P R O E F S T A T I O N V O O R DE F R U I T T E E L T W I L H E L M I N A D O R P
DE FRUITSPINTMIJT EN ANDERE MIJTEN
OP VRUCHTBOMEN
P F W
M. VAN DE VRIE gestationeerd door het Instituut voor Plantenziektenkundig Onderzoek
O v e r n a m e van het geheel of van gedeelten van deze publikatie i s u i t
sluitend t o e g e s t a a n na vooraf g e k r e g e n t o e s t e m m i n g van het P r o e f s t a
-INHOUD
pag.
VOORWOORD ' 5
1. HET VOORKOMEN VAN M I J T E N OP VRUCHTBOMEN 7
Inleiding
Spintmijten
Galmijten
Roof mij ten
M o s m i j t e n
Schadebeeld en e c o n o m i s c h e b e t e k e n i s
Samenvatting
2. DE OP VRUCHTBOMEN VOORKOMENDE MI JTENSOORTEN 11
De f r u i t s p i n t m i j t (Panonychus ulmi (Koch))
De h a r l e k i j n m i j t (Bryobia r u b r i o c u l u s (Scheuten))
De bonespintmijt ( T e t r a n y c h u s u r t i c a e (Koch))
T e t r a n y c h u s v i e n n e n s i s Z a c h e r
B r e v i p a l p u s o u d e m a n s i Geijskes
E o t e t r a n y c h u s pomi S e p a s g o s a r i a n
P e r e g a l m i j t (Phytoptus p y r i P a g s t . )
V r u c h t b o o m g a l m i j t (Aculus s c h l e c h t e n d a l i Nal. )
Roofmijten ( T y p h l o d r o m u s - en A m b l e y s e i u s s o o r t e n )
Indifferente s o o r t e n
Samenvatting
3. HET ONTSTAAN VAN SPINTPLAGEN 29
Inleiding
Invloed van de w a a r d p l a n t op de ontwikkeling van de f r u i t s p i n t m i j t
Invloed van n a t u u r l i j k e vijanden
Welke s o o r t e n roofmijten zijn van b e t e k e n i s ?
Invloed van roofmijten op de ontwikkeling van spintpopulaties
Wat i s de o o r z a a k dat roofvijanden weinig v o o r k o m e n in goed v e r
-z o r g d e b o o m g a a r d e n ?
Invloed van b e s t r i j d i n g s m i d d e l e n op de f r u i t s p i n t m i j t
V e r s c h i l in gevoeligheid van v e r s c h i l l e n d e f r u i t r a s s e n
Samenvatting
4. DE BESTRIJDING VAN DE FRUITSPINTMIJT 40
Inleiding
Be s t r i j d i n g s s c h e m a ' s
B e s l i s s i n g over de noodzakelijkheid van een b e s t r i j d i n g
B e s t r i j d i n g s m i d d e l e n
5. DE BESTRIJDING VAN ANDERE SOORTEN M I J T E N DAN DE 46
FRUITSPINTMIJT
Inleiding
6. RESISTENTIE VAN SPINTMIJTEN TEGEN
BESTRIJDINGSMIDDELEN 47
Inleiding
Het o n t s t a a n van r e s i s t e n t i e
F a k t o r e n welke de ontwikkeling van r e s i s t e n t i e beïnvloeden
P r o b l e m e n rond de ontwikkeling van r e s i s t e n t i e
Samenvatting
7. GEÏNTEGREERDE BESTRIJDING 51
Inleiding
T o e p a s s i n g van g e ï n t e g r e e r d e b e s t r i j d i n g in de f r u i t t e e l t
8. SAMENVATTING 54
9. TABEL VOOR HET DETERMINEREN VAN M I J T E N 55
OP VRUCHTBOMEN
10. MITES ON FRUIT T R E E S 58
VOORWOORD
Sinds de publikatie "Het fruitspint en zijn b e s t r i j d i n g " van de hand
van Dr. D. J. Kuenen - in 1946 uitgegeven door het M i n i s t e r i e van
Landbouw en V i s s e r i j a l s Mededeling van de TuinLandbouwvoorlichtingsdienst
is e r in het N e d e r l a n d s geen a l g e m e n e b e s c h r i j v i n g van de f r u i t s p i n t
-mijt als afzonderlijke publikatie van een omvang als de onderhavige
m e e r v e r s c h e n e n . Dit ondanks het feit, dat de fruitspintmijt bij v o o r t
-during één van de b e l a n g r i j k s t e plagen in de fruitteelt i s gebleven en
er mede d a a r d o o r v e e l onderzoek aan i s v e r r i c h t ; met n a m e ook door
de a u t e u r van deze Mededeling, de h e e r M. van de V r i e , de door het
Instituut voor P l a n t e n z i e k t e n k u n d i g Onderzoek te Wageningen op ons
P r o e f s t a t i o n g e s t a t i o n e e r d e a c a r o l o o g .
Het feit, dat dit o n d e r w e r p nog s t e e d s a c t u e e l i s , is met n a m e de
r e d e n geweest om deze Mededeling te s c h r i j v e n . De f r u i t s p i n t m i j t
v o r m t nog s t e e d s een b e d r e i g i n g voor de goed v e r z o r g d e a p p e l p e r c e l e n ,
en zij heeft het v e r m o g e n om v e r r a s s e n d snel r e s i s t e n t i e tegen nieuwe
g e w a s b e s c h e r m i n g s m i d d e l e n op te bouwen. Soms wordt wel eens de
v r a a g opgeworpen, of de f r u i t s p i n t m i j t in deze strijd s t e r k e r zal b l i j
-ken te zijn dan de m e n s .
Pvecent onderzoek heeft evenwel aangetoond, dat ook de f r u i t s p i n t
mijt h a a r natuurlijke vijanden heeft die h a a r kwantitatief op een a a n
-v a a r d b a a r ni-veau kunnen houden. Bij de n o r m a l e b e s t r i j d i n g -van
in-sekten en meeldauw •worden deze natuurlijke vijanden e c h t e r gedood.
In het k a d e r van de g e ï n t e g r e e r d e b e s t r i j d i n g van plagen maakt men
d a a r e n t e g e n j u i s t gebruik van deze natuurlijke vijanden om de f r u i t
-spintmijt te o n d e r d r u k k e n .
Ik ben e r van overtuigd, dat deze u i t g e b r e i d e b e s c h r i j v i n g van de
levenswijze van de fruitspintmijt en de o v e r i g e op v r u c h t b o m e n v o o r
-komende mijten h a a r nut voor de praktijk zal bewijzen.
I r . R. K. E l e m a
D i r e c t e u r .
1. HET VOORKOMEN VAN MIJTEN OP VRUCHTBOMEN
INLEIDING M i j t e n k o m e n v r i j w e l o v e r a l t e r w e r e l d v o o r , in de p o o l g e b i e d e n en in de t r o p e n , in de o n d e r a a r d s e g r o t t e n en in h e t h o o g g e b e r g t e , in z o e t en in z o u t w a t e r . E r z i j n s o o r t e n d i e in v o c h t i g e b o s g r o n d l e v e n en s o o r t e n d i e i n w o e s t i j n e n op v r i j w e l k a l e r o t s e n v o o r k o m e n . De l e v e n s w i j z e k a n z e e r v e r s c h i l l e n d z i j n ; s o m m i g e s o o r t e n k u n n e n z e e r t a l r i j k en s c h a d e l i j k z i j n in v o o r r a d e n o p g e s l a g e n v o e d s e l , a n d e r e s o o r t e n z i j n b e k e n d a l s p a r a s i e t e n v a n d i e r e n en p l a n t e n . A l l e e n de m i j t e n , d i e op v r u c h t b o m e n v o o r k o m e n , z u l l e n in dit b o e k j e b e s p r o k e n w o r d e n . De b e l a n g r i j k s t e t w e e g r o e p e n s c h a d e l i j k e m i j t e n d i e op v r u c h t b o -m e n v o o r k o -m e n z i j n de s p i n t -m i j t e n ( T e t r a n y c h i d a e ) en de g a l -m i j t e n ( P h y t o p t i d a e ). L a n g n i e t a l l e op v r u c h t b o m e n v o o r k o m e n d e m i j t e n z i j n SPINTMIJTEN De o n t w i k k e l i n g v a n e e n s p i n t m i j t t o t v o l w a s s e n d i e r v e r l o o p t v i a e e n a a n t a l o n t w i k k e l i n g s s t a d i a . Bij de f r u i t s p i n t m i j t , h a r l e k i j n m i j t en b o n e s p i n t m i j t z i j n d a t a c h t e r e e n v o l g e n s : e i , l a r v e , p r o t o n y m p h e , d e u -t o n y m p h e , v o l w a s s e n d i e r (zie a f b e e l d i n g 1). D e z e o n -t w i k k e l i n g s s -t a d i a w o r d e n a f g e w i s s e l d m e t " r u s t s t a d i a " ; d a t z i j n s t a d i a , w a a r i n h e t d i e r g e d u r e n d e k o r t e r e of l a n g e r e t i j d s t i l z i t op h e t b l a d a l v o r e n s o v e r t e g a a n in h e t v o l g e n d e s t a d i u m . De v r o u w t j e s l e g g e n e i e r e n op de t a k k e n , de b l a d e r e n , of in e e n s p i n s e l op de b l a d e r e n . De d u u r v a n dit e i s t a d i u m k a n v a r i ë r e n v a n 7 t o t 14 d a g e n , a f h a n k e l i j k v a n de s p i n t s o o r t en de t e m p e r a t u u r . Uit de e i e r e n k o m t e e n l a r v e ; d e z e i s g e m a k k e l i j k t e h e r k e n n e n a a n h e t a a n -t a l p o -t e n , n a m e l i j k z e s ; in a l l e a