Beweidingsplan: Basiskennisbundel Beweiding

(1)

3. Beweidingsplan

Samenstellers: Bert Philipsen en Agnes van den Pol-van Dasselaar November 2018

(2)

De veehouder centraal

Coachen en begeleiden op basis van wat de veehouder nodig heeft of kan gebruiken...

(3)

Gelijke

percelen

Dynamisch Weiden: welk systeem past?

Weiden is onderdeel van de bedrijfsstrategie

(4)

W

at

_p

as

t b

ij j

o

u

?

(5)

Syllabus WURKS

(compleet)

Nieuw Nederlands Weiden

WURKS 3 oktober 2018

(6)

(7)

BASIS

Roterend

(8)

WAAROM?

• Peloton niet alleen laten nadenken over wel/niet

weiden, maar ook over manier van weiden

• Meer systeem brengen in beweiding

• Koppels groter, AMS, hogere productie en

veebezetting ↑

• Weiden nog makkelijker maken door systemen beter

te laten aansluiten op de behoefte van het peloton.

(9)

TOT DE ESSENTIE UITGEKLEED

1:

Eenmalig perceelsindeling kiezen

2:

Iedere 4/5/6 weken maaien en weideplatform kiezen

3:

Dagelijks een nieuw perceel

(10)

ONDER DE MOTORKAP

GEOPTIMALISEERD

Veebezetting: 2 Platform W: 20 ha Platform M: 40 ha Veebezetting: 6 Platform W: 12,5 ha Platform M: 7,5 ha Veebezetting: 4 Platform W: 15 ha Platform M: 15 ha Veebezetting: 8 Platform W: 10 ha Platform M: 5 ha

(11)

MAKKELIJK UIT TE ROLLEN

VOOR ADVISEURS

(12)

WAT MAAKT HET VERSCHIL?

• Nieuw Nederlands Weiden is een totaalconcept

• Sterk vereenvoudigd voor peloton beweiders

• Benut huiskavel optimaal voor weiden

• 2/3 weiden en 1/3 maaien bij kleine huiskavel

• Deze wijze van weiden is overal inpasbaar

Ambitie: meer boeren gaan meer weidegras

rechtstreeks omzetten in melk

(13)

(14)

DE UITDAGING

(15)

(16)

(17)

DE RANDVOORWAARDEN

• Efficiënt:

vers gras benutten voor een optimale melkproductie

• Overzichtelijk:

elke dag weten de melkveehouder en de koeien

waar ze aan toe zijn

• Robuust:

(18)

DE OPLOSSING:

• Huiskavel opdelen in gelijke percelen

• Kiezen op welke percelen je gaat weiden

(= weideplatform)

• Dagelijks roterend standweiden over percelen

in het weideplatform

• Op basis van grasgroei

met

bijvoeding bijsturen

(19)

DE AANPAK I

– Indeling huiskavel maken van een aantal gelijke percelen (kan ook door perceel met draadje op te delen of bijvoorbeeld twee kleine kavels als een perceel benutten)

– Infrastructuur aanleggen zodat beweiding makkelijk wordt: waterbakken, kavelpaden, stroom etc.

• Aantal percelen en oppervlakte afhankelijk van:

– Aantal koeien

– Oppervlakte beweidbare huiskavel – (Gewenste) bijvoeding

(20)

DE AANPAK II

– Maai als de maaipercelen er aan toe zijn

– Kies na het maaien de percelen in het weideplatform – Zet benodigde (flexibele) afrasteringen

– Inscharen bij maximaal 12 cm grashoogte

– Rondjes draaien over je beweidingspercelen – Uitscharen bij minimaal 8 cm

– Bijsturen met de bijvoeding op basis van bijgroei:

• _{Graslengte uitgeschaard} perceel te lang; minder bijvoeren • _{Graslengte uitgeschaard} perceel te kort; meer bijvoeren

2:

Aanpak eens in de 4/5/6 weken

(21)

(22)

