemt,nten-administratie, 070 • 1U741).

Voor adreswijzigingen etc. wende men zich dus tot het algemeen secretariaat.

De advel'l,•nlie eX)Jloitatie wordt verzorgd door de N ederlantlse Dagblad Unie, Wcsli>laak 180 (postbus 82,1) te Rottc.ulam, telefoon 010 • 1<17211.

algemeen secretariaat

Het algemeen secretariaat van de VVD is gcvl)stigd te Den Haag, Konin- ginnegrach• 61, telefoon (070)-604803.

Postrekening: 67880 ten name van de algemeen secretaris van. de VVD te Den Haag.

TWEE BEKENDE MERKEN

(3)

nderdeloep

In de VVD is prof. Simons o.a. lid van de Partijraad. Reeds enige malen ook was hij voorzitter van de commissie, welke vóór de te houden raadsverkiezin- gen het ontwerp opstelde voor het Ger meenteprogram van de VVD.

Ook prof. mr. J. M. Polak, hoogleraar in de rechts- en staatswetenschappen en rector-magnificus aan de Landbouw Ho- geschool te Wageningen, aanvaardde een belangrijke opdracht, als regerings.

commissaris voor de herziening van de Politiewet.

door onze politieke redacteur A. W. Abspoel

PRIKKELS

• Harry Mulisch, in een interview door Bibeb in Vrij Neder- land, '!laar aanleiding van aan- tijgingen als zou hij "een salon- communist met een sportwagen"

zijn: "Dat is op de attributen ingaan. Robespierre was ook ge- kleed als de mensen die hij het hoofd liet afhakken. Ik zou wel afstand doen van mijn sportwagen als daarmee de rechtvaardigheid zou worden hersteld. Ik wil het ook wel arm hebben, als het zou worden: voor iedereen is het even slecht. Maar rechtvaardigheid is niet het beginsel van deze samen- leving."

• Uit een hoofdartikel in NRCf Handelsblad naar aanleiding van het çonflict met de oppositiepar- tijen over het in een besloten vergadering van de Kamerçommissie ontvangen van Zuidafrikaanse parlementariërs: "Openbaarheid

moet geen fetisj worden. Het beginsel kan zijn doel voorbijschie~

ten. Openbaarheid leidt gewoonlijk tot vePscherping van standpunten, want niemand geeft graag in het openbaar toe. ( ... ) Wanneer het erop aankomt, de tegenstander van zijn ongelijk te overtuigen of hem althans de gevolgen van zijn standpunt , voor ogen te stellen, dan is het vertrouwelijk en ge- duldig gesprek vaak een betere methode. ( ... ) Openbaarheid is geen fetisj, maar ook geen taboe.

Het is een beginsel, dat met beleid gehanteerd moet worden."

• Het socialistische oud-Kamer- lid J. Scheps in· zijn jui~?t verschenen boek: "Het Progressieve als Waardeloze Pronk", waarin:hij de PvdA een stuurloos schip noemt: "Nu dreigt deze partij een verlengstuk te worden van D'66 en zal met deze groepering pragmatisch ten onder gaan".

• ANP-bericht: "Treinconduc- teurs kunnen sinds kort gratis zelfverdedigingscursussen volgen.

Ze krijgen dan les in judo· en karate. Deze cursus is ingesteld in verband met de snelle toe- neming van het aantal agressieve treinreizigers."

•

Succes in Dronten

In verband met de omzetting van de adviserende raad van Dronten (oostelijk Flevoland) in een per 1 januari a.s. in functie tredende officiële gemeenteraad werd daar op 29 september jl. een tus- sentijdse raadsverkiezing gehouden. De nieuwe gemeente omvat . de dorpen Dronten, Bindinghuizen en Swifterband en telt ongeveer 12.000 inwoners.

Deze verkiezing leverde voor ons het verheugende resultaat op, dat de VVD daar met een winst van twee op drie zetels als enige winnaar uit te voor- schijn kwam. Het percentage der uitge- brachte stemmen, dal de VVD-lijst op zich wist te verenigen, steeg van 13,6 pct. bij de verkiezing in oktober 1969 voor de bestaande adviesraad, tot 15 pct. thans. Met een rest van 83 stemmen kreeg onze lijst haar derde zetel die anders naar de geconbineerde lijst van de drie samenwerkende schristelijke partijen zou zijn gegaan.

