Het hanteren van de begrippen, geïnvesteerd kapitaal, geldbehoefte en credietbehoefte in het landbouwbedrijf

LANDBOUW-ECONOMISCH INSTITUUT

DEN HAAG (Sch.v.) - VAN STOLKWEG 29 - TELEFOON 55.23.50 - GIRO 41.22.35 TELEFOON No. AFD. BEDRIJFSECONOMISCH ONDERZOEK LANDBOUW 55.74.1 |R

Intern© nota no 12 HÉT HANTEREN VAN DE BEGRIPPEN, GEÏNVESTEERD KAPITAAL, GELDBEHOEFTE

EN CREDIETBEHOEFTE IN HET LANDBOUWBEDRIJF

§ 1, I n l e i d i n g

Bij het onderzoeken van het invest©rings- en financierings-probleem van het landbouwbedrijf verdient het aanbeveling een onder-scheid te maken tussen de volgende begrippen»

1. geïnvesteerd kapitaal

2. geld- of liquiditeitsbehoefte 3. credietbehoefte»

ad 1, Onder geïnvesteerd kapitaal wordt verstaan de koopkracht welke op willekeurige tijdstippen in hst productie-apparaat ©n in het lopende productieproces is vastgelegd. De grootte van het geïnvesteerde kapitaal, dat voor een deel bestaat uit vast kapitaal en voor een ander deel uit bedrijfskapitaal is van belang voort

a. de bepaling van de koopprijs van een "going concern" b, de bepaling van de rentekosten over het vaste en vlottende

kapitaal»

Men kan het geïnvesteerde kapitaal per product berekenen door aan elk product een deel van de in duurzame productiemiddelen vast-gelegde koopkracht toe te rekenen en daarboven op de achtereenvol-gende tijdstippen, volachtereenvol-gende op het begin van het productieproces, de kosten te cumuleren tot het tijdstip, waarop een deel van de

gebonden koopkracht (ni. afschrijvingsbedragen en bedrijfskapitaal) door verkoop van het eindproduct, d.w.z. door geld-ontvangsten

vrijkomt| indien de geld-ontvangsten op verschillende oomenten plaats vinden, komen de jaarlijkse afschrijvingen en het bedrijfs-kapitaal geleidelijk uit het productieproces vrij. Bij de berekening van de rentekosten zal oen speculatie-invloeden moeten buitensluiten, omdat speculatie door bijv. het langer in voorraad houden van eind-producten dan de continuïteit van het bedrijf vereist, buiten het normale bedrijfsgebeuren .staat. Voor de renteberekenittg is derhalvt een genormaliseerd einde van het productieproces in economische zin en niet in' technische zin beslissend» Daarbij zijn zowel het tijdstip als de- grootte van de"investering (doch slechts tijdstip va« vrijkoming en niet de grootte van de ontvangsten) van belaag, In grafiek IV en V is voor enige akkerbouwproducten het geïnves-teerde omlopende kapitaal per ha weergegeven.

ad 2. Onder geld- of liquiditeitsbehoefte van een bedrijf wordt verstaan, de liquide middelen, welke op willekeurig© tijdstippen nodig zijn om de continuïteit van het bedrijf te handhavtn. De

geldbehoefte is derhalve per definitie gelijk aan d© op die tijd-stippen te verrichten uitgaven« Zij is een bestanddeel van het

financieringsprobleem van het bedrijf. De geldbehoefte ondergaat de invloed van 'de tot stand te brengen investeringen in duurzame en

niet-duurzame (omlopende) productiemiddelen, welke op hun beurt afhankelijk zijn van het bedrijfsplan,

Voorts zal de geldbehoefte worden beïnvloed door de usances ten aanaien van voorraadvorming en betaling (leveranciers-, afnemerscrediet),

Voor een goed inzicht in het financieringsprobleem zou oen d© geldbehoefte moeten berekenen op alle achtereenvolgende tijd-stippen. Dit is echter in de practijk onmogelijk, so dat oen voor de berekening van de geldbehoefte een zo klein mogelijke period® aal moeten kiezen (bij voorkeur één dag). Als resultante van

genormaliseerde uitgaven in de verschillende perioden ten behoef© van

2

-• de afzonderlijke producten zal men een - genormaliseerde - geld-behoefte voor bepaalde bedrijfstypen kunnen berekenen,

ad 3. Onder credietbehoefte wordt verstaan'.het deel van de geld-behoefte waarin moet worden voorzien door opneming van crediet. Voor de bepaling van de credietbehoefte zijn van belang de voor transacties beschikbare kasvoorraad (K') aan het begin van de ,periode en voorts de uitgaven (U) en ontvangsten ^J) gedurende de

.periode. Er ontstaat èen credietbehoefte wanneer K:+ 0 <U, Indien

van de ontvangsten 'en de uitgaven van een bepaald bedrijfstype of een bepaald beâriji" eèn genormaliseerd beloop wordt aangenomen, kan bij verschillende prijzen een liquid!teitsbegroting worden opgesteld aan de hand waarvan men zal kunnen bepalen in welke perioden van het jaar zich een als normaal te beschouwen seizoen-credietbehoefte zal openbaren. .

