PROJECTOPROEP
PARTICIPATIEVE DUURZAME WIJKEN
2015
MODALITEITEN
VOORSTELLING VAN DE PROJECTOPROEP
De projectoproep “Participatieve duurzame wijken” ondersteunt en begeleidt inwonersgroepen die zich willen inzetten voor in hun wijk door collectieve acties op touw te zetten ter bevordering van het leefmilieu en de duurzame ontwikkeling.
1. Wat is een Duurzame wijk ?
In een “Participatieve duurzame wijk” komen de bewoners in actie om hun wijk gezelliger, milieuvriendelijker en meer solidair te maken. Een vergeten openbare ruimte onder handen nemen, een collectieve bijenstal installeren, fietsenstallingen plaatsen, een LETS-groep oprichten, een geefwinkeltje of een Repair café uit de grond stampen, aanplantingen doen,… samen toveren zij Brussel om tot een duurzamere stad.
Elke wijk heeft zijn eigen dynamiek, maar elk ervan gaat meerdere uitdagingen aan, op schaal van hun grondgebied: minder afval voortbrengen, de biodiversiteit in de stad beschermen, de druk van het autoverkeer minderen, gezondere voeding promoten, zich opnieuw ontfermen over openbare ruimten, beter samenleven, …
Sinds 2008 heeft een dertigtal Brusselse wijken zich aangesloten bij de dynamiek “Participatieve duurzame wijken”.
Samen zijn we sterker
Handelen is goed. Samen handelen is beter! De dynamiek van een participatieve duurzame wijk is in de eerste plaats collectief. Niet alleen de bewoners, maar ook de lokale partners steken de handen uit de mouwen (gemeenten, verenigingen, cultuurcentra, handelaars, scholen, …). Een duurzaam wijkproject dient te beantwoorden aan de belangen van de bewoners en gebruikers van de perimeter in kwestie, en mobiliseert bewoners en lokale actoren rond gemeenschappelijke initiatieven.
2. Tot wie richt deze projectoproep zich?
- De projectoproep richt zich in de eerste plaats weliswaar tot de burgers, maar daarnaast ook tot de private en publieke actoren van een wijk.
- Alle Brusselse wijken kunnen hun kandidatuur indienen – ook de wijken die al werden geselecteerd voor eerdere edities .
De stuurgroep
De “Participatieve duurzame wijken” bestaan doorgaans uit een kern van enkele personen, de
“stuurgroep” genoemd. De stuurgroep is de drijvende kracht van de dynamiek: hij werkt de eerste definities van het project uit en vervult een centrale rol in de gezamenlijke uitwerking van de acties. Hij waakt over de vorderingen van het proces en over de coherentie ervan in samenwerking met alle andere betrokken actoren.
3. Hoe deelnemen ?
• Zich aansluiten aan de dynamiek
Jullie kunnen zich tweemaal per jaar kandidaat stellen. De data worden gecommuniceerd door Leefmilieu Brussel.
Van zodra jullie kandidatuur wordt aanvaard, kunnen jullie beroep doen op een coach ter begeleiding van het opzetten van jullie projecten.
• Een projet indienen
De wijken die zich bij de dynamiek hebben aangesloten kunnen een project indienen. Via het participatieve budget wordt vervolgens geëvalueerd of een financiële steun wordt toegekend.
4. Verloop van de projectoproep
De wijken kunnen in hun eigen tempo handelen en sleuteletappes inlassen:
• Etappe 1: “Indiening en selectie van de kandidaturen”: de wijken dienen hun kandidatuur in op basis van een intentienota en worden door Leefmilieu Brussel geselecteerd - Zie de ontvankelijkheidscriteria op het einde van het document.
• Etappe 2: “Voorbereiding van de projecten” met de steun van een coach en experts mobiliseren de stuurgroepen bewoners en gebruikers van hun wijk met het oog op de gezamenlijke opstelling van een roadmap met daarin de acties en projecten die ze willen realiseren. De projecten worden onder andere geïdentificeerd op basis van een diagnose van de wijk. Een startbudget van maximum 400 euro kan worden aangevraagd indien nodig om de eerste kosten te dekken voor het mobiliseren en opstarten van de duurzame wijk.
