Het voorkomen van "rust" bij freesia's met behulp van Ethephon-bespuitingen op het moedergewas

(1)

PROEFSTATION VOOR TUINBOUW ONDER GLAS TE NAALDWIJK

door : Wil van Ravestijn

(2)

Het voorkomen van "rust" bij freesia's met behulp van Ethephon-bespuitingen op het moedergewas.

Project : C-4 Proef : IX B

Plaats : Opkweek van de knollen bij L. van Leerdam, Heulweg 82, Kwintsheul 2e warenhuis rechts, le bed

Tijd : Bespuitingen : maart-april 1977

Kieming en gewasgroei: december 1977 - maart 1978 Uitvoering: Wilma Molhoek

Proefneemster: Wil van Ravestijn 1. Inleiding (zie ook proef IX A)

Gespoten is met Ethephon om rust-inductie bij freesiaknollen te voor komen. In deze proef is de invloed nagegaan van diverse concentraties (zie proef IX A) en diverse tijdstippen van toediening (=spuiten). De bespuitingen zijn hoofdzakelijk uitgevoerd vanaf het begin van de bloei tot nà de bloei. De reden, dat niet vóór de bloei met spuiten is begonnen was de angst, bloeiafwijkingen en bloemverdroging te ver oorzaken, hetgeen vooral bij een praktijkproef, voorkomen dient te worden.

Gezien het oriënterende karakter van de proef, zijn de bespuitingen in enkelvoud uitgevoerd (zie bijlage 1, de plattegrond). Per vakje van 1 m^ is als standaard hoeveelheid 250 ml spuitvloeistof verspoten. Bij de laagste concentratie (= 0,5 ml/1) is een vijf-voudige hoeveel heid spuitvloeistof verspoten. De daarmee verspoten hoeveelheid werkzame stof per oppervlakte eenheid (hier 1 m^) is dus 2,5 ml/1 Ethephon, het geen bijna overeenkomt met 2 ml/1, de daaropvolgende concentratie. Over het algemeen is het gewas slechts éénmaal bespoten. Echter, bij één behandeling (no. 22) is op elke spuitdatum gespoten. Hierbij is dus 4x4 ml/1 Ethephon verspoten, globaal genomen tweemaal zoveel als de hoogste concentratie.

2. Proefopzet

Als controle zijn volledig onbehandelde groepen en met water bespoten groepen gebruikt. De water behandelingen zijn op dezelfde data uitgevoerd als de Ethephon bespuitingen. Hierdoor zijn 4 "water" behandelingen in de proef opgenomen, welke bij de berekeningen veelal gemiddeld zijn. Ook de "water" veldjes zijn met 250 rnl/m^ bespoten.

In schema ziet de proef er als volgt uit :

Spuit- Onbeh. Conc. in ïïfl/1 Ethrel

data 0 0,5 2 4 8 1 3/3 2 3 4 22 + 5 17/3 7 8 9 22 + 10 31/3 12 13 14 22 + 15 14/4 17 18 19 22 + 20 * Per m^ 1250 ml spuit vloeistof verspuiten. Overige behandelingen 250 ml/m^.

Opm.: Ethephon is toegediend in de vorm van Ethrel A. Ethrel bevat 480 g/1 Ethephon. (De gebruikte concentraties waren dus resp. 2,4 - 9,6 - 19,2 - 38,4 mg/1 en 3 - 2,4 - 4,8 - 9,6 mg a. st. per

(3)

2

-3. Uitvoering

De proef is volgens schema uitgevoerd. Tussen de veldjes zijn "buffer-rijen" aangehouden, omdat de vakjes gedurende het spuiten niet van elkaar waren af te schermen. Voor aanvullende gegevens zie bijlage 2. De knollen zijn nà het rooien, drogen en schonen, geteld en gewogen. Vóór het planten is elke behandeling in 4 porties verdeeld, om ver schillen in preparatie-duur aan te brengen. Gekozen is voor 16-8-4 en 0 weken prepareren (= 30°C). Gedurende de periode, dat de knollen niet werden geprepareerd, stonden ze bij + 2°C. De 0 weken geprepareerde knollen hebben dus uitsluitend (= 16 weken) bij 2°C gestaan. De knollen zijn alle gelijktijdig gepoot, zodat alle knollen 16 weken zijn bewaard

(en zonodig vóór het prepareren bij 2°C stonden). Zie plattegrond van bijlage 3.

4. Resultaten

4.1. Produktie aan knollen en kralen (bijlage 4). 4.1.1. Totaal gewicht aan knollen plus kralen.

Vermoedelijk is er geen duidelijke invloed van de bespuitingen op de produktie van knollen en kralen. Omdat in enkelvoud is ge werkt, is dit niet betrouwbaar na te gaan bij de hier gevonden

(geringe) verschillen. Hoewel 2 ml/1 gemiddeld de geringste pro duktie aan knollen en kralen geeft, kan dit moeilijk aan de hoe veelheid Ethrel worden toegeschreven, omdat de vrijwel gelijke hoeveelheid Ethephon per oppervlakte (5 x 0,5 ml/1) een hogere produktie geeft evenals de hoogste concentratie (8 ml/1), maar anderzijds de controles (onbehandeld en water) nog iets beter uit de bus lijken te komen.

De conclusie moet dan ook zijn, dat Ethrel geen invloed op de knol- en kraalproduktie uitoefent, hetgeen geïllustreerd wordt door het feit, dat noch de concentratie (hoeveelheid) Ethephon noch het moment van toediening in de produktie tot uiting komen.

4.1.2. Het gewichtspercentage aan knollen.

In principe is het niet uitgesloten dat er een verschuiving plaats zou vinden in de gewichtsverhouding van de knollen t.o.v. het totaalgewicht aan knollen plus kralen.

