Die O.B. Jaargang 2, no.30

(1)

U

it di

e

H

ede

,·laa

g tee

n

~n

r

y

a

n

d t

coz-c

l vollw

r-din

g en ee

n

lzeid

geb01

· e

lWt

t.

o

t o

orwi

n

nil

rg

kan

lei.

T\VEEDE

JAARGANG

.

GE

EN

V

E

.RE

IT

T

EH

IN

G

Die bclangril(ste bctekenis van •n verldesing is clat <tit die moont· likheid van 'n regcringsverande -ring i,nllou. In die paging om 'n nuwe regel"ing aan bewind te kry, kan groot opgewontiCnheitl by die voik geregverdig YJOrd. Oit is 'n s<:ak van erns. Waar daardie moontlikheid van bewi,~ldsverande ring egter uitgeslttit is weens die gebrel< aan eensgesinde optrede -soos dit tans die gevaf is weens

cr.

Malan se weiering om •n ver-!desingsfront te vorm,- sat dit misdadig wees om verbitterd te raak in die stryd teen mede-A fri-kaners. Laat elke Brandwag s~· prig docn soos hy dit sien, maar daarby onthou dat dit 'n skyn ge-veg is wat in die huidigc omstan-ciighede weinig of seen uitwerking kan he op die toekoms van ons volk ..

Die strycl soos dit nou is, kan geen vcrandering van regering t· e-wecgbring nie. Dit k<M'I hoogstens dien as 'n gcbrekkigc uitspraak van die volk by wysc van erie

aan-tal STEMIViE teen die

Smuts-party. Laat geen Brandwag hom daarom skuldig maal( aan vcrbit-tering teen volksgc.note wat anclers dink cf cloen as hy nie.

Die Afrikaner· wat vel'ltcerd stem, staan nader aan ons as die Jood wat reg stem!

CIT J

A

wDIEHTE GELD

GE

S

TEEL

Beskuldigde

:;

c

Hy was nie

Li

d

Yau

Ossewah

ra

nd \vag

F . . -'\. 1-'ourie. ·n ,·ooru'lalil!<' -,peur·

d~r~er:>ant. i-. ,·erlc!lc \\<'Ck dcur die :-<pesiale Hot ,J;uldig hednd op aa n-klag dat hy £4, llti ntn die S'tirl-Afrika~n~l' Spoonw<! in Pon Eliza· beth gestcel het. en 101 M/we juar tronb.traf yeroordeel.

In sy gct.nicnis hct Fnlll•i(' \'!!i'ldaal' dat hy iu :-'ept<'mher lfJ..l2 kra~teus die Xoodregulasies in hcgtcnis ;!<'ll<:'Nll is. maar Jat hy ontsnap hc.:t 0111tlat hy ni" bewus. was w:tt die rt:'lnk!al-( lCen ·hom was me, en hy ge\\'eci hct dat. as jy kragtens dio :\'oodrcguln~ics in he gtc-nis geneem word,

.

i

Y

maandc en mna n-tle sander ,·erhoor opgeslui(. wort!, en dat die spcurdcn; jou kort-kort kom ondervra.

Onder lcruisverhoor lwi h ,. "'CSC cbt hy 'n prokurcur Vorstct· in' 1;-ort R J.i-zabeth ontmoct. hct en 1lat aan hom gcse is dat; Vorster 'n ~encrnal in die o~s.:-wabrandwag was. lly het Vorsier t!g;ter m:t:ll' swak geken <•n w:ts nooit by hom ann huis nie. Getuic was ,·nn die begin nf teen die Hegcring se oor-logsbeleid gek:mt. Jn llic loop van "Y wcrk as lid ,·an die politieke JlPr;,oned t·an die Speurd·iens het hy met die O.B. en Stormjaen, kennis gemaak. Hy w:~s egtet· nic 'n majoor in die "tonnjacr$ en ook nic lid nln die Ossewabranclwag nio.

B. F. Loots, 'n voormalige sersant ,·an Port E:Iizabetlt se Spoorwegpolisie het verklaar t!nt hy tans 'u vonois \'an ,•yf jaar uitdien weens clio hetrokke c.liefstal. Hy he~ tlcelgencem aan die diefstnl or \'OOl'Slcl \':111 Van Rensburg, 'n spoorwegwerkcr en medcpligtigc, wat gcse het daL die gcsinnc v::tn gc-int-erneerdcs in geldr1ood vcrkect· en dat clio Ossewabrandwag al!ccn nic in

~taat. is om hullc te ondorhou nie. Uit jammerte vir die mense het. hy inge· willig.

Ci.

t

di

e oo

n

v

inui!

z

g o

or

'

n

ln

uer

l

e

o

n!

rerw

y

de-rin

g

en m

oc

d

e

lo

o

s

f

wi

d

ge

u

o

N

J

u;al lot

'll

a

e

d

e

r

-la

ag

k

all

l

e

i.

\VOENSDAG, 16 JUN

JE

194:~. :;\ 0.

:30.

Voorbeeld

in

Barberton

van

Dvvarsdeur Land

kon Gebeur

GEEN OW

A

NG

O.B.-Iecfc word daarop gewys <iat ctaar geen BEVEL deur die Kommandant-ge.11eraa1 ten opsigte van die verldcsing uitger.eil~ is nie.

Sy ve1·klaring ctien slegs as rei -draad vir diegene wat nie weet wat om te doen nie. Die Ossewa -brandwag is geen cleksiemasjie,n .nie en hy kan daarom as ligga<lm niemand bind om 'n bepaalde hou· cling in 'n ve1·!desing in te neem nie. H y kan VJel ad vies gee aan lede wat twyfcl oar wat httl op-trede behoort te wees.

...---~

K.G.

,

Verduidelik Standpunt van O.B.

Voor

Groot

Offisiere-Sametrekldng

_ Voor 'n sametrehhing van mcer as 1,000 offisierc uit aile dele van Stnd·Trai1S'<aal, het die Leier van ons Voll:sbewcging, ur. Hans va.~ Rens -burg-, woensdagaand, 2 Junie, in Johannesburg die standpunt van .die Ossewab~andwag ten_ opsigte van di~ aa!'lstaande parlementsverkiesing ant-lee~ en_ n urtee1_1settm~ gegee van d1C herimleling van die Beweging. oic vendarrng oor dte verluesmg !Jet reeds in die pcrs vcrskyn.

Die ,·o!'ige dag het ch·. \'au Hens -burg ook 'n sametrekldug ,·an on<• e-n er 350 offisiere op Porgietersrust

t~

e

gespreek oor dieselfde aangeleentheid. DiP aand van l Junie het hv oak 'n groot O,sem:t branch..-ag-vPrgatlcring op Potgietersrust toegesprcek.

Tn albei gevalle het. die offisicre die heldere Ieiding wat, dr. \'an H.ensbur"' in verband met die verkiesing

gegc

~

het, gecsdriftig ont1·nng, en elkeen het, gcwaarsku en gowapcnd teen 'd·io li:;tige planne- van die vyando van die Ossewabrandwag, na hul afdeling;; le-ntggeg;aan.

In clie loop van sy verkla1·ing het die Leier melding gemaak van .die feit dat BarbG:·ton die e.nigstc ware ECilh·llicl s-kandidaat in die !JCrsoc:m van mnr. Willie Roodt het omctat dit die enigste kiesafdeling is waar die verki esings-aanbod van die Oss2wabra11dwag geld.

H ier hct die plaaslike voonnanno va.n die H.N.P. en die Afrikanerparty oor· eengekom om gesament!itt 'n ltandi(laat teen die Empirer-egcring tc stcl, met die gevolg dat C:ie OssevJabl·andw(lg in daardie afdeling sy volle steu11 e:-~ ge-wig agter die volkskandidaat inwerp. ,So !\on die he!.e land sy B;:H·bct·tons gehad het as ctit nie vir die koppigheid van sommige pc!itlci was nic," het dr. Van Rensburg daaraan tocgeveeg.

Die ,·ermelding; \'an die fcic d:n Jne,·. Hansen, eggeno(e- van p;enl. Hansen wa(. tans in die Empire ,.,, interneringskamp op Koffiefon(.cin sit, die anti-Empire en anLi-Oo r-logskamlidaat teen \'eldmaarslcalk Smuts in Standcrton ·is, is l:mgdurig tn<>gejuig. ~fev. Ranscu wat ook op

die samctrekkiug in

J

ohannesbur~ lecnwoordig was, is Ye•·sock om op tc staan, waarna sy nog gcesdrifei-ger toegejnig is: ,.ln Yel dmn:u-~kalk Smuts sien ons die verpcrsoon· liking Yan die Empire se oorlo•>sbc -lPid en ·in mev. Hansen sien

o

n

~

die. ~l:tgoffer Yan tlaardic beleid, die nou \'an Snid-Af'rika", he& die Komm:mdant-gencraal Yeddaar.

HERl~DELIXG

.ln ,·erband met die ht:rindelinp; ,·an dte Ossewabr:mdwag het die 1\:ommr:n -dant-generaal daarop g;ewys dat die \-roue weens die sentralc ,·enercn woor-<liging in die V roue-adjunkraad ,·oor-t~ar~ meer regstrecks ~eggcnskap sal he m d-ie besluite- waardeur hulle ge

-ra:tk word.

