GEOCOMmunicatie 10 over aardverschuivingen in de Himalaya’s, gehinderde paleontologen, fossiele bladeren, boze Creationisten, biochemisch onderzoek van een levend fossiel en een reusachtige krokodil

GEOCOMmunicatie

10

over

aardverschuivingen

in de

_{Himalaya’s,}

gehinderde paleontologen,

fossiele

bladeren,

boze

Creationisten,

biochemisch onderzoek vaneen levend

fossiel en een

_reusachtige

krokodil

A.J.+(Tom)

vanLoon*

Inleiding

Aardverschuivingen

in de

_Himalaya’s

deels

gevolg

van

_{bevolkingsdruk}

De

_{Alpen zijn}

niet het

_{enige gebergte}

dat

_gepaard

gaat

ondereentoenemende drukvan

_menselijke

ac-tiviteit;

dat

_geldt,

naaruit onderzoek van twee Indiase

geologen blijkt,

ook_voorde

Himalaya’s,

waarde

bevol-kingsdruk

vele malen

_geringer

isenhet toerisme nog

re-latief

_beperkt

is De

_geologen

starttenhunonderzoeknaar

aanleiding

van een enorme

aardverschuiving

die_op 12

september

1995

_{plaatsvond nabij Lugar}

Bhattiendie de

doodvan65 personen veroorzaakte.

Kartering

vande

ver-schovenaardmassa,

voornamelijk

bestaande uit losse aarde Alweer de tiende GEOCOMmunicatie! Dat betekent dat ik inmiddels 2

_{jaar lang}

deze rubriek heb

_verzorgd.

Arti-kelen

verzamelen,

op

geschiktheid

beoordelenen samen-vatten.Een hele

_klus,

maarwel leuk. Jemoetzoiets ech-terniet alleen doen omdat

_je

het zelf leuk

_vindt,

maarook - _envooral- omdat

je

_erde lezers een

plezier

meedoet.

En is dat nog wel zo? Je

moetje

er

altijd

vanbewust

blij-vendater na

verloop

van

_tijd

eenzekere

routinematigheid

gaat

ontstaan. Dan _gaat

_natuurlijk

voor delezers de pret erwataf. Alsauteurkun

_je

zelf

_moeilijk

beoordelen wan-neerdat stadium wordt

bereikt;

als hetzover

is,

is het bo-vendientelaat. Kortom:dit

_{‘jubileum’ lijkt}

me een

prach-tige gelegenheid

om deestafettestokover te

dragen.

En misschien

_{(hopelijk zelfs)}

staateral iemandte

_popelen

om een frisse wind door

_Afzettingen

telaten waaienmet

soortgelijke stukjes,

maarvanuit

zijn/haar eigen

voorkeur

enmet

zijn/haar eigen stempel.

Ikzoudat

toejuichen, juist

omte voorkomen dat iedereen

uitgekeken

raakt_opdeze rubriek.Daarvoor is

_geologisch

nieuws toch teleuk.Wie wil hetvan me ovememen? Daarvoormoeten toch

lief-hebbers

_zijn?

Anders zitten de redactieende lezers nog

langer

aan me vast.Want zelf

_blijf

ik wel de literatuur

doornemen,

enik

_blijf

hetsamenstellenvandit soort

bij-dragen

nogsteeds leukvinden. Delezers

_zijn

dus gewaar-schuwd: alsergeen liefhebbers

zijn

omditvan me overte

nemen-_enals de redactie niet

ingrijpt

- dan

zouik anders

enstenen

_(maar

wel met een

hoog watergehalte),

geeft

aandat hetgaatom

bijna

een

miljoen

kubiekemeter

ma-teriaal. Diemassa

gleed omlaag

over een

puinwaaier

op de linkeroevervande rivier deBeas,

waarbij

zo’n 30.000

m3aan het eindvande

_puinwaaier

totstilstand kwamen

daareen ‘bult’ vormdevan 15 m

_hoog

en 150m

lang,

waarachter zich inmiddelseen meerheeft

_gevormd.

