FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg
personeel en leerlingen
(middelbaar onderwijs)
SOBANE-STRATEGIE - BEHEER VAN BEROEPSGEBONDEN RISICO’S
De SOBANE-strategie is een strategie voor risicobeheersing op vier niveaus
(Screening (Opsporing), OBservatie, ANalyse, Expertise).
De reeks publicaties “SOBANE-STRATEGIE Beheer van beroepsgebonden risico’s” heeft
als doel deze strategie kenbaar te maken. Bovendien wordt aangetoond hoe de strategie
kan worden toegepast op verschillende arbeidssituaties.
De doelstelling van deze methodes bestaat erin om het tijdsgebruik en de inspanningen van
de ondernemingen te optimaliseren om de werkomstandigheden aanvaardbaar te maken,
zelfs bij complexe problemen. Zij bevorderen de ontwikkeling van een dynamisch plan van
risicobeheersing en van een overlegcultuur in ondernemingen.
De SOBANE-strategie en het geheel van de methodes werden ontwikkeld door de Unité
Hygiène et Physiologie du Travail van professor J. MALCHAIRE van de Université
catholi-que de Louvain in het kader van het onderzoeksproject SOBANE, gecofinancierd door de
Federale Overheidsdienst Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg en het Europees
Sociaal Fonds.
De overleggids DEPARIS is een gids voor de opsporing van risico’s (dépistage participatif
des risques) die tegemoetkomt aan de eisen van het opsporingsniveau van de strategie
SOBANE. Het is een eenvoudige methode, die economisch is op het vlak van tijd en
middelen. Deze methode bevordert de ontwikkeling van een dynamisch plan voor
risico-beheer en de overlegcultuur in de onderneming.
Deze publicatie werd gerealiseerd door een onderzoeksteam dat bestond uit:
• L’Unité Hygiène et Physiologie du travail de l’UCL (Prof. J. Malchaire, A. Piette)
• Departement Onderzoek en Ontwikkeling van IDEWE (Prof. G. Moens)
• Externe Dienst voor Preventie en Bescherming CESI (S. Boodts, A. Schietecatte)
• Externe Dienst voor Preventie en Bescherming IDEWE (Prof. V. Hermans)
• Externe Dienst voor Preventie en Bescherming PROVIKMO (Dr. G. De Cooman,
I. Timmerman)
• Externe Dienst voor Preventie en Bescherming MENSURA (Dr. P. Carlier)
• Het departement Nouvelles Technologies et Formation van CIFoP (Mr. JF. Husson)
• Dienst voor preventie SEFMEP (P. Lorent, F. Gysens)
Voor meer informatie over de SOBANE-strategie: www.sobane.be
Deze publicatie is gratis te verkrijgen:
• Telefonisch op het nummer 02 233 42 11 • Door rechtstreekse bestelling op de
website van de FOD: www.werk.belgie.be
• Schriftelijk bij de: Cel Publicaties van de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg
Ernest Blerotstraat 1 - 1070 Brussel Fax: 02 233 42 36
E-mail: publicaties@werk.belgie.be Deze publicatie is ook raadpleegbaar op de website van de FOD:
www.werk.belgie.be
Cette publication peut être également obtenue en français.
De redactie van deze brochure werd afgesloten op 15 februari 2008
Productie: Algemene Directie Humanisering van de Arbeid Coördinatie: Directie van de communicatie
Wetenschappelijke supervisie: Alain Piette Omslag en lay-out: Sylvie Peeters Tekening: Serge Dehaes Druk: Boone-Roosens Verspreiding: Cel Publicaties Verantwoordelijke uitgever:
FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg
M/V
Met de termen «werknemer» en «werkgever», wordt in deze bro-chure verwezen naar personen van beide geslachten.