TIPS VOOR HET BESTE RESULTAAT

• Start vroeg in het voorjaar met beweiden

– Makkelijk en meer melk door hoge voederwaarde gras

• Voer niet te veel bij, voor een goede vers gras opname

– Te weinig bijvoeren is makkelijker te compenseren dan te veel bijvoeren

– Te kort gras groeit bij als je tijdelijk wat extra bijvoert (of in droge periode tijdelijk opstalt), te lang gras geeft (te) veel bossen

– Durf het aan om de voergoot leeg te laten voordat koeien ingeschaard worden

• Gebruik dierlijke mest alleen voor de eerste snede en voor maaisneden, zodat koeien van schoon bord kunnen eten

• Organiseer een goede perceelsontsluiting

– Zorg dat alle percelen bereikbaar zijn over (tijdelijk) kavelpad – Zorg voor toegankelijk drinkwater in elk perceel

(23)

PERCEELSINDELING

• 4 ‘standaard’ voorbeelden op maat

– 120 melkkoeien – 2.5 ha per perceel

(24)

PLATFORM W + M

Huiskavel: 60 hectare

Aantal koeien: 120

Veebezetting: 2 koeien per ha

Platform W(eiden) 20 hectare: 8 percelen x 2,5 ha Platform M(aaien) 40 hectare: 16 percelen x 2,5 ha

(25)

GRASLANDGEBRUIKSKALENDER

Weiden melkvee

Maaien

Schoonmaaien

• 20 ha weiden (1/3 deel)

• Iedere 4-6 weken 40 ha tegelijk maaien (2/3 deel) • 5 keer maaien

(26)

GRASGROEI EN BIJVOEDING

Aantal koeien: 120

Platform W(eiden) • 8 percelen van 2,5 ha • Dag en nacht weiden

> 12 uur

• _{Uitschaarhoogte:} niet minder dan 8 cm • _{Bijvoeding aanpassen}

aan bijgroei: 2-8 kg ds per koe/dag

(27)

EXTRA: PLATFORM W(EIDEN)

• Na één ronde voorweiden 2 percelen per dag (5 ha)

– 1 perceel overdags 2,5 ha, 1 perceel ‘snachts 2,5 ha

• 8 percelen van 2,5 ha (tot half juni); = 20 ha weideplatform

• 12 percelen van 2,5 ha (juni-september) = 30 ha weideplatform

• Dag en nacht weiden, gemiddeld > 12 uur • Uitschaarhoogte niet minder dan 8 cm

• Bijvoeding aanpassen aan bijgroei: 2-6 kg ds per koe / dag

XL - PLATFORM W(EIDEN)

EXTRA INFORMATIE

(28)

PLATFORM W + M

Aantal koeien: 120

(29)

GRASLANDGEBRUIKSKALENDER

Weiden melkvee

Maaien

Schoonmaaien

• 15 ha weiden (50%)

• Iedere 4-6 weken 15 ha tegelijk maaien (50%) • 5 keer maaien

(30)

GRASGROEI EN BIJVOEDING

Aantal koeien: 120

Platform W(eiden) • 6 percelen van 2,5 ha • Gemiddeld 10 uur weiden • _{Bij groei > 80 kg ds}

dag en nacht weiden > 12 uur

• _{Uitschaarhoogte:} niet minder dan 8 cm • _{Bijvoeding aanpassen}

(31)

PLATFORM W + M

Aantal koeien: 120

Platform W(eiden) 12,5 hectare: 5 percelen x 2,5 ha Platform M(aaien) 7,5 hectare: 3 percelen x 2,5 ha

(32)

GRASLANDGEBRUIKSKALENDER

Weiden melkvee

Maaien

Schoonmaaien

• 12,5 ha weiden (63%)

• Iedere 4-6 weken 7,5 ha tegelijk maaien (37%) • 5 keer maaien

(33)

GRASGROEI EN BIJVOEDING

Aantal koeien: 120

Platform W(eiden) • 5 percelen van 2,5 ha • Gemiddeld 8 uur weiden • _{Uitschaarhoogte:}

niet minder dan 8 cm • Bijvoeding aanpassen

(34)

PLATFORM W + M

Aantal koeien: 120

(35)

GRASLANDGEBRUIKSKALENDER

Weiden melkvee

Maaien

Schoonmaaien

• Iedere 4-6 weken 5 ha tegelijk maaien (1/3 deel) • 5/6 keer maaien

(36)