n d e r e s -t a d i a z i j n e r a c h -t p o -t e n . De o n t w i k k e l i n g s d u u r v a n l a r v e tot v o l w a s s e n v r o u w t j e d u u r t o n g e v e e r t w e e w e k e n , e v e n e e n s a f h a n k e l i j k v a n de s p i n t s o o r t en de t e m p e r a t u u r . De o n t w i k k e l i n g v a n d e m a n n e t j e s g a a t in de r e g e l w a t v l u g g e r . G e d u r e n d e d e z e o n t w i k k e l i n g k a n d o o r v e r s c h i l l e n d e o o r z a k e n s o m s g r o t e s t e r f t e o p t r e d e n . W i n d , v o o r a l a l s d i e v e r g e z e l d g a a t v a n r e g e n , k a n de o o r z a a k z i j n v a n h e t v e r d w i j n e n v a n g r o t e a a n t a l l e n s p i n t m i j t e n . Dit k a n e e n v a n d e o o r z a k e n z i j n v a n h e t v a a k z e e r g r i l l i g e v e r l o o p v a n m i j t e n p o p u l a t i e s . G e d u r e n d e de z o m e r k o m e n m e e r d e r e g e n e r a t i e s t o t o n t w i k k e l i n g . H e t a a n t a l g e n e r a t i e s i s v a n v e e l f a k t o r e n a f h a n k e l i j k ; de s o o r t m i j t e n , d e k w a l i t e i t v a n de w a a r d p l a n t en h e t k l i m a a t z i j n d a a r v a n de b e l a n g -r i j k s t e . V o o r t p l a n t i n g v i n d t g e s l a c h t e l i j k of o n g e s l a c h t e l i j k p l a a t s . Bij deo,i mm Afb. 1. O n t w i k k e l i n g s c y c l u s v a n d e f r u i t s p i n t m i j t : 1. l a r v e ; 2. p r o t o n y m p h e ; 3 . d e u t o n y m p h e ; 4 . m a n n e t j e . H e t v r o u w t j e i s a f g e -b e e l d op a f -b . 5 . F i g . 1. Life c y c l e of t h e F r u i t T r e e R e d S p i d e r M i t e : 1. l a r v a ; 2. p r o t o - n y m p h e ; 3 . d e u t o - n y m p h e ; 4 . m a l e . See f o r f e m a l e f i g . 5 . a r r h e n o t o k i e en t h e l y t o k i e . In g e v a l v a n a r r h e n o t o k i e (dit k o m t v o o r b i j de f r u i t s p i n t m i j t en de b o n e s p i n t m i j t ) p r o d u c e r e n o n b e v r u c h t e v r o u w t j e s u i t s l u i t e n d h a p l o i d e e i e r e n ; h i e r u i t o n t s t a a n m a n n e t j e s . D e z e p a r e n m e t w i j f j e s ; de b e v r u c h t e v r o u w t j e s k u n n e n z o w e l h a p l o i ' d e a l s diploi'de e i e r e n l e g g e n , w a a r u i t r e s p e c t i e v e l i j k m a n n e t j e s en v r o u w t j e s o n t s t a a n . De v e r h o u d i n g m a n n e t j e s en v r o u w t j e s v a r i e e r t v a a k . D e z e w i j z e v a n v o o r t p l a n t i n g i s v a n g r o o t b e l a n g bij h e t o v e r e r v e n v a n r e s i s t e n t i e t e g e n b e s t r i j d i n g s m i d d e l e n . Bij de b e v r u c h t i n g w o r d t n a m e l i j k e r f e l i j k m a t e r i a a l u i t g e w i s s e l d e n g e r e c o m b i n e e r d , w a a r d o o r s t a m m e n g e s e l e c t e e r d k u n n e n w o r d e n m e t e e n t o e n e m e n d e m a t e v a n e r f e l i j k v a s t g e l e g d e r e s i s t e n t i e . T h e l y t o k i e i s , v o o r z o v e r t h a n s b e k e n d , d i p l o i d . In e e n v r o e g o n t -w i k k e l i n g s s t a d i u m z i j n de e i e r e n h a p l o i d , m a a r t i j d e n s de o n t -w i k k e l i n g o n t s t a a t op e e n b e p a a l d m o m e n t h e t diploi'de a a n t a l c h r o m o s o m e n . In d i t g e v a l k o m e n d u s g e e n m a n n e t j e s , w a n t d i e o n t s t a a n u i t h a p l o i ' d e e i e r e n . Bij de h a r l e k i j n m i j t , d i e v o o r k o m t op w e i n i g g e s p o t e n v r u c h t -b o m e n , k o m e n g e e n m a n n e t j e s v o o r . H e t g e v o l g d a a r v a n k a n d a n w e e r z i j n , d a t r e s i s t e n t i e n i e t , of m i n d e r g e m a k k e l i j k , t o t o n t w i k k e l i n g k o m t .
O v e r w i n t e r i n g k a n p l a a t s v i n d e n d o o r m i d d e l v a n w i n t e r e i e r e n (bij de f r u i t s p i n t m i j t ) of d o o r m i d d e l v a n o v e r w i n t e r e n d e v r o u w t j e s (bij de b o n e s p i n t m i j t ) . De o v e r w i n t e r i n g s v o r m e n o n t s t a a n d o o r h e t k o r t e r w o r -d e n v a n -de -d a g e n en -d a l i n g v a n -de t e m p e r a t u u r in -de n a z o m e r . S o m s k a n d e v o e d s e l k w a l i t e i t ook n o g i n v l o e d h e b b e n . D e z e o v e r w i n t e r i n g s -v o r m e n z i j n m e e s t a l z e e r o n g e -v o e l i g -v o o r o n g u n s t i g e o m s t a n d i g h e d e n , z o a l s l a g e t e m p e r a t u u r , h o g e l u c h t v o c h t i g h e i d e n z . In h e t v o o r j a a r , a l s a a n e e n b e p a a l d e k o u d e - b e h o e f t e i s v o l d a a n , k o m e n de w i n t e r e i e r e n u i t of w o r d e n de o v e r w i n t e r e n d e v r o u w t j e s w e e r a k t i e f . GALMIJTEN De l e v e n s w i j z e v a n g a l m i j t e n i s n o g z e e r o n v o l l e d i g b e k e n d . In d e z o m e r k u n n e n z i j in g r o t e a a n t a l l e n op h e t b l a d v o o r k o m e n en d o o r v o e d s e l o p n a m e b r u i n v e r k l e u r i n g of g a l v o r m i g e w o e k e r i n g e n v e r o o r z a -k e n . Z i j z i j n e r g -k l e i n , s l a n -k v a n v o r m , m e e s t a l g r i j s w i t v a n -k l e u r en w e i n i g b e w e e g l i j k . H e t a a n t a l g e n e r a t i e s i s n i e t b e k e n d , t e r w i j l ook n o g m a a r w e i n i g b e k e n d i s o v e r d e o o r z a k e n v a n de v e r a n d e r i n g e n in h e t p o p u l a t i e v e r l o o p . O v e r w i n t e r i n g v i n d t m e e s t a l p l a a t s d o o r m i j t e n d i e v e r s c h o l e n z i j n o n d e r k n o p s c h u b b e n en op a n d e r e b e s c h u t t e p l a a t s e n . V a n h i e r u i t b e -gint d a n h e t v o l g e n d v o o r j a a r de c y c l u s o p n i e u w ; s o m s r e e d s v r o e g in h e t v o o r j a a r , z o a l s m e t de m i j t e n d i e de p e r e p o k z i e k t e v e r o o r z a k e n . ROOFMIJTEN R o o f m i j t e n l e v e n t e n k o s t e v a n s p i n t m i j t e n en a n d e r e s o o r t e n m i j t e n . O n d e r g u n s t i g e o m s t a n d i g h e d e n k u n n e n z i j de s c h a d e l i j k e m i j t e n g e d u -r e n d e l a n g e p e -r i o d e n b e n e d e n e e n s c h a d e l i j k n i v e a u h o u d e n . D o o -r d a t d i t v a n g r o o t b e l a n g g e a c h t w e r d , in v e r b a n d m e t de b e s t r i j d i n g v a n s p i n t m i j t e n , i s op v e e l p l a a t s e n e e n u i t v o e r i g o n d e r z o e k n a a r h e t v o o r k o m e n en d e l e v e n s w i j z e v a n r o o f m i j t e n v e r r i c h t . Z i j z i j n v o o r n a m e l i j k a a n d e o n d e r k a n t v a n d e b l a d e r e n t e v i n d e n , m e e s t a l b i j de h o o f d n e r f . Hun k l e u r i s h a l f - t r a n s p a r a n t t o t g e e l b r u i n . De e i e r e n z i j n g l a s h e l d e r en o v a a l v a n v o r m . De o n t w i k k e l i n g t o t v o l w a s s e n m i j t g a a t , e v e n a l s bij d e s p i n t m i j t e n , v i a e e n a a n t a l o n t w i k k e -l i n g s s t a d i a . V o o r t p -l a n t i n g k a n a -l -l e e n p -l a a t s v i n d e n n a d a t de v r o u w t j e s b e v r u c h t z i j n . De v o o r t p l a n t i n g s s n e l h e i d h a n g t , o n d e r a n d e r e , s t e r k af v a n de h o e v e e l h e i d v o e d s e l d i e t e r b e s c h i k k i n g s t a a t . Hoe m e e r v o e d s e l , d e s t e m e e r e i e r e n e r w o r d e n g e l e g d , e v e n w e l t o t e e n b e p a a l d m a x i m u m . Ook h e t a a n t a l p r o o i e n , dat g e d o o d w o r d t , h a n g t s a m e n m e t de a a n t a l -l e n w a a r i n d e z e a a n g e t r o f f e n w o r d e n : h o e m e e r s p i n t m i j t e n a a n w e z i g z i j n , d e s t e m e e r e r w o r d e n g e d o o d . D e z e t w e e f a k t o r e n m a k e n d a t de r o o f m i j t e n in s t a a t z i j n de o n t w i k k e l i n g v a n de s p i n t m i j t e n s t e r k af t e r e m m e n , z o n d e r h e n e v e n w e l v o l l e d i g u i t t e r o e i e n , w a a r d o o r e r s t e e d s e e n z e k e r e h o e v e e l h e i d v o e d s e l o v e r b l i j f t . Z i j h e b b e n 4 à 5 g e n e r a t i e s p e r j a a r , w e l k e e l k a a r - d o o r de l a n g e l e v e n s d u u r v a n d e m i j t e n - v o o r e e n g r o o t g e d e e l t e o v e r l a p p e n . H u n p e r i o d e v a n a k t i v i t e i t , t u s s e n h e t u i t w i n t e r r u s t k o m e n en h e t in d e