De top in de verwachte opneming van credieten geeft aan hoeveel eigen, middelen de-boor meer zou moeten hebben om geen be-roep 'op credietgevers behoeven !te doen, terwijl bovendien bij

onvoldoende.eigen middelen gevolgtrekkingen kunnen worden gemaakt ten aanzien van de credietbedragen en -termijnen.

:" :'Ben'beginnende boerzal goed doen voor het landbouwbedrijf

een liquiditeitsbegrotin,? op te stellen. Aan de hand hiervan en

;mede' aan de hand van de credietmop;elijkheden zal hij kunnen beoor-rdélen!of -de credietmogelijkheden, gezien naar credietb -»draft en

'•'cfediëttermijn toereikend zullen zijn om in de credietbehoefte van het bedrijf'te kunnen voorzien.

••"_ 'Bij de opstelling van een genormaliseerde .liquiditeitsbegroting *zal hij de ontvangsten moeten baseren op kostprijzen, daar hij in

dit geval zijn normale maximale seizoencredietbehoefte en minimale orediettermijnen zal kunnen bepalen, daarbij dus aannemende, dat geen verlies zal worden geleden,

§ 2 . U i t w e r k i n . g v o o r e e n t y p e - b e d r i j f Het hierboven behandelende begrip credietbehoefte zullen wij thans toelichten aan een voorbeeldt waarbij het cijfermateriaal is

ontleend aan''het type-bedrijf in de Noordelijke Bouwstreek (R 163). Eenvoudigheidshalve'zijn echter de Veehouderij en .de niet-marktbare gewassen buiten beschouwing -gebleven. De ei jf.ers .maken geen aanspraak

op exactheid'} 'zij zijn slechts bedoeld als voorbeeld, waarbij is gestreefd naar benadering van de werkelijkheid. De berekening zou kunnen worden verfijnd door bijv, aan het eind van het jaar o,m. de beloning voor de ondernemersactiviteit bij de uitgaven te tellen«

Hieronder is nagegaan welk bedrag een boer (A) zal moeten investeren en hoeveel eigen middelen hij zal moeten bezitten, wanneer hij besluit in April een akkerbouwbedrijf te pachten met overneming van de vaste inventaris, terwijl voorts naast het beloop van de seizoencredietbehoefte, de crediettermijnen zijn nagegaan bij de voorcalculatieprijzen 1952 vóór het type-bedrijf (geval i) on bij prijzen, welke 20$ lager, zijn dan in geval I. (geval.il). Voor het te-exploiteren bedrijf nemen wij het volgende bouwplan..aan met de daarbij behorende physieke opbrengsten'en marktprijzen.

3 -Wintertarwe Zoroertarwe Erwten Koolzaad Bietenzaad Vlas Cons.aard. Suikerbieten Oppervlak-te in h a

6,3

1,4

2,1

1*15

3,7

3,15 2,45 3,15 Genormaliseerde o p -br-r.--''5 per ba 4100 3600 2700 23OO 3OOO 55OO 26000 4OOOO M a r k t -prijs

26

26

45

55

75

25(ge-repeld) 11,50 4 5 , - Geldop-brengst (geval i ) 6716 1301 2555 1455 8325 4331 7326 5670 Geldop-brengst (geval I I ) 5373

1041

20.;",

1164

6660

3465

5861

4536

De datum der lopende uitgaven is ontleend aan de voor R 163

berekende rentekosten over het omlopende kapitaal. Daarbij is dus

van de veronderstelling uitgegaan, dat de kosten in de

achtereen-volgende perioden tevens uitgaven zijn in dezelfde perioden. De

pacht wordt voor de helft in Mei en voor de andere helft in

November betaald. Voor de datum van geld-ontvangsten is uitgegaan

van het volgende overzicht!

Geldontvangsten

Tarwe en erwten 1/6 in Aug., 2/6 in Sept., 1/6 in Oct., 1/6 in Nov.,

1/6 i n Deo.

Vlas ( g e r e p e l d ) 1/3 i n F e b r . , 2 / 3 i n Mrt

Koolzaad 1/3 i n J u l i , 2 / 3 i n Aug.

Aardappelen 1/8 i n J u l i , 2/8 i n Aug., 3/8 i n S e p t . , 2/8 i n Oct.