De

verschuiving,

die

_plaatsvond

naenkele

dagen (3-6

sep-tember)

van

hevige regenval,

was

volgens

de onderzoe-kers niet alleeneen

gevolg

van

natuurlijke

omstandighe-den zoals

_doordrenking

van de

toplaag

metwater,maar

ook_{van een}

_kunstmatig

steiler

_{gemaakt profiel,}

dattot stand kwam

_bij

de

_aanleg

van eenwegoverhet onderste

gedeelte

vande

puinwaaier.

In combinatiemet een

hoge

waterstandvandeBeasleiddedat tot voldoende instabili-teit om een

_afglijding

_{in gang}te zetten.Het

_bewegende

materiaalnamop

zijn

tocht

_omlaag

_{nog veel}meer

onder-grond

metzich mee.

In hetzelfde

_gebied

kwamen in dezelfde

_periode

veelmeer

aardverschuivingen

voor, die echter-veelal

vanwege hun

plaats

van

_gebeuren

-geen slachtoffers eisten. Relatief steile

_{hellingen spelen}

echtereen

_belangrijke

rol. Zo ble-ken vooral in de buitenbochtenvanmeanderende rivieren

veel

_afglijdingen

voortekomen. De onderzoekers

_zijn

in dat verband_ongerustoverde

toekomst,

omdat het wegen-netsteeds verder wordt

_{uitgebreid, waarbij}

_meerinstabiele

trajecten

zullenontstaanals

_gevolg

van

weginsnijdingen.

Ze

_wijzen

erop dat zowel de

frequentie

als _{de omvang}

van de

aardverschuivingen

in het dal sinds het midden

vandezeeeuw sterk

_{zijn toegenomen.}

Dat

schrijven

ze toeaande steeds verder

_{voortschrijdende}

socio-economi-sche

_{ontwikkeling,}

detoename_vanhet toerismeende

stij-gende bevolkingsdruk.

De

_{hevige regenval zorgde}

ookvoor _grote overstromin-gen, onder andere in het

Manali-gebied,

waar

_talrijke

_grote

gebouwen

werden

_{weggespoeld. Dergelijke}

overstromin-gen doen de roepom

maatregelen,

bijv.

in devorm van

kanalisering

toenemen.

Daarbij

moet

_{onvermijdelijk}

aan

de hele infrastructuur worden

gewerkt,

wat

_gemakkelijk

kan leidentot de

_aanleg

_{van nieuwe wegen op}

_plaatsen

waar

dat,

vanuit hetoogpuntvan

preventie

van

aardver-schuivingen,

ongewenstis. Deonderzoekers menendan

ook _{dat op de}

_langere

_{termijn gerichte}

overheidsmaat-regelen nodig zijn

om de

_schadelijke

_effecten

van

moge-lijk

nogmeer ennoggrotere

aardverschuivingen

zo

goed

mogelijk

te

_beperken.

Referentie:

5

Geologisch

onderzoek in Amerikaans

‘National

_{monument’ op de tocht}

In 1996 werd aande toch al indrukwekkende

lijst

vanAmerikaanse ‘Nationalmonuments’eennieuwe locatie

toegevoegd:

het Grand Staircase-Escalante Natio-nal Monument. Dit 7700 km2

_{grote woestijnachtige}

ge-bied

_ligt

in het _{door canyons doorsneden}

gedeelte

van

Utah,

enomvatondermeer

archeologische vindplaatsen,

bijzondere

ecosystemenen

fossielrijke afzettingen.

De reden dat de

regering

Clinton hettot‘National

monu-ment’

_verklaarde,

was dat die

maatregel

wetenschappe-lijk

onderzoekzoubevorderenen

tegelijk

eeneind maken aande

_bedreiging

die door

_mijnbouw

in de

_nabije

omge-ving

bestond. Die

_mijnbouw

werd doorveel

partijen

niet als eenechte

bedreiging

ervaren ental van

partijen

be-schuldigden

Clinton ervan

gezwicht

te

_zijn

voorde pres-sievan

milieu-actiegroepen.

