• No results found

Onderzoek rundvleesproduktie in West-Duitsland : verslag van een studiereis van 17 tot 22 december 1973

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Onderzoek rundvleesproduktie in West-Duitsland : verslag van een studiereis van 17 tot 22 december 1973"

Copied!
47
0
0

Bezig met laden.... (Bekijk nu de volledige tekst)

Hele tekst

(1)

Onderzoek

rundvleesproduktie

in

West-Duitsland

Verslag

ma

een

studiemis

van

17 tob

22

december

1973

(2)

P R O E F S T A T I O N VOOR D E R U N D V E E H O U D E R I J O N D E R Z O E K R U N D V L E E S P R O D U K T I E I N W E S T D U I T S L A N D V e r s l a g v a n e e n s t u d i e r e i s van 1 7 t o t 2 2 d e c e m b e r 1 9 7 3 I r .

W .

L. H a r m s e n I r . C. A. S. Z w e t s l o o t R A P P O R T N R 24 J U N I 1 9 7 4

(3)
(4)

1NHO.UDSO P G A V E - 1 . INLEIDING b l z . 5 2. B E Z , O C H T E I N S T E L L I N G E N EN B E D R I J V E N

6

3. LANDROUWSTRUKTUUR 7 4. B E Z O C H T E I N S T E L L I N G E N E N DAAR V E R R I C H T O N D E R Z O E K 5. 4. 1 . M a x - P l a n c k - I n s t i t u t f u r T i e r z u c h t u n d T i e r e r n t t h r u n g , M a r i e n s e e

4.

2. F o r s c h u n g s a n c t a l t f u r L a n d w i r t s c h a f t , B r a u n s c h w e i g - V ö l k e n r o d e 4. 3. I n s t i t u t fiir T i e r z u c h t und T i e r h a l t u n g , K i e l 14 4. 4 . P r a k t i j k b e d r i j f v a n d e h e e r B o l t e n , R o t h e n s t e i n 1 5 4. 5. G r i i n l a n d l e h r a n s t a l t u n d M a r s c h v e r s u c h s s t a t i o n fiir N i e d e r s a c h s e n , I n f e l d 1 5 4. 6. P r a k t i j k b e d r i j f v a n , d e h e e r A l l e r s , C a p p e l S t r i c h 1 6 5. A S P E C T E N VAN R U N D V L E E S P R O D U K T I E 1 8

6.

S E L E K T I E O P V L E E S P R O D U K T I E 2 2 7 . GEBRUIKSKRUISINGEN M E T VL EESRASSEN 26 8. H O L S T E I N F R I E S I A N S T I E R E N X Z W A R T B O N T E KOEIEN VOOR M E L K - E N V L E E S P R O D U K T I E 3 O 1 0 . L I T E R A T U U R 3 7

(5)
(6)

1. INLEIDING D e r u n d v l e e s p r o d u k t i e n e e m t i n d e D u i t s e B o n d s r e p u b l i e k e e n d u i - d e l i j k a n d e r e p o s i t i e i n d a n d i e i n o n s l a n d . D e a f n a m e v a n h e t a a n t a l n u c h - t e r g e s l a c h t e ( s t i e r - ) k a l v e r e n h e e f t i n D u i t s l a n d g e l e i d t o t e e n t o e n e m e n d e r o o d v l e e s p r o d u k t i e d o o r h e t s l a c h t r i j p m a k e n v a n jonge s t i e r e n , i n N e d e r - l a n d t o t e e n a a n z i e n l i j k e k a l f s v l e e s p r o d u k t i e , w a a r v o o r c a . 8 0 % v a n d e g e - b o r e n s t i e r k a l v e r e n w o r d t i n g e z e t . D e b e l a n g s t e l l i n g v o o r h e t s l a c h t r i j p i n a k e n v a n s t i e r e n n e e m t d e l a a t s t e j a r e n i n ons l a n d t o e . D e D u i t s e o n d e r z o e k e r s h e b b e n , w a t d e z w a r t - e n r o o d b o n t e r a s s e n b e t r e f t v o o r e e n g r o o t d e e l t e m a k e n m e t d e z e l f d e p r o b l e m e n a l s d e o n d e r - z o e k e r s i n o n s l a n d . E r z i j n e c h t e r nogal w a t f a k t o r e n i n h e t p r a k t i j k o n d e r - z o e k e n d e b e d r i j f s o n t w i k k e l i n g i n D u i t s l a n d d i e o m e e n t o e l i c h t i n g v r a g e n . D e s t u d i e r e i s bood o n s e e n m o g e l i j k h e i d b e t e r op d e hoogte t e r a - k e n v a n d e o p v a t t i n g e n d i e i n D u i t s l a n d op h e t g e b i e d v a n d e r u n d v l e e s p r o - d u k t i e l e v e n e n gaf o n s g e l e g e n h e i d m e t e e n a a n t a l o n d e r z o e k e r s k e n n i s t e m a k e n , o n d e r z o e k r e s u l t a t e n u i t t e w i s s e l e n e n m e e r i n z i c h t t e v e r k r i j g e n i n l o p e n d e o n d e r z o e k i n g e n e n t o e k o m s t p l a n n e n . D e r e i s b e p e r k t e z i c h t o t m i d d e n - en n o o r d - D u i t s l a n d , e e n o v e r w e - gend l a a g l a n d . G e z i e n d e o n d e r z o e k s - e n v o o r l i c h t i n g s t a a k v a n z o w e l h e t P r o e f s t a t i o n v o o r R u n d v e e h o u d e r i j a l s h e t L a n d b o u w - E c o n o r n i s ch I n s t i t u u t ging o n z e b e l a n g s t e l l i n g v o o r a l u i t n a a r p r o e f n e m i n g e n o n d e r p r a k t i j k o m - s t a n d i g h e d e n op h e t g e b i e d v a n d e r u n d v l e e s p r o d u k t i e m e t s t i e r e n en v a a r - z e n t e n a a n z i e n v a n v o e d i n g , v o e r s y s t e m e n , h u i s v e s t i n g , k r u i s i n g m e t v l e e s r a s s e n e n b e d r i j f s s y s t e m e n .

(7)

2. B E Z O C H T E I N S T E L L I N G E N EN BEDRIJVEN 1. M a x - P l a . n c k - I n s t i t u t f u r T i e r z u c h t und T i e r e r n a h r u n g , M a r i e n s e e u b e r ~ a n s t o r f f / ~ a n n o v e r P r o f . d r . F. W. Huth, d i r e k t e u r . D r . E . W e r h a h n , w e t e n s c h a p p e l i j k m e d e w e r k e r ( f o k k e r i j - s p e c i a l i s t ) , 2. F o r s c h u n g s a n s t a l t f u r L a n d w i r t s c h a f t , B r a u n s c h w e i g

-

V ö l k e n r o d e P r o f . d r . H. J . O s l a g e , d i r e k t e u r I n s t i t u t f u r T i e r e r n a h r u n g D r . R . D a e n i c k e , w e t e n s c h a p p e l i j k m e d e w e r k e r ( v o e d i n g s s p e c i a l i s t ) P r o f . d r . J. P i o t r o w s l c i , d i r e k t e u r I n s t i t u t f u r L a n d w i r t s c h a f t l i c h e Rauf o r s chung. D r . J . F. W a n d e r , w e t e n s c h a p p e l i j k m e d e w e r k e r ( g e b o u w e n s p e c i a l i s t ) . 3. I n s t i t u t f u r T i e r z u c h t u n d T i e r h a l t u n g d e r

Christian-Albrechts-Univer-

sit;lt P r o f . d r . J. L a n g l e t , d i r e k t e u r D r . E. E r n s t , w e t e n s c h a p p e l i j k m e d e w e r k e r Dipl. L a n d w i r t e n W. S e p p r n a n e n T., R a u e , b e g e l e i d i n g n a a r p r o e f b o e r - d e r i j "Lindhof" t e G e t t o r f e n p r a k t i j k b e d r i j f v a n W. B o l t e n n a b i j R o t h e n - s t e i n . 4. L a n d w i r t s c h a f t s k a m m e r W e s e r E m s G r ~ n l a n d l e h r a n s t a l t und M a r s c h v e r s u c h s s t a t i o n

fur

N i e d e r s a c h s e n , I n f e l d i l b e r N o r d e n h a m L a n d w . R a t G. G r a f von B o t h m e r ( v e e v o e d i n g s d e s k u n d i g e ) I r . P. E r n s t , d r . G. L e f f e r s ( b e d r i j f s e k o n o o m ) Dipl. Landw. C a r s t e n A l l e r s , p r a k t i s c h v e e h o u d e r t e C a p e l l e r N i e d e r s t r i c h , S p i e k a .

(8)

LANDBOUWSTRUCTUUR H e t a a n t a l l a n d b o u w b e d r i j v e n i n W e s t D u i t s l a n d n e e m t af e n h e t a a n - t a l d i e r e n p e r b e d r i j f n e e m t t o e , g e p a a r d g a a n d e m e t e e n z e k e r e s p e c i a l i - s a t i e . B i j e e n v e r g e l i j k i n g m e t N e d e r l a n d valt op, d a t d e g e l i j k g e r i c h t e ontwikkeling i n D u i t s l a n d m i n d e r v e r g e v o r d e r d i s . D e volgende t a b e l l e n g e v e n h i e r v a n e e n o v e r z i c h t . B i j h e t g r o n d g e b r u i k ( t a b e l l ) v a l t op d a t i n D u i t s l a n d d e v e r h o u d i n g a k k e r b o u w : g r a s l a n d g e h e e l a n d e r s l i g t d a n i n o n s land. T a b e l 1. G r o n d e n g r o n d g e b r u i k i n 1970 i n m i l j o e n e n ha (8) N e d e r l a n d B. R. D. v e r h o u d i n g T o t a l e b o d e m o p p e r v l a k t ' e 3, 67 24, 70 1 : 6 , 8 C u l t u u r g r o n d : t o t a a l 2, 20 13, 50 1 : 6 , 2 a k k e r b o u w O, 76 7, 54 1 : 9 , 9 g r a s l a n d 1 , 33 5, 50 l : 4 , l tuinbouw 0, 1 1 O , 54 1 : 4 , 9 C u l t u u r g r o n d i n

70

v a n b o d e m o p p e r v l a k t e 59, 9% 54, 870 -- O p o n z e r e i s v a n T w e n t e n a a r H a n n o v e r e n l a t e r n a a r K i e l konden w i j ook e n k e l e g e b i e d s v e r s c h i l l e n w a a r n e m e n . I n h e t m i d d e n v a n d e BRD o v e r h e e r s t eexa g e m e n g d g r o n d g e b r u i k m e t o v e r w e g e n d a k k e r b o u w . N a a r h e t n o o r d e n , voor.a.1 i n d e k u s t g e b i e d e n , z i j n g r o t e v l a k t e n d i e o v e r w e g e n d u i t g r a s l a n d beskaart, D e r u n d v e e h o u d e r i j e n m e t n a m e d e s t i e r e n w e i d e r i j i s i n d e z e s t r e k e n b e l a n g r i j k . I n v e r g e l i j k i n g m e t N e d e r l a n d h e e f t W e s t D u i t s l a n d e e n v e e l g r o t e r e v e e s t a p e l . ( t a b e l 2). T a b e l 2. V e e s t a p e l e n b e d r i j f s o m v a n g (11, 4). T u s s e n

