Voorcalculatie 1959
333
Rapport No,333
Afd. Tuinbouw
& ^ ONTVANGEN ^19 «/uw m f
\ 6IBU0THEEKLancTbouw-Economisch I n s t i t u u t
1s-Gravenhage, 1959
•20LIÖ
c o ~.
2
-COMMISSIE VAN ADVIES
De inhoud van dit rapport is "beoordeeld door een Commissie van Advies.
Deze commissie was als volgt samengesteld.
Dr.ir.J.Sneep, Rijkstuinbouwconsulent Hoorn (voorzitter) C.J.Blom, Teler De Goorn (Nh.) M.Berkhout Bestuurder
INHOUDSOPGAVE
WOORD VOORAF
HOOFDSTUK I
HOOFDSTUK II
HOOFDSTUK III
BIJLAGE 1
BIJLAGE 2
Algemene toelichting en samenvatting
van de resultaten
Berekening van de kostprijs van
winter-wortelen (breekpeen) in Avenhorn-Berkhout
Berekening van de kostprijs van
winter-kroten in Avenhorn-Berkhout
Berekening van het gemiddelde uurloon
Kosten van de duurzame produktiemiddelen
Blz.
4
5
9
12
15
16
1279
4
-WOORD VOORAF
Eet doel van dit onderzoek is inzicht te verkrijgen in de produktiekosten van winterkroten en winterwortelen in het teelt-centrum Avenhorn-Berkhout.
De opgestelde kostprijsberekeningen moeten steeds worden gezien tegen de achtergrond van het bedrijfstype, waarvoor de "berekeningen zijn opgesteld. Tot uitgangspunt voor de kostprijs-berekening zijn in de verschillende teeltge"bieden die "bedrijfs-typen gekozen, die representatief zijn voor de teelt9
Een woord van dank aan alle personen, die hun tijd en aan-dacht aan dit onderzoek hebben geschonken, is zeker op zijn plaatsc
Het rapport is samengesteld op de afdeling Tuinbouw door ir. D. Meijaard«
DE DIRECTEUR,
' It -•-.•' ^
,Dr«J, Hor ring
1)
-HOOFDSTUK I
ALGEMENE TOELICHTING EN SAMENVATTING VAN DE RESULTATEN 1. I n l e i d i n g
Door de afdeling Tuinbouw van het Landbouw-Economisch Instituut worden regelmatig kostprijsberekeningen samengesteld voor de 'be-langrijkste tuinbouwproducten in de meest representatieve teelt-gebieden. De "berekeningen zijn gebaseerd op de kosten en opbrengsten van een juist uitgevoerde en normaal verlopende teelt in een daar-voor geëigend "bedrijf.
Onder de kosten is uiteraard de door de ondernemer en zijn gezinsleden verrichte arbeid begrepen. Tot de kosten zijn eveneens de rente van het in het bedrijf geïnvesteerde eigen vermogen en eventuele andere niet betaalde kosten gerekend.
In overeenstemming met de gangbare opvattingen in de bedrijfs-economie is bij de berekening van de kosten die verbonden zijn aan het gebruik van de duurzame produktiemiddelen uitgegaan van de vervangingswaarde. Dit houdt in, dat wordt uitgegaan van de thans geldende aankoopprijzen en niet van de prijzen waarvoor de desbe-treffende produktiemiddelen vele jaren geleden zijn aangeschaft.
In de berekeningen is geen beloning voor de eigenlijke onder-nemersarbeid en voor het ondernemersrisico opgenomen. Strikt ge-nomen moeten deze beide factoren wel tot de produktiekosten worden gerekend. Het is echter moeilijk voor de waardering hiervan maat-staven te geven| bovendien is de vaststelling van de hoogte van deze beloning, b.v. ten behoeve van prijsregelingen e.d., veel meer een kwestie van beleid dan van calculatie.
2. D e b a s i s g e g e v e n s
De benodigde gegevens voor de in dit rapport opgenomen kost-prijsberekeningen zijn ontleend aan mondelinge enquêtes. 3 « D e p r o d u k t i e k o s t e n
Ih de berekeningen zijn de produktiekosten gerangschikt in vier groepens
1. de kosten van de duurzame produktiemiddelen3 2. de kosten van bewerking;
3. afleveringskostenj 4. overige kosten.
De kosten van de duurzame produktiemiddelen
Onder de kosten van de duurzame produktiemiddelen zijn de kosten van die produktiemiddelen opgenomen, die gedurende ver-schillende teeltjaren worden benut.
