09 NO
HOOPVOL EN INSPIREREND
> Jaargang 8 > 25 juni 2022
‘De Bijbel gaat jou lezen’
Bram van Putten
‘God vergrootte de ruimte van de mens’
Catharinus van den Berg
‘Elke leerling wil gezien worden’
Onderwijsdeskundige Helma Oolbekkink
Als de bijbel jou leest Als de bijbel jou leest
BIJBELLEZEN OM GODS STEM TE HOREN
VOOR JE VERDER GAAT
TEKST EN BEELD PIETER KLEINGELD
Ik bladerde door oude foto’s en stopte bij dit beeld.
Ik dacht: hoe beschrijf ik nu wat ik zie? Zie ik een oneindige hoeveelheid schakeringen? Of vertel ik over dreigend donkerblauw? Zie ik een onheilspellend onweer of ligt de nadruk op een lucht die op het punt van opklaren staat?
Op zondag mag ik hoopvol realistisch het evangelie verkondigen. Leg ik dan de nadruk op de hoop, op de oneindige hoeveelheid schakeringen? Of begin ik bij de realiteit, het dreigend donkerblauw?
Of is dat alleen maar mijn verbale inkleuring van de werkelijkheid? Vormt de woordkeus met die zomaar oneindige hoeveelheid schakeringen een leugenachtig filter op de werkelijkheid of schept die juist de hoopvolle realiteit? Representeren de vragen die ik in de preek stel misschien de fragmentatie van onze cultuur en onze kerken? Ik denk dat ik wel richting wil kiezen. Ik weet ook wel welke richting het is. Toch voel ik me daar, net als de meerpaal die verderop maar klein in beeld is, ook wat eenzaam staan.
PIETER KLEINGELD IS PREDIKANT IN DE NGK OEGSTGEEST E.O. EN REDACTEUR VAN ONDERWEG
Klein
2 OnderWeg #09 > Jaargang 8 > 25 juni 2022
e Bijbel lezen, dat is voor mij vaak hard werken.
Voordat ik mocht preken over de Bijbel moest ik jarenlang theologie studeren. Nog steeds stop ik voor elke preek veel energie in de bestudering van een bijbeltekst. Dat is mij – terecht - zo geleerd, want ‘de Bijbel is het Woord van God’. Daarmee mag je niet lichtzinnig omgaan.
Tegelijk zit er aan al dat harde werken ook een risico. Ik kan zo het gevoel krijgen dat ik ‘in charge’ ben. Ik, met al mijn kennis en inzicht, met alle commentaren die ik raadpleeg: ik ontdek en onthul wat God te zeggen heeft.
Hij spreekt en ik moet luisteren
Ik lees de Bijbel. Maar dat is slechts de halve waarheid. De Bijbel, zijn Woord, is meer dan een weergave van wat Hij ooit gezegd heeft en die ik naar het nu moet vertalen. Want God is de Levende. Hij is ‘in charge’ als ik lees. Hij spreekt en ik moet luisteren.
Zoals verschillende mensen in dit nummer vertellen, blijkt dat soms een overweldigende, levensveranderende ervaring te zijn. Bram van Putten en Rien van den Berg gebruiken daarvoor allebei de uitdrukking ‘de Bijbel leest mij’. Ik word gelezen. Opeens realiseer ik me dat er iets tegen mij gezegd wordt. Er wordt mij duidelijker gemaakt dan ik zelf had kunnen bedenken, wie ik ben, wie ik zal zijn en welke keuzes ik moet maken.
Zo’n ervaring kan overweldigend zijn. Maar voor mij is dat zelden zo. Heel vaak kost het veel rust, tijd en aandacht om langzamerhand de stem van God tot me door te laten dringen. Soms gebeurt dat ook niet. Dan ‘zegt het me niets’.
Er is uiteraard ook geen techniek of methode om dat te laten gebeuren. God bepaalt of, hoe en wanneer Hij spreekt.
Als mens kun je proberen daarvoor open te staan. Echt te luisteren en je te laten meenemen. Bram van Putten reikt daarvoor helpende manieren van bijbellezen aan.
Ik wens je een goede leeservaring!
‘De Bijbel leest mij’
D
BRAM BEUTE IS PREDIKANT VAN DE BAZUINKERK IN KAMPEN EN REDACTEUR VAN ONDERWEG
INTRODUCTIE THEMA
3
6 GOD SPREEKT JOU PERSOONLIJK AAN
HOE SPREEKT GOD? DRIE CHRISTENEN VERTELLEN HOE ZIJ GODS STEM IN HUN LEVEN HEBBEN ERVAREN EN HOE ZIJ DAAROP HEBBEN GEREAGEERD.
COLOFON
20 EYEOPENER - Goed nieuws
Het goede nieuws moet worden verkondigd, is Jezus’
opdracht aan ons. Maar meestal zijn we meer bezig met prediking dan met verkondiging. En wat wordt bedoeld met het goede nieuws? Bas Luiten zoekt naar een antwoord aan de hand van Marcus 16.
24 OPINIE - Beroepen en dan?
Het beroepingstraject van een predikant is een kwetsbaar proces, weet Mariët Apperloo, adviseur bij Steunpunt KerkenWerk. Te vaak gebeurt het dat predikanten beschadigd raken in hun zelfvertrouwen door onduidelijke communicatie. Hoe kan het beter?
OnderWeg is een inspirerend magazine voor christenen die God en de kerk liefhebben en midden in het leven staan. OnderWeg schrijft over relevante en actuele thema's voor christenen en
bevat rubrieken over jeugdwerk, missionaire kerk-zijn en Bijbelstudie. OnderWeg ontstond in 2015 uit een samenvoeging van Opbouw en De Reformatie.
Redactie
Bram Beute, Jaap Cramer, Peter Hommes, Jannet de Jong, Leendert de Jong (hoofdredacteur), Pieter Kleingeld,
Jordi Kooiman (webredacteur), Jan Matthijs van Leeuwen, Jacomine Oosterhoff (eindredacteur), Annelies Smouter (eindredacteur), Geranne Tamminga, Tineke Verhoeff (beeldredacteur thema), Rob van Houwelingen, Hans Schaeffer, Peter Strating, Hans Vel Tromp, Els Veurink (hoofdredacteur).
Redactieadres
Nocturnestraat 12, 7323 LC Apeldoorn, redactie@onderwegonline.nl
Lezersservice
Voor abonnementen, adreswijzigingen, opzeggingen en bezorgklachten: SPAbonneeservice, A. van Leeuwenhoekweg 34, 2408 AN Alphen aan den Rijn, 088-1102060,
administratie@onderwegonline.nl.
Abonnementen
Jaarabonnement Papier Plus: € 64,00 (studenten € 32,00/
Europa € 106,00/buiten Europa € 140,50).
Halfjaarabonnement Papier Plus: € 34,50.
Digitaal abonnement via de app: € 41,00 (studenten € 20,50).
Proefabonnement: Papier Plus, 6 maanden € 15,00.
Proefabonnement: Digitaal via de app € 10,00.
Neem voor het afsluiten van een abonnement contact op met de lezersservice (zie hierboven) of vul uw aanvraag in op www.onderwegonline.nl/abonneren.
IBAN: NL89INGB0000404945 t.n.v. Gereformeerde Persvereniging OnderWeg.
Bestuur Persvereniging OnderWeg Ellie Huisman, Arie Liebeek, Aad Lootens, Anko Oussoren en Henk Ruiter.
Adverteren
Nico Postuma, 06-139 959 05, adverteren@onderwegonline.nl.
www.onderwegonline.nl/adverteren.
Vormgeving
Bredewold Communicatievormgevers.
Rondweg 76, 8091 XK Wezep, 038-376 33 90, onderweg@bredewold.nl, www.bredewold.nl.
Technische realisatie en druk
Zalsman B.V., Steinfurtstraat 1, 8028 PP Zwolle, Postbus 1025, 8001 BA Zwolle, 038-467 00 70.
www.onderwegonline.nl
www.facebook.com/onderwegonline www.twitter.com/onderwegonline www.instagram.com/magazine_onderweg
4 OnderWeg #09 > Jaargang 8 > 25 juni 2022
INHOUD
10 DE BIJBEL LEEST ONS
BRAM VAN PUTTEN GEEFT CURSUSSEN ‘BIJBELLEZEN’
VOOR STUDENTEN, KERKELIJKE GEMEENTEN OF INDIVIDUELE ZOEKERS MET ALTIJD HETZELFDE DOEL VOOR OGEN: DAT MENSEN DE BIJBEL ECHT GAAN LEZEN. OF NOG MOOIER: DOOR DE BIJBEL GELEZEN WORDEN. ANKE NIJDAM IN GESPREK MET BRAM VAN PUTTEN EN TWEE CURSISTEN DIE EEN CURSUS ‘VERDIEP JE BIJBELLEZEN’ GEVOLGD HEBBEN.
Stockbeelden: TriggerPhoto/iStock (cover); georgemuresan/iStock (pagina 6); Wanan Yossingkum/iStock (pagina 7); Minh Pham/Unsplash (pagina 10); Geronimo Giqeaux/Unsplash (pagina 11); Kevin Erdvig/
Unsplash (pagina 12); Luís Feliciano/Unsplash (pagina 14); Khadeeja Yasser/Unsplash, Tembela Bohle/Pexels (pagina 18); Wand-Prapan/iStock (pagina 20); 4maksym/iStock (pagina 24); pcess609/iStock (pagina 34).
14 BRIEF
EEN BRIEF VAN CATHARINUS VAN DEN BERG AAN JOU ALS LEZER. ‘IK WIL VERTELLEN HOE DE BIJBEL MIJ GELEZEN HEEFT. NIET IN DE LAATSTE PLAATS ALS ATHEÏST. IK WERD DOOR GOD TERUGGEFLUISTERD, MAAR EINDIGDE STEEVAST TEGEN DEZELFDE BOOM.
