Wat is de invloed van omgeving op de
re-integratie van voormalig kindsoldaten
in Afrika?
Helen Ruijs 10068252 24 maart 2014
Inhoudsopgave
Abstract 3
Wat is de invloed van omgeving op de re-integratie van voormalig kindsoldaten in Afrika? 4
Schoolse omgeving 8
Gemeenschap 14
Discussie 18
Abstract
Dit literatuur onderzoek gaat in op de vraag wat de invloed is van de omgeving op de re-integratie van voormalig kindsoldaten in Afrika. De schoolse omgeving en de cognitieve educatie die hierbij komt kijken, spelen een belangrijke rol in de re-integratie en biedt de voormalig kindsoldaten ook kansen op zowel sociaal, cognitief en economisch gebied. Naast de school is ook de gemeenschap van belang voor de voormalig kindsoldaten. De gemeenschap leert de kinderen hoe de normale wereld in elkaar steekt en helpt hen met het herstellen op psychosociaal en emotioneel gebied.
Wat is de invloed van omgeving op de re-integratie van voormalig kindsoldaten in Afrika?
Al jarenlang worden kindsoldaten ingezet in conflicten en oorlogen in derde wereld landen. Unicef ziet een kindsoldaat als iemand onder de leeftijd van 18 jaar die deelneemt of deel heeft genomen aan een vorm van een gewapende groep. Dit is onafhankelijk van het feit of het kind vrijwillig is toegetreden tot de groep of dat het kind gedwongen is. Er wordt geen onderscheid gemaakt tussen de verschillende rollen die kinderen bekleden binnen een gewapende groep. Zo zijn er kinderen die vechten, koks, bezorgers of meisjes die gebruikt worden, hierbij moet men denken aan meisjes die seksueel misbruikt worden maar ook meisjes die door oudere soldaten worden opgeëist als hun vrouw. Dit alles valt onder de term kindsoldaat (Verhey, 2001). Er bestaat echter nogal wat discussie over de eenduidigheid van de definitie van kindsoldaat. De definitie van Unicef is namelijk zo breed dat alle kinderen die ook maar op een of andere manier zijn betrokken bij de oorlog, gezien worden als kindsoldaat (Stuifbergen, 2011). Het gevolg van het gebruik van een definitie die zo breed is, is dat er geen onderscheid wordt gemaakt tussen kinderen die daadwerkelijk gruwelijke daden hebben gepleegd en daardoor zeer getraumatiseerd zijn en kinderen die enkel functioneerden als boodschapper (Stuifbergen, 2011). Uitgaande van de definitie van Unicef wordt het aantal kindsoldaten op dit moment op 300.000 kinderen geschat, zowel jongens als meisjes (Betancourt, Brennan, Rubin-Smith, Fitzmaurice & Gilman, 201).
In landen waar het conflict of de oorlog is afgelopen heeft men nog steeds te maken met de nasleep ervan en de gevolgen die het heeft gehad voor de kindsoldaten en de rest van de maatschappij (Betancourt, Brennan et al., 2010). Re-integratie van kindsoldaten is verplicht volgens de regels van de Verenigde Naties (Bayer, Klasen & Adam, 2007). Onder re-integratie verstaat men de processen die ertoe leiden dat voormalig soldaten normaal kunnen functioneren in de samenleving op zowel psychisch, sociaal als maatschappelijk gebied
(Shepler, 2005). De re-integratie wordt gestart met behulp van een vastgesteld programma genaamd: Disarmament, Demobilization and Reintegration (DDR). Dit programma moet er toe leiden dat soldaten, en dus ook kindsoldaten, kunnen terugkeren naar de geciviliseerde wereld (Betancourt et al., 2010). Met behulp van het programma zouden de voormalig kindsoldaten zo moeten integreren dat zij sociaal gezien en in hun dagelijks functioneren niet opvallen tussen de anderen in de gemeenschap (Blattman, 2010).
Het is van belang dat voormalig kindsoldaten worden gere-integreerd in de gemeenschappen waarin zij zich bevinden (Bayer, Klasen & Adam, 2007). Hierdoor kunnen zij zich tot op zeker hoogte emotioneel herstellen en verder gaan met hun leven, dit op zowel sociaal als op economisch gebied. Met goede re-integratie zullen de kinderen weer deel uit gaan maken van hun gezinnen maar ook van de gemeenschap. Ook is het voor de voormalig kindsoldaten met goede re-integratie ook mogelijk om aan de toekomst te denken en bijvoorbeeld een baan te vinden. Uit voorgaand onderzoek blijkt dat ook educatie een belangrijk onderdeel is in re-integratie van voormalig kindsoldaten (Betancourt et al., 2008). Onder educatie verstaat men zowel de cognitieve scholing op gebieden zoals taal en rekenen die men nodig heeft voor verdere ontwikkeling in de maatschappij, (Betancourt et al., 2008) als de sociale ontwikkeling die kinderen nodig hebben om te kunnen functioneren in de maatschappij (Betancourt & Khan, 2008). In school hebben ze contact met leeftijdsgenootjes en leren zij hoe ze normale sociale relaties met anderen op kunnen bouwen. Deze sociale contacten zijn van belang voor de verdere ontwikkeling van de kinderen (Larsen & Buss, 2010). Ook de cognitieve ontwikkeling die plaatsvindt in het onderwijs is van belang voor het verdere leven van de kinderen (Larsen & Buss, 2010). Wanneer de cognitieve ontwikkeling wordt gestimuleerd en de kinderen verder leren, is het voor hen mogelijk om een nieuw leven op te bouwen en doen zich economische kansen voor die zij anders niet zouden krijgen (Betancourt et al., 2008). Ook de gemeenschap waar de kinderen zich in bevinden is van
belang voor de re-integratie van de voormalig kindsoldaten (Shepler, 2005). Niet alleen het gezin waar het kind zich in bevindt speelt een belangrijke rol maar ook leeftijdsgenootjes en andere dorpsbewoners zijn van groot belang (Betancourt, Brennan et al., 2010). Naast de redenen voor integratie die van belang zijn voor het kind zelf zijn er ook belangrijke effecten die de re-integratie van voormalig kindsoldaten heeft op het land. Re-integratie van voormalig kindsoldaten is namelijk essentieel voor het bouwen aan de vrede in het land (Blattman, 2010).