PROMOTOR VAN HET PROJECT
FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg Algemene Directie Humanisering van de Arbeid Ernest Blerotstraat 1 – 1070 Brussel
Deze gids kwam tot stand met de steun van de Europese Unie Europees Sociaal Fonds
© FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg
Alle rechten voorbehouden voor alle landen. Niets uit deze uitgave mag geheel of gedeeltelijk worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, in enige vorm of enige wijze, zonder de voorafgaande schriftelijke toestemming van de Directie van de communicatie van de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg. Indien de verveelvoudiging van teksten uit deze brochure echter gebeurt voor informatieve of pedagogische en strikt niet-commerciële doeleinden is dit toegestaan met bronvermelding en, in voorkomend geval, met vermelding van de auteurs van de brochure.
baar onderwijs
De Déparis-vergadering tussen het educatief personeel en de leerlingen kan enkel in de hogere
jaren van het middelbaar onderwijs georganiseerd worden. Ze zal zich richten op de
organi-satie en de dagelijkse werking op het niveau van een groep klassen van het 6de overgangsjaar,
technische klassen in de richting « elektriciteit », …
Het doel bestaat eruit zich te focussen op de dagelijkse werking voor deze groep klassen m.b.t.
de items die kunnen besproken en geoptimaliseerd worden tussen het educatief personeel en
de leerlingen.
De methode die wordt voorgesteld omvat 9 tabellen die 9 facetten belichten m.b.t. die
arbeids-situatie
1. Gebouwen
2. Lokalen, werkruimten, turnzalen
4. Arbeidsongevallen
6. Beeldschermwerk
7. Houdingen, krachtinspanningen en goederenbehandeling
8. Verlichting en lawaai
9. Thermische omgevingsfactoren en algemene luchthygiëne
13. Veiligheidspolitiek en documentatie
14. Psychosociale omgeving
Deze tabellen hebben hoofdzakelijk betrekking op de dagelijkse werking van de
onderwijsin-stelling en de traditionele klassen.
5 bijkomende tabellen werden toegevoegd voor wat betreft de technische werkplaatsen en
overgangsklassen evenals de labo’s (chemie, fysica en biologie).
3. Werkplaatsen, klaslokalen en labo’s
5. Elektrische risico’s en risico’s op brand in het algemeen en in de werkplaatsen en labo’s
10. Chemische risico’s
11. Biologische risico’s
12. Organisatie van de werkplaatsen en labo’s
Het technisch en beroepsonderwijs omvat meer praktijkgerichte uren. De gebruiker vindt in
de SOBANE-brochures de noodzakelijke elementen om bijkomende tabellen toe te voegen
aan de hierna voorgestelde Déparis-methode.
Zoals voor alle Déparis-brochures, dienen deze aangepast te worden aan de specifieke
ken-merken van de sector.
Alvorens deze brochures te gebruiken en teneinde ze te gebruiken op een efficiënte manier,
is het noodzakelijk om de basisprincipes te kennen die de SOBANE-strategie ondersteunen.
Dit in het bijzonder voor wat betreft het eerste niveau van de strategie, de Déparis-methode.
Daarom is het aangewezen om in detail het onderdeel ‘basisprincipes’ van de tweede versie
van de brochure ‘introductie tot de SOBANE-strategie’ te lezen. Deze brochure is
beschik-baar op de website www.sobane.be of kan aangevraagd worden bij de Cel Publicaties van de
FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg. Om het gebruik ervan te vergemakkelijken,
werden deze basisprincipes en de filosofie van SOBANE-strategie samengevat in het eerste
document “Algemene omschrijving van de methode”.
Handleiding
1. De directie maakt de te volgen doelstellingen bekend aan het educatief personeel en de
leerlingen en de maakt de afspraak rekening te houden met de resultaten van de
verga-deringen en de uitgevoerde studies, binnen een aanvaardbare termijn en rekening houden
met het beschikbare budget.
2. Het project m.b.t. de implementatie van de SOBANE-strategie wordt voorgesteld aan het
overlegcomité (CPBW of BOC). De werkgroep heeft zijn akkoord gegeven.