• Etappe 3: “Indiening en selectie van de projecten”: selectie van de projecten die kunnen genieten van een financiële steun en/of van expertises op basis van een participatief budget.
• Etappe 4: “Realisatie van de projecten”: uitvoering van de projecten met de steun van een coach en beoordeling door de stuurgroep bij de overhandiging van het beschrijvend en financieel eindverslag.
In principe duurt deze volledige cyclus gemiddeld zo’n tweetal jaar. Deze kan echter variëren in functie van de beschikbare middelen en het verhaal van elke wijk.
Voor de wijken die reeds deel uitmaken van de dynamiek Participatieve Duurzame wijken, kan op punctuele basis een coach en/of expert worden aangevraagd om nieuwe projecten te lanceren of de groepsdynamiek te verbeteren. Deze begeleiding zal ter beschikking worden gesteld in functie van de beschikbaarheid van de coaches/experten.
5. Steun van Leefmilieu Brussel
De burgergroepen krijgen ondersteuning van professionals (coaches) om de projecten uit te werken en te lanceren, alsook om de groepsdynamiek te versterken. De steun is tijdelijk, en heeft tot doel knowhow over te dragen opdat de projecten vervolgens een hoge vlucht zouden kunnen nemen.
Om een aantal projecten te kunnen uitvoeren (die niet allemaal financiering vereisen), krijgen de wijken de mogelijkheid om tot 15.000 euro aan financiële steun te ontvangen. De selectie van de projecten gebeurt via een participatief budget, geanimeerd door het professionele begeleidingsteam.
Concreet bestaat de begeleiding uit:
- Een coach die methodologische en praktische ondersteuning biedt bij de verwezenlijking van de projecten, op basis van een diagnosestelling van de wijk;
- Ontmoetingen tussen wijken om kennis en praktijken uit te wisselen, met het doel de projecten en de dynamiek van elke wijk sterker te maken en toe te werken naar een sterkere gewestelijke dynamiek en meer duurzaamheid.
Thematische expertise die ter beschikking wordt gesteld (rond water, biodiversiteit, duurzame voeding, stedenbouw, openbare ruimten, communicatie, ….) en waarop de wijken een beroep kunnen doen om hun projecten op te zetten.
- De mogelijkheid een financiële steun te ontvangen om de burgerdynamiek op te starten binnen de wijk of om een concreet project te verwezenlijken
De intensiteit van de begeleiding varieert in functie van het aantal wijken dat wordt ondersteund en de behoeften die door de wijken worden uitgedrukt.
Coaching, van de uitwerking van de projecten tot aan hun verwezenlijking
Gedurende de hele looptijd van de projectoproep geniet elke wijk de steun van een “coach” die een methodologische en praktische ondersteuning biedt bij de uitwerking van de projecten.
De aldus geboden begeleiding beoogt een versterking van het vermogen van de duurzame wijken om hun projecten te realiseren: hulp bij het mobiliseren van de wijk en het uitwerken van de projecten in lijn met de specificiteit van de wijk, ondersteuning van de structurering van de groep, terbeschikkingstelling van animatie- en mobiliseringshulpmiddelen, begeleiding van de participatieve processen, vervulling van de rol van tussenpersoon bij de contacten met de lokale overheden of partners, voor zover nodig, en ondersteuning van de organisatie van verschillende activiteiten en de communicatie binnen de wijk.
Verder heeft de begeleiding ook tot doel om kennisnetwerken te ontwikkelen en de verschillende actoren en belanghebbende partijen van het project zowel binnen eenzelfde wijk als tussen wijken met elkaar in contact te brengen.
Technische expertise
Zowel in de fase van de voorbereiding als in die van de verwezenlijking van de projecten kan de wijk ook een beroep doen op experts in specifieke domeinen, zoals water, biodiversiteit, duurzame voeding, stedenbouw, communicatie, … Dit binnen de perken van het beschikbare budget en op basis van een verdeling tussen de wijken.
Een startbudget van maximum 400 euros
Een enveloppe van maximum 400 euro wordt ter beschikking gesteld ter ondersteuning van het opstarten van de duurzame wijk, het investeren in een grootschalige mobilisering en het verfijnde onderzoek naar de uitdagingen voor de wijk. Hierdoor kunnen concrete projecten worden uitgewerkt, verankerd aan de lokale wijknodgen en wijd gedragen (wijkcomité, wandeling voor de opmaak van de
stand van zaken). Het bedrag wordt bepaald in functie van de beschikbare middelen en het aantal weerhouden wijken.