GRASGROEI EN BIJVOEDING

Aantal koeien: 120

Platform W(eiden) • 4 percelen van 2,5 ha • Gemiddeld 6-7 uur weiden • _{Uitschaarhoogte:}

niet minder dan 8 cm • Bijvoeding aanpassen

(37)

1 - GRASLANDGEBRUIKSKALENDER

Weiden melkvee

Maaien

Schoonmaaien

• Iedere 4-6 weken 5 ha tegelijk maaien (1/3 deel) • 5/6 keer maaien

(38)

STANDAARD VOORBEELDEN

120 MK Veebezetting: 2 Platform W: 20 ha Platform M: 40 ha Veebezetting: 6 Platform W: 12,5 ha Platform M: 7,5 ha Veebezetting: 4 Platform W: 15 ha Platform M: 15 ha Veebezetting: 8 Platform W: 10 ha Platform M: 5 ha

(39)

GRASLANDMANAGEMENT I

• Maaien

– Maaien voor etgroen! Betekent perceel 3-4-5 weken uit laten groeien

• Grasgroei en -opname

– De gras bijgroei is beschikbaar als opname per dag – Later in het seizoen zal er minder grasgroei zijn,

voer dan meer bij op stal

– Laat het aantal uren weiden meebewegen met de grasopname – Zorg dat het gras op lengte blijft, liefst tussen 9-11 cm

(40)

GRASLANDMANAGEMENT II

• Gebruik percelen

– Begin in het voorjaar voor de eerste snede, als er voldoende grasgroei is

– Houd vaste en gelijke perceelsgrootte aan

– Bij hoge voorjaarsgroei, of lagere najaarsgroei, kan één of meerdere percelen ook tijdelijk uit de rotatie genomen of toegevoegd worden om de grasvoorraad in de hand te houden

• Bemesting

– Gebruik dierlijke mest alleen voor de eerste snede en voor maaisneden – Weidepercelen om de 3 weken bemesten met ca 25 kg N /ha

(41)

MEDE MOGELIJK GEMAAKT DOOR

...en met speciale dank aan Kees de Jong, voor de eerste kiemen van het Nieuw Nederlands Weiden

(42)

Instructie

VOORBEELDEN

(43)

(44)

(45)

(46)

PERCEELSINDELING OUD 5 ha - >

NIEUW 6 ha platform

(47)

(48)

PERCEELSINDELING NIEUW 15 ha

als optie voor de toekomst

(49)

DEMOBEDRIJVEN

• Uithangbord en voorlopers Nieuw Nederlands Weiden

• 6 bedrijven verdeeld over Nederland

• Kennis en ervaring breed delen

• Intensieve begeleiding

• Toepassen, leren en experimenteren

• Verfijnen tools, kennis en ervaringen

(50)

Demonstratie bedrijven

Naam Plaats Grondsoort HuiskavelGrootte Aantal Melk

koeien

Melk

Productie SysteemMelk

Martijn Muskens Drunen Zand (droog en nat) 35 140 9000 Melkstal

Henk Kerkers Sterksel Zandgrond 38 115 9000 AMS 2x

Hanny en Hielke

de Rooij Wadenoijen Rivierklei30 afslibbaar 23 160 9000 Melkstal

Jan Henk Verburg Zwammerdam Klei op Veen 18 100 8000 Melkstal

Andre de Groot Laren Droog zand 22 100 9500 AMS 2x

(51)

Oude situatie

De Rooij

(52)

Nieuwe situatie

De Rooij

(53)

(54)

Systeem brengen

in beweiding

Weiders meer

laten grazen

(55)

(56)

Hoe? WeideCoach maakt:

(57)

VRAGEN BIJ VEEBEZETTING

• Ergens tussen 40 en 60?

• Omdat:

– Veebezetting standweiden vaak rond 10 mk/ha is

– Grasgroei dan ongeveer de opname is

– Bij roterend standweiden vaak 4-6 percelen kiezen

• Daarom kom je als veebezetting vaak uit op 40-60 per

perceelsgrootte

(58)

(59)

(60)

AANDACHTSPUNTEN

• Ds-opname aan ruwvoer is schatting

• Geen rekening gehouden met beweidingsverliezen

• Aantal uren is grove schatting

(61)

(62)

(63)

VOORKOMENDE VRAGEN?