n a a m s t e s c h a d e l i j k e s o o r t , de f r u i t s p i n t m i j t . In de h e r f s t o n t s t a a n , e v e n e e n s d o o r h e t k o r t e r w o r d e n v a n d e d a g l e n g t e en h e t d a l e n v a n d e t e m p e r a t u u r , v r o u w t j e s d i e n a b e v r u c h t i n g g a a n o v e r w i n t e r e n . M a n n e -t j e s g a a n v o o r de w i n -t e r d o o d . R o o f m i j t e n z i j n g e v o e l i g v o o r e e n g r o o t a a n t a l b e s p u i t i n g s m i d d e l e n . De m e e s t e i n s e k t i c i d e n , v e e l a c a r i c i d e n en e n k e l e f u n g i c i d e n z i j n z e e r s c h a d e l i j k . S o m m i g e m i d d e l e n v e r o o r z a k e n e e n g r o t e s t e r f t e , a n d e r e m i d d e l e n v e r o o r z a k e n e e n t i j d e l i j k e o n d e r b r e k i n g v a n de e i p r o d u k t i e of e e n b l i j v e n d e o n v r u c h t b a a r h e i d . MOSMIJTEN Op de v r u c h t b o m e n , v o o r a l op de s t a m m e n en d e d i k k e r e t a k k e n , k u n n e n o n d e r s t e u n b a n d e n , s c h o r s s c h u b b e n en d e r g e l i j k e g r o t e a a n t a l l e n m o s m i j t e n v o o r k o m e n . Z i j z i j n m e e s t a l r o o d b r u i n t o t d o n k e r -b r u i n v a n k l e u r en h e -b -b e n e e n o p v a l l e n d r o n d e v o r m . De p o t e n z i j n z e e r k o r t , w a a r d o o r de r o n d e v o r m n o g m e e r g e a c c e n t u e e r d w o r d t . Z i j w o r d e n v a a k a a n g e z i e n v o o r i n s e k t e e i e r e n , v r u c h t l i c h a m e n v a n k a n k e r e n z . E e n h o o g s t e n k e l e k e e r w o r d e n z i j ook op h e t b l a d g e v o n d e n . Z i j l e v e n v a n m o s s e n , w i e r e n en a f b r a a k p r o d u k t e n , w e l k e op de g e -n o e m d e p l a a t s e -n s o m s i -n g r o t e h o e v e e l h e d e -n v o o r k o m e -n . Z i j z i j -n d u s v o l k o m e n o n s c h a d e l i j k . In de g r o n d k o m e n v e r w a n t e s o o r t e n v o o r , d i e v e r m o e d e l i j k v o o r de o m z e t t i n g v a n o r g a n i s c h m a t e r i a a l v a n v e e l b e t e -k e n i s z i j n .
SCHADEBEELD EN ECONOMISCHE BETEKENIS
S p i n t m i j t e n b e z i t t e n e e n p a a r s t i l e t t e n ; d i t z i j n m o n d d e l e n d i e v e r v o r m d z i j n t o t n a a l d v o r m i g e s t e e k o r g a n e n , w a a r m e e p l a n t e n c e l l e n a a n g e p r i k t k u n n e n w o r d e n . Z i j w o r d e n d o o r de o p p e r h u i d t o t in h e t s p o n s -w e e f s e l g e s t o k e n -w a n n e e r d e m i j t e n a a n d e o n d e r k a n t v a n d e b l a d e r e n z i t t e n , of t o t in h e t p a l i s a d e n w e e f s e i a l s de m i j t e n a a n d e b o v e n k a n t v a n h e t b l a d z i t t e n . H e t i s o p v a l l e n d , d a t de s c h a d e a a n h e t s p o n s w e e f -s e l v a n a p p e l b l a d e r e n -s t e e d -s b e p e r k t b l i j f t , o n d a n k -s h e t a a n w e z i g z i j n v a n s o m s g r o t e a a n t a l l e n s p i n t m i j t e n . D e g r o o t s t e s c h a d e w o r d t a a n -g e r i c h t , a l s de m i j t e n in w a r m e p e r i o d e n n a a r de b o v e n k a n t v a n d e b l a d e r e n g a a n en v a n d a a r u i t h e t p a l i s a d e n w e e f s e l b e s c h a d i g e n . V a n s o m m i g e s o o r t e n m i j t e n i s h e t b e k e n d , d a t z i j b i j h e t a a n p r i k -k e n v a n d e c e l l e n e e n stof a f s c h e i d e n en i n d e c e l b r e n g e n . D e z e stof k a n d a n de c e l i n h o u d g e h e e l of g e d e e l t e l i j k o p l o s s e n , v o o r d a t d e z e d o o r de s p i n t m i j t o p g e n o m e n w o r d t . V e r d e r w o r d e n i n s o m m i g e g e v a l l e n ook s t o f f e n a f g e s c h e i d e n d i e g r o e i s t o o r n i s s e n t o t g e v o l g h e b b e n . De a a n g e p r i k t e c e l l e n v e r d r o g e n op d e n d u u r . H i e r d o o r o n t s t a a t b r u i n v e r k l e u r i n g , d i e n a a r m a t e de a a n t a s t i n g l a n g e r d u u r t e r n s t i g e r w o r d t . E r n s t i g e m a t e v a n b l a d v a l k a n d a a r d o o r o p t r e d e n . D i t v e r d r o -g i n -g s p r o c e s k a n h o o -g s t w a a r s c h i j n l i j k v e r s n e l d w o r d e n d o o r d r o -g e , z o n n i g e w e e r s o m s t a n d i g h e d e n . D e z e o m s t a n d i g h e d e n k u n n e n d u s , n a d a t de b e s c h a d i g i n g i s a a n g e r i c h t , d e m a t e v a n s c h a d e n o g s t e r k b e ï n v l o e -d e n z o n -d e r v a n i n v l o e -d t e z i j n op -d e a a n t a l l e n s p i n t m i j t e n . Dit i s v o o r e e n d e e l ook de v e r k l a r i n g v a n h e t v a a k o n v e r w a c h t o p t r e d e n v a n s p i n t -b e s c h a d i g i n g .
Het gevolg van deze c e l v e r n i e l i n g i s , dat de f o t o s y n t h e s e - c a p a c i t e i t
van de b l a d e r e n s t e r k b e p e r k t w o r d t . Dit betekent, dat de b l a d e r e n in
v e r m i n d e r d e m a t e gebruik maken van de opvallende z o n n e - e n e r g i e om
k o o l z u u r g a s uit de lucht op te nemen en om te zetten tot s u i k e r s en
an-d e r e stoffen. H i e r an-d o o r kan an-de s c h e u t g r o e i en an-de a a n l e g van gemengan-de
knoppen s t e r k g e r e m d w o r d e n . Ook kan in e r n s t i g e gevallen het u i t
-groeien en het k l e u r e n van de v r u c h t e n nadelig beihvloed worden.
SAMENVATTING
Op v r u c h t b o m e n kan een groot a a n t a l s o o r t e n mijten voorkomen;
v o o r a l op bomen, w a a r a a n weinig c u l t u u r z o r g e n b e s t e e d worden, kan
het a a n t a l s o o r t e n z e e r groot zijn. De m e e s t e van deze soorten zijn
evenwel van g e r i n g e e c o n o m i s c h e b e t e k e n i s . De f r u i t s p i n t m i j t , P a n o n y
-chus u l m i (Koch), is de m e e s t belangrijke soort; schade aan de b l a d e r e n
kan tot gevolg hebben dat s c h e u t g r o e i , knopontwikkeling en het u i t
-g r o e i e n van de v r u c h t e n b e l e m m e r d w o r d t . Op -goed v e r z o r -g d e bomen
zijn de v e r m e e r d e r i n g s m o g e l i j k h e d e n voor spintmijten groot.
Roofmijten kunnen van v e e l b e t e k e n i s zijn voor het laaghouden van
s p i n t m i j t e n - p o p u l a t i e s ; door het t o e p a s s e n van voor hen schadelijke
middelen i s hun o v e r l e v i n g s k a n s g e r i n g .