BROEDER JOHANNES GAF MIJ UITEINDELIJK DE SLEUTEL.’
28 ONTMOETING - ‘Zie mij’
‘Uit onderzoek blijkt steeds meer: elke leerling wil gezien worden, opgemerkt worden. Echte aandacht is wezenlijk.’ De docent speelt hierin een cruciale rol, zegt onderwijsdeskundige Helma Oolbekkink. ‘De leraar maakt dagelijks het verschil.’
Als de bijbel Als de bijbel
jou leest jou leest
5
INTERVIEW
TEKST ANKE NIJDAM
De cursus ‘Verdiep je Bijbellezen’ heeft Bram meerdere keren gegeven. In deze cursus leer je zo Bijbel te lezen dat de Bijbel jou gaat lezen: je wordt aangesproken door het Woord. ‘Dat is een geschenk van God’, licht Bram toe.
Welke manier van bijbellezen leer je in deze cursus?
Bram: ‘Je leert niet een methode, maar een houding waarmee je de Bijbel leest. Je staat open voor wat de tekst je wil zeggen. Je leert op een kritische manier lezen. Zo deel ik handvatten met vragen die je aan de tekst kunt stellen.’
Hanneke: ‘Kritisch is niet negatief, het is analytisch naar de tekst kijken. Als ik een tekst uit de evangeliën lees, stel ik bijvoorbeeld de vraag: wat zegt dit over Jezus?’
Bram: ‘Je leest de tekst naïef, alsof je nog niets weet.
Daardoor ga je dingen zien, verbanden leggen die je eerder nog niet zag.’
Willem: ‘Er zit wel een methode in. Ik heb geleerd met
een stappenplan een tekst te lezen. Dan gebeurt er iets.
De tekst raakt me en er is een ontmoeting met Jezus.’
Bram: ‘Je stapt de wereld van de Bijbel in, je bent ontvankelijk voor wat er gebeurt en dan ontstaat een gesprek. Bijbellezen wordt een dialoog.’
Willem: ‘Jezus gaat regelmatig in gesprek met de wetsgeleerden en Farizeeërs. De vraag in die gesprekken is vaak: gaat het bij God om tradities? Jezus laat zien dat het gaat om het volgen van Hem in tegenstelling tot het volgen van regels. Dat inzicht kreeg ik door deze nieuwe manier van lezen en ontroerde mij erg.’
Bram: ‘Die ontvankelijke manier van lezen is ook spannend. Het komt binnen. De Bijbel gaat jou lezen.
Dat overkomt je als je tijd maakt om te lezen en je beschikbaar bent om God te ontmoeten.’
Is deze leeswijze vernieuwend?
Bram: ‘Ik heb jarenlang bij IFES gewerkt en daar doorliepen we met Inductive Bible Study al de
Bram van Putten geeft cursussen bijbellezen voor studenten, kerkelijke gemeenten of individuele zoekers. Vaak zijn deze gericht op een bijbelboek of bijbels genre met altijd hetzelfde doel voor ogen: dat mensen de Bijbel echt gaan lezen. Opnieuw gaan lezen. Of nog mooier: door de Bijbel gelezen worden. Anke Nijdam in gesprek met trainer Bram van Putten en cursisten Hanneke Rietman en Willem de Jong die een cursus
‘Verdiep je Bijbellezen’ gevolgd hebben.
Verdiep je bijbellezen
6 OnderWeg #09 > Jaargang 8 > 25 juni 2022
‘Je leest de bijbeltekst alsof je nog niets weet’
stappen: lezen – wat staat er – wat betekent het – wat betekent het voor mij. Dit is een basale leeshouding.
De vraag naar de betekenis van een tekst leidt tot een interpretatie. Op basis van gegevens in de tekst probeer je een antwoord te vinden en daarbij zoek je consensus.
Maar het antwoord op de vraag ‘wat betekent het voor mij?’ is voor iedereen anders, we zijn immers allemaal verschillend.
Met deze leeswijze kun je zelf goed bijbellezen. Je hebt minder boekjes nodig om de Bijbel uit te leggen.
Systematisch ga je door een tekst heen, je zoekt preciezer naar de betekenis, omdat je verdieping wilt aanbrengen in je kennis van de tekst. Daarvoor moet je blijven doorvragen en je ogen openen voor details. Denk niet te snel: ik weet wel wat hier staat. Je gaat langer luisteren.
Ik ben diep ervan overtuigd wanneer je God om zijn Geest bidt en verlangt om Hem te ontmoeten in zijn woord, Hij je dat ook geeft. Je kunt vaardigheden en kennis inzetten, profiteren van wat anderen weten, maar dat is geen voorwaarde voor een ontmoeting.’
Hanneke: ‘Wanneer je contact hebt met een mens, wil je zoveel mogelijk van die ander te weten komen. Dan ga je op zoek naar kennis over die ander, omdat je op die manier de ander dieper wilt leren kennen.’
Bram: ‘Precies. Het begint bij het verlangen om Hem te leren kennen. Als dat verlangen sterker wordt, ga je alles wat je in huis hebt inzetten om de ander beter te leren kennen. Maar wel in die volgorde. Onze relatie met God kunnen we niet vatten. Hij gaat zijn ongekende en ongewoon liefdevolle gang en die verrast ons. Hij is er op momenten dat ons hoofd er niet naar staat en soms verbergt Hij zich zodat we denken: waar bent U? Dat is de dynamiek van de relatie.’
Willem: ‘Voor mij is deze leeswijze erg vernieuwend. Ik ben gewend om te lezen op de confessionele manier:
gebed – bijbellezen – lezen wat anderen daarover zeggen. Dan hebben we cognitief iets geleerd. In de cursus oefenden we ook met Lectio Divina (een langzaam en aandachtig indringend lezen van de Bijbel, red.), dat kende ik nog niet. Door deze manier van lezen wordt mijn hart aangesproken.’
Lukt het om ontvankelijk te zijn als je in de Bijbel leest?
Hanneke: ‘Er zijn keren dat ik ruim de tijd neem om te lezen en God te ontmoeten, maar dan ben ik te onrustig.
Er is dan geen wisselwerking. Een andere keer word ik meteen aangesproken door de tekst.’
Bram: ‘Dat herken ik en dat is lastig. Als je bijbelleest, leer je God beter kennen. Maar het is geen garantie voor een gesprek. Hoe de ontmoeting met God eruitziet, heb je niet in de hand, het verrast je.’
Wat brengt het om samen de Bijbel te lezen?
Willem: ‘In mijn bijbelkring lazen we een tekst met de vraag: wat zegt deze tekst jou? We waren met z’n vijven en er kwamen vijf verschillende antwoorden. Ik was ervan onder de indruk dat iedereen door iets anders geraakt werd.’
Bram: ‘De vraag is niet: wat vind je van deze tekst?
Maar: hoe is het voor jou? Dan kom je op antwoorden op hartsniveau.’
Hanneke: ‘Mijn ervaring is ook dat ik een tekst de ene keer heel anders lees dan een andere keer. Ik ben veranderd. Dan spreekt de tekst me anders aan. De eerste keer dat ik op deze manier Psalm 1 las, was
7
de boom erg belangrijk. Een maand later las ik de tekst nogmaals en was het water belangrijk.’
Bram: ‘Dat vind ik zo fascinerend. Eenvoudige teksten als Psalm 1 kunnen resoneren in ons hart. Ik geniet ervan hoe anderen de verhalen lezen en wat het met ze doet.’
Willem: ‘In de cursus maak je als huiswerk analyses van bijbelteksten. Die deel je met een groepsgenoot en hij geeft daarop feedback. Daarvan leerde ik veel. In de online meetings gingen we in subgroepjes uit elkaar om door te praten over de tekst.
In de zomer ben ik met een medecursist analyses blijven delen. Dat vond ik erg waardevol om te blijven doen. Ik heb daarvan zelfvertrouwen gekregen, maar ik vond het vooral spannend om conclusies te trekken.’
Bram: ‘Feedback van anderen helpt me om te checken of mijn interpretatie niet uit de bocht vliegt. Jezus geeft ons de gemeenschap, om elkaar te inspireren, te bevragen en bij te sturen.’
Hanneke: ‘Kennis over de context vind ik ook belangrijk. In welke omstandigheden leefden de mensen toen, wie schreef de tekst? Dat bepaalt hoe ik de tekst lees.’
Bram: ‘Uit de Bijbel zelf kun je al zoveel halen om tot een dieper begrip te komen. Theologie is wel nodig, maar niet
noodzakelijk om de Bijbel te lezen. God werkt met zijn Geest ook door ons beperkte kennen heen. Hij spreekt in ons hart.’
Hanneke: ‘We moeten zeker niet alleen naar de dogma’s kijken om de Bijbel te interpreteren. Die dwingen je om op een bepaalde manier de Bijbel te lezen, waardoor je minder kritisch en nieuwsgierig de tekst zelf laat spreken.’
Lees je nu vaker de Bijbel?
Hanneke: ‘Bij mij gaat dat in periodes, dan lees ik veel en dan weer weinig. Sinds de cursus lees ik meer, maar dat kan over een half jaar weer anders zijn.’
Willem: ‘Ik ben vooral anders gaan lezen. Naast de vaste momenten, zoals bij de maaltijd en in de kerk, neem ik nu ook tijd om rustig op mijn werkplek te lezen. Ik merk dat ik hierdoor een diepere band met Christus heb gekregen.
Bijbellezen is een dialoog geworden. Daarom ben ik ook deze cursus gaan doen: ik houd van Christus en wilde mijn relatie met Hem verstevigen.’