• Q: Welke rekentool moet ik gebruiken? Basis of extra?

• A: De extra variant is een uitbreiding op de basisvariant, hier heb je namelijk als extra uitkomst de hulptabel gras en bijvoeding. Je kunt zelf beslissen wat voor deze veehouder de beste variant is.

• Q: Hoe gebruik ik de rekentool?

• A: Vul bij stap 1 de 3 rood gekleurden vakken (aantal koeien, ha en gewenst opname ruwvoer per dag) in. Optioneel kun je ook het aantal koeien per perceel aanpassen. Deze staat standaard op 50 • Q: Hoe krijg ik de uitkomsten in een PDF?

• A: Ga naar "bestand", "opslaan" en selecteer "PDF". Vervolgens wordt het gekozen tabblad aangepast naar A4-formaat.

(64)

Globale perceelsgrootte?

Inschatten met vuistregels

Aantal koeien Perceelsgrootte Spreiding

60 1.25 1-1.5 90 1.75 1.5-2 120 2.5 2-3 150 3 2.5-4 180 3.75 3-4.5 210 4.25 3.5-5 240 5 4-6

(65)

INTEKENTOOL PERCELEN <W>

• Dacom teelt registratie

• Doel: Ter plaatse intekenen

(66)

INTEKENEN <W>

1. Maak een bouwplan aan

(67)

INTEKENEN II <W>

3. Bepaal locatie

4. Teken percelen (geef naam + grasland)

 Referentielijnen

 Vrij tekenen

 Opknippen

 Koppelen

 Aanpassen

vorm

(68)

INTEKENEN III <W>

5. Maak afbeelding:

(69)

Instructievideo DACOM

• Eventueel oefenen

(70)

Beweidingsplan

(per periode)



Dagen in perceel



Uren per dag



Oppervlakte per perceel



Grasopname (bijvoeding)



Inschaarmomenten per dag



Aantal percelen

(71)

Vuistregels opzet beweidingssysteem

Omweiden



Totaal rotatie 40-50 dgn = Aantal perc x dgn/perc



Huiskavel grootte/aantal percelen = perc grootte



Grasaanbod per dag = opname



Volop weiden 100 m2 of half/half 50m2_{per koe/dag}



15-17 cm in en 5 cm uitscharen

Standweiden



Kies 3, 2 of 1 blok systeem afh van veebezetting



Huiskavel grootte/aantal blokken = blok grootte



Dagelijkse bijgroei op blok = opname



8-12 mk per blok komt veel voor

(72)

Rekenvoorbeeld I



180 melkkoeien



45 ha huiskavel beweidbaar



Maak voorbeeld 2 daags omweiden



Vul het Beweidingsplan in

(73)

Rekenvoorbeeld II



180 melkkoeien



45 ha huiskavel beweidbaar



Maak voorbeeld standweiden



Vul in MIJN Beweidingsplan

(74)

Rekenvoorbeeld III



Werk 2 daags omweiden uit

(75)

Rekenvoorbeeld IV



Werk roterend standweiden uit

(76)

(77)

(78)

Praktijkcasus bij Kampen



3 AMS



Roterend standweiden in 3 blokken



160 melkkoeien



24 ha huiskavel

(79)

Praktijkcasus bij Kampen



Roterend standweiden in 3 blokken



160 melkkoeien



24 ha huiskavel = 8 ha per blok



8 x 60 kg ds = 480 kg ds / 160 = 3 kg ds / koe / dag



Wat vind je hiervan?