-

() h e t p e r c e n t a g e v a n h e t t o t a a l . N e d e r l . 1970 W - D t s l . 1971 V e r h . B e d r i j v e n m e t r u n d e r e n 130. 800 793. 400 l : 6 , 1 R u n d e r e n 4. 314. O00 14.674. O00 1 : 3 , 4 R u n d e r e n p e r b e d r i j f 33, O 18, 5 l : 0 , 6 B e d r i j v e n m e t 50 of m e e r r u n d e r e n 24. 500 (18, 7) 4 7 . 2 0 0 ( 5 , 9 ) 1 : 1 , 9 R u n d e r e n op d e z e b e d r i j v e n 1. 891. O00 (43, 8) 3. 423. O00 (23, 3) 1 : 1 , 8 R u n d e r e n p e r b e d r i j f 77, 1 72, 6 1 : 0 , 9 B e d r i j v e n m e t m e l k k o e i e n 116. 300 711. 100 l : 6 , l M e l k k o e i e n 1. 896. O00 5.474. O00 1 : 2 , 9 M e l k k o e i e n p e r b e d r i j f 16, 3 7 , 7 1 : 0 , 5 B e d r i j v e n m e t 50 of m e e r m e l k k o e i e n 1.914 ( 1 , 6 ) 1 . 0 5 1 ( 0 , 1 5 ) 1 : 0 , 5 M e l k k o e i e n op d e z e b e d r i j v e n 116. 580 ( 6, 1) 72. 600 ( 1 , 3) 1 : O, 6 M e l k k o e i e n p e r b e d r i j f 60, 9 69, 1 l : 1 , l R u n d e r e n p e r 100 m e l k k o e i e n 227, 6 268, 1 l : 1 , 2 B e d r i i v e n m e t r u n d e r e n z o n d e r m e l k - k o e i e n 14. 500 ( 1 1 , 1) 82. 400 (10, 4) 1 : 5, 7

(9)

D e v e r s c h u i v i n g n a a r g r o t e r e a a n t a l l e n r u n d e r e n dan w e l m e l k - k o e i e n p e r b e d r i j f i s i n N e d e r l a n d v e e l v e r d e r . D e b e d r i j v e n m e t 50 of m e e r r u n d e r e n , d a n wel 50 of m e e r m e l k k o e i e n , l i j k e n i n b e i d e l a n d e n v r i j w e l i d e n t i e k . P r o c e n t u e e l i s h e t a a n t a l v a n d i e b e d r i j v e n i n N e d e r l a n d v e e l g r o t e r . D e ontwikkeling n a a r g r o t e r e a a n t a l l e n d i e r e n p e r b e d r i j f z a l na d e i n d e t a b e l g e n o e m d e j a r e n v e r d e r d o o r g e g a a n z i j n . I n b e i d e l a n d e n v o r m e n d e b e d r i j v e n z o n d e r m e l k k o e i e n c a . 10% v a n h e t a a n t a l r u n d v e e h o u d e n d e b e d r i j v e n . D e s t a t i s t i s c h e g e g e v e n s o v e r d e b e d r i j f s s y s t e m e n op d e z e m e l k v e e l o z e b e d r i j v e n o n t b r e k e n e c h t e r . D e o m v a n g v a n d e b e d r i j v e n zowel n a a r a r e a a l a l s n a a r h e t a a n t a l s t u k s r u n d v e e i s i n N o o r d - D u i t s l a n d g r o t e r d a n i n M i d d e n - e n Z u i d - D u i t s - l a n d . D e z e g r o t e r e b e d r i j v e n z i j n e c h t e r n i e t s t e r k g e s p e c i a l i s e e r d . M e t n a m e i n S l e e s w i j k - H o l s t e i n v i n d t m e n g r o t e r e a k k e r b o u w b e d r i j v e n m e t s l e c h t s e n k e l e t i e n t a l l e n m e l k k o e i e n e n e e n g r o t e j o n g v e e / v l e e s v e e b e z e t - t i n g . D e z e g r o t e r e b e z e t t i n g i s o o k af t e l e z e n u i t h e t g e g e v e n d a t i n D u i t s - l a n d h e t a a n t a l r u n d e r e n p e r 100 m e l k k o e i e n b i j n a 20% g r o t e r i s d a n i n ons l a n d . H e t g r o t e r e a a n t a l r u n d e r e n e n m e t n a m e d e v e e l orrivangrijker v l e e s p r o d u k t i e v a n jongvee l e i d t i n D u i t s l a n d tot e e n g r o t e r a a n t a l s l a c h - t i n g e n ( t a b e l 3). T a b e l 3. A a n t a l s l a c h t r u n d e r e n i n 197 1 ( 2 , 5, 11, 16) T u s s e n

()

h e t p e r c e n t a g e v a n h e t t o t a a l . N e d e r l a n d B. R. D. Verhouding K o e i e n 538.250 ( 2 8 , 4) 1. 527. O00 (27, 9 ) 1 : 2 , 8 V r o u w l . - j o n g v e e 203. 719 1. 033.000 l : 5 , 1 S t i e r e n e n o s s e n 126.01 1 2 . 1 1 2 . 0 0 0 1 :16, 8 T o t a a l r u n d e r s l a c h t i n g e n 8 6 7 . 9 80 4. 666.000 1 : 5 , 4 G e b o r e n k a l v e r e n 2. 052. O00 5 . 7 4 3 . 0 0 0 1 : 2 , 8 S l a c h t i n g e n v l e e s k a l v e r e n 1. 007.777 (49, 1.) 950. 000 ( 1 6 , 5) 1 : 0, 9 S l a c h t i n g e n n u k a l s l ) 20. 367 67. O00 1 : 3 , 3 K a l v e r e n v o o r r o o d v l e e s

-

p r o d u k t i e e n a a n v u l l i n g m e l k v e e s tape1 1. 050. 84 1 -- 4. 278, O00 1 : 4 , O 1) V o o r D u i t s l a n d g e s c h a t . D e o v e r e e n k o m s t i n v e e r a s s e n , o v e r w e g e n d b e s t e m d v o o r r n e l k - e n v l e e s p r o d u k t i e l e i d t t o t e e n o v e r e e n k o m s t i g p e r c e n t a g e g e s l a c h t e k o e i e n i n b e i d e l a n d e n . D e a a n t a l l e n g e s l a c h t v r o u w e l i j k jongvee z i j n i n D u i t s l a n d r e l a t i e f g r o t e r . H e t a a n t a l g e s l a c h t e s t i e r e n e n o s s e n i s i n D u i t s l a n d b i j n a

(10)

l 7 k e e r z o g r o o t a l s i n N e d e r l a n d . E e n s p l i t s i n g t u s s e n o s s e n e n s t i e r e n vinden we voor D u i t s l a n d bij I-Iuth ( 1 O ) , d i e 4 % o s s e n van h e t t o t a a l v a n o s s e n e n s t i e r e n a a n g e e f t , zodat s t i e r e n d a a r nog v e e l s t e r k e r o v e r h e e r s e n d a n i n ons l a n d , w a a r o n g e v e e r 15% v a n d e o v e r j a r i g e m a n n e l i j k e d i e r e n a l s os w o r d t g e s l a c h t ( 5 , pag. 2 8 ) .

Van a l l e g e b o r e n k a l v e r e n w o r d t i n ons land e e n v e e l h o g e r p e r c e n - t a g e b e s t e m d voor d e k a l f s v l e e s p r o d u k t i e . D e D u i t s e s t a t i s t i e k geeft g e e n o n d e r v e r d e l i n g v a n d e a a n t a l l e n g e s l a c h t e v l e e s k a l v e r e n e n n u c h t e r e k a l - v e r e n . Op g r o n d v a n d e j a a r l i j k s e s t i j g e n d e s l a c h t g e w i c h t e n van a l l e k a l - v e r e n m a g e e n t e r u g l o p e n d a a n t a l g e s l a c h t e n u k a ' s afgeleid worden. O p m e r k e l i j k z i j n d e u i t g e v o e r d e k a l v e r e n u i t Duitsland ( c a . 450. 000 of 870) (2, p. 29 e n 3 p. 259). Dit zouden v o o r a l F l e c k v i e h - k a l v e r e n z i j n d i e b e s t e m d z i j n voor I t a l i ë . I n N e d e r l a n d o v e r t r e f t h e t a a n t a l i n g e v o e r d e k a l v e r e n , w a a r o n d e r v o o r a l z w a r t b o n t e u i t D u i t s l a n d het a a n t a l u i t g e v o e r - d e d i e r e n m e t ca. 30. 000. In h e t s l a c h t r u n d e r e n p a k k e t o v e r h e e r s e n b i j ons d e koeien (62%). Het aanhouden v a n d e s t i e r k a l v e r e n i n Duitsland voor de r o o d v l e e s p r o d u k - t i e geeft d a a r e e n h e e l a n d e r pakket m e t 4570 s t i e r e n e n o s s e n en 33'7'0 koeien. E e n globaal o v e r z i c h t van de r u n d - e n k a l f s v l e e s p r o d u k t i e e n - c o n s u m p t i e ( t a b e l 4) toont d a t N e d e r l a n d m e e r d a n zelfvoorzienend i s e n D u i t s l a n d e e n i n v o e r b e h o e f t e heeft. E e n b e l a n g r i j k e u i t v o e r i n ons l a n d , m e t n a m e v a n k a l f s v l e e s n a a r I t a l i ë e n D u i t s l a n d , m o e t t e n d e l e g e c o m p e n - s e e r d w o r d e n d o o r i n g e v o e r d e r u n d e r e n e n - v l e e s . I n Duitsland w o r d t ca.

5%

van d e b i n n e n l a n d s e produktie u i t g e v o e r d . H i e r s t a a t e c h t e r e e n d r i e k e e r z o g r o t e i n v o e r t e g e n o v e r om a a n de ca. 22% g r o t e r e c o n s u m p t i e v a n r u n d - e n ka1fsvlec.s p e r hoofd t e kunnen voldoen.