3. De te bestuderen werksituatie wordt vastgelegd (een groep van klassen).
4. Het educatief personeel duidt een coördinator aan.
5. De coördinator leest grondig de Déparis-methode en leert de methode toe te passen. Hij
past de methode aan de te onderzoeken arbeidssituatie aan. Dit doet hij door termen te
veranderen, door bepaalde overbodige aspecten weg te laten of te wijzigen of door
bijko-mende aspecten toe te voegen.
6. Het educatief personeel die betrokken is bij deze “arbeidssituatie” duidt 2 of 3 personen
aan (beide geslachten) om deel te nemen aan de werkgroep.
7. De leerlingen duiden 2 tot 4 leerlingen aan (beide geslachten) om deel te nemen aan de
werkgroep.
8. De werkgroep vergadert in één van de lokalen die de « arbeidssituatie » omschrijft.
• De coördinator legt de doelstelling van de vergadering en de te volgen procedure uit.
9. Doorlopen van elke rubriek aan de hand van de te bespreken punten. Men staat niet lang
stil bij het zoeken naar een score, maar men concentreert zich op :
• Wat er kan gedaan worden om de situatie te verbeteren, door wie en wanneer.
• De aspecten waarvoor men beroep moet doen op een preventieadviseur.
• Het schatten van de kostprijs van de voorgestelde verbeteringsmaatregelen en de
invloed die ze kunnen hebben op de kwaliteit van het product en op de productiviteit.
De beoordeling gebeurt als volgt: nihil (0), laag (€), matig (€€) of zeer duur (€€€).
10. Na de vergadering maakt de coördinator een synthese met vermelding van :
• De besproken rubrieken met een gedetailleerde informatie over de resultaten van de
vergadering.
• De lijst met de geplande oplossingen met bepaling van wie wat doet en wanneer.
• De lijst met de meer in detail te bestuderen aspecten en hun prioriteit.;
• Gebruikte rubrieken, die informatie bevat die tijdens de vergadering verzamelt werd.
11. Voorstellen van de resultaten, herzieningen, toevoegingen, … aan de deelnemers van de
werkgroep
12. Voorstellen van de synthese aan de directie en aan de overlegorganen (CPBW of BOC).
13. Vervolg van de studie voor de niet opgeloste problemen, domein per domein, door gebruik
te maken van de methode niveau 2, Observatie, van de SOBANE-strategie.
14. Een actieplan op korte, middellange en lange termijn wordt opgemaakt met duidelijke
ver-melding van de termijnen en verantwoordelijkheden (Wie doet Wat en Wanneer?)
Onderstaande tekst kan helpen om het doel van de vergadering
te verduidelijken.
“In de loop van de vergadering bespreken we alle technische, organisatorische en relationele
aspecten die ervoor zorgen dat de dagelijkse werking binnen de onderwijsinstelling,
gemak-kelijk, efficiënt en aangenaam verloopt. Alle aspecten van de arbeidssituatie komen aanbod: het
onderhoud, de technische problemen, de algemene organisatie van het onderwijs, de regels
m.b.t. toezicht, ... De doelstelling is niet te weten of te kwantificeren welke gebreken,
moeilijk-heden of problemen men heeft. Het is wel de bedoeling om te achterhalen wat men concreet,
onmiddellijk, op middellange en op langere termijn kan ondernemen om het werk aangenamer
en efficiënter te maken.
Voor sommige aspecten zou men moeten kunnen zeggen wat er dient te veranderen en hoe
dit concreet dient te gebeuren. Voor andere aspecten zullen bijkomende studies moeten
wor-den uitgevoerd.
De directie engageert zich ertoe een actieplan op te stellen met als doel zo goed mogelijk
gevolg te geven aan hetgeen besproken zal worden.”