Het gemiddelde gewichtspercentage aan knollen is over alle behande lingen berekend 70%. De uiterste waarden tussen de behandelingen variëren van 67 tot 72%. Hieruit blijkt, dat er geen aanwijzingen voor handen zijn om aan te nemen, dat Ethephon de verhouding aan

knollen beïnvloedt.

4.1.3. Het gemiddeld knolgewicht.

Het gemiddeld knolgewicht was voor onbehandeld 15,96 g/knol en variëerde voor de "water" behandelingen tussen 13,06 tot 14,83 g gemiddeld per knol. Bij deze goed vergelijkbare en bijna inden-tieke groepen zijn de verschillen door toevalligheden tot stand gekomen. Gezien de spreiding tussen de Ethrel behandelingen, moeten deze als onbelangrijk worden beschouwd.

De conclusie moet dus zijn, dat Ethrel niet duidelijk het ge middeld knolgewicht beïnvloedt.

(4)

3

-4.1.4. Het gemiddeld kraalgewicht.

Hiervoor geldt ongeveer hetzelfde als voor het gemiddeld knol gewicht. Het gemiddeld kraalgewicht voor de onbehandelde groep is 1,12 gram, voor "water" 1,079 g met een spreiding van gemid deld 0,90 g tot 1,09 g per behandeling. Bij de diverse Ethrel behandelingen lag de variatie tussen 0,85 en 1,19 gram per kraal gemiddeld per behandeling. Aangezien er noch een verband met de concentratie noch met het tijdstip van spuiten valt waar te nemen, zijn de verkregen verschillen vermoedelijk door het toeval bepaald. Conclusie: In deze proef geen invloed van de Ethrel bespuitingen op het gemiddeld kraalgewicht.

4.1.5. Het aantal knollen en kralen.

Ook dit gegeven is in bijlage 4 opgenomen.

Hiervoor geldt eveneens, dat er geen verband is gevonden tussen wel en niet met Ethrel spuiten, noch wat de concentratie, noch wat het moment van spuiten betreft.

4.2. De kieming.

De kieming is bepaald bij uitsluitend knollen. Van elke behandeling zijn de knollen in 4 partijen verdeeld. Elk partijtje (van elke

behandeling) werd 0, 4, 8 of 16 weken geprepareerd (= 30°C). Hierdoor zijn 22 x 4 = 88 combinaties ontstaan van preparatie x behandeling. Deze combinaties zijn alle in 2-voud uitgeplant, zo mogelijk 5 knollen per parallel. Zie verder de plattegrond van bijlage 3.

Bij het uitplanten bleken de knollen van behandeling 22 (4x gespoten) donker gekleurde schubben te hebben.

4.2.1. De kiemingspercentages.

Bij groep A (= 16 weken 30°C) was de rust volledig doorbroken. Bij de eerste controle waren nog niet alle knollen gekiemd, maar bij de tweede controle was dit globaal genomen wel het geval.

Conclusie : De kieming wordt niet benadeeld door een Ethrel behande ling.

Groep B (= 8 weken 30°C) begon twee weken later te kiemen dan de knollen van groep A. Ook de knollen van deze groep kiemden vrijwel simultaan. Dus noch een versnelling noch een vertraging van de kieming door Ethrel.

De kieming van de slechts 4 weken geprepareerde knollen (groep C) begon ongeveer twee weken later ten opzichte van groep B en vier weken later ten opzichte van goep A. De kiemingspercentages zijn in bijlage 5 opgenomen. In feite is er weinig invloed van de bespui tingen op de kieming. De concentratie/hoeveelheid per m^, komt niet tot uiting tot 4 ml/1. Nadelig is vermoedelijk de hoogste concentra tie, hoewel hierbij de kieming iets vroeger leek te beginnen. Ook het 4 keer spuiten van het moedergewas leek nadelig voor de kieming. De invloed van het moment van spuiten is evenmin duidelijk.

Conclusie : Geen bruikbare rustdoorbreking door Ethrel zelfs niet gecombineerd met 4 weken 30°C.

(5)

4

-De conclusie moet dan ook zijn, dat het spuiten van Ethrel op het moedergewas in deze proef geen verbetering of vervroeging van de kieming heeft gegeven. Via de hier gevolgde werkwijze wordt niet voorkomen, dat rust wordt geïnduceerd, noch wordt de geïnduceerde rust verbroken en soms lijkt Ethrel zelfs enigszins nadelig op de kieming te werken.

4.2.2. De splitterpercentages (bijlage 6) .

Knollen kunnen behalve een hoofdscheut ook één of meerdere zij scheuten vormen. Het aantal zijscheuten ten opzichte van het aantal hoofdscheuten is een maat voor de splitkieming, of in procenten, het splitterpercentage.

Bij groep A (= 16 weken 30°C) geeft "water" maximaal 35% splitkieming. Toenemende Ethephon concentraties geven toenemende splitterpercen

tages. Bij 8 ml/1 Ethephon wordt zelfs een splitterpercentage van 95% gevonden. De invloed van het moment van spuiten is (in deze proef ?) van ondergeschikt belang.

Bij de knollen, welke 8 weken zijn geprepareerd komt ongeveer eenzelfde tendens naar voren. De laagste concentraties beïnvloeden de splitkieming maar weinig, de hoogste concentraties werken wel duidelijk splitkieming in de hand. De invloed van het moment van spuiten is ten aanzien van de splitvorming van minder belang dan de concentratie, maar de latere bespuitingen lijken toch iets meer splitters te geven dan de vroeger uitgevoerde bespuitingen. Bij C (= 4 weken 30°C) zijn de knollen kennelijk te weinig uit rust om veel splitkieming te geven. Er zijn hierbij weinig zij scheuten gevormd en er is geen verband met de Ethephon concentratie en het moment van spuiten.