T a b e l 4. x l O00 ton (1969/70) (8) N e d e r l a n d B. R, D. Verhouding Rund- e n k a l f s v l . e e s p r o d u k t i e 306 1204 1 : 4 , 2 V o o r r a a d v e r a n d e r i n g -t 9 U i t v o e r 117 64 1 : 0 , 5 I n v o e r 5 8 200 1 : 3 , 4 B e s c h i k b a a r v o o r c o n s u m p t i e 247 142 1 1 : 5 , 8 C o n s u m p t i e p e r hoofd v a n d e bevolking i n kg p e r j a a r

-

19, 0 23, 2 1 : 1 , 2 2 De s t a t i s t i s c h e g e g e v e n s l e n e n z i c h n i e t voor e e n v e r d e r g a a n d e v e r - gelijking van d e s t i e r e n v l e e s p r o d u k t i e i n b e i d e landen. Voor 1971 komt Huth 10 a a n e e n slach.tgewicht v a n 296 kg voor s t i e r e n , h e t g e e n i n 10 j a a r

o

tijd 6,70 g e s t e g e n zou zijn. De w e r k g r o e p r u n d v l e e s p r o d u k t i e (5) s c h a t h e t g e s l a c h t g e w i c h t v a n s t i e r e n i n N e d e r l a n d op r u i m 270 kg i n 1971. I-Iet g e - m i d d e l d e s l a c h t g e w i c h t zou i n Duitsland d u s ca. 100/0 h o g e r zijn.

(11)

Voor N e d e r l a n d k o m e n w i j a a n c a . 1 8 m a a n d e n ( 5 ) , w a n n e e r 80% van d e s t i e r e n r u i m 16 m a a n d e n e n 2070 ca. 24 m a a n d e n w o r d t gehouden. Voor D u i t s l a n d k a n e e n s l a c h t l e e f t i j d v a n 25 m a a n d e n w o r d e n a a n g e n o r n e n ( 2 , 3) w a n n e e r 207'0 o p 1 8 m a a n d e n , 5070 op 24 m a a n d e n e n 30% op ca. 30 m a a n d e n w o r d t g e s l a c h t . B i j e e n a a n h o u d i n g s p e r c e n t a g e v a n 58 ( d l t i s koud s l a c h t g e - w i c h t i n p r o c e n t e n v a n b o e r d e r i j - e i n d g e w i c h t ) z i j n d e b o e r d e r i j - g e w i c h t e n b i j s l a c h t g e w i c h t e n v a n 270 kg v o o r N e d e r l a n d e n 296 kg v o o r D u i t s l a n d r e s p . 466 e n 510 kg. B i j e e n l e v e n s d u u r v a n r e s p . 18 e n 25 m a a n d e n e n e e n b e g i n g e w i c h t v a n 40 kg i s d e g e m i d d e l d e g r o e i r e s p . 790 e n 620 g r a m p e r d i e r p e r d a g v o o r N e d e r l a n d e n D u i t s l a n d . H e t o n d e r z o e k i n b e d r i j f s v e r b a n d r i c h t z i c h i n o n s l a n d op a f l e v e - r i n g v a n s t i e r e n o p 1 5 m a a n d e n w a a r b i j e i n d g e w i c h t e n s l a c h t r i j p h e i d d e b e l a n g r i j k s t e k r i t e r i a ;ijn. I n D u i t s l a n d r i c h t h e t o n d e r z o e k z i c h s t e r k n a a r e e n s l a c h t l e e f t i j d v a n 18 m a a n d e n w a a r b i j p a s i n d e l a a t s t e p e r i o d e g e b r u i k g e m a a k t w o r d t v a n e n e r g i e r i j k v o e r . I-Iet o n d e r z o e k w o r d t v o o r n a - m e l i j k u i t g e v o e r d a l s d e e l o n d e r z o e k , h e t b e d r i j f s v e r b a n d w o r d t d a a r b i j n i e t i n d e b e s c h o u w i n g b e t r o k k e n . S e d e r t d e c e m b e r 1971 i s i n W e s t - E u r o p a e e n t e r u g g a n g v a n h e t a a n - t a l s l a c h t i n g e n o p g e t r e d e n . B i j k o e i e n e n v r o u w e l i j k jongvee hing d i t s a m e n m e t e e n u i t b r e i d i n g v a n d e ( m e l k - ) v e e s t a p e l . B i j s t i e r e n e n o s s e n i s h e t e c h t e r ook o p g e t r e d e n e n m o e i l i j k e r v e r k l a a r b a a r . H e t s t r e v e n n a a r h o g e - r e e i n d g e w i c h t e n m e t g e b r u i k m a k i n g v a n e e n g e r i n g e r h o e v e e l h e i d d u u r d e r w o r d e n d k r a c h t v o e r k a n e e n o o r z a a k z i j n v a n e e n t i j d e l i j k e t e r u g v a l . I n b e i d e l a n d e n s p e e l t s n i j m a i s , w a a r v a n i n D u i t s l a n d i n 1973 350. 000 h a , i n N e d e r l a n d 5 0 . 0 0 0 h a w e r d v e r b o u w d , e e n b e l a n g r i j k e r o l b i j d e s t i e r e n v l e e s p r o d u k t i e . I n N o o r d - D u i t s l a n d w o r d t e c h t e r nog m a a r w e i n i g g e b r u i k g e m a a k t v a n s n i j m a i s b i j d e s t i e r e n v l e e s p r o d u k t i e .

(12)

B E Z O C H T E INSTELLINGEN E N DAAR VERRICHT ONDERZOEK. 4. 1 . (Veeteeltkundig e n v e e v o e d i n g s o n d e r z o e k ) . H e t i n s t i t u u t h e e f t d e beschikking o v e r 1150 ha g r o n d , v e r d e e l d o v e r d r i e p r o e f b o e r d e r i j e n . De exploitatie v a n d e 3 p r o e f b e d r i j v e n ( i n h a ) i s i n o n d e r s t a a n d s t a a t j e aangegeven. M a r i e n s e e M e c k l e n h o r s t T r enthor s t Akkerbouw 266 225 49 4 G r a s l a n d 80 105 156 Tuinbouw 4 T e M a r i e n s e e z i j n d e s t a l l e n i n de oude gebouwen a a n g e p a s t a a n h e t o n d e r z o e k m e t d e v e r s c h i l l e n d e d i e r s o o r t e n . Het gemiddelde a a n t a l r u n d e r e n e n s c h a p e n blijkt u i t tabel. 5. T a b e l 5. A a n t a l r u n d e r e n e n s c h a p e n op d e d r i e p r o e f b o e r d e r i j e n . M a r i e n s e e M e c k l e n h o r s t T r e n t h o r s t m e l k v e e 100 1 O0 220 jongvee 120 8 O 250 v l e e s v e e 165 110 160 f o k s c h a p e n 280 3 5 O

-

l a m m e r e n 360 4 O0

-

I n M a r i e n s e e b e s t a a t d e m e l k v e e s t a p e l u i t D u i t s e z w a r t b o n t e n (DZB), H o l s t e i n F r i e s i a n s ( H F ) e n k r u i s l i n g e n . D e g e m i d d e l d e p r o d u k t i e b e d r o e g i n h e t afgelopen j a a r 4685 kg m e l k

-

4 , 0370 v e t

-

189 kg v e t . D e v l e e s v e e - s t a p e l b e s t a a t u i t zoogkoeien, s t i e r e n e n k a l v e r e n . D e schapenh0uderi.j g a a t u i t van z w a r t k o p v l e e s s c h a p e n . I n v e r b a n d m e t h e t o n d e r z o e k w o r d t v o o r d e v e r s c h i l l e n d e d i e r s o o r t e n i n - d i v i d u e l e v o e d e r i n g toegepa s t . Bovendien i s e e n a a n t a l s t a n d p l a a t s e n , r e s p . k o o i e n , i n g e r i c h t voor s t o f w i s s e l i n g s o n d e r z o e k bij r u n d v e e , s c h a p e n e n v a r k e n s . I n 1960 z i j n 2 nieuwe l a b o r a t o r i a gebouwd m e t d i v e r s e m o g e l i j k h e - d e n v a n o n d e r z o e k . E v e n a l s op T r e n t h o r s t z i j n e r k l i m a a t s t a l l e n i n g e r i c h t m e t t u s s e n r u i m e g r e n z e n r e g e l b a r e t e m p e r a t u r e n e n luchtvochtigheid. D e l a b o r a t o r i a h e b b e n a p p a r a t u u r voor m e t i n g e n v a n b l o e d d r u k , h a r t s l a g , t e m p e r a t u u r , a d e m h a l i n g , r e s p i r a t i e e n g a s w i s s e l i n g . I n 1965 w e r d e e n p r o e f s l a c h t h u i s i n g e b r u i k genomen e n vindt g e - d e t a i l l e e r d o n d e r z o e k v a n k a r k a s s e n e n s l a c h t w a a r d e v a n h e t v l e e s v e e p l a a t s . H i e r b i j i s van belang d a t a f s t a m m i n g en voeding van d e individuele d i e r e n bekend z i j n . Voor d o o r l o p e n d e g e w i c h t s k o n t r o l e i s e e n v o l a u t o m a - t i s c h e w e e g a p p a r a t u u r a a n w e z i g .

(13)

e l e boxen van ca. 2 x l m . Deze zijn geschi.kt voor e e n opfokperiode van l 3 weken. Naas t kuns t m e l k ( e m m e r voedering) wordt krachtvoer

,

d r i n k - w a t e r e n hooi v e r s t r e k t (individuele h o o i r u i f j e s ) .

Na d e e e r s t e z o m e r i n d e weide komen d e jonge s t i e r e n op e e n

4

- r i j i g e s t a n d e n s t a l , w a a r i n eveneeris individueel gevoederd kan worden. De d i e r e n s t a a n i n d e z e v r o e g e r e p a a r d e n s t a l m e t de a c h t e r s t e l l e n n a a r e l k a a r toe, g e s c h e i d e n d o o r e e n b r e d e gang. Voorlangs d e d i e r e n z i j n wat s m a l l e r e voergangen.

D e h u i s v e s t i n g v a n d e melkkoeien i s ook i n g e r i c h t voor individuele voeding, i n e e n s t a l m e t d w a r s o p s t e l l i n g w a a r t u s s e n d e v o e r - en m e s t - gangen.

In d e z e g r o t e oyde gebouwen i s e r bijzonder weinig gelegenheid tot arbeidcvereenvoudiging. N a a r onze mening w a s de a r b e i d s b e h o e f t e p e r a a n - wezig d i e r hoog.

In M a r i e n s e e z i j n ongeveer 20 wetenschappelijke o n d e r z o e k e r s w e r k z a a m ' m e t d a a r n a a s t 1 6 0 t e c h n i s c h e m e d e w e r k e r s ,

H e t o n d e r z o e k i s i n bepaalde wetenschappelijke werkgebieden t e o n d e r s c h e i d e n .

-

1. F o k k e r i j o n d e r z o e k , g e r i c h t op veeteeltkundige a s p e k t e n , z o a l s fok- w a a r d e , i n t e e l t , k r u i s i n g e n , f o k k e r i j m o d e l l e n , populatiegenetika en v e r d e r e l e k t r o n i s c h e v e r w e r k i n g v a n gegevens voor s t a t i s t i s ch g e - b r u i k .