Ook die jeug sal \'Oortaan regslrteks tleur die Jeuglcicr op clic Grootraad I'Crtccnwoordig wecs. Prof. Dirk \';\1•

Rooy, Yan Pot.ehefstroom, wat ,·oo r·-hcen 'n leiden<lc posisic in die Vonr-trekkerbP"·eging be Idee het. is r.lro

jeugleierskap ~angebied en hy hct <liL aanvaar.

Die Kommanclant-gcnoraal het ten aanvang daarop gcwys dat d·ic Osscwa -brantlwag 'n eedgenoot.slmp is U"::tt ge-kont he!. om te bly. Dit. heL 'n d.:cl

\'311 die geskiedenis van die A.fl'ik:tn

cr-dom gcword. Die Ossewabrandvtag het gekom om te bly omdat dit in hier-ciie krisistyd die meeste martelare vir die Afrikanerdom ge~ewer het. Hoe lange·r ons aanhou hoe mcer sal i,n die tronkc en kampe van die Empire be -Janet en hoe meer in die tronl(.:) en kampe J(om, hoc mintier reg het ons CJIIl mot die stryd op te hou.

Die sa mot rekking is ook byrYewoon dent· die

A

d

junk

-

l<

o

mrn

ancl

an

t

-

gc~lC

raa

l

.J. A. f;mith. Op die

s

am

et

r

~

kkin

g

ir; .fohannc . .;hurg was ook teenwoordi•Y gcbiedslcior Louis llootba.

(1-;ttiti

-

Trau

s~

,·aul), :.:cbied~kicr tlt·. H. )1. van der \Vcsthuizen (Noord-'l'rans,·aal) en ge11l. ds. ~- J. St11nder, voorsitter van die Grootraad.- (Kor.)

(Berlt; dcur J. Plcl<, Voortrei<kergcbou,

Johannesburg)

Waar dit die ossewabrandwag se bedoeling was om aktief aan die vcrkicsing deel te neem indien dit 'n gesamentlike VOLKSDEI\ioN-STRASI E van die Airikanerdom

teen die corlog kon wces, en sy posing om so 'n verenigde clemo.n· strasie rnoontlit{ te rnaak, skip -breu!{ gcly ltct ns gcvolg van dr. Maran se wciering om saam t·e werk, sal ta!le 0.8.-lede in die huicfige tocstand van verbr·okke -lings selfs nie cens

me

er

·

clie ska -ciuw.ee van

• ,

n

clemonstrasie herkett nic, en gevolglil{ verldes om gcen claadwer,(like aandeel in die broe -derstryd te ncem nie. Die stand

-punt van sull{·ll A frikancrs is ver

-staanbaar en verdedigbaar.

,AFRIKANERSAKE gaan van krag tot krag. Die jongste volksprestasic is die van Excel-sior Mcubels, wat vinnig die mark verower met meubeJs. vervaardig dcur Afrikaners, be-mark deur en vir die . gebruik van Afrikaners.

JIDR~ u deel b~ in hierdie grootste strewe na sclfstandigheid m

d1e meubelwereld. Koop u meubels by Excelsior en deel in die winste deur self 'n aandeelhouer te word. Excelsior Meubels besit reeds twee Fabrieke en vier takwinkels onder die naam in Johannesburg, Pretoria, Germiston en Bloemfontein asook Goodwood Meubileerders (Edms.) Bpk. van Pretoria en L. D. Phillips (Edms.) Bpk. van Kaapstad wat onder hul name voortbestaan.

'n Kunsbrosjure sal gratis aan u gestuur word indien u meer wil weet van ons prestasies, doel en dienste.

Die Sekretaris,

IEXCIEILSKOIR

MlEUBlEIL§

RJEPERK

Poobuo 6670 J 0 H A N N .E S B U R G

Spoorbondkangebo~

Stuur u brosjure aan: M • •• • • • • • • • • 0 • • • 0 • • • • 0 • • • • • • • •• • • • • 0 • • • • •

• • • • • • • • • 0 • • • • • • • • •• • • 0 • •• • • • • • • 0 •• • • 0 • • • • 0 0 • • • • • • •• • • • ••• OD 1

(2)

TWE

E

S

tu

d

i

e

m

e

t b

e

h

u

lp

v

a

n

d

i

e

be-pr

o

efde lesi

n

gs van die Help

roe

-kaa

r Korrespond

e

nsie

K

oll

ege

is

d

ie

beste en g

oe

d

k

oopste

ro

ania

r

om

u sukses in die le

w

e te

v

er-s

c

k

er.

MEE!f?. AS 200 KfURS

U

SSE

Die

H

elpmekaar

i

s

di

e

ni

g

ste

sui

w

er opvoedkundi

g

e

Af

rikaa

n

se

Korrespo

n

de

n

sie Kollcg

e

in

Su

id-A

f

rika.

Reeds mee

r ns

16,

000 S

t

ud

e

nte

het met b

e

hulp

v

an ons lesi

n

gs

s

u

k

s

e

s behaal. Oo

k

U

k

an

dit

doen.

Pos die Koepon nog vandag

vi

r

gratis besonderhede

Die Besturende Dlrekteur,

Helpmeko.ar Korre3pondent1!e Kolleg6, Po.sbWI 3:>12, Voortrekkersebou,

JOHANNESBURG.

Btuur my Msebllef beaonderhedo omtrent u

Korrupondensle Kurauase.

It:k otel bel8.ng 111. •••••••••••••••••••••••••••

Naam •.••••••••••••••••••••••• '·'-"-'-'·'·'·''

.ll.droo ••••••••••••••••••••.•.• , ••.• -, .•• ~.,

(O.B. 16 Junic 1943) ... .

Besturende D~rekteur: Dr. H. Q. Luttlg, M.A.

(B.-A.), D.L!tt. et Phil. (Le!den). Mcdc·Dlrekteure: J. H. Qre!jbe (voors.), B.

N. van Vuuren, P. Joubert, P. J. v.

z.

Hattingh, A. c. v. W. Stroll.

K

orrespondens

i

e

-

Kln·su

s

Voortreltl{ergebou 3101 IHoskstraat 16,

]'OJEIANNESBURG

JP>os

h

us

3512 Foon 22-3512

HUGENOOT.

l?a

b

1 ·i

kant

e

van

KeMe

r

en

B

e

sp

v-o

e

iings

Mas

_i

i

n

e

ri

e

,

Sle

e

p

av

aens

,

Boe

;r

ez.iiaens,

iEns.~

E

YUJ

.

116 ·Takke 4'!,000 Lede-Foon: Paa.rl 23. IH oofkantoor: neserwe -fouds £113,000 St. Johnstraat 65, BLOEMFONTEIN

IBegrafnisse, Kiste,, Kranse, Grafstene

f)ndersteun

Ons

Adve

r

t

eerde

r

s

l

Met die oog op die verklariug ,·an die Kornmandant-general l'laas ons hicr weer llic aanbod ,·au die O ssewa-bntnlhrag wat •op 4 Januarie 19-!3 uit -gereik i:;, en wat later mondelings (en

skriftelik aan dr. Malan) herhaal is:

Voortdurencl word gevr;\, ook Yan

-syde partypolitiC'i, wat die houding

ntu die Ossewabraudwug :\8 mag~fak

lor met '11 verJiiesinrr «;1an \\'CCS. 8\'

houdiug ·is J,ortlik1:-

:s

~-olg: .. Kabinetsministens, o.a. minister Reitz, hct reeds verklaar dat die ~muts-regering hom nie sal stetu· nan die uitslag 'van 'n \'erkiesing nie, en die Empire het ook reeds elders ge

-t"i.lon dat militer-strategiese beJ::mge

opweeg teen aile \'Olks- en sta:>tsregtc -Jike beginsels.

Nietemiu kan 'n verkil'Sing die Afri-kanerdom 'u gelcentheid gee vir 'n

volksdemonstrasie, dE>urdat (.lie Aft·iJ;:;t

-nerdom ns gehecl homself aa!.l die ]dug

van 'n libcrale verkiesing ontlrek en die P:nlemcnt a~ 'n orgaau 1·an die

.Em pi rc-stelsel verll'erp. A lgehcle sa

-mcwerking is hiervoor nodig. ludieu dit nio vedn·? l>au word nie, bly as

alterna~ief oor dat die hele Afrika,n&r· dom deur onderlinge samewer!dng tus-sen -organisasies sy stem duidelik en

verenigd teen die Empire en oorlog

laat hoor. ::\Jet. cendragLige optrede sal die stryd Sll"aar wce.s; sondcr een

-dr;tg ·is dit by voorbaaG verlore. In ~eval van laasgenoEnnde alt.ern;rticf

so:! die O,ssewabrnndwag dat hy onder sekere voorwaardes sy hele gcwig en

DIE O

.

B.,

W

O

E

NSD

AG

, 1

6 J

U

NIE

19

43. o.

v.m.

Verkuesing

organisasie sal inwerp ter ondersteu -ning van die anti-oorlog- en anti· Empire·kandidaat dwarsdeur die land in e111e kiesaftleling.