2 . DE OP VRUCHTBOMEN VOORKOMENDE
MIJTENSOORTEN
DE FRUITSPINTMIJT (PANONYCHUS ULMI (KOCH))
(zie afbeelding 5)
INLEIDING
De b e l a n g r i j k s t e m i j t e n s o o r t op v r u c h t b o m e n is de f r u i t s p i n t m i j t ,
P a n o n y c h u s u l m i . Het i s v o o r a l het o n v e r w a c h t e optreden van b r u i n
-v e r k l e u r i n g -van de b l a d e r e n , m e e s t a l in juli - a u g u s t u s , wat deze
plaag k a r a k t e r i s e e r t en de t e l e r s vaak voor moeilijkheden p l a a t s t .
De a a n t a s t i n g door de f r u i t s p i n t m i j t i s r e e d s vele j a r e n in ons land
bekend; voor de tweede w e r e l d o o r l o g w e r d door de toenmalige R i j k s
-tuinbouwconsulent in Zeeland, i r . B. B o s m a , onderzoek v e r r i c h t n a a r
b e s t r i j d i n g s m o g e l i j k h e d e n van deze a a n t a s t i n g . Door d r . D. C. Geijskes
•werd in de j a r e n 1937 - 1938 een u i t v o e r i g onderzoek i n g e s t e l d n a a r de
l e v e n s w i j z e van deze s o o r t . In 1941 w e r d m e t het onderzoek n a a r de
l e v e n s w i j z e en b e s t r i j d i n g s m o g e l i j k h e d e n van deze s o o r t in Zeeland
begonnen door d r . D. J. Kuenen. Sinds die tijd i s het ontwikkelen van
r a t i o n e l e b e s t r i j d i n g s m o g e l i j k h e d e n s t e e d s een o n d e r z o e k p r o j e k t g e
-w e e s t .
O v e r a l t e r w e r e l d , w a a r p i t - en s t e e n v r u c h t e n geteeld worden,
komt deze m i j t e n s o o r t v o o r , s o m s zelfs gelijktijdig met a n d e r e s c h a
-delijke s o o r t e n .
LEVENSWIJZE
De f r u i t s p i n t m i j t o v e r w i n t e r t door middel van w i n t e r e i e r e n . Deze
•worden in de n a z o m e r , vanaf begin a u g u s t u s tot diep in de h e r f s t , op
de takken van de w a a r d p l a n t e n gelegd. Zij worden m e e s t a l aan de
on-d e r k a n t van on-de on-dunnere takken, ronon-d on-de knoppen, op on-de v r u c h t s p o r e n
en op de overgangen van é é n - n a a r t w e e j a r i g hout afgezet. Als er een
hoge dichtheid van de spintmijten v o o r k o m t , w o r d e n ook wel e i e r e n op
de d i k k e r e takken gelegd; s o m s kunnen er zoveel v o o r k o m e n , dat de
takken er uit zien a l s of ze rood geverfd zijn. Ook in de kelkholten van
de v r u c h t e n worden soms g r o t e a a n t a l l e n w i n t e r e i e r e n gevonden.
De w i n t e r e i e r e n komen in het v o o r j a a r , eind a p r i l - begin m e i , uit.
De p e r i o d e w a a r i n de w i n t e r e i e r e n uitkomen, duurt m e e s t a l ongeveer
v i e r weken, m a a r kan in s o m m i g e j a r e n ook wel uitlopen tot r u i m z e s
weken. E r kunnen ook van b o o m g a a r d tot b o o m g a a r d v e r s c h i l l e n in het
uitkomen van de w i n t e r e i e r e n gevonden w o r d e n . E r zijn gevallen b e
kend waarbij het tijdstip, w a a r o p het uitkomen van de w i n t e r e i e r e n b e
-gon, 10 tot 12 dagen uiteen liep; het m o m e n t w a a r o p 50 % van de
win-t e r e i e r e n was uiwin-tgekomen kon wel m e e r dan win-twee weken v e r s c h i l l e n
(zie afbeelding 2). De o o r z a k e n van deze v e r s c h i l l e n zijn nog niet b e
kend. Wel i s het duidelijk dat deze v e r s c h i l l e n niet alleen door het k l i
-PERCENTAGE
UITGEKOMEN EIEREN
UITKOMEN WINTEREIEREN P. ULMI 20 C.
100n
50- • APPEL
ZURE KERS
Afb. 2. Het uitkomen van w i n t e r e i e r e n van de f ruit spintmijt bij
stante t e m p e r a t u u r . De e i e r e n zijn k o r t v o o r d a t zij bij
con-stante t e m p e r a t u u r g e b r a c h t w e r d e n , v e r z a m e l d op appel en
op z u r e k e r s . Het m o m e n t w a a r o p 50 % van de l a r v e n is u i t
-gekomen i s duidelijk v e r s c h i l l e n d .
Fig. 2. Hatching of w i n t e r eggs of the F r u i t T r e e Red Spider Mite on
apple (solid line) and sour c h e r r y (dashed line) at constant
t e m p e r a t u r e . ELggs w e r e collected i m m e d i a t e l y before
e x p o s u r e to the constant t e m p e r a t u r e . The difference at 50
p e r cent hatch is c o n s p i c u o u s .
m a a t t e r p l a a t s e v e r o o r z a a k t w o r d e n . Dat dit b e l a n g r i j k e c o n s e q u e n
-t i e s voor de b e s -t r i j d i n g kan hebben, is wel duidelijk.
E r kunnen vijf ontwikkelingsstadia o n d e r s c h e i d e n worden: ei, l a r v e ,
p r o t o n y m p h e , deutonymphe en het v o l w a s s e n d i e r (zie afbeelding 1).
Deze stadia worden afgewisseld met " r u s t s t a d i a " ; dat zijn k o r t d u r e n
-de s t a d i a w a a r i n het d i e r onbeweeglijk op het blad zit. Aan het eind
van dit stadium b a r s t de huid open en komt het volgende
ontwikkelings-stadium t e v o o r s c h i j n . De lege huidjes kunnen lange tijd op de b l a d e r e n
blijven zitten en kunnen gemakkelijk a a n g e z i e n w o r d e n voor dode m i j t e n .
Ook de " r u s t s t a d i a " kunnen, omdat zij onbeweeglijk zijn, gemakkelijk
a a n g e z i e n w o r d e n voor dode d i e r e n . De gehele ontwikkelingsperiode
van l a r v e tot v o l w a s s e n d i e r duurt ongeveer 10-20 dagen en w o r d t
s t e r k beïnvloed door de t e m p e r a t u u r .
De vrouwtjes leggen z o m e r e i e r e n op de b l a d e r e n ; de m e e s t e e i e r e n
w o r d e n aan de onderkant van de b l a d e r e n gelegd. De ontwikkelingsduur
van deze e i e r e n i s 7-10 dagen. Op deze wijze kunnen onder N e d e r l a n d s e
o m s t a n d i g h e d e n 4-6 g e n e r a t i e s tot ontwikkeling k o m e n . In afbeelding 3
i s de ontwikkeling gedurende een geheel seizoen s c h e m a t i s c h v o o r g e
-steld.
GEM.AANTAL MIJTEN OF EIEREN PER BLAD i \ _ MIJTEN ._.« EIEREN 3 0 2 5 2 0 - 15- 105 0-1
Ä 1
: \ :
• \ i ii ' * f
/
i \ r v / ƒ
1 » I \ /
/ >ƒ A /
* 1 ' \ f
•J A ' \ /
/ 7\ / < \ /
f i \ 1 \ 1 1 i \ l \l 1 i \ 1 » f i \ i t \r I 1 i 1 11
\ \ M 1 1 1 1 1 1 » ƒ \\ / y
1 1 > / i»t
1\ \
\ \
V \\ \
\ \
\ \
\ \
\ \
\ \
\ \
\ \
\
> Xv
\ \
1 1
APRIL MEI JUNI JULI AUG. SEPT. OKT.
Afb. 3. P o p u l a t i e v e r l o o p van de f r u i t s p i n t m i j t op bomen w a a r o p geen
b e s t r i j d i n g , m a a r de o v e r i g e c u l t u u r z o r g e n 'wel u i t g e v o e r d
w e r d e n . De w i n t e r e i e r e n zijn in deze grafiek niet opgenomen.
Fig. 3. Population development of the F r u i t T r e e Red Spider M i t e .
Er kan " o v e r l a p p i n g " van g e n e r a t i e s p l a a t s vinden. Dit betekent,
dat mijten van v e r s c h i l l e n d e g e n e r a t i e s gelijktijdig aanwezig kunnen
zijn. Zo kan het v o o r k o m e n , dat nog l a r v e n uit de w i n t e r e i e r e n komen,
t e r w i j l op hetzelfde tijdstip al l a r v e n uit de z o m e r e i e r e n k o m e n . Deze
grote s p r e i d i n g in het uitkomen van de w i n t e r e i e r e n heeft v a n z e l f s p r e
-kend invloed op het m o m e n t w a a r o p de volgende g e n e r a t i e s ontstaan en
op de m a t e w a a r i n overlapping p l a a t s vindt. Op het eind van de z o m e r
kan het v o o r k o m e n dat d r i e g e n e r a t i e s t e g e l i j k e r t i j d aanwezig zijn.
Door het u i t v o e r e n van bespuitingen kan de opeenvolging van g e n e
-r a t i e s totaal gewijzigd w o -r d e n . Indien bijvoo-rbeeld doo-r bespuitingen
tegen de b l a d r o l l e r m e t een middel gewerkt wordt, dat ook invloed
heeft op de spintpopulatie, kan het v o o r k o m e n dat een groot deel van de
betreffende g e n e r a t i e o p g e r u i m d w o r d t . Als dit middel u i t s l u i t e n d tegen
de beweeglijke s t a d i a w e r k t , kan een b e l a n g r i j k e v e r s c h u i v i n g bij de
opeenvolgende g e n e r a t i e s o p t r e d e n . Het is op deze m a n i e r v e r k l a a r b a a r ,
dat van b o o m g a a r d tot b o o m g a a r d g r o t e v e r s c h i l l e n in de
ontwikkelings-t o e s ontwikkelings-t a n d van de spinontwikkelings-tpopulaontwikkelings-tie v o o r k o m e n .