Hanneke: ‘Ik wilde deze cursus doen om een dieper begrip te krijgen van de Bijbel. Daarnaar ben ik altijd al op zoek.
Nu lees ik kritischer, op de woorden gericht: wat staat er precies? Dat is een automatisme geworden. Nu pak ik heel snel iets uit de tekst wat me eerder niet was opgevallen, iets
INTERVIEW
8 OnderWeg #09 > Jaargang 8 > 25 juni 2022
Lange adem
LEENDERT DE JONG IS HOOFDREDACTEUR VAN ONDERWEG
E
igenlijk dacht ik aan een andere kop voor deze column: ‘houd vol’. Later dacht ik: nee, die kop brengt ons terug naar de coronajaren. Dat willen we niet, die zijn voorbij. Toch? Niet dus. Er komt weer wat aan.En als dat gebeurt, mogen sectoren in de samenleving het vooral zelf doen, de overheid kijkt toe. Ik weet niet of dat goed gaat.
Waarom ‘houd vol’ of zoals nu ‘lange adem’ als kop? Omdat ik merk dat het gemeenschappelijke element erin – om blijvend betrokken te zijn, om ergens langer voor te gaan – mij niet van nature gegeven is. Misschien herken je dit.
Neem Oekraïne. In de eerste oorlogsweken stond ik ermee op en ging ermee naar bed. Nu volg ik het oorlogsnieuws enkele keren per dag. Dat voelt niet goed en ik vrees dat ik er niet mee weg kom. Want in dit conflict gaat het om meer dan alleen Oekraïne-in-nood, in woorden van NRC-essayist Bas Heijne: ‘We zijn verwikkeld in het grootste geopolitieke conflict van na de Tweede Wereldoorlog, een conflict waarvan de uitkomst totaal onzeker is, maar dat de wereld de komende jaren radicaal zal veranderen. Ook de onze.
Dringt dat echt door?’
Blijvend ergens voor gaan, bijvoorbeeld voor de eigen kerkelijke gemeente. Kerkgang mag weer. Maar oh, wat weet ik na corona goed hoe gemakkelijk het is om een dienst vanuit huis te volgen. Ik weet ook en hoor dit terug hoe verleidelijk het is om te shoppen bij een kerk die het met eigentijdse diensten tijdens corona uitstekend deed. Zulke kerken trekken nieuwe mensen. Heiligen die rondgaan, wat is ertegen? Weinig, denk ik. Maar mogen trouw en blijvende betrokkenheid bij iets wat mij gegeven is ook nog meetellen?
Nu ik toch aan het somberen ben: tijdens corona verfoeiden we het oude normaal, we zouden werkelijk gaan voor iets nieuws. Maar hoe lastig dat is, blijkt uit lange rijen op Schiphol, uit gekrakeel over maatregelen die eindelijk iets tegen ammoniakuitstoot willen doen, uit ons verlangen – te midden van vooral tegenvallende groeicijfers – naar méér.
Ik en een lange adem. Het wringt.
‘Ik en een lange adem.
Het wringt’
De cursus ‘Verdiep je Bijbellezen’ wordt meerdere keren per jaar aangeboden door weetwatjegelooft.nl. Deze (online) cursus wordt gegeven door theoloog en oudtestamenticus Bram van Putten. Cursisten leren om nieuwsgierig en open de Bijbel te lezen, zodat er ruimte komt om door het Woord God te ontmoeten. Je kunt individueel meedoen, als kerk of kring. De data van de nieuwe cursus ‘Verdiep je Bijbellezen’ zijn dinsdag 4 oktober en 1 november. Voor meer informatie:
www.weetwatjegelooft.nl/seminars/
verdiepjebijbellezen.
dat me raakt. Ik las bijvoorbeeld over een oorlog in Israël en God zegt: Ik maak het goed. Dat raakt me, God legt in mijn hart dat Hij het goed maakt. Ook in de Oekraïne. Ook al gaat de tekst niet over dat land, toch geloof ik dat God dit zegt. Dat is mijn persoonlijke ervaring, van dat moment.’
Is deze manier van lezen voor iedereen?
Willem: ‘Iedereen is erg absoluut, maar veel mensen kunnen op deze manier bijbellezen.’
Hanneke: ‘Je moet wel de tijd nemen om het te leren, voor de cursus moet je veel huiswerk doen.’
Bram: ‘Maar als het een gewoonte is, gaat het vragend lezen automatisch en kost het je niet extra tijd.
Er komen mensen uit het hele land met verschillende achtergronden. Dus inderdaad, veel mensen kunnen zo de Bijbel gaan lezen. Ik merk wel dat de verhalen van Jezus toegankelijker zijn dan bijvoorbeeld de Psalmen. Poëzie is een moeilijker genre.
Vandaag kun je al beginnen met ontvankelijk lezen. Je bidt of de heilige Geest tot je wil spreken door zijn Woord en Hij zal je verrassen. Ik vind dat lied van Keith en Kristyn Getty zo mooi: ‘Speak o Lord, as we come to You to receive the food of Your Holy Word’ (in het Nederlands: Opwekking 689). Prachtig om dat te zingen voor je de Bijbel opent.’
ANKE NIJDAM IS JOURNALIST
‘Bijbellezen is geen garantie
voor een gesprek’
REPORTAGE
TEKST EN BEELD MAARTEN BOERSEMA
Gods stem verstaan
Hoe spreekt God? Drie christenen vertellen hoe zij Gods stem in hun leven hebben gehoord en hoe zij daarop hebben gereageerd.
‘Ik was nog niet zo lang christen. Ik wist dat ik bij God wilde horen, maar hoe dat precies zou zijn, wist ik nog niet. In die tijd had ik een vriendin van wie de echtgenoot verslaafd was aan drugs. Hij zou opgenomen worden in een kliniek, maar in afwachting daarvan logeerde hij bij verschillende mensen. Ook een tijdje bij mij. Op een dag vroeg hij: “Kan ik niet hier blijven? Het gaat nu toch goed met mij?” Ik zag de pijn in zijn ogen.
Hem afwijzen voelde als het wegschoppen van een puppy. Mijn hart zou breken. Toch dacht ik niet dat het een goed idee was om ja te zeggen.
Ik voelde me klem zitten en ik bad: “God, wat moet ik doen? Ik moet het weten!” Ik sloeg lukraak de Bijbel open en daar las ik het: “U hoeft niet te geven van wat u niet hebt.”
Ik geloof niet dat God als een jukebox is – je gooit er een muntje in en je krijgt antwoord. Ik zou dit dan ook niet als methode aanraden en zeker niet om God uit te testen. Het is ook de enige keer dat ik dit zo gedaan heb. Toen kreeg ik antwoord.’
Nicolet Mulder
‘U hoeft niet te geven wat u niet hebt’
(2 Korintiërs 8:12-13)
‘Kan ik hier niet blijven?’
10 OnderWeg #09 > Jaargang 8 > 25 juni 2022
‘Ik hoorde die woorden in de kerk. Ze lieten me niet meer los.
Ik wist zeker: dit is een boodschap van God voor mij. Maar ik begreep er niets van. Het heeft nog jaren geduurd, voordat dat veranderde. Toen ik die woorden hoorde, was ik kapot. Mijn bedrijf ging failliet en mijn huwelijk was het ook. Ik dacht en hoopte eerst dat die woorden betekenden dat nu toch alles goed zou komen. Maar een maand later zei mijn vrouw dat ze bij mij wegging.
Ik heb helemaal aan de grond gezeten. Een scheiding, rechtszaken met mijn familie om het bedrijf. Ik ben zelfs een tijdje thuisloos geweest en heb daarna van de bijstand geleefd.
Maar in het contact met anderen en in contextuele therapie ben ik gaan leren dat je als mens bepaald kunt zijn door je verleden en de generaties voor je. Dat heb ik leren loslaten. Ik heb ontdekt dat ik iemand ben met groot verlangen naar ruimte en vrijheid, terwijl ik me heel verantwoordelijk voor anderen voelde en daardoor van alles vasthield. Maar ik heb leren loslaten en leren leven. Als hulpverlener leer ik dat nu ook aan anderen.’
Hans van Eeken
‘Ik heb leren loslaten en leren leven’
‘Laat los en gij zult losgelaten worden’
(Lucas 6:37b, NBG ’51)
11
‘Dit weet ik, dat God met mij is’
(Psalm 56:10)
‘Ik ben opgegroeid in de Gereformeerde Gemeente, maar ik leidde een dubbelleven. Ik was beroepsmilitair en geloofde eigenlijk niet dat God bestond. Ik ging als leiding mee met een jeugdkamp van de kerk. Dat was erg confronterend voor mij. Het ging over de Bijbel en zelf zat ik vol ongeloof. Ik bad: “Als U leeft, laat het dan maar zien.” Op een avond kwam er een ouderling spreken. Elk woord dat hij zei, was raak. Aan het einde van de avond gaf hij mij een hand en zei hij: “Jan Kees, God leeft!” Ik brak en ben weggelopen en heb gebeden en mijn zonden beleden. Ik heb later aan die ouderling teruggevraagd:
“Weet je nog wat je toen gezegd hebt? Hij wist het nog letterlijk.” Toch begon ik daarna te twijfelen, zoals zoveel mensen in de Gereformeerde Gemeente. “Is het wel voor mij? Hoe vind ik geloofszekerheid?” Tot ik op een begrafenis was, waar de predikant las: “Dit weet ik, dat God met mij is.” Daarna was mijn twijfel weg. Ik heb dat opgeschreven en als ik het moeilijk vind om te geloven, lees ik dat terug. Telkens als we die psalm zingen of lezen, dan word ik geraakt en bemoedigd.’
