Niet voor publicatie. Rapport No. 22. ONDERZOEK NAAR DE KOSTPRIJZEN VAN DE VOORNAAMSTE AKKERBOUWPRODUCTEN VOOR OOGST
1943.
DOEL.
Het verkrijgen van een zoo betrouwbaar en volledig mogelijk beeld van de ab-solute en relatieve hoogte van de kostprijzen der voornaamste akkerbouwproducten, zooala die naar alle waarschijnlijkheid bij een gemiddelde oogstverwachting, ge-let op de huidige bijzondere productiebelemmeringen, in 1943 zullen zijn.
Bij de berokening dezer kostprijzen is zooveel mogelijk getracht, zoowel wat kosten als opbrengsten betreft, de moest voorkomende toestand weer te gevon. Bij-zonderheden, die op sommige basisbodrijven voorkwamen, zooals b.v. zaaizaadwin-ning, pootgoedselectie, zijn uitgeschakeld. Voor de klei is b.v. aangenomen, dat de gohoolo aardappeloogst voorzoovor deze daarvoor geschikt is, bestemd ia voor consumptie. Voor de Voenkolonio'n is als bostomming van den gehoolen oogst de
fabriekmatige verwerking aangenomen. Eenzelfde standpunt werd ingenomen bij clc be-r<.Hiüiiin( v.'.n den melkprijs in rr.pport No. 16S w.'.-\r '.Ü bijzondere brvten vr.n oen
dool der bedrijven, voortvloeiende uit -\o fokkerij, buiten beschouwing zijn gelaten, DE BASISGEGEVENS.
Voor dit ondorzoek kon nog geen gobruik gemaakt worden van de door hot Land-bouw-Economisch Instituut in 1941 begonnen kostprijsbookhoudingon, daar de
af-sluiting van doze boekhoudingen nog niet ver genoeg gevorderd was. Noodgedwongen hebben wij ons daarom moeten basooren op vrijwel dezelfde basisgegovens als die, welke verwerkt zijn in do vroegor door het L.E.I. uitgebrachte rapporten nos.
5, 7j 11, 12 on 13. Onderstaande staat gooft oen overzicht van do gobioden, de basisjaren on hot aantal waarnemingen.
STAAT I. Producten. Granen,peulvruchten,zaden. Wintertarwe Zomertarwe Wintergerst Haver Erwten Geel mosterdzaad Blauwmaanzaad Karwijzaad Koolzaad Eogge Suikerbieten. Aardappelen. Fabrieksaardapp elè n Producten. Granen,peulvruchten,zaden. Haver Rogge Suikerbieten. Consumptieaardappelen. G R Noordelijke Bouwstreek I' 1936/'39 1936/'39 1936/'39 1936/'39 1936/'39 1937/'39 1938/'39 1936/'39 1936/'38 1936/'39
II
62 46 59 64 53 3 5 23 21 1 67 Overijsel (gerne Oost.I
1938/'39 1938/'39 1938/'39 II 10 10 10 0 N I N G E N Oldambt I 1936/'39 1936/'39 1936/'39 1936/'39 1936/'39 1936/'39 1937/'39 1936/'39) D
1936/'39 ngd bedrijf WeI
1938/'39 1938/'39 II 40 40 36 42 31 13 4 24D
31 Op ! stII
6
6
VeenkoloniënI
1939/'41 1939/'41 1939/'41 **• 1939/'41 sand) I " 1939/'40 1937/'41II
15 15 15 15 3 landII
9
8
I. Basisj n. II. Aantal waarnomingen (één waarneming is één bedrijf gedurende één oogstjaar).l) Totaal aantal waarnemingen van Noordelijke Bouwstreek en Oldambt zijn samen-, genomen onder Noordelijke Bouwstreek.
L S c^-
EC%
ia ù
ïi.E.I. \ ZJHBUQTHEEK J*% m ^
2 -
^ïv'if
Uit dit overzicht blijkt, dat althens wat do bolangrijkste productûrt betraft, hot aantal waarnemingen in do Noordelijke Bouwstrook eh hot Oldambt tamelijk bevredigend is. Voor de Voonkoloniön, Overijsol on Zooiand on eenigc minder belangrijke producten in de Noordolijko Bouwstrook on hot Oldambt is do basis smal, of zelfs zoor smal.
DE METHODE.
Do hooveelhoid tor beschikking stamde kostprijsgogovons van akkerbouw-producten is niot toereikend om bon volledig kostonboold te verkrijgen, zooals dat- b.v. wol mogelijk was vóór don kostprijs van melk in eonigo ^ebicden (rap-port Mo. 16). Dit kostonboold is van zooveel belang, omdat bij do bepaling van den prijs eigenlijk niet alleen afgegaan kan worden op den gemiddelden kostprijs; ook do afwijking'van hot gomiddoldo (do spreiding ven don kost-prijs van de verschillende bedrijven) dient men te können. Hoe hot met den kostprijs gestold is van do relatief duur workendo bedrijven, is van veol be-lang, indien het in do bedoeling ligt door middel van verhooging of verlaging van den prijs de omvang van do productie van oen bepaald gewas to vergrooton of to verkleinen.
Toogopast. zijns
a. De methode van de gemiddelden.
Indien het aantal waarnemingen niet voldoende is voor hot samenstellen van oen frbquontio-diagram, verdient het de voorkeur ^omiddolden te borekenon, daar eon gemiddelde oen juister indruk geeft den do waarnemingen ieder afzonderlijk. Bij het toepassen van deze methode is hot wol van belang te woton in hoeverre
do gomiddolde kostprijzen der in hot onderzoek betrokken bedrijven ovoroenstemition mot do gemiddelde kostprijzen van allo bedrijven uit hetzelfde gebied. Bon aanr wijzing hiorvoor is te vinden in do vorgolijking van de verhouding tusschon bedrijfskosten en -baten (kostenfactor) mot die van een groot aantal bedrijven mot alleen fiscalo boekhouding.
Voor de Noordelijke Bouwstrook on hot Oldambt is het ...emiddeldo van de onder-zochte bedrijven vrijwel in ovoroonstomming met het Gemiddolde van oen grooto
groep fiscalo bodrijvon. Voor do bodrijven uit do Groninger Veonkoloniön bloek bij oen dergelijk onderzoek ovor hot oone basisjaar 1939 de gemiddelde kosten-factor van de in hot ondorzoek betrokken bodrijven hoogor to liggen dan do
grooto groep bedrijven mot fiscale bookhoudingon. Van de Ovorijselscho bedrijven was in dit opzicht niots bekend.
b. Do mothode van projectie.
De gegevens uit Zeeland zijn afkomstig van eon kleine groep zoor goode bo-drijven, mot een grooto oppervlakte beteold mot de betreffende gewassen. Ter interpretatie zijn daarom de uitkomsten van do berekeningen van deze basisbedrijvon geplaatst in het kader van oen 200-tal bedrijven, waarvan de totaio bedrijfskosten en -baton bekend wären. Do kostenfactoren - aantal guidons koston per f 1 0 0 . — baten - van deze bedrijven zijn in oen froquontio-diagram (zie grafiek I) gerangschikt naar de grootte. De gemiddelde kostprijs van do in het onderzoek betrokken bedrijven is nu omgerekend tot den kostprijs van oen bedrijf, dat gemiddelde kosten heeft, door den berekonden kostprijs te veranderen in do verhouding, van den gemiddelden kostenfactor van de betref-fende bedrijven tot don kostenfa-ctor van het middonbedrijf uit het frequentie-diagram.
Hierbij is dan verondersteld, dat de verhouding van don kostprijs van oen be-paald product op oen bobe-paald bodrijf ten opzichte van don kostprijs van hot bodrijf mot gomiddoldo kosten, dezelfde is als do verhouding van don kosten-factor van dit bedrijf tot don kostenkosten-factor van hot bodrijf mot gomiddoldo kosten; m.a.w. vorondorsteld is, dat oon bedrijf, dat in totaal genomen lage respectievelijk hooge kosten hooft dit ook, en in gelijke vorhouding, zal hebbon voor elk product afzonderlijk.
In onze vorige rapporten No. 11 en 13 is ten opzichte van do plaats der ondor-Bochte bodrijvon in het frequentie-diagram een veronderstelling'gomaa.kt. In dit rapport is dozo plaats door nador ondorzoek berekend.
DE VERY/ERKING VAN DE GEGEVENS.
1. Do kosten voor de verschillende gewassen per ha. jn do basisjaren zijn voor allo bodrijven por jaar gemiddeld. Elk basisjaa.r is even zwaar gewogen voor do berekening van het uitoindolijk gemiddelde. Op sommige punten zijn correcties aangobracht in het basismateriaal. Do belangrijkste hebben betrokking op poot-goed, kunstmest en op die bijzondere werkzaamheden, welke voor ons doel buiten beschouwing dienden te blijven. In bijlage III wordt te dezon opzichte
nauw-keurig opheldering verschaft. Do gespecificeerde gegevens uit de basisjaron zij^i to vindon in do bijlagen, dio in de inhoudsopgave staan aangegovon.