Het is dus duidelijk dat er veel factoren op verschillende gebieden een rol spelen in de re-integratie van voormalig kindsoldaten. De vraag is wat nu de invloed is van de omgeving op de re-integratie van voormalig kindsoldaten? Hierbij zal de focus liggen op voormalig kindsoldaten uit de midden Afrikaanse landen, denk hierbij voornamelijk aan Siërra Leone, Congo en Oeganda. De reden voor de focus op deze landen heeft te maken met het feit dat de conflicten in deze landen minder aanwezig zijn en er hard gewerkt wordt aan vrede en wederopbouw in die landen. De re-integratie van voormalig kindsoldaten is een belangrijk onderdeel in de wederopbouw van landen waar jaren lang conflict geleefd heeft. Het is daardoor nu ook mogelijk om onderzoek te doen naar de voormalig kindsoldaten en waar zij zich sociaal en cognitief bevinden een aantal jaar na het eindigen van de oorlog. Bij het beantwoorden van de vraag wat de invloed is van de omgeving op de re-integratie van voormalig kindsoldaten zal er onderscheid gemaakt worden tussen de invloed van de schoolse omgeving en de invloed van de gemeenschap buiten de school. Dit onderscheid wordt gemaakt omdat uit onderzoek blijkt dat de schoolse omgeving en de cognitieve educatie die daarbij komt kijken een belangrijke rol spelen in de ontwikkeling en re-integratie van de voormalig kindsoldaten op zowel cognitief gebied als sociaal gebied (Betancourt et al., 2008). Betancourt et al. (2008) toonde aan dat het verlies van onderwijskansen en economische kansen een risico factor zijn voor de langdurige stabiliteit van de voormalig kindsoldaten.
Onder de schoolse omgeving wordt daarom niet enkel gekeken naar het socialiserende effect van de school maar er zal ook worden gekeken naar het kwalificerende effect van school en educatie. Daarnaast zijn de kansen die voormalig kindsoldaten na het conflict krijgen aangeboden sterk verbonden met de herbouw van het land. Ook de gemeenschap speelt een belangrijke rol in de socialisatie van de kinderen wat een positief effect heeft op de re-integratie (Shepler, 2005). De manier waarop anderen mensen naar de voormalig kindsoldaten kijken en de manier waarop zij zich gedragen tegenover hen is van invloed op het gedrag van de kindsoldaten en de mate waarin kindsoldaten open staan om hun gedrag te veranderen.
Dit onderzoek zal zich eerst focussen op de deelvraag: Wat is de invloed van de schoolse omgeving op de re-integratie van voormalig kindsoldaten in Afrika? Daarna zal de aandacht verlegd worden naar de tweede deelvraag: Wat is de invloed van de gemeenschap op de re-integratie van voormalig kindsoldaten in Afrika? Naar aanleiding van de resultaten die gevonden worden op deze twee vragen zal er een antwoord gegeven worden op de hoofdvraag: wat is de invloed van omgeving op de re-integratie van voormalig kindsoldaten in Afrika? Daarna zal er een conclusie worden gegeven en zal er gekeken worden naar eventuele vervolg onderzoeken ten aanzien van de re-integratie van voormalig kindsoldaten.
Schoolse omgeving
School is een belangrijke factor in het leven van kinderen over de hele wereld. In de school omgeving hebben zij contact met leeftijdsgenootjes en leren zij vaardigheden die zij de rest van hun leven kunnen gebruiken. Zoals eerder vermeld, heeft de schoolse omgeving een positieve invloed op de re-integratie van de voormalig kindsoldaten. De cognitieve educatie die de kinderen ontvangen speelt hier ook een belangrijke rol in. Onder cognitieve educatie verstaat men de schoolse vaardigheden, zoals taal en rekenen, die men nodig heeft om te kunnen functioneren in de samenleving. Deze vaardigheden zijn van belang voor voormalig kindsoldaten, omdat dit hen mogelijkheden geeft om verder te komen in het leven op zowel sociaal gebied (Knight, 2004) als economisch gebied (Betancourt et al. 2008).