Jan Kees van der Hart
REPORTAGE
‘Als U leeft, laat het dan maar zien’
12 OnderWeg #09 > Jaargang 8 > 25 juni 2022
ADVERTENTIES
www.dewittenberg.nl
5 maanden Investeren in Jezelf en je Geloofsleven?
Kies voor Inside-out en ontdek je toekomst!
START
29 augustus 2022
Op 8 juni is overleden, onze voormalige predikant:
Ds. Jan Smelik
Dominee Smelik was predikant van onze gemeente tussen 1967 en 1974. Wij hebben als gemeente warme herinneringen aan hem. Hij stond mede aan de basis van de opbouw van onze gemeente in Overschie.
We zijn de Heer dankbaar voor zijn leven en voor zijn werk in onze gemeente en bidden om kracht, in het bijzonder voor zijn vrouw en kinderen.
Joop van ’t Hof,
predikant NGK Rotterdam-Overschie Klaas Beniers, voorzitter
Reinier van Esch, scriba FAMILIEBERICHT
MELD JE NU AAN!
Ontvang gratis onze nieuwsbrief met nieuws, opinies en interviews!
HOOPVOL EN INSPIREREND
www.onderwegonline.nl/nieuwsbrief
Dogma
WIM VAN DER SCHEE IS PREDIKANT VAN DE HERVORMDE WIJKGEMEENTE LINDTSE HOF IN ZWIJNDRECHT
Z
oals elk kerkelijk jaar volgde ook dit jaar op Pinksteren het feest van zondag Trinitatis: we hebben God in drieën ontmoet en zie, Hij is één.Het deed me denken aan een opmerking in het Nederlands Dagblad van 15 april dat er op het gebied van verzoening nooit een dogma is geformuleerd. Ik vond dat een vreemde opmerking. Alweer lang geleden heb ik ergens geleerd dat het dogma over de drieëenheid in feite gaat over Jezus.
Juist de triniteitsleer haalt naar voren dat het echt God is die in Christus de wereld met zichzelf verzoend heeft (2 Korintiërs 5:19). Niet een extra gelukt mens, niet een eersteklas profeet of een groot voorbeeld van medemenselijkheid, nee, echt God zelf. Wat wil je nog meer van een dogma over de verzoening?
Het gaat hier werkelijk om de bron van leven
Nou ja, sommige mensen willen daar kennelijk nog wat invulling en uitwerking bij: dogmatische formuleringen, geijkt en afgewogen, over zonde en vergeving, over voldoening, bevrijding, deel krijgen aan de goddelijke natuur of nog iets wat toevallig centraal is komen te staan in de een of andere christelijke traditie.
Gelukkig heeft de Geest de kerk voor dat soort onmogelijke eenzijdigheden bewaard. Nu kan verzoening tenminste concreet worden tussen God en levende mensen.
Waar het goede nieuws van Jezus’ leven als gave van God zelf de wereld doorgaat, blijkt telkens weer in de ontmoeting tussen Jezus en ons, cultureel bepaalde mensen, wat verzoening is en wat die uitwerkt. Voor de zichzelf opjagende westerling kon dat best eens zijn: tot rust komen en van je laten houden of je laten voeren met brood en wijn. Het dogma bij dit alles is niet die concrete uitwerking, maar de kern: het gaat hier werkelijk om de bron van leven die zich geeft in Jezus messias. Wat dat aanricht in mijn leven is een avontuur, geen dogma.
TEKST CATHARINUS VAN DEN BERG
Dit moest een essay worden over hoe ik de Bijbel lees. Maar het is een brief geworden.
Aan jou, lezer. Ik wil namelijk vertellen hoe de Bijbel mij gelezen heeft. Niet in de laatste plaats als atheïst. De eerste helft van mijn leven nam ik het verhaal van Adam en Eva in het paradijs onder de loep. Sinds kort neemt het verhaal mij onder de loep. Tot op het bot.
Heilige ruimte
OnderWeg #09 > Jaargang 8 > 25 juni 2022 14
ESSAY
n de boekhandel zal het boek Heilige Ruimte wel op de plank ‘theologie’
staan. Het gaat immers over het verhaal van Adam en Eva in het paradijs.
Maar het is allereerst mijn persoonlijke verslag van hoe dit bijbelse oerverhaal een mensenleven tot in de kern kan lezen en messcherp fileren. Het is niet voor niets vooraan gezet in de de Bijbel.
Boom
Bij mij ging het zo. Ik was al vroeg een gelovig joch. De vragen die ik aan het geloof stelde, gingen over hoe het in elkaar stak, niet over of het waar was. De waarheid van God voelde ik. Daar deed ik, amper achttien, belijdenis van, voor in de kerk.Maar in de aanloop naar die openbare geloofsbelijdenis was er een verhaal als een graat in mijn keel blijven steken: dat van de boom in het paradijs. Ik vroeg aan mijn catecheet waarom die boom van kennis van goed en kwaad daar stond. Mijn predikant legde me uit dat God mensen wilde maken, geen robots. Mensen moeten kunnen kiezen voor goed of kwaad, dat maakt ze mens. Om ze een keus te geven in dat perfecte paradijs, moest er een mogelijkheid tot zondigen geboden worden. Vandaar de boom. Tien tegen één dat jij het verhaal ook zo uitgelegd hebt gekregen. Er is in mijn leven maar een tijd geweest dat ik daarmee goed uit de voeten kon: toen ik atheïst was en mijn vrienden ermee kon sarren. ‘O, dus jij gelooft in die God? Die God die in zijn perfecte wereld een boom neerzet, zodat mensen over zijn wortels kunnen struikelen? Die natuurlijk weet dat dat gaat gebeuren. Dus jij gelooft in die cynische God? De God die het leven van zijn mensen laat afhangen van of ze toevallig een regeltje gehoorzamen of niet?
Succes met je geloof. Geef mijn portie maar aan Abel of aan al die mensen die de deur van de ark gesloten vonden.’
Ondertussen verzamelde en las ik boeken over Genesis 1 tot 3. Inmiddels staat er een indrukwekkend rijtje in mijn kast. Theologie is het. Ik kwam er geen steek verder mee.
Ook toen ik door God teruggefluisterd werd, parkeerde ik dit verhaal. Als ik namelijk op mijn aarzelende weg terug naar God de afslag naar het paradijs nam,
eindigde ik steevast tegen dezelfde boom.
Ik werd zelfs geroepen tot het priesterschap. Maar als ik mijn
catechisanten op bezoek kreeg, hoopte ik dat ze mij niet dezelfde vraag zouden stellen die ik mijn eigen dominee ooit stelde.
Heilige ruimte
De oude broeder Johannes, monnik op de abdij Koningshoeven, huilde vaak tijdens ons gesprek. Hij had besloten dat hij zijn leven wilde vertellen, hoe rauw en liefdeloos dat ook geweest was. Het licht viel prachtig door het raam van de gastenkamer, op zijn witte habijt met het zwarte scapulier (schouderkleed) van de Trappisten, op zijn gezicht en de vele rimpels, getuigen van evenzovele wegen die zijn Heer met hem gegaan was.
Een leven zonder liefde was het geweest, van zijn kindertijd tot hij bijna volwassen was. Monnik wilde hij worden, broeder dus.
Maar God riep hem tot vaderschap: hij werd pastoor. Pas nu de kerk hem, op zijn 78e, niet langer nodig had in die actieve dienst, mocht hij gehoor geven aan zijn oude droom: monnik worden.
Toen het gesprek afgelopen was, stond broeder Johannes op en liep naar de deur.
Hij deed me geen uitgeleide, maar tot mijn verbazing nam hij me mee het klooster in, naar de kloostergangen rond de binnentuin.
Die tuin is in kloosters het symbool van het paradijs. De boom in die tuin staat symbool voor de boom uit de Hof van Eden. Ik zei tegen broeder Johannes dat hij wel vaak in die tuin zou zijn. ‘Ik kom er nooit’, zei hij tot mijn verbazing. ‘Die tuin is de heilige ruimte van God.’
Sleutel
Op dat moment viel het in mij fysiek op zijn plek. Ik wist nog niet precies wat, maar het
‘Geef mijn portie geloof maar aan Abel’
15
I
voelde alsof een scheef ingemetselde steen in een muur eindelijk op zijn plek zakte. Broeder Johannes had mij de sleutel gegeven. Nu kon ik de deur van het slot krijgen. Dat bleek waar:
1. De boom in het paradijs staat in het hart van de schepping. Hij heeft dus te maken met de kern van het verhaal.
2. De kern van het verhaal is liefde. God is liefde. Er is geen andere reden om de wereld te creëren.
3. De boom is dus de universele les van de liefde.
4. Die universele les is: iedereen heeft zijn heilige ruimte.
God ook. Daar mag de ander niet binnen, tenzij op uitnodiging.
Zo klinkt het zelfbewuster en eenvoudiger dan het was. Het duurde meer dan een jaar voordat ik iets van mijn nieuw verworven inzicht naar buiten durfde brengen. Maar op dat eerste essay volgde een stroom van reacties. Ik ben bijna 25 jaar journalist van het Nederlands Dagblad geweest, maar op geen enkele bijdrage aan de krant kwam zoveel respons als op mijn interpretatie van de boom. Tot op de dag van vandaag. Nu ik uiteindelijk een boek erover geschreven heb, lijkt de cirkel rond, maar ook die schijn bedriegt.
Mijn verhaal
Het heeft alles met mijzelf te maken dat ik de boom in het paradijs duid als de universele les van de liefde. Ik besef dat nu pas, omdat mensen mij op ‘heilige ruimte-avonden’, pelgrimages en kloosterweekenden, goede vragen stellen en over zichzelf vertellen.