De critici

lijken

het

_gelijk

aanhun

_zijde

te

_krijgen,

nuhet

ernaaruit ziet dat ook

_{wetenschappelijk}

onderzoek

eer-der zal worden belemmerd dan bevorderd. Zo heeft de

regering

een

plan

ontwikkeldomtoegangswegenafte slui-ten en om normale

_{graafwerkzaamheden}

te verbieden. Vooral

_geologen

- _enin het

bijzonder paleontologen

-

lij-ken daarvan de

dupe

te

worden,

enhebben dan ookmet klem_tegendeze

_{maatregelen geprotesteerd. Daarbij}

isvan

belang

dat het

_{afgelegen gebied}

een vande laatste streken ophetvastelandvande

_Verenigde

Staten is_{dat nog}

nau-welijks geologisch

in kaart is

gebracht.

Wel is sinds 1880 bekend dat de

_{trapvormige morfologie}

die_{op tal}van

plaat-sen

langs

de canyons bestaat

(en

waaraanhetmonument

zijn

naamdankt)eenunieke

gelegenheid

biedtom

‘om-laag

in de

_tijd’

tewerken. De

geologen

vinden het extra

wrang datClinton daaraan zelfsherinnerde

bij

de

bekend-making

dat

_hij

het

gebied

tot ‘National monument’ had verklaarden

daarbij

weesopde

“uitzonderlijke

mogelijk-hedenvoor

geologen,

paleontologen,

archeologen,

ge-schiedkundigen

en

_{biologen”. Merkwaardig}

is ook dat in het nieuwe

_plan

iedere activiteit die het

_{aardoppervlak}

aantastzouworden verboden inmeerdan de helftvanhet

hele

_gebied.

_{Alleen op}eenaantalstreng

beperkte

locaties

zounog mogen worden

gezocht

naarfossielen,maardan zouhet weluitsluitendom‘unieke’ of ‘extreem

hoogwaar-dige’

fossielenmogen gaan.Hoe

_je

moet

bewijzen

dat die opeenlocatie voorkomen als

_je

nieteersteen vooronder-zoek mag

uitvoeren,

wordtniet

duidelijk gemaakt.

Daar-bij wijst

de

_{vertebraten-paleontoloog}

_Jeffrey

Eaton

(We-ber State

University)

erop dat vaaktonnen aardemoeten

worden

_gezeefd

omkleine-_maar

paleontologisch

wel zeer

belangrijke

- vondstentekunnendoen

(bij

de WTKG

wetenweook alles van dat vele

_{zeefwerk!). Daarbij}

is bovendiensoms zwaar materieelvereist, dat

_volgens

de nieuwe

_plannen

ookal niet meer

gebruikt

zou mogen worden.

De

_huidige

‘baas’ van het

gebied, Jerry Meredith,

zegt dat het zeker niet de

bedoeling

isom

geologisch

onder-zoek te

_{bemoeilijken.}

Maar

_hij

_voegtdaaraantoe dater

kritischer dan

_gewoonlijk

naaronderzoeksvoorstellen zal worden

_{gekeken, uitgaande}

van het

_principe

dat natuur-beheer_voorop staat endat

_{wetenschappelijk}

onderzoek

pas daarna

volgt.

De

_paleontoloog

David Gillette

(Mu-seum van

Arizona)

vreestdan ook dater een

beoordelings-instantie zal

gaan komen die “de deur open zullen stellen

voor volstrekt

_onnodige

_{bureaucratie”.}

_Hij

staat niet al-leen in

_zijn

_zorg: er

zijn

al_{meerdan 6000}commentaren

op de

plannen binnengekomen.

Maar Meredithtoontzich nog

weinig toeschietelijk

tegenover

paleontologen

die onderzoek willen doen. Als dat al wordt_toegestaan, dan kunnen_ze

_volgens

_{hem beter gaan}

_lopen

_enhun

_spullen

ineen

rugzak

vervoerendanmeteenautoefficiëntaande

slag

gaan.

Referentie:

4

Zon enschaduw beïnvloedden kenmerken van fossiele bladeren

Vooral in de

afgelopen

tien

_jaar

is

_bij

recente

_planten

onderzoekverricht_aande_verschillen tussende veel

aanzonlicht

blootgestelde

endemeerin de schaduw

blij-vende bladeren. Ook

sommige

bladerenuit het Tertiair vertonen soms

dergelijke

verschillen,vooral in

_morfologie

encuticula. De evolutionaire

ontwikkeling

vandeze

ver-schillen

_begon

echter

_kennelijk

veel

eerder,

wanthetzelfde is nu

vastgesteld

voor bladerenvan fossiele

planten

uit het Jura. Het

_{gaat daarbij}

omtweesoorten

_{pteridospermen,}

Komlopteris

nordenskioeldiienCtenozamites

_cycadea.