-

2. P r o d u k t i e - e n m i l i e u o n d e r z o e k , omvattende d e v e r w e r k i n g van m e l k - , v l e e s - e n wolopbrengsten, v r u c h t b a a r h e i d s g e g e v e n s , r e l a t i e s t u s s e n lichaamsbouw en o p b r e n g s t , u i e r o n d e r z o e k , bepalingsmethoden voor d e sar"nanstel1ing v a n het d i e r l i j k l i c h a a m , milieuinvloeden, voeder

-

opname e n -benutting, opfok en management. V e r d e r w o r d e n M i m a a t s

-

a n g e d r a g s s t u d i e s v e r r i c h t .

-

3 , PhysioPogisch e n biochemisch onderzoek, m e t betrekking tot voeding,

m e l k - e n v l e e s s a m e n s t e l l i n g , s tofwis s e l i n g s p r o c e s s en, v r u c h t b a a r

-

h e i d , geslachtsbeinvloeding en konstitutie ( s t r e s s t o e s t a n d e n ) .

-

4.

O n d e r z o e k i n z a k e gesRachtsbeinvloedixig, w a a r b i j de s e d i m e n t a t i e - m e t h o d e voor scheiding v a n z w a r e (x) en l i c h t e (ij) zaadcellen w e r d t o e g e p a s t , toonde a a n d a t d e geslachtsverhouding van d e g e b o r e n v a a r s - e n s t i e r k a l v e r e n i s t e wijzigen.

Door i n s e m i n a t i e m e t z w a r e z a a d c e l l e n werd.en i n M a r i e n s e e 107 kal- v e r e n g e b o r e n , w a a r v a n

69%

v a a r s k a l v e r e n . De voorlopige r e s u l t a t e n van i n s e m i n a t i e m e t l i c h t e z a a d c e l l e n w i j z e n op e e n hoger p e r c e n t a g e

s t i e r k a l v e r e n . N a d e r e gegevens h i e r o v e r w e r d e n niet v e r s t r e k t . Het o n d e r z o e k r i c h t z i c h t h a n s op d e t e c h n i e k van de scheiding om h e t effect van d e geslachtsbeinvloeding t e v e r g r o t e n .

(14)

Hoofdgebouw van het M a x - P l ~ n c k - instituut te Marieri- see. Proefslac laadbrug ruirrite. :kithuis met en wacht- Kalveropfok in ruirne individuele boxen te Mariensee.

(15)
(16)

Dit g r o t e en komplexe o n d e r z o e k s i n s t i t u u t i s e e n stichting w a a r i n d e Bondsrepublj e k en Neder s a k s e n p a r t i c i p e r e n .

Het Instituut h e e f t veel kontakten e n s a m e w e r k i n g m e t buitenland- s e i n s t e l l i n g e n v a n o n d e r z o e k en a d v i s e e r t d e B o n d s r e g e r i n g b i j h e t l a n d - bouwbeleid.

De Stichting h e e f t ca. 550 m e d e w e r k e r s i n d i e n s t , w a a r v a n 105 wetenschappelijke o n d e r z o e k e r s . Met o n d e r z o e k e r s van een tweetal tot d e Stichting b e h o r e n d e i n s t i t u t e n hadden w i j b i j ons bezoek kontakten, nl. op h e t gebied van d e veevoeding e n d e huisvesting.

H e t I n s t i t u t f u r Raufor s chung (Instituut voor bedrijfsgebouwen, d i r e k t e u r P r o f . d r .

J.

'Yiotrowki) b e s t u d e e r t h u i s v e s t i n g a v o r m e n en d e invloeden h i e r v a n op produktie, g e d r a g en gezondheid van d e d i e r e n .

Het I n s t i t u t

fur

T i e r e r n a h r u n g (Veevoedingsinstituut, d i r e k t e u r P r o f . d r . £3.

J.

O s l a g e ) d o e t o n d e r z o e k op h e t gebied van voedings- e n s t o f w i s s e l i n g s p h y s i o l o g i e , de v o e d e r m i d d e l e n e n hun biologische en phy- s i o l o g i s c h e e f f e k t e n b i j d e d i e r s o o r t e n e ~ d e t o e g e p a s t e voeding van rund- vee e n v a r k e n s .

D e b e l a n g r i j k s t e objecten van o n d e r z o e k z i j n d e volgende:

-

E n e r g i e - e n eiwitstofwisseling, s p e c i a a l b i j v a r k e n s .

-

Eiwit- e n m i n e r a l e n b e h o e f t e van rundvee, i n h e t bijzonder v a n v l e e s -

s t i e r e n .

-

A m i n o z u r e n s a m e n s t e l l i n g e n biologische w a a r d e van eiwitten i n d e rund- veevoeding,

-

~ o n s e a ~ v e r i a ~ s x n e t h o d e n ~

-

P e n s o n d e r z o á ' ~ ~ ,

-

'Voederadditic;vc~.n~

-

Invloed van de vueding op d e s l a c h t e i g e n s c h a p p e n van s t i e r e n .

T e n behoeve v a n d e bepaling van d e s l a c h t e i g e n s c h a p p e n i s e e n goed u i t g e ~ u s t s l a c h t h u i s aanwezig. H i e r i n w o r d e n wekelijks r u n d e r e n voor v e r - d e r o n d e r z o e k g e s l a c h t ,

Voor d e g r o e v e n m e t v l e e s s t i e r e n w o r d e n d e k a l v e r e n j a a r l i j k s i n

6 t h

k e e r aangekocht, D e k a l v e r e n v e r b l i j v e n d e e e r s t e weken i n r u i m e eenlingboxen. Na e e n s c h r a l e voeding e n v r o e g spenen w o r d e n d e d i e r e n o v e r g e p l a a t s t n a a r groepshokken m e t s t r o (potstal) en v e r v o l g e n s n a a r hokken m e t r o o s t e r v l o e r ( d r i j f m e s t ) , Het lopende o n d e r z o e k i s g e r i c h t op het effekt van d e eiwitlcuraliteit b i j d e opfok.

Na d e e e r s t e z o m e r i n d e weide komen d e s t i e r e n i n e e n r u i m e t w e e - r i j i g e s t a l voor 65 d i e r e n m e t b r e d e gangen, w a a r i n z e aangebonden s t a a n voor individuel e v o e d e r p r o e v e n , B i j de lopende proef m e t nagenoeg s l a c h t r i j p e s t i e r e n w e r d e n r a n t s o e n e n m e t v e r s c h i l l e n d e k o n c e n t r a t i e e n v o e d e r n i v e a u s v e r s t r e k t , w a a r b i j de d i e r e n d o o r e l k a a r staan. Het v o e r w e r d kant e n k l a a r m e t e m m e r s i n b r o k v o r m v e r s t r e k t e n bestond u i t m e n g s e l s v a n r u w v o e r e n k r a c h t v o e r m e t ruwe- celstofgehalten i n de d r o - ge stof v a n 10, 15 e n 2070. De r u w v o e r / k r a c h t ~ ~ e r v e r h o u d i n ~ e n w a r e n r e s p . 10/90, 40/60 e n 70/30. T e v e n s w e r d op 2 v e r s c h i l l e n d e niveaus gevoerd, paP. volgens d e n o r m e n 20% daarboven, De k r a c h t v o e r r i j k e g r o e p heeft d e s n e l s t e g r o e i e n d e hoogste vetheid, t e r w i j l t y n p a n i e nogal e e n s voorkomt.

(17)

O p h e t i n s t i t u u t u r o r d t o n d e r r , o c ~ k v < , r r i c h t ii1i.t 1 4 0 i i i c l l í l \ o c ~ i ~ ~ n 1 x 1 v e r s c h i l l e n d e s t a l t y p c ~ r i , w < l < l r o n d e r l o o p s t ~ l l c n riict ì l g l ) o x c ~ i ~ e n c.c,n i i i ? i l \ ~ ~ i - - s t a l n i e t 60 k 0 ~ 1 t . n i n rijdc,ndc l ~ o x e i i . Di. koc,icxn h c l ~ b c l i ~ i n d < , ~ n l l z a r s t ~ l l g e e n e n k e l e b e w e g i n g s \ ~ r i j h e i d . O m d a t t o c h t i g h c l d ndgcxnocg n i e t wdarnc.ci1i- b a a r I S , w o r d t b i j d e ~ e d1crc.n stec.ds I ~ r o n s t s y n c h r o n l s ~ i t i c . t o c l ~ e p ~ i s t .

V o o r d e p r a k t i j k w c r d d c u n i k r r r n l e t c i a n l ~ c v o l e n .

I n d e I i g b o x c n s t , ~ l l e n v o o r riicllzv<~c~ wordcxn v e e l g e c l i - , t q s s t u d i e s b i j b i n n e n - e n b u i t e n v o e d e r i n g verricht, wcl,ir bij o. CL. rle g e d r a g i n g e n e n p r e s - t a t i e s w o r d e n n a g e g a a n v a n k o e i e n d i e i n c t zessen r e s p . 5 , 4 , 3 , L e n 1 v r e e t p l a a t s e n i n c t clkcx,ir r i l o e t e n dc1c.n. Ruitc-nvocciering v a n lzocien b l c c k t e l e i d e n t o t g r o t c r c , vocadert e r l i e ~ e n , bij s l e t h t wetIr ( k o u , rc,gen, w i n d ) b l e v e n d e d i e r e n m e e r b i n n e n e n w d r e n z e l e v e n d i g e r . D e boiiw v a n e e n n i e u w e s e r i e p r o e f s t a l l e n 1s g e r i c h t o p l < i g e 1,ouu~- k o s t e n ( t o t 1 0 0 0 DM p e r k o e ) e n g e r i n g e a r b e i d s b e h o e f t e . W e hcidden d e i n d r u k d a t d i t l a a t s t e b e t e r lcan w o r d e n o n d e r z o c h t m e t v e e l g r o t c r c c c n h c - d e n m e l k k o e i e n , z o a l s o p d e C R W a i b o e r h o e v c . 4 . 3. I n s t i t u t f o r T i e r z i i c h t u n d T i c r h a l t u n g -p -( V e e f o k k e r i j e n - h o u d e r i j ) v a n d e U n i b r - r s i t e i t , - K i e l ( d i r e k t e u r P r o f . d r . J . 1 , a n g l e t ) D i t I n s t i t u u t v a n d e Christinn-Albrecht-Universltelt l j c s c h i k t o n d e r ri-ieer o v e r d e p r o e f b o e r d e r i j Llnclhof. D i t d o o r o n s b e z o c h t e b e d r i j f h e e f t 140 h a k u l t u u r g r o n d . H e t b o u w p l a n b e s t a a t gloha,il lilt l5 hd s i l l k e r b i e t e n , 35 h a k o o l z a d d , 60 h a g r a n e n , 20 h,r s n i j n i a l s e n L0 hCi g r . ~ s l ~ r n d . I n d e j a r e n l 9 5 0 t o t