Dit resultaat is des te opmerkelijker, aangezien de verkiezing in oktober 1969 al evenzeer een succes was voor de VVD en een grote teleurstelllng zowel voor de progressieve concentratie (PvdA, D'66, PPR· en PSP) als voor de christelijke combinatie (ARP, CHU en KVP) opleverde. Dronten gold toen als een "test-case" voor deze voor de eerste maal in ons land met een gecombineer- de lijst optredende partijen, in verband waarmee landelijke kopstukken als Vondeling, Den Uyl, Mellema, Van der Louw en Schmelzer niet schroomden om naar Dronten op te trekken. Het werd echter een teleurstelling, want beide cominaties bleven onder de percentages, die de partijen afzonderlijk in 1967 in Dronten hadden behaald.

Hieronder volgt thans een overzicht van de uitslagen in Dronten in 1967, 1969 en 1971.

CCP PAK VVD GPV

Ge ref. Conc.

Percentages Zetels 1967 - 1969 1971 1969 1971

52,3 48,1 48,3 7 7 33,3 31,3 28,1 5 4 10,7 13,6 15,- 2 3

1,- 2,3 6,- 6,3 1 1 100,- 100,· 15 15 De nummers één tjm drie van de VVD-lijst, die in de gemeenteraad zijn gekozen, zijn de heren: M. van Gaaien, S. K. Westerdijk en J. Waterlander.

•

Brede middenpartij

Mevrouw Van Someren heeft in haar openingsrede voor de Partijraad van 25 september j.l. als taak voor de VVD aangewezen om "de komende tijd zich voortdurend open te stellen voor ge- sprekken met mensen uit andere partijen, die hoewel in een ander klimaat opgegroeid, vrijwel dezelfde ideeën hebben". Als opdracht voor de VVD ziet zij

"het midden te bundelen, de verstrooide liberaal-denkenden bijeen te brengen".

Uiteindelijk ziet zij als ideaal: de vor- ming van een "brede middenvolkspar- tij". De VVD, "beladen met een brok idealisme en r,ealisme", zou de kern van deze nieuwe brede partijformatie kunnen worden.

Dr. F. A. Hoogendijk, hoofdredacteur van Elseviers Magazine, is het (E.M.

van 2 oktober) ermee eens, dat er in Nederland "plaats is voor een middenpartij met een duidelijk herkenbaar gezicht". Hij meent echter dat de nieuwe partij, ·die mevrouw Van Someren voor ogen staat, geen liberale partij zal kunnen zijn, óók niet van liberaal-denkenden. De nieuwe middenpartij zou moeten bestaan uit mensen die "de begrippen socialisme, liberalisme, confessionalisme en conservatisme niet meer rele- vant vinden".

Het spijt mij, het dit maal en in een zo belangrijke kwestie, die bepalend kan zijn voor het voortbestaan van het geor- ganiseerde liberalisme in Nederland, met dr. Hoogendijk volslagen oneens te moeten zijn. Om te beginnen is zijn denkfout m.i. deze, dat hij incidentele en relatieve gebruika-aanduidingen als conservatisme en confessionalisme gelijk stelt met een (ook internationaal) wetenschappelijk erkende stroming in het staatkundi economisch en maatscha -

pelijk leven als de liberale welke, ten dele zelfs onafhankelijk van de omvang van haar politieke organisatievorm, nog altijd in belangrijke mate onze samenle- ving beheerst.

Dr. Hoogendijk denkt aan een middenpartij met een duidelijk herkenbaar gezicht. Maar wat zou dan dat duidelijk herkenbare gezicht zijn van een middenpartij, die zelfs geen partij van "liberaal-denkenden" mag zijn en de begrippen socialisme, liberalisme, confessionalisme en conservatisme niet rele- vant vindt? Het zou een kil-pragmati- sche partij worden naar het evenbeeld van D'66, dat er prat op gaat, geen

"beginselpartij" te zijn.

Maar waarom slaagt D'66 er bijvoor- beeld niet in, een beduidend ledental te verwerven ? Omdat zo'n partij het le- venwekkende en samenbindende mist van een leidende gedachte, een beginsel, waarvoor het waard is te zamen met anderen te strijden. Een beginselpartij als de liberale is en moet zijn als een plant, welker wortels uit de vruchtbare historische bodem onzichtbaar de sap- pen voortbrengen voor de steeds weer uitbottende jonge loten aan de oude stam. Een stek daarvan kan, mits goed behandeld, zelfs een geheel verjongde plant voortbrengen, maar die blijft, ook in nieuwe ,en volle opbloei, toch haar oorspronkelijke karakter en eigenschap- pen behouden.

