AANPASSINGEN EXAMENS 2013 TIJDVAK 1
VWO BIOLOGIE
EXAMENOPGAVEN titelblad
Tekst vervalt (Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage.) bladzijde 2
Afbeelding 1 vervalt
Gedeelte tekst boven afbeelding 1 aangepast (De belangrijkste lachspier is ... mondhoek omhoog getrokken.)
De belangrijkste lachspier is de grote jukbeenspier Zygomaticus major. Deze spier loopt van de onderkant van het oog naar de bovenkaak. Bij contractie van deze spier wordt de
mondhoek omhoog getrokken. De drie andere spieren zijn:
Zygomaticus minor: deze spier loopt ook van de onderkant van het oog naar de bovenkaak. Orbicularis oris: deze spier loopt in de lippen.
Depressor anguli oris: deze spier loopt van de bovenkaak naar de onderkant van de onderkaak.
Vraag 1: gedeelte tekst vervalt (In afbeelding 1 zijn nog drie andere spieren rond de mond benoemd.)
bladzijde 3
Afbeelding 2 = figuur 1 in de tekeningenband (alleen lijn "positieve werkwoorden") Gedeelte tekst boven afbeelding 2 aangepast (De resultaten van dit onderzoek zijn
weergegeven in afbeelding 2.)
Een resultaat van het onderzoek is weergegeven in figuur 1 in de tekeningenband. Vraag 2: tekst aangepast
Uit het onderzoek blijkt dat na het lezen van positieve werkwoorden de activiteit van de grote jukbeenspier groter wordt.
Geef nog een conclusie die je op basis van het onderzoek ten aanzien van de positieve werkwoorden kunt trekken.
bladzijde 4 en 5: geen aanpassingen
Afbeelding vervalt
Gedeelte tekst boven afbeelding aangepast (Tijdens de S-fase ... afbeelding is weergegeven.) Tijdens de S-fase van de celcyclus worden de nieuwe, complementaire DNA-strengen alleen op die plaatsen gemethyleerd waar de oude strengen gemethyleerd zijn, zoals hieronder schematisch is weergegeven.
Schema (tweede gegeven = nieuwe streng): 5' 3' A - T C - G G - C C - G A - T T - A C* - G G - C* T - A 3' 5' Legenda: C = niet-gemethyleerd cytosine C* = gemethyleerd cytosine Vraag 8 aangepast:
Bovenstaand schema maakt deel uit van een groot schema waarin de DNA-replicatie is weergegeven.
Schrijf het tweede deel van dit grote schema na de replicatie. Gebruik C en C*. aanpassing correctievoorschrift vraag 8 (maximumscore 2)
2 pt na DNA-replicatie: twee juist geplaatste methylgroepen en niet meer dan deze twee
bladzijde 7 en 8: geen aanpassingen bladzijde 9
Afbeelding 1 vervalt
Gedeelte tekst boven afbeelding 1 aangepast (De resultaten van ... tabel van afbeelding 1.) De resultaten van dit onderzoek zijn hieronder in tabel 1 weergegeven.
Tabel aangepast: begin tabel
Tabel 1: Begroeiing gras en begroeiing gras met klaver De tabel bestaat uit 3 kolommen:
Kolom 1: toegevoegde stikstof (kg ha^-1 jr^-1) Kolom 2: productie droge stof (ton ha^-1) Kolom 3: stikstofuitspoeling (kg ha^-1 per jaar)
begroeiing gras 0; 6,3; 0,8
40; 7,3; 0,7 80; 8,1; 0,8 120; 6,6; 3,0
begroeiing gras met klaver 0; 10,7; 4,0
40; 11,0; 6,0 80; 10,7; 5,0 120; 11,4; 7,0 einde tabel
Vraag 13: gedeelte tekst aangepast (Geef hiervoor twee ... in afbeelding 1.)
Geef hiervoor twee argumenten, waarbij je gebruik maakt van de gegevens in tabel 1. bladzijde 10
Vraag 14: gedeelte tekst aangepast (Ook als graslanden ... (zie afbeelding 1).)
Ook als graslanden niet zijn bemest, vindt er uitspoeling van stikstof plaats (zie tabel 1). Afbeelding 2 = figuur 2 in de tekeningenband
Gedeelte tekst boven afbeelding 2 aangepast (In afbeelding 2 is het resultaat weergegeven.) In figuur 2 in de tekeningenband is het resultaat weergegeven.
bladzijde 11
Vraag 15: gedeelte tekst aangepast (Welke van deze beweringen ... in afbeelding 2?) Welke van deze beweringen is of welke zijn juist op basis van de resultaten in figuur 2 in de tekeningenband?
bladzijde 12
Afbeelding 1 vervalt + verwijzing naar afbeelding 1 vervalt (zie afbeelding 1) bladzijde 13
Afbeelding 2 vervalt
Gedeelte tekst boven afbeelding 2 aangepast (De toename van ... in afbeelding 2.)
De toename van de fitness ten opzichte van de startpopulatie (de relatieve fitness) is niet voor alle cellijnen precies gelijk.
bladzijde 14: geen aanpassingen
bladzijde 15
Gedeelte tekst boven afbeelding aangepast (Cellen bezitten mechanismen ... een schema weergegeven.)
Gezonde cellen ondervinden zowel endogene (mutagene) als exogene (mutagene) invloeden. Cellen bezitten mechanismen om de voortdurend optredende DNA-schade te repareren. Een cel met DNA-schade die niet meer effectief te repareren is, gaat gewoonlijk over in een rustende toestand of tot apoptose of tot een andere reactie.
Vraag 24: gedeelte tekst vervalt (Je kunt daarbij de afbeelding gebruiken.) Vraag 25: tekst aangepast
In de zin "Een cel met DNA-schade die niet meer effectief te repareren is, gaat gewoonlijk over in een rustende toestand of tot apoptose of tot een andere reactie." wordt gesproken over een andere reactie.
Welke voor het lichaam schadelijke andere reactie wordt hier bedoeld? bladzijde 16
Afbeelding 1 vervalt
Gedeelte tekst boven afbeelding 1 vervalt (Afbeelding 1 is een schematische weergave van dit genconstruct.)
bladzijde 17
Afbeelding 2 vervalt
Tekst boven afbeelding 2 aangepast (De genexpressie van PEPCK ... de hoeveelheid mRNA.) De genexpressie van PEPCK in de skeletspieren van vier wildtype muizen (WT) en van drie genetisch gemodificeerde supermuizen (de homozygote C17, en de dubbelhomozygote CD6 en CD3) werd onderzocht, evenals de genexpressie van PEPCK in de lever van een WT-muis. Met behulp van elektroforese-technieken zijn mRNA-moleculen uit de monsters zichtbaar gemaakt als bandjes op karakteristieke plaatsen. De duidelijkheid van de bandjes is een maat voor de hoeveelheid mRNA.
In onderstaand schema zie je de bandjes van verschillende muizen. Hierbij geeft een 0 aan dat er geen bandje is te zien. Een 1 staat voor een zwak bandje en een 2 voor een sterk bandje. Schema: Skeletspieren muis 1 (WT): 0 muis 2 (WT): 0 muis 3 (C17): 1 muis 4 (CD6): 2 muis 5 (WT): 0 muis 6 (CD3): 2 muis 7 (WT): 0 Lever muis 0 (WT): 1
Vraag 30: verwijzing naar afbeelding 2 vervalt (zie afbeelding 2)
bladzijde 18: geen aanpassingen bladzijde 19
Tekst onderaan vervalt (Bronvermelding enz.)
UITWERKBIJLAGE Uitwerkbijlage vervalt