3
-2. Do omrekening van do kosten per ha. in de basisjaren op het huidige peil bij
normaio productieomstandigheden geschiedde met behulp van wijzigingscoöffi-cionten, die in de betreffende bijladen genoemd worden on toegelicht zijn in
bijlage III. Do aandacht wordt erop gevestigd, dat, daar dit rapport in Novem-ber werd opgezet, de koston in het algemeen zijn omgerekend tot het prijspeil van November-December 1942. Voorts zijn nergens hoogero prijzen opgenomen dan de officieel vastgostolde. Bij de samenstelling van de wijzigingscoëfficienten is in hoofdzaak gebruik gemaakt van do statistiek over hot verloop van de prijzen loco-boerderij van do bedrijfsbonoodig'-lhedon,die door het Contraal Bureau voor de Statistiek op verzoek van en in overleg met het Landbouw-Economisch Instituut in I942 is opgezet. De resultaten van de omrekening zijn op dezelfde bijlagen als do gegevens uit de basisjaren weergegeven.
3. Uitgaande van de waarschijnlijke kosten per ha. in 1943 bij normale productie-omstandigheden en genormaliseerde opbrengsten (zie bijlage I) zijn oonige correcties aangebracht, welke verband houden met de oogstderving tengevolge van het tekort aan stikstofhoudende en fosforzuurhoudondo meststoffen. Wij hebben hierbij gebruik gemaakt van de conclusies van een onderzoek, dat ingesteld is door het Centraal Instituut voor Landbouwkundig Onderzoek te Waèoningon in sa-menwerking met het Bodemkundig Instituut te Groningen. In bijlage XXXVIII is het beknopte verslag van dit onderzoek te vinden. Het heeft alleen betrekking op de gecombineerde oogstderving, tengevolge van hot ontbroken van fosforzuur en hot tekort aan stikstof; mot een eventueel tekort aan kali is geen rekening gehou-den. Ook een oventueele vermindering van de opbrengst tengevolge van minder goo-de bewerking en verzorging goo-der gewassen of hot voorkomen van meer onkruid als ge-volg van de minder goedo bemesting en hot mindor zorgvuldig wieden is buiten beschouwing gebleven.
Onwillekeurig dringt zich de vraag op of de oogstderving, tengevolge van het in onvoldoende mate aanwezig zijn van meststoffen, - en hetzelfde geldt voor do vermindering van do melkproductie, als gevolg van hot nagonoeg ontbreken van krachtvoor - in wezen niot hetzelfde vorschijnsol is, als zich in de industrie voordoet onderden naam onderbezetting. In beide gevallon toch wordt do aandacht
getrokken door hot foit, dat de productie in natura in vergelijking met vroegere poriodon, onder "normale" technische productieomstandigheden, is verminderd. Hoewel do verschijnsolon in hun gevolgen voel overoonkomst vortoonen, is in
we-zen oen belangrijk onderscheid op te merken.
Bij onderbezetting wordt gelet op dat dool van het productieapparaat dat niet meer gebruikt wordt. Indien do productiecapaciteit zooveel kloinor was als do onder-bezetting bedraagt, zou do werkelijke productie or niot geringer door wordon. Zou het onder do huidige omstandigheden noodzakelijk zijn (b.v. tengevolge van verwoesting) oen sigarettonfabriok nieuw te bouwon en in te richten, dan zou men deze een zoodanige capaciteit kunnen govon, dat geen onderbezetting bij de huidige tabakspositio zou voorkomon.
Bij do oogstderving valt do aandacht niet op oen dool van hot productieapparaat, dat onbenut blijft, maar op de verandordo productioomstandigheden.
Door een beperkte aanwezigheid van kunstmeststoffen en het ontbreken van kracht-voeder zijn de productieomstandigheden van den akkerbouw en de veehouderij ver-anderd. Onder deze omstandigheden zou ook bij het nieuw opzetten van een land-bouwbedrijf een hoogeren kostprijs per eenheid product te verwachten zijn dan onder productieomstandigheden, die een ruim gebruik mogelijk maken van kunstmest en veevoer.
Ook buiten den landbouw komt het verschijnsel van hoogere kosten tengevolge van 'veranderde productieomstandigheden voor, b.v. de stijging van de tractiekosten
birj vervanging van benzine door generatorgas.
De kosten van onderbezetting zijn een erfenis uit andere tijden; de oogstderving hangt samen met de huidige productieomstandigheden. Zoudon de huidige
productie-omstandigheden permanent zijn, dan zou do onderbezetting na verloop van tijd verdwijnen, de lagere productie uit hoofde van de veranderde productieomstandig-heden zou dan "normaal" zijn.
Hieruit moge blijken, dat onderbezetting en oogstderving uit kostenoogpunt twee verschillende verschijnselen zijn.
De oogstderving brongt ook voor sommige kostenelementen een vermindering me"b zich mode (zie bijlage XXXVIl). Hierbij hebbon wij ons gebaseerd op schattin-gen van do Commissie van Advies.
4. De geldelijke opbrengsten van do bijproducten zijn op de kosten van het
hoofdproduct in mindoring gebracht. Voor de bijproducten zijn de huidige prij-zen of waarde loco-boerderij in rekening gebracht.
4
-5» De berekeningen hebben alle plaats gevonden op den grondslag van pacht. Daar in de meeste £evallen het bedrijf in eigendom was, moesten dus de eigenaars-lasten worden geëlimineerd en hiervoor in de plaats een bedrag voor pacht worden opgenomen. Getracht is zoo goed mogelijk de werkelijke huidige pachtwaarde van de betreffende categorie bedrijven te' benaderen. In bijlage III is hierover meer te vinden.
6. In de eindberekeningen (zie do bötreffende in de inhoudsopgave genoemde bij-lagen) zijn beknopte opstellingen van de kostprijsberekeningen gemaakt. Uit-gegaan wordt van de totale kale kosten (zonder pacht) zooals die iri" 1943
zou-den zijn onder normale productieomstandighezou-den (zie de uitkomsten van de gespe-cificeerde kosten). Van deze kosten is afgetrokken de kostenvermindering in ver-band met- de oogstderving en is bijgeteld de pacht.
Vervolgens is de waarde van do bijproducten weer in mindering gebracht van do kosten. Tenslotte zijn de totale kale kosten van het hoofdproduct gedeeld door het aantal, eenheden verwacht product voor oogst 1943. Dit laatste is de genorma-liseerde hoeveelheid na aftrek van de oogstderving.
7. Ter orienteering zijn op dezelfde bijlagen, die de oindberekeningon weerge-ven, ook kostprijzen berekend, waarin een ondernemersloon is verdisconteerd. In overeenstemming met de voor andere producten gevolgde gewoonte om 20$ van de gemiddelde totale kale kosten als ondernemersloon in te calculeoren is dat ook voor de akkerbouwproducten gedaan. Wij meonon in de hoogte van de kale kosten een bruikbare maatstaf te hebben gevonden voor do relatieve hoogte van het on-dernomorsloon. Po absolute hoogte onttrekt zich aan do beoordooling van. een in-stolling als hot Landbouw-Economisch Instituut 5 20$ van de kale kosten is dan ook louter als een aanknoopingspunt te beschouwen. Daar een in do kale kosten
uitgedrukt procentueol gefixeerd ondernemersloon stijgt -naarmate dG kale kosten stijgen, zou men om het ondernemersloon stabiel te houden een veranderlijk per-centage voor het ondernemersloon moeten aannemen. '"Tij hebben in dit rapport
evenwel 20$ ^ohandhaafd, daar do ondornemorsloonon voor do diverse producten dan globaal gonomon op hetzelfde pr.il blijven als in onze vorige rapporton van ak-kerbouwproducten voor oogst I942, toen voor een deel nog met oen vast bedrag van f 7 5 » — of f 1 0 0 . — per ha. is gecalculeerd.
Het ondernemersloon is per gewas on por gebied als 20$ van do gemiddelde totale kale koston van hoofdproduct on bijproducten per ha. berekend en vervolgens op f 5 » — afgorond. Hoewel de wintorgerst in het Oldambt een iets lager cijfer gaf, is toch voor dit gewas hotzolfdo bedrag genomen als voor de andere granen* Staat II geeft een overzicht van do ingocalcüleorde ondernemersloonen.
STAAT II. Producten. I.Granen,peul vruchten,
Zïï'hiiïï.
l.YJint, er tarwe 2.Zomertarwe i.Wincergerst 4.Haver 5.Erwten 6.Geel mosterdzaad 7.BIauwmaanz aad 8.Karwijzaad 9.Koolzaad l) 10.Rogge II.Suikerbieten. 11.Suikerbieten III.Aardappelen. 12.Consumptieaardappelen 13.Fabrieksaardappelen IV.VIas. 14»Stroovlas Groningen Noordelijke Douwstreekioo
100 100 100 IO5 90 10085
1101 3 . 5 . . .
.-• ' 140 Oldambt95
95
95
95
100 85 . 10075
J40
.