In elke kiesafdeling waar die party· organisasies van die Aft"ikancrdom

oor-ecnkom om 'n anderling aanneemlike

volkskandidaat te stel, sal sodanige kandidaat verseJ.ter.d wees van nie net die stem, maar ook die orga:lisatoriesc

steun van die Ossewabrandwag, AI

va.nselfsprckencle voorwaardc vir hicr· die steun is dal die ltandi.daat sy vyand konsck went in die Empire soek en nie in sy mede-republ ikeine nie.

As hlyk ,-all gocdertron .:;it die o~s~wnhrandwag as organisasie sy.

skouer aan clio ll'iel soncler 0111 self

J,andidatl' tc stcl.

Ten annsien van die erns van die toestand \\'il die Osse11·nbrandwag '11

llringende- beroop doen -op clko Afrik a-Jter

om

in gcval \"itn 'n ,·erkiosing op

hierdic grondslag die gelederc to sluit

c·n 'n n·reuigde sre-m tc laat hoor. ?-let die oog op die wel:slae vaH so 'n dernonstrasie wil die Ossewabrauchntg aan die beLrold\e politieke org;anisasics

beklemt·oon dat aileen ,·olkskamHdato \\'at aanuecmlik vir aile repubJikcinse groepe is, daarin sal slaag om ,·an so

'n ,·erkiesing 'u oortuig~nde ,-olksdc· monstrasie te maak. (Gee.) J. F. VAN RENSBURG. Prewria, Kommandant-generaal. '1 Januaric 1943. ·• .. ·, ... t ·· .. ~ .... -.d....

§choemanellRo

-lDKrank

Q Q o o o

VIR KW J.\.L.ITE!T

g1~ H:VlU~ JO~MmliD

D:m1 QOX!lDEOOPl!i>

T1:

WYNE: Fonkelwyn Lewenswyn Vermouth Hanekraai-Cocktail Likeurwyn Ou Port ]eripigo Rooi ]eripigo, Wit Soet Muskadel Port · Worcester Hock Pontak Spesiale Sjerrie Sjerrie BRANDEWYNE: Schoemanello Ekstra Spesiaal Brandewyn, F.C.

S

/-S/6

'J,fc

S/6 '21

-

'2/-1/S

1/3 1/2 l/2

l/1

1/1

1/-lld. 'l/6

7/-6/6

5/-S/6 '2/5

3/-1

/S

1/3

liZ

1/2

1/1

l/1

11-

1/-lld. lOd. 8/6 8/6 6/

-6

/

-5/6 5/6 5/-4/9 4/S

6/6

35/-6/3 34

/

-6/-

33/-Kommandant-Generaal se Advies

Kersie-Brandewyn LIKEURS: 6/6

Anys-Brandewyn 6/6 Gemmer-5/6 31/ -5/6 . Sl/

-'

A:ln lede \'an die Ossc11·abrandwag wat nie seket· is omtrent. die honding wat lmlle in dio \'Crkiesing moet i n-nccm nie, het die Komma~clan

t-genc-raal in sy verkbring van verledc IYeek

die volgende ad vies gegee:

Orndat die O.B. g'n eleksie-masjicn

is nie, kan hy uio 'n bevel oor kie:,Ns uitoefen nie- hy kau tog nie ver(ler gaau as selfs 'n politieke party nie.

Maar leid·ing worcl verlang on 11·orcl desvcrlnngd as volg geg:ee:

'V word aanhe,·cel om te ~org tlat

u nie vir 'n vyand stem ,nie, d. w.s. u stem vir seen Empire·kanclidaat, en oo~t vir gcen and·er kandidaat wat net soos die Empire·kandidaat uit is

om die O.B. te vernictig nic. Want U WIL TEEN DI-E OOR· LOG STEfvl- NIE TEEN OlE OS·

SEWABRANDWAG Nl E ..

Stem vir enige ordentlikc anti

-oorlogskandidaat sonder aansien van sy party, wat die publieke verseke· ring gee dat hy nie teen die

o.s.

opgetree het en nie bereid is om tee.n die O.B. op te tl'lee nie.

KH.A

N

S G

EL

E

OP G

H

.

A

F

V

At

'

l

O.B.

-

OFFISI

ER

'n Eem·oudige dog indrukwckkel,rle plegcigheid wat nog lank in die gemoo-dere va.n die Ossewabrandwag van i\ le-mel, in die VrysLaat, sal ·voo:rtleef, l1E't op 1-'atcrdag, 29 l\Iei, aldaar plaas

-p:eviml toe. genl. dr. P. J. l\leyer, Voorligtingshoof van d·ie Ossewabrand

-\\'ag, namens die plaaslike komman<lo

'u pragtige krans gelo hct op die graf

van 'n ontslape oflhier, wyle \·eltlkt.

~\:nJl van Dyk, wat in ::\laarc oorlede

IS.

Die ongeveer 200 offisiere .en Bran

tl-wagte wat die plegtigheicl byge\I'OOII

het, hct in 'n hnlfmaan om die graf

gestaan. Die trenrende cggenote, haar

;;,etlll en 'n broet· van die -oorledcne, mnr. Connie nm Dyk, bet Jangs d·ie

graf plaasgencem.

Komdt. Sarel du 'l'oit het met dit•

bevel: ,Brandwngte, iu diens van ecu-heid !" die aanwesiges op sahmt ge-roep. Net nadat geul. l\Icyer die ln:~ns op dio- graf gelo het, is ,Die

Stem" aangchef terwyl die aanwesige~

die gr<tf gesalueer het. In 'n paar woorde het mur. Connie van Dvk na

-mens die familie d·ic- Ossewabra;1dwag bedank vir die pragtige huldeblyk aan die oorledene.

Die hele plegtigheid het nie meer ::tl< v):f minute gecluur nie, maar dit was

=:::pea

Slegs in die kiesafclelings waarin ~ic enigst·e ltandidate wat staan

weier om so 'n versekcring te gee, vra die Ossewabrandwag van sy l·ede

'•n sware offer, naamlik om te stem vir '.n kandidaat vir wie hulle min respek en geen vertroue het nie .

MAAR STEM ANTI-EMPIRE.

En hoe u Jnede-Brnnuwa~ ook Yan u

lll:lf!: ver:<;kil oor die mericte ntn hiE'l'

-rlie of dam·die kandiclaat, onthou ons

houcl~ng is dat tlie Afrikaner wat o.i. verkeerd stem, tog nader aan o.ns staan

as die Jood wat reg st·em.

·want ons Ll'use bly ,. my GoJ, my

Yolk, my land Suicl-Afrika''.

,)Jy Yo'Jk'' en nic ,.my part .. ,.·• ni('. 'J'C>n hesluitt'.: die Afrik:Hicrdom ~ien

in h[erdie verkiesing; nie: 'n parl••ruen -tere gel('entheid nie. Dit ·i:s 'n k:o n~ vir volksdemonstrasie, of eli~: lk·g~ring

die wil of nic.

1\ (E ';\ J A(: OP f-;E'J'F.I.J'< \TJR

HH:RDU: 0.1!' DAAllDI.J.i: PAWl'Y

NlK .DOG '1\ \'OLKHDE!\JOX~TRA SlE .'l'EEN Dll<: OO:RLOG.

V

ER]AA

RD

A

.

GK.ET

T

ll

V

G

i

I

I Brandewyn 6/6 Lemoen-Brandewyn 6/6 Peperment-Likeur 6/6

Van der Hum 6/6

JENEWER LIQEURS: S/6 31/-5/6 31/ -5/6 Sl/-5/6 31/ -Lemoen-Jenever 7/6 6/6 Suurlemoen-Jenever '1/6 6/6 V oeg D:V 6/· vir t<sss10 ~" !:><>nalo, en lll!<l vt.r vaatJie •vat ver;:oed Gel '"~ o:v ~

sending. Ons !ewer drank In ons lnhoucl'!l

oolank OD3 voorrf\.de van anboneM bet, -en auecnl!l< op voo.rwnerd~ d.M dle tnbouezg !>!nne oootlg dae aan ons terng besozz: word.. "'""'""

.oonel n!Lnarste kan on» aUeenUk In t~DG eto

bottels, klssloo drnn.k verpak, waer cnlk:8

4r!lln.k 'n cllnlmom PJ'YG van U-6-0 beloop (~/

VI.r ln.bonen lngeolnlt). lndJen «01!dkoper

ltb>-ole~ ver!Ang word =e~ n t1 ele lnhou.eN ''""'

ODS Dtu.o.r.

Wo•d var!Ioep In U·bottel-~sleo ot 5-[l'tll·

lln~....,t.ll~ of ttroter. U !tJJlalea van lll bol-l cis l<nn 1V:yn, :Br<>ndewyn, Jenewer, Llkem,

\'Termont.b en Hanelanl>l bevnt. Terme:

-K.M.B, plos trelngeld nll! o:rtyne, K.B.A, plo.<~ tre!n.komruJas!<l. V.O.S. OUDTBUOOlilN.

Be

s'f

el

van

JURGENS SC

H

OEIHAN

I

,

P

o:

.s

bus 1

42 .

O

ud

tsh

oo

rn

.