l965

w c r d o p d i t p r o c f b e d r l j t n i e l k v e e g e h o u d e n , d a a r n a i s o v e r g c s c h a k e l d o p v l e e s s t l e r e n h o u d e r i j . A a n v a n k c l i j k h i e l d m c n o n g c v e c r 6 3 s t i e r e n . D o o r v e r b o u w i n g e n i s e e n l z a p a c i t e i t b e r e i k t v a n L20 v l e e s s t i e r e n p e r j a a r . D e i n v e s t e r i n g e n h i e r v o o l - w a r e n n i e t g r o o t o m d a t irien d e b e s c h i k k i n g h a d o v e r r u i r n e b e - d r i j f s g e b o u w e n . H e t p r o d u k t i e s y s t e e w i i s n o g a l e x t e n s i e f , w d a r b i j d e s t i e r e n i n d e 1 e e r s t e z o m e r w o r d e n g e w e i d e n o p c a . 1 , jarigc- l e e f t i j d v o o r d e s l a c h t w o r d e n a f g e l e v e r d . I n d e n i e u w ingerichte s t c l l l e n z a l d e p r o d u k t i e w a t w o r d e n g e i n t e n s i v e e r d , r n e t uitschakeling vdri w e l d e g a n g . D e h u i s v e s t i n g b e s t a a t u i t e c n a p a r t e o p f o k s t a l v o o r k a l v e r e n e n e e n t w e e t a l s t a l l e n v o o r d e v e r d e r e g r o e i ei1 h e t s l a c h t r i j p m a k e n v a n d e s t i e r e n . D e k a l v e r e n w o r d e n i n t w e e k e e r a a n g e k o c h t e n o p g e f o k t i n e e n 4 r l j l g e s t a l m e t 4 x 2 8 p l a a t s e n , w a ~ i r clc d l e r P n a a n g e b o n d e n o p h o u t e n r o o s t e r s s t a a n t u s s e n e e n v o u d i g e a f s c h e i d ~ n g ~ n . E r w o r d t g e e n s t r o g e - b r u i k t . D e d i e r e n v e r i ~ l i j v e n h l e r g e d u r e n d e 1 6 w e k e n . E r w o r d t s l e c h t s 17 kg k ~ n s t m e l l z p o e ~ l e r g ~ g e v c - n . D e lzirnstrnelk w o r d t m e t e e n e m m e r e n s p e e n v e r s t r e k t . M e n g a a t s n e l o v c r o p k r a c h t v o e r d a t e v e n a l s h o o i v o o r e l k kalf o n b e p e r k t 11c-schikbaar w o r d t g e s t e l d . G e s t r e e f c l w o r d t n c l a r e e n g r o e i v a n c a . 5 5 0 g p e r d a g g e d u r e n d e d e e i 1 r 5 t e

6

w e k e n e n d d a r n a v a n o n g e v e e r 700 t o t 750 g. A l l e k a l v e r e n k r i j g e n i n d e e e r s t e d a g e n n a a a n k o r r i s t e e n i n j e k t i e rriet v l t a r , l i n e n e n m i n e r a l e n . N a clc o p f o k w o r d e n d e s t i e r c n i n g r o e p e n v a n 6 t o t 20 i n 2 v e r s c h i l - l e n d e s t a l t y p e n g e l l u i s v e s t . In d e e n e 2 r i j i g e s t a l ' i j n h o k k e n m e t r o o s t e r - \ l o e r e n riict d a d r o n d e r m e s t s c h u i v e n . D e h o k b r c e d t e v a r i e e r t a f h a n k e l i ~ k \ d n liet a a n t a l d i e r e n p e r g r o e p , d e d i e p t e i s c a .

5

iri.

(18)

D e h e r i n r i c h t i n g v a n d e z e 350 m 2 g r o t e s t a l k o s t t e z o n d e r iriestschuif c a . f' 300.

-

p e r d i e r . D e a n d e r e 2 r i j i g e s t i e r e n s t a l , e v e n e e n s m e t b r e d e v o e r g a n g e n e e n s t a l o p p e r v l a k t e van 350 rn2 v o o r 110 s t i e r e n , heeft e e n d i c h t e b e t o n v l o e r , z o n d e r s t r o . A c h t e r i n de hokken i s e e n l i g p l a a t s m e t v o o r d e e n e r i j e e n h e l l i n g v a n 37'0 e n v o o r d e a n d e r e e e n h e l l i n g v a n 107, n a a r h e t v l a k k e v r e e t g e d e e l t e a c h t e r h e t v o e r h e k . In d i t g e d e e l t e i s e e n vouwschuif a a n g e b r a c h t v o o r m e s t a f v o e r . D e s t i e r e n t r a p p e n d e m e s t n a a r d e v r e e t p l a a t s . In d e s t a l l e n z i j n a p a r t e r u i m t e n v o o r v o e r o p s l a g en w e r k t u i g e n . D e r u w v o e r r a n t s o e n e n b e s t a a n u i t s n i j m a i s s i l a g e of i n g e k u i l d e s u i k e r b i e - t e n k o p p e n e n - b l a d ( o n b e p e r k t ) m e t e e n k r a c h t v o e r a a n v u l l i n g tot 3 kg i n de e i n d p e r i o d e . D e s t i e r e n w o r d e n op e e n l e e f t i j d v a n o n g e v e e r 18 m a a n d e n a f g e l e v e r d . 4. 4. P r a k t i j k b e d r l j f v a n d e h e e r B o l t e n t e R o t h e n s t e i n . Vanuit K i e l w é r d e e n b e z o e k g e b r a c h t a a n d i t a k k e r b o u w b e d r l j f m e t 220 h a g r o n d . S e d e r t 1963 t e e l t m e n e r s n i j m a i s v o o r c a . 60 j a a r l i j k s af t e l e v e r e n s t i e r e n v a n o n g e v e e r 2 j a a r . D e h e l f t v a n d e s t i e r e n w o r d t a l s kalf a a n g e k o c h t e n op h e t b e d r i j f zelf opgefokt, d e a n d e r e helft w o r d t i n h e t n a j a a r n a e e n e e r s t e w e i d e p e r i o d e a a n g e k o c h t , D e k a l v e r e n w o r d e n opgefokt i n g r o e p s h o k k e n e n t e n d e l e i n e e n g r o t e s t a l w a a r i n z i j g e d u r e n d e d e m e l k p e r i o d e gebonden z i j n a a n e e n v o e r - h e k r o n d o m d e s t a l , d a a r n a l o p e n d e z e d i e r e n l o s . O o k op d i t b e d r i j f w o r d t s l e c h t s c a 20 kg k u n s t m e l k p o e d e r v e r s t r e k t w a a r b i j na e e n w e e k op e e n m a a l m e l k v o e d e r i n g p e r d a g w o r d t o v e r g e g a a n e n k r a c h t v o e r r n e t hooi b e s c h i k b a a r w o r d t g e s t e l d . Z o w e l

d e

zelf opgefokte a l s d e l a t e r a a n g e k o c h t e s t i e r e n k o m e n na d e e e r s t e w e i d e p c r i o d e i n r u i m e l o o p s t a l l e n m e t o v e r d e k t e b u i t e n v o e d e - r i n g . I n d e t w e e d e z o m e r w o r d t e e n a a n t a l s t i e r e n vanuit d e w e i d e a f g e l e - v e r d , h e t m e r e n d e e l w o r d t d a a r n a e c h t e r op s t a l s l a c h t r i j p g e m a a k t . D e d a n c a . 2 j a a r oude s t i e r e n z i j n g e h u i s v e s t i n e e n oude m e l k v e e s t a l m e t d w a r s ops t e l l i n g , w a a r b i j d e b e v e s t i g i n g z o d a n i g i s gewijzigd d a t 14 s t i e r e n op d e p l a a t s v a n 1 0 k o e i e n s t a a n . E r w o r d t enig s t r o g e b r u i k t o m d a t d e g r o e i r e s u l t a t e n op d e k a l e b e t o n v l o e r n i e t g u n s t i g w a r e n . D e m e s t w o r d t m e t e e n t r e k k e r b u i t e n d e s t a l g e b r a c h t . D e voeding v a n d e z e s t i e r e n i n d e e i n d p e r i o d e b e s t a a t u i t o n b e p e r k t s n i j m a i s s i l a g e , a a n g e v u l d m e t 1 tot 2 kg k r a c h t v o e r m e t 43% r e e n e x t r a m i n e r a l e n . We k r e g e n d e i n d r u k d a t d e z e b o e r t e w e i n i g i n z i c h t had i n d e m o - d e r n e p r o d u k t i e t e c h n i e k e n v o o r s t i e r e v l e e s p r o d u k t i e . 4. 5. G r a n l a n d l e h r a n s t a l t und M a r s c h v e r s u c h s s t a t i o n f u r N i e d e r s a c h s e n , Tnfeld. Het p r o e f s t a t i o n Infeld l i g t i n h e t n o o r d - w e s t - D u i t s e k u s t g e b i e d b i j N o r d e n h a m a a n d e W e s e r , H e t b e s c h i k t o v e r 42 h a g r a s l a n d e n 10 h a bouw- l a n d . H e t v e e b e s t a n d o m v a t 60 m e l k k o e i e n , 30 s t u k s v r o u w e l i j k j o n g v e e , 20 v l e e s s t i e r e n e n e n k e l e k o p p e l s s c h a p e n . H e t p r a k t i j k o n d e r z o e k i s g e r i c h t o p o o g s t e n k o n s e r v e r i n g v a n v o e - d e r g e w a s s e n , d e b e n u t t i n g v a n hooi e n k u i l g r a s e n heweiding ook i n v e r - b a n d m e t m a a g - e n d a r m p a r a s i e t e n b i j h e t v e e .

(19)

N a a s t h e t t e c h n i s c h o n d e r z o e k w o r d t b e d r i j f s e k o n o m i s c h o n d e r z o e l i g e d a a n e n w o r d e n p r a k t i s c h e l e e r g a n g e n v e r z o r g d . R i j d e opfok v a n d e k a l v e r e n w o r d e n v e r s c h i l l e n d e m e t h o d e n m e t b e t r e k k i n g t o t v o e d e r b e n u t t i n g , g r o e i e n e k o n o m i e v e r g e l e k e n . De k a l v e - r e n z i j n i n g r o e p s v e r b a n d

( 6 p e r hok) o p s t r o g e h u i s v e s t , w a a r b i j s p e e n -

voeding a a n e e n s t a a n d e d r i n k a u t o m a a t w o r d t t o e g e p a s t . De o p f o k p e r i o d e d u u r t ca. l 3 w e k e n , w a a r i n e e n s c h r a l e voeding m e t weinig k u n s t m e l k w o r d t gegeven. Voor d e v l e e s p r o d u k t i e g a a n d e s t i e r e n t w e e z o m e r s i n de w e i d e . I n d e p e r i o d e v a n v o o r b e r e i d i n g w o r d t ' s w i n t e r s o p s t a l o n d e r z o e k g e d a a n n a a r d e r e l a t i e t u s s e n d e d r o g e - s t o f o p n a m e u i t r u w v o e r e n d e g r o e i v a n d e s t i e r e n , T i j d e n s h e t s l a c h t r i j p m a k e n i n d e w e i d e z i j n v e r g e l i j k e n d e p r o e - v e n g e d a a n m e t z w a r t b o n t e s t i e r e n e n C h a r o l a i s x z w a r t b o n t e k r u i s l i n g e n . A a n d e s t i e r e n ir. d e w e i d e w o r d t m a x i m a a l 2 kg k r a c h t v o e r p e r d i e r p e r d a g b i j g e v o e r d , h e t g e e n onvoldoende i s v o o r e e n goede g r o e i e n s l a c h t r i j p h e i d . M e t d e a a n w e z i g e s c h a p e n w o r d t o n d e r z o e k g e d a a n n a a r d e g e s c h i k t - h e i d v o o r v l e e s p r o d u k t i e v a n d e O o s t f r i e s e m e l k s c h a p e n e n k r u i s l i n g e n d a a r v a n m e t r a m m e n v a n m e e r b e v l e e s d e r a s s e n z o a l s d e T e s s e l a a r .