Een groot deel van de w i n t e r e i e r e n komt nooit uit. E r is w a a r g e n o
-men, dat 40 à 50 % van de w i n t e r e i e r e n geen l a r v e o p l e v e r d e . Deze
e i e r e n kunnen lange tijd op de takken blijven zitten en hun n o r m a l e
k l e u r behouden. E r i s dan grote k a n s op onjuiste schattingen van nog
uit te k o m e n l a r v e n . Dit kan voor de b e s t r i j d i n g b e l a n g r i j k e c o n s e
quenties hebben. De o o r z a k e n voor dit niet uitkomen van v e e l w i n t e r
e i e r e n i s niet bekend. V e r m o e d e l i j k is een deel van deze sterfte e r f e
-lijk v a s t g e l e g d , doch de grote v a r i a t i e die t u s s e n de v e r s c h i l l e n d e
j a r e n w e r d w a a r g e n o m e n doet v e r m o e d e n , dat a n d e r e faktoren d a a r
ook nog een r o l bij kunnen spelen. Uitgekomen e i e r e n zijn v r i j w e l
k l e u r l o o s ; de niet uitgekomen e i e r e n k r i j g e n l a t e r door uitdrogen d e
-zelfde k l e u r . Zij kunnen lange tijd - wel m e e r dan een j a a r - op de
takken blijven zitten.
W A A R D P L A N T E N
De f r u i t s p i n t m i j t kan op alle f r u i t g e w a s s e n voorkomen: appel, p e e r ,
p r u i m , zoete en z u r e k e r s . V e r d e r is deze soort aangetroffen op een
groot aantal s i e r g e w a s s e n : iep, m e i d o o r n , s l e e d o o r n , vuilboom, c o
-t o n e a s -t e r en s i e r r i b e s . Ook word-t deze soor-t vaak aange-troffen op
onk r u i d e n in de b o o m g a a r d ; voor infectie van de v r u c h t b o m e n i s dit e c h
-t e r van geen b e -t e k e n i s , omda-t he-t n i m m e r geluk-t i s op deze onkruiden
m e e r d e r e g e n e r a t i e s a c h t e r e l k a a r te kweken.
SCHADEBEELD
De mijten v e r b l i j v e n m e e s t a l aan de onderkant van de b l a d e r e n .
H i e r vindt ook de m e e s t e v o e d s e l o p n a m e p l a a t s . De mijten bezitten
h e e l dunne s t i l e t t e n , dat zijn n a a l d a c h t i g e s t e e k o r g a n e n . D a a r m e e w o r
den cellen in het sponsweefsel a a n g e p r i k t , w a a r n a de inhoud wordt o p
-genomen. De b e s c h a d i g d e cellen drogen uit en s t e r v e n af. Het i s
opvallend dat m i c r o s c o p i s c h onderzoek heeft aangetoond, dat al een b e l a n g
rijk deel van de cellen van het sponsweefsel beschadigd kan zijn, v o o r
-dat een duidelijk z i c h t b a r e schade o n t s t a a t (zie afbeelding 4).
Afb. 4. D w a r s e d o o r s n e d e van a p p e l b l a d e r e n ; de d o n k e r e c e l l e n zijn t e n g e v o l g e van het a a n p r i k k e n door de mijten b e s c h a d i g d en d a a r n a v e r d r o o g d . A: o n b e s c h a d i g d blad; B: licht b e s c h a d i g d blad; C: z w a a r b e s c h a digd b l a d . Het is opvallend dat de b e s c h a diging het e e r s t z i c h t b a a r is in de b o v e n -ste w e e f s e l l a a g (het p a l i s a d e n w e e f s e l ) en dat de b e s c h a d i g i n g van de o n d e r s t e weef-s e l l a a g (het weef-s p o n weef-s w e e f weef-s e l ) p a weef-s o p t r e e d t a l s de s c h a d e a a n h e t p a l i s a d e n w e e f s e l een e r n s t i g e v o r m heeft a a n g e n o m e n . F i g . 4. Sections of apple l e a v e s ; d a r k c e l l s a r e d a m a g e d by feeding of the F r u i t T r e e Red Spider M i t e . A: n o r m a l leaf; B: slightly d a m a g e d leaf; C: h e a v i l y d a m a g e d leaf. It is n o t i c e a b l e that the m o s t s e v e r e d a m a g e o c c u r r e d in the p a l i s a d e m e s o -phyll; c e l l s of the spongy m e s o p h y l l a r e only o c c a s i o n a l l y d a m a g e d .
Als de dichtheid van de mijtenpopulatie e r g hoog wordt, gaan v e e l
mijten n a a r de bovenkant van de b l a d e r e n . Behalve door " o v e r b e v o l k i n g "
gaan de mijten ook vaak tijdens een w a r m e p e r i o d e n a a r de bovenkant
van de b l a d e r e n . D a a r wordt d a n . s c h a d e a a n g e r i c h t aan het p a l i s a d e n
weefsel; beschadigin.g aan dit weefsel i s d i r e k t v e e l duidelijker z i c h t
-b a a r . Dit i s voor een deel de v e r k l a r i n g van het p l o t s e l i n g o p t r e d e n van
s p i n t s c h a d e . Dit hoeft niet s t e e d s s a m e n te gaan m e t een plotselinge
v e r m e e r d e r i n g van de mijtenpopulatie; vaak is v e r a n d e r i n g in het g e
d r a g van de mijten voldoende voor het p l o t s e l i n g e optreden van e r n s t i
-ge b r u i n v e r k l e u r i n g , v o o r a l a l s dit s a m e n v a l t m e t een d r o g e p e r i o d e .
Als de b r u i n v e r k l e u r i n g e r g wordt o n t s t a a t bladval. Soms kan deze
bladval zo e r n s t i g zijn, dat r e e d s eind a u g u s t u s - begin s e p t e m b e r
v e e l blad afgevallen i s .
De e c o n o m i s c h e b e t e k e n i s van s p i n t s c h a d e i s moeilijk exact v a s t te
s t e l l e n . Het is duidelijk dat b e s c h a d i g d blad m i n d e r aktief z a l kunnen
zijn bij de f o t o s y n t h e s e . Het gevolg d a a r v a n i s , dat de v r u c h t e n k l e i n e r
blijven en m i n d e r gemengde knoppen g e v o r m d worden, w a a r d o o r de
bloei het volgend j a a r g e r i n g e r z a l zijn. In tabel 1 w o r d e n enkele c i j
-f e r s van w a a r n e m i n g e n over het v e r b a n d t u s s e n b r u i n v e r k l e u r i n g en
het a a n t a l gemengde knoppen in h e t daaropvolgende j a a r v e r m e l d .
T a b e l 1. Invloed van s p i n t a a n t a s t i n g op b l a d v e r k l e u r i n g , g e m i d d e l d e s c h e u t l e n g t e en g e m i d d e l d a a n t a l g e m e n g d e k n o p p e n . D a t u m van M a t e van G e m i d d e l d e s c h e u t - A a n t a l g e m e n g d e b e h a n d e l i n g b l a d v e r k l e u r i n g l e n g t e in c m k n o p p e n p e r m e t e r tak 17, 0 1 0 , 7 7 , 6 3 , 9 13 m e i 1 0 j u n i 8 j u l i 12 a u g u s t i geen none m a t i g m o d e r a t e e r n s t i g s e v e r e is z e e r e r n s t i g 65 5 9 4 8 4 4 v e r y s e v e r e D a t e of t r e a t m e n t A m o u n t of l e a f b r o n z i n g M e a n shoot l e n g t h in cm N u m b e r of flower b u d s p e r m e t r e of b r a n c h
T a b l e 1. Influence of F r u i t T r e e Red S p i d e r M i t e d a m a g e on leaf b r o n z i n g , m e a n shoot l e n g t h , and m e a n n u m b e r of f r u i t b u d s on a p p l e . Uit d e z e g e g e v e n s b l i j k t d u i d e l i j k , d a t n a a r m a t e de b r u i n v e r k l e u r i n g v r o e g e r o p t r e e d t , h e t a a n t a l g e m e n g d e k n o p p e n d u i d e l i j k m i n d e r w o r d t . E r d i e n t e c h t e r op g e w e z e n t e w o r d e n , d a t d i t n o g n i e t b e t e k e n t d a t e r ook s p r a k e i s v a n e e n e v e n g r o t e v e r m i n d e r d e o p b r e n g s t ; d o c h d e k a n s d a a r o p b e s t a a t z e k e r . E e n a n d e r g e v o l g v a n v r o e g e e r n s t i g e b r u i n v e r k l e u r i n g i s , d a t t e n -g e v o l -g e v a n v o e d s e l -g e b r e k b i j de f r u i t s p i n t m i j t e e n -g r o t e v o o r t i j d i -g e s t e r f t e o p t r e e d t . T e n g e v o l g e h i e r v a n z u l l e n s l e c h t s w e i n i g w i n t e r e i e r e n g e l e g d w o r d e n . Dit k a n t o t g e v o l g h e b b e n , d a t n a e e n j a a r m e t e r n s t i g e s p i n t a a n t a s t i n g i n h e t d a a r o p v o l g e n d e v o o r j a a r s l e c h t s e e n g e r i n g a a n -t a l l a r v e n g e v o n d e n ' w o r d -t . V E R S P R E I D I N G V e r s p r e i d i n g i n d e b o o m g a a r d en v a n b o o m g a a r d t o t b o o m g a a r d v i n d t p l a a t s dooi? d e w i n d . Bij h o g e p o p u l a t i e d i c h t h e d e n s p i n n e n de m i j -t e n e e n d u n n e d r a a d , l a -t e n z i c h d a a r a a n z a k k e n en -worden d a n d o o r de w i n d v e r d e r g e t r a n s p o r t e e r d . V e r s p r e i d i n g d o o r de m e n s of d o o r v o -g e l s v i n d t ook p l a a t s , m a a r i s t o c h v a n o n d e r -g e s c h i k t e b e t e k e n i s . D o o r m i d d e l v a n a a n g e t a s t p l a n t m a t e r i a a l k a n v e r p l a a t s i n g o v e r g r o t e af-s t a n d p l a a t af-s v i n d e n .