Conclusie : Splitkieming wordt bevorderd door langer (8 en meer weken) prepareren, door Ethrel bij redelijk geprepareerde knollen

(8 en meer weken), bij concentraties boven 4 ml/1 en door het later spuiten van Ethrel (zie grafiek 6 a en 6 c).

4.3. Vers spuitgewicht.

Het vers spruitgewicht is uitgedrukt in grammen per uitgeplante knol. Het vers spruitgewicht is de som van het gewicht van hoofd- en zij scheuten tezamen.

Langer prepareren geeft meer gewas (zie grafiek 7 a).

Voor de gemiddelde invloed van de concentratie kan het volgende worden gesteld. Ethrel op het moedergewas spuiten kan minder spruit-groei geven bij de "dochter" knollen als de Ethrel concentratie hoog

is (8 ml/1) of als vier keren wordt gespoten. Bij de redelijk gepre pareerde knollen (16 of 8 weken) is de nadelige invloed van de lagere

(= 4 ml/1 Ethrel) gering, maar bij de weinig geprepareerde knollen (4 weken) lijkt ook deze lage concentratie nadelig te zijn voor de spruitgroei.

De invloed van het moment van spuiten is niet groot. Er lijkt een tendens aanwezig te zijn, dat later spuiten minder nadelig is dan vroeg spuiten. Mogelijk houdt dit verband met de eerder genoemde splitkieming. Niet spuiten geeft het meeste gewas.

(6)

5

-Conclusie : Prepareren geeft meer gewas, Ethrel is nadelig voor

de gewasgroei, vooral bij de hogere concentratie (8 ml/1 of 4x4 ml/1) en bij slecht geprepareerde knollen (4 weken 30°C) ook enigszins bij de lage concentratie (4 ml/1). De invloed van het moment van spuiten is gering. Er is een tendens aanwezig, dat vroeg spuiten nadeliger is dan laat spuiten.

4.3.1. Gewichtspercentage aan zijscheuten.

Zoals reeds bleek, is het spruitgewicht samengesteld uit het gewicht van hoofd- en zij scheuten. Het gewichtspercentage aan zij scheuten valt dus eenvoudig te berekenen. Een hoog gewichts percentage aan zijscheuten moet als nadelig worden beschouwd. Dit percentage zal hoog zijn als veel zijscheuten zijn gevormd

(= hoog splitterpercentage) of als de zijscheuten sterk groeien ten opzichte van de hoofdscheuten.

Grafiek 8 a brengt dit in beeld.

Wordt kort geprepareerd (4 weken), dan is het gewichtspercentage aan zijscheuten gering. Voor zijscheutgroei is dus een langere preparatieduur nodig. Zijscheutgroei houdt dus vermoedelijk verband met rust doorbreking.

Door Ethrel wordt het gewichtspercentage aan zij scheuten ver hoogd als voldoende (8 of 16 weken) is geprepareerd. Concentra ties van 4 ml/1 Ethrel en hoger geven naar verhouding meer zij scheutgroei, evenals herhaalde bespuitingen. Hierbij (= herhaalde bespuitingen) kan zelfs na een geringere preparatie-duur een

hoger zijscheutpercentage worden gevonden dan na 16 weken prepareren. Dit is bij onbehandeld niet het geval, bij "water" enigszins.

De invloed van het moment van spuiten valt te verwaarlozen.

Conclusie : Prepareren en Ethrel verhogen de kans op een hoger ge wichtspercentage aan zijscheuten. Het moment van Ethrel spuiten is hierbij van geen belang.

4.3.2. Gemiddelde lengte van de hoofdscheut.

Dit gegeven is uitgedrukt in cm. De gemiddelden zijn berekend per gekiemde knol niet per uitgeplante knol.

Prepareren geeft langere hoofdscheuten. Ethrel remt de hoofdscheut-groei. De lage concentratie (tot 4 ml/1) geeft betrekkelijk weinig groeiremming, maar 8 ml/1 en de herhaalde bespuitingen geven wel duidelijk een remming van de hoofdscheutgroei te zien. Dit geldt voor alle preparaties, maar vooral voor de kortere preparaties. 4.3.3. Stevigheid hoofdscheut.

Dit gegeven is te bepalen door het gewicht te delen door de lengte. Grafiek 10 A geeft de verkregen gegevens grafisch weer.

Langer (16 weken) prepareren geeft steviger hoofdscheuten dan

korter (8 of 4 weken) prepareren. Het verschil in stevigheid tussen de scheuten van de 4 of 8 weken geprepareerde knollen verschilt weinig.

Hoewel bij voorgaande proeven de indruk is gewekt, dat het behandelen van knollen met ethyleengas steviger scheuten geeft, is dit na het toepassen van Ethrel op het moedergewas niet het geval. De invloed van het moment van Ethrel spuiten is niet groot. Mogelijk is later spuiten minder nadelig dan vroeg spuiten (zie de resultaten na 4 en 8 weken prepareren). De invloed van de concentratie is iets duide-lij ker.

(7)

6

-Globaal genomen geeft Ethrel minder stevige hoofdscheuten en dit is sterker het geval als de concentratie hoger is. Mogelijk

moet voor één concentratie een uitzondering worden gemaakt (2 ml/1), maar dit kan ook een toevalskwestie zijn.

Conclusie : Ethrel verhoogt de kans op minder stevige hoofdscheuten bij vooral de hoge concentraties Ethrel (4 en 8 ml/1 en herhaalde bespuitingen).