. Veenko-loniën ' 80 80 80 120 Överi jsel'Oopt-75
75
L30 W3St75
130 -Zeeland 140 160 ïïestsL. Noord Brabant 140 r 1) Gemiddelde van Noordelijke Bouwstreek en Oldambt.5
-DE RESULTATEN.De uitkomsten van do tierekeningen zijn overzichtelijk samengevat in de achter de tekst gevoegde Staat III. Onder A. zijn de kostprijzen met inbegrip van 20$ ondernemersloon, onder B. de kale kostprijzen weergegeven. Volledigheidshalve zijn in dit overzicht ook opgenomen de uitkomsten van een onderzoek naar den
kostprijs van straovlas, waarvan in rapport No. 23 roods verslag is gedaan. Een recapitulatie van dit rapport is to vindon in "bijlage XXXVI van dit rapport: Staat IV. geeft ter vergelijking een overzicht van de vastgestelde prijzen voor oogst I942, de in vorige rapporten door het Landbouw-Economisch Instituut bere-kende kostprijzen voor oogst 1942 en do in dit l'apport berebere-kende kostprijzen voor oogst 1943. In de berekeningen voor oogst 1942 zijn niet In alle rapporten dozelfdo ondernomersloonen ingecalculeerd als nu voor oogst 1943. Om een betere vergelijking mogelijk te maken tusschon de berovende kostprijzen voor oogst 1942 on I943 zijn ook voor oogst 1942 dezelfde ondernemersloonen, zooals deze in
Staat II zijn weergegeven, ingecalculeerd. Hierdoor wijken'dus do kostprijzen voor oogst I942 in Staat IV iots af van die in de betreffende rapporten.
Uit Staat IV blijkt, dat de kostprijzen over de gehoole linio zijn gestegeri in vergelijking met eon jaar eerder. Ten decle is dit terug te voeren op de stijging in min of meerdere mate van vrijwel allo kostenelementen. Do post arbeidsloon is hiervan wol een van do bolangrijksto* De grootste invloed op de stijging van de kostprijzen gaat evenwol uit van de vorwachte daling van de opbrengsten der ge-wassen in I943, tengevolge van hot tekort aan stikstofhoudende on fosforzuurhou-donde meststoffen.
Do verwachtingen omtrent de oogstdorving, zooals die door het Centraal Instituut voor Landbouwkundig Onderzoek te ^Jagoningen en het Bodemkundig Instituut te Gro-ningen zijn berekend, zijn aanzienlijk hooger dan de oogstdorving, zooals die voor oogst I942 in aanmerking is genomen. Voor 1942 was bovondion alleen rekening gehouden mot het tekort aan stikstof. Om eon sprokond voorboold to gevens In Zeeland werd de oogstdorving voor 1942 voor suikerbieten on aardappelen op 10$ begroot; voor 1943 zijn dG oo^stdervingspercentages voor deze beide gewassen res-pectievelijk op 21 en 30 borekond.
De cijfers in Staat IV spreken voor zichzelf. ï/ij herhalen evenwol nog - wellicht ten overvloede - dat, met uitzondering van de berekeningen betreffende de Noor-delijke Bouwstreek en het Oldambt voor do belangrijkste gewassen, de calculaties slechts op een smalle basis steunen.
Dit feit wordt duidelijk in het licht gesteld voor de Veenkoloniön, waar de uit-komsten in Staat III A en Staat IV belangrijk van elkaar afwijken. Voor een be-tere vergelijking zijn in Staat IV n.l. de berekeningen op hetzelfde materiaal (9 bedrijven in het oogstjaar 1939) gebaseerd als in rapport No. 7» I*1 rapport
No. 22 on dus in Staat III is ook nog het materiaal van 6 van deze zelfde
be-drijven van het oogstjaar 1940 gebruikt. Bij een voldoend breede basis mocht oen dergelijk verschil in uitkomsten niet voorkomen. Ook de vorschillon in de bere-kende kostprijzen in 1943 van de gemengde bedrijven in Oost- en Wost*-Overijsel duiden naar alle waarschijnlijkheid op te weinig representatief materiaal. Dit rapport geeft slechts berekeningen op grond van cijfers uit eonige gebieden van ons land. Over de jonge dalgronden is b.v. niets bekend. Het rapport óver oogst-dorving laat zien hoe hier in het bijzonder het ontbroken van fosforzuurhoudende meststoffen en het tekort aan stikstofhoudende meststoffen zich naar allo
waar-schijnlijkheid in een sterke daling van de opbrengsten zal openbaren.
Bij dergelijke grooto wijziging on in de productieomstandigheden, als zióh hebben voorgeùaan sinds de jaren, Waaraan onzo basisgegevens zijn ontloend, wórdt aan do voorcalculatie hooge oischen gesteld. Zoo was hot ondoenlijk steeds alle zich mogelijkerwijs voordoende veranderingen in productiemethoden in rekening te bren-gen. De voorcalculatiü moet dus opgevat worden ala een globale benadering«
Vele bijzondere factoren, die alle min of meer van invloed zijn op de kosten voor oogst 1943 of do opbrengsten daarvan, zijn verder in onze berekeningen bui-ten beschouwing gebleven, daar het vrijwel onmogelijk geacht moet worden deze in-vloeden in een getal voor elk onderdeel uit te drukken. W.j hebben hier het oog op een aantal factoren, die door de Commissie van Advies te borde zijn gebracht. Zooals daar zijns het ontbreken van ontsmottings- en ziektebostrijdingsmiddolon, het weliger tieren van onkruid in een minder zwaar gewas, het moeilijk of niet
verkrijgen van allerlei klein materiaal on gereedschappen, de mogelijkheid dat de stikstof te laat zal worden geleverd of in minder geschikte samenstelling, de moeilijkheid om arbeiders te krijgen voor do late herfstwerkzaamheden mede door
_ 6
-schaarschte aan goede workkleeding en schoeisel, hot govaar te laat klaar to komen met de oogstwerkzaamheden van suikerbieten, waardoor het uitzaaien van de wintergranen in het godrang kan komen, het minder goed function! u'-r: .ivan
ma-chinos, b.v. bij den zolfbinder door inferieur touw of hij het dorschen door te zwakke aandrijfkracht waardoor het stroo soms niot gelijktijdig geperst kan worden.
Be Commissie van Advios is van meening, dat ter dekking van het risico, dat voortvloeit uit al deze en soortgelijke bijzondere factoren, die samenhangen mot de huidige productieomstandigheden, het wenschelijk is in de prijzen glo-baal 10^ van do totale kale kosten boven het oridornsncrslóon, in de prijzen'
van do akko'rbóuT.iproductori voor 00/st 1943 in te oalouleercn.
Uit bovenstaande beschouwingen blijkt wel duidelijk, dat do waarde die aan de uitkomsten van het onderhavige onderzoek kan worden toegekend, verre van
vol-strekt is.