S u i k e r b i e t e n 1/4 i n O c t . , 2/4 i n Nov,, 1/4 i n Deo,

Bietenzaad 1/2 i n S e p t . , 1/2 i n Oct.

Aan de hand van bovenstaande gegevens kan men onder s t a t i s c h e

omstandigheden een b e g r o t i n g o p s t e l l e n voor u i t g a v e n en o n t v a n g s t e n

en zo geraken t o t een l i q u i d i t e i t s - en c r e d i e t b e g r o t i n g van d i t

akkerbouwbedrijf ( z i e b i j l a g e n I en I I en g r a f i e k e n voor geval I

en I I ) .

§ 3 . B e r e k e n i n g v a n

' v a n h e t t y p e - b e

d e o v e r n e m i n g s p r i j s

d r i j f

Er i s aangenomen dat A de op h e t b e d r i j f aanwezige i n v e n t a r i s

t e g e n 60$ van de vervangingswaarde kan overnemen,

a. P r i j s voor h e t paard 60$ van f. 6 7 5 , f, 5 8 5 ,

" t r e k k e r 60$ " » 6 . 9 5 0 , » 4 . 1 7 O ,

de werktuigen 60$ " » 2 9 . 8 8 4 , " 1 7 , 9 3 0 ,

-ti 11 11 tt

b . De verkopen v a n de vaste inventaris heeft blij-k e n s d e blij-kostenbegroting o p 30 April aan

bedrijfskapitaal in het productieproces een bedrag vastgelegd ter grootte v a n

De koopprijs zal ongeveer bedragen Dit bedrag rondon w i j af op'f. 3 8 . 8 0 0 ,

-

f,22.685," 1 5 . 0 5 1 , -

f.37.736,-H ' 7

4

§ 4 . D e f i n a n c i e r i n g e n d e c r e d i e t t e r

-- m i j n e n

Bij e.© beoordeling van de te kiezen financieringsmethoden zijn

de volgende overwegingen van betekenis*. Uit de opgestelde

liquidi-teitsbegrotingen ';

'

. . T.'.jlagen I en II en grafieken I on II)

"blijkt, dat uj.t de aard van het productieproces, de

verkoopbaar-heid van het product en de betalingsgewoonten van de afnemers

bij de in geval I aangenomen marktprijzen een als normaal te

beschouwen credietb'ehoefte (liquiditeitstekort) zal ontstaan in

de maanden Januari, Februar;, Mei, Juni en Juli en in de maanden

November, Januari t/m Juni bij de

In

geval II aangenomen •• minder

winstgevende - prijzen. In geval I treedt gedurende bovengenoemde

maanden een totale credietbehoefte op ter grootte van f. 11.165,-*

en in geval II f, 11.

996,-,

In grafiek I is duidelijk te zien,

hoe als gevolg van een gunstige rentabiliteit de

seizoengeld-behoefte geleidelijk kleiner wordt. Vergelijk dienaangaande grafiek

II waar de rentabiliteit minder gunstig is. In dit geval kunnen

wij spreken van een jaarlijks terugkerende seisoenpatroon in de

geldbehoefte.

De tekorten zullen, wanneer onvoldoende eigen middelen ter

beschikking staan, in beginsel door opneming van crediet kunnen

worden gedekt. Dit crediet zal in beide gevallen slechts een

korte looptijd behoeven te hebben, aangezien in de daaropvolgende

maanden zoveel middelen (het geïnvesteerde omlopende kapitaal,

afschrijvingsgelden en winst) uit het productieproces vrijkomen,

dat daaruit het opgenomen "seizoen-crediet" kan worden afgelost,

Daar A in Mei on Juni nog een geldbehoefte zal hebben van

f. 5.587,-(f4.010,- + f. 1,577,-) zal hij bij de in geval I

geldende prijzen f. 5.578,- en bij de in geval II geldende prijzen

f. 6.4O9,- aan kort crediet kunnen opnemen, Het restant van de

koopprijs, resp, f

c

33.222,- en f. 32.391,- zal hij bij voorkeur

moeten financieren uit eigen middelen. Indien hij geen kort crediet

zal kunnen opnemen voor een langer tijdvak dan bijv. 6 maanden, dan

zullen zijn minimaal benodigde eigen middelen nog met f, 429,- +

f. 336,- + f. 852,- + f. 190,- » f. I.8O7,- stijgen tot ongeveer

f. 34.200,-.

In het als bijlage opgenomen schema is aangenomen, dat A

f, 25,000,-eigen middelen bezit, waarvan hij f, 500,- als ijzeren

kasvoorraad beschouwt. Voorts is aangenomen dat hij de nodige

credietbedragen met de daarbij behorende looptijd zal kunnen

verkrijgen. De koop zal nu als volgt kunnen worden gefinancierdt

Geval I

Geval II

Koopprijs

eigen middelen

seizoencrediet

crediet op langere

termijn

Koopprijs

eigen middelen

seicoencrediet

crediet op langere

termijr.

f.

u

ti

f.