4.4. Wortels en trekwortels. 4.4.1. Wortelkwaliteit.

Aangezien het te veel tijd zou vragen de wortels uit te spoelen om het gewicht daarvan te bepalen, terwijl bij een dergelijke werkwijze toch nog een grote fouten-factor zou zijn ingesloten, is gekozen voor een globale beoordeling van het wortelgestel per pot. Beoordeeld is met +, + +, + en 0. Dit is respectievelijk op 8-6-4 en 0 gewaardeerd, waardoor berekeningen per behandeling mogelijk zijn. Prepareren geeft betere/meer wortels. Ethrel is enigszins nadelig voor de wortelontwikkeling, hoewel het moment van spuiten van weinig invloed lijkt te zijn en ook de concentratie

invloed niet groot is. Nadelig is een concentratie van 8 ml/1 en het herhaald spuiten van het gewas met Ethrel, vooral als onvoldoende

(4 of 8 weken) is geprepareerd. 4.4.2. Trekwortels.

De hoeveelheid aan trekwortels valt wel te bepalen, omdat dit weefsel redelijk goed uit de grond valt te isoleren. Per pot is bepaald het gewicht aan trekwortels, het aantal trekwortels en de lengte van de trekwortels.

4.4.2.1. Gewicht aan trekwortels (per uitgeplante knol).

Alleen het vers trekwortelgewicht is bepaald. Dit kan uitgedrukt worden per uitgeplante knol of per gevormde wortel.

De invloed van het prepareren komt tot uiting in een wat hoger gewicht aan trekwortels. Opmerkelijk is, dat dit duidelijk geldt voor 16 weken prepareren, maar 8 weken prepareren geeft veelal minder gewicht aan trekwortels dan 4 weken prepareren. Ethrel spuiten op het moedergewas is van weinig invloed op de latere trekwortelvorming. Bovendien valt moeilijk een invloed vast te stellen, omdat de beide controles (onbehandeld en "water") zulke grote verschillen vertonen. Vermoedelijk is de invloed van het moment van spuiten niet groot en geeft de hoge concentratie

(8 ml/1) of het herhaald spuiten meer gewicht aan trekwortels. 4.4.2.2. Gemiddeld trekwortelgewicht.

Hier wordt beschreven de invloed van prepareren en Ethrel op het gemiddeld trekwortelgewicht, dus het aantal grammen per gevormde trekwortel.

Bij dit gegeven is de invloed van het prepareren niet erg groot. Globaal genomen vormen de langst geprepareerde knollen (= 16 weken) wel de zwaarste trekwortels, maar het verschil t.o.v. de korter geprepareerde knollen (8 en 4 weken) is niet groot, terwijl deze beide kortere preparatie'Sonderling niet veel verschillen. De invloed van het moment van spuiten is niet groot. Globaal genomen lijkt Ethrel minder zware trekwortels te geven.

(8)

7

-De invloed van de concentratie lijkt ook niet erg belangrijk te zijn. Bovendien wordt de beoordeling bemoeilijkt door het

"effect" van water. In twee van de drie gevallen geven herhaalde bespuitingen zwaardere trekwortels.

4.4.2.3. Aantal trekwortels per uitgeplante knol.

Het aantal trekwortels is hoger na 16 weken prepareren dan na

8 weken. Echter, 4 weken prepareren geeft, althans bij onbehandeld, de meeste trekwortels.

De invloed van het moment van Ethrel spuiten is niet erg sprekend, maar waarschijnlijk verhoogt "vroeg" spuiten de kans op meer

trekwortels t.o.v. later spuiten en niet spuiten (4 weken 30°C uit gezonderd) . Ook is er een concentratie-invloed. Hogere concentraties verhogen de kans op meer trekwortels. Dit geldt in ieder geval voor 16 en 8 weken prepareren. Ook hierbij valt 4 weken prepareren

uit de toon. Echter, bij de herhaalde bespuitingen geven alle pre paraties veel trekwortels, zodat de conclusie mag zijn, dat Ethrel op het moedergewas spuiten de kans op meer trekwortels bij de kieming van de dochterknollen vergroot.

4.4.2.4. Lengte van de trekwortels.

Van elke trekwortel is de lengte gemeten. Hier beschreven wordt de invloed van de behandelingen op de gemiddelde lengte van de

trekwortels.

Zonder Ethrel geven de gedurende 16 en 8 weken geprepareerde

knollen de langste trekwortels, na 4 weken 30°C blijven de gevormde trekwortels duidelijk korter. Ethrel lijkt de trekwortelstrekking te remmen, uitgezonderd bij de 4 weken geprepareerde knollen. De invloed van het moment van spuiten is niet duidelijk.

De invloed van de Ethrel concentratie valt moeilijk te beoordelen, omdat de beide controles, onbehandeld en "water", zo sterk verschil len bij de 16 en 8 weken geprepareerde knollen. Echter, herhaalde Ethrel bespuitingen geven langere trekwortels en ook de hoogste con centratie Ethrel (8 ml/1) lijkt lange trekwortels te geven, zodat alleen remming door Ethrel optreedt als de concentratie/hoeveelheid laag is en bij hoge concentratie/hoeveelheid de remming volledig wordt gecompenseerd of zelfs wordt omgezet in een zekere bevordering van de trekwortelstrekking.

4.4.2.5. Stevigheid van de trekwortels.

Dit gegeven is uitgedrukt in mg per cm trekwortel.

Noch de invloed van het prepareren, noch van het moment van de bespuiting komen tot uitdrukking in een veranderde stevigheid. Ten aanzien van de concentratie kan gesteld worden, dat een concen

tratie van 4 of 8 ml/1 en de herhaalde bespuitingen de stevigheid verminderen, dus naar verhouding dunnere trekwortels geven.