4.

6.

P r a k t i j k b e d r i j f C a r s t e n A l l e r s t e C a p p e l S t r i c h . B e g e l e i d d o o r d r . G . L e f f e r s v a n I n f e l d b e z o c h t e n w e d i t b e d r i j f m e t 53 h a g r a s l a n d . D e oude g e b o u w e n d a t e r e n u i t 1786 e n s t a a n o n d e r " D e n k m a l s c h u t z " ( m o n u m e n t e n z o r g ) . D e v e e s t a p e l b e s t a a t u i t 40 m e l k k o e i e n , w a a r v a n h e t jongvee w o r d t a a n g e h o u d e n v o o r v e r v a n g i n g v a n d e m e l k v e e s t a p e l e n v o o r r u n d v l e e s p r o d u k t i e . N a a s t d e e i g e n a a n f o k w o r d e n e l k j a a r i n d e h e r f s t c a . 50 z w a r t b o n t e s t i e r k a l v e r e n v a n 40

-

45 kg a a n g e k o c h t , d i e m e t d e e i g e n s t i e r - e n v a a r s - k a l v e r e n i n d e w e i d e s l a c h t r i j p w o r d e n g e m a a k t . B e h a l v e d e b o e r i s e r e e n v a s t e a r b e i d s k r a c h t . D e winning v a n k u i l g r a s e n hooi g e b e u r t s a m e n m e t e e n b u u r m a n . Opf o k s y s t e e m . D e k a l v e r e n z i j n g e h u i s v e s t i n g r o e p j e s v a n 4. In d e e e r s t e 2 w e k e n w o r d t i n 2 k e e r p e r d a g 5 l k u n s t m e l k v e r s t r e k t e n d a a r n a t o t 8 w e k e n

6

1 ( k o n c e n t r a t i e r e s p . l op 12 e n l op

9).

Vanaf d e d e r d e w e e k w o r d t e n k e l e d a g e n k a l v e r k o r r e l v e r s t r e k t w a a r n a w o r d t o v e r g e s c h a k e l d op h e l e p a a r d e - b o n e n t o t e e n m a x i m u m v a n 1; kg p e r d a g . V a n

9

t o t 14 w e k e n w o r d t n o g 8

à

1 0 1 s t e r k v e r d u n d e k u n s t m e l k i n e e n t r o g v e r s t r e k t ( 3 3 0 g p o e d e r p e r d a g ) . D e k a l v e r e n h e b b e n o n b e p e r k t hooi e n l a t e r g r a s s i l a g e t e r b e s c h i k - king. E n k e l e d a g e n v o o r d a t d e d i e r e n i n d e w e i d e g a a n , w o r d t w a t e r u i t a u t o m a t i s c h e d r i n k b a k j e s e n k r a c h t v o e r m e t 7570 pulp en 2570 s o j a s c h r o o t v e r s t r e k t . N o v e m b e r k a l v e r e n wogen a a n h e t e i n d v a n d e s t a l p e r i o d e (half a p r i l ) g e m i d d e l d 150 kg b i j e e n g r o e i v a n 700 g o v e r

150

dagen. De k o s t - p r i j s ( z o n d e r a l g e m e n e k o s t e n e n s t e r f t e r i s i c o ) b e d r o e g r u i m 500 DM. E e r s t e w e i d e p e r i o d e . I n d e w e i d e w o r d e n , b i j o m w e i d i n g , 10 d i e r e n p e r h a gehouden. E r w o r d t t e g e n m a a g d a r m w o r m e n e n l o n g w o r m b e h a n d e l d . D e b i j v o e d e - r i n g m e t 1; kg k r a c h t v o e r w o r d t eind a u g u s t u s t e r u g g e b r a c h t t o t l kg. I n h e t a f g e l o p e n j a a r w e r d b i j w e i d e n e e n g r o e i van c a . 850 g p e r dag e n

(20)

e e n g e w i c h t v a n 320 kg b e r e i k t b i j e e n k o s t p r i j s v a n c a .

675

D M . D e v o o r d r o o g k u i l w o r d t in 2 s n e d e n gewonnen m e t o n g e v e e r 3 0 % d s e n l 5 0 Z W p e r kg. B i j e e n o p b r e n g s t v a n 3 5 0 0 Z W p e r h a w e r d h i e r v o o r e e n k o s t p r i j s v a n 35 DM b e r e k e n d . S t a l p e r i o d e . D e s t i e r e n w o r d e n p a s i n n o v e m b e r o p g e s t a l d i n e e n g r o t e l o o p s t a l m e t e e n o p p e r v l a k t e van 3 m 2 p e r d i e r e n betonnen u i t l o o p , e v e n e e n s v a n 3 m 2 p e r d i e r . D e l i g p l a a t s w o r d t 3 k e e r p e r w e e k m e t

5

kg a a n g e k o c h t s t r o p e r d i e r i n g e s t r o o i d . D e m e s t w o r d t v e r k o c h t a a n e e n t u i n d e r . H e t r a n t s o e n b e s t a a t u i t o n b e p e r k t k u i l g r a s e n 1 kg k r a c h t v o e r p e r d i e r p e r d a g (5070 pulp e n 50% e i w i t r i j k e p r o d u k t e n ) . D e g r o e i i n d e z e p e - r i o d e i s n a u w e l i j k s 500 g p e r d a g , z o d a t b i j d e o v e r g a n g n a a r d e t w e e d e w e i d e p e r i o d e e e n g e m i d d e l d g e w i c h t v a n 390 kg w o r d t b e r e i k t . E i n d p e r i o d e . D e s t i e r e n w o i d e n i n d e w e i d e z o n d e r k r a c h t v o e r s l a c h t r i j p g e m a a k t b i j e e n b e z e t t i n g v a n 5 s t i e r e n p e r h a . H e t a f g e l o p e n j a a r w e r d e e n g r o e i v a n 1 kg p e r d i e r p e r d a g b e r e i k t ( i n h a a l e f f e k t ) . De a f l e v e r i n g vindt i n 3 g r o e p e n p l a a t s o v e r d e p e r i o d e v a n eind a u g u s t u s t o t 1 o k t o b e r . A l s g e m i d d e l d e i n d g e w i c h t w e r d 520 kg o p g e g e v e n b i j e e n l e e f t i j d v a n 22 m a a n d e n . L a t e r o p h e t b e d r i j f g e b o r e n s t i e r k a l v e r e n e n a c h t e r b l i j v e r s w o r d e n nog w e e r o p g e s t a l d e n i n d e d e r d e z o m e r o m s t r e e k s juli op ca. 2$ j a r i g e l e e f t i j d u i t d e w e i d e a f g e l e v e r d . B i j a f l e v e r i n g v a n d e s t i e r e n w o r d t gewogen e n op h e t b o e r d e r i j g e - w i c h t 5% i n m i n d e r i n g g e b r a c h t v o o r v a s t s t e l l i n g v a n h e t 1 g op d e s l a c h t e - rij. D e v e r k o o p p r i j s i s o p d i t e i n d g e w i c h t g e b a s e e r d . D e h e e r A l l e r s volgt d o e l b e w u s t e e n e x t e n s i e f p r o d u k t i e s y s t e e m , d a t nog b e r u s t op d e t r a d i t i o n e l e b e d r i j f s v o e r i n g i n d i t gebied.

(21)

5. A S P E K T E N VAN R U N D V L E E S P R O D U K T I E . I n d e d o o r ons b e z o c h t e g e b i e d e n v a n M i d d e n - en N o o r d - D u i t s l a n d o v e r w e g e n d e z w a r t b o n t e e n r o o d b o n t e m e l k v l e e s r a s s e n d i e e e n goede g e - s c h i k t h e i d v o o r v l e e s p r o d u k t i e h e b b e n behouden. De z w a r t b o n t e n p r o d u c e r e n o n g e v e e r 3 0 0 kg m e e r m e l k d a n d e r o o d b o n t e n m a a r b r e n g e n w a t m i n d e r op v o o r v l e e s p r o d u k t i e , t e r w i j l d e k a l v e r e n 80 DM m i n d e r o p b r e n g e n . D e i n h e t a l g e m e e n s c h r a a l opgefokte k a l v e r e n w o r d e n nog o v e r w e g e n d op e i g e n b e d r i j f a a n g e h o u d e n . Roodbonte k a l v e r e n z i j n v o o r v l e e s p r o d u k t i e m o e i l i j k a a n t e kopen. I-Ioewel d e o n d e r z o e k e r s d e v o o r d e l e n v a n v r o e g e i a f k a l v e n v a n d e v a a r z e n o n d e r k e n n e n , v e r k i e s t m e n i n d e p r a k t i j k t o c h a f k a l v e n op2$ j a r i g e l e e f t i j d . D e m e e s t e v a a r z e n z i j n m i n s t e n s 350 kg v o o r z e w o r d e n g e d e k t . A a n e e n d a n h o g e r e p r o d u k t i e i n d e e e r s t e l a k t a t i e w o r d t g r o t e b e t e k e n i s t o e g e k e n d . I n d e v l e e s s t i e r e n h o u d e r i j , d i e v o o r d e p r o d u k t i e v a n jong r u n d - v l e e s i s g a a n d o m i n e r e n b o v e n d i e v a n o s s e n , w o r d t b i j b e w e i d i n g e n g e - b r u i k v a n r e l a t i e f v e e l r u w v o e d e r s g e s t r e e f d n a a r s l a c h t g e w i c h t e n b o v e n 300 kg i n 1 8 t o t 24 m a a n d e n . I n t e n s i v e r i n g v a n d e p r o d u k t i e m e t s n i j m a i s k o m t i n d e p r a k t i j k nog w e i n i g v o o r . O p m e r k e l i j k i s o o k d e g e r i n g e n e i g i n g t o t i n v e s t e r i n g i n nieuwe b e d r i j f s g e b o u w e n e n h i e r m e e g e p a a r d g a a n d e r a t i o n e l e r e p r o d u k t i e i n g r o - t e r e e e n h e d e n . O m s c h a k e l i n g v a n m e l k v e e n a a r v l e e s v e e v i n d t op b e p e r k t e s c h a a l p l a a t s . E e n a a n t a l b e s t a a n d e g r o t e r e b e d r i j v e n s c h a k e l t o v e r n a a r r u n d - v l e e s p r o d u k t i e . H e t houdcn v a n z o o g k o e i e n e n - v a a r z e n i s nog v a n e e n b e t r e k k e l i j k k l e i n e o m v a n g e n l e v e r t i n d e g e h e l e BRD c a . 570 v a n h e t i n k o m e n a a n r u n d - v l e e s . I n 1972 w e r d e n o n g e v e e r 7000 b e d r i j v e n g e r e g i s t r e e r d m e t i n t o t a a l 45000 z o o g k o e i e n . E n i g e u i t b r e i d i n g i s e r h o o f d z a k e l i j k i n S l e e s w i j k - H o l - s t e i n , H e s s e n e n R i j n l a n d - P a l z . D e z e vorrri v a n v l e e s p r o d u k t i e b e r u s t o p r u w v o e r v a n e i g e n b e d r i j f . Z o o g k o e i e n h o u d e r i j m e t z u i v e r e v l e e s r a s s e n of k r u i s l i n g e n h i e r v a n k o m t v o o r o p d e g r o t e r e a k k e r b o u w b e d r i j v e n m e t d a a r n a a s t v r i j v e e l g r a s - l a n d . E r w o r d t d a n o v e r w e g e n d 1 kalf p e r koe g e h o u d e n ( M u t t e r k u h h a l t u n g ) . O p d i t s o o r t b e d r i j v e n , w a a r v a n e r i n 1972 110 w a r e n m e t g e m i d d e l d 4070 g r a s l a n d , w o r d e n 40