DE HARLEKIJNMIJT (BRYOBIA RUBRIOCULUS (SCHEUTEN))
(zie afbeelding 6)
ALGEMEEN
De h a r l e k i j n m i j t komt alleen op v r u c h t b o m e n voor en dan nog
hoofdzakelijk op onbespoten bomen. In het v o o r j a a r ontstaat bij de w a a r n e
-mingen nogal eens v e r w a r r i n g , doordat de w i n t e r e i e r e n van deze soort
v r o e g e r uitkomen dan die van de fruitspintmijt en deze s o o r t e n g e m a k
-kelijk v e r w i s s e l d kunnen w o r d e n . Over het a l g e m e e n is het een weinig
b e l a n g r i j k s o o r t , hoewel p l a a t s e l i j k toch v/el schade v e r o o r z a a k t kan
v/orden.
Deze s o o r t plant zich u i t s l u i t e n d p a r t h e n o g e n e t i s c h v o o r t . Dit zou
wel eens de r e d e n kunnen zijn, dat bij deze soort nog nooit r e s i s t e n t i e
tegen b e s t r i j d i n g s m i d d e l e n i s w a a r g e n o m e n . Doordat geen m a n n e t j e s
v o o r k o m e n , i s een r e c o m b i n a t i e van de g e n e t i s c h e faktoren, die v e r
-antwoordelijk zijn voor het o v e r e r v e n van r e s i s t e n t i e , n i e t mogelijk.
LEVENSWIJZE
O v e r w i n t e r i n g vindt p l a a t s door middel van w i n t e r e i e r e n . Deze zijn
i e t s g r o t e r en d o n k e r d e r van k l e u r dan de w i n t e r e i e r e n van de f r u i t
-s p i n t m i j t . Zij worden m e e -s t a l afzonderlijk en v e r -s p r e i d over de takken
gelegd. Het uitkomen vindt m e e s t a l p l a a t s in a p r i l , ongeveer 10 - 1Z
dagen e e r d e r dan de e i e r e n van de f r u i t s p i n t m i j t . De l a r v e n zijn h e l d e r
-rood g e k l e u r d en na enige oefening duidelijk te o n d e r s c h e i d e n van die
van de f r u i t s p i n t m i j t , doordat het e e r s t e p a a r poten opvallend lang i s .
De l a r v e n , en l a t e r ook de a n d e r e ontwikkelingsstadia, bevinden zich
vaak op de twijgen en de takken. Hier vindt ook de v e r v e l l i n g p l a a t s .
De mijten gaan alleen n a a r de b l a d e r e n om zich te voeden en om e i e r e n
te leggen.
De ontwikkeling tot v o l w a s s e n dier gaat v r i j l a n g z a a m ; er komen in
de r e g e l s l e c h t s d r i e g e n e r a t i e s p e r seizoen tot ontwikkeling (zie
afbeelding 9). De e e r s t e g e n e r a t i e legt u i t s l u i t e n d z o m e r e i e r e n , de t w e e
de g e n e r a t i e zowel z o m e r a l s w i n t e r e i e r e n , de l a a t s t e g e n e r a t i e u i t
-sluitend w i n t e r e i e r e n . Het a a n t a l z o m e r e i e r e n p e r vrouwtje i s l a g e r
dan dat van v e e l a n d e r e s o o r t e n ; mede door de lange ontwikkelingsduur
i s de k a n s , dat deze s o o r t zich tot schadelijke dichtheden zal kunnen
ontwikkelen, v r i j g e r i n g .
WAARDPLANTEN
Deze soort i s alleen m e t z e k e r h e i d bekend van appel. Op a n d e r e
w a a r d p l a n t e n , bijvoorbeeld k l i m o p en g r a s , komen ook B r y o b i a s o o r
-ten voor, doch deze kunnen niet overgaan op appel.
SCHADEBEELD
Als v e e l mijten van deze soort v o o r k o m e n , kan tengevolge van het
a a n p r i k k e n van de b l a d e r e n een s t e r k e g r i j s a c h t i g e v e r k l e u r i n g o n t s t a a n .
In de r e g e l wordt s l e c h t s een geringe b e s c h a d i g i n g v e r o o r z a a k t .
S. i M .«J s A ï -S 5 O S OJ J 3 .-O H <
3^^^x
•^ ^ Ü « Bj Q H < <! E«i S to 'S *> -* c o (O ^ T l » S ..
° *
>- s • C ™ ü h ni •M aj c v •£ £ H E-iJj 3 Esi
C .'î?1
Ns s
Q G *1 -X •-iM •-; m£>
'S. s to Dsi .
i - ï «ÖS G 0 0 ^ >H <D 0 ? rG ^ VH (0 ""> i l aj C - . _ , nj fi • « t , 0 £ 0 N 3 r-X u:* Q > N > a* .-H h ET) 1 u a) »H CXI o c Q g . 0 ü „> Ü h • H rtJ 3 D (o nj • § § S." a] G H g . S M J J Î s " ¥ .* 1 , »H •° u a (S S " ^ 3 « H w -uGEM. AANTAL MUTEN OF EIEREN PER BLAD 30-1 _ MUTEN --» EIEREN 2 5 2 0 1 5 - 10-APRIL SEPT.
Afb. 9. Het p o p u l a t i e v e r l o o p van de h a r l e k i j n m i j t . E r zijn 2 à 3 g e n e
-r a t i e s p e -r j a a -r ; een deel van de 2e g e n e -r a t i e legt w i n t e -r e i e -r e n .
Fig. 9. Population development of the Brown Mite. Two or t h r e e g e n e
-r a t i o n s may develop in one season; p a -r t of the second and the
whole t h i r d g e n e r a t i o n deposit w i n t e r eggs on the b r a n c h e s .
DE BONESPINTMIJT (TETRANYCHUS URTICAE (KOCH))
(zie afbeelding 7)
ALGEMEEN
Deze spintmijt i s v e r m o e d e l i j k de m e e s t bekende soort t e r w e r e l d .
Zij i s bekend van een z e e r groot a a n t a l w a a r d p l a n t e n , zowel in de volle
g r o n d s t e e l t e n a l s in k a s t e e l t e n . In ons land k o m t deze s o o r t weinig
voor op v r u c h t b o m e n ; in N o o r d - I t a l i ë , Z w i t s e r l a n d en in F r a n k r i j k
t r e e d t zij op v r u c h t b o m e n z e e r a l g e m e e n en schadelijk op. In k a s t e e l
-ten in ons land i s zij de b e l a n g r i j k s t e s o o r t . Ook komt zij v e e l voor op
klein fruit: op a a r d b e i en f r a m b o o s , doch ook op r o d e en z w a r t e b e s
kan deze s o o r t in grote aantallen v o o r k o m e n . Zij heeft, in ons land
v o o r a l in k a s c u l t u r e n , op g r o t e s c h a a l r e s i s t e n t i e tegen a l l e r l e i b e s t r i j
-d i n g s m i -d -d e l e n ontwikkel-d.
LEVENSWIJZE
O v e r w i n t e r i n g vindt p l a a t s door v o l w a s s e n v r o u w t j e s , Zij kunnen
gevonden worden in alle mogelijke s c h u i l p l a a t s e n : onder s c h o r s s c h u b
-ben, in s p l e e t j e s , t u s s e n afgevallen b l a d e r e n enz. De k l e u r van deze
o v e r w i n t e r e n d e v r o u w t j e s i s o r a n j e r o o d . In dit o v e r w i n t e r i n g s s t a d i u m
zijn zij goed b e s t a n d tegen b e s t r i j d i n g s m i d d e l e n , lage t e m p e r a t u u r en
a n d e r e ongunstige o m s t a n d i g h e d e n .
In het v o o r j a a r v e r l a t e n de vrouwtjes hun o v e r w i n t e r i n g s p l a a t s e n .
Zij begeven zich dan n a a r de b l a d e r e n en beginnen d a a r met
voed-s e l o p n a m e en e i e r e n leggen. Deze voed-s o o r t m a a k t een duidelijk voed-s p i n voed-s e l .
Onder het s p i n s e l w o r d e n de e i e r e n op de b l a d e r e n gelegd.
Z o d r a de v r o u w t j e s met v o e d s e l o p n a m e beginnen, v e r a n d e r t hun
k l e u r n a a r geelgroen en k r i j g e n zij twee min of m e e r duidelijke donkere
vlekken; aan i e d e r e zijde van het l i c h a a m een. De k l e u r en v o r m van
GEM. AANTAL MIJTEN OF EIEREN PER BLAD 40- 30- 20- 10-, MIJTEN « EIERENAPRIL MEI JUNI JULI AUG. SEPT. OKT.
Afb. 10. Het p o p u l a t i e v e r l o o p van de bonespintmijt op appel. Op a n d e r e
w a a r d p l a n t e n , bijvoorbeeld a a r d b e i of rode b e s , kunnen de
l a a t s t e g e n e r a t i e s v e e l h o g e r e w a a r d e n b e r e i k e n .