Als ik langs mijn rij boeken over Genesis 1 tot 3 kijk, is onvermijdelijk de vraag waarom hun theologische exegeses mij niet overtuigden en die eenvoudige woorden van broeder Johannes wel. Het antwoord: broeder Johannes vertelde mijn verhaal. Ook ik ben opgegroeid met een vader die eigenlijk niet in mij geïnteresseerd was. De relatie die hij met mij aanging was intens en vooral exclusief. Hij en ik. Ik ontdekte pas later dat hij tegen zijn andere kinderen hetzelfde zei: ‘Ik heb zeven kinderen, maar jou heb ik het liefst...’
Dit viel op zijn plek toen broeder Johannes over heilige ruimte begon. Een plek die te heilig voor hem was om te komen. Dit deed mijn vader niet: hij liep mijn heilige ruimte binnen, legde daar mijn relaties met mijn broer, zussen en moeder lam en bepaalde hoe ik naar mezelf keek: zijn geliefde kind. Zijn doel? Zijn eigen vrije ruimte. In het systeem dat hij op deze manier bouwde, kon hij doen wat hij wilde. Hij stuurde alles zwijgend.
Vrije ruimte
Alle onderlinge relaties had mijn vader doorgeknipt, dus als het een van ons niet zinde hoe hij deed, naar wie moest je dan? Naar de ander? Er was geen ander. Naar God?
God en mijn vader waren twee handen op een buik. Hij was ouderling en als we vacant waren, schreef hij het zelf gestencilde kerkblad vol. Was er iemand uit de gemeente die vooraf te zien kreeg wat hij schreef? Of had hij ook in het kerkblad zijn vrije ruimte gepakt, zich onaanraakbaar gemaakt?
Zoals de hof van Eden een metafoor is voor de hele wereld, zo is ook een woonhuis dat. Leven in de onheilige ruimte van mijn vader, was mijn leven. Ik leefde naar de regels die hij zwijgend oplegde. Als ik die verkeerd interpreteerde, dan was het nog mijn schuld.
Achteraf denk ik dat daar mijn allergie vandaan kwam: de onoverkomelijke moeite die ik met de boom in het paradijs
ESSAY
Ik eindigde steevast tegen dezelfde boom
16 OnderWeg #09 > Jaargang 8 > 25 juni 2022
Universele les
‘De Bijbel heeft mij gelezen. Niet in de laatste plaats als atheïst. Ik werd door God teruggefluisterd, maar eindigde steevast tegen dezelfde boom. De boom van de kennis van goed en kwaad in het paradijs.
Broeder Johannes gaf mij de sleutel. De universele les van de boom is de liefde. De algemene les is: iedereen heeft zijn heilige ruimte. God ook. Daar mag de ander alleen op uitnodiging binnen. Of mijn interpretatie van de paradijsboom standhoudt, weet ik niet.
Maar dat het zoeken, vergroten en delen van heilige ruimte de universele les van de liefde is, weet ik wel.’
had. Ik interpreteerde de God van de boom als een vader die de ruimte van zijn kinderen verkleinde met zijn eetverbod, zoals mijn vader de mijne verkleinde met zijn regeltjes.
De echte bevrijding van de woorden van broeder Johannes zit in de totale omkering van de wereld die mijn vader gecreëerd had. God verkleinde de ruimte van de mens niet door het verbod om van de boom te eten, Hij vergrootte die juist. Hij wees de mens op de universele les van de liefde: je eigen heilige ruimte is van jou, de heilige ruimte van de ander is van de ander.
Alleen als je veilig bent in die heilige ruimte kan de liefde bloeien. Als geliefden hun heilige ruimte in volle vrijheid voor elkaar openen, gebeurt er iets dat op het paradijs lijkt.
Interpretatie
Verkleint mijn biografie de waarde van mijn exegese niet? Nee, God werkt namelijk op een persoonlijke manier. Ik schrijf dit met Pinksteren. De heilige Geest van God is in ons komen wonen en voert van binnenuit het gesprek met onszelf over wie Christus en wie de Vader is. Hij laat ons zien waar wij vrijheid en genezing kunnen vinden. Wij weten precies op welke plek wij snakken naar genezing, omdat we er gewond zijn; waar we snakken naar bevrijding, omdat we er geketend zijn.
Het is altijd zo geweest. Dat hij een boer was, pleit niet tegen de profetieën van Amos, het helpt je juist om ze op waarde te schatten. Het helpt bij het interpreteren van Ezechiël dat hij niet zomaar Gods performance artist was, maar een telg uit een vooraanstaand priestergeslacht.
Een concreet voorbeeld uit het recente liturgisch jaar: in het toegevoegde hoofdstuk van het evangelie van Johannes staat het verhaal van een wonderbare visvangst. Johannes merkt op dat er in de netten 153 grote vissen zaten. (Johannes 21:11). Er zijn aan dat aantal prachtige exegeses opgehangen, maar ik geloofde er geen moer van. Opgelucht las ik een commentator die nuchter zei dat Johannes gewoon een vakman was, een beroepsvisser, getraind om de vangst te tellen, zodat hij aan het einde van de dag wist of hij genoeg verdiend had om zijn familie te onderhouden.
Waarom overtuigt die interpretatie mij? Omdat ik van Urk kom. Ik weet dat een visser, ook als hij psalmen zingend de zee bevaart, een vakman is.
Afhankelijkheid
Sinds het boek Heilige Ruimte verscheen, is er veel gebeurd. De seksuele ranzigheid van The Voice of Holland is uitgekomen - opnieuw een afhankelijkheidssituatie waarin mannen hun gang
konden gaan. Allerlei discussies over seksuele grenzen zijn op scherp komen te staan. Gemeenten kondigden
‘sisverboden’ af. In Utrecht roepen apparaten tegenwoordig mannen dezelfde ranzigheid na die mannen vrouwen denken te kunnen naroepen. Wat voelen die mannen zich geïntimideerd. In Spanje is een wet aangenomen die zegt dat in seksueel verkeer alleen een echt ja, ja is. Ik spreek vrouwen van binnen en buiten de kerk die vertellen hoezeer de druk van seksueel zogenaamd bevrijd en actief zijn hen gebracht heeft tot daden waarvan ze spijt hebben.
Binnen Europa is er een oorlog gaande waarin vrouwen verkracht worden en mensen lukraak vermoord. Op last van één man die mijn vader is: hij heeft alle relaties om zich heen zo vervormd en afhankelijk gemaakt dat hij kan doen wat hij wil.
Of mijn interpretatie van de paradijsboom standhoudt, weet ik niet. Maar dat het zoeken, vergroten en delen van heilige ruimte de universele les van de liefde is, weet ik wel.
Wat zou er gebeuren als we zouden leren dat we onze eigen heilige ruimte niet meer hoeven te claimen en te bevechten? Dat iedereen erop uit is de heilige ruimte van de ander te vergroten, omdat een ander die opbloeit in heilige ruimte jou meer zal laten zien van wie God is? Dan gebeurt er iets dat verrassend veel lijkt op het paradijs.
CATHARINUS VAN DEN BERG IS PASTOR VAN HET JONGERENKLOOSTER
< Cornelis Cornelisz. van Haarlem, De zondeval (1592), Rijksmuseum Amsterdam.
17
Als je op zoek bent naar materiaal voor kinderen in de kerk, kun je prima terecht op de website van de Lichtboog (NGK) in Houten (www.delichtboog.nl/media/bestanden). Tot en met Vaderdag 2021 werd op die website elke zondag werkmateriaal gepubliceerd. Maar ook dit jaar blijft de gemeente op dit terrein actief. Op dit moment denken de kinderen van de Lichtboog na over de overeenkomst en verschillen tussen God als Vader en je eigen vader. Die laatste, je eigen vader, mogen de kinderen op ware grootte nabouwen. Bij het materiaal hoort een kleine quiz met bijvoorbeeld deze vraag: welke drank wordt veel gedronken in de Bijbel? Het goede antwoord is wijn, wellicht bedoeld als suggestie voor Vaderdag 2022.
Een actuele verzameling kleurplaten is te vinden op de website van de Voorhof (GKv Apeldoorn-Zuid). Handig is dat ze gerangschikt zijn naar de bijbelgedeelten die op de kleurplaten worden verbeeld, met speciale aandacht voor de kerkelijke feestdagen (www.kerkdevoorhof.nl/actueel/
kleurplaten). De kleurplaten mogen in het kerkenwerk voor
kinderen gebruikt worden, maar niet op de website van een andere gemeente geplaatst worden. Dat heeft te maken met copyright dat op een aantal kleurplaten rust; de kerk heeft dat goed geregeld met belanghebbenden.
PRAKTIJKLOKAAL
PRAKTIJKLOKAAL
Materiaal voor kinderen
Relaties en seksualiteit
In het Nederlands Dagblad is uitvoerig aandacht besteed aan een onderzoek naar hoe jonge mensen denken over liefde, seks en relaties. Vorig jaar ging dominee René Barkema al in op deze thematiek. Barkema was toen nog predikant in de Kandelaar (GKv Amersfoort-centrum), hij wijdde er een serie van negen preken aan die je nog terug kunt zien op www.kandelaar-amersfoort.nl/prekenserie. Een citaat uit de
inleiding van de eerste preek over de ‘ware’: ‘Ik geloof dat liefde een bedenker heeft die zelf zegt dat Hij liefde is en dat ook laat zien.’ Al meteen wordt duidelijk dat Barkema bij deze preken ook singles op het oog heeft; voor hen heeft hij een nieuw woord bedacht: vrijstaand. Ook LHBTIQ’ers krijgen aandacht: ‘Wat het lastig maakt, is dat discussies over hen vaak nogal verhit verlopen. (…) Ik denk dat alle drukte rond deze mooie medemensen – net zoals dat geldt voor de hele planeet – wel een cooling-down kan gebruiken.’ In de laatste preek uit de serie relativeert Barkema de aandacht voor relaties een beetje. Hij gebruikt daarvoor het beeld van een tent, in de Bijbel een verwijzing naar tijdelijkheid. Tegelijk laat dat iets moois zien: ‘De beste relaties, met degenen die ons het allerliefst zijn, weerspiegelen iets van een verbinding die nooit ophoudt.’