-

50 k o e i e n g e h o u d e n , d i e i n d e m a a n d e n d e c e m b e r t o t m a a r t a f k a l v e n . O p h e t m e r e n d e e l v a n d e z e b e d r i j v e n w o r d t d e h i e r v o o r b e s c h i k b a r e a a n f o k t e v e n s s l a c h t r i j p g e m a a k t . R u i m d e h e l f t v a n d e z e v l e e s v e e s t a p e l s i s opgebouwd u i t E n g e l s e of D u i t s e A b e r d e e n A n g u s z o o g k o e i e n ( d o o r h e r h a a l d e k r u i s i n g m e t z w a r t b o n - t e n v e r k r e g e n ) , o n g e v e e r 2570 i s C h a r o l a i c of k r u i s l i n g e n h i e r v a n , t e r w i j l d e o v e r i g e b e s t a a n u i t d e D u i t s e r a s s e n . We b e s c h i k k e n o v e r d e v o l g e n d e g e k o n t r o l e e r d e g e g e v e n s van 109 b e d r i j v e n .

(22)

Zoogkoe rnet J kalveren.

Volautomatische weegbrug voor een regelmatige gewichìscontrole

(23)
(24)

T a b e l

6.

A f k a l f - e n o p f o k r e s u l t a t e n z o o g k o e i e n h o u d e r i j e n i n

y0.

A b e r d e e n Angus C h a r o l a i s e n hun en hun k r u i s l i n g e n k r i i i s l i n g e n D r a c h t i g h e i d

9 6 , 9

95, 0 T w e e l i n g g e b o o r t e n 0 , 8 1 , 7 Z w a r e g e b o o r t e n 2 , 2 10, 2 S t e r f t e b i j g e b o o r t e 2 , 1 4, 4 Opgefokt i n

70

v a n g e b o o r t e n 9 1 , 3 88, 7 D u i t s e T o t a a l m e l k - v l e e s r a s s e n In h e t a l g e m e e n w o r d t i n de z o o g k o e i e n h o u d e r i j r e k e n i n g gehouden m e t 10% u i t v a l . D e s t i e r e n u i t d e A b e r d e e n A n g u s - k o e i e n z i j n na d e z o o g - p e r i o d e v e e l e e r d e r s l a c h t r i j p e n h e b b e n v e e l m i n d e r g r o e i v e r m o g e n d a n d i e v a n d e C h a r o l a i s - k r u i s l i n g e n en d e r o o d - e n z w a r t b o n t e n . In 197 1/72 l i e p h e t a r b e i d s i n k o m e n op 65 z o o g k o e i e n h o u d e r i j e n u i t - e e n v a n t 1050 tot

-

1 6 5 DM ( g e m i d d e l d 550 DM p e r k o e ) , h e t g e e n l a a g i s i n v e r h o u d i n g t o t d e m e l k v e e h o u d e r i j . B i j d r i e r a s s e n k r u i s i n g , w a a r b i j AA x D Z B - z o o g k o e i e n w o r d e n g e - p a a r d m e t C h a r o l a i s - of F l e c k v i e h s t i e r e n , w e r d e n o n g e v e e r 100 DM h o g e - r e i n k o m e n s v e r k r e g e n , a l s gevolg van m i n d e r u i t v a l e n b e t e r e g r o e i v a n d e n a k o m e l i n g e n . In 1972 w e r d e n i n m o d e l b e r e k e n i n g e n d r e m p e l w a a r d e n van 500 DM v o o r k a l v e r p r i jzen b e r e k e n d v o o r o m s c h a k e l i n g n a a r zoogkoeien ( 1 0 ) . Volgens D u i t s e o n d e r z o e k e r s b i e d t z o o g k o e i e n h o u d e r i j a l l e e n e k o n o m i s c h p e r spektief a l s d i t d o o r d e o v e r h e i d ( E E G ) g e s t i m u l e e r d w o r d t m e t p r e m i e s . In d e g e s p r e k k e n m e t D u i t s e o n d e r z o e k e r s k w a m e n i n h e t b i j z o n d e r d e m o g e l i j k h e d e n v o o r e e n g r o t e r e r u n d v l e e s p r o d u k t i e d o o r h o g e r e s l a c h t - g e w i c h t e n n a a r v o r e n . H i e r b i j w o r d e n e e n 3 - t a l f a k t o r e n v a n g r o t e i n v l o e d g e a c h t . 1 ) L i c h a a m s b o u w ( t y p e ) v a n de d i e r e n e n d e d a a r m e e s a m e n h a n g e n d e g r o e i k a p a c i t e i t e n v l e e s v o r m i n g . V o l g e n s Huth i s h e t o p t i m a l e e i n d - gewicht v a n v l e e s s t i e r e n op e e n l e e f t i j d v a n 1 8 m a a n d e n g e l i j k a a n h e t v o l w a s s e n g e w i c h t v a n d e m o e d e r m i n u s 1570, w a n n e e r u i t g e - g a a n w o r d t v a n o u d e r s m e t g e l i j k e g r o e i k a p a c i t e i t . Door s e l e k t i e b i n n e n h e t r a s o p h o g e r g e w i c h t , w o r d t h e t gewicht v a n a l l e k a t e - g o r i ë e n s l a c h t r u n d e r e n v e r h o o g d . H e t z e l f d e i s t e b e r e i k e n d o o r g e b r u i k s k r u i s i n g m e t s t i e r e n v a n e e n z w a a r r a s . D e z e m o g e l i j k h e i d i s e c h t e r b e g r e n s d , o m d a t d e s e l e c - t i e b a s i s v a n h e t m o e d e r r a s behouden m o e t blijven. 2) L e e f t i j d b i j s l a c h t e n . D o o r Huth w e r d e n m e t g r o e p e n z w a r t b o n t e s t i e r e n , d i e op e e n l e e f - t i j d v a n 78 w e k e n ( l i j a a r ) w e r d e n g e s l a c h t s i g n i f i k a n t e v e r s c h i l l e n i n g r o e i g e v o n d e n b i j a l l e v o e d e r n i v e a u s . H i e r u i t w o r d t de kon-

(25)

k l u s i e g e t r o k k e n , d a t h e t v e r a n t w o o r d i s , h e t v o e d e r a a n b o d b i j r u n d v l e e s p r o d u k t i e op s t a l a a n t e p a s s e n a a n d e g r o e i e n d u s a a n h e t gewicht v a n d e d i e r e n e n d e z e op gelijke l e e f t i j d t e s l a c h t e n . D e s t e l l i n g v a n Huth i s : v o e r e n n a a r gewicht e n s l a c h t e n n a a r l e e f - t i j d . O m h e t v e r m o g e n t o t v l e e s a a n z e t b i j D Z B - s t i e r e n g e h e e l t e benutten, z o u d e n z e op e e n l e e f t i j d v a n 17

-

18 m a a n d e n g e s l a c h t m o e t e n w o r d e n . Voor d e v a a r z e n v a n d i t r a s zou dit o p t i m u m b i j 16 d 17 m a a n d e n liggen. De d i e r e n b e r e i k e n d a n b i j e e n a a n g e p a s t v o e d e r a a n b o d d e h o o g s t e g r o e i p e r d a g e n d e g e w e n s t e s l a c h t r i j p - heid. Volgens d e v o o r s t e l l i n g v a n Huth b e r e i k e n s t i e r e n v a n h e t z w a r t - bonte r a s , d i e op 5 j a r i g e l e e f t i j d 1000 kg wegen, b i j v l e e s p r o d u k - t i e i n 18 m a a n d e n

56

-

57% v a n h e t v o l w a s s e n gewicht. Voor v a a r - z e n i s d i t i n 17 m a a n d e n 6070 v a n e e n v o l w a s s e n gewicht b i j v r o u - w e l i j k e d i e r e n v a n 600 kg. E e n i n 197 1 o p h e t s l a c h t h u i s v a n H a n n o v e r i n g e s t e l d o n d e r z o e k n a a r gewicht, s l a c h t w a a r d e ( k l a s s i f i k a t i e ) e n p r i j s p e r kg l g v a n ca. 13000 z w a r t b o n t e s t i e r e n toonde a a n d a t d i e r e n v a n 550 kg 0, 25 DM p e r kg l g m e e r o p b r a c h t e n d a n d i e r e n v a n 450 kg. ? 3) In d e f i g u r e n 1 e n 2 i s h e t v e r b a n d a a n g e g e v e n t u s s e n d e ZW-opna- m e e n d e g e w i c h t s t o e n a m e e n v e r v e t t i n g bij D Z B - s t i e r e n , z o a l s d a t i n M a r i e n s e e w e r d u i t g e w e r k t (1 0). H i e r b i j l a g d e g e m i d d e l d e GZW