5. Discussie

In deze proef heeft Ethrel weinig reacties veroorzaakt. In geen geval is de kieming vervroegd of verbeterd, zodat ten aanzien van de rustdoorbreking dit middel weinig perspectief biedt. Weliswaar is een groot deel van de teelt periode (van opkomst tot begin bloei) niet onderzocht. Aangezien echter

geen of negatieve reacties zijn verkregen, zal dit vooralsnog ook niet worden gedaan. Bovendien bleek het dompelen van de knollen in een vroegere proef ook nadelig te werken.

(9)

8

-Globaal genomen kan gesteld worden, dat tot op heden weinig succes is geboekt met de rustdoorbreking bij freesia. Dit komt mede, omdat de kennis aangaande de opbouw van de "rust" in de (nieuw gevormde) knollen ontbreekt en ook het moment, waarop de rust wordt geïnduceerd niet bekend is. Ook de veranderingen in de knol (waar ?), die gedurende het rustdoorbrekingsproces plaatsvinden zijn niet bekend. Alleen enkele globale chemische veranderingen zijn genoteerd, maar echt inzicht in deze materie ontbreekt volkomen.

6. Samenvatting

Door Ethrel op vier verschillende tijdstippen vanaf de bloei op het moeder gewas te spuiten wordt niet voorkomen, dat bij de dochterknollen "rust" wordt geïnduceerd. Verder blijkt een concentratie van 8 ml/1 of het 4 maal spuiten van 4 ml/1 nadelig voor de dochterknollen te zijn, hoewel de produktie aan knollen en kralen niet wordt beïnvloed.

De nadelige invloed van Ethrel komt tot uiting in een minder goede

spruitgroei (gewicht en gewashoogte minder),een geringere stevigheid van de hoofdscheut, meer splitkieming, een hoger gewichtspercentage aan zijscheuten en een minder goede wortelontwikkeling t.o.v. de controles en de lage Ethrel concentraties. Wel worden door de hoge Ethrel concen tratie (8 ml/1) en de herhaalde bespuitingen meer trekwortels gevormd met een hoger totaalgewicht aan trekwortels, echter de gevormde trek wortels zijn dunner.

Door prepareren wordt de rust volledig doorbroken als dit 16 weken wordt uitgevoerd. Korter prepareren geeft latere kieming, niet prepareren geeft geen kieming. Langer prepareren geeft meer gewas (lengte en gewicht), meer splitkieming (splitterpercentage en gewichtspercentage), een beter wortelgestel en meer trekwortels (aantal en gewicht). Echter er is geen invloed op de stevigheid van de gevormde trekwortels bij langer prepareren.

(10)

Bijlage 1 6 (22) 9 (21) 10 (20) 18 (19) 17 (18) 13 U7J ! 11 (16] 1 ! 5 (is: 20 (i4: 15 (i3: 2 (12 22 ( l i 7 (10 12 (9) 8 (8) 16 (7) 4 (6) 21 (5) 19 (4) 3 (3) 1 (2) 14 (1)

Plattegrond Preesia Ethephon-proef bij L. van Leerdam,

Heulweg 82,

Kwintsheul, 2e warenhuis rechts, le bed

Oppervlakte proefveldjes : 1 m2 Oppervlakte bufferrijen : % m2

Proef in enkelvoud Ras : Ballerina

Geplant 2e helft september 1976

Bloei omstreeks week 8 (20/2-26/2-1977) Behandelingen :

Spuit- Concentratie in ml Ethrel x 1-1

data onbeh. water 0,5 2 4 8

0 1

3/3 2 3 4 5+22 6

17/3 7 8 9 10+22 11

31/3 12 13 14 15+22 16

14/4 17 18 19 20+22 21

Opnu : Behandeling 3 + 8 + 13 + 18 in plaats van 250 ml per m2, 1250 ml spuitvloeistof per m2.

Concentratie per m2 dus 2,5 ml.

Behandeling 22 wordt 4x bespoten. (1) t/m (22) zijn volgnummers.

(11)

Bijlaçie_2

Eerste bespuiting : : 3 maart 1977. Tijd : Weer :

: 15.00 - 15.30 uur. : half tot zwaar bewolkt. Tweede bespuiting : : 17 maart 1977. Tijd :

Weer :

: 15.15 - 15.45 uur. : zonnig.

Derde bespuiting : : 31 maart 1977. Tijd : Weer :

: 15.15 - 15.45 uur.

: aanvankelijk zonnig, later bewolkt.

Opm.: geen schade te zien (of andere afwijkingen) bij de bespoten vakjes van 3 en 17 maart 1977.

Vierde bespuiting : 14 april 1977. Tijd : 10.30 - 11.00 uur. Weer : wisselend bewolkt,

af en toe zon.

Opm.: geen afwijkingen te zien bij de reeds vroeger bespoten groepen. Gerooid : 9 juni 1977 en in de schuur gezet om te drogen.

Knollen en kralen gescheiden vóór 27 juni 1977. Knollen en kralen gewogen op 28 juni 1977.

Naar de preparatie op 16 augustus 1977 (16 weken 30°C), 12 oktober 1977 (8 weken 30°C), 9 november 1977 (4 weken 30°C). Geplant op 7 december 1977 alle knollen. Proef in 2-voud. Per emmer van 3 15 knollen poten.

Opm. :

Bij het planten blijken de knollen van beh.22 A (= 16 weken 30°C en 4x 4 ml/1 Ethrel) erg slecht te zijn, verschrompeld en 2 volledig versteend en zwart. Bij de A groepen (= 16 weken 30°C) is veelal de uitgroei van wortelprimordia te zien, bij de groepen B, C en D is dit nergens het geval.

Goede en/of veel wortelprimordia bij behandeling IA - 2A - 3A- 7A- 12A - 17A-18A.

Matige wortelprimordia bij 4A - 6A- 8A- 13A- 16A en 19A.

Geen wortelprimordia bij 5A - 9A - 10A - IIA - 14A - 15A - 20A - 21A en 22A. Bij veldje no. 115 slechts 3 knollen gepoot, bij no. 155 4 knollen.

