Braille_Biologie_HAVO_2011_Aanpassingen

(1)

AANPASSINGEN EXAMENS 2011 TIJDVAK 1

HAVO BIOLOGIE

EXAMENOPGAVEN titelblad

 tekst vervalt (Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage.) bladzijde 2

 afbeelding 1 + verwijzing naar afbeelding vervallen bladzijde 3

 tabel 1 + tekst erboven aangepast:

De voedingswaarde van superkreeft is hieronder weergegeven per 100 gram eetbaar gedeelte. Energie in kJ, voedingsstoffen in g of mg.

per 100 g KREEFT: Energie: 332 kJ Water: 80,0 g Eiwit: 16,0 g Vet: 1,7 g Suikers: 0,0 g Vit. B1: 0,08 mg Vit. B6: 0,08 mg Kalium: 250 mg Fosfor: 200 mg bladzijde 4

 tekst boven tabel 2 aangepast: "(tabel 2)" vervangen door "(zie tabel hieronder)"  afbeelding 2 vervalt

 vraag 8 aangepast (figuur op uitwerkbijlage = figuur 1 in de tekeningenband):

Een visser wil in een overzichtelijke ijkgrafiek snel de vermoedelijke leeftijd van een gevangen kreeft af kunnen lezen.

- Benoem de assen in figuur 1 in de tekeningenband.

- Geef de meetpunten aan en laat de leraar dit overnemen op de zwartdrukbijlage. - Ligt de leeftijd van een kreeft van 1700 gram dichter bij 14 jaar, 16 jaar of 18 jaar?

(2)

correctievoorschrift vraag 8 aangepast (maximaal 3 punten)

1 pt Het juist benoemen van de assen; op de x-as het gewicht in grammen en op de y-as staat de leeftijd in jaren genoteerd.

1 pt Het juist plaatsen van de meetpunten en laten tekenen van de grafiek door de leraar.

1 pt De leeftijd van een kreeft van 1700 gram ligt dichter bij 18 jaar. bladzijde 5: geen aanpassingen

bladzijde 6

 afbeelding 1 = figuur 2 in de tekeningenband  vraag 13 aangepast:

De maatstreep, aan de linkerkant van figuur 2 in de tekeningenband, komt overeen met 100 ~mm.

- Bereken de werkelijke lengte van het schelpdiertje in mm. - Geef je antwoord in twee decimalen nauwkeurig.

correctievoorschrift vraag 13 aangepast (maximaal 2 punten) 1 pt Voor een juiste berekening.

1 pt Voor de juiste lengte (een getal in twee decimalen tussen 0,50 en 0,60 mm). bladzijde 7

 afbeelding 2 vervalt + tekst erboven aangepast:

In een stikstofkringloop vinden allerlei processen plaats. Enkele voorbeelden daarvan zijn:

1 Omzetting van ammoniak in nitriet. 2 Omzetting van nitriet in nitraat. 3 Vorming van nitraat uit vrije stikstof. 4 Vorming van vrije stikstof uit nitraat.

5 Vorming van plantaardige eiwitten uit vrije stikstof.  vraag 14 aangepast:

Door het werk van Sandra Langezaal zal de stikstofkringloop aangevuld moeten worden. Bij welk van de 5 genoemde processen spelen de foraminiferen een rol?

(Kies uit: A B C D E) A proces 1 B proces 2 C proces 3 D proces 4 E proces 5 bladzijde 8

 afbeelding 1 + verwijzingen naar (nummers in) afbeelding vervallen bladzijde 9

 vraag 19: verwijzing naar afbeelding vervalt

bladzijde 10

(3)

 afbeelding 2 = figuur 3 in de tekeningenband

 tekst erboven aangepast: "Hieronder" vervangen door "In figuur 3 in de tekeningenband" bladzijde 11

 afbeelding = figuur 4 in de tekeningenband

 tekst erboven aangepast: "In onderstaande afbeelding" vervangen door "In figuur 4 in de tekeningenband"

bladzijde 12

 afbeelding 1 + verwijzingen naar afbeelding vervallen  tekst toegevoegd na "... afhankelijk zijn van bloed.":

Hierbij worden de endotheelcellen in de wand van een bloedvat afgesloten door een basaalmembraan. Als er een tumor ontstaat, komen daaruit stoffen vrij die de

basaalmembraan afbreken. Actieve endotheelcellen verplaatsen zich dan uit de bloedvatwand in de richting van de tumor. Er ontstaan dan nieuwe bloedvaten in de tumor. Nu kan de tumor verder groeien.

 vraag 26: tekst vervalt (De groei van tumoren ... (afbeelding 1 fase 3 en 4).)  tekst onder vraag 26: eerste regel aangepast ("dus" toegevoegd na "begint")

De groei van de nieuwe bloedvaten begint dus bij endotheelcellen. bladzijde 13

 vraag 27: tekst aangepast ("In afbeelding 2" vervangen door "In figuur 5 in de tekeningenband")

bladzijde 14

 afbeelding 1 + verwijzing naar afbeelding vervalt

 tekst erboven aangepast (Zij gebruikten een vertakte buis (zie afbeelding 1).): Zij gebruikten een vertakte buis met 3 open uiteinden.

 vraag 30 aangepast:

De onderzoeker heeft geluidsbron G bij uiteinde A geplaatst. Bij welk uiteinde moet voedselbron V geplaatst worden?

correctievoorschrift vraag 30 aangepast (maximaal 1 punt) 1 pt Bij uiteinde A.

bladzijde 15

 afbeelding 2 + verwijzing naar afbeelding vervallen  afbeelding 3 + verwijzing naar afbeelding vervallen bladzijde 16

 afbeelding 1 + verwijzing naar afbeelding vervallen

(4)

 tekst onder vraag 34 aangepast:

Als extra complicatie hebben die mensen niet alleen last van nachtblindheid, maar ook de gevoeligheid voor licht aan de rand van hun gezichtsveld neemt af.

Vier plaatsen op het netvlies zijn:

P: Een gebiedje iets links van het centrum van het netvlies. Q: Een gebiedje precies in het midden van het netvlies.

R: Een gebiedje rechts van het centrum van het netvlies. Hier verlaten bloedvaten en de oogzenuw het oog.

S: Een gebiedje aan de onderkant van het oog en aan de rand van het netvlies bladzijde 17

 afbeelding 2 vervalt bladzijde 18

 afbeelding 1 + verwijzing naar afbeelding vervallen bladzijde 19: geen aanpassingen

bladzijde 20

 tekst erboven aangepast: "in afbeelding 2" vervangen door "in figuur 6 in de tekeningenband" bladzijde 21

 tekst bij "Bronvermelding" vervalt UITWERKBIJLAGE

 uitwerkbijlage vervalt