1. G
Eb
O
uw
En
Te bespr
ek
en
Wie
kan
wat
concr
eet
doen en
wanneer
Nooduitgangen vrij,
nooit belemmer d,kunnen steeds geopend w
or
den,
ook door de leerlingen
Toegang v
oor gehandica
pten of ge
w
onden
wagentjes, kar retjes •Toegang tot alle lokalen (lift toegank
elijk indien beschikbaar)
Sanitair
e installatie v
oor de leerlingen
• In v oldoende aantal • Onderhouden en in g oede staatVerwarming:
be vredigend in alle omstandigheden
Technisch en huishoudelijk onderhoud
•Lokalen w
or
den g
oed en r
egelmatig onderhouden (ontsmetten),
esthetisch, aangenaam (graffiti)
Afval
• Sor ter en: glas, plastiek, pa pier , batterijen… • Gek ende pr ocedur es • Containers in v oldoende aantal, g oed gelegen en r egelmatig v erwijder dMeer in detail te bestuder
2. L
O
ka
LE
n, w
Erkru
Im
tE
n, turnz
a
LE
n
Te bespr
ek
en
Wie
kan
wat
concr
eet
doen en
wanneer
?
Regeling eigen aan het lokaal
• Gekend en toegepast door het educatief personeel en de leerlingen
Lokalen
• Voldoende groot:
de leerkracht ziet alle leerlingen en alle leerlingen kunnen makk
elijk naar het bor
d kijk en • Belemmering is be vr edigend
Doorgangen in de klassen,
gangen
• Niet belemmer d door wagentjes, boek entassen, … • Boek entassen geor dend, v erwijder d van doorgangenUitrusting van de lokalen
• Meubilair (tafels,
stoelen..) aangepast aan het aantal leerlingen
• Voldoende en aangepaste ka pstokk en • Pa pierwar en, didactisch materiaal… be vr edigend • Opper vlakte v oor affichering is v oldoende (toebehor en v
oor het vasthechten buiten het ber
eik van de leerlingen)
•
Regeling betr
eff
ende v
erzorging van planten en dier
en
Ruimten v
oor het or
denen
• Voldoende (kasten, kaften, frig o’ s…) en makk elijk ber eikbaar • Regels betr eff ende het ordenen van kledij,
boek en, schriften, schooltassen, …
Turnzalen
Uitrustingen:
gebruiksaanwijzingen zijn gek
end
Vestiair
es
• Aangepaste kledij • In g oede staat, net, onderhouden en r egelmatig ontsmetVeiligheidspr
ocedur
es
tijdens de oef eningen en in geval van onge
val
Meer in detail te bestuder
en aspecten
3.
wE
rkp
Laa
ts
En, k
La
sL
O
ka
LE
n
En
Lab
O
’s
Te bespr
ek
en
Wie
kan
wat
concr
eet
doen en
wanneer
Experimenteer
taf
el (labo),
w
erktaf
els
• Pr oper , g oed geor dend, niet belemmer d (v oorw erpen, boek entassen, kledij, …)Materiaal,
handger
eedscha
p en machines
• Schar en, tangen…, vaste en draagbar e machines, …in goede staat en aangepast
•
Flexibele buizen v
oor gebruik van gas en klembeugels in g
oede staat
Afzuigka
ppen
• Niet belemmer d door pr odukten of materiaal vreemd aan het w
erk
Signalisatie:
aangepast en ger especteer dCollectie
ve bescherming
• Schermen, oogf onteinen… in g oede staatIndividuele beschermingsmid
delen (PBM)
• Aangepast, beschikbaar , gebruikt, geor dend, … • Laboschor ten voor alle leerlingen
•
Veiligheidsbrillen (w
egspringende deeltjes) beschikbaar v
oor elk e leerling • W egw erphandschoenen v oor be vuilende materies • Veiligheidshandschoenen v oor bijtende , snijdende pr odukten • Isoler ende handschoenen v
oor zeer warme of k
oude v
oorw
erpen
Hygiëne
• Niemand eet in de klaslokalen,w erkplaatsen, labo’ s • W
assen van de handen is v
erplicht (la
vabo’
s),
douche (k
oud en warm water)
Veiligheid
• Brandblussers, brandw er ende dek ens g oed geïnstalleer d •Emmer zand gemakk
elijk ber
eikbaar in ge
val van omvallen van pr
odukten • EHBO-doos • Douches, oogf onteining
Meer in detail te bestuder
4.
