////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////
//
NOTA TEMSE-BORNEM
Potentieel van oplossingen binnen Vervoer op Maat / 2.06.2020
////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////
//
INHOUD
1 Inleiding en context ... 4 2 Aanbod binnen treinnet, kernnet en aanvullend net ... 6 3 Probleemstelling van deze studie ... 6
4 Potentieelonderzoek voor Vervoer op Maat tussen Temse/Kruibeke en AZ Rivierenland7
4.1 Totaal aantal verplaatsingen per jaar 7
4.2 Modal split 7
4.3 Aantal potentiële verplaatsingen binnen Vervoer op Maat 8
4.4 Inschatting kosten op basis van een flextaxi-systeem 8
5 Conclusie en flankerende maatregelen ... 8
1 INLEIDING EN CONTEXT
In de Vervoerregio's Waasland en Mechelen leeft de vraag op welke manier binnen Vervoer op Maat de verbinding tussen Temse en Bornem verbeterd kan worden, aanvullend op het treinaanbod. Specifiek wordt de verbinding tussen de gemeenten Temse en Kruibeke enerzijds en het Algemeen Ziekenhuis Rivierenland in Bornem onderzocht.
Temse en Bornem worden gescheiden door de Schelde, waarover twee bruggen liggen: een enkelsporige brug van spoorlijn 54 Sint-Niklaas-Mechelen en een brug van de N16, een primaire weg type I met een 2x2 wegprofiel.1 Tussen de kernen van Temse en Bornem bevinden zich de Scheldepolders met slechts verspreide bebouwing en geen grote kernen.
Figuur 1: Ruimtelijke context Temse-Bornem
De verbinding Temse-Bornem over het wegennet is enkel mogelijk over de brug van de N16 over de Schelde. Deze verbinding wordt gekenmerkt door een aanzienlijke congestieproblematiek tijdens de spitsuren. Een vervoersoplossing dient dan ook rekening te houden met deze problemen en de vertragingen die dit kan veroorzaken.
Figuur 2: Voorbeeld van verkeerscongestie op de N16 op een typische donderdag, 17u.
2 AANBOD BINNEN TREINNET, KERNNET EN AANVULLEND NET
Binnen de hoogste laag van het hiërarchisch net zoals gedefinieerd binnen Basisbereikbaarheid, het treinnet, is er een verbinding tussen Sint-Niklaas en Mechelen met stations in Temse, Bornem , Puurs en Willebroek. Deze treinverbinding wordt verzorgd door een L-trein die 1x per uur rijdt, aangevuld door P-treinen tijdens de spitsen. Het belangrijkste deel van de vervoersvraag tussen de VVR's Waasland en Mechelen wordt opgevangen door deze verbinding.
Binnen het Kernnet of het Aanvullend Net is er geen verbinding voorzien tussen Temse en Bornem, conform de principes van de hiërarchische netwerkopbouw waarbij parallelle verbindingen binnen verschillende netwerkniveaus zoveel mogelijk vermeden dienen te worden. In de omgeving van de stations van Temse en Bornem zijn wel overstappen mogelijk op buslijnen van het Kernnet en Aanvullend net.
− Aan het station van Temse sluit de buslijn Hamme-Temse aan op de trein van en naar Mechelen.
Deze buslijn werd opgenomen in het alternatief scenario van de VVR Waasland en de beslissing hierrond is nog niet formeel genomen.
− De Kernnet B-lijn Antwerpen-Temse-Sint-Niklaas halteert in Temse o.a. aan de halte Temse Vrijheidstraat. Deze halte is gelegen op ca. 400 meter van het station van Temse.
− De buslijn Puurs-Hingene-Bornem-Sint-Amands passeert aan het station van Bornem en aan AZ Rivierenland. De dienstregeling van deze buslijn zal afgestemd worden op het knooppunt Puurs, waar de overstapmogelijkheden het grootst zijn.
Daarnaast worden de haltes Temse Vrijheidstraat, Bornem Station en Bornem Sint-Jozefkliniek ook bediend door functionele buslijnen, voornamelijk gericht op schoolvervoer.
3 PROBLEEMSTELLING VAN DEZE STUDIE
Dit rapport zal het potentieel voor een Vervoer op Maat-oplossing voor patiënten en bezoekers van het AZ Rivierenland in Bornem vanuit de gemeenten Temse en Kruibeke onderzoeken. De wandelafstand tussen het station van Bornem en AZ Rivierenland enerzijds, en tussen de bushalte Temse Vrijheidstraat en het station van Temse anderzijds, is momenteel niet voldoende kort en comfortabel voor alle
reizigers. Doelgroepreizigers met een mobiliteitsindicatie kunnen daarnaast wel gebruik maken van het specifieke doelgroepenvervoer dat wordt ingericht in de beide Vervoerregio's.
Deze studie is dus geen potentieelonderzoek voor alle verplaatsingsmotieven tussen Temse en Bornem.
Het grootste deel van deze vervoersvraag wordt opgevangen door de treinverbinding Sint-Niklaas- Mechelen, die eveneens de verbinding maakt vanuit de gemeenten Temse en Bornem naar grotere kernen buiten de regio. Bij de uitbouw van een oplossing binnen Vervoer op Maat is het vermijden van een parallel aanbod voor open gebruikers dan ook een bijkomend aandachtspunt.