's-Gravenhage, 29 Januari 1943. LAKDBOUW-ECONOMISCH INSTITUUT De Directeur,
(Drs.J.Horring)
Ö o o m u a> B CD
g
CU -d fi o CD • d ei1
• ä (D -P CD O 0) rH cd a> -dS
> •feS. O (M a ca !> pi O O rH ca FH a> CU -d fi o fi <D -P CD a o • < cd -P r i -P to m s 0 . 3 fcc jzs P -d§
i - t 0) a> I O rH CU CQ • n •rl r l CU£
fi CD ba a •rl S O u CS -P ca CD Es - p ca o o o s£5
CD fi CD O > H 4» x>§
• d rH O • r-i CD V L U e O 3 o '.) fe m 1 ca -P r l -P ca m q eu • cd t s S .<=> • d§
i - i a> CD tS3 rH CD 03 • r j • H CDë
Ö CD fi •H Ei O h O - p ca a> &S -P CQ O O 1 o S3:S
CD s CD O > r H -P fil9
TJ rH O ' * "' rH CD •d 1 r l £ o s O O Ä m • ö <u - p o 3 •5 o u PH .M CD CD r l -P CD M CD CD r i • P ca«1
CD1 •d cfl N »» S CD -P .fi O M C ^ r-H 3 CD PH » fi CDS
r l es • M 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 r H i-H • rr\ 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 H •• i H U\ * * > . . . "^ I I I • 1 1 1 1 1 1 • c"> CM r H r H IT\ C— r H O CM CM 1 • 1 • 1 1 1 1 1 1 • o c — cr\ rH . > & — —^ . — ,— — •— C—"ä-qp t—vp ^ c o H c o o ä J i r i ^ c v i r H v o . » * < . . » • # ! | |riNÔ ONCO r H iX> r -rH -rH -rH -rH r O " * < t C O r O C O O r O O O r n r O V O V O O O - ^ - C M - v J - ^ ^ d - O t — t — C M e « f * « * 4 0 a » | O r H r H O N r r N - > ä - V O C O r H r < " > rH r H rH r H r O «v|-rO CM CV1 1 | 1 1 1 | 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 CM i i i i i i i i i i • VO rH ON VO i r \ vo 1 1 1 • 1 1 1 1 1 1 « VO LTN rH r H . ITN ON VO 00 CM . , . . ° ° • 1 • I l 1 1 1 1 • CM ON r H H s > rH
S
I f N O L ON m a • • • ^ I T N C rtrir1 N C — O r O " * r H ) ON C— ITNC— m g e o i » « . * | | 1 J rH CM C—t—C— 1 r H CM r o I f N l f N o ir\c— O M T N V O t— co vo vo t— •<* O t— vo r a CM t— CM t— • • • • • • « ^ • • 1 f O ^ - T ± H v O H ITvVO VO c— r H r H r H r H r H ' ^ - i r N v i - C V I C V I **-~%^-^ rH r H • • C« r O •d cd cä N -d -d «S «• CD - p fn cd bû te CD co m H T J ca H CD ni a g) TJ O - P cd bo o cd ta cä O r i - P h ü S e " i ( o 1 IfN C M • CO r H 1 1 1 0 0 so • cö r H VO VO • IfN rH 1 O rr, • CM CVI ! 1 1 1 ON CM • r O CVI VO IfN • ON I-i • a o • p CD • H r O r l CD r H CD r l CD r l CD S ' H S 6Û M r l fi g fi > fc CD CCI r l «> O © MH O - H d r l CD r H O« O pH • • • • « * • * • O rH CV! r O T t IfNVO t— CO © \ r H •H 3 CQ • • fi fi (3D CD CD Ü - P H 0> CD O -rl P, O rO ft o ri ca H « I ' d M r l r l ' H «fl§,o3i
M r H H H i-H-i i i i • < * ^ » . <r t t -C—rH • • 1 T j - l f N O M — O N C M . • • 1 r O * 3 -rf\ 1 1 • CM 1 1 1 1 1 t 1 1 1 ITN • 1 1 LfN ONVO 0 0 ^ - , » • | LTNVO U M -ONn-i A * • "3-LTN r— . . ^ 1 1 * CM 1 1 1 1 1 1 fi (D rH fi CD CD P . r H P , - - ~ - ^ CD ca CM evi en - d • • P i f i ca fi> i a . » ca • d W Cl r l U M CD CD 03 •rl s <a o -p -H ca O Q, 0) Ü rH &A Q> 3 fi -H CM • ON 1 1 1 1i
1
ê o H CVI O » C M rH 1 1 1r
i rH C— w (M H **~s r o ca ca rH r> O o r l • -P S5
. O CD •IrH Pi r l CO CD r l COI CD CD fi bD fii cal U r l P i O - H (8 r H I CD CD O H Ci. fc>|p,rb • • CM r o fc * 9 rH rH H r-t •H • •P -P &•* a -H 3 fi\ ce J fi CQ O CD O r l O O r» H* O •H fi • ta ca cd - H £ CD +» bo ca bû •P fi CD CD fi\ r l r OS?
> CD fi -o CD•9 s
3 r» rH c a V i . •H ITN a CM - p •« O i-^ fii CD C0 fi -rs US <rl t> r l O fi > <s> o • p ta fi O -H ^4 • • v «rl + i u » +» 44 H a) M j a •rl - H C0 fit 3 o r H CQ O CD fi bo •H O • • -rl rO -P gl 'S a t> ra§,§
o •*\ CQ r l cô O ^ ? CD r» bO •P +> CD P û) 'riä ^
ß •d fi co rH a -H O > -P fi fi m O CD bo M fi ^ 3 S CD 3 rl CD rH fil r l (0 P i - P . H O C0 a te O 5 -p -d O CD o CO CD ba CD H H3 Pi fi O r l O O > +» CD "fi CO • H +> 00 • ta ! bO bO fi CD r l H» O fil fii P i O O -riS
> S >g
S \ Ä r H IfN O •ro > ^ î . r O • H •«!*• rH fi H • • O CD t) -P ~ r l ca >0 o o (3 o » a r l CD fi CD O «a -d N !> fi o fi O 8 - H • d rH CD CQ • O •H r l CD6
« •rl CD cd ca fii -d a > s» CD CD CD rH (0 O bOCS o •d H* CD fiiS
> fi O -P CQ y M r l O • d fi o N CM f O H »• « j • > H • p cd cd • p ca o* CM CM • O JE; • P h o P< E cd od • m •SI-O N H EH CO
8
o !Z3 S CM < * ON r H EH ca CJJ o o ! z < H £ |Si H EH O £3 g O P H S K o PQ PH Cl=3
fe •s:^ i> fe ^ N 1-3 H M PH EH m o M F4 R fe •ai >u
O ' I H tNl PH£
5 Q K1
M • H PS & PHg
• fcs-M CSB
§ PH Ü • *4 - i ' i • n fcfl •rH ß ö :cu • H B O i - l O •a CD o > • p , Q Cu - d i-l O M a> a> FH •P ca te 5 o W O rH ai -d FH o o |25 -P -H ta U) += ta r-O bD^t-O bD^t-O N O r H - p m CM fc0"=t O ON O r r t 1 • n fcO • H fi • P - H ta fco -p tO r O b O ' * O O N O r H • p ta CM to^-O to^-O N O r H 1 • n fco •H R - P - H ta fcfl -p ta r<1 fcO ^ J -O -O N O r H -p ta CM fcO^J-O fcO^J-O N O r H • -P O ^1 m fe • I - J fco • H O -P r H O r l CD o fcfl U CM P fn O * * ft (D O ON cd P> ï> <-* U 0) FH <d o H O N 0) f> «cj-•P ON B S H a> ai bo N -p - P T S 10 ta - H bo cd FH O > ft o • B CD - p u 3 •3 oÄ
O r o O N r«~> I f N CM 1 » 1 • 1 1 1 1 1 • r-l O rH r H O O N , _ NO ^ C O ^ 1 • 1 • 1 1 1 1 1 • y r n O N CM • H r H rH r— O m co „ . , NO 1 . 1 • 1 1 1 1 1 • CM ^ 0 0 rH rH 4(y> >-* * N > ^ IfNMD CD CO f - ^ - ^ - C M O r O l Î N r < - ) r H r O r H M 3 • • » « • • • • I | C M r H i d i i r H r O O N O N C O • * r H I f N O Ù N t - O r O ^ r H ON rOCCf) ON t^- IfN C— r O o « r « * a » « l | • s t l f N C U r H C M t — C— C— r i H r H H ( M r O t A l A O < - t A O N C O O N ^ O N O N O N « « f I f N I f N r H C O MD • • • • • • • • • ! 1 CM r O r « O ON CO CO 0 0 H H H H H W l A r O m c— O N ifN r— O N rH O N c— O t f N C O O t ^ O N O - 3 - C O • • • • • s « » « | r H O O r H i H N O M O O N ' ^ -O ifN r— -ON i r \ v o r—co vo r — ^ j - O t ^ M D r O CM C— CM • • • • • • • • • 1 r o < ^ < * H ^ > H I f N NO NO H H H H r t • H / l A ' t t M t — C O C O ^tCO t ~ ^ - 0 \ O N V O C O r H t — C O C M r — C M r O • s e a « o * « » | CM r o r O O " * IfN «s|- t— r H r H r H r H r H r H r O l o m C M cd cd cd cd cô cd t— c— t— c— r— CM CM CM i r \ c — rH r H r H rH CM I f N t f N 1 O 1 1 | 1 1 IfN CM CM 1 IfN i | 1 1 1 t -r n m w o m o o o I A W rtHrlrlHfO^OtrOrt • a o • d cd tS! c 0) - p fii us
> r H 3 CD PH B CD § FH CS T j cd Cd *~* IH T J r O - d cd • O -P FH «8 fcO te CD to © N nd M U i FH -P Ö cd cd H a> ta cd cd T J O - p c d f c O O c d N c d o F n - P r i a a a ,r> «i « • c CO • p a> • r l r ° FH 0) r H C U F H t U f H l i ) S - H c S I b D ' d - P C t t - P O - P r H P & r H f c O r l Ö S ß l > t e < B c d S 0 0 Q J - H O - H C d r l O J r H t d O p H ft&tSl[3-Wpq<3PHMt=4 • 1 • • • • e * * * » 9 O 1 M rH CM r r , •»* IfN NO C—CO ON rH • H 3 CO • H M 1 1 1 ^t-oo % c-O O N CM • l-T) CM i n «a-• ' O N rH ON M3 • rH NO i n • O N r H f -0 -0 • c— r H m r H1