a
rb
EI
ds
O
n
GE
va
LLE
n
Te bespr
ek
en
Wie
kan
wat
concr
eet
doen en
wanneer
?
Mechanische risico’
s:
wagentjes, v erplaatsbar e v oorw erpen, meubilair • Verw onding, aandrijving, v erplettering, snijw onden, steekw onden…Vallen
van
hoogtes:
bescherming indien niv eauv erschil hoger dan 50 cm, gedeeltelijk e blokk ering van de vensters (def enestratie)Risico van brandw
onden
(K euk enateliers…)Arbeidsonge
vallen
• Uitv oerige analyse van alle betr
okk
en personen
•
In
ventaris van de te nemen maatr
egelen
EHBO - Ziek
enboeg
•
EHBO-lokalen g
oed uitgerust en aangepast
• EHBO dozen • Gek ende pr ocedur e in ge
val van ziek
e leerlingen
Meer in detail te bestuder
en aspecten
5. E
LE
ktr
Isc
HE
r
Is
Ic
O
’s
En r
Is
Ic
O
O
p brand
In
HE
t a
LGE
m
EE
n
En
In d
E a
tELIE
rs
En d
E
Lab
O
’s
Te bespr
ek
en
Wie
kan
wat
concr
eet
doen en
wanneer
Uitrusting
• Cor rect gebruik (v er deelstekkers en geen dominostekk
ers)
•
Draden en elektrische kabels,
in g
oede staat (geen blootliggende draden,
...)
•
Geen v
erlengstukk
en die blootliggen op de vloer
• Indien on vermijdbaar , w or den de kabels beschermd om te voork omen dat ze beschadigd w or den of dat er personen kunnen o ver vallen
Brandw
er
ende deur
en:
niet belemmer d
Ontvlambar
e stoff
en en ontstekingsbr
onnen
• Verwijderen van alle warmtebr
onnen zonder toezicht
• Geen ontvlambar e pr odukten dichtbij pa pier , kar ton, vloeistoff en, slingers……
Richtlijnen in ge
val van brand
•
Inf
ormatie mbt
- Noodplan met namen van de personen die moeten v
erwittigd w
or
den
- Evacuatieplan met v
erzamelpunt en tellen van de leerlingen
•
Doorgangs
w
egen en nooduitgangen zijn vrij
Bestrijdingsmid
delen
•
Vorming van enk
ele leerlingen mbt gebruik er
van
Interne inter
ventieploeg:
Geafficheer d en gek endMeer in detail te bestuder
10
6.
bEEL
dsc
HE
rm
w
Erk
Te bespr
ek
en
Wie
kan
wat
concr
eet
doen en
wanneer
?