11 11

24.5OO,-

5.578,-

8.722,-

24,500,-6.409,"

7.891,-f.

38.800,-«

33.800,-Ô

f»

"

38.800,-0

1417

Do crediettermijnen kunnen nu worden bepaald aan de hand van

het beloop van het in totaal opgenomen crediet (zie grafiek IH)>

Onderstaande tabellen geven een overzicht van de op te nemen

credieten en de daarbij behorende looptijden»

TKHMIJir

VM

DE CREDIETBEHOEFTE IN GEVAL I

Aard van het Maand waarin C

crediet creidet

wordt t

opgenomen

rediet-edrag

(Aprilde aeizoen) 5578

Seizoen- },, . /,

„

A

i,„i, (Mei (1e

crediet )

(Juni(le

(Jan.(2e

(Peb,(

Seizoen- /. /

crediet f

A p r A

(Mei (

f

(Juni(

(

Lang crediet Apr, (

Seizoencrediet Mei (3e

\

Juni ( "

seizoen)

seizoen)

seizoen)

) ) » ) )

4010

1577

765

575

4602

4010

1577

8722

seizoen) 1602

" >

1577

Looptijd

2091 gedurende

3487

3795

215

924

653

765

211

364

1115

3487

3795

215

924

'653

368

3572

416

5366

1387

215

924

653

TERMIJN VA3T DE CK]DIETBEH0EF!TE IN GEVAL

Aard van het Maand waarin

crediet crediet

wordt

Crediet-bedrag

Looptijd

11 , H • 1 It II II 1) II tl II ir «t 11 11 (i 11 11 it »1 1» M »

II

6 mnd

5 mnd

4 mnd

3 mnd

2 mnd

1 mnd

9 mnd

8 mnd

1 mnd

6 mnd

5 mnd

4 mnd

3 mnd

2 mnd

1 mnd

18 mnd

8 mnd

7 mnd

6 mnd

4 ond

3 mnd

2 mnd

1 mnà

opgenomen

(Apr.(1e seizoen)

(

Seizoen-crediet

Mei (

,Juni(

6409

4010

1577

,

Jan,(2e

seizoen) 765

Seizoen-crediet

[Nov.(

Ander crediet Apr.

(Mei (

.Juni(

852

190

4602

4OIO

1577

534

7891

1417

429

5726

254

4010

965

234

378

429

336

852

190

4348

254

4010

965

234

378

534

259

954

954

954

954

954

954

954

954

gedurende 8 mnd

II II II M It tt II II II II II II II II II il tl II II II II II II II II II

6 mnd

5 mnd

4 mnd

3 mnd

2 mnd

1 mnd

11 mnd

9 mnd

8 mnd

7 mnd

6 mnd

5 mnd

4 mnd

3 mnd

2 rond

1 mnd

1 mnd

104 mnd

92 mnd^

80 mnd

68 mnd

56 mnd

44 mnd

32 mnd

20 mnd

8 mnd

6

-In do voorgaande tabellen zijn de crediettermijnen opge-nomen, voor zover deze uit de aard van het bedrijf voortvloeien. Of A in werkelijkheid credieten zal opnemen met de hierboven aangegeven looptijden, wordt evenwel bepaald door de verhouding tussen debet- en creditrente. Door deze verhouding zal het

kapitaaloptimum worden bepaald. Dit is de behoefte aan omlopend kapitaal, waarvan dekking door kort crediet naar schatting duurder zal zijn dan dekking door lang crediet met uitzetting van het

overtollige geld gedurende de tijd dat het niet behoeft te worden gebruikt.

Goval I onderscheidt zich zoals reeds eerder is gezegd van geval II door de mate van winstgevendheid. Eet netto-overschot is bij de in geval I geldende prijzen zodanig, dat hij kan reser-veren. Hierdoor kan hij het in beginsel langlopende ^crediet in

10 maanden geheel aflossen. Daarna kan een zodanige interne financiering worden toegepast, dat in het vierde seizoen g&en

credietbehoefto meer zal ontstaan.

Stelt men de prijzen 20$ lager, zoals in geval II is aange-nomen, dan blijft zich regelmatig gedurende enkele maanden van elk seizoen een credietbehoefte openbaren, terwijl voorts crediet op veel langere termijn moet worden verkregen ter dekking van de vaste kern in crediotbehoefte. In geval II zijn vrijwel alleen

afschrijvingsgelden voor schuldaflossing beschikbaar.