* O N rH • Ö fco o X -P 0) O -H O , a O FH r H O JS<S FH -H CD H ft t o o r H r H • a a r H 0) f l ft cd • d FH cd < • M H M O N r O 1 ' ' ^ O r— C--I C--I C--I * C\J CO m I I I * CM 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 I 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 cd cd l r i f -i H IfN • O IfN t — ft I f N t ~ -• m -• -• r*"> 0) ^ J : CM to +1 Ö o r H Ö a> o ft r H ft • • û) cd td . a ft -d ft FH cd • cd "d fcO cd FH FH M Q> tu "5 •H S cd O -P -H to O ft tu M •H a ^ t o 3 Ö -H • FH ta tu FH ta <D c! fco P m ft O -rl cd r H O f q ÉH fc=-• fc=-• fc=-• CM r o > rH r H M 1 1 1 1 1 1 O CO S o rH C— • CM r H r H ^ » O N • < * • r H r H ^1
• CM H ta câ r H > O O r l • +» fco ta M tt O r H o o) rH ft <D FH FH a> a> ftCS • ^J-r H ft -P 1 -p o ta M m o O o fcO<d M -=l- o o O ON pp O -H O r H A <=\ -P to 9, tow o i» » «s rf o oi M > fcO r( T-J q o +» cd ta CM p ta > H • ' J - t J 60 cd ON ö o M rH cd o o M r H - H C -H» - P -P • o> a cl o ta cH > fcO O » -H •«}• 0) O - d -P O N fcO o FH cd rH 0) Ö O -P . fcO FH cd O M H • p ta o > > l • m .H o ö W bo to !> a) B o • a eâ ' H o - f i n o , n to -p !> to r H O - O fcO • p ta cd û) - H S3 «H - d B r l U O 0) «H 0) • r i t J FH FH rH > P I O P + > 0 ) O r Q ft O H a> o • PH CD ta >d o c i t d - H - d ta • * ' - ^ C « H T j ON «3- Ö +> cd r H rH td tO j> O Ö • > fco o cd -p -p B M o > CO fit " d CD (D " d bO a Ö FH .H O o cd o , o -p a -st o - d FH ft ta cd ON rH fcO O -H t> rH - P O -P C H ft CD cd N O 1 CD fi O "d -V FH CD 03 Ö r H -P - d B cd r n CD ^<! ß cd O > ON P 8) û) l> t ) rH w • « _ 2 -• - FH O> O) ß ß B a> -p FH - H cd CD tó • H 10 CD - P cd > > Ei te fi> cd o CD pj ta - d fco B fn O B -H B tD o ft W " O r-J CD fcO -P •rt ffl <D ta I CD N S r H ft fcO I ^ FH -P o B • . -ra B o C o >d I f N - r t C D B O f c O r l B r H r H N O fii O CD - O (D • C ft f «H >d •rt -d ON O B FH FH r O » o CH O ft»»>ONO o FH CD O - P O N r H O - d 0) •rt JE; 10 r<-> o tn o ON 1 FH E FM 3 ß M rH o 3 rH 3 O -P > B O (> CD Fn r n ^ ) CD B "d Cd ON O tO r H H t D B c d r H O - r t e e T j « I ' D 10 . r t ^ r H - d -P B fi td ß W O f i O l c ä O ^ O rrj -rt fcO > B r H • rri > O 3 ft O O J . r l t D O B ö O i •r\ S fit O - P ^ S 0) B -P to r d o Q) fco S a> tn FH o FH O i> b O M O t > ft-PrfnöH O 0) O .rt CD M 10 ß I .B ,M H r l -rl (D 1 - d ,Q -P rH «d • B co o ft cd td O T 5 t a , f J O c d B ß CM -rt fl) -P FH « N - d ON o ca o t> «n -d ß , ta ß • B o d «H r l -rt rH ß -rt fcO CÔ CD CD « c d o • r t e H Ä ß > B ß r l tn -r-J o o ' o d 3 -rt -rt » O Kl . r i P rH O Kl CM -rt -ro N - d o ^ ta -ri d B C D C D O N C d F H ß O H P P r H r ^ l ftOfl r - ^ ^ y ^ N ^ ^ - v H r O l T itoi M o i a m - p co tä r i m - p ca a> 6= r s fcO H - f i •P - M tu t.; CO r - i O H p m c o o-O r->. s vi CCI U • p ta m C [ Qß ^ c3 , o a-. CD 0) CD CO • r s • H fl.' I • P I» CD P , to C J ô G " O r-H •r! !.; ca 'G: -p I V ON r» œ tes O C N û H CD ta • O • r i CD > O I •p ta ó O
n
•o bel •H fi +> -H CO VCi
-p tu ro b 0 < 4 «> GN Q H . • F CM H! "c* t t i C N O rH O sr o -I3 M ça • o t>0 • H O r H O « M CD " v f C CD O te....fe.4
CD U rçj O H O C J CD \> * = f to c; ^ CD c; b0 Ki -r' - P TO 01 10 -ri tC (S t-i O fe... Pi o f ä CD •8•3
o ft« I I I I I I I t ITN CM CM NO H ON ON t— in r O r O ON VO ITN \ Û NO \C\ 0 0 O CM CM O N CM CM O ITN lf\ t— « • O CM r-i H • I a eu -d ci N «" sn' a> -p O >4o
0>ji—1 CC*jfH M CD CS', CM • M Q • CM CM f-4 O O C M ON I I CM O CM 0 0 ITN t— r - i VO O ONVO co ^ t ITN NO m v o v*c— • • ON CO « < H H IfNt— ON«*» " t f W A ~KD ON •«frOO • « ITN • O C-* ftlTN » CD e r o tD " • * U C CD O P . rH rf. • U CD i>£
P '& bQ \.J 0 ai » « i b O • P \M 0)1 •H\O , P ' 0 S-ljO iul.-H M) •H f 1 S* a; tßs p. 1« H en -p CD •rl , P h CD M •H ;( e fis,' O . tl) r H j ^ i G-» l a S«H TJ f i ! M c i î l o « ; • , » H t * r-i m crt CD •ri • p Cn (0 u m S •H CD H fls
ri O C fl) t<D •H O (H) CM o o r-i ca câ 1-4 > o o r l to o P. CD r l CD O O i-H ±L H CM JCL CD r-i a +> O +> CS \ £ . ITN ^g
^ ITN CM • P i CO ta U a CD i-t •3 t» CD bO CD H a> n ö •H -p cd •ö E! CD a co M CD CD • P CD ^3 « CD r-i CD CQ •rs •rl r l CD •6 S
O PH ca o o vo M ö m ._rj.rl M *> co j y r l -rl • P X I CD O , a ca CD a U> o CD CD i-l -H r-! -P cd P. Ö 3 CD t D ^> a .O O CD O Xi r l & O O ö > CD -P cd CD •rl e ß CD r i -P r l ca td b0 !> C CD CD b0 r! ^ Ä ft ft O »—"s H • H • H * ^Rapport No. 22. MiU&fié I. OPBRENGSTEN VAN Î)E HOOFDPRODUCTEN (in ka. per fc&.). 1. Berekend is'de gemiddelde opbrengst van de bedrijven, waarvan dè gegevens
be-kend zijn, over het aantal jaren waarop deze betrekking hebben. 2. Berekend is het quotient van:
a. de gemiddelde opbrengst over de jaren 1930 t/m '39 on
b. " " " hetzelfde jaar (jaren) waarop de gegevens ad 1 betrekking hebben, voor het geheele gebied, waarin de betreffende bedrijven zijn gelegan. Deze cijfers zijn ontleend aan de "Verslagen en Mededeelingen van de Directie van den Landbouw". Voor de Veenkoloniën zijn deze cijfers op-gegeven door het Boekhoudbureau van don Veenkoïonialen Boerenbond te Veendam, omdat eerstgenoemde cijfers hier minder goed bruikbaar waren.
Er is verondersteld, dat dit quotient voor de opbrengsten van het geheele ge-bied gelijk is aan dat van de afzonderlijke bodrijven. De toevalligheid, die in de opbrengst van een of meer jaren is gelegen wordt nu geneutraliseerd doors 3. Het produot van kolom 1 en kolom 2 to berekenen en de aldus verkregen
genorma-liseerde opbrengst tot uitgangspunt voor de kostprijsberekening te kiezen. 4. Tenslotte is deze opbrengst verminderd met do to verwachten oogstderving, die het gevolg is van de geringere.hoeveelheden kunstmeststoffen en do kleinere hoeveelheden stalmest, welko laatste bovondion van slechtere kwaliteit is. I. GRANEN, PEULVRUCHTEN EN ZADEN.
A. Groningen: Noordelijke Bouwstreel
Product. Wintertarwe Zomertarwe Sïintergerst Haver 1) Erwten Geel mosterdzaad Blauwmaanzaad Karwijzaad Koolzaad : en het Oldambt. Noordelijke Bouwstreok 1
K3.987
3.800 3.838 4.531 3.595 1.805 1.198 1.501 2 3.299 ' A3.362 : 2.943 3.145 3.473 3.404 2.741 2.909 I.664 I.79I I.098 I.I85 I.45I I.402 3 3.912 3.556 3.916 4.531 3.387 1.679 1.1J.0 1.553 4 3540 3307 3583 4191 3268 •1308 1082 1056 Noordelijke Bouwstreek en Oldambt 1 2.45O 2 2.249 2.186" 3 2.521 4 2445 Oldambt 1 3.554 s 3.324, 4.212. 2.526 1.661 1.201 1.392 2 3.021 3.16"cT 2.741 2.698 3.285 3.279 2.329 2.408 I.426 1.455 1.029 I.I52 1.285 I.343 3 3.389 3.144 4.-085-4.212 2.443 1.628 I.073 1.332 4 3084 2908 3959 2357 1351 1046 773Kolom 1: Gemiddelde opbrengst der bedrijven van do Bodrijfsstudiegroepen over de basisjaren. • Kolom 2: Quotient van de gemiddelde opbrengst van 1930 - 1939 on van de
gemiddel-de opbrengst over do basisjaron van rosp. do Noorgemiddel-delijke Bouwstreek en hot Oldambt. -~--»«-«^_r
Kolom 3s Genormaliseerde opbrengst: kolom 1 x kolom 2. Kolom 4 s Idem nà aftrok van oogstderving. / • 1.