Mevrouw Van Someren heeft in een interview van de parlementaire redactie van het Algemeen Dagblad gezegd voor die nieuwe middenpartij te denken aan

"een groot deel" van de confessionele partijen zonder de uitgesproken conser- vatieven en van DS'70, aan "een behoor- lijk deel" van de Partij van de Arbeid en aan D'66, met uitzondering van de radicalen in die partij. Zij sprak daarbij tevens de verwachting uit, dat "zeker. 95 pct. van de VVD" voor zulk een middenpartij voelt.

Zoveel optimisme getuigt van een er- frissend enthousiasme, zoals wij dat van onze partijvoorzitster kennen. Wanneer de interpretatie, welke dr. Hoogendijk aan haar ideeën meende te moeten geven, juist is (maar dat is zij blijkens de bewoordingen van mevrouw Van Some- ren niet), dan zou echter niet 95 pct.

maar waarschijnlijk nauwelijks 25 pct.

van de partij daar - en dan nog aarze- lend - achter staan. Zij zou dan trou- wens ook een bron vormen voor nieuwe afsplitsing in de toekomst, want het liberalisme laat zich niet vernietigen.

Ondertussen lijkt het bij het schrijven van deze rubriek juist ontvangen nieuwe nummer van Elsevier (van 9 .oktober) weer hoop te geven dat we toch niet zo ver van elkaar staan. Daar wordt, op een der hoofdredactionele (ge- le) pagina's namelijk toch alweer ge- waagd van "een liberaal denkende middenpartij" en wordt het een goed uit- gangspunt genoemd, de VVD daarvan de kern te doen zijn.

•

Twee benoemingen

Twee "hooggeleerde" geestverwanten hebben zich bereid verklaard, belangrijke regeringsopdrachten op zich te nemen.

De eerste is prof. mr. D. Simons, te 's-Gravenhage, die de belangrijke opdracht heeft aanvaard minister Geertse- ma als regeringscommissaris bij de parlementaire behandeling van de te verwachten voorstellen betreffende algehele herziening van de Grondwet bij te staan.

Prof. Simons is sedert 1957 hoogleraar in het staats- en bestuursrecht aan de Nederlandse Economische Hogeschool te Rotterdam. Hij was o.a. een der drie liberale leden (met mevr. Fortanier-de Wit en mr. Kan) van de Stailtscommis- sie-Cals-Donner, welker eindrapport, omtrent een algehele herziening van de Grondwet eind maart van dit jaar ver- ·

scheen. Voordien maakte hij (met prof.

Hij zal de ministers Van Agt (justi·

tie) en Geertsema (binnenlandse zaken) in de eerste plaats terzijde staan bij het opstellen en de behandeling van de aan de Tweede Kamer voor te leggen vraag·

punten, op basis waarvan een ontwerp voor een nieuwe Politiewet zal worden gemaakt. Prof. Polak heeft voordien o.a.

enige tijd ten departemente van justitie gewerkt aan het nieuwe Burgerlijk Wetboek en is vervolgens rechter ge·

weest in de Haagse rechtbank.

In de. VVD is prof. Polak voorzitter van de statutaire Commissie van Beroep tot voor kort was hij ook voorzitter van een der in de VVD destijds ingestelde deelcommissies in verband met de Grondwetsherziening.

•

Avro-voorzitter

De oud-staatssecretaris van Verkeer en Waterstaat de heer M. J. Keyzer is tijdens de algemene vergadering van de AVRO van 11 september j.l. gekozen tot voorzitter van deze grootste omroep-or·

ganisatie. Als opvolger van mr. L. H.

Slotemaker.

Zoals in de AVRO-bode in herinnering werd gebracht, werkte hij o.a. in Lon- den en Bern, bij het Europese bureau van de Verenigde Naties te Genève, als hoofd van de economische afdeling van de Nederlandse ambassade te Parijs, als handelsraad en gevolmachtigd minister.

In de jaren 1963 tot 1965 was hij staatssecretaris in het kabinet-Marijnen en van 1967 tot vooraaar 1971 in het kabi·

net-De Jong. In de tussenliggende jaren 1965 tot 1967 vervulde hij o.m. het voor- zitterschap van het College voor de Scheepsbouw, van de Commissie Neder·

landse Scheepsbouw 1965, van de Stich- ting Noordzee Mijnbouw, van de Com·

missie Vervoer van de SER, van het Nationaai Comité Benelux, van de Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid, va.n de Studiegroep Coördinatie Wegenbouw en Wegenplan·

ning en van de Commissie Buitenlandse Politiek van de VVD. Tevens was hij nog lid van het hoofdbestuur van de Europese Beweging. In 1967 werd hij in de Tweede Kamer gekozen, maar kort

daarna tot s.taatssecretaris benoemd.