Hetonderzoek,

uitgevoerd

dooreen

_{Hongaarse biologe}

ende Nederlandse

paleobotanica

Johannavan

Konijnen-burg-van Cittert,

van het Instituutvoor

Aardweten-schappen

vande Universiteitvan

Utrecht,

betrof groten-deels materiaalvanhet

Hongaarse

Museum_voor

Natuur-lijke Historie,

dat

_overigens

voor een

_belangrijk

deel slechts

_{fragmentarisch}

was.Het

ging daarbij

om 173

exem-plaren

vande

_{eerstgenoemde}

soorten50

_exemplaren

van

de tweede.

De aandacht werd

primair gericht

op degroottevan de

bladeren,

de cuticula

_(lengte

enbreedte_vande cellen in de

_epidermis;

_grootte van de _stomata), en het aantal stomata_per

_{oppervlakte-eenheid.}

De

_gevonden

waarden werden statistisch verwerkt. Het bleek dat

_{bij Komlopreris}

nordenskioeldii

_duidelijk

twee groepenbladerenwaren te onderscheiden.

Bij

deeerste

groep is de cuticula

(het

was-laagje)

dik

_(gemiddeld

18,8pmaande bovenkanten16,5 |irnaande

onderzijde

vande

bladeren), bij

de tweede_groep is

_hij

dunner

_(16,5

_pm en

_{12,5 pm).}

De cellenvan de

epidermis zijn bij

deeerste

groep kleiner

(gemiddeld 41,1

pm

lang

en

24,6

pm

breed)

dan

_bij

_{de tweedé groep}

_(57,3

pmen

30,7 pm).

Ook destomata

_{(huidmondjes)}

verschil-len

aanzienlijk: bij

deeerste_groep

_zijn

ze

aanzienlijk

klei-ner

(62,9

pm

lang, 53,0

pm

breed, poriën 20,8

pm

lang)

dan

_bij

_{de tweede groep}

_(82,1

_pm,

_66,0

_pm en27,6

pm).

De onderzoekers concluderen dat deeerste_{groep bestaat} uit veelaan dezon

blootgestelde

bladeren,

terwijl

de tweede groep

juist

uit schaduwbladerenbestaat.

Bij

Ctenozamites

_cycadea

werden

_{vergelijkbare}

verschil-len

_{aangetroffen.}

Ook daar hebben dezonnebladereneen

dikker

_waslaagje

_enis het aantal

_huidmondjes

_per opper-vlakte-eenheid_groter.

De onderzoekers

_wijzen

_{erop dat}

_{vergelijkbare}

verschil-lentussen zonne- enschaduwbladerenook

_bij

diverse re-cente

_{plantensoorten}

worden

_{aangetroffen.}

De

_nogal

uit-eenlopende eigenschappen

vande

bladeren,

ookwat be-treft hun

_{macromorfologie,}

kunnener

volgens

de onder-zoekers

_gemakkelijk

toe hebben

_geleid

dat veel fossiele bladeren

zijn toegeschreven

aan verschillende soorten,

terwijl

zevandezelfde

_{plant afkomstig}

kunnen

_zijn.

Dat

zou

_bij

nadere

_bestudering

kunnen leidentoteen

aanzien-lijke

revisievande

_{paleobotanische}

taxonomie. Ook

wij-zende onderzoekers erop datmetdeze maniervan

onder-zoek de

paleo-ecologische interpretatie

vanveel soorten kan worden verbeterdendat daarmee ook de reconstruc-tievan de

_{omstandigheden}

_gedurende

_bijv.

het Meso-zoïcum kan worden

verfijnd.

Referentie:

1

Creationisten

met

eigen

wapens bestreden

DNA-onderzoek maakt steeds

duidelijker

hoe de

di-verse

planten-

endiersoorten op aarde aan elkaar verwant

_zijn.