Uit onderzoek blijkt dat school en de educatie die komt kijken bij school van essentieel belang is voor de re-integratie van voormalig kindsoldaten (Betancourt et al., 2008). Door de oorlog hebben deze kinderen vele jaren van ontwikkeling gemist (Verhey, 2001) en door de stress waar zij aan werden blootgesteld was het voor hen onmogelijk om te leren van de ervaringen die zij opdeden; het ging alleen om het overleven (Klasen et al., 2010). De kinderen konden het zich niet meer veroorloven om na te denken over de gevolgen voor anderen maar konden alleen maar kijken naar de gevolgen die hun acties hadden voor zichzelf. Zo bleek uit interviews dat de kinderen gedwongen werden om wapens af te vuren terwijl zij dit zelf vaak niet wilden doen (Denov, 2010). Daarnaast zijn veel van de voormalig kindsoldaten al op jonge leeftijd gerekruteerd, hierdoor hebben zij ook essentiële jaren van educatie gemist. Door de kinderen alsnog scholing aan te bieden krijgen zij alsnog de mogelijkheid om vaardigheden te leren. Dit opent deuren voor de toekomst op zowel sociaal als economisch gebied. Hoewel de opgedane schade door de gemiste jaren van ontwikkeling en educatie immens is, tonen veel van de voormalig kindsoldaten een grote hoeveelheid veerkracht die hen helpt bij het re-integreren in de maatschappij (Betancourt & Khan, 2008).
De veerkracht is voornamelijk te zien in de mate waarin de kinderen na het trauma gewenste uitkomsten tonen op gebied van sociaal herstel en emotionele aanpassing. Wanneer de kinderen niet de wil en de motivatie tonen om zich opnieuw in de maatschappij te voegen zullen zij hier niet in slagen. Dit niet alleen omdat zij met hun eigen instelling geen vorderingen zullen boeken. Maar door hun houding zullen anderen in de samenleving minder open staan voor de voormalig kindsoldaten (Ovuga, Oyok & Moro, 2008).
Volgens Betancourt, Borisova, Williams, et al. (2010) heeft het naar school gaan en in school blijven het grootste positieve effect op de psychosociale aanpassing van de voormalig kindsoldaten. Zij onderzochten 260 voormalig kindsoldaten in Sierra Leone in de periode waarin de DDR net was gestart. In een vervolg studie twee jaar later werd 60 procent van deze kinderen opnieuw geïnterviewd. Het belang van naar school gaan werd onderzocht door kinderen te vergelijken die op één van beide meetmomenten op school zaten. Het bleek dat naar school gaan het grootste positieve effect had en dat ook de acceptatie in de gemeenschap groeide wanneer de voormalig kindsoldaten deelnamen aan educatie. Daarnaast creëert het elke dag naar school gaan een gevoel van normaliteit voor de kinderen (Betancourt et al. 2008) en een gevoel van veiligheid en hoop voor de toekomst (Betancourt & Khan, 2008). De cognitieve educatie stabiliseert het leven van de voormalig kindsoldaten en maakt het mogelijk voor hen om nieuwe stappen te zetten in hun leven (Denov, 2010). In een interview vertelde één van de voormalig kindsoldaten dat de onderwijskansen het enige was waar zij nu nog voor leefde, haar ouders hadden de oorlog niet overleefd en dit was het enige wat constant was in haar leven (Denov, 2010). Daarnaast biedt educatie ook mogelijkheden op economisch gebied (Betancourt, Borisova, Williams et al., 2010). De vaardigheden die de kinderen op doen in de school geeft hen mogelijkheden een vak te leren en zich op latere leeftijd economisch staande te houden (Betancourt et al. 2008). Het onderzoek van Betancourt et al. (2008) onderzocht 260 voormalig kindsoldaten doormiddel van interviews en vergeleek
hen met 135 jongeren in dezelfde leeftijd als de voormalig kindsoldaten. De interviews Daarnaast werden ook nog 120 verzorgers van deze kinderen geïnterviewd. De interviews bestonden uit open vragen en er werd door gevraagd om meer informatie uit de kinderen te halen. Uit het onderzoek kwam naar voren dat de voormalig kindsoldaten door het leren van zowel sociale als cognitieve vaardigheden sneller op hetzelfde niveau kwamen als de normale jongeren die onderzocht waren (Betancourt et al., 2008). Door het trainen van zowel basisvaardigheden, als lezen en rekenen, maar ook meer gevorderde vaardigheden zoals technisch inzicht, ontwikkelen de kinderen vaardigheden die hen niet enkel helpen zich staande te houden in de economische maatschappij, (Betancourt, Brennan, et al., 2010) maar dit zal hen ook helpen om een grotere rol van betekenis te spelen in hun maatschappij en hen de mogelijkheid bieden om te helpen in heropbouwen van hun land (Betancourt et al., 2008). Uit de interviews die Betancourt et al. (2008) bij de voormalig kindsoldaten en hun verzorgers afnamen, bleek namelijk dat de acceptatie en het respect van de gemeenschap voor deze kinderen flink steeg als de kinderen een vorm van educatie ontvingen. Daarnaast blijkt dat voormalig kindsoldaten die zich hebben kunnen opwerken in de economie en een hogere economische status hebben verkregen, vaak meer geaccepteerd worden in de maatschappij en voorlichting kunnen geven aan dorpen waar de acceptatie van voormalig kindsoldaten laag is (Betancourt et al., 2010). Ook blijkt dat voormalig kindsoldaten die de mogelijkheid tot educatie wordt onthouden vaker negatief sociaal gedrag laten zien (Betancourt, Agnew-Blais, Gilman, Williams & Ellis, 2009) en een groter risico lopen om opnieuw te worden gerekruteerd, dit is vooral het geval in gebieden waar het conflict nog niet volledig verdwenen is (Verhey, 2001).