Op 3 januari is enige afwijkende groei geconstateerd.

Sommige bladeren hebben midden in het blad een inkeping en knakken daarop af. Ook ziet men verdroogde bladpunten.

Er lijkt geen verband met de behandelingen te bestaan. Volgens de deskundige is dit geen spuitschade.

(12)

Bijlage 3

Plattegrond II,

voor bepaling kieming enz.

22 15b 44 15c 66 15d 88 15a 110 6c 132 6a 154 6b 176 6d 21 3d 43 3a 65 3b 87 3c 109 9b 131 9d 153 9a 175 9c 20 19a 42 19d 64 19c 86 19b 108 _{22d 130 22b 152 22c 174 22a} 19 12c 41 12b Ç? 00 UI 12d 107 11a 329 l l r Til l i b 17^ TM 18 16b 40 16d 62 16c 84 16a 106 18c 128 18d 150 18b 172 18a 17 21c 39 21a 61 2 ld 83 21b 105 17a 127 17c 149 17d 171 17b 16 5d 38 5b 60 5a 82 5c 104 . 7d 126 7b 148 7a 170 7c 15 20a 37 20c 59 20b 81 2 Od 103 4b 125 4a 147 4c 169 4d 14 8d 36 8b 58 8c 80 8a 102 10c 124 10a 146 10b 168 lOd 13 6c 35 6a 57 6b 79 6d 101 13a 123 13 b 145 13d 167 13c 12 la 34 lc 56 ld 78 lb 100 15b 122 15d 144 15c 166 15a 11 13b 33 13d 55 13c 77 13a 99 19d 121 19c 143 19a 165 19b 10 14a 32 14d 54 14c 76 14b 98 2c 120 2a 14 2 2b 164 2d 9 18b 31 18c 53 18d 75 18a 97 lb 119 ld 141 lc 163 la 8 22c 30 22a 52 22b 74 22d 96 8a 118 8b 140 8d 162 8c 7 lOd 29 10b 51 10a 73 10c 95 3d 117 3c 139 3a 161 3b 6 4c 28 4b 50 4d 72 4a 94 12b 116 12d 138 12c 160 12a 5 9b 27 9a 49 9c 71 9d 93 5d 115 5b 137 5a 159 5c 4 7a 26 7d 48 7b 70 7c 92 16c 114 16a 136 16d 158 16b 3 lid 25 11c 47 11a 69 11b 91 21a 113 21c 135 21b 157 21d 2 2c 24 2a 46 2b 68 2d 90 20a 112 2 Od 134 20c 156 20b 1 17b 23 17 d 45 17a 67 17c 89 14c 111 14b 133 14a 155 14d a = 16 weken 30°C ( 17 augustus 1977) b = 8 30°C ( 12 oktober 1977) c « 4 " 30°C ( 9 november 1977) d - 0 30°C

(

7 december 1977)

(13)

Bijlage 4 , blz^_l

Bepalingen na het rooien

Beh. Aantal Gewicht (g) Gem.gew • ( g ) knol kraal knol kraal knol kraal

1 92 571 1468 640 15,96 1,12 2 105 645 1463 700 13,93 1,09 3 82 643 1269 636 15,48 0,99 4 93 615 1321 645 14,20 1,05 5 101 651 1573 730 15,57 1,12 6 84 535 1423 634 16,94 1,19 7 89 516 1271 627 14 ,28 1,22 8 112 623 1604 665 14,32 1,07 9 67 515 1074 499 16,03 0,97 10 78 594 1263 549 16,19 0,92 11 94 628 1527 652 16,24 1,04 12 105 685 1557 705 14,83 1,03 13 100 595 1375 593 13,75 1,00 14 73 640 1106 545 15,15 0,85 15 99 667 1440 616 14 ,55 0,92 16 103 640 1483 573 14 ,40 0,90 17 110 649 1437 648 13,06 1,00 18 103 653 1432 629 13,90 0,96 19 86 581 1232 576 14 ,33 0,99 20 68 378 999 420 14,69 1,11 21 93 614 1368 603 14,73 0,98 22 94 665 1394 622 14,83 0,94

(14)

Gewicht aan knollen + kralen in grammen 4x Tot. Gem. 0 0,5 2 4 8 4 m2 2108 3/3 2163 1905 1966 2303 20571 10394 2079 17/3 1898 2269 1573 1812 2179 L 2016 9731 1946 31/3 2262 1968 1651 2056 2056 9993 1999 14/4 2085 2061 1808 1419 1971' 9344 1869 Tot. 8408 8203 6998 7590 8263 39462 m2 2108 2102 2050 1750 1898 2066 2016 1973 Gewichtspercentage knollen - '69.6 3/3 67.6 66.6 67.2 68.3 69.2*Ï 67.8 17/3 67.0 70.7 68.3 69.7 70.1 .6 9. 1 69.3 31/3 68.8 69.9 67.0 70.0 72.1 69.7 14/4 68.9 69.5 68.1 70.4 69.4 69.2 Gem. 69.6 68.1 69.2 67.6 69.5 70.2 69.0

Gemiddeld knolgewicht in grammen 15.96 3/3 13.93 15.48 14.20 15.57 16.94) 15.16 17/3 14.40 14.32 16.03 16.19 16.24>14.83 15.32 31/3 14.83 13.75 15.15 14.55 14.40] 14.50 14/4 13.06 13.90 14.33 14.69 14.71^ 14.37 Gem. 14.36 14.31 14.84 15.25 15.51 14.83 14.83

Gemiddelde kraalgewichten in grammen 1.12 3/3 1.09 0.99 1.05 1.12 1.19" 1.08 17/3 0.90 1.07 0.97 0.92 1.04 0.94 1.04 31/3 1.03 1.00 0.85 0.92 0.90 0.94 14/4 1.00 0.96 0.99 1.11 <T 00 -N \ O 1.00 Gem. 1.07 1.00 0.96 0.99 1.02 0.94 1.01

(15)

Bijlage_4_, b i z . 3

Aantal knollen

0 water ml/1 Ethephon 4x Tot.