Veel

_moeilijker

ishet-omdathet DNAvaak

onvoldoende

_volledig

is

_{gefossiliseerd}

- _omook de

evo-lutionaire

_ontwikkeling

van het

_planten-

en

dierenrijk

te reconstrueren. Toch

_beginnen

daarnudeeerstegegevens

overbeschikbaartekomen. Daaruit

blijkt

- netzoals dat

bij

derecente

planten

endieren het

geval

is- dat de

ver-meende

verwantschappen (die

ondermeer in

geslachts-en soortnamen tot

_{uitdrukking komen)}

niet

altijd

correct

zijn.

Toch

_bevestigen

de thans beschikbare gegevens in

grote lijnen,

maar

voorlopig

nogslechtsvoor eenrelatief

jong

deel_vande

_{aardgeschiedenis,}

datdeevolutie als

zo-danig

zich

_kennelijk

heeftvoltrokken

_volgens

dezelfde

principes

die de

wetenschap

in de laatste tientallen

_jaren

heeft aangenomen.

Daarbij

spelen

uiteraard de

pale-ontologie,

de leervande fossiele

_planten

endieren,ende

biostratigrafie,

de leervande

_{karakterisering}

van

opeen-volgende gesteentepakketten

door hun

fossielinhoud,

een

belangrijke

rol.

Ondanks alle

_{overtuigende bewijzen}

voorevolutie

_zijn

er

nog steeds groepenmensendie, vooral op basisvan het

scheppingsverhaal

in de

_Bijbel,

evolutie

_afwijzen.

Deze

zogeheten

creationisten hebben in

_sommige

statenvande

Verenigde

Statenzelfs kans

gezien

om hun

scheppings-verhaalnaastde evolutietheorieals

gelijkwaardig

telaten

onderwijzen.

Protesten

daartegen

vande

_zijde

vande ‘of-ficiële’

_wetenschap

hebben

weinig

of niets

_uitgemaakt.

Een nieuwe

_aanpak

levert misschien meerresultaat op, omdat de creationistenmethun

_eigen

_{wapens worden} be-streden. Een aantal

_{wetenschappers}

en

onderwijzers

heeft zich

namelijk verenigd

in FLAT

_(Families

for

_Leaming

Accurate

_Theories)

enwilnudat opeenschoolin Kansas ook hun ‘theorie’als

_{gelijkwaardig}

wordt onderwezen. Ze stellen in huntheorie datdeaardeniet rond

_is,

maar

vlak of devormheeftvan een

piramide. Daarbij

baseren

zezichop

Openbaringen

7:1 _{(Daarnazag ik vier}

_engelen

staanaande vier hoeken der

_aarde...).

Ook andere

weten-schappelijke

feiten_zegt FLAT niettewillen erkennen. Zozouhet

_{getal pi}

geen eindeloosaantal

_cijfers

achter de

kommahebben,maar

precies

3

_zijn;

dat

_volgt

uit het Eer-steBoek der

_Koningen

7:23

_(Voorts

maakte

_hij

dezee, van

gietwerk,

tien elvanrandtot

rand, geheel rond, vijf

el

hoog, terwijl

eenmeetsnoervan

dertig

el haar rondom kon

omspannen).

Uiteraard is het de

_bedoeling

vanFLATom meteen

dergelijke aanpak

aanhetgrote

publiek duidelijk

temaken dat de

_Bijbel

niet als

_{wetenschappelijk}

boek is

bedoeld,

en dat daarom het

beroep

van de creationisten

opde

Bijbel

voorwat betrefthun

ontkenning

vande

evo-lutietheorie

_{wetenschappelijk}

_{niet serieus kan worden}

ge-nomen.Enkele creationisten hebben inmiddels laten we-ten datze zich door FLAT

belachelijk

gemaakt

voelen. Ze houden nietteminvastaanhun

standpunt

dat de aarde niet ouder kan

_zijn

dan 10.000-60.000

_jaar.