17 Junie: Anna Catharina Victor

~~~~~~=~=======~

(:\[er\l'eville), Annalien .KE>u!en (Suth- _ E-rland), Albe1"t n n Aarde (;.:Ialrnes-

I

bury); 18 Junie: .Pet-ronella Jacoba Gonws (Port Elizabeth), Bmmerem.ia

j

Eitching (Tiervlei). :\Jaria Smit.h

I

(Duiwekop-landgoecl), Daphne Oli\'e

Yan Eck (.Port Elizabet-h), Aut.honie

!

l!'encira (Humansctorp); 19 Ju,nie:

Dedrika C. Theron (Sutherland), Sie -phanns Oilliers (Piumstea.d); 20 Junie:

Daniel Jacobu:-; Pretorius (Die

Strand), Cecilia l\laria /11\·an. (K;lka -Jnas), Jacoba :Bastiaan,;(' (Beanfort

-·we:;), Dirkic LonbsE'r (.:'lfalmcrsbury);

21 J unie: Ale(.ta 1-;labbcr ( 1.: pingtou), Aletta Scholtz ( .J channcsbnrg), Adria·

na Viviers (Johannesburg); 22 Junie:

Dolly Stassen (:\falme:sbury), Gcr&

E~tcrhuysc (Su therl:tntl) : 23 J unic: ~usanl. c\u PrePz (George.), Johanna

\'osloo (Port Elizabeth).

,·ir ieclerecu duillelik dat dit 'n d·icp

itHlruk op die plaaslike kon1mando ge-

-mank hot.

'.L'rcffend \ra, di(;) hulde. ,·an die Os~c wabrandwag ann 'n gcti'OU!? vrientl en kameraad, omdat hy aan sy medc -Brandwa&rte geb'ind is dE-nr 'n onbreek

-barc· blo~:dband en omclav hy tot die

dood toe getrou g(·5m:\n he~ iu die "trycl.- (Kor.)

V01LKS1~S

C:EE: 3~% Hcnte op Vaste De -posito's vir twee jaar.

3% Rente op V ;~:stc Depo -::.ilo's 1·ir 12 maande.

n%

Rente op Hcleggings -<>ertifika!e -- opvor -derbaar met :3 maande ltennisgcwing.

2%

Rente op ninge.

V

olk

s

ka

s

(

Koop

.

)

Bp

k

.

(Opgcrig l'ragtens die KoOperatiewe

Wet) fl oofkantoor:

Yolkskas-ge.bou, Sentraalstraat,

PRETORIA.

(3)

o

p

O

.B.

deur

\lenynig

e

Aa

nv

a

l

D

r.

M

alan s

e

,

Stry

d

b

la

d'

~

i•!oowsl dr. 0.

r-

.

Malan op sy ~·cif; dow· Transvaal ':; !Mar wc!{C ge·

~Oil~ pl~gtig versckc1· het d::~t sy p:~rty ni<l teen d!e Os-$ewaLr:wd·mr: vog n:e, en :iic ci:Jgb!aOJic van diG tLN.P. in die afgetcpe tytl die gcclaante v;:n en~wlc

M•1:'1eo::1 ns tilt oo1· d!e O~sewabrandwat; gaan, word die b.t3ige :u:nv~lio op

die rC!It~Jl!k.:h;sc Votksb!!waginz gomanl< dew· dt. ff.aean .• c Gt:·::dol~cl. lli::

Knti,tJOI·i•:c, wa! net onder l<:;d9 van cHe party sirlwl~er·.

lu ~~· uitg:·.we van 8 Junia mnak hicrdi,• hlaadji!! die ornstig:He aanklng

ntn V<·J ·;,ad tei'H die leiers ,·an c.lic O~sc•··aiJr::ndwng. IIy bew~r dat die

lciOh \! 11 uic

o.n.

llh't dio Sap-part~·

;..kakd. . T!i,·rdic is 'n ernstigc

stet-ling."'

,.

<

l'ldaar die blad. ,.en diL wo. <l

uio :-oudC'1 b~\\'Y~h_ ... gcn1ank nie., Dnll

kom h~· met .liu bewyso wni hierOJJ

H<'tWkom:

Dart~· is 'n rcclt~ ~krdn~ls Lussen diL·

,':tp-p:u·l,\', clio volkscetthcidslwnclidnlc,

clio 1\frik:tnorpa1 ~Y <:n die O.B. Din !..:( t i 11[! ] UU}J II$ l'v!g :

l. Mnr. C. W. M. dtt !olt s!lnhel mllt 3!r.t:ts 0111dat hv in di.; parlemcnt

~o 'll k11a~i !11\llval op dr. :\[nlttn g~

maak hct. ua Ll·•>oring 'n gesprt>k m\:t.

dr. C"olin Rteyn g~had hen. ('u t:H19 aR

,.olbH·abcidsk:ludidant tccn adv. J.

G. ~t rydom it1 Wat.,rberg :.taan!

2. :\Inr. C:. W. :.\L du Toit Si' kamli·

tlaLttUJ' 1lm die gvcdkcuring wcg van

.. 'n gtO<P oni<'• n·d<·nes oud<•r tlil' .\.P.- <'ll ~).Tl.-lNJ..". ..Daar sal gcen

andl'r Volksce:nhuirl-.k:wdiJaat (iu W n-terbcrg) wecs nic. ''

:3.

..Roodr,el~ kc gro~:pic:; A.P. en

O.B. 1 n vud-Sappe (let \'.'el OUD

-~appe!) hct dau ook in 'u hele nantal

:l!tdt'l' 'l'mn~1·n:1lso l<i.:safdelings

kandi-dnte gl.'std. Die gel·olgt,·.::kkin~: Oaa~

i:> '!I t!uidcll!!e, onuitwisbar'O st~akel

tuss::.: mttr. C. W. M. du ·:oil era die VolkS€cnheidskandidat·e."

4 . .. Dil was ,Jt·. Ynn RetJilourg, hool

\"!ln di•· 0.

r:

..

St; C·i(· \"OOtStcl, \1'1\l hy

\'1\ll pl!:l.\,\'t)l'nl tOt ph\t\'Ol'Jll hcl'l1:1:d

hot. 0111 \'ollcseonheidskaudidatil tc· st.cf. (\'NgE>lyk clr. \'an Ren&burg sc voor~td :,oo~ in him·dio uitgnwc• golJII-hlisC'cl' -· daar· word not gcpront l'nn

Volhskamlidato wat deur dio partye

bcuoetn word I)

5. Die gewE.>se A.K.U. \'llll Traos\'aal.

ach·. Jcrling, il> st•lf 'n ,. olksc.:u! Jt>ids-i;andidnat.

.,Die cevolgtrokking: , oaar is •n

ctuidel:kc, onuitwiso::re ska!:el tusse:1

ctic Volhssenheidskandidate en dr. van f<ensbW'B·" ( !)

,Uic itcHing 1~1ot sy drie skakels is

voltooi !" roep die btaadJio d::n scev!e·

rend uit. , Hi or is h:~!le: SMUTS ska·

· -

----1

nm

omstan

dig

hede,

kry u

nog

steeds

'

n

besonder

e

cleft

i

ge ve

r

sk

ei

de

n

hei

d

D

~R

~~

$

U

i~ruS)fnn~

hy

!'~

-~~

~

~_<,;

~~-=

PAH

(

}\t'/

l>fE :\£0DF.R:\E D.

\:\IES-.\fODISTE

l;el mot

c.

W. M. dt1 Toit,

c

.

w

.

M. dU 'tolt S!take! met die VOLKS EC::N-~~ EIOSGROEP, die VOL.KSEEi-1·

{~ EIDSGROEP Sllakel met die OSSE·

I.VAI:lRf.1NOW AG.''

Die blandjie bcwee1· dun dnt, hicrdic

hc1Yysc: nfdoeude geuor:~ is, nut:lr c]p,, ..

;,. nog 'n slmkel I DU!l!Idik dit• A

r

rika

-lll'l'parl y, omtlat d:ut~· g<'i'll ,·oil•~•·""

heiu3lcanclichttc stn!w wn!"' A.l'.·k:llld

i-duto Htnnn nio.

'~ P:\AR OP.\iEl!l\l~C:S

Xi.:mantl hot>f hier<lit· n•otJuoog·

k\\'ys te wt-E-rle uio. Ons wys cgtcr

uet op 'n pnar fcitc. J-:e:r::;tcn.s: Acl\'.

J. G. Stt·~·dom. slagoffl'r .,·au dit· "''n

)'11111 \':lll die ketting. hc·t '·olg•·u~

\'t-r-~la~ \"1\11 Die Burgc·r vnH ·I Junic· IH'Jil!

:\S Yolg op Krngcr~dorp 001· di.. J.,~c lt<thmudwag uitgeln:u: , l..sulle l:ICS~i tlat llaar net cen vyand is, .n:::~mlit:

ve!C:m. Smuts."

Lndie:u Die Krnithol'ill~ niu hicr.lio uit,lnting vnn sy l0ie1· glo l>ic·, kun """

hom nog 'u skflkel a:tn die ktutl docu:

In versltele !tiesnfdeli<tgs wer~t

o.

s.

-i~:dc sa am met H. t~. P .-lt:(I<J vi;· dies elf· do ha:;didaat, o.a. in BartJerton. i~ icr

-a;e ~~ tl:vrede': i-LN.? ... let!!! Sk=.ti<e! di~S

lt.:Jt :.;ie ,.!::\;;;de" O.S.·iCdo. Ln:;~sg-:J·

IIC~h'~il s!takel ;,:et llr. 1/an RCn:lotlrg.