6
-Bij het vaststellen van de kosten van de duurzame produktie-middelen is, zoals reeds is vermeld, uitgegaan van de vervangings-waarde van deze produktiemiddelen.
Over het geïnvesteerde vermogen is een rente "berekend van 4$ per jaar. Van de duurzame produktiemiddelen, die aan slijtage onderhevig zijn, is het gemiddeld geïnvesteerde vermogen op 60$ van de nieuwwaarde gesteld. Voor de grond, die niet aan slijtage onder-hevig is, is het geïnvesteerde vermogen gesteld op een waarde volgens de algemeen geldende richtlijnen van de Grondkamers.
De afschrijvingspercentages zijn vastgesteld op grond van de levenâduur, waarover naar het oordeel van ter zake deskundigen, een nuttig gebruik kan worden verwacht en waarbij rekening wordt ge-houden met een eventuele restwaarde.
De onderhoudskosten van de duurzame produktiemiddelen zi^jn ge-baseerd op het onderhoud, dat men bij redelijk goed onderhouden
produktiemiddelen gemiddeld over de hele gebruiksduur la&g verwachten. Het onderhoud dat het karakter van gedeeltelijke vernieuwing draagt, valt hier buitenj hiermede is namelijk al rekening gehouden bij de afschrijving.
De kosten van bewerking
Deze kosten worden rechtstreeks ten behoeve van een teeltjaar gemaakt.
De arbeidskosten
De in rekening gebrachte arbeidskosten in tijdloon zijn op basis van de in de Collectieve Arbeidsovereenkomst vastgestelde loonnormen berekend. De handenarbeid van de ondernemer en gezinsleden is gewaar-deerd tegen het loon, inclusief de sociale lasten, dat hiervoor
aan vreemd personeel zou moeten worden betaald. De kosten van materialen
Voor het vaststellen van grond- en hulpstoffen is uitgegaan van een teelt onder normale omstandigheden. De aangekochte materia-len zijn tegen de prijs, franco bedrijf, gewaardeerd.
De kosten van diensten van derden
Hiertoe worden o.a. de onderhouds- en teeltwerkzaamheden rekend, die door derden met bijlevering van materialen en/of ge-bruik van werktuigen worden verricht.
Alsddiensten van derden moeten ook de veilingkosten, de fust-huur, de kosten van de boekhouding, de telefoon en verschillende heffingen worden beschouwd. Onder deze heffingen vallen die van het Centraal Bureau voor de Tuinbouwveilingen, het Produktsohap voor Groenten en Fruit(opbrengstheffing) en het Landbouwschap (areaal-heffing) ,
De heffing ten "behoeve van het produktenfonds is niet als kostenfactor beschouwd. Hierdoor wordt het mogelijk een indruk te verkrijgen van de rentabiliteit van de teelt, door de "berekende kostprijzen te vergelijken met de gemiddelde veilingprijzen, welke in de voorafgaande jaren zijn behaald. In deze gemiddelde veiling-prijzen zijn de uitbetaalde vergoedingsveiling-prijzen nl• niet medege-rekend. Ter wille van de vergelijkbaarheid dient daarom de heffing voor het produktenfonds ook buiten beschouwing te blijven. Overi-gens brengt de teelt, in haar geheel bezien, hier ook geen offer. Wat aan de ene kant in de vorm van heffingen binnenkomt, wordt anderzijds in de vorm van vergoedingsprijzen weer uitbetaald.
Voor elke tuinder afzonderlijk vormt de heffing ten behoeve van het produktenfonds wel degelijk een kostenfactor, daar elke tuinder immers het offer van de heffing moet brengen, ook al wordt het door hem aangevoerde produkt volledig verkocht.
Bente van de niet-duurzame produktiemiddelen
Voor de niet-duurzame produktiemiddelen (materialen, arbeid enz.) is 4$ rente berekend over de gemiddelde periode, dat het in deze middelen gestoken vermogen is vastgelegd.
4» D e o p b r e n g s t e n
De kwantitatieve opbrengsten geven aan de hoeveelheden, die onder normale produktie-omstandigheden op de desbetreffende bedrijf s-typen in de verschillende teeltgebieden het meest voorkomen.
5» S a m e n v a t t i n g v a n d e r e s u l t a t e n v a n h e t o n d e r z o e k
De kostprijsberekeningen zijn samengevat in tabel 1.
