De fossiele schelpen van de Nederlandse kust

AFZETTINGEN WTKG31 _(3),2010 64

De fossiele

_schelpen

vande Nederlandse

kust

Het uitermate

_{fraaie, stevig gebonden}

boek leent zich niet echt _{om mee naar}het strand_{te nemen, maar}des temeer

omthuis de

gevonden schelpen

aan eennader onderzoek te

onderwerpen. Daarbij

is determinatie

natuurlijk

een van

de

_{belangrijkste}

activiteiten. En als iknuéén

tekortkoming

vanhet boekzoumoeten_noemen, dan is dat wel de deter-minatie: de tekst in de hoofdstukkenmetde

_{beschrijvingen}

enillustratiesvande

_{schelpen is, mijns inziens, namelijk}

zo

professioneel

dat hetvoor amateurs niet zonder_meer

mogelijk

zal

_zijn

_omtoteen

juiste

determinatietekomen. RW.

_Moerdijk,

A.W.

_Janssen,

F.P.

_Wesselingh,

G.A.Peetere,R.

Pouwer,F. A.D.van

Nieulande,

A.C._Janse,L.vander

Slik,

T.

Meijer,

R.

Rijken,

G.C.

_Cadée,

D.

Hoeksema,

G.

Doeksen,

A.

Bastemeijer,

H.

_Slrack,

M. Vervoenen & J. J.ter

_Poorten,

2010. Nederlands Centrumvoor Biodiversiteit

_Naturalis,

Leiden

(distributie:

KNW

_{Uitgeverij, Zeist, www.knnvuitgeverij.nl).}

Genaaid

_gebonden,

332

_blz.,

576

_{fig., prijs}

€45,-. ISBN 978-90-5011-342-7.

Op

heteerste

_{gezicht lijkt}

het ofeen

bespreking

vandit boek niet

_nodig

is voor de ledenvan deWTKG, zoveel leden hebbenaan dit boek

_meegewerkt.

Maar

_gelukkig

is het ledentalvande WTKG eenstuk

_hoger

dan het toch niet

_geringe

aantal_auteurs, die

_overigens

_(helaas),

voor

zoverik kan nagaan, niet allemaal lid

zijn.

En dan

_zijn

_er

natuurlijk

in Nederlanden

België

de duizenden

verzame-laarsvan

schelpen,

al dan niet

_fossiel,

die de WTKG niet

kennen,

maardie hiermee

_hopelijk

_nogmeer

_plezier

aan

hun

_hobby

_gaanbeleven,endie daarvoor

_hopelijk

ook

_bij

de WTKG terecht komen.

AFZETTINGEN WTKG 31(3), 2010 65

En als het boekvoor

professionals

zou

zijn bedoeld,

dan

had de tekst beter in het

_Engels

kunnen

_{zijn (er}

is slechts

eenheel korte

Engelse samenvatting).

De conclusiemoet daarom

_zijn

dat het boek is bedoeld_voor

_{goed-onderlegde}

amateurs,

precies

de ledenvande WTKG.

Hebben de ledenvande WTKG echter wel behoefteaan

zo’n boek?

_Gelukkig

wel! Totnutoewarenze, naast

En-gelstalige

publicaties

in Cainozoic Research en de

(tal-rijke

envaak fraai

_{geïllustreerde) bijdragen}

aan Afzettin-gen vooral aangewezen op wat

_algemeen

de ‘Fossielen-atlas’ werd

genoemd:

geenechte

atlas,

maar eenserievan

14

_uitgaven

dietussen 1954en 1984 verscheen.

Onprak-tisch,

nietmeer

verkrijgbaar (al

kaneen

kopieerapparaat

wel

_{nuttig zijn...)}

_enverouderd. Waar het in de Fossielen-atlas

gaatomca.300 fossiele

schelpensoorten,

daar bevat dit nieuwe boek_er zo’n 350;_onze kennis_vanhet

geolo-gisch

verleden breidt zich echt

_uit,

mede

_(en

voorwat de fossiele

_schelpen

uitonzebuurt

betreft)

enook

juist

door deactiviteitenvandeWTKG.

Het

_boek,

datis

opgedragen

aande

jubilerende

Nederlandse

Malacologische Vereniging,

endat deel 2vormtvan

Natu-ralis’ serie

_‘Geologie

van

Nederland’, begint

natwee

voor-woordenmetenkele inleidende hoofdstukken. Dat gaat

om

(1)

een

inleiding, (2)

eenkorte

geschiedenis

vanhet

onderzoek_naarde fossiele

_{schelpen langs}

_onze

_{kust, (3)}

de ouderdom_vande fossiele

_{schelpen, (4) vindplaatsen,}

en

(5)

een

verhandeling

hoe

_je

het beste kunt verzamelen

en

je

vondsten

vastleggen.

Zekervoor

beginnende

verza-melaars

_zijn

dit

_{bijzonder praktische}

overzichtsverhalen. Dan_gaathet boek verdermetenkele hoofdstukkenvoorde

alwatverder ontwikkelde

verzamelaar,

methoofdstukken

over

(6) schelpen

in steen,

(7)

de tafonomievanfossiele

schelpen,

(8) systematiek

en

naamgeving,

en

(9)

deter-mineren

_(met

_een

_{uitgebreide lijst}

_van

_termen).