B. Groninger Veenkoloniën. Product. Rogge Zomertarwe Haver 1) 1 3.095 3.188 4.402 2 3.I5O 2.835 3.I5O 3.113 4.099 4.056 3 3439 3226 4449 4 3009 2855 3960 L.E.I.
.- 3 - Rapport No. 22, bijlade I. C. Fabrieksaardappelen in do Gronin^or Veonkoloniön.
Product. Fabrieksaardappelen
1
30.5482
4ö2 44&"3
32*8664
27607Kolom Is Gemiddelde opbrengst van 9 bodrijven van oo^st 1939 en van 6 bedrijven van oocst 1940 van don /.ccountantsdienst.
Kolom 2: Quotient van do çemiddeldo opbrengst (in hl.) van 1931 - 1940 en van de cemiddoldo opbrenest van 1939 - 1940 van het gebied der Groninger Veenkoloniön. 2)
Kolom 3s Genormaliseorde opbrenestj kolom 1 x kolom 2. Kolom 4s Idem na aftrek van ootstdervinc
1) Uit onderstaande tabel van hot voortschrijdende 5-Jaarlijkecho gemiddelde van haver blijkt, dat do opbrengst van haver oen stijgende trend vertoont. Do Gemiddelde opbrengst over de jaren 1930 - 1939 resp. 1931 - 1940 kan hierbij dus niet worden gebruikt om te komen tot do genormaliseerde opbrengst. Derhalve is voor de Noordelijke Bouwstrook en hot Oldambt het hooier £,omiddeldo van ? 936 - 1939 aan£ehoudon, terwijl voor de Veenkoloniön als normalisatiofactor
ïabruiki is do verhouding tusschen de opbron£-st in de basisjaren on de gemiddelde opbrengst van do laatste 5 jaren.
Gemiddelde opbroncst in kg. van 1^30 - 1934 1931 - 1935 3.v32 - 1936 1°?? - 1937 l:s-34 - 1938 •-'•35 - 1939 If:3o - 1940 Noordolijko Douwstroek 3444 3504 3647 3703 3905 4016 Oldambt 2971 3045 3195 3355 3552 3710 Groninger Veenkoloniën-3701 3869 3936 4109 4080 4099 Noot 2. Z.O.Z. L.B.I.
H O) te cd rH • n •H , 0 CM CM O O P .
T
£ 1
H PöS
oö
s W (M O o r i -p m u m1
a> M o « m g - p M a o pj O) i - l 0> P i Pr a) <a .M • H h , P <d E u1
œ +> T ) m i - l b û cfl • "d h U •H , a ü) ö H P i P i - H (D ü o r-H 0> cd T J *ö s à o 3 3 , £ j r H «3 o r û fl) + 3 T * ra H M ni • • ö d ) , 4 •d h h • H p o a a P. P.-H 0) o o rH <U cd *ti TJ 3 d r l «3 a> . Q <D +» * d 10 o) • r H 6 0 f l . H « Ö .4 T ) © f-1 TH (H Q) fl•ä£"
, H 0) o es a rH CD cd TJ "d - P cd 3 S Ö .3 o 3 cd ^3 rH «s| CD .o CD - p • T J ra CÖ r H o> s >d eu h ö T J h d> - r i •H P P! S p, , (D O CS ö r H <0 cd Ti «o •p cd 3 C a A o 3 Cd A 3 r H < 4 CB . o a> -P • d ta cd • r H & 0 . E 1 r H T i <B r l • d h 0 ) fi • r i P P I T H s £< <o o Ü 13 T) T) •P cd 3 g ö .d o cd 3 r£t rH «4 » •o3 §
•a 's *
4 » CD . H Ö - H M cd • - P t J •ci cd eu ... - P , û M FH a) cd h j "* r H f -vfr r H Û 0 r H I — rH H|W vo VO O CO • o m HJC45
i n r H • VO vo -!|CJ •ci-r •ci-r i t — o o VO t — r— m VO i n i n O rH VO r H r H r O O N r H1
C ^ VO •efr I T \ "fr r-r H O N M r n r— VO r H • O i n t — "fr rr, m • i n r O O N r O * t -VO "fr o rH O N r— -fr r H O N r H VO r H O N rH CM r O O N r H f— *fr O i n ^r- "<1-O N - ï * CM VO f— O N l~i « c— -el-C— -^1-r H i n • i n i n i n •«d-o rH 0\ r O r H rH t~ ^f CM r n r-• > * rH CM CM r o r n O N rH *t t-t~ t— ^ " O N i n ^ t CM r O t n -sd-O N •sj-ON o CM m •«a- v o c o oo CM CM VO O N • • i-H CM i n i n en t--i n '^~ O r H v t t ~ • • CO ON t — CO H | N r i l « ON v b <=!• ^ f H CM CC rH O C— i n v j -rH -rH r-ik» vb co vo vj-m i n ov i n VO VO r H O vo i n rH H t n i n CM CM 'vi- i n r r , r O O N O N rH rH O r— •^1-i n co ft-<M O N CM ^r 0 0 • t — O N m »fr i n rH • r O 0 0 O . m VO O N "* i n rH e— 0 0 •<* i n co CM o r - t i n CM vo rr\ ON r H O O N C O t t O t — rH CM r O O 0 0 CM CM • O N r H H5
'tf o • o 0 0 0 0 o - i CM i n i n o rH rH O N • * r— i n oo t r H i n CM t > -r O O N r H O N r H rH i n t — rH 0 0 CM f O «* O N m t — • vo co rr, • * * O N 0 0 • O rH rH VO • v f CM VO rH rH rH rH rH i n CM rH CO "fr r H i n CM 0 0 rr, O N rH vo O O •sd-CM •* rH VO t — rH 0 0 O CM • ^fr CM CM CM i n H "fr • i n o CM o "fr O N O i n O N CM CM o i n <* rr. i n CM rr, 0 0 m O N rr, O N rH rr, i n5
CO vo O N O t — où CO i n vo • 0 0 O N r H O N CM "fr vo • ro •=fr CM rr, •d-O i n •vi-*fr CM r O 0 0 r O •5fr 0 0 CM CM «fr rr, VO O •=fr O N rH CM VO O N v f r oo r H 0 0 0 0 CO • rr, O i n i n •«fr rH • rr, Q CM t n " f r rH CM CM O 0 0 « * • •=fr • O N CM 1 • S Tl rH W) • H t ( 4 .M a rH <D o) a a i O ' d ' r i -H1
v5Rapport No. 22, bijlage II. OPBRENGST, BIJPRODUCTEN.
I. Stroe en kaf.
De normale physische opbrengst aan stroo voor de verschillende gebieden is ont-leend aan rapport No. 7* "Onderzoek naar de kostprijzen van de voornaamste akker-bouwproducten in het oogstjaar 1942." Voor de oogstderving zie bijlage XXXVIII. De prijs,die gecalculeerd is, is de telersprijs af-boerderij. Deze is verkregen door den vastgestelden telersprijs te verminderen mot de gemiddelde afleverings-kosten. De prijzen voor de verschillende soorten stroe worden dan afgerond:
Graanstroo f 1 9 . — por 1000.kg., orwtenstroa f 3 5 » — Per 1000 kg. en koolzaad-stro« f 11.50 per 1000 kg.
Vior geel mosterdzaad-s- en karwijzaadstreo is f 1 0 . — per ha. gerekend, voor blauwmaanzaadstroe f 5 » — per ha,
In tegenstelling net rapport No. 7 wordt voor oogst 1943 wel rekening gehouden met de waarde van het kaf.
Volgens schatting van de Commissie van Advies is ongeveer 500 kg. kaf per ha. tot waarde te brengen. We hebben dan ook dozo hoeveelheid, gerekend tegen de vastge-stelde prijzen n.l. f 3 . — por 100 kg, voor tarwe- on havorkaf on f 1.50
voer gersfre** en roggckaf,als opbrengst Van kaf beschouwd.
Utater» tarwe Noordelijke Bouwstreek Zomes-taiwe W i n t e r - L _ ' . Geelmips-. Havœ Erwten Geelmips-. , • , g e r s t T t e r d z a a d Blauroaa» z a a d -Kanfl-zaac Stroo:Opbrengst in kg. per ha,
Idem na' oogstderving Opbrengst in gld.per ha, Kaf s Opbrengst in kg. por ha.