8
-Tabel 1
OVERZICHT VAN DE KOSTPRIJZEN VAN WINTERWORTELEN EN WINTERKROTEN
NA BEWARING VOOR HET TEELTCENTRUM AVENHORN-BERKHOUT
I. KOSTEN DUURZAME PRODUCTIEMIDDELEN
1. Kosten van de grond
2. Kosten van het schuurgedeelte
voor bewaring
3. De overige duurzame produktiemiddelen
II. KOSTEN VAN BEWERKING
arbeid
materialen
diensten van derden
III.KOSTEN VAN AFLEVERING
IV. OVERIGE KOSTEN
Totale kosten in gld. per ha
Opbrengst stek
Totaal netto-kosten per ha
Opbrengst in kg per ha na bewaring tot
oa. 1 maart
Kostprijs in gld. per 100 kg
Kosten in gld. per ha
winter-wortelen
418,-
358,-
370,-
2831,-
561,-
105,-
760,-
397,-
5799,-
270,-
5529,-1)
43.750
;12,64
winter-kroten
418,-
348,-
3240,-
602,-
110,-
747,-
476,-
5941,-
184,-
5757,-2)
5 6 . 0 0 0'10,28
1) Sorteringsverhouding
70
fo
B
25
f
C
5 /oD
2) Sorteringsverhouding
10
f
modjo
65
f
A
20
f
B
5
f
C
1279
HOOFDSTUK II
BEREKENING VAN DE KOSTPRIJS VAN WINTER.CRTELEN ( BREEKPEEN) IN AVENHORN-BERKHOUT
L H e t b e d r i j f s t y p e
In de "berekening is uitgegaan van een opengrondstuinbouw-"bedrijf van 325 are kadastrale oppervlakte (300 are netto
beteelhaar), waarop: - 50 are bloembollen;
- 120 are vroege aardappelen; - 30 are peen;
- 100 a r e overige groentegewassen.
2 . D e t e e l t w i j z e
Winterwortelen van eind april tot oktober. Na de oogst wordt de peen in een moderne schuur "bewaard.
3. D e d u u r z a m e p r o d u k t i e m i d d e l e n Op het "bedrijf is een moderne bewaarschuur, 5 x 10 m,aanwezig. Het zoldergedeelte van de schuur dient voor de opslag van bloem-bollen, terwijl het "benedengedeelte voor de bewaring van groente-gewassen en voor werkruimte wordt benut. Bij de schuur is een los-plaats met afdak.
Voor de constructie van de overige duurzame produktiemiddelen zij verwezen naar "bijlage 2.
4. D e v e r d e l i n g v a n d e a l g e m e n e k o s t e n v a n h e t g e h e l e b e d r i j f
4.1. De kosten van de grond zijn verdeeld op "basis van de in "beslag genomen oppervlakte.
10$ is ten laste van de winterwortelen en
90$ is ten laste van de overige gewassen gebracht.
4.2. De kosten van de schuur ( exclusief afdak en losplaats)worden gesplitst in een gedeelte dat ten laste komt van de produkten, die in de schuur worden "bewaard en een algemeen gedeelte, dat ten laste komt van alle produkten, die op het "bedrijf worden voort getracht. Bij verdeling van de kosten van het bewaargedeelte over de verschil-lende "bewaarprodukten is rekening gehouden met de hoeveelheid en de bewaarduur van de verschillende produkten. De verdeling van de kosten is als volgt geschied:
20$ van de kosten kornet ten laste van alle produkten van het bedrijf (algemeen gedeelte);
20$ van de kosten komt ten laste van de winterwortelen; 60$ van de kosten kom.t ten laste van de overige
bewaar-produkten. 1279
10
-4.3« De kosten van het algemene gedeelte van de schuur, het afdak,
de losplaats, het constante gedeelte van de freesmachine, de schuiten, het gereedschap en de diverse algemene kosten worden op "basis van de arbeidsintensiteit verdeeld.
9% is ten laste van de winterwortelen, 25% is ten laste van de bloembollen en
66% is ten laste van de overige gewassen gebracht.
Waar nodig is herleiding van de cijfers per ha geschied door vermenigvuldiging met 10/3.
