Facelift Meester van der Heijdengroeve te Nieuw Namen

AFZETTINGEN WTKG 31(3),2010 72

Facelift

Meester

van

der

Heijdengroeve

te

Nieuw Namen

Peter

_Moerdijk

*

In 1955 werd het

_gebied

_{rond de groeve}

_eigendom

van

Staatsbosbeheeren

uiteindelijk

kwamenaande

afgravin-genenvuilstorteeneinde. Geruime

tijd

werderniet veel

met_{de groeve}

_gedaan,

tot

_vogelwacht

‘De Steltkluut’ zich

eroverontfermde. Naeen

grootscheepse

schoonmaak door

vrijwilligers

koneendeelvanhet

gebied

op 16

april

1983 officieel

_geopend

worden als de Meestervander

Heijden-groeve. De naamgeverwas de

plaatselijke

bovenmeester

(dus

niet aftekorten als

‘mr.’,

watvaak

_gebeurt)

die als _een

vandeeersten

besefte,

dat de

groevevan

bijzonder belang

was.Na de

opening

wasde groevevoor

publiek

toeganke-lijk

op

afspraak

metenonder

begeleiding

vanbeheerder

Richard

_Bleijenberg,

de_mandie_zobetrokken_en honderd-uit kan vertellenoverde groeve, denatuur

daaromheen,

het Verdronken land_van

_Saeftinghe

_en

nogveelmeer.

De groeve is een

uitgraving

van ca.20

bij

80_meter, die zo’n

_vijf

meter

lager ligt

dan het direct

_{omringende gebied.}

De

_oostzijde

van de groeve heefteen

hoge steilwand,

el-ders iseenkleinereen

lagere

steilwandmetverschillende

afzettingen

zichtbaar. Over de verschillende_aspectenvan

de groeve is methet oog op de officiële

opening

in 1983

gerapporteerd

door Arie Janssen vanuit het

_Rijksmuseum

voor

Geologie

en

Mineralogie.

Veel informatie ontleende

Aequipecten opercularis

Links:Groevewand _(anonymus). DeMeestervander

_{Heijdengroeve}

in Nieuw Namen wordt

eind dit

_{jaar grondig opgeknapt}

envoor

publiek

open-gesteld.

In de groeve

zijn

mariene

_afzettingen

uit het Laat Plioceen

_{(ca. 2,5 miljoen jaar geleden)}

_permanent

ontslo-ten._{De groeve is}een

belangrijk aardkundig

monument.

Van oorsprong is de Meester vander

Heijdengroeve

een

oude

_zandgroeve

in de Kauterheuvel

_bij

Nieuw Namenaan

de

Belgische

grens. DeKauterheuvel is een

zogenaamde

getuigenheuvel

die ruim

_vijf

meterboven het

_omringende

vlakke

_polderland

uitsteekt. De

_{zandafgravingen begonnen}

in de 17e_eeuw.Naast

zand,

indestreek

_gekend

als ‘rost zand’ trofmen

ijzeroerbanken (limoniet)

en een

hardebrec-cielaag

aan. Deze

schelpenbreccie

is

_gebruikt

_als

wegver-harding.

De

_{afgravingen zijn}

tot

beginjaren zestig

vande

vorige

eeuw

doorgegaan.

Bovendien

_zijn

de

_uitgegraven

delenvande groeve vanaf 1948methuisvuil

_volgestort,

bedektmet

grond

en

beplant

metbomen.

Boven:Kleppenvan uit de groeve.

73

AFZETTINGENWTKG 31_(3),2010

hij

aan eenbezoekaan de groeve op 5maartvandat

jaar,

samenmetAntonJanse,toen

geologische

secretaris _van

de WTKG.

_Daarbij

werd ook het

_profiel

opgenomen.De

afzettingen

die in de wandenvan degroevete zien

zijn,

zijn

daarwaarze

ijzerhoudend zijn,

roestbruin verkleurd

(‘rostzand’).

Ze bevattenfossiele

schelpen,

metname van

de

_{Wijde mantelschelp}

_{Aequipecten opercularis (Linné,}

1758).

Een interessante

ontdekking

vanlateredatum is het fossiele voorkomenvan de zeeklit Echinocardium

corda-tum

(Pennant, 1777)

in de oude

_{afzettingen (Jagt}

& DeVos,

1993).

De

_afzettingen

_{die in de groeve}tezien

_zijn

konden

gedateerd

worden als Laat

_Plioceen,

meteen

vergelijkbare

ouderdom als de KruisschansenMerksem

lagenpakketten

in de

_omgeving

van

Antwerpen,

dat is ca.

2,5 miljoen jaar.

Staatsbosbeheer wil de groevenu ook

openstellen

voor

publiek

zonder

_afspraak

en

begeleiding. Zij

gaatde

groe-ve daartoe verder

leegmaken

envergroten.Doel is dat de groevein de toekomst

jaarlijks

15.000- 30.000 bezoekers

trekt uit Nederlanden

België.

Wie de groeve op

eigen

ge-legenheid

bezoekt komt straks viaeenkorte wandelroute

opeen

loopbrug

met

uitkijkplateau

in de groeve. Middenin de groeve wordt een

gedeelte uitgegraven,

waardooreen

poel

van

optrekkend

grondwater

ontstaat, waarin zich al-lerlei leven kan ontwikkelen.

Begeleidende

informatiebe-steedt aandachtaan de

historie,

denatuuren- uiteraard

-de

_geologie.

De steilwanden wordentegenweerenwind beschermdmet

_zeildoek,

dat indien

_nodig

af- _c.q.weer

opgerold

kan worden. De bodemvande groeve

blijft

al-leenvoorgroepenonder

begeleiding

van een

gids

toegan-kelijk.

Een kleinere groeve inhetbosaande

oostzijde

van

de groeve wordteveneensslechts

_toegankelijk

_op

_afspraak

enonder

_begeleiding.

De subsidiesvanin totaal

_{1,2 miljoen}

eurovande

provin-cie

_Zeeland,

de_gemeenteHulstenuit Brusselzorgen

er-voor,dat deze uniekepermanente

ontsluiting

vanhet

ma-riene Plioceen op een

passende

maniervoor

publiek

toe-gankelijk

wordt

_gemaakt.

Literatuur

Jagt,

J.W.M. & J.J. de Vos 1993. AnoteonEchinocardium

cordatum

_(Pennant,

1777) (Echinoidea,

Loveniidae)

from the Late Pliocene of Nieuw Namen

(the

Nether-lands).

- Meded.

Werkgr.

Tert. Kwart.

Geol.,

30

(1-2):

75-79,1 fig.,

1

_pi.

Janssen,A.W., 1983.

_Rapport

betreffende het

Geologisch

reservaat “De Kauter”teNieuw-Namen

(Zeeuwsch-Vlaanderen,

_{gemeente Hulst). Rapport}

nr.83

Rijksmu-seum voor

Geologie

en

Mineralogie,

Leiden.

*Peter

_{Moerdijk, Kingstraat}

14, 4336 LG

_Middelburg,

tel. 011-863 8404,e-mail:

_{moerdijkpw@zeelandnet.nl}

Venerupisrhomboides striatella

(Nyst, 1845)uit de groeve.

V. rhomboides forma

forma uit

de Westerschelde. Links:Binnenzijde schelp

striatella Rechts: Inwendigeafdrukvan