OLI$ tHe H.N.P. skak:,l oolt aa11 di6 It&t· tio'lg on is dL>s oGit ,.Oiilrl<:::tr~ -..::m c:ic Vyand" soos !lie b~aadjic ;n s;.~ opsXrit

o:.an~wndig.

.~!:en vnu die din•ktcHl'O \'au di,, Kruif.horiug se manl.~kn.pp~·. dr. K.

Bremer, was so g'--..,;lwk oo:· dio anik('l

un.~ hy bedank het. Dio nuucr ~woo

clirckteure is dr. :'lhl:ln self I'll nmr.

F

.

C

.

Erasmus.

LAERTREKKINGS

Oio Koml!lt~ndant·soneraal s::~l op die volgende plekks en datums

sametrek>ti.~gs van :tllo omsiers -r<lngo tce::;pri:{:!' i;: verband met die vcrhlesing ·&n die nuwe indc· ling:

OUOYSHOORN: 19 Junio, Oril·

saa!, 2 nm.

CRAOOCK: 21 Junia,

sanram-gebou, 2 nm.

ELOEMFONTE!N: 23 Junlo, Cl:tr<lndonsaaf,

7 .:w

nm.

l<ROONSTAD: 26JuniC111VIll.

INTEKENGELD VEHHOOG

OP DliE O.R

.

lr1tckcnnre op Die

o

.

c. word hior·

moo in kcnnis gestel dat weens on·

vcrmydellke omstandighodc intekc· .nirtg op Die O.B. va:1af 1 Julie 1943,

:1s vo:g verhoog sal i>"JOrd :

-( t) ~!o::unando·intckenare :- ( 0.1. intckenare wat deur tlie t<ommando

w::lnrondcr liulfe resso: :cer, inteken: G/- por jazr, 3;- pC< halljaar.

(2} I n!eken::Jte wat verkies o:·11 nfo

!leur 'n l<ommando i.n t,; teken nic,

maar regstreek!: deur voorslag Edms. Bpk., 10/- per jaar.

Die

Afl'il(

a

uer

-

m

o

toreie

n

a

r

se

tu

i

ste

in die t

e

en

swo

ordi

g·

e motor

w

er

e

ld

.

v.~I.H.. lli'JC., Oroot\)-JCcrlc~cbou.

A'1derlo~·st rm\t, KAAl'S'I'tlD,

Sy

s

t

er

kt

e

en M

ekka

in die na-

oo

rlo

g·se

mo

t

orw

e

r

e

ld.

Sorg

d

a

t u d

aar

in

bly

a

s u

reeds 'n

TREKKER i

s

-

of

slu

i

t

so

nder ve

r

s

u

im a

a.

n.

\'J.A.)l, HPK., Gtuf\tCJ-JCo.rlcrrcliou_, ,\ tltff'rJoyRtrnnt, t>c,~t.•'s'l',\n. Tahkantore dwarsdeur die Unic vall Suid-Afrika en VerteCIJwoonll'gillg ln

Suidwcs-A fri kc1.

N'fWEHHEIDSVl~AAG

ST

UK

RE IN

V

.

S

.

A

.

1Jie huidigc 11iircldoorlog 111 .,gloi.ml" oorlog•· soo"> dit :;oms ook g<•uOC:hl

word, h(lt, soos rc<•d.s dikweh onder

hiel'die rub:·i<:k naugcwon, bni£> fr<mto W<l::tr tlic ~u·yd uiLg..:\'t.:g word. Eeu

vnu hi.:rdiu f1'0HlO is dit' LUisfrou~.

Ook hicrJ:., Luisfrout hol lt.lio oudoJ·· dclt· waan·au ('CII van llio belangriksto solider t.wyfel diP oul'logsnyworbcit! i~.

L.e oorlogsnywcrhc·itl :.elf is i ngewik-kold en is nihauklik 1·nn primi::r& ~:n

sr·ko11ue•·c uywerl.ed..:. 'l'oL die g<:w

ij:!-tigste p1·iml'ro ll) wcrhcd.., beboon "Olt"· ,]..,r 1 wyfel duardi!.!

n,

worhvuu wat ,·it·

dk· kf·,;g\"OOl'>Jit•ning sorg ~C•O~ u.lll. die ~tccnkooli ntlus LriE.'.

\'ir ulkc oorlogi'Ot·H·ndu bud i~ di

i-,·a•l die nlk•rgroot,.,to b<'l:lng d;,~ sy f<lisfrom, glncl fnnksiot,t·Cl', Ht1p"l' d:!f:l' id~ nnn dit• ool'lvg.,n~'"'l·l·lwdc~

Lhn mc,.~i r!io o,))'[(•!.(dVOcl'inp; r-;oH IIOOd

-wt:ndig cl:H\fOlldor· ly. Die staking b.1'. in Duitsc nollog»IIYII'et·h<:c!l• ~.:durendo

die• om·log vnn 1!>14-J!'llB ho~ HOJHier '. w.\ I.:: I groot in doer! r•p di,. uicslag Y:tn da:<Hiic: vvrlog gdntd. (;, . ..,n wond••r

dw, <lac die O\\ C'l'h, tic in oodog,·o crelt-d,, 1:111de vera! tlaan·oo1·

""'g

dat di.::

,,,.:,~:i•l"l'" in ourlog:>ll~ wcrht·dc ruim t:n :,.,." I illike jJl')'~,. 111 hul cl:.ngiikse ma·

h rieh· i;• hoe-ftc~ vOOI'SJcn \\'(JJ"d. Om

r. l!<~r·d gebulanse<'t·tlc en ghld-we

r-k,•,•<lo "'" log~hui~houdiu~ dan.r 1 o siel,

is q;ttl' ge<•JJ g.:n.nklike tnnk 1lio, \·oral

nie i11 sogeHuamuo dl•molunt.icsc state llic:. !1t Hrittanjo, '''"1,.,. die dn.tk van

oumiddl'llik" oorlug.>g<•l'arc, i~ dnn1· wei \'t'CI Jlll:->1 CPI' h<IC\\'l'l Hy\\"Ol'hC:id,moei

-l!kbedu iu die I'll! Ill l"llll ::.t:,king» g.en

-~;~ins voikmn..: nitg""'-lwk.:l i'i uic. in

diu \'.S . .A. ;,. .J:t> oorlc,g,.,Jmi~honc!iH~; \<Li ~legtcr.

D:e Govaar

van

1 nflasie :ScikrL di.., \' .S.A. nkt iof oorlog,· oc-,.,,na goword hl't, is die worcld deur

asl rot.omieso prouuksi('syf•n·s in dio

.,tuscn~tnl van tlio dc:ruokrasice'1 _o_o;

·-\leldig. 'l'og hcL unigc ekonomieso krnnkl1~<le lwl iu .,God's Own Couu-t,·y" rnurkhaar gomn:d<. AI gou hot dio 1\ !;reid vorn~:('rn dnt die inf!asie -kl'::mkhcid iu Alllcriku. gi'l'll:uiike \'Orms nang.:nec•n het. Daur is in die

Amerikaaut~c k rnnlcltoid cn ".\"

beg.,ll'i-cll·ude simptoule nik11 nuuts nic: dit is

dil' ou bok\.nde kwnnJnardigt. k.ring

-loop ( \'icious c:irt'lt·). Oul a:.tronomiese p1·vduksiesyfors van oorlogsLnig in

\l'cddik.h.,id (Jill to sk,·p, 11\0e~ uuar al'· Leidskragte gol'ind 110rd. :\l'l>c•ids

-krag!:e Jwu aileen JJ,O-vind word uonr

aauirekliko lone aun to bicd. "\antrck -!ike iouo bct.elwn volop geld, ,dollo.rs lo burn", en volop gold betoken pry s-slygings, ,·erhoogdc produksiekosti'! e:J ved10ogdc ll'wen~koRto. Dit weer \\Ord

o;,g<-Yolg U<'Ul' IIUWu .,iso om pry,,· er-hogings en loon,·erho~iug., en so guan

die- kringloop ,·e•·der. Soos g .. m·oonlik

iu dergelike ornl>tandighodo het. allo

ari>eidE;rs nil' iu die \"OOrreg vnn loon·

verhoging gedel•l nio. Die laodbo

u-~•rheidtors heL b.1·. nio in gelyke 1m1te

~oos die nrLoidors in oorlogsfnbrie~ee

in dio VOOI'I'Cg vn11 [OOII\'el'hogmg g o-dee] nin, torwyl die \'erhoogdo lewens

-ko.;tc log almnl s::;d.ref hot. Dio go

-•·olg is dat di<; l:wd!Jon-:u·heidor o

nL<>-n·ede word en wc1·k in die ool'!oc• ;,fn-lu·iek gann soek. J)iC> !Joer !!it"' clu~

souder nrboiden; on il> ,·.::1·p!ig om hoer louo nun Le bied. DiL kan Ly .::gt ... ~·

aileen doen ns hy hoer pryse ,·ir ,;y

produkie onlvang.

Hoc1·

pryse >ir die

boer so produkte lei egtor dadclik tot \'erhoogrlo leweusko!.LO en so gnnn dit ,·oort. lmli<•n hocr· lone nie \'Orstrek

1\'0rd nie on dnar l'il· die fol·hci,ler gc*n

lllOoutliklteid bo~l:l!ln Otn nndcr mcer

' loncndc arh(Jid l (• \'ind nie, dan bly danr vir hom ll«l ufHJ w<:g OpC:I en dit.

is om te stank.

S'i<tking va.n S tcenkoo!·arbeiders. ln die jnng~;to tyd he~ on::. meormn!u

nlll stnkin.,~ in clic- \'.S.A. \'Or!leern. Daar is b~·. 5:30.000 ~1<-'<:nkooi-:Hhl·i