Educatie heeft ook een positief effect op het gezinsleven van de voormalig kindsoldaten (Knight, 2004). De educatie van de voormalig kindsoldaat heeft zowel sociale effecten als economische effecten op het gezin. Wanneer het kind een gestructureerd leven
leidt door consequent naar school te gaan zal het minder last hebben van psychosociale problemen (Betancourt, Brennan et al., 2010). Dit is goed voor de banden binnen het gezin en maakt het makkelijker voor het kind zich sociaal aan te passen (Betancourt & Khan, 2008). Hier wordt later in het onderzoek dieper op ingegaan. Naast de sociale voordelen die het meebrengt voor het gezin zijn er ook economische voordelen. Educatie van het kind opent ook deuren voor de rest van het gezin op economisch gebied (Knight, 2004). Gezinnen van voormalig kindsoldaten maken daarom ook gretig gebruik van het feit dat voormalig kindsoldaten gratis educatie wordt aangeboden. Dit in tegenstelling tot gezinnen van kinderen die geen kindsoldaat zijn geweest. Deze kinderen moeten vaak al vroeg gaan werken omdat er geen geld is voor educatie en de kinderen gebruikt worden om extra inkomen te genereren (Shepler, 2005).
Naast de voordelen die de voormalig kinderen verkrijgen door het leren van vaardigheden in school, biedt naar school gaan ook nog een ander voordeel. Betancourt et al. (2008) toonden aan dat het sociale netwerk wat kinderen verkrijgen binnen de schoolomgeving een positief effect heeft op zowel de sociale ontwikkeling van het kind als de acceptatie van de maatschappij ten aanzien van het kind. Uit interviews bleek dat veel van de voormalig kindsoldaten erg blij waren met de kans om naar school te gaan omdat ze hier in interactie waren met leeftijdsgenootjes waarmee zij vriendschappen ontwikkelden. Door dit contact waren de voormalig kindsoldaten minder depressief en dit gaf hen meer hoop voor de toekomst. De ontwikkeling van de kinderen biedt mogelijkheden voor deze jongere generatie om het land op te bouwen vanuit zowel economisch als sociaal perspectief (Shepler, 2005).
Het dorp zelf ondervindt ook vele voordelen van de kindsoldaten die terugkeren naar het dorp en de educatie die zij krijgen aangeboden (Shepler, 2005). Zo blijkt dat Unicef veel geld besteedt aan het verbeteren van de scholen waar de voormalig kindsoldaten zich in
bevinden. De gebouwen worden verbeterd en wordt er meer aandacht besteed aan de kwaliteit van de leraren en de lesstof (Shepler, 2005).
Helaas brengt het aanbieden van cognitieve educatie aan voormalig kindsoldaten ook negatieve effecten met zich mee. Zo blijkt dat in sommige dorpen de gemeenschap het oneerlijk vindt dat de voormalig kindsoldaten gratis educatie wordt aangeboden terwijl dit voor veel dorpsgenoten onmogelijk is om financiële redenen (Shepler, 2005). Niet alle voormalig kindsoldaten kunnen terugkeren naar het gezin waar zij uit kwamen. De reden hiervoor is vaak dat de militanten de kinderen hebben gedwongen hun eigen gezinnen te vermoorden (Boothby, Crawford & Halperin, 2006). De pleeggezinnen waar deze kinderen in terecht komen ontvangen financiële hulp om de kinderen te ondersteunen en naar school te kunnen sturen (Verhey, 2001). Het blijkt echter dat veel van de pleeggezinnen de kinderen laten vallen op het moment dat de financiële hulp stopt. Wanneer dit gebeurt, lopen de kinderen een verhoogd risico om opnieuw te worden gerekruteerd. Alle vorderingen die tot dan toe zijn gemaakt op het gebied van cognitieve educatie gaan dan verloren (Verhey, 2001).
Ondanks deze negatieve gevolgen die hangen aan het aanbieden van cognitieve educatie aan voormalig kindsoldaten zijn de positieve gevolgen te immens en te belangrijk om de educatie niet aan te bieden. De mogelijkheden die cognitieve educatie aan voormalig kindsoldaten met zich mee brengt zijn niet alleen van belang voor het kind zelf maar zijn ook van belang voor de herbouw en herstructurering van het land in kwestie.