Maak 2 blokken van 12 ha



12 x 60 kg ds = 720 kg ds/ 160 = 4,5 kg ds / koe / dag

(80)

Veebezetting en grasopname

(BBPR, 2013) Veebezetting Max grasopname Uren weidegang

Passende bijvoeding B

kg ds/dier/dag G uren/dag U kg ds ruwvoer/dier/dag

1 17 22 0 1,5 17 22 0 2 15,2 18 2 2,5 12,2 14 3 3 10,3 12 4 3,5 8,8 9,5 5 4 7,8 8,5 6 4,5 6,9 7,5 7,5 5 6,3 7 9 5,5 5,7 6 10 6 5,3 5,5 11 6,5 4,9 5 11 7 4,5 4,5 11,5 7,5 4,2 4 12 8 4,0 4 12 8,5 3,8 4 12,5 9 3,6 3,5 13 9,5 3,4 3,5 13 10 3,2 3 13,5

(81)

Meer of minder maaien

(BBPR)

Bijvoeding Veebezetting (mk/ha beweidbaar grasland) Ruwvoer (kg ds/koe/dag) 2 3 4 5 7 10 10 413 387 361 335 283 205 9 387 348 310 271 193 77 8 361 309 258 207 104 7 334 270 206 142 15 6 308 231 155 78 5 282 193 103 14 4 255 154 52 3 229 115 2 203 76 1 176 37 0 150

(82)

Rekenen met grasopname



Wat is bijvoeding en opname vers gras?

●

Globaal vreet een koe:

●

6 - 8 kg ds krachtvoer

●

14 - 16 kg ds ruwvoer (gras en mais)

●

Totaal 20 - 22 kg ds per dag

●

Terug rekenen vanuit rantsoen?

●

Totale bijvoeding en rest is weidegras?

●

Bijvoeding mais en/of graskuil en dan naar 15 kg ds rekenen

(83)

Beweiden berekenen?



Bijvoeding beperken/budgetteren

1.

Aantal m2 per koe per dag

(84)

1. Strip weiden



Hoeveel m2_?



100 melkkoeien

15 kg ds vers gras opname of

7,5 kg ds vers gras opname 7,5 kg ds ruwvoer bijvoeding 20% beweidingsverliezen

(85)

Budget bij stripweiden

100 mk

(86)

(87)

2. Vaste perceelsgrootte

100 mk

• Inscharen bij 1700 kg ds per ha

• 100 melk koeien met 100 m2_{of 50 m}2_{per koe per dag}

(88)

(89)

Effect inschaarhoogte op grasopname en

grasbenutting

(90)

Infrastructuur en drinkwater



Kavelpaden



Afrasteringen



Drinkwater



Veel informatie uit buitenland

(91)

...inspiratie uit Nieuw Zeeland...

Grote koppel

(92)

Wat is grote koppel?



300-500 mk



Kijk naar concurrentie



Vloeiende logistiek



Grote Koppel geeft Grazing Pressure



Iedere dag een vers stuk



Opdelen naar conditie

(93)

Drinkwater



1000-1500 liter per 200 mk; vulsnelheid!!!



400 melkkoeien 2 bakken

(94)

Vloeiende logistiek



V-ingangen

(95)

Brede kavelpaden



< 120 melkkoeien 5,0 meter



120-250 melkkoeien 5,5 meter



(96)

Rustig drijven van koeien



Voorkom steentjes en onregelmaat



Koe moet met kop naar beneden lopen



Wat is de reden als het niet sneller gaat?



Als dominante koeien stoppen, dan stopt

(97)

Koeverkeer



Koeien lopen in sociale groepjes



Andere melkvolgorde dan loopvolgorde



Geef ze tijd om te hergroeperen

(98)

(99)

Investeer in logistiek



Koetunnels



Kavelpaden



Koeverkeer

(100)

Koppelgrootte



Maximaal 500 koeien



Eerste koe en laatste koe

●

Melken

●

Weiden



Sturen op conditiescore



Verschil in ‘Grazing Pressure’



Verschil in aandacht voor groepen

(101)

(102)

(103)

(104)

(105)

(106)

(107)

(108)

(109)

(110)

(111)

(112)

(113)

Deze diaserie is samengesteld in het kader van het project WURKS-beweiding door Wageningen

Livestock Research. Onze dank gaat uit naar allen die materiaal aangeleverd hebben voor deze dia’s. De samenstellers hebben hun uiterste best gedaan om juiste en actuele informatie te plaatsen. Wageningen Livestock Research aanvaardt geen aansprakelijkheid voor eventuele schade

voortvloeiend uit het gebruik van de resultaten van het getoonde onderzoek of de toepassing van de adviezen.