Waaromze

niet ineenvlakke of

piramidevormige

aarde

_geloven,

heb-benzeechter nog niet

_{duidelijk gemaakt.}

Referentie:

2

Levend fossiel

_geeft

taxonomischestatus

geochemisch prijs

InhetGrootBarrière Rif komt_een

_merkwaardig

or-ganisme

voor dat de naam Astrosclera

_willeyana

draagt.

Het

_gaat

om eenaande

ondergrond vastgehecht

dier,

dat in talvan

opzichten

gelijkenis

vertoontmeteen

verderreeds

_{lang uitgestorven, nogal mysterieuze,}

groep: de

_{stromatoporoïden.}

De

_plaats

waarAstrosclera in het

dierenrijk

moestworden

_ingedeeld,

heeft dan ook

_nogal

watdiscussies

_losgemaakt,

maar

vrij algemeen

werdeen

indeling bij

de sponzen aangenomen.

Ommeer

duidelijkheid

te

_krijgen

overde

_precieze

taxono-mischestatus hebben Duitse

_{paleontologen}

_en

biogeo-chemici de

_{lipiden (van}

vetzuren

_{afgeleide verbindingen)}

van het dier onderzocht. Ze deden dat ook

bij Agelas

oroides,

een spons

(behorend

tot de klasse der

Demo-spongiae: demosponzen)

uit de MiddellandseZee. Beide

blijken

carbonzurentebevattenmet

lange

ketensmet 24-26 koolstofatomen. Verder bleek dat beide diereneengrote verscheidenheidaanvertaktecarbonzuren

bevatten,

waar-bij

de ketens

_gewoonlijk

15tot25koolstofatomen bevat-ten. Soms bevinden de

_vertakkingen

_van deketens zich

aande uiteinden

(iso-

en

ante-iso),

maarveel vakermeer naarhet midden

_(met

een clustervan

methyl-hexadeca-en

_{methyl- octadeca-isomeren,}

en eentweede clustermet

methyl-docosa-

en

_{methyl-tetracosa-isomeren).}

De karak-teristiekenvan de isomerenen depatronenwaarin deze

voorkomen,

komenzosterk

_onderling

overeendat de ge-slachtenAstrosclera en

Agelas

wel_{nauw aan}elkaar ver-want moeten

_zijn.

De onderzoekers concluderen hieruit dat

_Astrosclera,

netals de taxonomisch veel

gemakkelij-ker intedelen

_{Agelas, bij}

de

demosponzen

moetworden

ingedeeld.

Of dat dan ookzou moeten

_gelden

voor alle fossiele

stromatoporoïden,

latenze

overigens

in het mid-den.

De_{onderzoekers menen}dat de

_{complexe mengsels}

_van dekenmerkende isomeren

_samenhangen

metbacteriën die

in

symbiose

met

_demosponzen

_{leven. Ze hebben de} meng-sels

_vergeleken

metde koolwaterstoffen die voorkomen in oude

afzettingen,

enkomen tot de conclusie dat de in derecente soorten

_aangetroffen

_verbindingen

kunnen worden beschouwd als

_lipiden

die

mogelijk voorlopers zijn

vande in het midden vertakte

monomethylalkanen

die vaak in fossiele sedimentenen in aardolie worden

aangetrof-fen.

_Op

basis van deze

_bevindingen

hebbenze een

werk-hypothese opgesteld

die inhoudt dat devoor de

_vorming

vandeze

bijzondere mengsels

van

lipiden

verantwoorde-lijke

bacteriën in het

_geologische

verledeneen

_wijde

ver-spreiding

moetenhebben

gehad,

endatzenog steeds

over-leven in marieneecosystemenwaarin

_specifieke

sponzen-soorten

zijn vertegenwoordigd.

Referentie:

6

Krokodil

_wedijvert

metdinosauriërs

Temiddenvande dinosauriërs,in het

_Campanien,

leefde in Noord-Amerikaeen

reusachtige krokodil,

Deinosuchus. Met

_{zijn lengte}

van8-10 m en

zijn gewicht

van2500-5000

kg

was

hij

3-5 keer

groter

dan de

grootste

krokodillen diewe nunogkennen. De fossielebeenderen

van deze

_reusachtige

krokodil

_{zijn onderzocht,}

waarbij

ondermeerde in

_bepaalde

beenderen

_aanwezige

groei-ringen zijn geanalyseerd.