Men kan concluderen dat de schoolse omgeving een zeer belangrijke en sterke invloed heeft op de re-integratie van de voormalig kindsoldaten. Het heeft invloed op de psychosociale aanpassing van de kinderen en biedt hen een mogelijkheid om sociale contacten op te bouwen met leeftijdsgenootjes. Daarnaast biedt de school de kinderen ook een toekomst perspectief. Het leren van verschillende vaardigheden biedt hen kansen op
economisch gebied, dit is niet alleen goed voor het kind zelf maar ook voor het gezin waar het kind zich in bevindt. Naast de voordelen zijn er ook nadelen te vinden die verbonden zijn met de school. Het blijkt dat niet alle dorpsbewoners het eerlijk vinden dat de voormalig kindsoldaten gratis educatie wordt aangeboden. Ook zijn er mensen die misbruik maken van de financiële hulp die gezinnen krijgen wanneer zij een voormalige kindsoldaat in huis nemen.
Ondanks het feit dat blijkt dat de school omgeving en de cognitieve educatie die hierbij komt kijken een positief effect heeft op de re-integratie van voormalig kindsoldaten, betekent dit niet dat er zonder school geen re-integratie plaatsvindt. Re-integratie is afhankelijk van meerdere factoren en meerdere factoren kunnen hier een rol in spelen. School is een factor die een rol kan spelen maar ook de gemeenschap, waar later verder op wordt in gegaan, kan een belangrijke rol spelen in de re-integratie van voormalig kindsoldaten.
Gemeenschap
Naast schoolse omgeving is ook de gemeenschap van belang voor de verdere ontwikkeling en re-integratie van voormalig kindsoldaten. Onder gemeenschap verstaat men naast het gezin ook de rest van de dorpsbewoners en ook leeftijdsgenootjes en eventuele andere voormalige kindsoldaten. Daarnaast blijkt dat het ook van belang is dat de kinderen kennis opdoen van basale sociale concepten zoals bijvoorbeeld mensenrechten (Shepler, 2005). Het is van belang dat de voormalig kindsoldaten leren over mensenrechten omdat zij door de oorlog en de daden die zij hebben gepleegd een minder besef hebben van wat wel en niet kan in de normale maatschappij (Shepler, 2005).
In Sierra Leone krijgen niet alleen de voormalig kindsoldaten voorlichtingen over mensenrechten, maar het hele dorp waar de kinderen zich in bevinden hebben het recht de voorlichtingen bij te wonen (Shepler, 2005). Het idee hierachter is dat de kinderen de dorpsgenoten nodig hebben om zich sociaal gezien verder te kunnen ontwikkelen. Het probleem is echter dat veel van de dorpsgenoten bang zijn voor de voormalig kindsoldaten die zich bevinden in hun dorp (Shepler, 2005). Om deze angst te vermijden en te verminderen is het van belang dat de voormalig kindsoldaten zich open en vriendelijk opstellen naar de dorpsbewoners (Betancourt et al, 2010). Niet alle dorpsbewoners zijn hier echter van gediend (Ovuga, Oyok & Moro, 2008). Sommige dorpsbewoners zien en behandelen de voormalig kindsoldaten als mindere mensen en weigeren contact te leggen tussen de kinderen en de rest van de samenleving (Ovuga, Oyok & Moro, 2008). Door het weigeren van contact tussen de voormalig kindsoldaten en de rest van de samenleving komen de kinderen er vaak alleen voor te staan en blijven zij alleen met hun problemen en trauma’s van de oorlog. Dit heeft tot gevolg dat veel van deze kinderen post traumatische stress syndroom (PTSS) ontwikkelen
omdat zij niemand hebben om hun problemen mee te delen en niemand hebben om hun aandacht van de problemen af te leiden (Ovuga, Oyok & Moro, 2008) Het ontwikkelen van PTSS maakt het voor de kinderen weer moeilijker om goed te kunnen integreren in de maatschappij. Voormalig kindsoldaten die symptomen van PTSS vertonen staan minder open voor afsluiting en re-integratie dan kinderen zonder deze symptomen (Bayer, Klasen & Adam, 2007).
Daarnaast blijkt dat veel van de voormalig kindsoldaten nog militaristisch gedrag vertonen wanneer zij aankomen in de dorpen (Ovuga, Oyok & Moro, 2008). De kinderen hebben moeite zich aan te passen aan hun nieuwe levensstijl en gedragen zich vaak niet naar de bestaande hiërarchie in de dorpen (Shepler, 2005). Dorpsbewoners ergeren zich hieraan, omdat zij veel waarde hechten aan de normen en waarden die gelden in de samenleving. Eén van de meest gewaardeerde en gerespecteerde normen in de cultuur van Sierra Leone is bescheidenheid, dit is echter een eigenschap die veel van de voormalig kindsoldaten niet vertonen. Dorpsbewoners vinden dat de voormalig kindsoldaten hun plek in de samenleving niet kennen en dat ze ervaringen hebben die ver voorbij hun leeftijd gaan (Shepler, 2005). Een gesprek met een voormalig kindsoldaat toonde aan dat niet alle kinderen zich negatief opstellen richting hun dorpsgenoten. Eén van de jongens gaf aan dat hij juist alles deed wat er van hem gevraagd werd, zelfs als dit gevraagd werd door iemand die jonger was dan hij. Hij gaf aan dat hij hierdoor meer respect en acceptatie ontving van de samenleving, wat zijn re-integratie makkelijker maakte (Shepler, 2005).