Dit jaar besteedde ook dominee Lieuwe de Jong (De Koningshof, GKv Apeldoorn-centrum) aandacht aan relaties.
Hij richtte de schijnwerper vooral op vriendschap, aan de hand van de vriendschap tussen David en Jonathan. De dienst is nog te beluisteren op kerkdekoningshof.nl/diensten/
diensten/5688/morgendienst.
18 OnderWeg #09 > Jaargang 8 > 25 juni 2022
En verder
• De Kapelkerk (GKv Alkmaar) is in gesprek gegaan met jonge mensen tussen de 25 en 35 jaar: ‘Hoe zien jullie je rol in de kerk? Waaraan denken jullie bij het jaarthema
‘verbinding’?’ Het thema kwam in OnderWeg ter sprake in 2016: www.onderwegonline.nl/6634-de-praktijk-wat- doen-kerken-met-en-voor-twintigers.
• In Apeldoorn (GKv de Koningshof) nodigden jongeren in de leeftijd van 14-16 jaar de ‘jeugd van vroeger’ uit voor een door henzelf klaargemaakte maaltijd. Dat leverde aan tafel boeiende en verbindende gesprekken op, met steeds wisselende gesprekspartners.
Leerdam en Frankfurt
Wat heeft een klein stadje in de Betuwe te maken met de grote stad Frankfurt in Duitsland? Op 29 mei was voorganger Janik Hönes samen met oud-lid Manuel van Esch op bezoek in de NGK Leerdam. Janik preekte over wat de Bijbel leert over evangelisatie en samen deelden ze verhalen over de gemeente in Frankfurt. Manuel: ‘Hoewel veel mensen in Frankfurt bekend zijn met het christendom en het verhaal van Jezus, is het evangelie bij velen niet werkelijk aangekomen. Mijn huidige kerk, Nordstern (een ‘Tim Keller’
City to City gemeente, red.), probeert juist die mensen te bereiken: de 98% van de stadsbewoners die nooit een kerkdienst bezoeken. Zoals u zich kunt voorstellen, is dit niet
gemakkelijk in een stad waar werk en status een belangrijke rol spelen in de dagelijkse cultuur.’ Janik Hönes heeft tijdens een stage zijn plek in Nordstern gevonden en is er nu evangelist/voorganger. Hij leidt onder andere de muziek en richt zich op de niet-christenen in Frankfurt. Na de dienst gingen Janik en Manuel met de gemeenteleden in Leerdam in gesprek.
19
EYEOPENER
Onze Heer Jezus wil mensen met de verkondiging van het goede nieuws bezielen door zijn Geest en hen daarbij verrassen met krachtige tekenen.
Anders dan in bijbelse tijden vindt deze verkondiging tegenwoordig vooral plaats binnen de kerkmuren. Waarom is het verhaal van Jezus goed nieuws?, vroegen we in OnderWeg 06. En voor wie? Aan de hand van Marcus 16 zoekt Bas Luiten naar een antwoord op deze vragen.
Vergeten verkondiging
20 OnderWeg #09 > Jaargang 8 > 25 juni 2022
ezus spreekt tot zijn elf leerlingen op de dag van zijn opstanding uit de dood. Wat is het goede nieuws? De vraag stellen is haar beantwoorden:
dat Jezus is opgestaan. Dat Hij de dood van zijn kracht heeft beroofd. Toch is dat meestal niet het nieuws dat wordt verteld. Als gereformeerde christenen aan een niet-christen willen uitleggen wat zij geloven, zeggen zij meestal dat Christus voor hen aan het kruis is gestorven om voor hun zonden te betalen. Zeker, dat is waar, dat geloven wij. Maar als invalshoek is het ongelukkig. Want een niet-christen weet niet wat zonde is en heeft daar helemaal geen last van. Hij weet totaal niet waarover je het hebt met als gevolg dat een dergelijk gesprek vaak moeizaam verloopt en door ieder het liefst wordt vermeden.
Nieuwe start
De dood echter hoef je niemand uit te leggen. Iedereen heeft het daar moeilijk mee. Er zijn duizend-en-één redenen om over de dood iets te zeggen, bijvoorbeeld naar aanleiding van oorlogsmisdaden, een schietpartij of een ernstig ongeval. Als de samenleving geschokt reageert op de moord op een tiener, in gesprek met iemand die ongeneeslijk ziek is of die een geliefde aan de dood gaat verliezen, dan is er verdriet, boosheid, verzet. Mensen ervaren sterk hun machteloosheid. Dan kan het erg verhelderend zijn om te zeggen dat de dood een indringer is, een vijand die hier niet hoort te zijn.
Dat hij daarom zo beroerd voelt, evenals alle ziekte en pijn. Alle verzet kun je bijvallen, alle machteloosheid ook.
Om vervolgens te vertellen dat de dood ook weer zal verdwijnen. Dat Jezus de dood weg zal doen, omdat Hij is opgestaan! Op die manier verkondig je het goede nieuws klip en klaar, positief en is daarover geen misverstand mogelijk.
Dit deed Paulus ook. Met de Joden kon hij spreken vanuit de wet en de profeten, maar met de heidenen niet. In Athene, voor de leden van de Areopagus, begon hij over de goede schepping die God aan mensen gaf en dat Hij zal oordelen door iemand die uit de dood is opgestaan.
Hij zei dat deze God aan ieder die in Hem gelooft een
nieuwe start geeft! Klip en klaar voor iedereen, mensen konden kiezen en deden dat, in geloof en ongeloof.
Verkondigen
De elf leerlingen konden niet de hele wereld rondtrekken, ze konden wel een begin ermee maken. Jezus zag in hen ook ieder die door hun woord in Hem zou geloven. Zoals Hij ook voor al diegenen had gebeden, Johannes 17:20, zo ook voor ons.
Jezus draagt al zijn volgelingen in alle eeuwen op het goede nieuws te verkondigen. Daarbij gebruikt Hij een sterk, aansprekend woord. Het is zoals een heraut optreedt met een boodschap van zijn koning, waarnaar iedere onderdaan heeft te luisteren. Zo sprak Jona in Ninevé en trad Johannes de Doper op bij de Jordaan met een woord voor alle mensen, baanbrekend in hun leven.
Zo zullen wij het goede nieuws verkondigen aan alle schepselen.
Maar wat is er gebeurd? Wij zijn het woord ‘verkondiging’
gaan gebruiken voor de ‘prediking’ in de zondagse eredienst. We denken dat het op die manier met onze verkondiging wel goed zit en dat vooral de dominee daarvoor zorgt. Maar dat is een ernstig misverstand!
Uiteraard hebben verkondiging en prediking alles met elkaar te maken, ze komen van dezelfde zender. Maar zodra de voorganger zegt ‘geliefde gemeente …’ spreekt hij niet meer tot alle mensen, die zijn er dan ook niet, die zul je moeten zoeken. De voorganger zal zeker oog hebben voor gasten en vreemdelingen, maar het is de gemeente van de Heer die wordt aangesproken en die niet in elke preek vanaf nul kan beginnen. Wanneer de twaalf apostelen de taken binnen de gemeente verdelen, spreken ze niet over ‘verkondiging’ maar over ‘bediening van het Woord’, Handelingen 6:4 (HSV). De NBV vertaalt
TEKST BAS LUITEN
En Hij zei tegen hen: ‘Trek heel de wereld rond en verkondig het goede nieuws aan alle schepselen. Marcus 16:15
En zij gingen op weg om overal het goede nieuws te verkondigen. De Heer hielp hen daarbij en zette hun verkondiging kracht bij met de tekenen die ermee gepaard gingen. Marcus 16:20
J
Nu is de vraag: waar zijn de tekenen gebleven?
21
dat met ‘verkondiging’, waaruit eens te meer blijkt hoezeer dit woord zijn externe focus heeft verloren. Laat het dan een eyeopener zijn dat onze Heer de verkondiging van zijn goede nieuws toevertrouwt aan al zijn volgelingen in alle eeuwen en hen opdraagt zich te richten tot alle schepselen.
Tekenen
De Heer ‘zette hun verkondiging kracht bij met de tekenen die ermee gepaard gingen’, waarvan een opsomming wordt bijgevoegd. Dat is dubbel gezegd: bij de verkondiging komen tekenen die naar hun aard gepaard gaan met verkondiging.
De opsomming is indrukwekkend, maar niet uitputtend.
Er is meer gebeurd: Petrus is bevrijd uit de gevangenis en in Filippi barstte de hele gevangenis open toen Paulus en Silas psalmen zongen in de nacht. In Joppe werd Dorcas opgewekt uit de dood, evenals Eutychus in Troas die tijdens de preek uit het raam viel. Bij Ikonium stond Paulus op na gestenigd te zijn. Bij de schipbreuk bij Malta kwam niemand van de 276 opvarenden om, zoals Paulus van tevoren had
gezegd. Stuk voor stuk tekenen die de verkondiging grote kracht hebben bijgezet.
Nu is de vraag: waar zijn de tekenen gebleven? Sommige kerken weten het niet en zijn ermee in verlegenheid. Andere kerken claimen dat zij ze hebben en kunnen wonderen zelfs agenderen.
Maar het enige goede antwoord is, zoals de tekst zegt: de tekenen doet Jezus en Hij voegt ze bij de verkondiging!