W
erk
opper
vlakk
en:
op g oede hoogte , v oldoende gr oot en opgeruimdInf
ormaticamateriaal:
kwaliteit, in goede staat en perf
ormant
Beeldscherm
• Aanpasbaar in hoogte en diepte, v
olgens de gr
ootte van de leerling
• Geen w eerkaatsingen
Hulpmid
delen:
m uis, toetsenbor d • Kwaliteit en g oede staat en pr oper •Goed geplaatst op een v
oldoende gr oot w erk opper vlak en opgeruimd
Documentenhouder
:
goed geplaatst en beschikbaar indien nodig
Draden:
In or de en v erwijder d van doorgangenTechnische assistentie:
snel en efficiënt in ge val van pr oblemenMeer in detail te bestuder
en aspecten
11
7. H
O
ud
In
GE
n, kra
cH
tI
nsp
ann
In
GE
n
En
GOE
d
Er
Enb
EH
and
ELI
n
G
Te bespr
ek
en
Wie
kan
wat
concr
eet
doen en
wanneer
V
oor de leerling
en
Houdingen,
handelingen en krachtinspanningen
• Comf or tabele houding: nek, schouders, handen, rug, knieën… •Zetels of stoelen van kwaliteit,
stabiel en aangepast aan de gr
ootte van de leerlingen
•
Voldoende vrije beenruimte onder het w
erk opper vlak • Geen snelle v erplaatsingen of r epetitie ve handelingen •
Lichte inspanningen met de handen,
geen torsie van de polsen
•
Nooit slagen met de handpalm
Lasten
• Licht en in e venwicht (vloestoff en, zakk en…) • Comf or tabel om te grijpen: g oede handvaten,geen scherpe kanten,
niet te warm of te k oud, niet glijdend… • Op g oede hoogte:
vastgrijpen en neerzetten op hoogte van de br
oeksriem
•
Zo dicht mogelijk tegen het lichaam dragen,
enk el o ver k or te afstanden •
Zonder torsie of inclinatie van de r
omp
Mechanische hulpmid
delen:
aangepast • Krukjes … beschikbaar v oor het w erk en in de hoogte • W agentjes …v oor zwar e of instabiele lastenVorming:
m.b .t. g oeder enbehandelingVermoeidheid op het einde van de dag:
aan
vaar
dbaar
Meer in detail te bestuder
1
8.
vE
r
LI
cH
tI
n
G
E
n
La
w
aa
I
Te bespr
ek
en
Wie
kan
wat
concr
eet
doen en
wanneer
?
Verlichting van het lokaal
• Aangepast aan de uit te voer en tak en niet te v eel, niet te w einig, v oldoende om de tak en uit te v oer en
Verlichting van het bor
d
(indien bestaande)
•
Makk
elijk leesbaar van op alle plaatsen
Geen schaduwin
val op het w
erk
Geen w
eerkaatsing of v
erblinding
op taf els, ramen, beeldschermen…Ak
oestische kwaliteit van de lokalen
•
Elk
e leerling kan de leerkracht v
erstaan
In de w
erklokalen
•
Geen geluiden die hinder
, afleiding, ner vositeit, moeheid v er oorzak en
Meer in detail te bestuder
en aspecten
1
9.
tHE
rm
Isc
HE
O
m
GE
vI
n
G
sf
a
ct
O
r
En
En a
LGE
m
En
E
Luc
H
tH
yGI
ën
E
Te bespr
ek
en
Wie
kan
wat
concr
eet
doen en
wanneer
Temperatuur
• Niet te warm,noch te k
oud,
geen te gr
ote temperatuurschommelingen
Geen tocht:
langs ramen en deur
en
Systeem van v
erwarming,
v
entilatie
, air
co
, filtering…
• Frisse lucht, aangenaam en geurloosStofdeeltjes en afval
• Regelmatig verwijder
d zonder dat ze in de lucht of omge
ving v
erspr
eid w
or
den
Hygiëne
• Geen zwammen of schimmels op de vloeren, m ur en, plaf onds
Meer in detail te bestuder
1
10.
cHE
m
Isc
HE
r
Is
Ic
O
’s (v
a
st
, v
LOEI
b
aar
O
f
G
a
s)
Te bespr
ek
en
Wie
kan
wat
concr
eet
doen en
wanneer
?