H œ •M) cfl •H •m •H .£) H i _ 3

•4

' • j * r} a o -4 -H .J "1 rA r/J EH r-i ^ 'A 0) l B fi W+» , j o o e o ctL fi o 5) -H Ctf p N r-i T» +> tÛ;-\ Q) Q Pt CO fi fc EH O M (1) O n 1 © Q) r-i O O rf fi . oj O 6fl4» •P t*o fi O o ft a - H B O H « CD • H bOO? fi a) m u *1 o rH a fi +» d o a <D (5 Ö O ' H +» 0> N t> O t(0'H © h P4 9> M o m o .. Ö 4» O -H ta tJ •H <D <u U en o

2

•H 4* m 4> M ' H O »Ö i H OJ CM U "ri î? 1 t j 1 CO V f •H fi +» +» 0) + fifi« < D V * d - H *"-»« crj p «J 1 - H O (D ^ S3 > P f l t t T ) 0 > H «1 1 . © .fi t J fco o «- » p t i h « « IB w ^ TJ « U S - O p .r4 fl

S* o A

•a

+» o L J

1 w « s «

f ^ v — > o « «} O U fi «J O fi CU f-i Wp- <T3 <û U U uw <g > <u o O l d (0 O N O fi U (0 o M p O f> "O cq oî q t-j «a oj H > ! h o : ^ W O !'-i f l — ' .J r j • r! câ -i > '1> > q i ' a» O 'H W ri i <B h- -O CD , « flJ TJ -H +» +>•—* 0> 0) Ü -H P bû O f-, S ^ " ^ 4 ft S » ! î> o o m S) P<+» o +» o o .,4 Cl) 3 !-. £3 r O T3 P, S) 1 1 l- o o » ctl M - H co ho e**3 o +> " o •H 03 2 M ÎT5 CM T» O, ! i O O M « M «n CD t£ P t + > O +» H ° •H S 3 § , • _ > r - rf i c i

£i fi

**. 1 0) rr« Q O t~- «^t- XN rO VO O CO i^tOO -il ' O VO f^l O v - ON CM CN vC {-•• o o e o f i O N r - m r t v û n o ^ ^ - m f n c o <rj-iA , . o t - w 33 | J | 1 | J | | < ^ r n CO CM O CO r-") ON r O T - r-- r o O N ON m c o t— vi- i i i l ! i ; VJ T - u.--. <^ . v t C O ON ONcO O f O N t - T - t - LT\ ON t - O ON CM r f O M r T T T ~ T " T T ~ T T -' . _ . , . . CM V ^ O C O C O C O C O C O C O C O C O C O C O » , , , -f - r^ ON rO ,i-> r<1 rO r o r o rr-, r o ( H r o CO r o CM CM CM i i i i i i i i r - i i i i i i i i i t i i j i : i i i : ! i i i i i i t i t 0 0 CO CO UN CM f i T - l A O v O C O C O l A W r n r - CM ON VC • _ r—co vo * - t - . c n vo vf- t ~ t—co va T - N O \ o t — C M C O | 1 | | 1 1 | 1 I T M A r - I T i m O i 1 ! t - n O M A l f A t - n m O i 1 1 1 • I 1 *•'') T - ITvr-l , m C A i O O N c O T LTA ON T O ON Cvl ^ r O W r T i— r r -c o o t » i n m -c M O t — -cvt— . . . t « t— v o r . O j t o r -I I I t 1 1 1 1 tfNQ m » 1 1 1 1 I t - m I vo O ir» : : i I i I I J I I VO i n | ! i 1 <-vû Ovo O f " » «Mm r n CA C\l t~Vû CM « « t . rOONCMON . m o \ r-: 1 1 l | ! 1 | 1 1 I I A ^ C O m T - r~ I I vo 1 I 1 irv n c o m l 1 1 1 1 1 J l ir\ r*> co v Û T - C M v t N j r l T N <^> V O T - C \ l v t V O * - < ^ T - t — f - CM t - t ~ - C \ i T - « " O r ~ ' < * r n i r v O c \ i c o c \ i o t - - 'v> O N C J r - v o C M i A i n ^ C M O t ^ r o c A C M r - v t v o ^ ^ o ^ c M ^ r n O N CM • s J f O T - C O " v | - C O t — O 0 * - t — l T \ r O C O l f \ T - t~-VO t—VO O f f - i A r t C O l A i - C O W t r - Q O t - i n m CO COCO CM C M T i f l r - ^ * V O O ITvVO i- CM v t *t l A S - t n ^ V D O I A V O T - CM v t > * ON CM VO O V f VO ITWO T - CM