Financiële steun: tot 15.000 euro voor investeringen
Afgezien van de steun van de coach, kunnen de wijken ook een financiële steun genieten, die tot 15.000 euro per wijk kan gaan en die bestemd is voor de financiering van investeringen (aankoop van materiaal, huur, ruwbouwwerken, communicatie…).
Interwijkdynamiek
De interwijkdynamiek berust hoofdzakelijk op regelmatige ontmoetingen tussen de verschillende participatieve duurzame wijken. Deze “interwijkontmoetingen” vormen de gelegenheid bij uitstek om de respectieve projecten te ontdekken en kennis en praktijken uit te wisselen met het oog op een versterking van de projecten en de dynamiek van elke wijk. In functie van de behoeften en verwachtingen van de wijken kunnen er tijdens deze bijeenkomsten specifieke thema’s worden aangesneden.
6. Participatieproces
De projectoproep evolueert en stoelt op participatie. Het bouwt voort op de ervaringen van burgers, via de Vergadering van de duurzame wijken die aanbevelingen doet over de modaliteiten van de projectoproep. De Vergadering definieert ook de selectiecriteria voor projecten die financiering zullen krijgen uit het participatief budget. De burgers staan dus midden in het proces en hebben inspraak in de beslissingen over de manier waarop het budget wordt toegekend.
Het participatief budget
Het participatief budget bestaat erin om gezamenlijk te beslissen over de toewijzing van het beschikbare budget om een deel van de duurzame wijkprojecten te realiseren. De verdeling van het budget gebeurt op basis van de prioriteiten en criteria vastgelegd door de Vergadering. Deze Vergadering verwelkomt alle Participatieve Duurzame Wijken van eender welke editie.
De criteria en het reglement voor het functioneren van het participatieve budget worden jaarlijks geëvalueerd en kunnen dus evolueren.
CONTACT
Een algemeen nummer 0800/85 286
Leefmilieu Brussel Lison Hellebaut Tel.: 02 775 77 87
E-mail : duurzamewijken@leefmilieu.irisnet.be
MEER INFORMATIE
- Website LB: www.leefmilieubrussel.be/duurzamewijken
- Website van de DW: http://www.participatieveduurzamewijken.be
Ontvankelijkheidcriteria van de kandidaturen
- De kandidatuur moet worden gedragen door een "stuurgroep" van minstens 5 gemotiveerde personen, waarvan de minstens de helft in de wijk woont. Deze personen moeten zich duurzaam kunnen engageren – zo mogelijk voor de hele begeleidingsperiode en ook nog daarna - een zekere flexibiliteit qua beschikbaarheid kunnen aantonen, in het bijzonder voor ontmoetingsmomenten s’avonds of in het weekend.
- De stuurgroep stelt een intentienota op waarin de motiveringen en de intenties van het project worden uiteengezet (in dit stadium is het niet verplicht om een precies idee te hebben van de projecten die men wilt uitwerken.)
- De kandidatuur moet worden gesteund door minimum 10 personen en/of partners – naast de stuurgroep – die ook een band hebben met de wijk.
- Een actieperimeter wordt afgebakend. Deze perimeter moet gelegen zijn op het grondgebied van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en een deel van het grondgebied beslaan waarvan de schaal groter is dan een huizenblok of groep woningen. De perimeter wordt ook gekozen naargelang van de capaciteit van de groep om acties op te zetten binnen deze oppervlakte.
Opgelet:
• Voor zover mogelijk ondersteunt de projectoproep de denkoefeningen van wijken over projecten die aanzetten tot debat. Als uw project daarentegen echter voornamelijk is opgebouwd rond een zeker verzet tegen een gemeentelijk of gewestelijk project, dan behouden het bestuur van Leefmilieu Brussel en het Voogdijkabinet zich het recht voor om na te gaan of het project in kwestie wel ondersteund kan worden.
• Het aantal weerhouden wijken zal afhangen van de begeleidingscapaciteiten. Daarbij zal echter wel voorrang gegeven worden aan wijken die nog nooit enige steun genoten in het kader van de projectoproep "Participatieve Duurzame wijken".