En wel de verkondiging zoals Hij opdraagt: daar waar het goede nieuws door christenen de wereld in wordt gebracht, ondanks alle mogelijke tegenstand! Wereldwijd zijn daarvan getuigenissen. Ook moslims vertellen hoe Jezus aan hen verscheen in een droom. Het is daarom niet zozeer de vraag waar de tekenen zijn gebleven, de vraag is veel meer waar de verkondiging van het goede nieuws is gebleven! Als ik me niet vergis, zijn we met die vraag in grote verlegenheid geraakt en is het tijd voor een opwekking.
Vissers van mensen
Tekenen getuigen van het krachtige en levende Woord van God, waardoor harten worden geopend en mensen veranderen. Dát is het allergrootste wonder: de wedergeboorte van een mens door Woord en Geest van God! Die staat in kracht gelijk aan de opstanding uit de dood. Al die mensen die wonderlijk bevrijd, genezen en zelfs opgewekt werden, moesten uiteindelijk toch sterven. Maar wie heeft meegemaakt hoe een mens tot geloof komt en Jezus omhelst, weet dat dit de doorbraak is van nieuw en eeuwig leven!
Dat is en blijft een niet te bevatten wonder. Jezus riep zijn discipelen door middel van een onverklaarbare visvangst (Lucas 5) en drie jaren later stuurde Hij ze met opnieuw hetzelfde teken de wereld in (Johannes 21). De hele nacht niets gevangen, niet meer gemotiveerd de netten uit te zetten, omdat het geen zin leek te hebben, - en dan toch doen, over een andere boeg, en vissen bij de vleet! Zo zal het gaan. Wij gooien de netten uit, overal en steeds opnieuw, ook als we twijfelen aan het nut. Jezus zorgt voor de vangst, geheel op zijn wijze. Je bevat het niet. Maar een ding is duidelijk: zonder net geen vis en geen wonder. Maar ben je dan nog wel een visser van mensen?
BAS LUITEN IS EMERITUS PREDIKANT VAN GKV AMERSFOORT-DE HORSTEN
EYEOPENER
Om over na te denken
Vind je jezelf een visser van mensen? Durf je je boodschap als een net uit te gooien in een ontmoeting met een niet-christen? Waarmee begin je dan?
Vind je dat de gemeente hiermee bezig is? Helpt de prediking je bij je eigen verkondiging? Welke hulp zou je willen ontvangen?
Tip: misschien kan de training Evangelisatie Toerusting van Kerkpunt je helpen. Het is een handreiking voor een eerlijk, ontspannen en doeltreffend gesprek met niet-christenen.
In feite is deze toerusting een training, want door te leren en te doen ga je je grenzen verleggen, liefst in een groepje van zes tot acht personen. Dit kan ook gemeentebreed, bij wijze van een jaarthema, als de groepjes maar overzichtelijk blijven.
kerkpunt.nl/introductie-evangelisatie- toerusting.
De wedergeboorte van een mens is het allergrootste wonder
Wij gooien de netten uit, ook als we
twijfelen aan het nut
22 OnderWeg #09 > Jaargang 8 > 25 juni 2022
STIMULANS
Lees-, kijk- en luistertips
VOOR GELOOFS- EN GEMEENTEOPBOUW
TEKST JANNET DE JONG
Een bestseller in het kerkelijk jeugdwerk is vertaald naar de Nederlandse context. Pas verscheen Samen Jong: Kernwaarden voor een kerk met alle generaties. Vanuit zes principes ontdek je hoe je gemeente bent of kunt zijn, voor jong en oud.
Wie al bekend was met Growing Young zal de kernwaarden zeker herkennen:
1. prioriteit geven aan jonge generaties;
2. Jezus’ boodschap serieus nemen;
3. hart voor jongeren hebben;
4. verantwoordelijkheid geven;
5. een warme gemeenschap vormen;
6. beste buren zijn.
Het boek diept deze kernwaarden uit en geeft handvatten om ze in praktijk te brengen.
De verschijning van het boek (half juni) markeert ook de start van een netwerk met als missie Samen Jong in gemeenten tot bloei te doen komen door toerusting, inspiratie en het uitwisselen van goede ervaringen. Aan dit netwerk zijn onder andere
MissieNederland, Kerkpunt, de CHE en Youth for Christ verbonden.
Samen Jong: Kernwaarden voor een kerk met alle generaties is een uitgave van KokBoekencentrum.
Meer informatie via missienederland.nl/netwerken/
samenjong.
Kerk zijn met alle generaties Narnia vernieuwd
Nog net op tijd om mee te nemen in de vakantiekoffer:
de nieuwe vertaling van de Narniaverhalen door Imme Dros. De bekende verhalen van C.S. Lewis kunnen weer vele generaties mee. Wie las niet over Pieter, Suze, Edmond en Lucy, die tijdens een logeerpartij via de kastdeur de magische wereld van Narnia betraden? Meer nog dan over vriendschap, trouw en moed gaan de verhalen over de strijd tussen het goede en het
kwade en het geloof in een nieuwe wereld.
Alle delen worden opnieuw uitgegeven, het bekende De wereld achter de kastdeur was er in het vorig najaar. Deze maand verschenen het eerste en derde deel van de reeks, de laatste volgen in oktober. De boeken bieden nog steeds heerlijk lees- en vooral voorleesplezier.
Na twee jaar afwezigheid door de coronamaatregelen is de zomerconferentie van New Wine in 2022 weer als vanouds in Liempde. Van 23 tot en met 29 juli hoopt de stichting New Wine met duizenden christenen bij elkaar te komen. Dat zijn groepen uit gemeenten, vriendengroepen en gezinnen die samen een week kamperen op het terrein, maar ook dagbezoekers.
New Wine koos voor het thema United. Heer, breng ons samen en vernieuw ons. De organisatie denkt dat er grote behoefte is onder christenen om na een lange periode met lockdowns weer de verbondenheid met Jezus, met de kerk en met elkaar te vieren en ook te versterken. Tijdens de conferentie zal er alle tijd zijn voor aanbidding, ontmoeting, bijbels onderwijs en persoonlijk gebed.
De inschrijving is inmiddels geopend, de organisatie zoekt ook nog een heel aantal medewerkers.
Voor meer informatie: zomerconferentie.new-wine.nl
New Wine: United
23
TEKST MARIËT APPERLOO
Op het moment dat een kerkelijke gemeente op zoek gaat naar een predikant, hangt daar veel van af. Voor de gemeente, die de predikant wil die het beste bij haar past. Voor een
beroepingscommissie, die graag wil slagen in de opdracht een predikant binnen te halen. En voor de predikant met wie contact wordt gezocht. Want het gaat om zijn of haar toekomst.
Geroepen of beroepen?
OPINIE
OnderWeg #09 > Jaargang 8 > 25 juni 2022 24
I
k heb na het kennismakingsgesprek al drie maanden niks gehoord van de beroepingscommissie.’‘Solliciteren op een vacature van een kerk, dat doe ik na deze ervaring echt niet meer.’ ‘Op de koffie bij familie hoorde ik dat de kerk niet met mij verderging. Maar ik wist nog van niets.’
Als verkenners van Steunpunt Kerkenwerk spreken we vaak met predikanten over hun lopende processen in het beroepingswerk. Soms bellen predikanten om te sparren, om de objectieve blik van een buitenstaander te horen of om in vertrouwen twijfel of verwarring uit te spreken. De uitspraken hierboven zijn allemaal wel voorbijgekomen in die gesprekken. Hoewel we ook mooie, liefdevolle en zegenrijke verhalen horen uit het beroepingswerk, doen zulke uitspraken altijd pijn. Een predikant die beschadigd raakt in zijn of haar zelfvertrouwen door nalatigheid of onvoorzichtigheid in een beroepingsproces, dat is niet de uitkomst waarvoor we ons werk doen.
Telefoontje
Meestal hekelen predikanten het gebrek aan (goede) communicatie. Een veelvoorkomende situatie is dat een kerk in een vroeg stadium van het beroepingswerk telefonisch contact zoekt. ‘Dominee, we zoeken een nieuwe predikant
en ik denk dat u daar ontzettend geschikt voor bent. Wilt u eens in
gesprek?’ De predikant staat daarvoor best open en legt
z’n telefoon weer neer. In
de maanden die volgen hoort de predikant niets. Maar in z’n hoofd gaat toch het balletje rollen: ‘Die gemeente is best mooi. Ik weet dat ze met dit of dat thema bezig zijn. Op dit of dat gebied zou ik best veel kunnen betekenen. De regio is ook mooi, dan woon ik wat dichter bij m’n familie.’ Ook de partner denkt mee: ‘Wat voor scholen hebben ze daar?
Welke mogelijkheden zijn er voor mijn baan daar? Is dit de plek waar God ons nu roept?’ Na een paar maanden hoort de predikant van een collega dat die een hoorcommissie heeft gehad uit de bewuste gemeente en dat er binnenkort een kennismakingsgesprek zal plaatsvinden. Dit voelt als een koude douche. De predikant besluit contact op te nemen met de betreffende gemeente. Hem wordt verteld dat zijn naam inderdaad wel op een lijst heeft gestaan, maar dat de kerkenraad heeft besloten vast te houden aan een bepaalde leeftijdsgrens en dat hij daarom buiten de selectie viel. ‘Ik dacht dat u dat wel wist.’
U kunt zich de teleurstelling wellicht voorstellen. Natuurlijk weet je dat een gesprek nog niet direct tot een beroep leidt.
Maar had dit niet anders gekund?