Fig. 10. Population development of the Red Spider Mite (T. u r t i c a e )
on apple. On other host p l a n t s , e. g. s t r a w b e r r y or red
c u r r a n t , the late s u m m e r g e n e r a t i o n s may r e a c h higher
d e n s i t i e s .
Afb. 1 1 . Z w a r e a a n t a s t i n g v a n e e n s c h e u t v a n a p p e l d o o r de b o n e s p i n t -m i j t (foto P r o e f s t a t i o n v o o r de F r u i t t e e l t ) . F i g . 1 1 . H e a v y w e b b i n g on a p p l e s h o o t by t h e R e d S p i d e r M i t e (T. u r t i c a e ) ( p h o t o P r o e f s t a t i o n v o o r de F r u i t t e e l t ) . d e z e v l e k k e n k a n n o g a l v a r i ë r e n . D e k l e u r v a n d e z o m e r e i e r e n i s m e e s t -al g e e l g r o e n tot g l a s h e l d e r . D e v e r m e e r d e r i n g s c a p a c i t e i t v a n d e z e s o o r t i s e r g g r o o t : 30 - 60 e i e r e n p e r v r o u w t j e i s g e e n u i t z o n d e r i n g . Onder N e d e r l a n d s e o m s t a n d i g h e d e n k u n n e n 6 à 8 g e n e r a t i e s p e r j a a r tot o n t w i k k e l i n g k o m e n ( z i e a f b e e l d i n g 10). In de h e r f s t o n t s t a a n o n d e r i n v l o e d v a n h e t k o r t e r w o r d e n v a n de d a g e n en h e t d a l e n v a n de t e m p e r a t u u r w e e r de o r a n j e r o d e v r o u w t j e s , die gaan o v e r w i n t e r e n . W A A R D P L A N T E N In de v o l l e g r o n d s t e e l t e n k o m t d e z e s o o r t v o o r op a p p e l , p e e r en k e r s . V e r d e r op e e n a a n t a l k l e i n f r u i t g e w a s s e n en op e e n z e e r g r o o t a a n t a l k r u i d a c h t i g e g e w a s s e n . V a n u i t d e z e k r u i d a c h t i g e g e w a s s e n (onder a n d e r e b r a n d n e t e l en a n d e r e o n k r u i d e n ) kan h e t v o l g e n d e v o o r -j a a r w e e r i n f e c t i e o p t r e d e n , d o c h , g e z i e n h e t g r o o t a a n t a l m i -j t e n dat in de v e r s c h i l l e n d e c u l t u u r g e w a s s e n o v e r w i n t e r t , i s h e t t w i j f e l a c h t i g , of de d i e r e n d i e op de o n k r u i d e n o v e r w i n t e r e n v a n e n i g e b e t e k e n i s z i j n v o o r de e p i d e m i o l o g i e v a n d e z e s o o r t .
SCHADEBEELD
De schade o n t s t a a t zowel aan de onderkant a l s aan de bovenkant van
de b l a d e r e n . In het begin zijn kleine witte vlekjes w a a r te n e m e n die
bij t o e n e m e n in a a n t a l het blad een grij sachtige k l e u r geven. In dit
stadium is ook m e e s t a l het s p i n s e l duidelijk w a a r te n e m e n , s o m s zijn
de b l a d e r e n aan e l k a a r gesponnen (zie afbeelding 11). Door e r n s t i g e
b e s c h a d i g i n g t r e e d t vaak bladval op.
TETRANYCHUS VIENNENSIS ZACHER
(zie afbeelding 8)
ALGEMEEN
Deze m i j t e n s o o r t kan in ons land s o m s m a s s a a l o p t r e d e n op z o e t e
k e r s . Zij is d o n k e r r o o d van k l e u r en kan gemakkelijk v e r w a r d w o r d e n
m e t de f r u i t s p i n t m i j t . Duidelijke k e n m e r k e n zijn: de i n p l a n t i n g s p l a a t
-sen van de h a r e n en de k l e u r van de z o m e r e i e r e n . Bij de f r u i t s p i n t m i j t
zijn de h a r e n op de rug ingeplant op een klein wit vlekje; dit o n t b r e e k t
bij de h i e r genoemde s o o r t . De k l e u r van de z o m e r e i e r e n van de f r u i t
spintmijt i s h e l d e r r o o d ; bij de h i e r genoemde s o o r t zijn de e i e r e n g e e l
g r o e n . Deze s o o r t v o r m t een duidelijk s p i n s e l , m e e s t a l aan de o n d e r
-kant van de b l a d e r e n ; h i e r d o o r komt deze soort in kolonies v o o r . Deze
kolonies hebben m e e s t a l een d o o r s n e d e van 1 à 2 cm, en zijn d o o r g a a n s
rond van v o r m . De e i e r e n 'worden uitsluitend in het s p i n s e l gelegd.
LEVENSWIJZE
O v e r w i n t e r i n g vindt p l a a t s door v o l w a s s e n v r o u w t j e s die onder i
s c h o r s s c h u b b e n , in spleetjes en d e r g e l i j k e v e r s c h o l e n z i t t e n . V e r m o e
-delijk vindt gedurende de w i n t e r een grote sterfte p l a a t s , want op bomen,
w a a r het v o r i g j a a r grote a a n t a l l e n te vinden w a r e n , is het volgend
v o o r j a a r altijd s l e c h t s een klein a a n t a l t e r u g te vinden. De p o p u l a t i e o p
bouw gaat aanvankelijk l a n g z a a m , doch vanaf eind juni kunnen de a a n
-tallen snel t o e n e m e n . E r komen 3 à 4 g e n e r a t i e s tot ontwikkeling (zie
afbeelding 12).
WAARDPLANTEN
Deze soort i s in ons land bekend van zoete k e r s , m e i d o o r n en
slee-doorn, en is ook p l a a t s e l i j k gevonden op p e e r welke a l s leiboom langs
m u r e n v o o r k w a m .
SCHADEBEELD
Het s c h a d e b e e l d i s k a r a k t e r i s t i e k v o o r deze s o o r t . Doordat zij in
kolonies v o o r k o m t , wordt ook de schade z e e r plaatselijk a a n g e r i c h t .
Zij b e s t a a t uit een s t e r k e b r u i n v e r k l e u r i n g , aanvankelijk aan de o n d e r
-kant, m a a r l a t e r ook duidelijk doorschijnend aan de bovenkant van de
b l a d e r e n . Bij e r n s t i g e a a n t a s t i n g t r e e d t v e r d r o g i n g van de b l a d e r e n en
bladval op. Doordat de populatieopbouw aanvankelijk t r a a g gaat en b e
-trekkelijk laat grote dichtheden o p t r e d e n , is de e c o n o m i s c h e betekenis
v e r m o e d e l i j k b e p e r k t .
GEM. AANTAL MIJTEN OF EIEREN PER BLAD 40- 30- 20- 10-, 10-, MIJTEN » , EIERENT 1 1 1 1 1 r
APRIL MEI JUNI JULI AUG. SEPT. OKT.
Afb. 12. Het p o p u l a t i e v e r l o o p van T e t r a n y c h u s v i e n n e n s i s op k e r s .
Hoge dichtheden komen m e e s t a l in het tweede deel van de
z o m e r v o o r .
F i g . 12. Population development of the Hawthorn Spider Mite
(T. v i e n n e n s i s ) on sweet c h e r r y . High d e n s i t i e s u s u a l l y
occur in late s u m m e r .
BREVIPALPUS OUDEMANSI GEIJSKES
ALGEMEEN
Deze soort komt u i t s l u i t e n d voor op onbespoten bomen en kan door
zijn k l e u r v e r w a r r i n g geven m e t de f r u i t s p i n t m i j t .
LEVENSWIJZE
Van deze soort o v e r w i n t e r e n alleen de v r o u w t j e s . In de w i n t e r v e r
-blijven zij onder s c h o r s s c h u b b e n , in spleetjes en d e r g e l i j k e . Zij worden
aktief in a p r i l - m e i en kunnen dan s o m s in grote a a n t a l l e n op de jonge
b l a d e r e n gevonden w o r d e n . Zij zijn h e l d e r r o o d van k l e u r en lijken bij '
oppervlakkige w a a r n e m i n g v e e l op l a r v e n van de f r u i t s p i n t m i j t . Zij zijn
opvallend t r a a g en komen zowel op de takken a l s op de b l a d e r e n voor;
l a r v e n van de f r u i t s p i n t m i j t komen d a a r e n t e g e n v r i j w e l u i t s l u i t e n d op de
b l a d e r e n v o o r . In juni juli w o r d e n e i e r e n gelegd. Deze zijn ook h e l
d e r r o o d van k l e u r en hebben een ovale v o r m . H i e r u i t ontstaan m a n n e
-tjes en v r o u w t j e s , w a a r v a n alleen de v r o u w t j e s o v e r w i n t e r e n . E r i s
dus m a a r één g e n e r a t i e p e r j a a r .
WAARDPLANTEN
Deze soort i s alleen op appel gevonden.
SCHADEBEELD
E r ontstaan kleine grij sachtige vlekjes op de b l a d e r e n . M e e s t a l i s
deze schade van geen b e t e k e n i s .