dPrs wat onbngs die work gestaak

hd. Hnllo '>lftndpunt was: g.:e11

kon-1 rak nie, dau ~t·en wurk nie. Die .. koulrak" wnt hull(, wou

hu,

is een ll'auriu ''il' loon1·urhogings I'OOrsieuing gllmnak word. l fulle ois vergo('ldiug

vir di:;, styging iu diu lcwouskoste en

ic~s oks! rl\ met dio 0014 op dio rerdcrc iuflnsic wnl hul leior~ Oll\'('\l'!ll}'delik ng. ~~\ 'u sLnking wnt ongc\·cm· 'n wcPk

DHI

E

JEUGFHOI\"TLEi

Ei{

f

1~

BOODSKAP

.\l.y h<'nocmiug rot Ieier nw dit· .lt'UI-(\'l•t·takl;ing vnn die- O.H. g .. ·ski('rl g;elyktyclig 1nN dit· ve;·oorclcling, 1':111·

"

;

e

c

oor1 rodiug van seke1·e i'\oodrel-(11·

lnsics, 1'11!1 22 Jengfrontofilsier(' tot

boclos en t ronb;t raf. Van di.., 22

011-dergnnn 9 op di.., oombiik tronblmf.

~uii1CIIS al die 0.13.-seuus en -do~lcrs

IJl·iug ek Imide :1:111 hil·rclie jong mnnm•

wat die bl"" \'s 1<·11 .,;· J:l;; ook die Jpu~

l'roll~ bcrcicf i:-, IHn ~\· 'OffE;r., 1u dit·n~

\'!Ill <..:od, \' olk eu \" a·derland ~·· I : iag.

Uil :>Ill nie: ,,.,, rg.:t·h woe, u: •..

,Ou, ""' oif,.,. \\':tt. j) ',·a. On~ ,·i:• joa, ~uid-.-1.irika. ·

\' i1· die• .\t rikaau:,(· jeug 1s h ic rditl

wuonlc lo(l'l'" leu ld .. nk 11ic. ru:w ,. di<• llilfll'tddtill~ \'!<II' 'II •J])l'Cgtc \"OOI'Jl(•JJlO ull 111 sicllligc• bclofll•. Da!'lrill i~ hull.: nou uJ•lHt11t ge!-!t<:r·k l·lJ dnnrloc• kJ'a~l i~ g.·Tu~pilcl:l'. 0. J. VAS IWOY. p,,t<:h..:f .. t i'OIJIII, ~ .Juuic, 111-J:l.

==

=

====-

·---gtduut· J.,,, """ \Ia! di,· \:.::) . .-'.. :i•n ,ij. jot·ll t<Jil '>l<..-Hlwol ~··ko'l hct. l w.s.

hyna &o \'..:c•l ~r<:c"llk•>ol as llali~ 11 'u

jllar ,.,.,.I,ruik, lt..:t dit- ~teenk•)oi· a rill·

i-d~rs voor:oois u,t die wcrk tt·l tPtue .. k8o1·. '11 lk1· rcdigendc: oplo~;,iug; ~~i r >;;LC'oukoul-nrhridvJ'~ ••n rn rncieu:t:tr, is uog nio govind nil•. J)a~r is 11'1·1

gt'-pra:tl \'!lll nn!>ionn!is~:ring \':In di ... 111,vn;,

(·n l'!lll wclgowing clenr die h.Oil:.(l'l'S

wat stakiugs mtwuttij:! sal maak. l>iL

h~L LOt dUS\"b~· ogtOJ" !tOg llH\af lH l hy

pmat gebly en · u !lll'lls >al tno<•l a, :·.n;.;

'10c die arbci.t~n:\:lg-.tuk in c.lic '• .:-. .. \.

111 die n::IJyl• wc·kom;; gann om'' 1., .••• 1.

Diu ••llill;~tl.! ,·.-dmic.l<!el te~:-u iotl!. ''"

ou r,y uaoiN·p s!;yn :e 'ree5 ·n ~ta ..

h-b..:lwcr•h• I)Ollog51llli">houding 1'.<!1 eli,•

nw<.J cn die :11ag lwt om drastir·~ np tu tr·cu. Pr·y~c c·.u ionL' n1oet vnsf.L:P~;ll'l

'''Or•l, woc•lwr·win"C' Jrtoct uil:J.v.,!-.t~(f·l •

word. Sul die huitligc rt..\gl'ling \':ttl

die dolllokratios-kapitalis£ies.; .\mcrilm

die tnoed

h

o

om dmstie.;; op to tn·e ~

Snl die Amcrilmanse burgt!r genot·g oorloghl'II'U~ 1rord om, soo~ in Hr

il-tanje, !o\\":1:\r offe:r:. te b:·iug en ond~:r

&tn•ngc tli-~ipline IC s:aan? Dil'

gc-~kiccleni~ \·an die· th·ank,·crbotl ~t•·m

t<tL pe~si:ni,n'"· !

I

DiE

WO

O!LO

R(hok

I

!

-

-·-- ---

--·

-

--

··

-·----lV.iaak Kr.zmnis

m~e

die

· N

u~

e

;

i

Volk

s

pelel

1

Ongestel d

e

ur

H

e

st2r Morr

i

s

on

A (M ~o;v. W. VA:-< B.DYS~'l'!J:EN}

lllet .l\i u»i~;~k eu r,redjicn Cgr(>Uilgcdigte) deur

M

. L. de

V

illiers

Komponis van ,.Die ~lcm v:<n Suu:-AfriKa ...

Bie1·di6 Nwl't Volks],ele " 111o! ?I oof

~UkUS uitpecoor

oy

')t'll!eafJ..tid t'A>I die onlaugsa Volhpelekursua t.; .Stelltnboscll

ell clie Ooa·Kaaplandse l:urKtll t. A lill'al

Noo,·d.

l?rya 4/3 p<,,:ovry

iil¢ctol by die u!tgewc:ra,

Pl'<O ECCLll:SlA-DRU.KL!;.ER\'

Po~>bua 28, gtellenboach

o! by u Bockh>tnd::;!~:u·.

(4)

-Dill O.D., WO.E.N::lDAG 16

J

t::-:.

l!H3.

/ /

Daarvoor Veg U!

Siek - teleurge:;tel - ,·urhit.tenl -ciit \';as die gewaunrordings van meestc .-\rrikancrs ua afloop ntn diu 1nv:nL \'erkil.'siug ran 18 .\lei 1938. ~wan

was daardie ve•·kie::;in~ onulai ons volk in :;,y kunl:.mutige versktmrdheid nooir. tc ,·ore lot d·ie peil ntu J>l'r>Oonlikc bc-!llodderiug gedaal het as \lat. hy in daardi., "eke' r:lll eleksichot~rs hcreik lwt niC'. AI rik:wcrs wal tangs melmar p;eveg het in diu Vryhcid~oodog, wa -pl'nbrol:'rs ran diu H.l.'t.cllic. nu1tlllU wat :,tukkcnd geskiet was in die• slrytl orn Boerenyheid, lwt meka:n in dnurclio r.lonker cl~o beveg me~ 'n \'OHYil wat

&eker nooit in hul genl<,un!ilmplilw

,.,tryd t.eeu die J•;mpirc-vy•tnll ~e:ewonn:u

is nic. Dic rolk ilS deur dio ,vryo" pers in diem; vnu poliLiclw en l'inansiiile groepe or,ge-swN•p loG g;c,·odshoogtes

van haat en 11yd waL die dll'cpcr n:t

die Luoou ~estt•l•k hl't. lu blindo ywot· is thar gcgryp tH\ clkl' ~Lrooitj·io otn

clio politicke tl.'enstandcr in ongnns to

Jaa~ ,·et·,·at bY 'n koerslosc ~:n l.Joutc

kil'~f.'r~mas,,t. · W aar landsw:~agstukkc

en po!itielu! programme die intcllc!t

va:1 die !:ieser•3ice!t oorspar. h3t 1 is daar

gcsoe:1 1;a govoelswaardeS1 lnag of

:,ong1 wnt sy ywcr in berocri,ng sou

bring. Yan ingcwikkoldc ckouomiesc na:.tgstukke "·aaroo1· die :,tryJ somo; (T~«:tan hN, het die gewonc kic:ser

wci-;~ig begrip gf.'had, maar oor die

kllt·nk-ter-hoedanig;hede \':til kantlitl:\tc was hv ill :,l a at om 1 _n_{oortlccl to}_,·_el,_en

d;t daardic oMdccl len ongun~te \'an die tecostander sou wccs, was dio strewc ,·an clkc clekRi(:agcHi. Die vcr-kiesing u\oe::. ,·ir ;;y pany gCI•'Cn word, buig of bars, en wal gcha1·.c. ht·r., wa,;

dikwels die wu:Hhcid.

DIE UliS!..AG

YerHl'tl!>nl, •·urw}·dt>rrl l'll bt';o,l\lUUHd • hN 'n polilick-nilp;,·wocd" Af,·iknne

r-tlom na <.lie Yerki{'Sill!.~ die :tl'~cbrcokit!

'··iend,kap~hantle op kcrldilm en 111an

L-,k:\plilw gchictl \\'Ce1· prohcc1· reg

tlok-tcr. Di•· :;icdeurlc st ryrl lwL ~y best is -sing onh·an::;. Ott led~: hd tor

ugge-kl'l'r tt;l rliC' parit•lllC'Id. en 1:11Wl'S het

hnl , . ..,r,.]n·ninrr da:\1' j.!t'nutak. Die ccn pany hct oo7wiu, dio andt•r lwt 'u morelc oorwiuuing; hoh:wL Die krug-molina wa-, teu eindc cu die loL \'f\ll

Snid-Aft·ih.a

,-i•·