T C M t C M « * v t < f * r ~ t — CM . v j v t t T t ~ t ITN t ~ t v o t CM T T T t -1 -1 -1 -1 -1 -1 -1 -1 t -1 -1 1 1 1 ( 1 I I /• C O v f V O T - v O O C O Li" I I I | | | | l l l | ! l l i l l l | » : i l l l 0 \ r - C 0 C M v ) - ^ - O » l l l C r ON V f ON CM VO O « t « v t U M > - t ~ v O t—CJ

u-o , '.I'.'V

i Il ' l i' V 4 1 O C — v * r O l A O W C O N O r - n O N N l>VÛ N U N l ^ ^ N O f - n O \ C J h - V Û W l A l f \ « t C J O t ~ r O C \ C

•ir o r- co vj-co r—O O T - t— ir\ r n c o ir\ r- r - v o r -vo O T - f - i r \ f O c o m r r—vo c*-vo o »- r - LTN n c.

rOCO CM O N t r N r O r— vl-vO O UNVO T - CM v t V f U N f - U " N rO VO O ITVVO T - CM vj- v f UN t — l T \ f N \ n O ITNVO ^-- Cv T - C M r - M « r t - r t r > r f - h - CM v + v t * - T - t— t— CM v t v t v - r- t • • I l I l i l l J t l l 1 t f i l I I I I I T - ITN f - V O CO ON VO Ci r- m f—VO CO ON VO CM t - 1 A t C O C M V O r O C M O COC— C O C M V O r O C M O C O O - C O C J v r 1 1 | 1 | | | 1 | | 1 f O i A N O v û N 1 f O N 1 1 1 f O l A W O v û N 1 f O t - 1 1 1 f O i r , r T - ^ O O N v T r O r - C M T - v t O O N v f r O T - C M T - v t O T - T - V

O t — v t < T ! i r \ O C M C O C M O f ~ C O VOITNONCM t — l T v r - C O C M O t—CO VOUNONCM f - l T N ^ - C O C M O ^ - C O ^O 'S v t O T - C O ' î t C O t— O O T - f - C M C O C O t — " - C M V O v o O O ' " I ^ N ö O O N r C V I V O y J O O r - f - C M C O 'X " I C Q CJ C M A f O f - v } - v û O l A h ' ^ O M A W V Û t - C f v t V O O m t ~ r O C A u N ( N Vu f - C A ' - t v o O l A h - r O if • - C M T - C M v t v f T - r < 1 N t - t f « - C M v t v J - T - rOCM r > ^ - r - C M v t v i - * - f O K

O P - v t rO U N O CM 0 0 CM O t - C O VO CO ITN ON CM m ON

I I I 1 1 1 1 1 1 5 1 1 v t O v-CO -*tco t - O O T - r-CM v t f - \ ß CMCO CO CO J 1 \ 1 î < r*ico e y e n m ^ t ' t v o o i r \ r O * < " O C M m r -T - C M -T - C M v t v t -T - rOCM r-o r - v t ' n i n r-o c M c r-o c M O t - r-o vr-o cr-o <r\ es CM M\ ON ' t O r - C O ^ c O h - O O T - t - W « + p - v û C V C O C O C O ! ï î ! j i 1 i î f J ! t | 1 1 1 : rOCOCM O N U N r O r v t v o O i r N r O r f » CM r o » r CM r C M v j ^ v t T ff\ CM * -fi«

i "• 4» • H <D 1 © >H P< «a TJ O ß © a <a h

^ a ' ^

cfl O ß bo -P ß © ß O 0) O » EH 50 N H ß CD a •»» M O CO «5 ß . -H cö <u tiota • P tlO ß © O P« CD (H t< O H b - p CjO-r) ß «o 3 © o ß .

aa

l

•enom

e

z

o

en

-die

t

•P 0 0 - H CD O A S h En O W Ü ß -H © >d O © N U CD CO fco ß -p • H CD CO - H CO ' t ) O Cö t-\ U

Ü °

M

+

^ ] ^ r? _j w

^>1

§ g l

,S t i P CD fn O O .Q 0) O fe £ ^-s :?? ? U w - co (D Ct) M © CO r> ArfO-o ,M 1 ß u © o © >• «5 ta co ca •-s «d fH M ,M ö