Door die

analyses

te

_koppelen

aande

_{afmetingen, hoopten}

de onderzoekers iets overde

groeisnelheid

van dezereuzensoort teweten te komen. Voor

_{vergelijkingsdoeleinden zijn}

beenderen

_gebruikt

_van twee relatief

complete

exemplaren

uit de Judith River Formation

_(Montana)

en de

_Aguja

Formation

_(Texas).

Overigens

warendeze

exemplaren

ookweerniet echt

com-pleet,

zodat hun

_{oorspronkelijke lengtes}

moesten worden

geschat (8,43

en

9,10 m).

De onderzoekers kwamentot de

_bevinding

dat de beideonderzochte minof_meer

com-plete exemplaren

vanDeinosuchus resp. 50en51

_jaar

oud

waren

(elk plus

of mintwee

jaar),

wat

aanzienlijk

ouder is dan in het wild levende krokodillen momenteel

gewoon-lijk bereiken;

het is ook

_aanzienlijk

ouder dan bekend is

voorverwante fossiele

_geslachten.

Bij

het onderzoek kwamen heelwataannames

_{kijken (is}

de_groottevan eenindividu

_{altijd afhankelijk}

van

zijn

leef-tijd; stopt

de

_{groei bij}

een

bepaalde leeftijd;

is de

_groei

regelmatig; etc.).

Dewatdit betreft

_gemaakte

keuzes

_zijn

uiteraard niet

_willekeurig.

Deonderzoekershebben

_bijv.

in veel

_{gevallen teruggegrepen}

_opkarakteristieken van

huidige

verwanten

_{(Alligator mississippiensis}

_en

Crocodylus porosus).

Op

basis vande

_waarnemingen

endezeaannameskomen de onderzoekers tot de conclusie dat _{individuen van} Deinosuchus

_tijdens

huneerste5-10

_levensjaren,

netals veel andere

krokodillen,

per

jaar

ca 30_cm

_groeiden.

Waar de

_groei

daarna

bij

veelsoorten

_{vrijwel geheel}

stopt,

ging

die

_bij

Deinosuchus

kennelijk

nog

gedurende

enkele tien-tallen

_jaren

door. BotkenmerkenvanDeinosuchus_geven

Erwas dus

_sprake

van een

betrekkelijk langzame,

maar

lang

aanhoudende

_groei.

Dat is anders dan

_bij

dinosauriërs, waarvoor

(althans bij

enkele

_soorten)

is

_vastgesteld

dater

in deeerste

_{levensjaren sprake}

was van een zeer

_hoge

groeisnelheid.

Referentie:

3

Geraadpleegdeliteratuur

1

Barbacka,

M. &

Konijnenburg-van Cittert,

J.H.A. van, 1998. Sun and shade leaves intwo Jurassic

_species

of

pteridosperms.

Review of

_Palaeobotany

and

Palyno-logy 103,

p. 209-221.

2 Dalton, R.,1999. ‘FLAT Earthers’ in battle with

crea-tionism. Nature398,p. 453.

3

_Erikckson,

G.M. &

Brochu,

C.A.,

1999. How the ‘terror crocodile’ grewso

_big.

Nature

_398,

_{p. 205-206.} 4

_Malakoff,

D., 1999.

Proposed

access rules

_split

com-munity.

Science

_283,

_p. 1619.

5

_Sah,

M.P. &

_{Mazari, R.K.,}

1999.

_{Anthropogenically}

acceleratedmassmovement, Kulu

Valley,

Himaschal Pradeh, India.

_{Geomorphology}

_26,

_p. 123-138. 6

_{Thiel, V., Jenisch, A., Wörheide, G., Löwenberg,}

_A.,

Reitner,J. &

Michaelis, W.,

1999.Mid-chainbranched alkanioic acids ffom

_“living

fossil”

_demosponges:

_a

link to ancient

_sedimentary

_lipids?

Organic

Geo-chemistry 30,

p. 1- 14.

*A.J.

_(Tom)

vanLoon: Geocom

_{B.V., Benedendorpsweg}

61,

6862 WC Oosterbeek tel.

_{026-3390908, fax}