"Yf jaa1· bct>lis. ~o hct. ous gemceu en omdaL ons so gf.' -mecn lwl. het ons rnckaar geslanu mot die l:.kcrpto yau die ton~.

l~u die uitsl:w ,·ir nus ,·oil<~ \Val

het on" rykcr gt·\\·ord uit dil' sir~·d ( Ons het ioel.(e\'OCf! lot tlie rykdom \':tn ons Ycnleeldheitl t·n ons hct. as di\'i-deml ,·crhiilering 1•n maglcloosheit1 aeoes. Vyftien maande latct· het ons ~ers beset dat ons in daanlic

vcrtde-singstryd nie gevcg hot oor die bestaan

of voortbcstaan van die A friknnordom

oi selfs maar Sllid-Afl'ika nie. Want toe die, werldikc belanse v;:n Suid· Afrlt<u en die Bocr-evoHt In September

1939 op die spel ge110m hct, hct clie

ku,nsmatigo mure tusscn A frir~ancr en

Afri11aner ineensestort, en Mt lly wat

waarli!~ A friltatwt· was, sy volt~ bo sy

party ge!des, Toe het ons beset dat

ons op 18 Mei 1938 nic geveg het oor volksbelange nie, maar MET vol ksbe

-!ange oo:· partyprosrammc. Die l 1' i~ 1\'aartoo die gnnse Yolk iu at sy lao opg('hits eu a<lllgchl:lns was. hcL n~t:

gegaau oor die voor·tbcstann "nn rlte Ahilmuerdom or Snid-Arril<a ni(·, mnar cor d·ie keu~e tn~ocn t" co of me(·t· polilieke programme. Daarom h;)t d!e

eer. Afrikane'r \·:at in liie stryd teen lmperialisme stulik<l!nd ges!dct was,

geveg teen sy eertydse wapcnbroer wat

dieselfde wo.nde ontvang het as hy. Oie eeu hct gllme('n hv ve..,. \'ir belN ekonomie:;e tol'slaude, ·die.., nnder ht't

~emecn hy veg \'ir 'n hh1nkC1' Suid-Afrilw. Maar toe die oomblill vir

daadwe1·klike optrecle teen die vol!<s-vyand kom, het die wapcnbrcers van

qoorheen gevind dat hulle ,nos ma:w altyd wapenbroers was. .En daarolll

slen ons vandag A fri!r.aners saamveg

wat by die vorige verlliesing mckaar

hr:Jveg het. EN NOU?

~\har omdal ltie-rdie sln·d nok maar

ll'f'<'r ga1111 nor pnlil i<'kl,· programme

vine! otiS .lie skynbanr OHI't:l'ida:nharo

D!~

Q.B.,

_

v

V

O~N§

_DAQ

,

_

16 -~:~~~

_1943

.

Min

of M

eer Belang

rik

O.B.-O

H.N.P.-SJPREKERS LIE

FFISIEUE

MAAK

l.

h

· gentynse

Suwi

sg

reep

Argc:ntinio, die land wic sc onsydig-heid in die oorlog totsover 'n doriug in die oog ntn die Geallicerdl's was, l.et 'u gewelddadige vcrnndcring \':Ill

regering onderg&:m. Aauvanklik bt>t ~enl. R~lwson die rl'gcring beutagtig en nn Gl'!allieerde kant is bewecr dat dil 'n gun,.tig<- wending in die buitd:mdH' politiek van Argentiniu ten gevolg sou

be.

Jiy was cater nog skaars in die ;,aal of. die be~ind is oorhandirr aan

~t·nl. Ramirc;-1. w;~t, ,·oo\'lopig altan~,

'n milit&re diktatuur in die. lew\l ge-I'O<'P hl't. !!:en "::1.11 die cerstc dade wns

om die kommuuistiese blad to vcrhiccl en c.lie mn·lement te outbind. ?\;~ ••er -ldam· word, het hy sy militere opllli

-ditlg i11 DuiLsbnd onLvang. A.~ beleid heL hy aangekondig strongc ueulr

ali-tPit en geen inmenging vuu buitc.

Die 8pil-mooncUtl.'dc hot die 1111 1\'C

rc':.;cring erken.

'l

'

racli

sievas

St!W<.'·C!l-Vyftig kantOOI'l!lt!iSiCS van die Pord-motormaat~k:tppy hct onlnngs 'n sitsLaking gehou uit proles teen 'n

bevel \'an die maatskappy dat hulle met lang hroeke n:l tl ie- \vcrk moeL kom. Toe hulle met rokkc by die work aankom, is hulle aangese on·1 tNug to

gaan en lang brooke te gnnn :1:\ntrelc Hltlle lu~t geweier om clit te doen.

Dit ir; b~moedigend om te sicn dat self,; in liberalistiese .Amerika nog

ruei-<ic-,. te Yimle is wat verkics om dames

ll' hly.

*

..

Gevolge van Staking:;

J)i<' Oni:JngsC slaking \'U\1 steenkoo]

-111\'11\\'Crkors in Koord-Amerika het ten

g~volge gehad dat 10 miljoeu tott

stecnkool veJ·lore gegaan het,. Na be-rig is, is 'n nantal ool'logr;fabrieke

weens die tckort ann steenkool Lot Rt.

il-si:t nd gebring.

N

og 'n

V

o

ed

selicr

isis

\'7'1"'~ ..... ~ '"'"''- -"' .:

D;tar word 'n groot tekorl aan bol-ter en kaas iu die voo•·uitr;ig gestel, en as redo daarvoor word anngcgee die swak reenvnl in nwlkgehiedt~. Ons is egler gencig om hienlie tc kort cor-der in verbnnd tl.' bring met gonl.

Smuts :;e radiopraatjic 'n paar woke gelcde too hy ''erkbar het dat ons , .die t>i~e wat nan ons mannckrag en hulpbronue gestel word . . . om le voorsieu in die belto~fle ,·an vermce r-clercle voedselprodukte sowt•l \'i\· ous verskyu:;el dat wapenbro!'rs vau jure h·i01·die kcc•· t·een mekaar vcg. Vier

September :tct

na

vier jaar van praat·

jiesmaa~l sy sEtyn van werklil,heid ver·

loor. Die oor!ogswerklikheid het van die terr·ein van volksbelang verloop na die ter-1-ein van partybelang. Oit het 'n partypolitieke ,pl<llll!t" geword in

plaas van 'n bedreigingsdaad vir ons volksbestaan.

En uou r;Laan Afrikaner maar wcor

teeu Afrikaner en twis 001· politicke

P•·og1·annn~. Ons wcct w:tt dio nif.slap.;

o;al wees-nie oor\\'inning of ncdc

r-laap; nie. mna.r teleursic,lling en bitl

cr-lwitl. Die oomh.lik Y:lll volks

hN1•·ei-iing sal in 'n andcr vonn weer aan-l,reek. Waarocr ons nou t.o 11a:r·d veg

en

skinder, S<l! dan na.'l die varsetel· held bei1oort soos 18 r,1ei Oj) 4 Septem

-ber aan oi2 vergetelfleid behoot·t het.

Hou dit Yoor

oo

in hicrdil! strnl. en tlie kcusc van die- toC'koms \l';ll sal kom. die keu<t> ,•an diC' tland, sul dit

makliker ma:lk vir wapenbrocrs om

mekaar wei.';· tc ,.;ud.

Die \'OOrtbesla:m Yan die Afriku-nerdom lwng nil' af ,·an die Hitsla~ \'nn hiertlic. ve•·kie;;ing nie - as dit so wns sou ons ge~terf hcl as daar gecn verkief'ing wa:; nie, en thu heL die eiucle nou :·eccls aan~chrN•k

in-dien ons d;l.' verkie-in:r gam, Y ('r-looL

As 11 mcen om iots to hen:ik met. h icrdio str~·d, YCg:! V og hard tee-n

d

i

e

EmpirE'

,

m

a

ar

hom·as rlie

h

and

v1111 u broerl

(Poll'tlcl<c bcrl~;te en hoorartlkcl rieur N. G. S.

v. d. Walt, Gi·oote Kcrkgebou 70:l. Knnpatnd. >

I

eic magto a:; vir die groot konvooie wat

<.VIS 11awens besoek . . . uie in S\'fers (k:111) weergee niP." ·

Die ge,·al \'all miolics wat ten koste ,·:w uie l: n:··-hnolking na Hhodesie uitg('\'Oer i~ op · n oomblik toe hier 'n crnstige t~;kort gcheers het. het. gf.'- •