4 POTENTIEELONDERZOEK VOOR VERVOER OP MAAT TUSSEN TEMSE/KRUIBEKE EN AZ RIVIERENLAND
4.1 TOTAAL AANTAL VERPLAATSINGEN PER JAAR
Om het reizigerspotentieel van een concept van Vervoer op Maat specifiek gericht op reizigers van en naar AZ Rivierenland in Bornem vanuit de gemeenten Temse en Kruibeke te bepalen, kijken we naar het aantal patiënten dat uit deze gemeenten komt. In de Gebiedsevaluatie Waasland 2013 van De Lijn zijn cijfers beschikbaar van de herkomst per gemeente van de ambulante patiënten van AZ Rivierenland, campus Bornem uit oktober 2011. Het gaat om 840 patiënten uit Temse en 176 patiënten uit Kruibeke.2 Als we dit pro rata omrekenen naar cijfers op jaarbasis, komen we uit op in totaal 12.192 ambulante
patiënten per jaar vanuit Temse en Kruibeke.
De meerderheid van de patiënten in een ziekenhuis heeft een zeer kort verblijf. Het Richtlijnenboek Mobiliteitsstudies, Mobiliteitstoets en MOBER vermeldt een gemiddelde verblijfsduur van 2,24 dagen.3 Iets meer dan de helft van de patiënten is slechts 1 dag aanwezig in het ziekenhuis. Er worden geen cijfers voor het aantal bezoekers per patiënt vermeld in het Richtlijnenboek. Gezien de korte gemiddelde verblijfsduur gaan we uit van 1 bezoeker per patiënt. Dit brengt het totaal aantal patiënten en
bezoekers aan het AZ Rivierenland, campus Bornem vanuit de gemeenten Temse en Kruibeke op 24.192 per jaar.
4.2 MODAL SPLIT
Het Richtlijnenboek vermeld geen globale modal split voor bezoekers en patiënten van ziekenhuizen.
Cijfers voor de modal split van personeel zijn wel beschikbaar. Het Richtlijnenboek gaat als globaal cijfer voor medewerkers van in de gezondheidszorg (waar dus niet enkel ziekenhuispersoneel mee bedoeld wordt) uit van een modal split van 10% bus-tram-metro.4 Cijfers van recente MOBERS uit de intere kencijferdatabank van MINT geven voor een aantal (rand)stedelijke ziekenhuizen lagere cijfers aan (3,1%
voor AZ Sint-Lucas Gent, 2% voor ASZ Aalst, 2,8% voor AZ Sint-Jan Brugge, 3% voor UZ Gent). De modal
2 De Lijn Oost-Vlaanderen, Gebiedsevaluatie Waasland 2013, p49
3 Richtlijnenboek Mobiliteitsstudies, Mobiliteitstoets en MOBER (2018), p245
4 Richtlijnenboek Mobiliteitsstudies, Mobiliteitstoets en MOBER (2018), p243
split voor trein (inclusief natransport) werden hier niet mee in opgenomen. Op basis van de ligging van het ziekenhuis buiten een stedelijke zone en nabij een treinstation (waar reizigers uit Temse ook gebruik van kunnen maken), gaan we uit van een potentiële modal split van 5%.
4.3 AANTAL POTENTIËLE VERPLAATSINGEN BINNEN VERVOER OP MAAT
Als we rekening houden met de bovenvermelde cijfers voor het totaal aantal patiënten en bezoekers, de veronderstelde modal split en een heen-en-terug-verplaatsing per patiënt of bezoeker, komen we op een globaal aantal van 2438 potentiële verplaatsingen per jaar, of gemiddeld 6,68 verplaatsingen per per dag.
4.4 INSCHATTING KOSTEN OP BASIS VAN EEN FLEXTAXI-SYSTEEM
Als we een Inschatting maken van de kosten voor een Vervoer op Maat-oplossing In de vorm van een flextaxi-systeem, baseren we ons grotendeels op dezelfde aannames die opgelijst werden In de
conceptnota Vervoer op Maat. We rekenen met een gemiddelde bezettingsgraad van 1,3 reizigers per rit, een buffer van 10% voor de inschatting van het aantal reizigers, een ritafstand van 5 kilometer tussen Temse Vrijheidstraat en Bornem Sint-Jozefkliniek, een Instapvergoeding van €4 per passagier en een kilometerprijs van €2,5. Op basis van deze veronderstellingen zou het opvangen van deze vervoersvraag met een flextaxisysteem een totale kost van €37.123 per jaar vertegenwoordigen.
5 CONCLUSIE EN FLANKERENDE MAATREGELEN
Op basis van bovenstaand onderzoek zou een oplossing binnen Vervoer op Maat tussen AZ Rivierenland In Bornem en halte Temse Vrijheidstraat (waar overgestapt kan worden op het Kernnet richting
Kruibeke) een potentieel van 2438 verplaatsingen per jaar hebben, wat binnen een flextaxisysteem een kost van €37.123 vertegenwoordigt.
Het risico op een parallel aanbod met de trein Is echter aanzienlijk, waarbij het risico bestaat dat ook open gebruikers die geen relatie hebben met het AZ Rivierenland van dit vervoersaanbod gebruik zouden kunnen maken. Enkele flankerende maatregelen zijn dan ook aangewezen om dit risico te beperken:
− Het aanbod Vervoer op Maat dient beperkt te worden tot de relatie tussen Temse Vrijheidstraat en AZ Rivierenland. Het aanbieden van een aanbod naar andere haltes binnen Vervoerregio's Waasland of Mechelen zou naast een parallel aanbod ook het aantal af te leggen kilometers vergroten, waarbij de kostprijs van het aanbod stijgt.
− Ook qua ticketprijs mag een Vervoer op Maat-oplossing niet concurrentieel zijn met het
treinaanbod. De ticketprijs dient dus hoger te liggen dan de prijs van een NMBS-ticket tussen de stations Temse en Bornem. De prijs van een standaard NMBS-ticket op dit traject bedraagt €2,5.