Het gedrag van de voormalig kindsoldaten verschilt ook per situatie en gezelschap waar zij zich in bevinden. Shepler (2005) toonde aan dat wanneer de kinderen enkel in gezelschap zijn van andere voormalig kindsoldaten, zij meer macho gedrag vertoonden en opschepten over hun daden in de oorlog. Wanneer zij in het gezelschap zijn van hulpverleners nemen zij meer een slachtoffer rol aan en maken zij gebruik van de hulp die hen wordt
aangeboden. In de situatie waarin zij zich in hun eigen gemeenschap bevinden verandert het gedrag opnieuw en proberen de voormalig kindsoldaten voornamelijk niet op te vallen tussen de andere kinderen en wordt er niet gepraat over het verleden (Shepler, 2005).
Ook het gezin speelt een belangrijke rol bij de sociale ontwikkeling van de kinderen. Ovuga,Oyok en Moro (2008) onderzochten 102 voormalig kindsoldaten die waren ontvoerd op jonge leeftijd. Zij kwamen erachter dat kinderen die direct na ontsnapping of bevrijding terug keerden naar hun gezin minder last hadden van oorlog gerelateerde traumatische problemen dan kinderen die eerst naar een rehabilitatie centrum of school gingen. De reden dat deze kinderen minder problemen vertoonden kan te maken hebben met hechting aan voornamelijk de ouders (Betancourt & Khan, 2008). De hechtingsrelatie tussen de ouders en het kind is een beschermende factor en zal het makkelijker maken voor de voormalig kindsoldaten om zich open te stellen richting het gezin. Hechting met ouders en de rest van het gezin is cruciaal bij het helpen van kinderen in moeilijke omstandigheden. Kinderen die zich veilig voelen in de omgeving waar zij zich in bevinden zullen zich sneller open stellen en zich makkelijker aanpassen op sociaal niveau (Bayer, Klasen & Adam, 2007). De vraag is echter wel in hoeverre een hechtingsrelatie nog gevormd kan worden wanneer de kinderen op jonge leeftijd zijn weggehaald uit hun gezin. Het is namelijk moeilijk om een hechtingsrelatie op te bouwen op oudere leeftijd. Oudere kinderen die al wel een goede hechtingsrelatie hebben opgebouwd voor zij uit hun gezin gehaald worden hebben een grotere kans deze relatie te herstellen dan de jongere kinderen. Wanneer de kindsoldaten niet terug kunnen keren naar hun gezin is het van belang dat ze een goede band hebben met minsten één volwassene in hun directe omgeving, dit heeft een positieve invloed op de mentale gezondheid van de kinderen maar maakt het ook makkelijker voor hen om nieuwe sociale contacten te leggen (Betancourt & Khan, 2008). Voormalig kindsoldaten die goed geaccepteerd worden in hun gezin en samenleving op sociaal gebied, zijn instaat om door te groeien tot functionerende
volwassenen die iets kunnen betekenen voor de samenleving (Boothby, Crawford & Halperin, 2006). Boothby, Crawford & Halperin (2006) volgden 39 jongens in Mozambique die zich minimaal twee maanden in een gewapende groep hadden bevonden. De jongens werden voor meer dan 10 jaar gevolgd en geobserveerd. Uit de observaties bleek dat de jongens in de loop van de tijd steeds beter geaccepteerd werden in de maatschappij. Ook bleek dat veel van de jongens aanbiedingen kregen om in de leer te gaan bij vakmannen in het dorp. Door het leren van een vak en de acceptatie in de maatschappij werd hun rol in de samenleving groter en ook hun verantwoordelijkheid binnen de samenleving nam grotere vormen aan (Boothby, Crawford & Halperin (2006).
Ook ten aanzien van de sociale omgeving kan men concluderen dat er sprake is van een duidelijke en belangrijke invloed. Het gezin en leeftijdsgenootjes spelen een belangrijke rol in het sociale herstel van de voormalig kindsoldaten. Naast het gezin en de leeftijdsgenootjes hebben de voormalig kindsoldaten ook de rest van de samenleving nodig om verder te re-integreren. Het is daarom van belang dat de angst die sommige dorpsbewoners hebben ten aanzien van de voormalig kindsoldaten wordt weggenomen. Dit blijkt niet altijd even eenvoudig. Sommige dorpsbewoners weigeren contact te leggen met de voormalig kindsoldaten wat negatieve gevolgen heeft voor hun psychosociale herstel. Daarnaast hebben de kindsoldaten zelf ook moeite met het integreren met de rest van de samenleving. Hun gedrag verschilt per situatie waar zij zich in bevinden en zij vertonen niet altijd respect naar de normen en waarden van anderen.