In een vraaggesprek, dat de AVRO·

bode na zijn benoeming met hem (en met mr. Slotemaker) had, gaf de heer Keyzer desgevráagd zijn nieuwe positie zonder omwegen aan: "Mijn lidmaat·

schap van de VVD is duidelijk. Ik ben lid en ik blijf lid. Ik heb het recht VVD"

er te zijn, zo8.1s iedere Nederlander het recht heeft lid van een politieke partij te zijn. ( ... ) Terugkomend op mijn situatie kan ik artikel 4: van de statuten Vlpl. de A, VRO nadrukkelijk on·

derschrijven. Deze is een algemene, on- afhankelijke omroep, zonder politieke bindingen derhalve,. óok niet met de VVD. Ik tracht dat, ofschoon nàar poli;.

tieke overtuiging liberaal, duidelijk te maken door het niet uitoefenen van politieke activiteiten. Sinds mijn aftreden als staatssecretaris oefen ik geen politieke functie meer uit.

Als AVRO-lid verheugde mij vooral de volgende verklaring van haar nieuwe voorzitter, die ook voor de toekomst het beste doet verwachten: "Ik ben bezig om de omroepproblematiek zo goed mogelijk onder de knie te krijgen. Zoais ik reeds op de jaarvergadering heb gezegd, dienen radio en televisie bij hun informatieve taak zo objectief mogelijk op te treden, indien nodig kritisch, maar dan in constructieve zin. We verbeteren de wereld niet door negativisme en nog minder door destructief optreden. Even- min is demagogie op haar plaats. Tegen- . over onze medemensen dient loyaliteit en

respect betracht te worden en hierbij be- trek ik dan mede óók respect, eerbied, tegenover ons koningshuis. Wij moeten niet alleen het goede bewaren, maar evenzeer openstaan voor nieuwe ideeën en nieuwe wegen".

een oude naam voor goede wijn

LEVERING ÁAN

WIJNHANDEL

GRONINGEN ^{ANNO 1876}

E E E ELE LAND

(4)

1

\ :

:·· :·

AMSTERDAM

• Het adres van het secretariaat van de Amsterdamse VVD-afdeling luidt:

Vondelstraat GO, telefoon 12 89 14.

ROTTERDAM

e Mr. A. W. Kamp, libêraal lid van de Rijnmondraad, wil blijkens schriftelijke vragen aan het dagelijks bestuur de gemeenten, waarvoor Rotterdam het openbaar vervoer verzorgt, laten bijdragen In het tekort van de RET. Volgens de pas ingediende gemeentebegroting re- kent dit bedrijf volgend jaar op een tekort van ruim f 64 miljoen. ·

e Het secretariaat van de VVD-Rot- terdam is gevestigd Meent 106 (Miner- vahuis I). Telefoon 133995.

zen/stellingen van de inleiders. De kosten van de deelname bedragen f 5.50.

De lunchkosten zijn f 7.50.

programma

Congres persvrijheid

10.00 uur Opening door de voorzitter van de afdeling Amsterdam, de heer F.

Lauxstermann. Overdracht aan de congresvoorzitter, mr. T. Oonincx.

10.15 uur Eerste voordracht ,.Forme- le vrijheid van meningsuiting, vastge- legd in de wet" door mr. N. J. P. Giltay Veth.

De afdeling Amsterdam van de VVD organiseert zaterdag 13 november in hotel Krasnapolsky, Warmoesstraat (par- keergarage aanwezig, tien minuten lopen van Centraal Station), een eongres over de vrije meningsuiting en de wijze, WaaroP zij het best kan worden gewaar- borgd en gehandhaafd. Het congres draagt als titel ,.Zullen wij ons zegje kunnen blijven· zeggen?" Het begint om 10.00 uur en zal tot omstreeks 16.15 duren.

Gaarne sporen wij alle leden van onze partij aan dit congres bij te wonen. Uit de reacties die tot dusverre zijn binnen- gekomen, blijkt dat er voor dit congres veel belangstelling bestaat. Niet verwonderlijk, omdat het een zeer actueel onderwerp aansnijdt. Het zal met name aandacht besteden aan de huidige moei- lijkheden in de perswereld die bijna

dagelijks door fusies, fusiegeruchten en zelfs krantesluitingen wordt opge- schrikt. Uiteraard zal nader worden

ingegaan op de oorzaken van dit alar- merende verschijnsel.