7

O 1 M c3«WrH > ß KJ • P © S> ß 1 © © <--"» © } > , £ > © r-H; Cd t 3 +> Cd M r - » «H •p -P © © O -rt §0 O 6H 3 « — .d 1 cd © £3 -Ö O O t— O M A MD O ' t 1 1 1 1 1 J 1 I O i - c o O N ^ w i r \ _{r-N rOCO LA CM O f") CO} ' t 0 0 ON ON CN ' t CO 00 T— V— T ~ T ~ T*~ V— *r-CO c— ^-" 1 1 1 1 1 l 1 1 ON | | | | | | l co r-' , ONONVOCO " « t m c r \ r o 1 1 1 1 1 1 1 1 O f - ON r- 0 0 LA CO VO « t ' t CNVO r o T - ' t ON VO O T - r - T - v o T— T— T— T— O N O t— . **• l l l l l l l l O r - c - I J I l m ' t O LA I A VO ' t r-t— rn ON vo t— r o CK vo ', \ 1 "N. "tf CM ' t ' t VO VO r n LA v- O' vo Q " 1 o i n v ' t i T N - ' i m c • c \ 7 ) 0 oo _{t— l A f - r O r O O M A r O O r O O N ON} t—CO CO <*•> r—CO CO CO <•* t— t— LA T— T " T T— T— T -r o ON LA 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 LA t— t—ON ON VO CO ' t l A O N / ^ v û i - O O T - O M - ( O L , N C \ ) V Û 1 t — V O C O ' t ' t O N V O f O T - t O N T - t - V O O T- t" r - v o T - • - <r- ^ ~ I A C M Q CM O t - . " * V O I A O N O ^ C — I 1 f M 1 t — C O T - V O O L A L A ' t ' t r r o -ït i C O O O C M C M O \ T - f - c O < t O ON ON O l— O VO o"i r— so t - f O ' t c r w n ^ T-vo c— t— CM T-vo t— r— c~ c^ ^- , - v " <•• r - v 1 i i i i i i i i : LAC— r— ON ON vo co ' t i r , V O T - O O T - O N r - C O L A : C — V O C O ' t ' t O N V O O T - l T - T » V O O r - T - r - VO ! T- r - T" T* i I A C M O CM O C~-VO LA ON O r- t— 1 i : C-CO T - VO O LA ' J - ' t T" i V Û m vo I A . . . ° ° ^ °">VO . 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 ( t - r O C M CM 1 m CM CM t— I A I A O t — ' t r O L A O C M C O C M O c—co ' t O N V O ' t » t O t - C O « t C O t - O 0 ' - t - t ~ rrl C J C \ l 'v1 / n c O C M O N l A f O t — ' t V O O l A r O C V l C M C — L A . . «T C\l . f CM t ' t T - LA LA 1 1 1 1 1 1 1 1 1 i 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 i o I A O t — ^ I - < * N L A O C M C O C M O r—co r t O N V O " t ' t o r e o ^ C û f O O T - t - t— <-<-> CM CM r o rOOO W O M l S n i - ^ - V O O L A r O CM CM r — I A T - C M T - CM ' t * t T - I A I A 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 V O O < * LACO I I I I I I I I I I I O C M T - O C — T - vo CM m v o T - f " > C O t — f * 1 O t— ' t H") LA O CM CO CM O C-CO VO LA ON CM » t o T C O ' t C O t O O T r— CM co co t— » -rOCO N C M r \ n i c - > t v O O LAC— fN CT\ LA CV! T - CM r - CM ' t ' t T - r O W t - ' t < J [ D O ! 2 i R b l » . a, I! S b b < l n o a 0NO> t— T— o\ _T™ t— ON T -1 **— ..-ON r— «~u •••r I N CM ' — CJ \ 3 « » ONO> co «3cTNvo r 1 1 1 1 1 1 t M N N 1 T -r O CJ CM t>- C7\ U N I A T

LACM O CM O t—CO ««t ONVO ^t f -vo l A ON O • - t — t — f O CM CM nN —. t—00 T - V O O LA r<N CM CM t — L A ON . . * * " * T L A L A r-1 r-1 r-1 r-1 r-1 r-1 r-1 1 t 1 1 1 1 1 1 1 i 1 ! LA CM O CJ O C—O0 « * '^^VO ' t r VO LA ON O * f— t— "O t : CM rO ' -C—CO T - VO O LA rO CM CM r - LA A • t < t r I A I A i -1 -1 -1 -1 i -1 ! . O N C O , VO O " 4 I A 0 0 t 1 O T - l 1 1 O CM • - o t - - :• T - C M » - V O ^ ' r O V O UA T - C M i - f < i : j t - f O i j L A r CO CM O C—CO VO ! A CT\ CM r -V O -V O O O T - C — C M C O C " ) C - T - ' M C— ON ' t VO O L A t — r o Os L A CM VO < - C M ' t,t ^ - rr\ CM •»- « t h f c a < t a h b < w O i z i Pi l . . . . «O t ON 1 t 1 1 l 1 C— rr\ Ci rOCM CM L A l A C M O C M O r — C 0 * t O N » O I A O N O T - r — r - « - o c M t—CO » - V O O L A m C M C M ' t ' t t ~ L A 1 1 1 1 1 t 1 1 1 i 1 < 1 i ( « * * • — * ' • - — * • - —

1

! ACM O CM O t—CO -<t o ! V T L A ON O T - C— C— f O CM ! l - C O t - VO O L A r O CM CM ' ' t V - v LA. 1 1 i 1 1 1 ON CD vo O t r

l

! 1 O r - | 1 l O N r i T - C M v - VO <V i T-CM r r n o . 1 !