Discussie
Het huidige literatuuronderzoek probeert antwoord te geven op de vraag wat de invloed is van de omgeving op de re-integratie van voormalig kindsoldaten in Afrika. Daarbij is voornamelijk gekeken naar landen in midden Afrika waar de conflicten al enige jaren zijn verdwenen en waar de wederopbouw van de landen in volle gang is.
Het literatuuronderzoek toont aan dat zowel de schoolse omgeving als de gemeenschap een zeer belangrijke rol spelen bij de re-integratie van voormalig kindsoldaten. Uit de gebruikte onderzoeken komt naar voren dat de school op zowel sociaal gebied als op economisch gebied een belangrijke rol spelen. De school biedt de kinderen een zekere structuur in hun leven wat de kinderen een gevoel van normaliteit biedt en een stabiel leven voor ze creëert. Daarnaast biedt school een sociaal netwerk zowel in het heden in de vorm van sociale contacten met leeftijdsgenootjes, maar het opent ook deuren voor de toekomst en biedt een sociaal netwerk in het latere leven. Economisch gezien biedt de cognitieve kennis die de kinderen opdoen kansen voor de toekomst. Het geeft de kinderen een zeker hoop voor de toekomst, maar de cognitieve vaardigheden die de kinderen opdoen in de school bieden ook extra kansen in economische zin. De vaardigheden die zij namelijk opdoen geven hen een mogelijkheid om een vak te leren en te werken voor een beter leven. Dit heeft niet alleen een positief effect op de kinderen zelf maar heeft ook een positief effect op de wederopbouw van het land wat de kinderen weer een beter toekomst perspectief biedt.
Daarnaast is de invloed van de gemeenschap ook van essentieel belang. De kinderen leren normen en waarden door de contacten met de dorpsbewoner in hun dagelijkse leven, wat hun verder helpt in hun sociale ontwikkeling maar helpt hen ook bij het afleren van militaristisch gedrag. Niet alleen de mede dorpsbewoners zijn van belang maar ook de leeftijdsgenootjes zijn belangrijk. Contact met leeftijdsgenootjes biedt de kinderen een gevoel
dat ze er bij horen en deel zijn van de gemeenschap. Ook het gezin is van belang, vooral de hechting met de ouders bij terugkomst in het gezin. Het maakt het makkelijker voor de kinderen om zich open te stellen en heeft een positief effect op de mentale gezondheid van de kinderen.
Hoewel blijkt dat de omgeving van zowel de school als de gemeenschap van groot belang zijn op de re-integratie van de voormalig kindsoldaten brengt het ook negatieve effecten met zich mee die juist een minder effect hebben op de re-integratie. Het blijkt dat sommige dorpsbewoners het oneerlijk vinden dat de voormalig kindsoldaten zoveel hulp krijgen aangeboden van hulpverleners organisaties. Zo wordt de kinderen gratis educatie aangeboden terwijl dit voor andere kinderen in het dorp niet altijd mogelijk is. Daarnaast maken de pleeggezinnen waar de kinderen zich soms in bevinden misbruik van de financiële hulp die zij krijgen aangeboden. Ze nemen de kinderen in huis, maar wanneer de financiële hulp stopt zorgen ze ook niet langer meer voor de kinderen. Ook zijn niet alle dorpsbewoners even blij met de terugkeer van de voormalig kindsoldaten in de gemeenschap. Ze zien de kinderen als mindere mensen en zoeken weinig contact met ze. Dit heeft een negatief effect op de mentale gesteldheid van de kinderen en kan eventueel leiden tot PTSS.
Alles tezamen kan men stellen dat de omgeving van essentieel belang is bij de re-integratie van voormalig kindsoldaten in Afrika. Hoewel de gemeenschap niet altijd even goed reageert, hebben de kinderen de dorpsbewoners wel nodig om zich sociaal en emotioneel te ontwikkelen en te herstellen. Ook de school is van belang, niet alleen sociaal gezien maar ook op cognitief gebied wat later economisch gezien kansen biedt.
Hoewel dit literatuuronderzoek goed aantoont dat de omgeving van groot belang is voor de re-integratie van voormalig kindsoldaten in Afrika zijn er nog wel wat kanttekeningen te maken. Ten eerste is het zo dat het er niet in alle landen hetzelfde aan toe gaat. De
verschillen in cultuur en samenstellingen van de maatschappij en gemeenschap maakt dat het in elk land anders is. Daarnaast is ook de economische gesteldheid van het land in het algemeen niet altijd hetzelfde. Wanneer een land economisch gezien beter op de rails ligt is het bijvoorbeeld makkelijker voor kinderen om te kiezen voor educatie in plaats van direct te kiezen voor werken om te helpen in de financiële ondersteuning van het gezin. De landen waar in dit literatuuronderzoek op is gefocust zijn allemaal landen die zich in heropbouw bevinden. In landen waar de heropbouw nog niet begonnen is en waar soms zelfs het conflict nog bezig is gelden andere regels ten aanzien van de re-integratie van voormalig kindsoldaten.