Het kardinale punt op het congres wordt de kwestie van de vrije meningsuiting en meningsvorming. Hoe liggen deze begrippen in de Nederlandse en Europese wetgeving verankerd? Welke waarborgen geeft deze formele regeling thans? (ter sprake komen onder meer artikel zeven van de grondwet, het her- zieningavoorstel van de staatscommissie Cals-Donner, de omroep- en auteurswet, artikel tien van het Verdrag van Rome en het Verdrag van Straatsburg). Voor een kritische beschouwing over de wijze, waarop de grondwettelijke en andere formele regelingen worden toegepast, zorgt mr. N. J. P. Giltay Veth, wetenschappelijk medewerker van de· Ge- meentelijke Universiteit te Amsterdam en juridisch medewerker van het Alge- meen Handelsblad. ,

Dr. K. van Dijk, Tweede-~amerlid

. voor onze partij, belicht welke motieven hierbij een grote rol spelen en hoe zij zelfs een verantwoorde diversiteit van de vrije pers in gevaar kunnen brengen.

De feitelijke situatie van het dagblad- en tijdschriftenbedrijf op cultureel, so- ciaal en economisch terrein wordt belicht door mr. A. Stempels, oud-hoofdredacteur van de Nieuwe Rotterdarnee Courant.

De actieve deelname van de congres- gangers wordt gestimuleerd door hen in te delen in discuss)egroepen die na de inleidingen van de drie sprekers worden gevormd.

Wij verzoeken degenen die aan het congres willen deelnemen, zich d.m.v.

onderstaande antwoordcoupon te mel- den. Als u zich voor 25 oktober aan- meldt, ontvangt u tijdig de pre-advie-

10.45 uur Tweede voordracht "Mate- riële mogelijkheden in werkelijkheid"

door dr. K. van Dijk.

11.15 uur Derde voordracht "Huidige situatie van de pers" door mr. A. stempels.

11.~ uur Indeling van de zes discus- siegroepen, te verdelen over zes zaaltjes.

12.00 uur Discussie in de zes groepen (plm. 25 man per groep) over inleidingen en pre-adviezen.

13.00 uur Lunch. Rapporteurs stellen hun-Tapport op.

14.00 uur Rapportage.

15.00 uur Repliek mr. N. J, P. Giltay Veth.

15.15 uur Repliek mr. A, Stempels·.

15.45 uur Samenvatting en conclusies door congresvoorzitter.

16.15 uur Sluiting.

Opzenden per enveloppe s.v.p. vóór 25 oktobèr naar Congrescommissie VVD, Vondelstraat 60, Amsterdam.

Aan het Congres "Zullen wij ons zegje kunnen blijven zeggen" zal met persoon/personen worden deelgenomen door:

Naam:

Adres:

Woonplaats: ... , ... ..

Neemt (nemen) WELfNIET ~) deel aan de lunch (f 7,50 p.p.).

De voorkeur gaat uit naar deelname aan de discussiegroep over de 1ej2e>/3e voordracht.

*) S.v.p. doorhalen wat niet wordt verlangd.

•

Weer een miljoenentekort

Wethouder Reehorst heeft de Rotter- damse raad de begroting voor het komende dienstjaar gepresenteerd. Er is een tekort van f 58 miljoen. De wethouder verwacht evenwel rijksbijdragen in de kosten van de metrolijn Centraal Station-Zuidplein en in het tekort van de luchthaven Zestienhoven. Daardoor zal het geraamde nadelige saldo met ongeveer tien miljoen verminderen.

Misschien doen zich volgend jaar wel weer omstandigheden voor die het tekort nog verder laten dalen. Dat zou helemaal zo verwonderlijk niet zijn. De raad heeft in de achter ons liggende jaren meer dan eens een begroting voor- gelegd gekregen die een tekort van om en nabij de honderd miljoen vertoonde.

Als dan na verloop van tijd de rekening werd afgesloten kwam vast te staan dat meevallers het initiële tekort met soms tientallen miljoenen hadden doen terug- lopen. ·

In feite hebben de werkelijke tekorten sinds 1966 steeds in de buurt van de veertig miljoen gelegen. Een uitzondering vormde slechts het jaar 1969 waarin het deficit daalde tot f 22lh miljoen. Naar wethouder Reehorst in zijn geleidebrief verklaart was dat het ge- volg van de verhoogde uitkering uit het Gemeentefonds. Deze verhoogde uitkering was op haar beurt een uitvloeisel van het - parlementair overigens nog niet geheel afgewikkelde - wetsontwerp tot wijziging van de wet op de financiële verhouding tussen het rijk en

de gemeenten.