0,5 2 4 8 4 0 92 3/3 105 82 93 101 84) 465 93 17/3 89 112 67 78 94) 94 440 88 31/3 105 100 73 99 103) 480 96 14/4 100 103 86 68 93) 450 90 Tot. 399 397 319 346 374 1835 per m^ 92 100 99 80 87 94 94 92 Aantal kralen 571 3/3 645 643 615 651 535) 3089 618 17/3 516 623 515 594 628) 535 2876 575 31/3 685 595 640 667 640) 3227 645 14/4 649 653 581 378 614) 2875 575 Tot. 2495 2514 2351 2290 2417 12067 per 571 624 629 588 458 604 535 603

Gewicht aan knollen in grammen 1468 3/3 1463 1269 1321 1573 1423) 7049 1410 17/3 1271 1604 1074 1263 1527) 6739 1348 31/3 1557 1375 1106 1440 1483) 1394 6961 1392 14/4 1437 1432 1232 990 1368) 6468 1294 Tot. 5728 5680 4733 5275 5801 27217 per m2l468 1432 1420 1183 1319 1450 1394 1361

Gewicht aan kralen in grammen 640 3/3 700 636 645 730 634) 3345 669 17/3 627 665 499 549 652) 622 2992 598 31/3 705 593 545 616 573) 3032 606 14/4 648 629 576 420 603) 2876 575 Tot. 2680 2523 2265 2315 2462 12245 per m2 640 670 631 566 579 616 ' 622 612

(16)

B i j l a g e 5 , b i z . 1 Kieming bij A (16 weken 30°C) in %

B?!?" Controledata Controledata B|h. Controledata

volg. volg. volg.

la 9a 17a 12 100 100 100 100 100 27 100 100 100 100 100 45 100 100 100 100 100 163 100 100 100 100 100 153 100 100 100 100 100 105 100 100 100 100 100 la 100 100 100 100 100 9a 100 100 100 100 100 17a 100 100 100 100 100 2a 10a 18a 24 100 100 100 100 100 51 80 100 100 100 100 75 100 100 100 100 100 120 100 100 100 100 100 124 60 100 100 100 100 172 80 100 100 100 100 2a 100 100 100 100 100 10a 70 100 100 100 100 18 a 90 100 100 100 100 3a 11a 19a 43 ' 60 80 80 80 80 47 100 100 100 100 100 20 100 100 100 100 100 139 100 100 100 100 100 107 80 100 100 100 100 143 100 100 100 100 100 3a 80 90 90 90 90 11a 90 100 100 100 100 19a 100 100 100 100 100 4a 12a 20a 72 100 100 100 100 100 63 100 100 100 100 100 15 100 100 100 100 100 125 100 100 100 100 100 160 100 100 100 100 100 90 60 100 100 100 100 4a 100 100 100 100 100 12a 100 100 100 100 100 20a 80 100 100 100 100 5a 13a 21a 60 60 100 100 100 100 77 80 100 100 100 100 39 80 80 100 100 100 137 100 100 100 100 100 101 100 100 100 100 100 91 40 100 100 100 100 5a 80 100 100 100 100 13a 90 100 100 100 100 21a 60 90 100 100 100 6a 14a 22a 35 80 100 100 100 100 10 0 100 100 100 100 30 80 100 100 100 100 132 80 100 100 100 100 133 100 100 100 100 100 174 40 100 100 100 100 6a 80 100 100 100 100 14a 50 100 100 100 100 22a 60 100 100 100 100 7a 15a 4 100 100 100 100 100 88 100 100 100 100 100 148 100 100 100 100 100 166 100 100 100 100 100 7a 100 100 100 100 100 15a 100 100 100 100 100 8ô 16a 80 100 100 100 100 100 84 80 100 100 100 100 96 100 100 100 100 100 114 60 100 100 100 100 8a 100 100 100 100 100 16a 70 100 100 100 100

(17)

Bijlage_5,_blz. 2

Kieming bij B (8 weken 30°C) in %

Beh. _{+ ,} _Controledata, , ^ Beh. _{+ ,} _Controledata„ . ,

volg. volg. n 0' 3/1 IO4 174 244 31^ 6^ n°* 3^ 10^ 17^ 24^ 31^ 6^ 78 80 100 100 100 100 100 5 40 80 100 100 100 100 97 60 100 100 100 100 100 109 60 60 100 100 100 100 lb 70 100 100 100 100 100 9b 50 70 100 100 100 100 46 80 100 100 100 100 100 29 40 60 100 100 100 100 142 60 80 100 100 100 100 146 60 60 100 100 100 100 2b 70 90 100 100 100 100 10b 50 60 100 100 100 100 65 60 100 100 100 100 100 69 0 0 80 100 100 100 161 100 100 100 100 100 100 151 10 60 100 100 100 100 3b 80 100 100 100 100 100 11b 5 30 90 100 100 100 28 100 100 100 100 100 100 41 60 100 100 100 100 100 103 60 80 80 80 80 100 94 80 100 100 100 100 100 4b 80 90 90 90 90 100 12b 70 100 100 100 100 100 38 40 100 100 100 100 100 11 100 100 100 100 100 100 115 100 100 100 100 100 100 123 100 100 100 100 100 100 5b 70 100 100 100 100 100 13b 100 100 100 100 100 100 57 0 60 80 80 100 100 76 80 100 100 100 100 100 154 0 40 80 80 80 100 111 0 40 80 80 80 100 6b 0 50 80 80 80 100 14 b 40 70 90 90 90 100 48 60 80 100 100 100 100 22 80 100 100 100 100 100 126 60 100 100 100 100 100 100 60 100 100 100 100 100 7b 60 90 100 100 100 100 15b 70 100 100 100 100 100 36 40 100 100 100 100 100 18 20 80 100 100 100 100 118 80 100 100 100 100 100 158 40 40 100 100 100 100 8 0 60 100 100 100 100 100 16b 30 60 100 100 100 100