-

o p n a m e v a n s t i e r e n v a n 1 tot l T j a a r t u s s e n 10 G

+

O e n 10 G

+

600 p e r dag. (G = levendgewicht i n kg). B i j h e t s l a c h t r i j p m a k e n n e e m t d e v e t a a n z e t zowel n a a r l e e f t i j d a l s v o e d e r i n t e n s i t e i t t o e . De l e e f t i j d i s v a n g r o t e r invloed op d e g r o e i d a n h e t v o e d e r n i v e a u . Huth vond b i j i n t e n s i e f g e v o e r d e z w a r t b o n t e s t i e r e n m e t e i n d g e w i c h t e n v a n 470 kg e v e n v e e l v e t a a n z e t ( g e m . 2 3

-

2470) a l s b i j e x t e n s i e f g e v o e r d e s t i e r e n m e t eindgewichten v a n 530 kg. D a a r o m w o r d t d e v o o r k e u r g e g e v e n a a n l a a t s t g e n o e m d s y s t e e m voor h e t b e r e i k e n v a n h o g e r e s l a c h t g e w i c h t e n . D a a r n a a s t w o r d e n e e n g r o - t e r e p h y s i o l o g i s c h e r i j p h e i d v a n h e t d i e r ( h e t v l e e s ) e n g e b r u i k v a n m e e r goedkope r u w v o e d e r s i n d e BRD hoog a a n g e s l a g e n . Voor e e n o p t i m a a l a r b e i d s i n k o m e n w o r d t u i t g e g a a n v a n e e n g e m i d d e l d e k r a c h t - v o e r g i f t v a n 3 kg (2 tot 4 kg),

E e n probleern v a n d e e x t e n s i e v e p r o d u k t i e v a n s t i e r e v l e e s op g r a s - l a n d i s d a t d e s t i e r e n onvoldoende s l a c h t r i j p w o r d e n , m e t t e g e r i n g e v e t b e - dekking e n t e v e e l vocht i n h e t v l e e s ( m i n d e r h o u d b a a r ) . A l s gevolg v a n d e a f n e m e n d e v o e d e r w a a r d e v a n h e t g r a s i n d e l o o p v a n d e z o m e r en e e n m e t d e l e e f t i j d v a n d e s t i e r e n s t i j g e n d e v o e d e r b e h o e f t e z i j n e x t r a k r a c h t v o e r

-

g i f t e n nodig. Op d e D u i t s e b e d r i j v e n w o r d t h i e r a a n i n h e t a l g e m e e n onvol- doende voldaan. O p h e t p r o e f s t a t i o n M e l d w e r d h e t i n d e w e i d e s l a c h t r i j p m a k e n v a n s t i e r e n a a n d e hand v a n d a a r v e r r i c h t p r a k t i j k o n d e r z o e k b e s p r o k e n . I n 1972 w e r d e n v e r g e l i j k e n d e p r o e v e n u i t g e v o e r d , w a a r b i j a a n ca. 14 j a a r oude w e i d e s t i e r e n i n d e e i n d p e r i o d e v e r s c h i l l e n d e k r a c h t v o e r g i f t e n w e r d e n v e r s t r e k t

(9).

D e v o o r n a a m s t e r e s u l t a t e n v a n d e z e p r a k t i j k p r o e f z i j n opge-

(26)

Figuur 1. Groei in grammen p e r dier p e r dag in de d i v e r s e weken na de geboorte. g roei 0-0 = gemiddeld

4300

g z w €3-a = hoog +

6 0 0

gz

w

2

L- geb.- 13 1 4 - 2 6 2 7 - 3 9

40-52

53-65 66-78 weken Figuur 2 .Gewicht in kg en % v e t bij slachten

op d iverse leeftijden in weken.

v e l in gewicht

r

d r i e ribbenstuk d

52

6 5

78

weken

(27)
(28)

nornen i n t a b e l 7. T a b e l 7. Invloed v a n k r a c h t v o e r g i f t e n a a n v l e e s s t i e r e n i n de w e i d e . - - P r o e f g r o e p K o n t r o l e g r o e p 6 - 5 t o t 1 - 8 l kg k r a c h t v o e r 6 - 5 t o t 1 1 - 9 , 1 kg k r a c h t v o e r l - 8 t o t 1 1 - 9 2 ; k g - A a n t a l s t i e r e n 1 O 1 0 G e w i c h t b e g i n p r o e f , kg 3 5 1 , 9 3 5 2 , 9 A a n t a l p r o e f d a g e n E i n d g e w i c h t G r o e i i n g r p e r d i e r p e r d a g 1207 1014 Koud s l a c h t g e w i c h t 2 9 2 , 7 267, 8 A a n h o u d i n g s p e r c e n t a g e 57, 6 55, 6 N i e r v e t , kg 1 , 4 5 1 , 07 O p b r e n g s t p e r kg s l a c h t g e w i c h t , DM 6 , 84 6, 7 2 D e s t i e r e n m e t h e t m e e r d e r e k r a c h t v o e r b r a c h t e n g e m i d d e l d 2 0 0 DM m e e r o p b i j e x t r a v o e r k o s t e n v a n 9 5 DM, ( k r a c h t v o e r p r i j s 4 8 DM) z o d a t h e t a r b e i d s i n k o m e n p e r s t i e r 1 0 5 DM h o g e r w a s . D e r e s u l t a t e n v a n d e z e p r o e f s t e m m e n o v e r e e n m e t d i e o p d e CR W a i b o e r h o e v e t e M i l l i n g e n ( P R r a p p o r t 15).

(29)

6.

S E L E K T I E O P VLEESPRODUKTIE. De e i g e n p r e s t a t i e t o e t s .

In d e BRD w o r d t bij de v e r s c h i l l e n d e r u n d v e e r a s s e n op 7 c e n t r a l e opfoks t a t i o n s van d e KI- o r g a n i s a t i e s e l e k t i e m e t behulp van de p r e s t a t i e

-

t o e t s b i j jonge s t i e r e n toegepast. D a a r n a a s t m o e t e n in a l l e fokgebieden d e voor d e KI b e s t e m d e s t i e r e n a a n m i n i m u m e i s e n voor gewicht vol-

doen. E e n nieuwe KI-wet s c h r i j f t voor d a t a l l e e n g e t e s t e s t i e r e n g e b r u i k t m o g e n worden. De d o o r v e r s c h i l l e n d e m i l i e u f a k t o r e n beinvloede v a r i a b e l e g r o e i c i j f e r s v o r m e n e c h t e r g e e n v a s t e b a s i s voor d e s e l e k t i e op g u n s t i g e r vleesproduktiekenmerken. O p d e c e n t r a l e opfokstations w o r d t voor de p r e s t a t i e t o e t s b e t e r a a n d e e i s e n voldaan

(

1 3). In 1 9 7 2 w a s d e k a p a c i t e i t voor d e e i g e n p r e s t a t i e t o e t s op d e c e n t r a - l e s t a t i o n s voldoende voor r u i m 11 0 0 s t i e r e n . Het gebruik h i e r v a n e n h e t v o o r d e d i v e r s e r a s s e n gevolgde o p f o k s y s t e e m blijkt uit t a b e l 8.

T a b e l 8. E i g e n p r e s t a t i e t o e t s op c e n t r a l e opfokstations. ---

L-..----

p g e n

/

k g S l e e s w i j k - H o l s t e i n R u h w i n k e l D Z B ( Z W ~ ) 4 0 365 462 240 D R R ( r b ) 23 365 484 S u d e r b a r u p A n g l e r .. 90 126 365 397 R a s s e n G e t e s t e s t i e r e n s t i e r e n p e r j a a r l e e f t i j d /gewicht G e b i e d R i j n l a n d - W e s t f a l e n E i c k e l b o r n e n 8 0 80 350 DRB. S t a t i o n C h a r o l a i s

}

e n 70 7 5 A b e r d e e n A n g u s N e d e r S a k s e n E c h e m D Z B 1 B e i e r e n R o t t h a l m u n s t e r F l e c k v i e h 120 B r a n d h o f G e l b v i e h 140 G r u b F l e c k v i e h 9 0 W u r t t e m b e r g O f f e n h a u s e n F l e c k v i e 140 B r a u n v i e

/

e n O p d e v e r s c h i l l e n d e s t a t i o n s i s e r geen u n i f o r m i t e i t i n voeding e n h u i s v e s t i n g e n i n d u u r v a n de t e s t , z o a l s u i t t a b e l

9

blijkt. Dit komt e e n effektieve s e l e k t i e binnen e n t u s s e n d e r a s s e n onderling niet t e n goede.

G r o e i e n v o e d e r k o n v e r s i e z i j n , g e z i e n d e e r f e l i j k h e i d , d e v o o r n a a m - s t e s e l e k t i e k r i t e r i a . Uit e k o n o m i s c h e o v e r w e g i n g e n w o r d t i n d e BRD e e n s e l e k t i e s c h e r p t e v a n n i e t m e e r d a n 1 op 4 v a n d e i n g e z e t t e s t i e r e n n a g e - s t r e e f d . I n 1972 w e r d d e helft v a n d e s t i e r e n t i j d e n s d e t o e t s u i t g e s c h a k e l d .

A l s gevolg v a n e e n b e t r e k k e l i j k g e r i n g e s e l e k t i e s c h e r p t e e n e e n v a r i a t i e c o e f f i c i ë n t voor g r o e i van

5%

i s de g e n e t i s c h e vooruitgang j a a r l i j k s m a a r beperkt. Voor F l e c k v i e h werd. door v e r l e n g i n g v a n d e d u u r van d e t o e t s v a n

365

d a g e n t o t 500 dagen e e n g e n e t i s c h e v a r i a t i e c o ë f f i c i e n t v a n 15%

Referenties

GERELATEERDE DOCUMENTEN

o Totale duur van de adequate (empirische + gedocumenteerde) anti-infectieuze behandeling: geen vergelij- kende gegevens beschikbaar om de optimale duur te bepalen, evenmin als

De mbo-verpleegkundige in de VVT beheerst beroepspecifieke vaardigheden, ruime en gespecialiseerde kennis en specifieke verpleegkundige kennis tot in detail om passende zorg

Indien de werknemer tijdens het re-integratietraject niet meer als arbeidsongeschikt wordt erkend door de adviserend arts van ziekenfonds, dan heeft de werknemer in bepaalde

Het koninklijk besluit van 13 maart 1998 betreffende de opslag van zeer licht ontvlambare, licht ontvlambare, ontvlambare en brandbare vloeistoffen voorziet in

Aangezien deze biomassa voor een groot deel uit koolstof (C), stikstof (N) en fosfor (P) bestaat, is de incorporatie van deze elementen mogelijk hoger bij verhoogde

Doing this by hand means you take the teat in your hand with the thumb and pointing finger pressed to the base of the udder.. Then close the hand without moving it, squeezing all

Les homéopathes estiment que les actes non autorisés aux non-médecins en dehors de leurs compétences respectives (sages- femmes, dentistes) doivent aussi être : la

Als de bakjes wel een aardappel bevatten, slaat de tastvinger F minder ver door, zodat het uiteinde G de nok H niet raakt... en loopt naar onderen