1

! i ; A T - CO CM O r - 00 vo LA v o v o o o T - t - - c M c n r r > i t — C T v t V O O L A t — r O O ^ r - CM ' l - « t T~ m C\! ^ t k , g < J g r s h , « J t n H

Gld. 26000 38800 GRAFIEK I (geval i) liquiditeits-positie (O-U) + K' geld-of liqui-d'iteitsbehoef« liquiditeitspositie (ontvangsten - uitgaven + voor transacties

beschikbaar fcassaldo)

geld- of liquiditeitsbehoefte (uitgaven)

=£==3 seizoenoredietbehoefte totaal opgenomen crediet

A ' t t ' J J A S O Ï D J P t t A n J Ï s o V D J P k A MJ J A ' S Ö H B ' J ' P ' M

Maanden

1417

Gld. 20000 18OOO 16000 I4OOO 12000 10000 8000 6000 4000-

200c-GRAFIEK II (geval II)

liquiditeitspositie

(ontvangsten+voor transacties beschikbaar kassaldo (nihil) minus uitgaven)

geld- of liquiditeitsbahoefte (uitgaven)

seizoen-credietbehoefte totaal opgenomen crediet

200C- 4OOC-éOOC" 8OOC-1000C 1200C -U O O C L l600C-» i8C0(r r 2C00(T geld-of liquiditeitsbehoefte \

'

Vi

4

V"\

l i q u i d i t e i t s p o s i t i «

r~

lange oredie t

-b e h o e f t e

1

m

/' \

r^y

\ " • • \ \

k o r t e c r e -

/

d i e t - J

b e h o e d t ©

: : ; j ) [

1 /

'. korte /

\ crediet^;

\ behoef t e "* )•

\ \ / \

_{V - " "}

\ - - * "

1 .1 ï s n M i r r r f M A M T T l Q A w n r T T I s M .T .T S R O W T V T T I

I I J J A S Ö J I X>'J Jf' M 'A J l ' J ' J A S ÔH 5 j r n i J J A S O N D J I'M

' ' E r i s seen r e k e n i n g gehouden met h e t k a i à t s a l o p t i r c u n . ..'.an^e;;

_oven

Maanden

i s s l e c h t 3 de k o r t e credietbe'-ioef t e voor /.over deae-- i t de aard van

liet b e d r i j f v o o r t v l o e i t . Over de w ijze van f i n a n c i e r tip b e s l i s t mede .le L:>co;.;te van

d e b e t - en c r e d i t r e n t e .

<D Ut T -~- ai en

«fel .3

p. " I 'M Pt o. g c 03 W c f . c a J o l "8 en -o c ( O 13 ( M r- to «Hi § -o _e a n

S

77

t l tal _c " S p a l l s i c £ oS S3

f

.f

ca l en I:

3

OJ O» T J '' -o t- o> o ^ o c: c^t U S3 •— r -O o C 3 a co c> to C 3 C i

GRAFIK IV. 14C0 1300 Wi/rfertarwa Zomertarsre Ervitan Cons, aardappelen 12C0

im

1QC0

SCO

800

TOO

6C0

500

«0

^CO

2CO

m

u

GRAFIEK V. 1'£' 1X0 12C0

nco

HD 9C0 m800 7C0 5t) 5ÛQ

;co

"CO ^ » -• t.. -» » " * — — T — — — Koolzaad Vlas J A *' y / ' < / f "i " l r r -• - ' / — i — i l t i i i i i i i i i i i i f g > ƒ / ' ƒ"' § * •'* I

/ / ƒ

*'' / •**" I * J t'jf —r ~r- "-"

y' \

/ i / i . * i f-i t i • i i * > * i » i * t * » i ( f i * i ; i * f * • i .-••*** • 4 ƒ••••" i ' .•**'**' / *

/ / / i

' /

,; * / / / ï j

1 f

} /

\ /

f (

lr\

i \

1 \

\

1

" " * " r" • ""i r •"" i i ; i ; 1 ; i ; i • i ; i i '• t i • i '; ( : ? i '• i i t i i _% i i i i i i i « i i i i i t i t i i t • « i i t i < i i i t 4 1 t 1 1 1 ' 1 1 * « 1 1 1 1 1 1 1 t - r ••

A

\ \ ! 1 \ j i * ; 1 i | : 1 i 1 \ 1

\ 1

< i 1 — • - . 1 — ' A S 0 N 3 M J J A S O N D 375