OpbrengBt in gld. por ha.
6100 5216 99.— 500 1 5 . -6400 5824 2ÜQ— 500 15.™ 4000 3520 6?»— 500 8 4800 4392 83.-500 15.-2250 2171 76.- 1 0 . — 5 — 10.-Ôidanbt Wintër'-Zamer tarwe tarwe -
Winterf-gerst Haver Erwten
Geel Mbaw-mostejdWiiV' zaad zaad Kar- wjj-zaac Stroos Opbrengst in kg»per ha.
Idem na oogstderving Opbrengst in gld.per ha, Kaf:Spbrengst in kg. per ha.
Opbrengst in gld. per ha.
6100 5246 100.-500
15.—
S400 5792 110.-500 15.-4000 3480 66. -500 8 . — 4800 4464 8 5 . — 500 1 5 . — 2250 2171 7 6 . — 10.- 5 » — 10,-rStrea»Opbrengst in kg, por ha. Idem na oogstdorving Opbrongst in gld,por ha. Kaf;Opbrengst in kg.por ha.
Opbrengst in. gld.por ha.
Noordelijke bouwstreek on Oldambt Kpclzaad 2500 2425 2 8 . — Groninger Veenkoloniön Rogge 64OO 512O 9 7 . — 500 8 . — Zsmor-tarwe 56OO 4648 88.^-500 1 5 . — Haver '5500 4840 9 2 . -500 1 5 . -Overijsel Rogge 4300 3870 . 7 4 . —
500
L8,-.
Haver •• 35OO 3062 5 8 . -500 1 5 . — —II. Bietenkoppen en -blad.
Ofschoon er oen maximumprijs voor biotonknppen on -blad por ha. is vastgesteld, kan niet aangenomen warden dat de frpbrongst van dit bijproduct c^k overal f 1 3 0 , — por ha. zal bedragen. Op grond van do verschillende gcgovens, die wij van boek-houdbureauz o.a. ontvangen hebben, is do gomiddoldo opbrengst van hot verkaohto biotenlcof van cogst 1942 to stellen op:
f 1 3 0 . — por ha. voor Groningen (afgehaald ran het land) f I I 5 . — por ha. voor Zeeland ( " " " " )
In de productiekosten van rundvloosoh (rapport No. 14) in Zoeland is uitgegaan van do bemostingswaardo van f 55.'— per ha. Volgens oon grovo schatting van een doskundigo in Zooland zou thans 30$ van hot bietenblad niet kunnon worden verkocht
•- JAaj^UJ.» M U « £.Cjt>\|-l-. A l i
of in eigen bedrijf worden aangewend. Er is coon roden om aan to nomenj dat doze verhouding samenhangt met do productiekosten, daar do opbrengst van hot bioten-blad hoofdzakelijk afhankelijk is van do ligging van het bedrijf. Daar onze be-rokoningen bedoeld zijn do kosten van een bodrijf met gemiddelde totale koston weer te geven, is het logisch als aftrok Vöör de opbrengst van het bijproduct de waarde, die voor oen dergelijk bedrijf goldt, van de totale kosten af te trek-ken. Deze waarde is te stellen op de Lemiddeldo waarde van het gedeelte dat
wordt verkocht, in eigen bedrijf wordt aangewend en als bemesting wordt gebruikt. Daar do waarde van hot gedeelte, dat in eigen bedrijf is aangewend, niet bekend was, kon deze gemiddelde waarde niot worden berekend,,
Daarom is oen andere oplosaing -gekozen. Daar het, zooals hierboven is opgemerkt, aannemelijk is, dat op het bodrijf mot gemiddelde kosten eveneens 30$ van het bietonblad slechts eon waardo van f 5 5 « — per ha, hooft, zal ook bij uitbreiding van do biotentoelt in Zeeland hat loof dozor meerdere productiG slechts deze waardo bezitten. ....;"::.
Om dezo reden en mede omdat in deproductiekosten van hp;t, rundy^op.sch.öy*?neens TBQ
oen waarde1 van f $5^-- per. ha. is üitgogaah, is.voor'Zoeland do;ze waardo
aange-houden. Dit houdt in dat de gemiddelde kostprijs /bij hot bestaande areaal, door de hoogere opbrongst van het bietenblad, in foito lager zal zijn.
III. Niet voor consumptie gosohikto aardappelen. A. Zeelands consumptieaardappelen.
De hooveolhoid dió niet voor consumptie*goschikt is, is volgens mededeeling van hot Bedrijfschap voer aardappelen 14$ vàn do totale opbrengst. Deze is gerekend tegen don vastgostolden telorsprijs voor voeraardappolen n.l. f 2.20 por 100 kg.
B. Ovorijsels consumptieaardappelen. .' '""*"'" Het percentage dat niet voor-consumptie geschikt is, is voor dén zandgrond
aan*-zionlijk hooger. Nauwkeurige gegevens kondon hierover niet worden verkregeni Der-halve is de berekening opgostold ©er 2 gevallen n.l. oon aftrek van 25$ en 35$
van .nipt voor consumptie geschikte aardappolén, tegen den vastgestelden prijs van f 2.20 per 100 kg. • • • ' ' * • IV. P.aot/ëed.
De kosten van pootgoed waren in sommige-gevallen zoo hoog, dat veronderste]4 moest wordon dat het telen van pootgoedaardappelen tot de normale werkzaamheden van hot bodrijf behoorde. In een dergelijk geval zou de kostprijs van consumptie-aardappelen berekend moeten worden door het verkochto pootgoed als nevenproduct te beschouwen en do opbrengst hiorvan, tosamen mot do specifieke kosten voor het verkrijgen van pootgoed, op do totale koston in mindoring te brengen.
Deze werkwijze is niet toegepast daar do aldus berekende kostprijs van .consumptie-aardappelen (resp. fabrieks.consumptie-aardappelen) afhankelijk is van de opbrongst van poot-goed. Derhalve is do volgende correctie toegepast.
Als kosten van pootgoed zijn steeds opgenomen het aantal kg., dat gemiddeld in het botreffende gebied voor hot betroffonde' ras (rassen) wordt.gebruikt, gerekend ^egen do endorstaande prijzen:
a. voor het pootgoed uit eigen bodrijf.
1. voor Zeeland en Ovorijselï do vastgestelde prijs van consumptieaardappelen van groep I van kloiaardappolon rosp. van groep I van zand- on voonaardappelen, vermeerderd met do kosten van bewaren tot hot oindo van het seizoen (f 0.75)« 2. voor de Voonkoloniön: do vastgostoldo prijs van fabrieksaardappelen
vermeer-dord mot dozolfdo bewaarkoston on mot sortoorkosten (f 0.75 + ^ 0,50) . b. vflor het aangokooht pootgoeds do vastgostoldo telersprijs, maat 28/35 m m»
1. v*sr Zeeland (Zoouwscho bonte on blauwo) f 7*20 por 100 kg«
2, v^or Overijsol on Voonkolonißn"(Eigenheimer) f 6.70 por lOOJkg., vermeerderd mot oen handelsmarge van f 2 . — , vracht on emballage f 0.50 en oon vergoeding voor levering na 1 Januari van f 1.25« Do prijzen worden dan f 1 1 . — resp.f 10.50. Ovor de totaal bonoodigdo hooveolhoid on over de verhouding van hot gedeelte uit eigon bedrijf ten opzichte van aangekocht,werden ondorstaando globale cijfers verkrogen:
. Zoo land lCOO kg. por ha. »waarvan 350 kg. uit eigon bodrijf Ovo rij sol 1400 " " " " 1000 " " " " Groninger Veenkoloniën . 2400 " " " " 2050 " " " " Op do methode valt aan to merken, dat voorzoovor de hoogo kosten van pootgoed ook oen hoogere opbrongst in kg. hobben teweog gobracht,.do opbrongst eveneens geredu-ceerd had moeten wordon. Daar hooge uitgaven voor pootgoed op de specifieke poot-goodbodrijven echtor in hoofdzaak gemaakt wordon om de opbrengst kwalitatief te verbeteren, is dozo tekortkoming practisch van woinig boteekenis to achten. Op twoo bedrijven waar de kosten van hot poo'tgoed, dat tegen-den kostprijs van
consumptieaardappelen berokend was, laag waren «is dozo methode eveneens toegepast. L.E.I.
- 3 - Rapport No. 22, bijlage;!!!.
volgens de.regeling, die met ingang van 1 September 1942 van kracht geworden is vergeleken met het loon per gewérkt uur in het basisjaar ( resp. het gemid-delde loon per gewerkt uur in de basisjaren).20. Sociale lasten.
Volgens inlichtingen van "Centraal Beheer" te Amsterdam zullen de verzekerings-kosten voor 1943 vermoedelijk bedragen:
"A. Invaliditeitswet.