Nieuw onderzoek zou zich kunnen buigen over de problemen van voormalig kindsoldaten in landen waar het conflict nog heerst. In deze gebieden worden kinderen ook al uit de oorlog gered, maar de vraag is hoe zij zich ontwikkelen en herstellen in een gemeenschap waar oorlog nog een grote rol speelt. Daarnaast is het ook interessant om te kijken naar enkel de effecten van educatie op de re-integratie van voormalig kindsoldaten. Het huidige onderzoek toont aan dat school van groot belang is voor de re-integratie en er wordt daarbij kort ingegaan op het effect van cognitieve educatie van de kinderen. Vervolg onderzoek zou kunnen ingaan op enkel de invloed van educatie en kan daarbij bijvoorbeeld ook kijken naar het belang en de invloed van sociale educatie.
Al met al kan men met dit huidige literatuuronderzoek stellen dat de omgeving van zowel de school als de gemeenschap een grote invloed hebben op de re-integratie van voormalig kindsoldaten in Afrika. Hoewel het onderzoek enkele kanttekeningen kent en school en gemeenschap niet de enige factoren zijn die invloed hebben op de re-integratie van voormalig kindsoldaten, is het duidelijk dat omgeving belangrijk is voor de kinderen op meerdere gebieden en dat het de kinderen nieuwe kansen en nieuwe levens biedt.
Literatuurlijst
Bayer, C. P., Klasen, F., & Adam, H. (2007). Association of Trauma and PTSD Symptoms with Openness to Reconciliation and Feelings of Revenge Among Former Ugandan and Congolese Child Soldiers. American Medical Association, 298, 555-559. doi 10.1001./jama/298.5.555
Betancourt, T. S., Simmons, S., Borisova, I., Brewer, S. E., Iweala, U., & Soudiere, M. (2008). High Hopes, Grim Reality: Reintegration and the Education of Former Child Soldiers in Sierra Leone. Comparitive Education Review, 52, 565-587. doi 10.1086/591298
Betancourt, T. S., & Khan, K. T. (2008). The mental health of children affected by armed conflict: Protective processes and pathways to resilience. International Review of
Psychiatry, 20, 317-328. doi 10.1080/09540260802090363
Betancourt, T. S., Agnew-Blais, J., Gilman, S. E., Willams, D. R., & Ellis, B. H. (2009). Past horrors present struggles: The role of stigma in the association between war
experiences and psychosocial adjustment among former child soldiers in Sierra Leone. Sociale Science & Medicine, 70, 17-26. doi 10.1016/j.socscimed.2009.09.038
Betancourt, T. S., Borisova, I. I., Williams, T. P., Brennan, R. T., Whitfield, T. H., Soudiere, M., Williamson, J., & Gilman, S. E. (2010). Sierra Leone’s Former Child Soldiers: A Follow-up Study of Psychosocial Adjustment and Community Reintegration. Child
Betancourt, T. S., Brennan, R. T., Rubin-Smith, J., Fitzmaurice, G. M., & Gilman, S. E. (2010). Sierra Leone's former child soldiers: a longitudinal study fo risk, protective factors, and mental health. Journal of the American Acadamy of Child and Adolescent
Psychiatry, 49, 606-615. doi 10.1016/j.jaac.2010.03.008
Blattman, C. (2010). The Consequences of Child Soldiering. The Review of Economics and
Statistics, 10, 882-898. doi 10.1162/REST_a_00036
Boothby, N., Crawford, J., & Halperin, J. (2006). Mozambique child soldier life outcome study: Lessons learned in rehabilitation and reintegration efforts. Global Public
Health, 1, 87-107. doi 10.1080/17441690500324347
Denov, M. (2010). Coping with the trauma of war: Former child soldiers in post-conflict in
Sierra Leone. International Social Work, 53, 791-806. doi 10.1177/0020872809358400
Klasen, F., Oettingen, G., Daniels, J., Post, M., Hoyer, C., & Adam, H. (2010). Posttraumatic Resilience in Former Ugandan Child Soldiers. Child Development, 81, 1096-1113. doi /10.1111/j.14678624.2010.01456
Knight, M. (2004). Guns, Camps and Cash: Disarmament, Demobilization and Reinsertion of Former Combatants in Transitions from War to Peace. Journal of Peace Research, 41,
499-516. doi 10.1177/002234330404479
Larsen, R. J. & Buss, D. M. (2010). Personality Psychology: Domains of Knowledge About
Ovuga, E., Oyok, T. O., & Moro, E. B. (2008). Post traumatic stress disorder among former child soldiers attending a rehabilitative service and primary school education in
northern Uganda. African Health Sciences, 8, 136-141. doi
doi.org/10.4314%2Fahs.v8i3.7064
Shepler. S. (2005). The Rites of the Child: Global Discourses of Youth and Reintegrating Child Soldiers in Sierra Leone. Journal of Human Rights, 4, 197-211. doi 10.1080/14754830590952143
Stuifbergen, J. (2011). Kindsoldaten in conflictgebieden wereldwijd. Tijdschrift voor
Criminologie, 53, 363-384. Opgehaald van url: http://dspace.ubvu.vu.nl/bitstream/ handle/1871/33024/TvC_2011_04_Stuifbergen.pdf?sequence=2
Verhey, B. (2001, November). Child Soldiers: Preventing, Demobilizing and Reintegrating. Paper by The Working Paper Series.