loon dat hit·nlie Empirc-hewind meer bcgaan is 001 t::e hchoefles van 'Tel.'m-dcling~; ns \':1. ,~ cie land.

Jammer dat die• gt:leent!H:id om met hiNdic bt>\\ ind op 7 Julie af tc 1·ek<m, vNiorc geraak het wct?ns t.lit: wde1·ing v:m ccn muu om 'n verkit>~ingsfront I<• 'o•·m I

*

Tyd

Hog

ide

Ryp

nie vi

r

'n

R.epubl

iek

Or• Potgil'lcrsrus ht>t dr. l\[nlan vol

-gcnh rerslag in Die BnrgN van 26 l\Joi

sy sLnndpunt ton opsigto van di<:l ~tig

iillg \':Ill 'u repuhliek ,·cnluid('lik. Die

\'<'l'slng lui:

,G<'\'l'a ol' lty onmidllellik lllt hy nan ht:1riml kom 'n rcpublick s:'l verklaar1 ' ht:L dr. ~La!an gese dat hy dit sal doen

sodra clio omslandighede dit moontlik

ma:dc Oit moet gcbeur wannellr dlt

veiiig is. ..<;cvra ua. die omstandig-hedt' \\ :\:\l'iu l) republit>k uilgeroep•l>al word, h<.'t dr. :.\blinn g~l.c <l:tt dit sou

in:sluii dnt dnar 'n )('i•lTnag mol.'.t wee;; om die republic!< to vt-rdl.'dig en dat 'n veilige li:l!\lrc:crheict by die vol!~ vir

'n repubfi.!!k ;r.~o:Jt wees sotlat hY nie

lllOrC-06nl::.,·c ulll\'ergegooi 1\'0I'd 'nie.'.

As hillrb_y in ag geuoem word dat. dr. :\1alan in Pretoria die waarborg aan die Eug~·ls<' gcgee het dat die

H.J\".P. hullo ui<: us vrccmdelinge :>~d

bchandel nic, IJd,ekon tlit dat daar eers 'n mecrderhcid van die Engels-Af ri-ka<lnse bc\'olking t011 gunste van 'n

rcpuhlick moct wees ,·oortlnt tlr. ;\;[alan

clio n'pu blick sal uit.roep.

Dit i~ tli<',.tlftlc belofte van 9 Desem

-bPI' 1920: , .lh~\r non die-regtc t.yd mt ons oonleel nog uic d:1:n is 11ie, so hot die N.P. die reg 0111, 1\0ntler die minstc

Pafetie

sc M

h;vc

r·

st

and

J OHANJ\' ESUURG.-Dio samern.ok

-king ,·au Os~uwabntndwag-offisierc- in Joh:mlll'\hurg op \\'ocnsdag, 2 Juni<•, het 'u ko111ie~f.' ~n cuigsin~ ook patl.'tie

-s!' na.-h•ep in die pln:ll>lilw B.J\" .P.-hla•l v,ehatl. Dill '-<lllll'l rtokkiug SOil CCI'S 0)1 die Cro<oby-tt"nein ph1a:.vincl maar op

die laa,tc oomhlik is da:uin p;eslang

0111 'n sua! in dil' sbd ic kry. Op die

Cro>.hy-!crrl.'iu i~ to" pPrsonc gc!aat om die o!ilbic·r(: wut in groot g<'tallc

,·nn he·inde en \'C•1· opgedang hot, van

die 1111\\'C vcrgnderplek to vc.rwitt.ig.

Soos dit· onu;duk tlit cgtor mo0;, ho

ht't die H.KP. ook l'ir llicsclfde aancl

'n \'erp:~tdt:'rill~~ op lliC Croshy-tf•rrein

g<'rei'l geltad. En "·a~ dic bl~·,Jskap

\'1\ll die 11.::--J.P.-sprckoJ'lS nil' groot. we

hullo die holllh·rdc mc11so, .Sl'lfs iu

we-tors mob liOIIHllCl'!l van vcmfgelei.i di s-t1·ikt.o sicn opdnug I :i\Ianr waiter

onl-nughn·ing toe die mouse op 'n klein

ldompio ua <<imnl weer die torrein

be-gin \"Orlan.L.

Die volgcndo oggond kom ,Die 'l'ra.rJs\·alcr" toe met sy ld:•aglied, no g-al op die voOI'blnd on onder die op-skrif: ,.Poging om JI.N.P.-vcrgadc-ring te torp<'dcN." Die blad •·ortel

dan hoc pe:·sone die aanwesiges mce

-gl.'tl('el het da1 die \'Crgadering nn '11

ander plek, .. &rens in Pleinstrnnt" \'1.'

1'-skn·if ill (di<' oflisicrs,·ergadering is in

'n sa:.~l in Pleiusirant. gchou). ..Som

-mig<' het in diP motors. wa:~n·au ~om mige uommerplnu• \"::tn VNecniging e1.

Prl'lo1·ia gf.'dra hoi. gcklim. Hierdi,· moto1·s het toe wl'ggery en hullo is

clNn· ancler go,·ol[!: .. , Aldus die blnd. En dun. ,·ervolg Die 'l'1·a.nsvaler

lip-aflekkend: ,Ho(lwel die opkoms toP nie so groot n·ns nic, ·is tlnar too- met die vcrgadering Yoortr.;cgann . . ":"

As cluikbootkonnmllldante tog maar

oor snlke t.orpPdo's kau boskik!-. (Kor.)

(Berig tiCUl' J.

Johannest>uq::) Pll,!<. Voorti'CI<l<orgebou.

afst:\nc..l to do~u vau haar ~trewlng na. - - ----vryhoicl, .to ~il dat ~y die k\\'essie- nie

by die eor:;komendo \'Orkiesiug tot 1

stemming wu\S te bring nie.''

!

AANDAG!

!!

DIE ~<OMD·f.-GEN.::RAAL

i"\ 1~ 23 jaar mn politieko gepraac 1

I

~:.laau die volk dus neg maar ne-t wa::tr

i

Dr. J. F. J. VAN RENSBURG

hy in Hl20 gcslaan hot: 'n Pany wat dcu1· en dour rcpublikcins is, maar wie

1 .

sc leiors <lio rcpubliek ,·oorhou as 'u

iclenal \'an c!ie ,·etTC, ,·erre ioekoms.

Die repubiiok ktm aileen deur 'n

I

,·olksbewt:giug gebl'ing word wat. nie nodig h('l om ua stcmme te ny nic.

,Social

Securi

ty"

Die bot!dc:l '·an Edsel Ford, _-\.mori· ka:mso miljo('ncr, so waarde word bc

-reken op £50,000,000, na onlangs in dio pe1·s bcrig i s -'n sprekcnde l.Jewy.;, vau die onf!Clyke ,·erdeling van r~·k

tlom in 'n kapitalistiese land. :.\fci 'n dosvn sullw lmr«o1·s k:m 'n tlemokra -iic;o sl:utL dare;1. •·er ,·order Oll •lie

pad ll:l ,SOt'i:tl S('('ll rity' • !

---·-

----

- -

-

--BYEENK~Olo/I

S

T

E!

NO

OUD-THANSVAAL

A dj unk-K om dt. -G eneraa! J. A. SMITH, 0 1'1-(:tllisnsieleier,

\'crgcscl v:>u Gehicdsgenor~al,

or.

C{. M. van der westhuiz!!ln un Hoor~cnl. ~~- L, Neethling, ~al h~·(:cnkomsll' op die ,·olgeudc plckke en •lntnms toespreek : -10 Julie, n.m., Nylstroom. 12

"

13

"

14

"

16

"

15

"

n.m.,

.!

,.m.,

n.m.,

v .m.,

n.m., Potgietersrust. Pietersburg. Louis Tr!chardt. Orichstad. Nelspruit. 17 , n.m., Belfast. Die ltolprcut, ,Die Gedissipll

-ncerd,ll Aft·i!<anerdom", sal op dicsclfdc clntums in die aa.nd op

Nylstroom, Potgictorsrust, Pie -torsburg en Lon·is 'l'richardt. v

cr-toon word.

Cll

Die Adjunk- KO!ndt.-gcnt. J. A. Smith Spreck 'n samctrckkiug tou

\"A~ Al.JLE Ol~FISIEltB VAN

OMOEWJNG,

op

SATERBAG~

19 JllNIE

IN DIE ORI LSAAL

OUOTSHOOUl\;

vanaf 2-uur in middag t:n ill ll:tlld

Verktarinss i.s. Reorsanisasio

en komemlc verkiesing

Brandwasto WeUtom Micldas en Aand

fiandag!!!

Die [( omdt.-Genoraal Or. J. F. J. VAN RENSBURC

Spreek sametrckkings toe

van aile omsiare van omgawins op die ,·olg('nclc plokkc:

BLOEMFO

NTEIN

CLARENDONSAAt., 7.30 11.m. Ol)

23 Junie

19t,5.3

· KHOON§TAD

op 26

.hmie

194·3

nm Jl v.m. Vcr!darings i.s. Rcorga,nisasie en komcndc Voi·tdcslng Bromlwnp;lc Wclkom!