(18)

Bijlage 5 , b i z . 3 Kieming B vervolg + , Controledata Controledata volg no. 3^ 10^ 17^ 24^ 3H 6^ 3^ 10^ 17^ 24^ 31^ 6^ 1 100 100 100 100 100 100 4 + _{9 +14 + 19 (2 ml/1)} 171 100 100 100 100 100 100 17 100 100 100 100 100 100 63 83 95 95 95 100 9 80 100 100 100 100 100 5 + 10 +15 + 20 (4 ml/1) 150 80 80 80 80 80 80 18 80 90 90 90 90 90 63 88 98 100 100 100 86 40 100 100 100 100 100 6 + _{11 +16 + 21 (8 ml/1)} 165 100 100 100 100 100 100 19 70 100 100 100 100 100 16 50 88 90 90 93 Gemiddelde invloed moment van ; spuit« 59 80 100 100 100 100 100 3 + 4 + 5 + 6 (eerste spuitdag) 156 40 80 80 100 100 100 20 60 90 90 100 100 100 55 85 93 93 93 100 83 60 100 100 100 100 8 + 9 + 10 + 11 (2e spuitdag) 135 60 60 60 60 60 60 21 30 60 80 80 80 80 41 65 98 100 100 100 52 60 100 100 100 13 + _{14+ 15 + 16 (3e spuitdag)} 130 60 80 80 80 100 22 30 70 90 90 100 60 83 98 98 98 100

Gemiddelde invloed Ethrel

2 + 7 + 12 + 17 (water) 18 + 19 +20 + 21 (4e spuitdag)

75 95 100 100 100 100 60 85 90 93 93 95

3 + 8 + 13 + 18 (0,5 x 5)

(19)

A 170^ 33©/ 4 3704 38 04 3904 0 8 43 83 93 95 98 98

(21)

Bi2lage_6i_blz1_l

Splitterpercentage bij A = 16 weken 30°C

20/12 27/12 3/1 10/1 17/1

40 4io' 40

(22)

B_i jj_age_6

i

_bj_z_._2

S p I i t t e r s A

20/12

27/12

3/1

10/1

17/1

Bereke-

" A> Bereke-

d

%

Bereke-

cj /O

Bereke-

cf /o

Bereke-

<L /o

n i ng

ni ng

27 _H

_{0 M 20}

_H

60. _H"

•60

_H

60 .153

_H

0 _H

20 _H

40 _H

40

40 9a Mo 0 Mo 20

io

50 Mo

50

51 _H

0 _H

20 _H

60 _H

60 _M

60

124 _H

0 _H

60 _H

80 _H

80 10a M

0

_A

_io

40

₆

_{o

60 _Mo

70 _Mo

70

47 _H'

20 _H

120 _H

120

107 _H

0 _H

60 _H

80 _H

100 1 1a M 11 Mo 90

,0

(o

100

10

(o

100

1

Mo

110

63 _H

_{0 M 20}

_H

40 _H

40

160 _H

0 _H

40 _H

60 _H

80 _H

80 1 2a Mo 0 Mo 30

Ho

50

è

io

60 Mo

60

77 _H

_{0 M 20}

_H

20 _H

40 _H

40 101 M 20

H

40 H

120 H

120 13a

_H

1 1

_{Mo 30}

₇

_(o

70 _Mo

80 _Mo

80

10 _H

0 _H

20 _H

60 _H

60

133 _H

_{0 M 20}

40 _H

60 _H

60 14a

_H

_{0 Mo 10 Mo}

30 _Mo

60 _Mo

60

88 _H

0 _H

20 _H

20

166 _H

0 _H

60 _H

80 _H

80 15a Mo 0 Mo 0

4

io

40 Mo

50 Mo

50

84 _H

25 _H

40 _H

60 _H

100

114 _H

0 _H

20 _H

60 _H

60 16a M 14 Mo 30

6

{o

60 Mo

80

(23)

B i j l a g e 6 , bj_z_._3 S p I i t t e r s A

80 80 100

19a

°(o

0 ₅

_(o

50 ₇

_<o

70 ₇

_(o

70 ₈

_io

%

41 18^9 46 2°/ 59 ₅₁ 4 + 9 + 14 + 19 °^5 0 _u

_io

28 1 9

lo

48 22

io

55 234> 58

(24)

S p I i t + e r s A

20/12

27/12

3/1

10/1

17/1

Bereke- % Bereke- % Bereke- % Bereke- % Bereke- % n i n g n i n g n i n g n i n g n i n g

He

3 l6^o 40 2

Ho

60 26^o 65 274 68 13 * 14 * 15 * 16 2i: 1 0 7i0 18 20io 5 0 2Ho « 27^ 68 16 * 19 * 20 • 21 2 ^3 6 '4^9 36 23^ 58 26^ 65 27^ 68

(25)

B _ i_jJ_ a 9 e_6_J._bJ_z_ . _ 5

40

75

H

100 4

i

100

H

80 6b

30 30

40

Mo

50

Mo

50

Mo

60 69

80

(27)

Bijlage_6_i_blz. 7

Splitterpercentage bij B = 8 weken 30°C vervolg

3/1 10/1 17/1 24/1 31/1 6/2

100

_H

100 52

_%