Risico’
s:
gek end • Aar d van de pr oducten, v eiligheidsfiches, gebruiksfiches, R en S zinnenW
erkuitrusting :
pipetteerballonnen, spatels, lepels … • Aangepast en in voldoende aantal beschikbaar
Gebruikaanwijzingen
• Duidelijk en gerespecteer
d (mengeling,
dosering)
Etik
ettering door de leerlingen
• Aangepaste r ecipiënten, g oed geëtik etteer d •
Materiaal beschikbaar om de persoonlijk
e r ecipiënten te etik etter en (mark ering, etik etten…)
Opslag van r
eagens
• Pr odukten makk elijk te ber eik en en g oed geor dendSignalisatie van risicolokalen…:
begr epen en ger especteer d
Rook,
stoom…
• Verwijder d (v entilatie , afzuigen…) zonder v erspreiding in het lokaal
Chemisch afval
• Specifieke containers,
v
erwijder
d v
olgens een aangepaste pr
ocedur e
Inf
ormatie v
oor zwanger
en of vr
ouw
en die borstv
oeding ge
ven
Persoonlijk
e beschermingsmid
delen (PBM)
• Aangepast, beschikbaar , gebruikt, onderhouden, geor dend… • Laboschor ten v oor de leerlingen • Veiligheidsbrillen (wegspringende deeltjes) beschikbaar v
oor alle leerlingen
• W egw erphandschoenen v oor vuil w erk • Aangepaste handschoenen v
oor het manipuler
en van chemische pr oducten • Isoler ende handschoenen v oor manipuler en van k oude of warme v oorw erpen
Vorming v
oor de leerlingen
•Hoe kan een gas binnendringen en chemische risico’
s • Ge var ensymbolen, R en S zinnen • Etik
ettering van de persoonlijk
e r
ecipiënten
•
Niet pipetter
en met de mond
Meer in detail te bestuder
en aspecten
1
11.
bIOL
OGI
sc
HE
r
Is
Ic
O
’s (b
a
ct
Er
IE
ën, v
Irus
sE
n,
LI
cH
aams
vO
cH
tE
n …)
Te bespr
ek
en
Wie
kan
wat
concr
eet
doen en
wanneer
Biologische risico’
s, inf
ecties en parasieten
gek end • Aar d van de pr oductenW
erkuitrusting
• Centrifuges, pr oefbuizen… kwaliteit, g oed gelegen, gecontr oleer d • Pipetteerballonnen, spatels, lepels … beschikbaar in v oldoende aantalGebruikspr
ocedur
es
• Duidelijk en ger especteer d (qua hoe veelheid, mengen…) • Onmid dellijk opkuisen in geval van ongeluk (omv
er
vallen,
spatten…)
Planten:
geen giftige planten of planten die allergische r
eacties v er oorzak en
Dier
en
•Contact met dier
en onder toezicht en beperkt
• Dissectie enk el op dode dier en of op organen
Cultur
en van bacteriën:
geen enk ele ziekte verw ekk ende bacterie • Ber edeneer de systematiek voor het nemen van luchtmonsters
Antibiotica:
bij v oork eur ‘natuurlijk e’ antibiotica •Verbod op antibiotica zoals chloramphenicol
Geen staalname van
bloed of w
eefsels
Biologisch afval
• Geneutraliseerd • Aangepaste containers
Onstmettingsmid
delen en antiseptica:
beschikbaar in v oldoende aantalCollectie
ve bescherming
•Gebruik van douches,
la vabos, oogf onteinen
Persoonlijk
e beschermingsmid
delen (PBM)
• Handschoenen, mask ers, v eiligheidsbrillen, schor ten …Meer in detail te bestuder
1
12. Or
G
an
Is
at
IE
v
an d
E w
Erkp
Laa
ts
En, k
La
sL
O
ka
LE
n
En
Lab
O
’s
Te bespr
ek
en
Wie
kan
wat
concr
eet
doen en
wanneer
?