5. K 0 s t p r i j s b
e
r e k e n in g
I. KOSTEN DUURZAME PRODUCTIEMIDDELEN1. Kosten van de grond ' 0/3 x 2. Kosten van het schuurgedeel
10/:
10% X f.1254,-te voor de bewaring J x ; >0% x f.537,-3. Kosten van het algemene schuurgedeèlte 10/3 4. Kosten van afdak, losplaats
machine, schuiten en s, cons kleingere« x 2 9% x f. >tante gedeelte ädschap 10/3 a 5. Kosten van het variabele gedeelte
II,KOSTEN VAN BEWLRKING Arbeid frezen (2x) ziektenbestrijding zaaien rollen bemesten onkruidbestrijding oogsten vervoer (schuur) veilingklaar maken stek verzamelen Materialen zaad heptachloor 25% parathion 25% ( 1 x 2 jaar) kalkammonsalpeter superfosfaat kalizout 40% elektriciteit benzine 35 14 20
7
10 300 440 100 400 35 2,2Ç 2C 2 x 35O 35O 700 100 225:
9$
0% 537 X van de frees-X f.982,-s van de freef.982,-smachine 35 uur à f.122, uur uur uur uur uur uur uur uur ,uur uur 5 kg ) 1 750 kg i kg < kg < kwh 1 c àà
à
à
à
à
à
à
à
à
à
à
ce f.2,08/uur f.2,08/uur f.2,08/uur f.2,08/uur f.2,08/uur f.2,08/uur f.2,08/uur f.2,08/uur f.2,08/uur f.2,08/uur f.24,-f. 9,25/1. ! à f.8,-ï f.19,50/100 i f.12,- /100 i f.13,30/100à
f .0,13/kwh 1 f.45,30/IOO -/1 kg kg kg 1. 00 f. n n n n n n n n V f. M n n n 11 11 11 uur 72,80 29,12 41,60 14,56 20,80 624,-915,20 208,- 832,-72,80 54,- 185,- 3,-68,60 42,-93,10 13,-101,93 In gld. per ha 418,-— 358,-32,22 294,60 42,70 1145,52 2830,88 560,63Diensten van derden
ploegen 1 h a à f.90,-/ha kistenhuur 150 kisten à f.0,10/
kist
III.KOSTEN VAN AFLEVERING
Transport n a a r veiling 100 uur à f.2,08/uur Fusthuur 2100 kisten à f.0,05/kist
Veilingkosten 6 $ van f.7450,-IV. OVERIGS KOSTEN
Administratie,P.T.T.enz.10/3 x 9 $ x f.200,-Heffing Landbouwschap 1 h a à f.3,50/ha Verlet en diverse werkzaamheden 7 i $ van 961
Vaaruren 60 Rente "bedrijfskapitaal 5 maanden à 4 $ over f
Totale kosten in gld. per h a
Opbrengst stek 15.400 k g à f.1,75/100 kg Totale netto-kosten per ha
Opbrengst in kg per h a b i j bewaring tot + 1 Kostprijs per 100 k g (ongewassen)
uur uur • 35< maa: f. 11 à à 30, rt 90,- 15,-f.2,08/uur f.2,08/uur En gld. per ha 105,-3496,51 208,- 105,- 447,- 7 60,-3,50 149,91 124,80 58,33 396,54 5798,57 269,50 43.750 ; 12,64
1) B i j de s o r t e r i n g s v e r h o u d i n g t
70$ B
25/
0C
5 # D
1279
12
-HOOFDSTUK III
BEREKENING VAN DE KOSTPRIJS VAN WINTERKROTEN IN AVENHORN-BERKHOUT
I . H e t b e d r i j f s t y p e
In de "berekening is uitgegaan van een opengronds tuinbouw-bedrijf van 325 are kadastrale oppervlakte (300 are netto beteel-baar) waaropJ - 50 are bloembollen; -120 a r e vroege aardappelen, - 40 a r e w i n t e r k r c t e n ; - 90 a r e o v e r i g e groentegewassen. 2 . D e t e e l t w i j z e
Winterkroten van begin »ei tot oktober De winterkroten worden in de kuil bewaard. Het veilingklaarmakea geschiedt in de schuur.
3. D e d u u r z a m e p r o d u k t i e m i d d e l e n Voor de beschrijving van de duurzame produktiemiddelen zij verwezen naar hoofdstuk II en bijlage 2.
4. D e v e r d e l i n g v a n d e a l g e m e n e k o s t e n v a n h e t g e h e l e b e d r i j f
4.1.De kosten van de grond zijn verdeeld op basis van de in beslag genomen oppervlakte
40/3OO deel is ten laste van de winterkroten gebracht. 4.2. De kosten van het algemene gedeelte van de schuur (20%, zie
hoofdstuk II), de losplaats,de overkapping, het constan ie gedeelte
van de freesmachine, de schuiten, het gereedschap en de diverse algemene kosten zijn verdeeld op basis van de arbeidsintensiteit.
12^ is ten laste van de winterkroten , 25% is ten laste van de bloembollen en
63% is ten laste van de overige gewassen gebracht.
Waar nodig is herleiding van de cijfers per ha geschied door vermenigvuldiging met I0/4.