Om het tekort beperkt te houden heeft de wethouder ook nu weer zijn toevlucht moeten nemen tot enige ta- riefsverhogingen. In het verschiet liggen ,.aanpassingen" van de straat- en riool- belasting, de opcenten op de personele belasting, de reinigingsrechten, de wa- ter1eidingtarieven en de tarieven voór het slachthuis en de veemarkt.

Daarbij zal het echter niet blijven.

Voor het eerst gaan zich in het gemeentelijke budget de geldelijke gevolgen van milieuhygiënische eisen manifeste- ren. Wethouder Reehorst kondigt in de geleidebrief namelijk aan dat door het in werking treden van de wet op de verontreiniging van oppervlaktewateren de gemeente nog dit jaar een aanslag van het rijk tegemoet kan zien voor het lozen van niet gezuiverd afvalwater. De gemeente is voornemens deze nieuwe last op de burgers te verhalen. Een hef- fing voor dit doel is in voorbereiding.

Intussen is het ons opgevallen dat de geleidebrief ditmaal veel minder strijd- baar en polemisch van toon is dan zijn voorgangers. Het is niet zo moeilijk fac- toren te bedenken die dit verschijnsel kunnen hebben bewerkstelligd. Om te beginnen heeft het rijk in de verstreken jaren enige verbeteringen in de uitke- ringsnormen aangebracht waarvan met name de grote gemeenten - en dus ook Rotterdam - hebben geprofiteerd.

Bovendien heeft staatssecretaris Van der Stee (van financiën) recentelijk laten weten dat hij een krachtige bijdrage wil leveren aan de sanering van de gemeentelijke huishoudingen van Amster- dam, Rotterdam en Den Haag. En wel door het rijk in 1974 de dan bestaande begrotingstekorten van deze gemeenten te laten overnemen. Het een zowel als het ander kan voor de wethouder een reden zijn geweest om nu eens niet met de centrale overheid in de clinch te gaan.

Maar we dienen wel goed te beseffen dat de staatssecretaris zijn loffelijke plan vergezeld heeft laten gaan van en- kele eisen. Zo zullen de begrotingen van de drie gemeenten na 197 4 geen tekorten meer mogen aanwijzen. Zo zullen voorts de gemeenten hun tarieven voor verschillende voorzieningen moeten ver- hogen en zo zullen zij langs de weg van

meerjarenbegrotingen orde op zaken moeten stellen.

Nu wil het geval dat wethouder Reehorst onlangs zijn ingediende meerjarenbegroting in de mist heeft zien gaan, niet in de laatste plaats door toedoen van zijn socialistische partijgenoten in de raad. Die politieke "vrien- den" van de wethouder wilden zich niet binden aan een financiële prognose die naar hun mening onvoldoende zorg voor het welzijn verraadde. Maar hoe moeten de socialisten hun afwijzing van de meerjarenbegroting nu rijmen met de kennelijke voorliefde van Van dçr Stee voor dit instituut?

Met dat al was het verwerpen van de meerjarenbegroting een van de te- kenen die al maandenlang wijzen op het bestaan van zeer gespannen verhoudin- gen tussen socialistische fractie en de

socialistische leden van het college. Van je familie moet je het maar hebben, zal wethouder Reehorst hebben · gedacht toen hij zijn nederlaag te slikken kreeg.

Hij heeft er nog steeds een kater van, zo vertrouwde hij dezer dagen in een interview een journalist toe.

Wij vrezen dat de heer Reehorst met zijn rebellerende partijgenoten nog wel wat meer te stellen krijgt. De aange- kondigde tariefverhogingen zullen bij hen stellig niet in goede aarde vallen.

Het zal hup vermoedelijk niet deren dat die verhogingen budgettair gezien een bitttere noodzaak zijn. Het zal hun vermoedelijk evenmin deren dat hoger bestuur op een passende vermeerdering van de eigen gemeentelijke inkomsten

aandringt. .

Van deze soCialistische fractie kan worden verwacht dat zij bij de komende begrotingsbehandeling door dik en dun oppositie zal voeren en dat zij niet zal schromen de zaken te pas en te onpas op de spits te drijven.