Ook komt het voor dat predikanten te horen krijgen dat ze niet worden beroepen, maar dat een toelichting daarbij ontbreekt. Dat werkt frustrerend, vooral als de predikant zelf dacht dat er een goede klik was. Feedback op het gesprek of het profiel kan heel behulpzaam zijn voor volgende beroepingsgesprekken. Uiteindelijk is het ook gewoon fijn om te kunnen begrijpen welke keuze de gemeente heeft gemaakt en waarom.
25
OPINIE
Kwetsbaar
Wanneer een kerkelijke gemeente een predikant wil beroepen, is dat een kwetsbaar proces. Vooral voor een predikant. Het is belangrijk om de geestelijke dimensie altijd voorop te zetten en daarbij zorgvuldig het gesprek aan te gaan met elkaar. Binnen de kerkelijke gemeente, maar ook in de gesprekken tussen een beroepingscommissie en een predikant.
Luxepositie
We spreken ook veel kerken en horen verhalen uit het beroepingswerk, positief en negatief. De aard van deze verhalen is wel anders: de negatieve ervaringen zijn vrijwel nooit dat een predikant niks van zich laat horen of dat een predikant zonder het te zeggen naar een andere gemeente is gegaan. De kerken ervaren vooral interne uitdagingen, bijvoorbeeld dat het niet goed lukt om tot een breed gedragen realistisch profiel te komen of dat er geen meerderheid wordt behaald voor een beroep.
In het algemeen kunnen we stellen dat de kerken in het beroepingswerk een luxepositie hebben. Hoewel het schaap met de vijf poten er nog altijd niet tussen zit, is er een ruim aanbod aan predikanten. Kerken hebben de regie over het beroepingsproces, zij bepalen het tempo, de kandidatenlijst en de manier waarop de gesprekken worden gevoerd. Dat geldt bij het klassieke beroepingsproces, maar ook als er een vacature wordt geplaatst waarop gesolliciteerd kan worden.
Natuurlijk zien wij de grote uitdaging waarvoor een beroepingscommissie staat. Zij hebben de taak om een predikant voor te dragen voor wie de gemeente een roeping ervaart. En dat in een maatschappij waar mensen niet bang zijn hun mening te laten horen en het lang niet altijd eens zijn over de koers die de gemeente moet varen. Ook heeft een beroepingscommissie ruime keuze in het bekijken en beluisteren van online kerkdiensten. Dit deel van het beroepingswerk neemt de meeste tijd in beslag. Ieder detail van de preek en de predikant kan onder de loep worden genomen: de diepgang in de preek, het eentonige of juist zangerige stemgeluid, een aansprekend charisma voor de jeugd, etcetera. Dit maakt het voor de beroepingscommissie niet gemakkelijker om tot een kleine selectie aan
predikantsnamen te komen.
Ruimte en lucht
In mijn werk als verkenner zie ik dat het ook anders kan. Ik word blij van kerken die in hun profiel zetten: ‘Er is ruimte om de speerpunten in gesprek met de predikant bij te stellen.’ Of:
‘Afhankelijk van de kwaliteiten van de predikant passen we het takenpakket aan.’ Het belangrijkste verschil zit ‘m in het bewustzijn dat de ideale predikant niet bestaat, net zoals het ideale gemeentelid niet bestaat. Als kerken hierover vooraf met elkaar praten en hun verwachtingen niet dichttimmeren, ontstaat er ruimte en lucht in het proces. Er ontstaat meer oog voor de menselijke kant en kerken laten zich wat gemakkelijker verrassen.
Ook praktische dingen kunnen een verschil maken,
bijvoorbeeld het vooraf vaststellen van een tijdpad. Wanneer belangrijke beslismomenten vooraf worden gepland, ontstaat er meer samenwerking om tot een goed resultaat te komen.
Wanneer er geen deadlines zijn, is er de ruimte om nog meer diensten te bekijken, nog meer namen te verzamelen of nog verder door te praten over het stemgeluid van de predikant. Vaak ten koste van de voortgang en de heldere communicatie.
Andere richting
In alle stappen is het de uitdaging voor de gemeente om Gods stem te blijven verstaan. Om niet verslingerd te raken aan het ideale profiel, de meest perfect uitgevoerde dienst of de persoon die alle vinkjes van de vacaturetekst achter zijn of haar naam heeft staan. Maar om achter al die dingen God te horen roepen en je te laten verrassen door de weg die Hij wil gaan met de gemeente en een predikant. In de Bijbel lees je wanneer God mensen roept, zij vaak een hele andere richting moeten gaan dan zij zelf hadden bedacht. Abram moest zijn complete vertrouwde omgeving verlaten om een nieuwe weg in te slaan. De rijke jongeman werd gevraagd om al zijn bezittingen weg te doen. Best opmerkelijk, het klinkt bijna als een soort advies op maat voor hem. Jezus wist dat dát voor deze man nodig was.
Onze gaven om te selecteren, logisch na te denken en praktische vragen te stellen hebben we van God gekregen.
Die gaven zijn niet verkeerd. Maar laten we niet onze eigen weg ermee gaan. Ook bij de inzet van die gaven moeten we blijven zoeken naar het verstaan van Gods stem. Neem dat mee, bijvoorbeeld in het voeren van kennismakingsgesprekken in het beroepingswerk. Het zijn geen zakelijke gesprekken met als uitkomst een zakelijke overeenkomst of arbeidsaanstelling. Het zijn gesprekken waarin je samen probeert te ontdekken: waar roept God ons?
Zijn wij als dominee en kerk geroepen voor een gezamenlijke taak? Om met Paulus te spreken: ‘Vraag God wat u nodig hebt, en dank Hem in al uw gebeden’ (Filippenzen 4:6-7).
MARIËT APPERLOO IS ADVISEUR KERKELIJK PERSONEELSBELEID BIJ STEUNPUNT KERKENWERK
In het beroepingswerk hebben de kerken een luxepositie
26 OnderWeg #09 > Jaargang 8 > 25 juni 2022
KRINGEN
TEKST BRAM BEUTE
God ontmoeten in de Bijbel
Verhalen en andere teksten in de Bijbel zijn soms overbekend of spelen zich af in een wereld die de jouwe niet is. Toch spreekt God juist door de Bijbel mensen aan. Bram van Putten vertelt elders in deze OnderWeg over de methoden die hij gebruikt om je te openen voor die stem.
Van Putten reikt een algemene leeswijze voor bijbellezen en een aantal vragen voor het lezen van bijbelverhalen aan. Daarbij geeft hij ook een voorbeeld. Ten slotte nog wat leestips om je verder in dit onderwerp te verdiepen. De methode en vragen zijn zowel geschikt voor persoonlijk als gezamenlijk bijbellezen.
Ontdekkend bijbellezen
Je kunt een bijbeltekst lezen met behulp van de volgende drie stappen: observeren, interpreteren en toepassen (OIT). Daarbij luister je eerst goed (observeren en interpreteren), voordat je reageert (toepassen).
• Observeren – welke gegevens lees je in de tekst?
• Interpreteren – hoe interpreteer je die gegevens?
• Toepassen – hoe reageer je op wat je leest?
Deze manier van lezen staat ook wel bekend als ontdekkend bijbellezen of de inductieve leeswijze.
Vragen stellen
Om de gegevens en de interpretatie van een tekst goed in beeld te krijgen, helpt het stellen van vragen. De vragen die je stelt hangen af van het genre. Bij poëzie stel je andere vragen dan bij verhalen en bij brieven weer andere dan bij profetische teksten, enzovoort. Ik geef je hier een aantal vragen mee die je kunnen helpen bij het lezen van verhalen.
• Wat is de situatie aan het begin? Wat aan het eind?
Wat is er (dus) veranderd? Hoe is die verandering tot stand gekomen?
• Welke personen komen er in het verhaal voor? Welk beeld krijg je van hen?
• Welk beeld krijg je van God?
Voorbeeld: Bartimeüs
In de ontmoeting met Jezus verandert Bartimeüs (Marcus 10:46-52). Wat is zijn situatie voor de ontmoe- ting met Jezus? Wat erna? Wat is er veranderd? Je antwoorden op die vraag geven je al een indruk van Bartimeüs. Je kunt daarna vragen: wat wordt er verder nog over hem gezegd? Welk beeld, welke indruk krijg je van hem?
Zulke vragen kunnen tot mooie inzichten leiden. Tijdens het lezen van dit gedeelte vroeg iemand die zegt geen christen te zijn waarom Bartimeüs niet doet wat Jezus zegt. Waar Jezus hem zegt heen te gaan, volgt hij Jezus op zijn weg. Op mijn wedervraag wat hij zelf dacht, gaf hij het antwoord: ‘Ik denk dat Jezus je niet dwingt Hem te volgen, maar dat je daarvoor kiest om wat Hij heeft gedaan.’
Als je een helder beeld van Bartimeüs hebt, kan de volgende vraag zijn: waarin lijk jij op Bartimeüs? Waarin zou jij meer op hem willen lijken?
BRAM BEUTE IS PREDIKANT VAN DE BAZUINKERK IN KAMPEN EN REDACTEUR VAN ONDERWEG
Vragen kunnen tot mooie inzichten leiden
Leestips
• Boeken over deze manier van bijbellezen:
• John Boekhout, Verantwoord bijbelgebruik (2000)
• Bob Grahmann, Transforming Bible Study (2003)
• Age Romkes, Ontdekkend bijbellezen (2015) Een goed boek over genres in de Bijbel en hoe die te lezen
• Fee & Stuart, Haal meer uit de Bijbel (2015)
27
TEKST ARIE KOK BEELD HANS VAN SLOTEN
ONDERWIJSDESKUNDIGE HELMA OOLBEKKINK:
‘Onze kinderen hoeven het niet te
doen zoals wij’
28 OnderWeg #09 > Jaargang 8 > 25 juni 2022