5. K o s t p r i j s b e r e k e n i n g I. 1. 2. 3. 4. II.
KOSTEN VAN DE DUURZAME PRODUCTIEMIDDELEN Kosten van de grond 10/4 x 40/30< D x f.1254,-Kosten van het algemene schuurgedeelte 10/4 x 20% x Kosten van overkapping
freesmachine, schuiten
,losplaats en kl
10/4
12% x f.537,-,constant gedeelte van de eingereedschap
x 1 Zfo x f.982,-Kosten van het variabele gedeelte van de freesmachine
KOSTEN VAN BEWERKING Arbeid frezen (1x) zaaien rollen bemesten ziektenbestrijding onkruidbestrijding incl.dunnen oogsten kuil steken inkuilen herfstdek opbrengen winterdek opbrengen opzoeken en naar schuur brengen veilingklaar maken stek verzamelen Materialen zaad kalkammonsalpeter chilisalpeter superfosfaat kalizout 40$ parathion 25$ stro elektriciteit muizentarwe benzine
Mi
17i
237
137
400 3905
45 12 18 170 420 30Ml
350 350 350 700 750 900 305
210 uur uur uur uur uur uur uur uur uur uur uur uur uur uur uur kg kg kg kg kg cc kg kwh kg lit \ f.122,-/100 uur à f.2,08/uur f. 36,40 à f.2,08/uur ' à f.2,08/uur ' à f.2,08/uur ' à f.2,08/uur ' à f.2,08/uur ' à f.2,08/uur ' à f.2,08/uur • à f.2,08/uur ' à f.2,08/uur ' à f.2,08/uur ' à f.2,08/uur ' à f.2,08/uur • à f.2,08/uur ' 1 47,84 ' 14,56 ' 27,04 • 14,56 1 8 3 2 , -' 811,20 ' 10,40 • 93,60 ' 24,96 » 37,44 ' 353,60 1 873,60 ' 62,40 à f.70,-/10 kg f.122,50 k f.19,60/100 kg ' à f.23,20/100 kg ' à f.12,- /100 kg • à f. 13,30/100 kg ' à f.8,-/liter ' à fc90,-/ton ' à f.0,13/kwh ' à f.1,75 er à f.45,30 ' •• 68,60 • 81,20 » 4 2 , -' 93,10 ' 6,' 8 1 , -• 3,90 1 8,75 1 95,13 In gld. per ha 418, 32, 294 21, 766, . .'' 3239. 602 "• 22 60 35 17 60 181279
U
-In gld. per ha»
Diensten van derden
ploegen 1 ha à f.90,-/ha
kistenhuur 200 stuks à f.0,10/kist
III. KOSTEN VAN AFLEVERING
transport naar veiling 110 uur à f.2,08/uur
fusthuur 2800 kisten à f.0,05/kist
veilingkosten 6$ van
f.6300,-IV. OVERIGE KOSTEN
administratie,P.T.T.enz. l0/4 x 12$ x
f.200,-heffing Landbouwschap 1 ha à f.3,50/ha
verlet en algemene werkzaamheden
7§ $ van 1152i uur à f .2,08
vaaruren 80 uur à f.2,08/uur
rente bedrijfskapitaal 5 maanden à 4$ over f.3950) •
Totale kosten in gld. per ha
Opbrengst stek 10.500 kg à f.1,75/100 kg
Totale netto-kosten per ha
Opbrengst in kg per ha bij bewaring tot _+ 1 maart
Kostprijs per 100 kg
f.
90,-» 20,-
110,
3951,78
228,80
140,-
378,-746,80~
60,-3,50
179,79
166,40
65,83
475,52
5940,27
_J83iI5
5756
52
56.OOO
10,28
1)
1) Bij de sorteringsverhouding
10$ modjo
65$ A
20$ B
5$ C
B i j l a g e 1
BEREKENING VAN HET GEMIDDELDE UURLOON
Get>ied! Avenhorn-Berkhout
Weekloon,vaste a r b e i d e r , 2 3 j a a r e . o , v o l g e n s C A . 0 . 1 9 5 9 / 6 0
Waarderingstoeslag
Diplomatoeslag l / 2 x f . 2 ,
-f. 78,20
V a k a n t i e t o e s l a g 2/52 x f. 78,20 " 3,01
Huurcompensatie " 2,10
f. 83,31
f.
II II 74,50 2,70 1,-Sociale lastensLand- en tuinbouw ongevallenwet Ziektewet Ziekenfondsenbesluit Kinderbijslagwet Kort verzuim Wachtgeld- en werkloosheidsver-zekering Pensioenpremie Invaliditeitswet 1,056 3,0% 2,25/c 5,0% 1,25%