De premie voor den volwassen arbeider bedraagt f. 31.20 per jaar.In-dien wij het loon van den arbiedér stellen op f. 1075'- per jaar, dan
bodragon de kosten per f. 1000.- _+ f.29«-B. Land- on Tuinbouwongevallenwet.
Het ongevallenrisico kan voor 1943 voor den Landbouw normaal werk -goschat worden op f. 20,- per f. 1000»— loon. Be verhooging, die het govolg is van de nieuwe landelijke regeling is moeilijk te schatten. De verhooging tot 100$ gedurende de eerste zes weken zal een vermeer-dering van _+ 15$ geven. Do uitkeering over de wachtdagen kan eveneons begroot worden op 15$, zoodat de koeten in totaal voor den landbouw
worden f. 20.- + f. (.- =
f.26.-C. Ziektewet.
Indien wij het ziokterisico 50$ hppger rekenen dan over 1941» dan be-dragen de kosten _+ f. 27.- por f.' ÏOÖöi- loon. Voor de verhooging tot 100$ gedurende de eerste zes weken en de verlenging met de wachtdagen moeten wij een vorhooging van + 50$ rekenen. Hot totale bedrag wordt
dorhalve ~" _+ f .40.50 D. Do kinderbijslagwet.
De heffing voor do kindorbijslagwot bedraagt f. 10.- per f. 1000.-loon. Weliswaar zijn de administratiekosten in den Land- on Tuinbouw iets hoogor dan f. 0.60 per f. 1000.- loonj dit is echtor zoo gering,
dat wij dio wel mogen vorwaarloozon. f.10.-E. Zickenfondsenbesluit.
Do b i j d r a g e voor h e t Ktekerrfondreritesluit bedraagt f. 4 0 . per f. 1 0 0 0 .
l o o n . • f . 4 0 . -P. Voro-qeningsheffing.
Do vcroveningsheffing bedraagt 4y$ van h e t loon f . 4 5 «
-Totaal f . I 9 0 . 5 0
Van het bedrag onder E kan do helft van den arbeider worden ingehouden, d.i. f. 20.- per f. 1000.-. Van het bedrag onder C kan de helft van do premie van den Raad van Arbeid worden afgehouden, dit is f. 8.5O por f. 3,000.- loon.
Van de verovenin^shoffing kan toestemming worden verleend om f, 15.- per f. I O O O T in te houden. Dozc toestemming zal in don Landbouw waarschijnlijk nooit ver-leend zijn. Do practijk in don Landbouw is echter zoo, dat bovengenoemde in-houdingen slechts uiterst zelden geschieden".
Wij kunnen dus aannemen, dat de totale kosten van do sociale voorzieningen voor den Landbouw bedraden f. I9O.5O. In onze berekeningen hebben wij voor de arbeid verricht door derdon 16.3$ sociale lasten gerekend, dus do aftr.ek van 2.85$
toegepast. Bovendien hebbon wij nog rekening gehouden met het Bijzondor Ongoval-lenfonds, waarvoor de kosten 0.1$ bedragen.
Voor de arbeid verricht door eigon personeel is gerekend 12.8$, omdat volgens inlichtingen van het Departement van Financiën de vereveningsheffing van 4.5$ voor 1$ ten goede komt aan do sociale voorziening on voor 3.5$ als oon belasting opgevat moet worden.
21. TaptiomoB personeel.
Be wijziC'ingscoëfficient is op l,r> gesteld. 22a» Pensioen arboiders.
Ook deze is op 1.- gesteld. 22b. Bodrijfsloider. Idom als 22a.
23. Paardenkosten.
De kosten per paardonuur zijn voor ieder gebiod opnieuw berekend voor 1942/'43• De verhouding van deze nieuwe kosten per uur on de in hot basisjaar ingecalcu-leerde kosten ( welke niet steeds met de werkelijke kosten per uur overeenkwamen) is do wijzigingscoëfficient.
Voor do vaststelling van de afschri jving per paard is een enquête gehouden over do gemiddelde levensduur van eon werkpaard onder een honderdtal landbouwers in Nederland.
- 2 - Rapport No. 223 bijlage III.
8.Abonnementen, reiskosten enz.
De'stijging vein deao kostenelementen is weer aan de gegevens van h.e,t C.B..S. onti-eend.'• 'Berekend is hét gewogen^gemiddelde van de stijging van de;=,
afzonder-lijke kostenfactoren. Als wegingsccëfficienten zijn gebruikt de bedragen die volgens de kostprijsboekhoudingen van het L.B.I. jaarlijks uitgegeven worden voor deze kostenfactoren.
9. Be~fi3Gr en administratie.
Rak-r nr*.r-.£ is gehouden met een stijging van kantoorbenoodigdheden en dergelijke. 10 > Dr-r-'/inagemateriaal.
Voldane de gegevens van het C„B.S. zijn de indexcijfers van het prijsverloop van de draineerbuizens
1933 : 100 1941 s 117 1939 s 100 November 1942 s 139 1940 s 104
11. Fosforzuurmeststoffon» .
Ofschoon er geen fo.o:."o-.c.',ï'.vdrmeststoffên beschikbaar zijn voor oogBt 1943 zijn er toch kosten voor fc?forcuurbemesting opgenomen. Aangenomen kan worden, dat de grond nog een voorraad fosforzuur be%rat welke door hot gewas ven 1943 verder
uit-geput wordt. Als kosten voor fosforzuurmeststoffen hebben we gerekend de waarde van het aantal kg. zuivore Po^e» ^a^ e e n normale oogst vwa ieder gewas aan den
grond onttrekt. De hoeveelheid, die ieder gewas aan den grond onttrekt is be-rekend uit de "Tabellen voor de gehalten aan Stikstof, Fosforzuur, Kali en Kalk der voornaamste Nederlandsche Landbouwgewassen", uitgegeven door het Rijksland-bouwproefstation te Groningen.
De hoeveelheid zuivere To0 wordt nu gerekend tegen een gewogen gemiddelden priis
van 1 kg. P„0 in Superfosfaat en Thomasmeeli Als wegingsoöfficienten zijn ge-bruikt de vernoudingscijfors, waarin deze meststoffen voor den oorlog gege-bruikt worden. De prijs van 1 kg. zuivere Pp0c i n Superfosfaat en Thomasmeel is
bere-kend uit de gegevens van het C.B.S. en-'van het i'Centraal Bureau" te Rotterdam. De aldus berekende Ir.oaten van fosforzuurmeststoffen zijn tenslotte verminderd met het percentage van de te verwachten oogstderving (zie bijlago XXXV"). 12. Kalimeststoffon.
Gerekend zijn als kosten voor ieder gewas het aantal kg. zuivere K^O, dat elk
gewas op de betrokken grondsoort volgens de Kunstmestdistributie voor het oogst-jaar 1942/'43 zal ontvangen. Deze hoeveelheid bedraagt waarschijnlijk 80$ van die van het jaar 194l/'42. Als prijs per kg. is gerekend het gewogen gemiddelde van 1 kg. zuivere K?0 in kalizout 20$, kalizout 40$ en patentkali. Als
wegings-coëfficienton zijn gebruikt de bedragen die voor elke soort volgens de kost-pri jsboekhoudingen voor de verschillende gewassen in het jaar 194l/'42 besteed zijn. De prijs per kg. zuivere K 0 is berekend uit de gegevens van het C.B.S. 13^ Kalkmeststoffen^
Berekend is het gewogen gemiddelde van de prijsstijging van kalkmergcl, ge-tauschte poederkalk en Silicakalk. De prijsstijging is berekend uit de groot-handel sprijzon van het "Centraal Bureau", terwijl de wogingscoëfficienten voor iedere soort ontleend zijn aan qon aantal kostprijsboekhoudingen.
14»GroenbemOsting.
Deze post 'bestaat hoofdzakelijk uit klaverzaad.De indexcijfers van het prijsver-loop hiervoor zijn ontleend aan de groothandel sprij zen van het "Centraal Bureau'.' Ze zijn voor
1937 s 87 I94O s I40 1938 s 100 I94I s 274 1939 s 115 1942 « 274 15* Overige meststoffen.
De wi jzigingscocfficiont is de gemiddelde wijzigingscoöfficient van de op de betrokken bijlage niet met naam genoemde kunstmeststoffen.
16. Kunstmest. Idem als 15. 17« Diversen.
Hieronder zijn begrepen telefoonkosten, porti en dergelijke. Het verloop van deze kosten is ontleend aan de gegevens van hot C.B.S., terwijl als
wogings-coëfficienten voor do berekening van het gewogen gemiddelde de bedragen gebruikt zijn, welke voor do bestanddeelen van deze post volgens de kostprijsboekhoudin-gen uitgegeven zijn.
18. Stalmest.
Een prijsvorhooging mot 100$ boven het peil van 9 Mei 1940 is toegestaan, zoo-dat met een coëfficiënt van 2.- is gerekend.
19« Arbeidsloon.
Voor de verschillende gebieden is het gemiddeld loon per gewerkt uur, rekening houdend met doorbetaling van feest- en vacantiedagen ( zie rapport No. 21) L.E.I.