Samenw
erking tussen de leerling
en
Respecter
en van het r
eglement mbt het labo
• Herinnering aan de veiligheidsv oorschriften voor de star t van het w erk: collectie ve en individuele beschermingsmid -delen, v eiligheidsconsignes, signalisatie…. •
Dragen van laboschor
ten, v eiligheidsbrillen, handschoenen… • Geen juw
elen noch pier
cings
•
Geen contactlenzen
•
Men loopt niet in het labo
Op or
de zetten van het lokaal aan het einde van de les
•
Elk
e leerling zet zijn w
erktaf el op or de • Hij v erwijder d het afval v
olgens de aanwijzingen (leraar of richtlijn)
•
Hij maakt zijn pipetten en gebruikte a
pparaten schoon
•
Hij maakt op zijn beur
t het gemeenscha
ppelijk gebruikt glas en a
pparaten schoon
Meer in detail te bestuder
en aspecten
1
13.
vEILIGHEI
dsp
OLI
tIE
k
En d
O
cum
Ent
at
IE
Te bespr
ek
en
Wie
kan
wat
concr
eet
doen en
wanneer
Evacuatieplan v
oor noodge
vallen
• Duidelijk e richtlijnen, gek end en toegepast in ge val van waarschuwingssignaal of alarm, belangrijk e gebeur tenissen (Se veso , milieuv er ontr einiging, storm...), onge val, ziekte • Pr ocedur es en te contacteren personen zijn gek
end (telef oonn ummer) • Ouders, dokter , ziek enwagen, anti-gifcentrum, brandw eer , politie…
Inf
ormatie m.b
.t.
v
eiligheid
•Reglement van inw
endige or
de is ter beschikking van de leerlingen en de ouders
•
Regelmatige inf
ormatiesessies v
oor de leerlingen mbt de risico’
s
Reglement v
oor toezicht op de leerlingen
•
Leerlingen staan steeds onder toezicht en w
or
den nooit alleen gelaten
•
Nazicht op aanw
ezigheid i.f.v
. de lessenr
ooster van de leerlingen
• Lijst van v erboden v oorw erpen • Reglement m.b .t. de in- en uitgangen • Tuchtmaatr egelen in ge
val van onw
ettige afw ezigheid, diefstal, discussie , agr essie , drugs, alcohol • Pr ocedur es m.b .t. inf ormatie v
oor de ouders (afw
ezigheid, tuchtmaatr egelen…)
Reglement v
oor de speelplaatsen
• Geen ge vaarlijk gedragVrije ur
en
• Vrije ur en of afwezigheid van de leerkracht:
politiek van opvangen van de leerlingen
Gebruik van v
oedingsmid
delen
(boterhammen, lichte maaltijden…) •Niemand eet in de klaslokalen of in de sanitair
e ruimten
•
De leerlingen wassen de handen na elk
e maaltijd
Meer in detail te bestuder
1
14.
p
sy
cHO
sO
cI
a
LE
O
m
GE
vI
n
G
Te bespr
ek
en
Wie
kan
wat
concr
eet
doen en
wanneer
?
Uur
rooster en w
erkschema
• Voldoende van te vor en gek endPauzes
• Voor de werkplaatsen en/of labo’
s vrij lang (2 uur en meer)
• Georganiseer d in functie van de w erkbelasting, de ongunstige houdingen, r epetitiviteit, mentale v ermoeidheid
Ov
erleg
• Goede v erstandhouding, mede w erking en g oede w erksf eer • Ondersteuning in ge val van w erkgebonden of persoonlijk e pr oblemen • Pr ocedures mbt het beheer van conflicten
Raadge
vingen en kritiek van de leerlingen
• W or den gehoor d en er w or dt v oldoende r ek
ening mee gehouden
• Pr oblemen w or den gesignaleer d
Geen enk
ele discriminatie
•Noch in functie van de leeftijd,
geslacht of persoonlijk karakter
Psychosociale pr
oblemen
• Onte vr edenheid, str ess, pesterijen, persoonlijk e pr oblemen,… • Structuur en onthaalpr ocedur es bestaan en w or den gebruikt • Informatie aan de leerlingen
•
Pr
ev
entie
ve acties