Wiedeze

hoofdstukken 1-9

(met

diverse

_{kleurenfoto’s)}

_goed

heeft

verwerkt,

is dan

_eindelijk

klaar_voor hetgrotewerk: het

vergelijken

vande

_eigen

vondstenmetde illustraties_en

be-schrijvingen

in het

_{systematische}

deel_vanhet boek. Daar-in worden

₍₁₀₎

de

_{Polyplacophora (keverslakken)}

behan-deld in 6

_{bladzijden, (11)}

de Bivalvia

_{(tweekleppigen)}

in

maarliefst 223

_bladzijden,

en

(12)

de

_Scaphopoda

(stoot-tanden)

in 4

_bladzijden.

Het boek

_eindigt

danmet

₍₁₃₎

re-ferenties, (14) nuttige

informatie

_(waar

in Nederland vind

je

informatie_over fossiele

_{schelpen?), (15)}

een

Engelse

samenvatting,

en

(16)

een

bijlage

waarin de

_vindplaatsen

van de

afgebeelde schelpen

wordengegeven,samenmet

een

specificatie

waarenonder welknummer zetevinden

zijn).

Dan

_volgen

_nogeenindexvan

genoemde

plaatsna-men en eenindexvande

Latijnse

soort-enfamilienamen.

Eenenorme schat aan

informatie,

endat ook nog ineen

goed

leesbare vorm en metruim 500

_afbeeldingen

van

schelpen,

alle

_{prachtig getekend}

ineen uniforme

stijl.

Je bent

gauw

geneigd

omwegtezinken in al deze

informa-tie,

waaraande uiterste zorg is besteed. Toch

lijkt

hetme

juist

omnogenkele

minpuntjes

te noemen, alwashet

al-leen_{maar om}te

zorgendateeneventuele tweede druk nog

mooier_en

nog

praktischer

wordt. Ik miste

bijvoorbeeld

tocheenpaar

dingen.

Waarom wordt niet in het

_{begin, juist}

voorde

_{beginnende verzamelaar, uitgelegd}

hoe

_je

fossiele

schelpen

vanrecente kimt onderscheiden? Enwaaromiser

AFZETTINGEN WTKG 31 (3),2010 66

de

_schelpen.

Een

_beginnende

verzamelaar dieeen

schelp

vindt die

_hijzelf

of iemand anders direct alseenoester

her-kent,

zal de

_daarbij

_{behorende gegevens niet zonder}

lang-durig

bladeren kunnen

_terugvinden

als

_hij

de

_Latijnse

naam

(Ostrea)

niet kent! Enwaarom

zijn

niet allesoorten schel-pen

opgenomen? Gastropoden

ontbreken

volledig, terwijl

erwel vondsten

zijn gedaan (zie bijv. Figuur 33).

Wat is

verder hetnutvan een

beschrijving

vande fossiele

schel-pen

langs

deNederlandsekust? Het boekzouin

mijn

ogen zonder alteveel

_uitbreiding

ook international veel interes-santer

zijn

als alle fossiele

_schelpen

die worden

_gevonden

langs

deNoordzeekustaande orde zouden komen!

Het is

_{altijd gemakkelijk}

omkritiektehebben. Veel

gemak-kelijker

danomzelf ietste

produceren.

Daarom wil ik hier metnadruk

_uitspreken

daterdan weliswaar nogwat

verbe-teringen mogelijk zijn,

maardat ik degrootste

bewondering

hebvoor

degenen

die dit boek

mogelijk

maakten door tek-sten te

schrijven, figuren

en

(vooral!)

de schitterende

teke-ningen

teverzorgen,entekstenbeeldte

integreren

enuit tebreidenmet

indexen,

etc.Een

_{gigantisch werk,}

dat_groot

respectverdient.

Dit boek_zouiedereen die

_langs

het strand woont, iedereen diefossielen

verzamelt,

eniedereen die

schelpen

interes-sant

vindt,

moeten

hebben;

alle WTKG-leden dus

_(en

_nog veel_meer

_mensen).

Ik zou hen haast willen

verplichten

omdit

boek,

datvoor

lange tijd

hét standaardwerkopdit terrein zal

blijven,

directte

kopen.

Devoor eenboekvan

deze

omvangendeze kwaliteit

belachelijk lage prijs

van

45_euro

mag geen

belemmering zijn.

Wiezich kan

permit-teren om naarhet strandtegaan of elders omdaar al dan

niet fossiele

_schelpen

te

_verzamelen,

is alleen al_aanzo’n

uitstapje

meestal_meer

_kwijt.

Gewoon

_kopen,

dus.

Tom_vanLoon%

_Geologisch

Instituut Adam Mickiewicz

Universiteit, Maków

_Polnych

16, 61-606Poznan,Polen e-mail:

_{tvanloon@amu.edu.pl}