EOTETRANYCHUS POMI SEPASGOSARIAN
ALGEMEEN
Deze spintmijt i s v r i j w e l alleen bekend van onbespoten bomen, m a a r
kan p l a a t s e l i j k ook op goed onderhouden bomen v o o r k o m e n . Doordat de
k l e u r en de v o r m van deze s o o r t v e e l o v e r e e n k o m s t v e r t o o n t m e t die
van de b o n e s p i n t m i j t , i s v e r w a r r i n g goed mogelijk. Deze s o o r t m a a k t
evenwel een dicht s p i n s e l , dat z e e r o n r e g e l m a t i g van v o r m i s . De m i j
ten k o m e n d a a r d o o r in kolonies v o o r . De b o n e s p i n t m i j t m a a k t een s p i n
-sel over het gehele blad. De e i e r e n worden in dit s p i n s e l gelegd; zij
zijn g l a s h e l d e r tot l i c h t g r o e n van k l e u r .
Afb. 13. Kolonievorming door E o t e t r a n y c h u s pomi op de onderkant van
a p p e l b l a d e r e n . De kolonies hebben een o n r e g e l m a t i g e v o r m
(foto Min. van Landbouw en V i s s e r i j ) .
F i g . 13. Colonies of E o t e t r a n y c h u s pomi on the under s u r f a c e of
apple leaf. Colonies a r e i r r e g u l a r in shape (photo M i n i s t e r i e
van Landbouw en V i s s e r i j ) .
LEVENSWIJZE
O v e r w i n t e r i n g vindt p l a a t s door middel van v r o u w t j e s die v e r s c h o
-len zitten op b e s c h u t t e p l a a t s e n op de b o m e n . V e r m o e d e l i j k vindt
gedu-r e n d e de w i n t e gedu-r een ggedu-rote stegedu-rfte p l a a t s , want in het v o o gedu-r j a a gedu-r begint
de populatieopbouw s t e e d s m e t h e e l weinig d i e r e n .
V e r m o e d e l i j k k o m e n 4 à 5 g e n e r a t i e s p e r j a a r tot ontwikkeling.
WAARDPLANTEN
SCHADEBEELD
Doordat de mijten een dicht s p i n s e l v o r m e n en in kolonies v o o r k o
men, t r e e d t bladbeschadiging z e e r p l a a t s e l i j k op. E e n duidelijk k e n
-m e r k i s , dat deze kolonies z e e r o n r e g e l -m a t i g van v o r -m zijn (zie
af-beelding 13). Aanvankelijk komen zij u i t s l u i t e n d op de onderkant van
de b l a d e r e n voor; in geval van e r n s t i g e a a n t a s t i n g kunnen ook kolonies
op de bovenkant van de b l a d e r e n g e v o r m d w o r d e n .
PEREGALMIJT (PHYTOPTUS PYRI PAGST.)
ALGEMEEN
Deze galmijt, de v e r o o r z a k e r van de zgn. p e r e p o k z i e k t e , kan p l a a t
-selijk s o m s z e e r t a l r i j k optreden; de e c o n o m i s c h e b e t e k e n i s i s in het
a l g e m e e n g e r i n g .
LEVENSWIJZE
De mijten o v e r w i n t e r e n onder knopschubben. Vroeg in het v o o r j a a r
m i g r e r e n zij n a a r de jonge b l a d e r e n , de b l o e m b l a a d j e s en de jonge
v r u c h t j e s en v e r o o r z a k e n d a a r o p g a l v o r m i g e w o e k e r i n g e n . H i e r i n leven
de mijten; zij v e r l a t e n deze gallen pas w e e r in juli - augustus en zoeken
dan hun o v e r w i n t e r i n g s p l a a t s e n op. Het aantal g e n e r a t i e s i s niet bekend.
WAARDPLANTEN
Deze s o o r t is alleen van p e e r bekend.
SCHADEBEELD
Aanvankelijk zijn de galwoekeringen g r o e n g e e l van k l e u r en vallen
dan nauwelijks op. L a t e r v e r k l e u r e n zij door het a f s t e r v e n van deze
w o e k e r i n g e n ; zij worden dan roodbruin tot z w a r t en zijn dan z e e r
op-v a l l e n d . Aan de op-v r u c h t e n kan op-v e r r u w i n g op-van de op-v r u c h t h u i d ontstaan; in
geval van e r n s t i g e a a n t a s t i n g kan de schade aanzienlijk zijn. Door het
z e e r p l a a t s e l i j k optreden i s in het a l g e m e e n de e c o n o m i s c h e b e t e k e n i s
g e r i n g , hoewel p l a a t s e l i j k e r n s t i g e schade kan v o o r k o m e n .
VRUCHTBOOMGALMIJT (ACULUS SCHLECHTENDALI NAL.)
A L G E M E E N
Deze s o o r t komt in N e d e r l a n d z e e r a l g e m e e n voor op onbespoten
bomen, en vrij vaak ook op goed onderhouden b o m e n . Doordat deze
galmijten z e e r klein zijn, en het s c h a d e b e e l d v e e l lijkt op dat van de
f r u i t s p i n t m i j t , ontsnappen zij vaak aan de aandacht. Dit komt v o o r a l
ook omdat zowel deze galmijt a l s de f r u i t s p i n t m i j t vaak gezamenlijk
v o o r k o m e n .
LEVENSWIJZE
De o v e r w i n t e r i n g vindt p l a a t s als mijt onder de knopschubben, v o o r
-al op de v r u c h t s p o r e n . Vroeg in het v o o r j a a r begeven de mijten zich
n a a r de b l a d e r e n en v e r m e e r d e r e n zich d a a r . Het i s niet bekend, h o e
-v e e l g e n e r a t i e s p e r j a a r -v o o r k o m e n . V e r m o e d e l i j k zijn het e r d r i e en
vindt een z e e r g r o t e o v e r l a p p i n g van deze g e n e r a t i e s p l a a t s . Eind
juli begin a u g u s t u s verdwijnen de mijten en zoeken zij de w i n t e r
-s c h u i l p l a a t -s e n op.
WAARDPLANTEN
Van deze s o o r t i s alleen m e t z e k e r h e i d bekend, dat zij op appel
v o o r k o m t . V e r m o e d e l i j k k o m t dezelfde s o o r t ook op p e e r v o o r .
SCHADEBEELD
De schade lijkt v e e l op die van de f r u i t s p i n t m i j t : e r o n t s t a a t een
b r u i n v e r k l e u r i n g aan de onderkant van de b l a d e r e n , l a t e r gevolgd door
b r u i n v e r k l e u r i n g aan de bovenkant. Met behulp van een goede loep
( v e r g r o t i n g m i n s t e n s 10 x) kunnen de mijten nog net w a a r g e n o m e n w o r
-den.
ROOFMIJTEN (TYPHLODROMUS- EN AMBLYSEIUSSOORTEN)
(zie afbeeldingen 20 en 21)
Behalve de bovengenoemde m i j t e n s o o r t e n , welke alle in m e e r d e r e
of m i n d e r e m a t e schadelijk kunnen zijn omdat zij ten k o s t e van de
v r u c h t b o m e n leven, kunnen ook roofmijten v o o r k o m e n . Zij leven ten
k o s t e van a n d e r e mijten; het zijn dus nuttige s o o r t e n . Hun l e v e n s w i j z e
i s u i t v o e r i g b e s p r o k e n op b l z . 36 •
Een groot a a n t a l s o o r t e n i s van v r u c h t b o m e n bekend; de m e e s t t a l
-rijke zijn T y p h l o d r o m u s p y r i , T. t i l i a r u m , A m b l y s e i u s potentillae en
A. finlandicus. De l e v e n s w i j z e en het effect, dat zij uitoefenen op
spintmijten, i s van al deze s o o r t e n v r i j w e l hetzelfde, voor z o v e r thans b e
-kend. Op a n d e r e w a a r d p l a n t e n kunnen s o o r t e n v o o r k o m e n , die van geen
b e t e k e n i s zijn op v r u c h t b o m e n .
INDIFFERENTE SOORTEN
Van een aantal m i j t e n s o o r t e n welke op v r u c h t b o m e n aangetroffen
kunnen worden, i s niet bekend of zij schadelijk, onschadelijk ofwel
nuttig zijn. Zij kunnen o n d e r g e b r a c h t w o r d e n in de groep " i n d i f f e r e n t e "
s o o r t e n . Het betreft T y d e u s s o o r t e n , C z e n s p i n s k i a l o r d i en v e r s c h i l
-lende T a r s o n e m u s - s o o r t e n . D a a r zij voor de p r a k t i s c h e t e l e r van geen
b e t e k e n i s zijn, wordt er h i e r v e r d e r geen aandacht aan geschonken.
Weiszijn zij in de d e t e r m i n a t i e - t a b e l v e r m e l d (zie b l z . 55 ).
SAMENVATTING
Op v r u c h t b o m e n kan een groot a a n t a l m i j t e n s o o r t e n v o o r k o m e n .
Vooral op bomen, w a a r a a n weinig of geen c u l t u u r z o r g e n b e s t e e d worden,
kan het a a n t a l z e e r groot zijn. De m e e s t e van deze s o o r t e n zijn van
weinig e c o n o m i s c h e b e t e k e n i s . De fruitspintmijt, Panonychus ulmi, i s
de m e e s t b e l a n g r i j k e s o o r t , omdat zij in v r i j w e l elke goed behandelde
b o o m g a a r d v o o r k o m t . De beschadiging, die door deze soort aan de b l a
-d e r e n v e r o o r z a a k t wor-dt, kan tot gevolg hebben, -dat s c h e u t g r o e i ,
knop-ontwikkeling en het u i t g r o e i e n van de v r u c h t e n b e l e m m e r d w o r d t .
Roofmijten kunnen van veel b e t e k e n i s zijn voor het laag houden van
spintmij t - p o p u l a t i e s .
3 . HET ONTSTAAN VAN SPINTPLAGEN
INLEIDING
